2-6-2- تأثیر آب و هوا………………………………………………………………………………… 27

2-6-3- جمعیت و خاک……………………………………………………………………………….. 28

2-6-4- جمعیت و ناهمواری………………………………………………………………………….. 28

2-6-5- عوامل زیستی………………………………………………………………………………….. 29

2-6-6- منابع معدنی و انرژی………………………………………………………………………… 30

2-7- عوامل اصلی رشد جمعیت شهرها…………………………………………………………………. 30

2-7-1- رشد طبیعی جمعیت شهر……………………………………………………………………. 30

2-7-2- اثر مهاجرت……………………………………………………………………………………. 31

2-7-3-اثر توسعه محدوده و ادغام آبادی های پیرامون………………………………………….. 31

2-7-4- تأثیر متقابل شهرنشینی توسعه و مهاجرت………………………………………………. 31

2-8- نگاهی اجمالی به نظریه­های جمعیتی……………………………………………………………… 32

2-8-1- طرفداران افزایش جمعیت…………………………………………………………………… 32

2-8-2- مخالفان افزایش جمعیت…………………………………………………………………….. 33

2-8-3- طرفداران ثبات جمعیت……………………………………………………………………… 33

2-8-4- طرفداران حد متناسب جمعیت…………………………………………………………….. 33

2-9- نظریه آب و سکونتگاه……………………………………………………………………………….. 33

2-10- الگوی تراکم جمعیت شهرها از نظر کلارک ………………………………………………….. 34

2-11- نظریه نیازسنجی شهری……………………………………………………………………………. 35

2-12- نظریه حد مطلوب جمعیت……………………………………………………………………….. 35

2-13- نظریه سلسله مراتب شهری……………………………………………………………………….. 36

2-14- نظریه شهرکهای اقماری……………………………………………………………………………. 37

2-15- نظریه شهرهای جدید پیوسته……………………………………………………………………… 37

2-16- نظریه اندازه شهر…………………………………………………………………………………….. 37

2-17- نظریه قطب رشد و شهرگرایی…………………………………………………………………… 39

2-18- نظریه شهرهای مسلط………………………………………………………………………………. 40

2-19- نظریه شهرهای نامتمرکز…………………………………………………………………………… 40

2-20- نظریه شهر فشرده…………………………………………………………………………………… 43

2-21- نظریه شهر پایدار……………………………………………………………………………………. 44

2-22- شهر و نظریه­های اجتماعی………………………………………………………………………… 46

2-22-1- مکتب مدرنیسم یا کارکردگرایی…………………………………………………………. 47

2-22-2- مکتب مگااستراکچرالیسم (فن­گرایی)…………………………………………………… 47

2-22-3- مکتب آمایش انسانی……………………………………………………………………….. 47

2-22-4- مکتب پست مدرنیسم……………………………………………………………………… 48

2-23- مروری بر دیدگاههای متفاوت ازدحام شهری………………………………………………… 48

2-23-1- دیدگاه اقتصادی…………………………………………………………………………….. 49

2-23-2- دیدگاه اکولوژی و اجتماعی………………………………………………………………. 50

2-23-3- دیدگاه سیاسی……………………………………………………………………………….. 50

2-23-4- دیدگاه بهداشتی……………………………………………………………………………… 51

2-23-5- دیدگاه روانشناختی…………………………………………………………………………. 51

2-24- سیر تحول مسئله تراکم در یکصد سال اخیر…………………………………………………… 52

2-25- تراکم زیاد و تراکم کم: نکات مثبت و منفی…………………………………………………… 53

2-25-1- تراکم زیاد و نکات منفی………………………………………………………………….. 53

2-25-2- تراکم زیاد و نکات مثبت………………………………………………………………….. 54

2-25-3- تراکم کم نکات منفی………………………………………………………………………. 54

2-25-4- تراکم کم نکات مثبت………………………………………………………………………. 55

2-26- شیب تراکم جمعیت شهری از مرکز به پیرامون……………………………………………….. 56

2-27- حد متناسب شهری و تراکم آن…………………………………………………………………… 58

2-28- عوامل مشوق و مؤثر در متراکم شدن شهرها………………………………………………….. 59

2-29- نحوه توزیع تراکم­های شهری و عوامل تأثیرگذار بر آنها……………………………………. 60

2-30- عوامل مؤثر تراکم جمعیت در شهرها…………………………………………………………… 63

2-30-1- فضای شهری و تراکم جمعیت…………………………………………………………… 63

2-30-2- زمین و تعیین حداکثر تراکم………………………………………………………………. 64

2-30-3- باران و تراکم جمعیت……………………………………………………………………… 64

2-31- عوامل اقتصادی مؤثر بر تراکم شهری…………………………………………………………… 65

2-31-1- عوامل جمعیتی………………………………………………………………………………. 66

2-31-2- درآمد خانواده……………………………………………………………………………….. 66

2-31-3- قیمت زمین و مسکن و تراکم……………………………………………………………. 67

2-31-4- نرخ مالکیت اتومبیل و تراکم …………………………………………………………….. 67

2-31-5- هزینه خدمات شهری و تراکم……………………………………………………………. 67

2-31-6- مباشرات توسعه شهری و تراکم………………………………………………………….. 68

2-32- رویکردهای اساسی در تعیین تراکم شهری……………………………………………………. 71

2-32-1- رویکرد سرمشقی…………………………………………………………………………… 71

2-32-2- رویکرد برنامه­ای…………………………………………………………………………….. 73

2-33- راهبردها………………………………………………………………………………………………. 73

2-33-1- راهبرد تمرکز: الگوی توسعه واحدهای برنامه­ریزی شهری شده…………………… 73

2-33-2- راهبرد تمرکز: سیاست تحکیم شهری…………………………………………………… 74

2-33-3- راهبرد عدم تمرکز: متمرکز………………………………………………………………… 74

2-34- تراکم جمعیت و اکولوژی شهری………………………………………………………………… 75

2-35- ظرفیت قابل تحمل محیط…………………………………………………………………………. 76

2-1-35- تبیین مفهوم ظرفیت قابل تحمل محیط از دیدگاه سیستمی………………………… 76

2-36- روش­های کنترل تراکم……………………………………………………………………………… 78

2-37- قاعده تراکم اندازه…………………………………………………………………………………… 78

2-38- عوامل اجتماعی و فرهنگی تراکم شهری……………………………………………………….. 79

2-39- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………. 81

2-40- جمع­بندی…………………………………………………………………………………………….. 84

فصل سوم: محدوده مورد مطالعه

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 89

3-2- موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه………………………………………………………………… 89

3-3- موقعیت جغرافیایی شهرستان کرمانشاه……………………………………………………………. 90

3-4- موقعیت جغرافیایی شهر کرمانشاه…………………………………………………………………. 90

3-5- آب و هوا……………………………………………………………………………………………….. 92

3-6- ناهمواریها……………………………………………………………………………………………….. 93

3-7- آبهای سطحی………………………………………………………………………………………….. 93

3-8- تاریخچه و وجه تسمیه شهر کرمانشاه…………………………………………………………….. 93

3-9- ویژگی جمعیتی ترکیب و ساختمان جمعیت……………………………………………………. 94

3-9-1- روند تغییرو تحولات جمعیتی شهر کرمانشاه…………………………………………… 94

3-9-2- بُعد خانوار……………………………………………………………………………………… 95

3-9-3- ساختمان سنی…………………………………………………………………………………. 97

3-9-4- ساختمان جنسی………………………………………………………………………………. 98

3-9-5- سطح سواد و تحصیلات……………………………………………………………………. 99

3-9-6- تحولات جمعیت و تقسیمات کشوری در سالهای مختلف………………………….. 99

3-9-7- تراکم جمعیت در استان کرمانشاه و تغییرات آن……………………………………… 101

3-9-7-1- تراکم کلی جمعیت شهر کرمانشاه……………………………………………….. 102

3-9-8- سرانه کاربری وضع موجود در شهر به تفکیک منطقه و شهر………………………. 103

3-9-9- جمعیت و تراکم جمعیت شهر کرمانشاه در مناطق مختلف………………………… 104

3-9-10- تغییرات کالبدی فضایی شهر کرمانشاه……………………………………………….. 110

3-9-10-1-روند توسعه تاریخی و شکل گیری شهر کرمانشاه………………………….. 110

3-9-10-2- دوران قبل از قاجار………………………………………………………………. 111

3-9-10-3- دوران قاجاریه…………………………………………………………………….. 111

3-9-10-4- دوران پهلوی………………………………………………………………………. 112

3-9-10-5- دوران حاضر………………………………………………………………………. 114

3-9-11- ویژگی­های اقتصادی شهر کرمانشاه…………………………………………………… 115

3-9-12- ساختار اشتغال در بخش های عمده فعالیت ……………………………………….. 117

3-9-13- خصوصیات اجتماعی شهر………………………………………………………………. 119

3-9-14- آسیب_­های جمعیتی و اجتماعی، فرهنگی شهر………………………………………. 120

فصل چهارم: یافته­های تحقیق

4- یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………. 123

4-1- بررسی نحوه تراکم جمعیت در محلات مورد مطالعه………………………………………… 123

4-2- مدل تحلیلی پژوهش و معرفی معیارهای مورد استفاده……………………………………… 125

4-2-1-هم سویی با گرایشات مردم………………………………………………………………… 126

4-2-1-1- متوسط تراکم ساختمانی……………………………………………………………. 126

4-2-1-2- قیمت زمین…………………………………………………………………………… 128

4-2-2- استفاده بهینه از تأسیسات وضع موجود…………………………………………………. 130

4-2-3- ارتقاءِ کیفیت کالبدی……………………………………………………………………….. 130

4-2-3-1- ریزدانگی بافت………………………………………………………………………. 130

4-2-3-2- سرانه خدمات محله­ای……………………………………………………………… 133

4-2-4- کاهش ترافیک……………………………………………………………………………….. 135

4-2-4-1- ظرفیت سیستم حمل و نقل عمومی…………………………………………….. 135

4-2-4-2- عرض معبر…………………………………………………………………………… 137

4-3- فاصله از مرکز شهر…………………………………………………………………………………. 139

4-4- تحلیل سلسله مراتبی……………………………………………………………………………….. 141

4-3-1- مقایسه زوجی گزینه­ها (محلات)………………………………………………………… 145

4-5- اولویت­بندی محلات و تعیین تراکم بهینه………………………………………………………. 146

4-6- مقایسه جمعیت محلات موجود با جمعیت محلات پیش­بینی شده تحقیق………………. 147

فصل پنجم: نتیجه­گیری

5-1- آزمون فرضیات………………………………………………………………………………………. 150

5-1-1- آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………….. 150

5-1-2- آزمون فرضیه دوم……………………………………………………………………………….. 150

5-2- بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………… 150

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………….. 153

پیوست­ها……………………………………………………………………………………………………….. 161

چکیده:

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آن­ها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می­باشد و با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه­های شهری، مسأله توزیع مطلوب تراکم جمعیتی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر نحوهتوزیع تراکم جمعیتیدر سطح شهری با استفاده از مدل AHP در شهر کرمانشاه می­باشد. برای دستیابی به این منظور، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. شهر کرمانشاه دارای 6 منطقه شهرداری است و برای انتخاب محلات از بین کل محلات شهر کرمانشاه به صورت تصادفی از هر منطقه شهری 2 محله انتخاب شده است. شاخص­ها و معیارهای مورد استفاده در پژوهش، شامل شاخص­های هم­سویی با گرایشات مردم، کاهش ترافیک، ظرفیت تأسیسات شهری موجود و ارتقاء کیفیت کالبدی می­باشد که با استفاده از مدل AHP در محیط نرم­افزاری GIS و Expert Choice به تحلیل نحوه توزیع تراکم جمعیتی در سطح محلات شهر کرمانشاه پرداخته شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که طبق نظرات کارشناسان، کاهش ترافیک با وزن 565/0­ با اهمیت­ترین معیار و ظرفیت تأسیسات شهری موجود با وزن 262/0، ارتقاء کیفیت کالبدی با وزن 118/0 و هم­سویی با گرایشات مردم با وزن 055/0 در رتبه­های بعدی قرار دارند. از لحاظ وضعیت تراکم، در محلات 22 بهمن و دولت آباد بین تراکم موجود و پیشنهادی تفاوت وجود ندارد و در محله حافظیه نیاز به افزایش جمیعت وجود دارد و در بقیه محلات میزان تراکم موجود بیشتر از تراکم پیشنهادی می­باشد.نتیجه بدست آمده حاکی از آن است که استفاده از مدل AHP به خوبی جوابگوی تحلیل توزیع تراکم جمعیت در شهر کرمانشاه بود و نشان داد که تراکم جمعیت در سطح محلات شهر کرمانشاه از توزیع مطلوبی برخوردار نمی­باشد.

فصل اول: کلیات طرح تحقیق

1-1- مقدمه

مقوله تراکم از مباحث دیرین برنامه­ریزی شهری است. در واقع از زمانی که انسان شروع به انتظام بخشیدن به سکونتگاههای خود نمود به تراکم توجهی خاص داشت، نقش تعیین کننده و تأثیرگذاری تراکم بر تمامی جنبه­های برنامه­ریزی و طراحی شهر آنرا به شاخصی مهم در بیان دیدگاهها و مکاتب مختلف در مسائل شهری تبدیل کرده است. در عین حال تأثیرگذاری این عنصر از شرایط زمانی، مکانی و سیستمی، مطالعه آنرا برای درک نحوه نگرش جامعه به فضا در دوره های زمانی و شرایط مکانی مختلف بسیار پراهمیت ساخته است. بطوریکه جوامع مختلف در گذشته، برخوردها و نگرشهای متفاوتی به آنها داشته­اند. لیکن در فرایند جهانی شدن، یک همگرایی در دیدگاهها براساس افزایش تراکم در محیط­های شهری دیده می­شود این همگرایی آنچنان گسترده است که به یکی از مباحث اصلی توسعه پایدار شهری تبدیل شده است. تراکم جمعیت در سیمای شهری و محیط زیست روزانه جمعیت انعکاس یافته و شرایط بهره­مندی آنها را از فضای شهری به ویژه فضای سبز را مشخص می­کند. با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه­های شهری، مسئله توزیع مطلوب تراکم جمعیت از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. توزیع مطلوب تراکم باعث توزیع مناسب جمعیت در سطح شهر می­شود و امکان استفاده بهینه از شرایط موجود را فراهم می­نماید. در این فصل سعی بر آنست که به نحوه توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهری پرداخته شود و این تحقیق همچون سایر تحقیقات علمی از چارچوب کمی روش تحقیق علمی تبعیت می­نماید، براین اساس، طرح تحقیق با تعریف مسئله، اهمیت و ضرورت شروع و به بررسی فرضیه، سؤالات و اهداف و محدوده مکانی، روش تحقیق پرداخته و در نهایت با بیان مفاهیم و اصطلاحات و مشکلات و محدودیتها خاتمه می­یابد.

2-1- بیان مسأله

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آنها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می­باشد. نقش و اهمیت تراکم در شهرسازی به مفهوم عام و در برنامه­ریزی و طراحی شهری نقاط جدید به مفهوم خاص، بدیهی است. هیچ برنامه و طرح شهری بدون پرداختن به تراکم به عنوان عامل اصلی و تعیین کننده و نیز اثرگذارنده بر تمامی جنبه­های برنامه­ریزی و طراحی نمی­تواند تهیه و اجرا شود. علی­رغم اهمیت فوق­العاده این شاخص، جایگاه آن در فرایند برنامه­ریزی و طراحی شهری از دیدگاه علمی و نظری کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و همچنان به عنوان یک موضوع پیچیده و مسئله کلیدی مطرح است.

تراکم در سطح شهر، به عنوان معیاری برای استقرار جمعیت و تأسیسات شهری، در طرح­های توسعه شهری از اهمیت خاصی برخوردار است (زیاری، 1384: 70).

انتخاب تراکم در طرح­های شهری، غالباً براساس تجربیات و مبتنی بر درک مستقیم بوده است که نهایتاً منجر به مشکلات عدیده و عوارض بعدی می­شود. بسیاری از سیاستگذاران توسعۀ شهری پایدار، در طرفداری از زندگی با تراکم زیاد چنین ادعا کرده­اند که راه حل شهر فشرده به کاهش گرایش به سوی توسعه بی­رویه پیرامونی کمک خواهد کرد و به ارتقای پایداری و سرزندگی شهری یاری خواهد رساند (عزیزی، 1388: 48). با توجه به عمر نسبتاً طولانی طرح­های شهری و نیز تحقیقات انجام یافته محدود در مقوله­ی تراکم، هیچ­گاه اندازه­ای به عنوان تراکم بهینه تحقق نیافته تا به عنوان یک الگو به کار گرفته شود؛ بنابراین برای دست­یابی به تراکم بهینه نیازمند برخوردی علمی­تر می­باشد. بحث تراکم بهینه زمانی از استحکام نظری برخوردار می­گردد که از یک سو عوامل مختلف تأثیرگذار بر آن به دقت شناسایی و ریشه­یابی شود و از سویی دیگر، آثار تبعی تراکم در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد؛ بنابراین استفاده از روشهای که بتواند، به توزیع مناسب تراکم در سطح شهرها کمک کند، می­تواند بسیار باارزش باشد. در این تحقیق سعی شده است یک مدل و روشی مناسب برای توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهر کرمانشاه ارائه شود.

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

اشتباه در تعیین تراکم جمعیتی برای کل شهر و تراکم هریک از نواحی مختلف مسکونی، نتایج سوءِ بسیاری در زمینه­های کالبدی، خدماتی، سیمائی، جمعیتی، اقتصادی و نیز در وضعیت مسکن و ترافیک شهر به بار می­آورد، لذا نمی­توان به راحتی از کنار آن گذشت. به عنوان مثال آیا تعیین تراکم زیاد برای ناحیه مسکونی که فاقد شرایط لازم برای پذیرش چنین تراکمی است در حکم سوق دادن میلیاردها ریال سرمایه به فعالیت احداث مسکن در مسیری غلط نخواهد بود؟ و آیا تدوین ضوابطی منتهی به تراکم کم در شهرهای مواجه با کمبود زمین صحیح است؟ بدین ترتیب برای تعیین میزان تراکم و ارائه ضوابط ناظر بر قطعه­بندی اراضی و احداث ابنیه­ی مسکونی در نواحی مختلف یک شهر به منطقی قوی نیاز است (صالحی، 1367: 12).

2-10: عوامل موثر بر شکاف دیجیتالی.. 22

2-10-1: درآمد و اقتصاد: 22

2-10-2: نسل و شکاف دیجیتالی.. 24

2-10-3: جنسیت و شکاف دیجیتالی.. 25

2-10-4: سواد رایانه ای.. 27

2-10-5: مهارت و شکاف دیجیتالی.. 27

2-10-6: نگرش نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 29

2-10-7:میزان تسلط بر زبان انگلیسی.. 30

2-10-8: دسترسی به فناوری اطلاعات وارتباطات.. 30

2-10-8-1 انواع دسترسی. 31

2-11: جهان و شکاف دیجیتالی.. 33

2-12: ایران و شکاف دیجبتالی.. 34

2-13 : وضعیت ایران درجهان: 35

2-14: تئوری های کاهش شکاف دیجیتالی.. 36

2-15: اضطراب.. 36

2-16: اضطراب رایانه. 38

2-17: سطوح اضطراب رایانه: 40

2-18: عوامل موثر بر اضطراب رایانه. 41

2-18-1: خودکار آمدی و اضطراب رایانه. 41

2-18-2: نگرش و اضطراب رایانه. 42

2-18-3: آموزش واضطراب رایانه. 43

2-19: پیشینه ی پژوهش شکاف دیجیتالی و اضطراب رایانه. 44

2-19-1: تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 44

2-19-2: تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 48

2-20 نتیجه گیری.. 53

فصل سوم روش شناسی پژوهش.. 87

3-1 مقدمه: 88

3-2 روش شناسی پژوهش… 88

3-3 قلمرو مکانی و زمانی پژوهش: 88

3-4 جامعه آماری: 89

3-5 نمونه آماری ، حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 89

3-6 روش گرد آوری داده ها: 91

3-7 ابزار گرد آوری داده ها: 91

3-8 روایی و پایایی پرسشنامه: 94

3-8-1 روایی پرسشنامه. 94

3-8-2 پایایی پرسشنامه. 94

3-9 روش اجرای پژوهش… 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل داده ها 95

3-10-1 روش توصیفی: 95

3-10-2 روش استنباطی: 95

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها.. 96

4-1 مقدمه. 97

4-2 آمار توصیفی.. 97

4-2-1 توصیف متغیرهای جمعیت شناختی: 97

4-2-1-1 جنسیت.. 98

4-2-1-2 مقطع تحصیلی. 99

4-2-1-3 رشته تحصیلی. 100

4-3 تحلیل استنباطی یافته ها 106

4-3-1 فرضیه اول:. 106

4-3-2 فرضیه دوم. 107

4-3-3 فرضیه سوم. 107

4-3 -4 فرضیه چهارم. 108

4-3-5 فرضیه اصلی.. 109

4-3-6 فرضیه پنجم. 109

4-3-6-1 فرضیه پنج الف.. 110

4-3-6-2 فرضیه پنج ب.. 111

4-3-6-3 فرضیه پنج پ.. 112

4-3-6-4 فرضیه پنج ت.. 113

4-3-6-5 فرضیه پنج ج. 113

4-3-6-6 فرضیه پنج چ. 114

4-3-6-7 فرضیه پنج ح. 116

4-3-6-8 فرضیه پنج خ. 117

فصل پنجم نتایج و پیشنهادها.. 118

5-1 مقدمه. 119

5-2 خلاصه پژوهش… 119

5-3 یافته های پژوهش… 121

. 124

. 125

126

5-4 محدودیت های پژوهش… 127

5-4-1 : محدودیت تحت کنترل پژوهشگر. 127

5-4-2 : محدودیت خارج از کنترل پژوهشگر. 127

5-5 پیشنهادهای پژوهش : 127

5-5-2 : مبتنی بر یافته های پژوهش… 127

5-5-1: مبتنی بر تجارب پژوهشگر. 132

5-5-3 : پیشنهاد به پژوهشگران آینده 134

منابع فارسی: 106

پیوست ها.. 117

Abstract 134

عنوان

2-9: شاخص های شکاف دیجیتالی.. 20

جدول 3-1: تعداد کل دانشجویان به تفکیک رشته و مقطع تحصیلی.. 89

جدول 3-2: نسبت هر نمونه به جامعه. 90

جدول 3-3 نسبت مقطع تحصیلی به رشته ی تحصیلی و تعداد نمونه ها در هر مقطع. 90

جدول 3-4: ساختار پرسشنامه. 94

جدول (4-1): توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ جنسیت.. 98

جدول (4-2):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ مقطع تحصیلی.. 99

جدول (4-3):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ رشته تحصیلی.. 100

جدول (4-5):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ نگرش نسبت به کاربرد اینترنت.. 102

نمودار(4-5): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ نگرش نسبت به اینترنت.. 102

جدول (4-6):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ مهارت استفاده از اینترنت.. 103

جدول (4-7):توزیع نمونه مورد مطالعه از میزان استفاده از اینترنت.. 104

جدول (4-8):توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ میزان اضطراب رایانه ای.. 105

جدول شماره(4- 9): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و اضطراب رایانه ای 106

جدول شماره(4- 10): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین مهارت استفاده از اینترنت و اضطراب رایانه ای دانشجویان 107

جدول شماره(4- 11): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین استفاده از اینترنت و اضطراب رایانه ای دانشجویان 107

جدول شماره(4- 12): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین نگرش ذهنی نسبت به اینترنت و اضطراب رایانه ای دانشجویان. 108

جدول شماره(4- 13): نتایج حاصله از آزمون ضریب همبستگی پیرسون در مورد رابطۀ بین شکاف دیجیتالی و اضطراب رایانه ای دنشجویان 109

جدول(4-14):نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه سن و اضطراب رایانه ای دانشجویان 110

جدول(4-15) : نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه سن و اضطراب رایانه ای دانشجویان. 110

جدول(4-16): نتایج حاصل از آزمون تعقیبی دانکن در مورد مقایسه سن و سطح اضطراب رایانه ای.. 111

جدول(4-17) : نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی بر اساس سن دانشجویان 111

جدول(4-18) : نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی بر اساس سن دانشجویان 112

جدول(4-19): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل در مورد مقایسه اضطراب رایانه بر اساس جنسیت.. 112

جدول(4-20): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل در مورد مقایسه شکاف رایانه ای براساس جنسیت.. 113

جدول(4-21): نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه رشته تحصیلی و اضطراب رایانه ای دانشجویان 113

جدول(4-22): نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه اضطراب رایانه ای بر اساس رشتۀ دانشجویان 114

جدول(4-23): نتایج توصیفی حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه شکاف دیجیتالی بر اساس رشتۀ دانشجویان 114

جدول(4-24): نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکسویه در مورد مقایسه رشته و شکاف دیجیتالی دانشجویان. 115

جدول(4-25): نتایج حاصل از آزمون تعقیبی دانکن در مورد مقایسه رشته و شکاف دیجیتالی دانشجویان. 115

جدول(4-26): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل در مورد مقایسه اضطراب رایانه بر اساس مقطع تحصیلی.. 116

جدول(4-27): نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل در مورد مقایسه شکاف رایانه ای براساس مقطع تحصیلی.. 117

جدول 1 : جنیست و شکاف دیجیتالی.. 118

جدول 2: طبقه بندی کشورهااز نظر دسترسی به IDI. 119

جدول 3-وضعیت کشورها از نظر دسترسی به شاخص های ICTوسطح درآمد. 120

جدول 4 : وضعیت ایران در جهان. 121

جدول 5: میزان دسترسی به اینترنت.. 123

جدول 6: میزان ارجحیت و میزان استفاده از اینترنت.. 124

فهرست نمودارها

نمودار(4-1):نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ جنسیت.. 98

نمودار (4-2):نمودار توزیع نمونه مورد مطالعه از لحاظ دوره تحصیلی.. 100

نمودار(4-3): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ رشته تحصیلی.. 100

نمودار(4-5): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ نگرش نسبت به اینترنت.. 102

نمودار(4-6): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ مهارت استفاده از اینترنت.. 103

نمودار(4-7): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ میزان استفاده از اینترنت.. 104

نمودار(4-8): نمودار توزیع فراوانی نمونۀ مورد مطالعه از لحاظ میزان اضطراب رایانه ای.. 105

چکیده :

فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و اینترنت مهمترین راه برای کسب اطلاعات درجامعه ی ما هستند. متاسفانه همه مردم به فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت دسترسی ندارند.(سطح اول شکاف دیجیتالی) .و تعداد بسیاری از آنها نیز توانایی استفاده از ICT به روش صحیح آنرا ندارند.( سطح دوم شکاف دیجیتالی) . این پژوهش نشان می دهد که اضطراب رایانه می تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد.اضطراب رایانه را د ر ساده ترین شکل می توان به عنوان ” ترس ازاستفاده از رایانه ” تعریف کرد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین اضطراب رایانه ای و شکاف دیجیتالی دانشجویان می باشد.این پژوهش با هدف کاربردی و ، توصیفی از نوع همبستگی انجام شده است . جامعه مورد مطالعه، متشکل از 373 نفر از دانشجویان مقاطع کارشناسی وکارشناس ارشد دانشگاه آزاد شهرستان ساری که در رشته های علوم انسانی،فنی و مهندسی وعلوم پزشکی در سال تحصیلی (91-90 )که به صورت تصادفی از نوع طبقه ای انتخاب شدند.

4-2-2 نگاهی به شیوه مدیریت شهری ایران (با تأکید بر شهر تهران)……174

5-2-2 نقش رویکرد استراتژیک در مدیریت شهر…………………….. 190

6-2-2 مطالعه موردی از تجربیات موفق…………………………….. 212

روش شناسی………………………………………………………… 221

1-3 مقدمه……………………………………………………………… 222

2-3 جهت گیری پژوهش……………………………………………… 222

3-3 هدف پژوهش…………………………………………………….. 223

4-3 میزان دخالت محقق در پژوهش………………………………… 224

5-3 محیط پژوهش……………………………………………………… 224

6-3 افق زمانی پژوهش……………………………………………….. 224

7-3 فرضیه های تحقیق………………………………………………. 224

8-3 متغیرهای تحقیق………………………………………………. 225

9-3 مدل تحلیلی تحقیق………………………………………………. 225

10-3 ابزار گردآوری داده های پژوهش……………………………….. 226

1-10-3 پرسشنامه…………………………………………………….. 227

2-10-3 اسناد و مدارک………………………………………………. 229

11-3 جامعه آماری……………………………………………………… 230

12-3 نمونه و روش نمونه گیری………………………………………… 231

13-3 روش های تجزیه و تحلیل آماری………………………………… 232

1-13-3 آزمون یکسان بودن پاسخهای دریافتی در مورد گزینه های انتخابی (آزمون نیکویی برازش)….233

2-13-3 آزمون فریدمن…………………………………………………… 233

تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………… 235

1-4 مقدمه………………………………………………………………..236

2-4 تحلیل داده های جمعیت شناختی………………………………. 236

1-2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات………………………….. 236

2-2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه خدمت……………………..236

3-4 تحلیل داده های تخصصی………………………………………….. 237

1-3-4 فرضیه اول………………………………………………………….. 237

2-3-4 فرضیه دوم…………………………………………………………. 243

3-3-4 فرضیه سوم………………………………………………………… 250

4-3-4 تحلیل چهار سوال کلی پرسشنامه…………………………….. 255

4-4 جمع بندی یافته ها………………………………………………… 259

نتایج و پیشنهادها……………………………………………………….. 261

1-5 نتایج حاصل از نظرات کارشناسان…………………………………. 262

2-5 پیشنهادها……………………………………………………………. 264

1-2-5 پیشنهادهای حاصل از متن تحقیق…………………………….. 264

2-2-5 پیشنهادهایی برای سایر محققان………………………………. 269

3-5 محدودیت های تحقیق………………………………………………. 269

پیوستها …………………………………………………………………….270

پیوست 1 : پرسشنامه………………………………………………….. 270

منابع و مآخذ…………………………………………………………….. 273

الف- منابع فارسی………………………………………………………… 273

ب- منابع لاتین…………………………………………………………….. 278

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

دنیای پیچیده و پر تلاطم امروز با دارا بودن مشخصه هایی چون پیچیدگی، تنوع و تغییرات آنی، حوزه های مختلف دانش مدیریت و تفکر حاکم بر آن را دستخوش تأثیر و تغییر قرار داده است. تحولات کنونی تمامی بخش های تصمیم گیری، برنامه ریزی و سازماندهی را در برگرفته و دیگر مجالی برای ایجاد و اتخاذ تصمیمات یکسویه و بلند مدت به تصمیم سازان و مدیران نخواهد داد.

در چنین شرایطی ورود به حوزه برنامه ریزی و اداره امور شهرها – که پیش از این نیز جزء جایگاه های سخت مدیریتی و دارای تعدد مولفه های حاکم بر تصمیم گیری بوده است – ما را با جنگل انبوه و بی انتهای متغیرها بیشتر آشنا خواهد کرد. مضاف بر این، بروز نیازهای روزافزون و متنوع انسانی و اجتماعی، پیچیدگی حوزه های تصمیم گیری و انتخاب، به همراه تداخل نقش حوزه های مختلف فعالیت در فرآیندهای برنامه ریزی و سازماندهی بر یکدیگر، مشکلات مواجهه با این موقعیت را برای مسئولین و کارشناسان اداره شهرها صد چندان کرده است. مواردی چون جمعیت و تكنولوژی که از مولفه های مهم و موثر حاکم بر مدیریت شهرهای امروز هستند در تضاد با یكدیگر عمل می كند و آینده شهرها را رقم می زنند و بحران های شهری را پدید می آورند.

استراتژی و رویکرد استراتژیک به عنوان راه نجات و برون رفت از گره های در هم تنیده برنامه ریزی، در سه دهه گذشته، جان تازه ای به مباحث مدیریتی داده و توانسته به نحو مطلوبی افسار مسائل کانونی مدیریت و تصمیم گیری را کشیده و در دست نگه دارد. رویكرد استراتژیك، به عنوان مجموعه ای از مفاهیم، رویه ها و ابزارها، كه به كمك آنها می توان پدیده های پیچیده و آشفته و بحرانی را در شرایط عدم اطمینان به درستی هدایت كرد، نوید بخش عصری جدید در مدیریت شهری است چرا که ساماندهی و هدایت شهرها روشی خلاق، انعطاف پذیر و عملیاتی و فراگیر و مدبرانه را طلب می کند. در حالی كه مفهوم «جامع» برای سازماندهی و هدایت شهری از روش عقلایی، محافظه كارانه، بلندمدت و ثابت و با پیش بینی خوش بینانه شرایط آینده بهره می جست.

فراتر از این بحث، هنگامی كه نگرش استراتژیك به عنوان نوعی رویكرد به گزاره مدیریت و برنامه ریزی افزوده می شود (هم به معنی روش هم به معنی نگرش)، شیوه مدیریت و برنامه ریزی به كلی دگرگون می گردد و حتی تحول ساختاری سازمان مدیریت شهری منتج می شود. این امری است كه با سرشت پویای جوامع پیچیده شهری در امواج تحول عصر حاضر، یا به بیانی دیگر وضعیت های بحرانی و عدم اطمینان و پیش بینی ناپذیری تناسب نظری و عملی دارد.

طی سالیان اخیر با صعود رویکرد جدید از برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک به تفکر استراتژیک یا همان کل نگر، شاهد بهبود چشمگیری در اتخاذ دیدگاه های درست و نیل دقیق تر به اهداف هستیم. حوزه مدیریت شهری نیز از این رشد بی بهره نبوده و گفتمان های جدیدی که بر مبنای تفکر استراتژیک در امور اداره شهری شکل گرفته، به یاری مدیران و مسئولین شهرها و چه بسا کشورها می روند.

در کشور ما نیز اتخاذ رویکردها و نقطه نظرات درست و بجا بر اساس پارادایم های روزآمد جهانی و رو به رشد کنونی، مدد رسان مدیران و تصمیم سازان در زمینه های کاری پیش روی ایشان خواهد بود. موفقیت برنامه ریزان و مدیران شهری ایران مستلزم اعمال تعدیلاتی در نگرش ها و روش های موجود می باشد که علاوه بر نگاه کلان و با لحاظ کردن تمامی گزاره مداخله گر در بخش های مختلف مدیریت شهر، بایستی آنها را با ساختارهای بومی و محلی انطباق داد؛ یا برعكس، ساختارها را با روش همساز ساخت.

2-1- بیان مسأله

امروزه تفكر استراتژیك و در ادامه آن برنامه ریزی استراتژیك به عنوان یكی از نگاه ها و شیوه های نوین مدیریت در جهان شناخته شده اند، كه توجه به نگاه های كلان، آینده نگر و بلند مدت در تمامی اركان آن به چشم می خورد. لذا بایستی با توجه به روند فزآینده گرایش به شهرنشینی و توسعه كلان شهرها كه لزوم طرح ریزی كالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را دوچندان كرده، بلكه طراحی مدیریت یكپارچه شهری را غیر قابل اجتناب می سازد.

با توجه به اینكه مؤلفه های زیادی بر مدیریت شهر حاكم بوده و از سال های گذشته شهر تهران بدون برنامه ای با لحاظ كردن تمامی مؤلفه های استراتژیكی لازم، دچار سردرگمی در طراحی و برنامه ریزی كلان شده است. لذا در این تحقیق سعی بر آن است تا نقش تمامی محورهای پنج گانه تفكر استراتژیك در جهت بهینه سازی و مدیریت جامع شهرها با تأكید بر اداره شهر تهران و نحوه ظهور و بروز این تفكر در برنامه ریزی ها مورد بررسی قرار می گیرد.

بنابراین مساله اصلی این است که تفكر استراتژیك در مدیران چه تأثیری بر اداره شهر دارد؟ با به عبارت بهتر با تغییر رویکرد از برنامه ریزی جامع و تفکر سنتی به برنامه ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک شاهد تأثیر مطلوبی بر طرح ریزی شهر خواهیم بود یا نه؟ آیا کل نگری و لحاظ تمامی مولفه ها در مدیریت شهر – با حفظ اصول تفکر منطقی و استراتژیک – راه حل بازگشایی گره های کور شهرها خواهد بود؟

لذا حدود مسأله در این تحقیق تمامی شئون تصمیم گیری و مدیریتی شهری – با تأکید بر شهر تهران – است. تا آنجایی که از تغییر در دیدگاه ها و طراحی چشم اندازها تا نحوه انتقال آنها به حوزه اجرایی و عرصه عملیاتی شهر، چگونه تأثیر گذار خواهد بود؟

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

در سال های اخیر با توجه به رشد بی رویه شهر تهران از نظر جمعیتی و به تبع آن نیاز به طراحی راهکارهایی برای حفظ سلامت شهروندان، حمل و نقل، ساخت و ساز و سرمایه گذاری عمرانی، دیگر نمی توان به رویکردهای سنتی و یا برنامه ریزی جامع شهری دلخوش بود. چرا که اگر چنین راهکارهایی توانایی پاسخگویی به نیازهای روزافزون و پیچیده محیطی را داشت، تهران را به ورطه مشکلات امروز خود نمی انداخت.

در جستجو به دنبال راه حلی برای رفع معضلات کلانِ شهر از قبیل تعارضات حوزه های مختلف شهری مانند جمعیت، توسعه پایدار و تکنولوژی که منتج به آلودگی شدید هوا و وارد آمدن فشار روانی شدید به شهروندان شده است هستیم. می توان گفت وجود مواردی چون:

– وجود نگاه فنی و متکی بر نرخ روندها در طرح جامع شهر تهران

– عدم تصویب برنامه استراتژیک شهر تهران تاکنون

– موازی کاری در انجام برنامه ها و تقسیم وظایف

– عدم وجود نگاه یکپارچه در بررسی شئون مختلف شهری

– عدم وجود فرهنگ مشارکت و مدیریت مشارکتی در شهر تهران

– اجرای برنامه های کلان و پر هزینه که با روح شهر و فرهنگ شهری بی ارتباط و بعضاً متضاد هستند

ناشی از دید غیر استراتژیک و یا فراگیر نبودن آن، در مدیریت شهر تهران می باشد و راه­ حلی مدیریتی و سیستمی برای حل این مشکل در توسعه تفکر استراتژیک و قابلیت های آن در برنامه ریزی و طراحی خواهد بود.

پس نتایج این تحقیق می­تواند مدیران شهر تهران را به سوی نگاهی یکپارچه و کل نگر رهنمون سازد. مضاف بر این در طراحی برنامه ها و ساز و کارهایی منطبق بر روح و فرهنگ شهر نیز یاری رسان خواهد بود.

4-1- فرضیات تحقیق

سوال اصلی این تحقیق این است: « تفكر استراتژیك در مدیران چه تأثیری بر اداره شهر (با تأكید بر شهر تهران) دارد.»

بر این اساس فرضیات تحقیق عبارتند از:

1- تفكر استراتژیك در مدیریت شهری مدیران شهر تهران باعث كارا شدن مدیریت ایشان می شود.

2- اثربخشی فعالیت های اداره شهر تهران با نگاه استراتژیك بالا می رود.

3- رعایت محورهای پنج گانه تفكر استراتژیك، طراحی شهر را كارآمدتر می كند.

5-1- اهداف تحقیق

این پژوهش از نظر جهت گیری كاربردی و از نظر پژوهشی توصیفی است. در واقع این تحقیق شامل تشریح و توصیف جنبه های مختلف تفكر استراتژیك و تأثیر پنج محور اصلی آن در اداره و طراحی شهرها (با تأكید بر كلان شهر تهران) می باشد. در نهایت می خواهیم نقش تفكر استراتژیك را در طراحی و اداره شهر یافته و آن را با مدل های سنتی و كالبدی مقایسه كنیم که نتایج زیر از نخستین دستاوردهای آن خواهند بود.

– تسریع و تسهیل در اداره و امور مدیریتی شهرها

– تغییر نگرش مدیران شهری در طراحی بهتر شهرها

6-1- روش شناسی تحقیق

اقتضایی……………………………………………………………………………………………. 17

1-نظریه رهبری وضعیتی یااقتضایی فیدلر…………………………………………………………………. 17

2-تئوری موقعیتی هرسی وبلانچارد ……………………………………………………………………….. 19

3-تئوری مسیر- هدف…………………………………………………………………………………………. 21

4- الگوی مشارکتی……………………………………………………………………………………………… 22

د)دیدگاه های جدید رهبری ………………………………………………………………………………….. 23

1-تئوری اسنادی رهبر………………………………………………………………………………………….. 23

2-تئوری رهبری فره مند………………………………………………………………………………………. 24

3-تئوری رهبران عملگرا ……………………………………………………………………………………… 25

تحلیلی برنظریه های رهبری…………………………………………………………………………………… 26

رهبری درمدیریت……………………………………………………………………………………………….. 27

تفاوت مدیریت ورهبری……………………………………………………………………………………….. 28

مؤلفه ها……………………………………………………………………………………………………………. 29

1-سبک رهبری تحولگر……………………………………………………………………………………….. 29

2-سبک رهبری مراوده ای(تعاملی)…………………………………………………………………………. 31

3-سبک رهبری آزادگرا………………………………………………………………………………………… 32

رهبری درمدیریت اسلامی ……………………………………………………………………………………. 33

بخش دوم:بهداشت روانی …………………………………………………………………………………….. 34

تعریف …………………………………………………………………………………………………………….. 35

نظریه ها……………………………………………………………………………………………………………. 36

1-نظریه پاولف………………………………………………………………………………………………….. 36

2-نظریه مازلو……………………………………………………………………………………………………. 36

3-نظریه اسکینر………………………………………………………………………………………………….. 37

4-نظریه فروید ………………………………………………………………………………………………… 37

5-نظریه یونگ………………………………………………………………………………………………….. 38

6-نظریه موری…………………………………………………………………………………………………… 39

7-نظریه آدلر……………………………………………………………………………………………………… 39

8-نظریه فروم……………………………………………………………………………………………………. 40

9-نظریه اریکسون……………………………………………………………………………………………….. 40

10-نظریه هری استاک سالیوان……………………………………………………………………………….. 40

11-نظریه گوردون آلپورت ………………………………………………………………………………….. 41

12-نظریه جورج کلی…………………………………………………………………………………………. 42

13-نظریه آلبرت الیس ………………………………………………………………………………………… 43

14-الگوی پزشکی وروان پزشکی…………………………………………………………………………… 44

15-الگوی رفتارگرایی…………………………………………………………………………………………. 45

16-الگوی انسان گرایی……………………………………………………………………………………….. 45

تاریخچه بهداشت روانی ………………………………………………………………………………………. 46

عوامل موثردراختلال بهداشت روانی…………………………………………………………………………. 47

پیشگیری ازبیماریهای روانی ………………………………………………………………………………….. 47

مؤلفه ها ………………………………………………………………………………………………………….. 50

1-فرسودگی شغلی……………………………………………………………………………………………… 50

2-اضطراب واسترس…………………………………………………………………………………………… 51

3-وضعیت آب وهوا………………………………………………………………………………………….. 52

بهداشت روانی ازدیدگاه اسلام………………………………………………………………………………… 53

نشانه های سلامت روانی ازمنظرقرآن……………………………………………………………………….. 54

بخش سوم:پیشینه………………………………………………………………………………………………… 56

تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………….. 56

تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………… 59

فصل سوم:روش واجرای پژوهش……………………………………………………………………………. 62

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 62

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 63

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………. 63

نمونه آماری وروش نمونه گیری……………………………………………………………………………… 63

ابزارگردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………. 63

روش آماری………………………………………………………………………………………………………. 65

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل آماری پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 67

آمارتوصیفی……………………………………………………………………………………………………….. 67

بررسی فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………. 74

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری

یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 78

بحث ونتیجه گیری………………………………………………………………………………………………. 78

محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………………………… 79

پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 79

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………. 79

منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………. 81

منافع غیر فارسی…………………………………………………………………………………………………. 85

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………… 90

فهرست جدول

عنوان صفحه

جدول(2-1)دستاوردهای الگوی فیدلر……………………………………………………………………… 19

جدول(2-2)مهمترین تفاوتهای رهبرومدیر………………………………………………………………… 29

جدول(3-1)اطلاعات پرسشنامه ها………………………………………………………………………….. 65

جدول(4-1)توزیع فراوانی برحسب جنسیت…………………………………………………………….. 67

جدول(4-2)جدول آماری مربوط به سبک رهبری……………………………………………………….. 68

جدول(4-3)توزیع فراوانی برحسب سبک رهبری ……………………………………………………… 68

جدول(4-4)جدول آماری مربوط به بهداشت روان ومولفه های آن………………………………….. 69

جدول(4-5)توزیع فراوانی مولفه علایم جسمانی………………………………………………………… 69

جدول(4-6)توزیع فراوانی مولفه اضطراب………………………………………………………………… 70

جدول(4-7)توزیع فراوانی مولفه اختلال درکنش اجتماعی……………………………………………. 71

جدول(4-8)توزیع فراوانی مولفه افسردگی……………………………………………………………….. 72

جدول(4-9)توزیع فراوانی برحسب بهداشت روان دبیران…………………………………………….. 73

جدول(4-10)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری تحولگراوبهداشت روان…….. 74

جدول(4-11)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری مراوده ای وبهداشت روان…. 75

جدول(4-12)آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین سبک رهبری آزادگراوبهدااشت روان……… 76

چکیده:

هدف ازپژوهش حاضرجهت بررسی رابطه بین سبکرهبری مدیرانآموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب انجام شد.این پژوهش درتابستان ونیمسال اول سال تحصیلی 1392انجام شد.214نفرازدبیران دبیرستانهای دولتی درشهرستان میناب براساس روش نمونه گیری طبقه ای ازبین جامعه آماری 447نفری انتخاب شدند،وبه پرسشنامه های سبک رهبری چندعاملی MLQبرناردباس،وبهداشت روانی 28-GHQگلدبرگ،پاسخ دادند.روش این پژوهش توصیفی ازنوع همبستگی وپیمایشی می باشد.نتایج بااستفاده نرم افزار SPSSتجزیه وتحلیل شدند. نتایج به دست آمده از این پژوهش به شرح زیرمی باشد:7/90درصد از مدیران آموزشی دارای سبک رهبری مراوده ای می باشند.71 درصد ازدبیران دارای بهداشت روانی خوبی هستند.ضریب همبستگی پیرسون به دست آمده برای سبکهای رهبری تحولگرا،مراوده ای وآزادگرابه ترتیب 787/0، 003/0و 158/0بوده است.همچنین این پژوهش نشان داد که بین سبک رهبری مراوده ای بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود داردامابین سبکهای تحولگرا وآزادگرا بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود ندارد.

کلمات کلیدی:سبک رهبری مدیران،بهداشت روانی دبیران

مقدمه:

2-4-تاریخچه مدل های تعالی سازمانی……………………………………………………………………………. 21

2-5- معیارهای نه گانه مدل تعالی سازمانی………………………………………………………………………. 23

2-6- توانمند سازها در مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام…………………………………………………… 24

2-7- معیاری های نتایج در مدل ایی اف کیو ام……………………………………………………………….. 40

2-8- رهیافت های مختلف خود ارزیابی در مدل ایی اف کیو ام……………………………………………. 41

2-9- منطق رادار در چرخه خودارزیابی………………………………………………………………………….. 42

2-10- سطوح تعالی در کسب جایزه……………………………………………………………………………… 43

2-11- مدل تعالی سازمانی در ایران……………………………………………………………………………….. 44

2-12- تعریف ارزیابی عملکرد……………………………………………………………………………………. 45

2-13- تاریخچه ارزیابی عملكرد…………………………………………………………………………………… 46

2-14- انواع ارزیابی………………………………………………………………………………………………….. 46

2-15- اهداف ارزیابی عملكرد…………………………………………………………………………………….. 46

2-16- اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………….. 47

2-17- ارزیابی عملکرد سازمان……………………………………………………………………………………. 48

2-18- روش ها و الگوهای ارزیابی عملکرد…………………………………………………………………….. 49

2-18-1- الگوی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی………………………………………………………………. 49

2-18-2- نظام مدیریّت کیفیّت ایزو…………………………………………………………………………. 50

2-18-3- هرم عملکرد………………………………………………………………………………………….. 50

2-18-4- نظام کارت امتیازی متوازن………………………………………………………………………… 51

2-18-5- فرآیند کسب و کار………………………………………………………………………………… 52

2-18-6- چارچوب مدوری و استیپل………………………………………………………………………… 53

2-18-7- روش تحلیل ذی نفعان……………………………………………………………………………… 53

2-18-8- نظام مدیریّت بر مبنای هدف………………………………………………………………………. 54

2-18-9- نظام مدیریّت کیفیّت جامع………………………………………………………………………… 55

2-18-10-روش مالکوم بالدریج…………………………………………………………………………….. 55

2-18-11- مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام…………………………………………………………….. 55

2-19- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………… 56

2-19-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………….. 56

2-19-2- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………. 57

2-20- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………… 59

2-21- مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………. 60

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 63

3-2- روش انجام پژوهش…………………………………………………………………………………………… 63

3-3-جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………. 64

3-4- حجم نمونه………………………………………………………………………………………………………. 65

3-5- روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………….. 65

3-6- روش گردآوری اطّلاعات…………………………………………………………………………………… 66

3-7- روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………….. 66

3-8-روش های آماری………………………………………………………………………………………………. 67

3-9- روش تجزیه و تحلیل…………………………………………………………………………………………. 68

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطّلاعات

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 70

4-2 – توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها (آمار توصیفی)……………………………………………………. 70

4-2-1- جنسیت………………………………………………………………………………………………….. 70

4-2-2 – تحصیلات………………………………………………………………………………………………. 72

4-2-3 – سابقه کار………………………………………………………………………………………………. 74

4-2-4 – پست سازمانی…………………………………………………………………………………………. 75

4-2-5 – رشته تحصیلی………………………………………………………………………………………….. 77

4-2-6- سن……………………………………………………………………………………………………….. 78

4-3 – آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………. 79

4-3-1- بررسی فرضیه اول…………………………………………………………………………………….. 79

4-3-1-1- بررسی نرمال بودن متغیّر رهبری………………………………………………………….. 79

4-3-1-2- آزمون فرضیه فرعی اول……………………………………………………………………… 80

4-3-2- بررسی فرضیه دوم…………………………………………………………………………………….. 82

4-3-2-1- بررسی نرمال بودن متغیّر خطّ مشی و استراتژی…………………………………………. 82

4-3-2-2 – بررسی فرضیه فرعی دوم……………………………………………………………………. 82

4-3-3- بررسی فرضیه فرعی سوم…………………………………………………………………………….. 84

4-3-3-1- بررسی نرمال بودن متغیّر کارکنان………………………………………………………… 84

4-3-3-2- بررسی فرضیه فرعی سوم…………………………………………………………………….. 85

4-3-4- بررسی فرضیه فرعی چهارم………………………………………………………………………….. 87

4-3-4-1- بررسی نرمال بودن متغیّر شراکت ها و منابع……………………………………………. 87

4-3-4-2- بررسی فرضیه فرعی چهارم………………………………………………………………….. 87

4-3- 5- بررسی فرضیه فرعی پنجم…………………………………………………………………………… 89

4-3-5-1- بررسی نرمال بودن متغیّر فرآیندها………………………………………………………… 89

4-3-5-2- بررسی فرضیه فرعی پنجم……………………………………………………………………. 90

4-3-6- بررسی فرضیه اصلی…………………………………………………………………………………… 91

4-3-6-1- بررسی نرمال بودن متغیّر مدل تعالی سازمان……………………………………………… 91

4-3-6-2- بررسی فرضیه اصلی…………………………………………………………………………… 91

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 96

5-2- نتایج……………………………………………………………………………………………………………… 96

-3-نتایج حاصل ازآزمون فرضیات تحقیق………………………………………………………………………… 97

5-3-1- نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی…………………………………………………………………… 97

5-3-2-نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی اول……………………………………………………………….. 98

5-3-3-نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی دوم……………………………………………………………… 100

5-3-4- نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی سوم…………………………………………………………….. 101

5-3-5- نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی چهارم………………………………………………………….. 101

5-3-6- نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی پنجم……………………………………………………………. 102

5-4- نتیجه گیری نهایی……………………………………………………………………………………………. 103

5-5-پیشنهاد های تحقیق…………………………………………………………………………………………… 104

5-5-1-پیشنهادات کاربردی مبتنی برنتایج تحقیق……………………………………………………………. 104

5-5-2-پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی………………………………………………………………………….. 106

پیوست………………………………………………………………………………………………………………….. 108

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………….. 116

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………….. 122

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 125

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل2-1- الگوی تعالی بنیاد مدیریّت کیفیّت اروپا……………………………………………………………… 24

شکل2-2- (مدل مفهومی تحقیق)………………………………………………………………………………………. 61

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول1-1- مكاتب اصلی استراتژی……………………………………………………………………………………. 29

جدول2-2- راهنمای انتخاب روش ارزیابی………………………………………………………………………….. 42

جدول4-1-آماره های توصیفی مربوط به متغیّر جنسیت…………………………………………………………… 71

جدول4-2- آماره های توصیفی مربوط به متغیّرتحصیلات………………………………………………………… 72

جدول4-3- آمار های توصیفی مربوط به متغیّر سابقه کار……………………………………………………….. 74

جدول4-4- آماره های توصیفی مربوط به متغیّر پست سازمانی…………………………………………………. 76

جدول4-5- آماره های توصیفی مربوط به متغیّر رشته تحصیلی………………………………………………….. 77

جدول4- 6: آماره های توصیفی مربوط به سن………………………………………………………………………. 78

جدول4-7- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر رهبری………………………… 80

جدول4-8- جدول توصیفی مربوط به متغیّر رهبری……………………………………………………………….. 80

جدول4-9- نتایج آزمون زوج-نمونه ای………………………………………………………………………………. 81

جدول4-10- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 81

جدول4-11- بررسی رابطه خطی بین متغیّر ها………………………………………………………………………. 81

جدول4-12- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر خطّ مشی و استراتژی……. 82

جدول4-13- آزمون یک نمونه ای فرضیه دوم……………………………………………………………………… 83

جدول4-14- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 83

جدول4-15- بررسی رابطه خطی بین متغیّر ها………………………………………………………………………. 84

جدول4-16- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر کارکنان……………………. 85

جدول4-17- آزمون یک نمونه ای فرضیه سوم…………………………………………………………………….. 86

جدول4-18- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 86

جدول4-19- بررسی رابطه خطی بین متغیّرها………………………………………………………………………… 86

جدول4-20- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر شراکتها ومنابع……………. 87

جدول4-21- آزمون یک نمونه ای فرضیه چهارم………………………………………………………………….. 88

جدول4-22- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 88

جدول4-23- بررسی رابطه خطی بین متغیّر ها………………………………………………………………………. 89

جدول4-24- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر فرآیندها……………………. 90

جدول4-25- آزمون یک نمونه ای فرضیه پنجم…………………………………………………………………….. 91

جدول4-26- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 91

جدول4-27- بررسی رابطه خطی بین متغیّرها………………………………………………………………………… 91

جدول4-28- آزمون کلموگروف اسمیرنف یک نمونه ای برای نمرات متغیّر مدل تعالی سازمان………… 92

جدول4-29- آزمون یک نمونه ای فرضیه اصلی……………………………………………………………………. 93

جدول4-30- میزان همبستگی بین متغیّرها…………………………………………………………………………… 93

جدول4-31- بررسی رابطه خطی بین متغیّرها………………………………………………………………………… 94

جدول 5-1- نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی اصلی………………………………… 98

جدول 5-2- نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی اول…………………………………… 99

جدول 5-3- نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی دوم…………………………………. 100

جدول 5-4- نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی سوم…………………………………. 101

جدول 5-5- پنتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی چهارم…………………………….. 102

جدول 5-6-نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون برای فرضیه ی پنجم…………………………………. 102

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 2-1- (گلاک و همکاران1980)……………………………………………………………………………. 28

نمودار4-1- نمودار میله ای فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان……………………………………………………… 71

نمودار4-2- نمودار دایره ای درصد فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان…………………………………………… 72

نمودار4-3- نمودارمیله ای فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………. 73

نمودار4-4- نمودار دایره ای درصد فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………………. 73

نمودار4-5- نمودار میله ای فراوانی سابقه کار پاسخ دهندگان…………………………………………………… 75

نمودار4-6- نمودار دایره ای درصد فراوانی سابقه کار پاسخ دهندگان…………………………………………. 75

مودار4-7- نمودار میله ای فراوانی پست سازمانی پاسخ دهندگان……………………………………………….. 76

نمودار4-8- نمودار دایره ای درصد فراوانی پست سازمانی پاسخ دهندگان……………………………………. 77

نمودار4-9- نمودار میله ای فراوانی رشته تحصیلی پاسخ دهندگان………………………………………………. 78

نمودار4-10- نمودار میله ای فراوانی سن پاسخ دهندگان 79

چکیده

موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه مدل تعالی سازمانی (EFQM) و عملکرد آموزش و پرورش جغتای می باشد. در این تحقیق 5 بعد از ابعاد مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام شامل: رهبری، خط مشی و استراتژی، کارکنان، شراکت ها و منابع، و فرآیند ها در آموزش و پرورش جغتای مورد ارزیابی قرار گرفته. روش انجام تحقیق به صورت میدانی و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد تعالی سازمانی و عملکرد که به ترتیب آلفای کُرنباخ بدست آمده95%و 88% می باشد. جامعه آماری این تحقیق معلمان، معاونین، مدیران و پرسنل اداری آموزش و پرورش جغتای جامعه آماری ما را تشکیل می دهند که به صورت تصادفی ساده تعداد104نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. تکنیک آماری مورد استفاده در این تحقیق، آمار توصیفی و استنباطی می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با کمک نرم افزار spssانجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد بین تعالی سازمانی و عملکرد آموزش و پرورش جغتای رابطه معناداری وجود دارد. همچنین رابطه سایر مؤلفه ها را تایید می نماید. نتایج کلی تحقیق بیانگر این است که 47%از تغییرات عملکرد تحت تاثیر مدل تعالی سازمانی می باشد.