4-2- ساختارمساله. 45

4-2-1- توصیفتابعبرونسپاری.. 49

4-3- مدلریاضیپیشنهادی.. 52

4-3-1- سادهسازیمدلپیشنهادی.. 54

4-4- الگوریتمژنتیک… 57

4-4-1- نمایشکروموزوم. 58

4-4-2- آغازسازی.. 59

4-4-3- ارزیابی.. 60

4-4-4- عملگرانتخاب.. 61

4-4-5- نخبهگرایی.. 62

4-4-6- عملگرتقاطع. 62

4-4-7- عملگرجهش… 68

4-4-8- معیارتوقف… 70

4-5-1- مسائلنمونه. 72

فصلپنجم : نتیجهگیریوپیشنهاداتآتی.. 84

5-1- نتیجهگیری.. 85

5-2- پیشنهاداتآتی.. 86

مراجع.. 87

مراجعفارسی.. 88

مراجعلاتین.. 89

Abstract 93

فهرست شکل ها

فصل سوم

شکل (3- 1).دستهبندیکلیمسائلبرنامهریزیتسهیلات[1]. 20

شکل (3- 2). دستهبندینوینمسائلمکانیابی [1]. 23

 

فصل چهارم

شکل(4- 1).t– امینکروموزومهایصفرویک و . 58

شکل(4- 2).t– امینکروموزومهایعددصحیح و 59

شکل (4- 3). نحوهعملکردعملگرتقاطعنوع 1. 64

شکل (4- 4). فرآیندعملگرتقاطعنوع 2 برایکروموزوممکان . 65

شکل (4- 5). فرآیندعملگرتقاطعنوع 2 برایکروموزومتخصیص . 66

شکل (4- 6). فرآیندعملگرتقاطعنوع 3 برایکروموزوممکان 67

شکل (4- 7). فرآیندعملگرتقاطعنوع 3 برایکروموزومتخصیص . 67

شکل (4- 8). فرآیندعملگرجهشنوع 1 برایکروموزوممکان 68

شکل (4- 9). فرآیندعملگرجهشنوع 1 برایکروموزومتخصیص . 68

شکل (4- 10). فرآیندعملگرجهشنوع 2 برایکروموزوممکان 69

شکل (4- 11). فرآیندعملگرجهشنوع 2 برایکروموزومتخصیص . 69

شکل (4- 12). فرآیندعملگرجهشنوع 3 برایکروموزوممکان 69

شکل (4- 13). فرآیندعملگرجهشنوع 3 برایکروموزومتخصیص . 70

شکل (4- 14). فلوچارتالگوریتمژنتیکپیشنهادی.. 71

 

 

فهرست جداول

جدول (4- 1). مقادیرپارامترهایGA.. 73

جدول (4- 2). نتایجمحاسباتیبرایمسائلاندازهکوچک… 74

جدول (4- 3). مقادیرپارامترهای و . 75

جدول (4- 4). مقادیرپارامتر . 75

جدول (4- 5). مقادیرپارامتر 76

جدول (4- 6). مقادیرپارامتر 77

جدول (4- 7). مقادیرپارامتر 78

جدول (4- 8). نتایجبدستآمدهبرایمثالنمونه. 78

جدول (4- 9). نتایجمحاسباتیبرایمسائلاندازهبزرگ.. 81

 

 

3-2-1- فاصله خط مستقیم یااقلیدسی.. 19

3-2-2- فاصله مجذورخط مستقیم یااقلیدسی.. 20

3-2-3- فاصله منهتن یامتعامد. 20

3-2-4- فاصله چبیشف.. 21

3-2-5- كوتاه ترین مسیر. 22

3-3- دسته بندی كلی مسایل برنامه ریزی تسهیلات.. 22

3-4- دسته بندی مسایل مكان یابی بانگرش سنتی.. 23

3-5- دسته بندی مسایل مكا ن یابی بانگرش نوین.. 25

3-6- مسایل مکانیابی میانه باانواع فاصله. 26

3-7- تشریح الگوریتم ژنتیک…. 29

3-7-1- مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک… 30

3-7-1-1- كدینگ… 30

3-7-1-2- ایجادجمعیت اولیه. 31

3-7-1-3- عملگرهای الگوریتم ژنتیک… 31

3-7-1-4- تابع برازش… 34

3-7-1-5- استراتژی برخوردبامحدودیتها 34

3-7-2- ساختاركلی الگوریتم ژنتیک… 36

4-1- مقدمه. 39

4-2- ساختارمساله. 40

4-2-1- محاسبه فاصله. 43

4-2-2- مکانیابی چندتسهیله چنددوره ای.. 45

4-2-3-مدل ریاضیپیشنهادی.. 46

4-2-3-1- مثال. 53

4-3- الگوریتم ژنتیک…. 57

4-3-1- نمایش كروموزوم. 57

4-3-2- آغازسازی.. 58

4-3-3- ارزیابی.. 59

4-3-4- معیارتوقف.. 59

4-3-5- نخبه گرایی.. 60

4-3-6- عملگرتقاطع. 60

4-3-6-1- عملگرتقاطع نوعI60

4-3-6-2- عملگرتقاطع نوعII62

4-3-7- عملگرجهش… 64

4-3-8- انتخاب.. 65

4-5-1- مسایل نمونه. 67

5-1- نتیجه گیری.. 76

5-2- پیشنهادات آتی.. 77

مراجع فارسی.. 79

مراجع لاتین.. 80

فهرست جداول

عنوان

صفحه

فصـل دوم:

فصـل سـوم:

جدول (3- 1). توابع فاصله بکارگرفته شده درمسایل مکانیابی [3]. 28

فصـل چهارم:

جدول (4- 1). اطلاعات تسهیلات موجود. 53

جدول (4- 2). وزن بین تسهیلات جدید. 53

جدول (4- 3). اوزان مابین تسهیلات موجودوجدید. 54

جدول (4- 4). مختصات گذرگاهها 54

جدول (4- 5). ظرفیت گذرگاهها 54

جدول (4- 6). مختصات مکانهای بهینه تسهیلات جدیددرمثال نمونه. 55

جدول (4- 7). مقادیرپارامترهای الگوریتم ژنتیک. 67

جدول (4- 8). نتایج محاسباتی برای اندازه کوچک. 69

جدول (4- 9). نتایج محاسباتی برای اندازه بزرگ. 71

فهرست شکل­ها

عنوان

صفحه

فصـل سـوم:

شکل (3- 1). فاصله اقلیدسی درصفحه. 20

شکل (3- 2). مسیرهای مختلف متعامدبین و 21

شکل (3- 3). دسته بندی کلی مسائل برنامه ریزی تسهیلات [1]. 23

شکل (3- 4). دسته بندی نوین مسائل مکانیابی [1]. 25

فصـل چهـارم:

شکل (4- 1). تسهیلات موجودویک مانع خطی بادوگذرگاه. 43

شکل (4- 2).شرایط پدیداری. 44

شکل (4- 3). تقسیم فضای مساله به دونیم صفحه. 47

شکل (4- 4). مکان تسهیلات موجودوتسهیلات جدیددر 2 دوره. 56

شکل (4- 5). فلوچارت الگوریتم ژنتیک… 66

شکل (4- 6).مقدارgapالگوریتم ژنتیک دراندازه های متفاوت.. 72

شکل (4- 7). نمودارمقایسه زمان محاسباتیLingoوالگوریم ژنتیک دراندازه های متفاوت. 74

فصـل اول:
	کلیات تحقیق و ساختار پایان­نامه

1-1- مقدمه

یكی از مسایلی كه باید در مراحل اولیه طراحی سیستم های صنعتی مورد توجه قرار گیرد مسالة مكان یابی[1] (جایابی) واستقرار تسهیلات است. مطالعه پیرامون مكان بهینه از دیدگاه جغرافی­دانان و علمای علم اقتصادی همواره دارای اهمیت و اولویت بوده است [1].در ادبیات موضوعی، معمولاً چند حالت از مسایل مكانیابی پیوسته، مورد بحث قرار گرفتند، مانند مساله میانه^[2]، مساله مركز^[3]و مساله مركز-میانه^[4]. در مساله میانه هدف، پیدا کردن مکان وسیله (تسهیل) جدید می­باشد، بطوریکه مجموع فواصل وزن­دهی شده بین تسهیل جدید و تسهیلات موجود، حداقل گردد. این مساله، در تئوری مکان­یابی به مساله وِبِر[5] و مساله کمینه مجموع[6] نیز شهرت دارد. مسایل مکان­یابی بر اساس نوع تابع فاصله نیز تقسیم­بندی می­شوند، مانند فاصله اقلیدسی و متعامد. مساله میانه با فواصل اقلیدسی یکی از قدیمی ترین مسایل مکان­یابی تسهیلات می­باشد. برای حل بهینه این نوع مساله، روش­های حل مختلفی پیشنهاد شده­است که مشهورترین آن روش تکراریی می­باشد، که توسط ویزفلد [2] توسعه داده شد.

در گونه­ای از مسایل میانه با محدودیت در قرار گیری^[7]و یا حركت^[8]مواجه هستیم.در دسته­ای از این نوع مسایل، نواحی وجود دارند كه تسهیل (یا تسهیلات) جدید نه می تواند در آنجا استقرار یابد و نه می تواند از میان آن عبور كند. این نواحی، نواحی با­مانع[9] نامیده می شوند.دریاچه ها، كوهستان­ها، مناطق نظامی، رودخانه ها و بزرگ راه ها ودر مقیاس كوچكتر، ماشین­آلات و واگن­های حمل مواد در كارخانجات، مثال­هایی از این نواحی می باشند.این مسایل در مقایسه با مسایل مكانیابی كلاسیك خیلی عملی­تر ونزدیك تر به دنیای واقعی می باشند، اما به­علت پیچید گی محاسباتی که این نوع مسایل دارند، تنها در چند دهه اخیر مورد بررسی قرار گرفتند. در برخی موارد با موانعی مواجه هستیم که عبور از آنها تنها از طریق چند گذرگاه[10]بر روی مانع خطیامکان پذیر می باشد. مدل پیشنهادی این تحقیق، یک مساله میانه با فواصل متعامد می­باشد، بطوری­که در ناحیه پیوسته یک مانع خطی افقی وجود دارد که بر روی آن تعدادی گذرگاه وجود دارد که ظرفیت هر یک از گذرگاه ها محدود می باشد. فرضیات مساله پیشنهادی بقرار زیر در نظر گرفته می­شوند:

1. با مساله مکان­یابی پیوسته میانه متعامد چند تسهیله با ظرفیت نامحدود برای تسهیلات جدید سرو کار داریم،

1. تعامل هم مابین تسهیلات جدید و جدید، و هم ما بین تسهیلات جدید و موجود برقرار است.

1. تابع فاصله از نوع متعامد می باشد.

1. تنها یک مانع خطی با تعدادی گذرگاه با مختصات های معین، در مدل وجود دارد.

5. مساله مکان­یابی چند دوره ای می­باشد.

1. ظرفیت هر یک از گذرگاه ها در دوره های مختلف محدود می باشد.

7. هر تسهیل موجود دارای مکان ثابت با مختصات معین، قطعی و دارای وزن غیرمنفی می­باشد.

7. مانع بر روی یک مسیر افقی قرار دارد.

1. تسهیلات موجود در مسیر مانع مستقر نیستند.

3 – 4 – 2 الگوریتم ژنتیک.. 33

3 – 4 – 2 – 1 مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک.. 34

فصل چهارم: ارایهمدل ریاضیو الگوریتمهای پیشنهادی.. 43

4-1 مقدمه.. 44

4 – 2 ساختار مساله.. 45

4 – 2 – 1 محاسبه فاصله انتظاری.. 48

4 – 2 – 1 – 1 پدیداری.. 50

4 – 2 – 1 – 2 اختلاف ناحیههای X و … 51

4 – 2 – 1 – 3 محاسبه فاصله افقی مورد انتظار در حالت . 53

4 – 2 – 1 – 4 محاسبه فاصله افقی مورد انتظار در حالت . 61

4 – 2 – 2 مدل ریاضی مساله.. 94

4 – 3 کران های بالا و پایین مساله مکان یابی با مانع.. 98

4 – 3 – 1 کران های پایین مساله.. 98

4 – 3 – 2 کران های بالای مساله.. 99

4 – 4 الگوریتم حل مساله.. 100

4 – 4 – 1 الگوریتم جستجوی الگوی هوک و جیوز.. 101

4 – 4 – 1 – 1 شروع.. 101

4 – 4 – 1 – 2 جستجوی اکتشافی.. 102

4 – 4 – 1 – 3 معیار توقف.. 102

4 – 4 – 2 الگوریتم ژنتیک.. 102

4 – 4 – 2 – 1 نمایش کروموزوم.. 103

4 – 4 – 2 – 2 شروع.. 103

4 – 4 – 2 – 3 ارزیابی.. 103

4 – 4 – 2 – 4 انتخاب.. 105

4 – 4 – 2 – 5 نخبه گرایی.. 105

4 – 4 – 2 – 6 عملگر تقاطع.. 105

4 – 4 – 2 – 7 عملگر جهش.. 105

4 – 4 – 2 – 8 معیار توقف.. 106

4 – 4 – 3 مثال.. 106

4 – 4 – 4 نتایج محاسباتی.. 108

فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی.. 112

5 – 1 نتیجه گیری.. 113

5 – 2 پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی.. 113

فهرست مراجع.. 115

فهرست مراجع فارسی.. 116

فهرست مراجع لاتین.. 117

فهرست جدولها

جدول 4-1 تنظیمات الگوریتم PS. 102

جدول 4-2 مختصات تسهیلات موجود در مثال.. 107

جدول 4-3 اطلاعات جواب برای مثال.. 107

جدول 4-4 خلاصه ای از نتایج محاسباتی برای مسایل با اندازه کوچک 110

جدول 4-5 خلاصه ای از نتایج محاسباتی برای مسایل با اندازه متوسط و بزرگ 111

 

فهرست شکل ها

 

شکل 3-1 مسیرهای متعامد مختلف با طول یکسان بین و 21

شکل 3-2 فاصله اقلیدسی در صفحه.. 22

شکل 3-3 ساختار الگوریتم های جستجوی الگو.. 27

شکل 4-1 فضای مساله.. 46

شکل 4-2 چند مثال برای شیوه محاسبه …………… 48

شکل 4-3 عوامل موثر بر 50

شکل 4-4 افراز فضای شدنی مساله به چهار ناحیه.. 51

شکل 4-5 یک مثال از برای 55

شکل 4-6 یک مثال از برای 56

شکل 4-7 دو مثال از . 57

شکل 4-8 دو مثال از . 58

شکل 4-9 یک مثال از . 60

شکل 4-10 یک مثال از . 60

شکل 4-11 دو مثال از . 63

شکل 4-12 دو مثال از برای 64

شکل4-13 دو مثال از برای 65

شکل 4-14 دو مثال از برای 66

شکل 4-15 دو مثال از برای 67

شکل 4-16 دو مثال از برای 68

شکل 4-17 دو مثال از 69

شکل 4-18 دو مثال از . 71

شکل 4-19 دو مثال از . 72

شکل 4-20 دو مثال از . 73

شکل 4-21 دو مثال از . 74

شکل 4-22 دو مثال از . 75

شکل 4-23 دو مثال از . 76

شکل 4-24 دو مثال از . 77

شکل 4-25 دو مثال از . 78

شکل 4-26 دو مثال از . 79

شکل 4-27 دو مثال از . 80

شکل 4-28 یک مثال از . 82

شکل 4-29 یک مثال از . 85

شکل 4-30 یک مثال از . 87

شکل 4-31 یک مثال از . 89

شکل 4-32 یک مثال از . 91

شکل 4-33 یک مثال از . 92

شکل 4-35 مفروضات برای مثال و جواب بهینه ی آن.. 107

شکل 4-36 تابع هدف برای مثال.. 108

فصل اول

کلیات پژوهش و ساختار پایان نامه

1 – 1 مقدمه

در مدیریت، اقتصاد، برنامه ریزی تولید، طراحی سیستم های صنعتی و غیره، به جوانب مختلفی برمی خوریم که مستلزم تصمیمات مکان یابی هستند. علاوه بر کاربردهای عملی این نظریه در اتخاذ تصمیمات بهینه، نظریه مکان یابی بخش جذاب و چالش برانگیزی از ریاضیات، با مجموعه ای رو به فزونی از مسایل است که الزاما خاستگاهی در دنیای واقعی ندارند.[1]

واژه مکان یابی بر مدلسازی و حل مسایلی اشاره دارد که به دنبال یافتن بهترین مکان برای استقرار مراکز و تسهیلات هستند. به عبارت دیگر، مکان یابی عبارتست از انتخاب جایی برای تسهیلات جدید، بهطوریکه هزینه تولید و توزیع کالا و خدمات کمینه شود.

سال 1909 را اغلب سال تولد نظریه مکان یابی می دانند. آلفرد وبر یکی از نظریهپردازهایی بود که در آن سال به ارایه نظریهای در زمینه مکان یابی و کمینه سازی هزینه ها پرداخت[2]. هزینه هایی که او در نظر گرفته بود، عمدتاً از نوع هزینه های حمل ونقل بودند.

بعدها طیف گسترده ای از انواع مسایل مکان یابی متناسب با اهداف پژوهش و با توجه به شرایط متفاوت موجود در فضای مساله مطرح شدند. چند نوع از مسایلی که در ادبیات مکان یابی پیوسته مطرح شدند عبارتند از مساله میانه[1]، مساله مرکز[2] و مساله مرکز- میانه[3].

در مساله میانه، هدف قرار دادن یک تسهیل جدید در صفحه است بهطوریکه مجموع کل هزینه انتقال بین تسهیل جدید و تسهیلات موجود کمینه شود.

از طرفی تقریبا در همه ی موقعیت های دنیای واقعی با انواع محدودیت ها و الزامها مواجه هستیم. در مدلسازی مکان یابی محدودیت ها میتوانند نواحی ممنوعه[4] باشند، یعنی نواحی ای که قراردادن تسهیلات در آن ها ممنوع، اما حمل و نقل در آن ها آزاد است. پارک ها و سایر مناطق حفاظت شده، یا نواحی ای که ویژگی های جغرافیاییشان، مانند شیب تند، ساخت تسهیلات مطلوب را در آنها ناممکن می کند، مثال هایی از نواحی ممنوعه هستند.

همچنین اغلب نواحی ای وجود دارند که نه تنها قراردادن تسهیل جدید در آنها ممنوع است، بلکه حرکت در آنها هم مستلزم هزینه بیشتری است، مانند دریاچه هایی که با قایق می توان از آنها عبور کرد. این نواحی را نواحی متراکم[5] گویند.

علاوه بر این، در بسیاری مناطق حرکت نیز کاملا ممنوع یا ناممکن است. این مناطق را مانع[6] می نامیم. مناطق نظامی، کوهستان ها، دریاچه ها، رودخانه های بزرگ، بزرگراه ها، یا در مقیاسی کوچکتر، مناطقی که در سطح یک کارخانه با ماشین های حجیم و نقاله های حمل مواد اشغال شده اند، نمونه هایی از موانع هستند. بدون در نظر گرفتن این موانع، نمی توان ادعا کرد که مدلسازی واقع بینانه ای انجام شده است.

مطلب قابل توجه دیگر اینست که مکان قرارگیری موانع میتواند بهصورت تصادفی باشد مانند یک واگن حمل مواد که در هر لحظه ممکن است در هرجایی از مسیرش در فضای کارخانه قرار گرفته باشد. تصادف ها یا ساخت و ساز و تعمیرات برنامه ریزی نشده خیابان های یک شهر که باعث انحراف و تاخیر در شبکه حمل و نقل می شوند، نمونه های دیگری از موانع احتمالی هستند. این حالت در سایر زمینه های پژوهشی، از جمله دانش روباتیک، مورد توجه است، زیرا در طراحی روبات ها لازم است به قابلیت آنها در اجتناب از تصادف با موانعی که احتمال می رود در مسیرشان قرار داشته باشند، اندیشیده شود.

ما در این پایاننامه مفهوم موانع احتمالی در نظریه مکان یابی توجه میکنیم ، و به مدلسازی ریاضی مساله ای می پردازیم که در آن سه مانع خطی احتمالی که مسیر حرکتشان بهصورت افقی است، در صفحه موجودند. در مساله ی مورد بررسی، مفروضات زیر در نظر گرفته شده اند:

• در مساله مکان یابی میانه مورد بررسی ظرفیت تسهیل جدید برای خدمت دهی به تسهیلات موجود نامحدود است.

• در مدلسازی این مساله از متر متعامد برای تعیین فواصل استفاده می شود.

• مساله برای کل افق برنامه ریزی در ابتدای دوره، سیاست گذاری می کند، یعنی مساله مکان یابی ایستا است.

• هر تسهیل موجود دارای مکان ثابت با مختصات معین، قطعی و دارای وزنی نامنفی است.

• سه مانع با طول محدود در صفحه موجودند که از عرض آنها نسبت به طولشان صرف نظر شده است و بهصورت خط راست مدلسازی می شوند.

• موانع بر روی مسیرهای افقی با مختص y معین قرار دارند.

• مکان شروع موانع از توزیع یکنواخت با پارامترهای معین پیروی می کنند.

………………………………………………32

3-3-1- مدل مفهومی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

3-3-2- مدل تجربی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

3-4- فرضیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 34

3-5- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………………………………………. 32

3-5-1- متغیر وابسته …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..34

3-5-2- متغیرهای مستقل ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

فصل چهارم: روش شناسی تحقیق

4-1- روش و تکنیک تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………… 38

4-2- ابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………………………………. 38

4-3- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

4-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………….. 39

4-5- پایایی و روایی ابزار سنجش …………………………………………………………………………………………………………………… 40

4-6- تکنیک تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………………. 40

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل داده ها

5-1- آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 38

5-2- آمار استنباطی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

5-3- تحلیل چند متغیره ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

فصل ششم: بحث و نتیجه گیری

6-1- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

6-2- پیشنهادات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

6-3- محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 94

فهرست جداول

شماره و عنوانصفحه

4-1- ضرایب آلفای کرونباخ متغیر وابسته تحقیق 40

5-1-1- توزیع فراوانی گروه سنی به تفکیک نسل مادران و دختران 43

5-1-2- توزیع فراوانی تعداد فرزندان در نسل مادران 44

5-1-3- توزیع فراوانی قومیت به تفکیک نسل مادران و دختران 44

5-1-4- توزیع فراوانی وضعیت تأهل به تفکیک نسل مادران و دختران 45

5-1-5- توزیع فراوانی وضعیت اشتغال به تفکیک نسل مادران و دختران 45

5-1-6- توزیع فراوانی هزینه ماهیانه در نسل مادران 46

5-1-7- توزیع فراوانی هزینه ماهیانه در نسل دختران 47

5-1-8- توزیع فراوانی طبقه اجتماعی فرد به تفکیک نسل مادران و دختران 48

5-1-9- توزیع فراوانی تحصیلات به تفکیک نسل مادران و دختران 49

5-1-10- وضعیت استفاده روزانه از رسانه های جمعی به تفکیک گروه سنی مادران 50

5-1-11- وضعیت استفاده روزانه از رسانه های جمعی به تفکیک گروه سنی دختران 51

5-1-12- توزیع فراوانی ارزیابی پاسخگویان از وضعیت سلامتیشان به تفکیک نسل 52

5-1-13- توزیع فراوانی احساسات غالب پاسخگویان به تفکیک نسل 53

5-1-14- توزیع فراوانی سابقه بیماری مختل کننده زندگی، به تفکیک نسل 54

5-1-14- توزیع فراوانی سابقه بیماری های خاص، به تفکیک نسل 55

5-1-16- توزیع فراوانی فعالیت بدنی به تفکیک نسل مادران و دختران 55

5-1-17- توزیع فراوانی تصور از بدن پاسخگویان، به تفکیک نسل 57

5-1-18- توزیع فراوانی نمایه توده بدنی پاسخگویان به تفکیک نسل 58

5-1-19- توزیع فراوانی میزان کنترل تغییرات وزن به تفکیک نسل 59

5-1-20- توزیع فراوانی عادت غذایی به تفکیک نسل مادران و دختران 60

5-1-21- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه های سنی و میانگین عادت غذایی 61

5-1-22- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب هزینه ماهیانه و میانگین عادت غذایی 61

5-1-23- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب طبقه و میانگین عادت غذایی 62

5-1-24- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه های تحصیلی و میانگین عادت غذایی 63

5-1-25- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال و میانگین عادت غذایی 63

5-1-26- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان فعالیت و میانگین عادت غذایی 64

5-1-27- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب کنترل وزن و میانگین عادت غذایی 64

5-2-1- آزمون رابطه ی عادت غذایی با سن پاسخگویان 65

5-2-2- آزمون رگرسیون رابطه ی عادت غذایی با تعداد فرزندان مادر 66

5-2-3- آزمون تحلیل واریانس عادت غذایی بر اساس قومیت پاسخگویان 66

5-2-4- آزمون رابطه ی عادت غذایی با وضعیت تأهل در نسل دختران 67

5-2-5-1 آزمون تفاوت میانگین عادت غذایی بر اساس اشتغال مادران 67

5-2-5-2 آزمون رابطه ی عادت غذایی با اشتغال مادران 68

5-2-5-3 آزمون تحلیل واریانس عادت غذایی بر اساس وضعیت اشتغال دختران 68

5-2-6- آزمون رگرسیون رابطه ی عادت غذایی با هزینه پاسخگویان 69

5-2-7-1 نتایج آزمون تحلیل واریانس عادت غذایی بر اساس طبقه اجتماعی پاسخگویان 70

5-2-7-2 آزمون رگرسیون رابطه ی عادت غذایی با طبقه اجتماعی پاسخگویان 70

5-2-8- آزمون رابطه ی عادت غذایی با میزان استفاده پاسخگویان از رسانه های جمعی 71

5-2-9- آزمون رابطه ی عادت غذایی با تحصیلات به تفکیک نسل مادران و دختران 72

5-2-10 آزمون رگرسیون رابطه عادت غذایی با سابقه بیماری به تفکیک نسل 73

5-2-11- آزمون رابطه ی عادت غذایی با فعالیت بدنی به تفکیک نسل مادران و دختران 73

5-2-12- آزمون تحلیل واریانس عادت غذایی بر اساس تصور از بدن به تفکیک نسل 74

5-2-13- آزمون رابطه ی عادت غذایی با حجم بدن به تفکیک نسل 75

5-2-14- آزمون تحلیل واریانس عادت غذایی بر اساس میزان کنترل وزن پاسخگویان 75

5-3-1-1- متغیرهای اقتصادی- اجتماعی وارد شده در رگرسیون گام به گام نسل مادران 76

5-3-1-2- متغیرهای اقتصادی- اجتماعی وارد شده در رگرسیون گام به گام نسل دختران 77

5-3-1-3 متغیرهای وارد شده آگاهی در در رگرسیون گام به گام برای نسل مادران 78

5-3-1-4 متغیرهای وارد شده آگاهی در در رگرسیون گام به گام برای نسل دختران 78

5-3-1-5 متغیرهای وارد شده شاخص های سلامت در رگرسیون گام به گام نسل مادران 79

5-3-1- 6 متغیرهای وارد شده شاخص های سلامت در رگرسیون گام به گام نسل دختران 80

5-3-1-7 متغیرهای خارج شده ازرگرسیون گام به گامدر مرحله آخر در نسل مادران 81

5-3-1-8 متغیرهای خارج شده از رگرسیون گام به گام در مرحله آخر در نسل دختران 81

5-3-2-1 نتایج رگرسیون چندگانه مدل نهایی در تبیین عادت غذایی برای نسل دختران 82

5-3-2-2 نتایج رگرسیون چند گانه مدل نهایی در تبیین عادت غذایی برای نسل مادران 83

6-1- نتایج آزمون فرضیه های تحقیق 87

فهرست شکل ها

شماره و عنوانصفحه

3-1- مدل مفهومی 33

3-2- مدل تجربی 33

فصل اول

کلیات

1-1-شرح و بیان مسئله

زمانی این یک اصل بدیهی تلقی می شد که فقرا لاغرند و فقط ثروتمندان استطاعت چاق شدن دارند، اما با روند رو به رشد چاقی به عنوان یک مسئله سلامتی، دیگر این حقیقت ندارد. این واقعیت در پدیده ای که بری پاپکین آن را به عنوان انتقال تغذیه نام نهاد، طرح می شود؛ انتقال تغذیه به طور کلی به تغییر جهانی به سمت رژیم غذایی با مقدار چربی بالا و غذاهای فرآوری شده و کم فیبر اشاره دارد که با سطح پایین فعالیت فیزیکی که منجر به افزایش امراض وابسته به انحطاط می شود، همراه است. (ویکس، 2008 : 155)

1-3-2 کلیات زئولیت ………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

الف

2-3-2 ساختمان زئولیت ها ……………………………………………………………………………………………………………………….. 19

3-3-2 انواع زئولیت ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 21

4-3-2 پیدایش و منشأ زئولیت ها از نظر زمین شناسی …………………………………………………………………………….. 22

5-3-2 خواص زئولیت ها …………………………………………………………………………………………………………………………… 23

6-3-2 جذب آلودگی ها و تصفیه آب ……………………………………………………………………………………………………….. 24

7-3-2 جذب ازت خاک ……………………………………………………………………………………………………………………………. 25

8-3-2 جذب و حذف فلزات سنگین و نیمه سنگین از محیط زیست ……………………………………………………… 25

9-3-2 حذف آلایندهای گازی در تأسیسات صنعتی و دامداری …………………………………………………………….. 26

10-3-2 حذف عناصر و مواد رادیواکتیو از محیط زیست …………………………………………………………………………. 27

11-3-2 تجزیه و تخریب زباله های رادیواکتیو ناشی از آزمایش ها و حوادث هسته ای ……………………………. 27

12-3-2 استفاده از زئولیت جهت کاهش آلودگی های ناشی از سموم قارچی ………………………………………… 28

13-3-2 تأثیر زئولیت بر نشخوارکنندگان ……………………………………………………………………………………………….. 28

1-13-3-2 کاهش آمونیاک …………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-13-3-2 افزایش عملکرد، وزن و شیر …………………………………………………………………………………………………. 29

3-13-3-2 pH شکمبه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

4-13-3-2 کاهش بیماری های متابولیکی ………………………………………………………………………………………………. 30

14-3-2 استفاده از زئولیت در پرورش آبزیان …………………………………………………………………………………………. 31

15-3-2 تأثیر زئولیت بر مرغ های تخم گذار …………………………………………………………………………………………….. 32

16-3-2 استفاده از زئولیت در مرغ های گوشتی ……………………………………………………………………………………… 33

1-16-3-2 عملکرد و ترکیب لاشه و راندمان پروتئین جوجه گوشتی …………………………………………………… 33

2-16-3-2 تأثیر زئولیت بر کیفیت بستر ………………………………………………………………………………………………… 35

3-16-3-2 تأثیر زئولیت بر فراسنجه های خونی …………………………………………………………………………………….. 35

4-2 نانوذرات نقره …………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

ب

1-4-2 کلیات …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

2-4-2 ویژگی های نانوذرات نقره …………………………………………………………………………………………………………….. 38

3-4-2 راه های جذب نانونقره ………………………………………………………………………………………………………………….. 39

4-4-2 توزیع و انتشار نقره در بافت ها و اندام های بدن ………………………………………………………………………….. 39

5-4-2 دفع نقره ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 40

.6-4-2 محدودیت در استفاده از نانونقره ………………………………………………………………………………………………… 40

5-2 استخوان درشت نی …………………………………………………………………………………………………………………………. 42

6-2 فراسنجه خونی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 43

1-6-2 آنزیم های کبدی ………………………………………………………………………………………………………………………… 43

2-6-2 آلکالین فسفاتاز …………………………………………………………………………………………………………………………… 43

3-6-2 آنزیم آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز ……………………………………………………………. 44

7-2 فلور میکروبی روده ………………………………………………………………………………………………………………………… 45

فصل سوم مواد و روش ها…………………………………………………………………………………………………………………………… 49

1-3 ویژگی های محل اجرای آزمایش ………………………………………………………………………………………………………. 49

2-3 مشخصات سالن پرورش …………………………………………………………………………………………………………………….. 49

3-3 آماده سازی سالن و وسایل مورد نیاز ………………………………………………………………………………………………….. 49

4-3 گروه ها و پرندگان آزمایشی ………………………………………………………………………………………………………………… 50

5-3 مدیریت پرورش ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

1-5-3 دما ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

2-5-3 روشنایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 50

3-5-3 رطوبت ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

4-5-3 دانخوری و آبخوری ………………………………………………………………………………………………………………………… 51

6-3 برنامه واکسیناسیون ……………………………………………………………………………………………………………………………. 51

ج

7-3 مشخصات جیره ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

8-3 خصوصیات استخوان درشت نی ………………………………………………………………………………………………………….. 55

9-3 فراسنجه های خونی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

10-3 ترکیب لاشه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

11-3 فلور میکروبی روده …………………………………………………………………………………………………………………………….. 56 12-3 مدل آماری و تجزیه و تحلیل ……………………………………………………………………………………………………………. 57

فصل چهارم: نتایج و بحث……………………………………………………………………………………………………………………………. 61

1-4 مقایسه اثر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر خصوصیات استخوان درشت نی …………………………………………..61

2-4 مقایسه اثر سطوح مختلف نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی …. 64

1-2-4 کلسیم و فسفر ………………………………………………………………………………………………………………………………… 65

2-3-4 آنزیم های کبدی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 68

3-4 مقایسه اثر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر ترکیب لاشه و اجزای داخلی آن …………………………………….. 70

1-3-4 تأثیر زئولیت طبیعی و نانوزئولیت بر ترکیب لاشه …………………………………………………………………………. 70

2-3-4 مقایسه اثر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر وزن اندام های داخلی بدن …………………………………………… 74

5-4 مقایسه اثر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر فلور میکروبی روده …………………………………………………………… 75

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………….. 83

1-5 نتیجه گیری کلی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 83

2-5 پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 84

فصل ششم: منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

فهرست اشکال

شکل 1-2 ساختمان چهار وجهی زئولیت ………………………………………………………………………………………………….. 20

فهرست جداول

جدول 1-2 فرمول و خواص فیزیکی برخی از زئولیت های مهم معدنی ……………………………………………………… 21

جدول 1-3 برنامه واکسیناسیون طیور مورد استفاده در آزمایش ……………………………………………………………… 51

جدول 2-3 ترکیب شیمیایی زئولیت استفاده شده در این آزمایش …………………………………………………………… 52

جدول 3-3 ترکیب جیره های آزمایشی در دوره آغازین (برحسب درصد هوای خشک) …………………………… 53

جدول 4-3 ترکیب جیره آزمایشی در دوره رشد (برحسب درصد هوای خشک) …………………………………… 54

جدول 1-4 مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر خصوصیات استخوان درشت نی در سن 42 روزگی 61

جدول 2-4 مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر فراسنجه های خونی در سن 42 روزگی …………….. 65

جدول 3 -4 مقایسه میانگین اثیر تیمارهای آزمایشی بر خصوصیات لاشه در سن 42 روزگی (برحسب درصد وزن زنده) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71

جدول 4-4 مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر اندام های داخلی در سن 42 روزگی (بر حسب درصد وزن زنده) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

جدول 5-4 مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر جمعیت فلور میکروبی بخش ایلئوم روده کوچک در سن 42 روزگی (Log cfu/gr) ………………………………………………………………………………………………………………….. 77

فصل اول

مقدمه

فصل اول

مقدمه

1-1 بیان مسئله و ضرورت اجرای تحقیق

تأمین امنیت غذایی بشر، یکی از مهم ترین چالش های فراروی جهان در قرن آینده است. رشد روزافزون جمعیت و کمبود مواد غذایی از یک سو و نابودی بخش مهمی از منابع زیست محیطی کره زمین به دلیل استفاده بی رویه از سوی دیگر، لزوم تغییر نگرش جدی نسبت به مدیریت بخش کشاورزی در سطح جهانی را نمایان می سازد (بی نام، 1391)، بنابراین تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع غذایی و افزایش عملکرد تولید، به منظور بالا بردن میزان تولید و کاهش هزینه ها از اهمیت به سزایی برخوردار است. از جمله راه های افزایش بازدهی غذا، استفاده از فناوری های جدید و افزودن برخی از ترکیبات مختلف به جیره های غذایی مورد استفاده جهتتغذیه دامو طیور می باشد (بلندی و اصغری، 1383).

3

افزایش تولید و بهره وری محصولات کشاورزی از طریق اصلاح ژنتیکی، مدیریت و حفاظت در برابر آفات و بیماری ها از زمان های بسیار کهن مرسوم بوده است. فناوری های موجود قادر به گذشتن از برخی موانع و تنگناهای پیش روی بخش کشاورزی نیستند امید است با به کار بردن فناوری نانو به توان مشکلات و کاستی های بخش کشاورزی را مرتفع کرد (نادری و عابدی،1391). نانو تکنولوژی به عنوان یکی از جدیدترین و پیشرفته ترین علوم در عصر حاضر در تمام زوایای حیات جانوری، گیاهی، زیست محیطی و صنعتی نفوذ نموده و افق جدیدی در علوم طبیعی باز کرده است (زرگران اصفهانی و همکاران، 1389). اندازه نانوذرات به طور متوسط در محدوده 1 تا 100 نانومتر است (اکرادی وهمکاران، 2012). با تغییر اندازه ذرات از میکرومتر به نانومتر که برابر^9-10 متر یا یک میلیاردیم متر، به خاطر افزایش نسبت سطح به حجم تمام خواص فیزیکی و شیمیایی تغییر نموده و واکنش پذیری ذره به شدت افزایش می یابد (زرگران اصفهانی و همکاران، 1389). وقتی اندازه مولکول های زئولیت را به حد میلیاردیم متر برسد، در حقیقت نانوزئولیت تولید شده است. با این کار سطح ویژه آن را به طور قابل توجهی زیاد می شود. مهم ترین خصوصیت زئولیت وجود حفره های زیاد در شبکه آن است، وقتی این زئولیت ها به مقیاس نانو می رسند، حفره های موجود در شبکه نانوزئولیت هزاران بار بیشتر می شود (مرادیان و برومند، 1391). نانو زئولیت ترکیبی حاوی 5/1 درصد وزنی نانو نقره و 5/98 درصد زئولیت طبیعی می باشد (شبانی و همکاران، 1390).