2-3. انواع بحران.. 15

2-4. زلزله و بحران ناشی از آن.. 15

2-5. منابع لرزه ای.. 16

2-6. شدت و بزرگی زلزله. 16

2-7. آسیب ها و خسارات ناشی از زلزله. 16

2-7-1. خسارات وارد بر زمین: 17

2-7-2. خسارت وارد بر سازه ها 17

2-7-2-1. خسارت وارد بر ساختمان ها 18

2-7-2-2. خسارت وارد بر سازه های غیر ساختمانی.. 18

2-7-2-3. خسارت وارد بر شریان های حیاتی.. 18

2-7-2-4. خسارات ناشی از حوادث ثانویه. 18

2-8. گسترش فیزیکی شهرها و افزایش آسیب پذیری.. 18

2-8-1. ایمنی شهری.. 19

2-8-2. آسیب پذیری شهری.. 20

2-8-3. ساختار شهر. 20

2-8-4. بافت شهر. 21

2-9. فرسایش و فرسودگی.. 23

2-10. عوامل مؤثر در آسیب پذیری لرزه ای شهرها 23

2-10-1. تحلیل آسیب پذیری کالبدی.. 25

2-11. برنامه ریزی شهری و آسیب پذیری شهرها 25

2-12. ارتباط بین کاربری زمین و آسیب پذیری در برابر زلزله. 26

2-13. مدیریت بحران.. 27

2-14. نقش GIS در مدیریت بحران.. 28

2-14-1. GIS و فاز کاهش اثرات.. 29

2-14-2. GIS و فاز آمادگی.. 29

2-14-3. GIS و فاز پاسخگویی.. 29

2-14-4. GIS و فاز بازسازی.. 30

2-15. نقش برنامه ریزی شهری در مدیریت بحران (زلزله) 30

2-16. تصمیم گیری.. 30

2-16-1. تصمیم گیری مکانی.. 31

2-16-1-1. تصمیم گیریچند معیاره(MCDM) 31

2-16-1-1-1. مدل های گسسته و پیوسته. 33

2-16-1-1-2. مدل های جبرانی و غیر جبرانی.. 33

2-16-1-1-3. نمونه های فردی و گروهی.. 33

2-17. روش های وزن دهی : 34

2-17-1. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی( (AHP. 34

2-18. مجموعه های فازی و عارضه های فازی.. 35

3 فصل سوم. 42

3-1. موقعیت جغرافیایی شهر میناب.. 43

3-1-1. ویژگی های طبیعی و زمین شناسی منطقه. 44

3-1-2. اقلیم شهر میناب.. 45

3-2. بلایای طبیعی به ویژه مسائل مربوط به زلزله خیزی و جایگاه اراضی در مدیریت بحران.. 46

3-3. نظام فضایی و تقسیمات كالبدی شهر میناب.. 46

3-4. معرفی كلی بافت های فرسوده و مسئله دار شهر میناب.. 47

3-5. گونه بندی بافت های فرسوده شهر میناب.. 47

3-5-1. بافت قدیمی.. 48

3-5-2. بافت میانی.. 48

3-5-3. بافت حاشیه ای جدید. 48

3-6. بررسی زیرساخت های شهری.. 49

3-7. بررسی کاربری های بافت فرسوده شهر. 49

3-8. ایجاد پایگاه اطلاعاتی.. 51

3-8-1. گردآوری و آماده سازی داده. 51

3-8-2. طراحی پایگاه اطلاعاتی.. 52

3-9. تلفیق روش تصمیم گیری چندمعیاره (MCDM) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) 52

3-10. انتخاب معیارهای ارزیابی آسیب پذیری.. 53

3-10-1. آسیب پذیری ناشی از تراكم جمعیتی محله های بافت فرسوده. 54

3-10-2. آسیب پذیری ناشی از میزان دسترسی به فضاهای باز. 57

3-10-3. آسیب پذیری ناشی از جنس مصالح و عمر سازه ها 58

3-10-4. آسیب پذیری ناشی از ریزدانگی بافت ساختمانی (مساحت قطعات) 60

3-10-5. آسیب پذیری ناشی از تعداد طبقات.. 62

3-10-6. دسترسی به شبکه معابر و تأثیر آن بر میزان آسیب پذیری.. 63

3-10-7. آسیب پذیری ناشی از ناسازگاری کاربری ها 64

3-11. وزن دهی معیارها و قواعد تصمیم گیری چندمعیاری.. 65

3-11-1. روش مبتنی بر مقایسه دو به دو. 66

3-11-1-1. ساختن سلسله مراتب… 66

3-11-1-2. مقایسه زوجی و محاسبه وزن.. 66

3-11-1-3. محاسبه نرخ ناسازگاری.. 67

3-11-1-3-1. میانگین بردار ناسازگاری.. 68

3-11-1-3-2. محاسبه شاخص ناسازگاری.. 68

3-11-1-3-3. محاسبه شاخص ناسازگاری ماترس تصادفی.. 68

3-11-1-3-4. محاسبه نرخ ناسازگاری.. 69

3-12. فازی سازی لایه ها 69

3-13. نتیجه گیری.. 70

4 فصل چهارم. 71

4-1. تحلیل آسیب پذیری در برابر زلزله به تفکیک شاخص های معرفی شده در تحقیق.. 72

4-1-1. آسیب پذیری ناشی از تراکم جمعیت… 72

4-1-2. آسیب پذیری ناشی از دسترسی به فضاهای باز. 73

4-1-3. آسیب پذیری ناشی از قدمت ساختمان ها 73

4-1-4. آسیب پذیری ناشی از جنس مصالح ساختمان ها 74

4-1-5. آسیب پذیری ناشی از ریزدانگی بافت های ساختمانی.. 75

4-1-6. آسیب پذیری ناشی از تعداد طبقات طبقات ساختمان.. 76

4-1-7. عدم دسترسی به معابر شهری و آسیب پذیری ناشی از زلزله. 77

4-1-8. آسیب پذیری ناشی از ناسازگاری کاربری های همجوار. 78

4-2. محاسبه ی وزن های شاخص ها 80

4-3. پهنه بندی آسیب پذیری منطقه. 82

4-4. فازی سازی لایه های اطلاعاتی.. 83

4-4-1. عملگر فازی AND.. 88

5 فصل پنجم.. 89

5-1. جمع بندی و نتیجه گیری.. 90

5-2. آزمون فرضیه ها ی تحقیق.. 91

5-3. محدودیت تحقیق.. 92

5-4. پیشنهادها 92

5-5. منابع.. 93

1-1. مقدمه

در طی قرن بیستم بیش از 1100 زلزله ی مخرب در نقاط مختلف كره زمین روی داده كه در اثر آن بیش از 1500000 نفر جان خود را از دست داده اند كه 90 درصد آن ها عمدتاً ناشی از ریزش ساختمان هایی بوده كه از اصول مهندسی و ایمنی كافی برخوردار نبودند (لانتادا[1]، 2008). ایران به عنوان کشوری زلزله خیز، طی دهه های گذشته آسیب های اجتماعی و اقتصادی فراوانی از زلزله های متعدد متحمل شده است. این در شرایطی است كه شهرهای كشور ما در برابر زمین لرزه پنج و نیم و شش ریشتر به طور جدی آسیب پذیرند (عکاشه، 1378).

اگر جلوگیری از وقوع زلزله امکان پذیر نیست، ولی کاهش های آسیب های ناشی از آن امکان پذیر است. چیزی که بیش از همه اهمیت دارد، نجات دادن جان انسان ها در برابر این رخداد طبیعی است .رشد شهری باعث تسهیلات زیادی می شود ولی در عین حال عوامل بحران زا هم بیشتر شده و تسهیلات محیطی تبدیل به ضرر می شود (ناکابایاشی[2]، 1994). ضرورت کاهش آسیب های اجتماعی (تعداد تلفات و مجروحین)، اقتصادی (هزینه های بازسازی، از کار افتادن اقتصاد شهر) و کالبدی (تخریب ساختمان ها) ناشی از زلزله بر کسی پوشیده نیست. علاوه بر این تخریب بافت، تأخیر در تخلیه جمعیت ساکن، مسدود شدن شبکه های ارتباطی، افزایش خسارات و زنده به گور شدن هزاران نفر از دیگر مسایل خواهد بود. بسیاری از افراد که در زیر آوار مانده اند، اگر امکان دسترسی و کمک رسانی به آنها مسیر نباشد، آنها نیز جان خود را از دست خواهند داد. کاهش آسیب پذیری جوامع شهری دربرابر زلزله زمانی به وقوع خواهد پیوست که ایمنی در برایر زلزله در تمام سطوح برنامه ریزی مدنظر قرار گیرد که در میان تمامی سطوح سطح میانی برنامه ریزی کالبدی یعنی شهرسازی یکی از کارآمدترین سطوح برنامه ریزی برای کاهش آسیب پذیری دربرابر زلزله می باشد (حبیبی و همکاران، 1387).