فرهنگی…………………………………………………………………………………….21

5-نظریه تفسیر انتخاب عقلایی………………………………………………………………………….23

متغیرهای علت شناختی سوءمصرف مواد……………………………………………………………..24

متغیرهای روانشناختی……………………………………………………………………………………….24

تغییرات خلقی…………………………………………………………………………………………………..24

شخصیت و ارتباط آن با مصرف مواد……………………………………………………………………27

مکانیزم های زیست شناختی……………………………………………………………………………..28

مکانیزم های احتمالی………………………………………………………………………………………..29

تعاملات زیست شناختی در مصرف مواد و الکل…………………………………………………..31

متغیرهای اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………………………………..32

انواع مواد مخدر……………………………………………………………………………………………….33

معروفترین داروهای اعتیاد آور………………………………………………………………….36

همراهی سوءمصرف مواد و سایر اختلالات روانپزشکی………………………………..38

ابراز وجود:تعریف و مولفه های آن…………………………………………………………….40

-سبک های پاسخ……………………………………………………………………………………42

سبک غیر ابرازمندانه……………………………………………………………………………….42

سبک پرخاشگرانه……………………………………………………………………………………43

سبک ابرازمندانه……………………………………………………………………………………..44

ویژگی های رفتار ابرازوجودمندانه…………………………………………………………….46

مولفه های ابراز وجود………………………………………………………………………………47

مولفه های رفتار آشکار ابراز وجود……………………………………………………………47

مولفه های پنهان ابراز وجود……………………………………………………………………50

حقوق و مسولیت های ابراز وجود……………………………………………………………..55

حقوق بشر برای ابراز وجود………………………………………………………………………55

-منابع تکوین خود………………………………………………………………………………….57

الف:خود مشاهده گری…………………………………………………………………………….58

ب:مقایسه اجتماعی………………………………………………………………………………..59

ج:پسخوراندهای اجتماعی……………………………………………………………………….60

آسیب شناسی روانی در سطح فردی…………………………………………………………61

افزایش خود مشاهده گری،کاهش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی….62

کاهش خودمشاهده گری،افزایش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی…..63

پیشینه پژوهشی(بررسی متون)………………………………………………………………64

فصل سوم

نوع مطالعه……………………………………………………………………………………………68

جامعه آماری………………………………………………………………………………………..68

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………68

ملاک های ورود به پژوهش………………………………………………………………….. 68

ملاک های خروج از پژوهش…………………………………………………………………68

ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………….69

روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………….69

شیوه نمره گذاری پرسشنامه………………………………………………………………..70

شیوه ی جمع آوری داده ها…………………………………………………………………..70

روش اجرای پژ وهش……………………………………………………………………………70

چارچوب درمان…………………………………………………………………………………..71

روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………….71

ملاحضات اخلاقی………………………………………………………………………………..71

مقررات حاکم بر جلساتمشاوره گروهی………………………………………………72

پروتکل درمان………………………………………………………………………………….73

فصل چهارم:(تجزیه و تحلیل داده ها).

-یافته های توصیفی…………………………………………………………………………76

تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………77

فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری):

بحث و بررسی یافته ها……………………………………………………………………80

نتیجه گیری………………………………………………………………………………….86

محدودیت های پژوهشی……………………………………………………………….87

پیشنهادات…………………………………………………………………………………..87

…….. 13

2-2-4)انواع آموزش………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-2-5)روش های آموزش…………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-2-6)اصول آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………… 19

2-2-7)سطوح آموزش کارکنان در سازمان های صنعتی…………………………………………………………… 20

2-2-8)پیامدهای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-9)مراحل آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………. 22

2-2-10)محتوای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 23

2-3) مبانی نظری ارزشیابی آموزشی…………………………………………………………………………………………… 24

2-3-1) مفهوم شناسی ارزشیابی آموزشی………………………………………………………………………………….. 24

2-3-2) تاریخچه ارزشیابی……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-3) ضرورت ارزشیابی…………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-4) ارزشیابی و برنامه ریزی…………………………………………………………………………………………………… 28

2-3-5) موانع اثربخشی دوره های آموزشی………………………………………………………………………………… 29

2-3-6) عوامل مؤثر بر اثربخشی آموزش کارکنان………………………………………………………………………. 29

2-4)مبانی نظری رویکردهای ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی…………………………………………… 31

2-4-1)رویکرد ارزیابی مبتنی بر هدف………………………………………………………………………………………… 32

2-4-2)رویکرد فارغ از هدف…………………………………………………………………………………………………………. 34

2-4-3)رویکرد محاکمه قضایی……………………………………………………………………………………………………… 35

2-4-4)رویکرد مرور حرفه ای………………………………………………………………………………………………………. 35

2-4-5)رویکرد ارزشیابی واکنشی…………………………………………………………………………………………………. 36

2-4-6)رویکرد سیستمی………………………………………………………………………………………………………………. 37

2-5) الگوهای ارزیابی اثربخشی آموزشی……………………………………………………………………………………… 37

2-5-1) الگوی ارزیابی اثربخشی آموزشی کریک پاتریک…………………………………………………………… 38

2-5-2)الگوی ارزشیابی سیپ………………………………………………………………………………………………………. 44

2-5-3)مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………………………….. 49

2-5-4) تیپولوژی مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………… 50

2-5-5)مدل ارزشیابی اثربخشی سودمندی…………………………………………………………………………………. 53

2-5-5-1)مراحل ارزشیابی بر اساس مدل بازگشت سرمایه………………………………………………………. 54

2-5-5-2)مراحل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها برای مدل بازگشت سرمایه………………. 56

2-5-6)الگوی ارزشیابی IPOO………………………………………………………………………………………………….. 59

2-5-6-1)گام های فرایند ارزشیابی در مدل IPOO……………………………………………………………….. 60

2-6)الگوی پیشنهادی ارزیابی اثربخشی آموزش بانک رفاه………………………………………………………… 63

2-6-1)معرفی جامع الگوی انتقال یادگیری………………………………………………………………………………… 65

2-6-2)سؤال های مربوط به شاخص های الگو…………………………………………………………………………… 70

2-7)پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 73

2-7-1)تحقیقات انجام شده در ایران…………………………………………………………………………………………… 73

2-7-2)تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………………………. 75

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 77

3-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 78

3-2)روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-2-1)روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3)جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………… 78

3-3-1)جامعه ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3-2) نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

3-4)ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

3-5)پایایی و روایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 81

3-5-1)پایایی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

3-5-2)روایی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-6)شیوه تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-1)سطح توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-2)سطح استنباطی ………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-7)روش اجرا……………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

فصل چهارم: یافته های پژوهش………………………………………………………………………………………………. 83

4-1)مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

4-2)یافته های توصیفی پژوهش …………………………………………………………………………………………………. 84

4-3)یافته های استنباطی پژوهش ……………………………………………………………………………………………… 88

4-4)یافته های جانبی ………………………………………………………………………………………………………………….. 95

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. 134

5-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………. 135

5-2)بحث و تفسیر نتایج…………………………………………………………………………………………………………….. 136

5-3)محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 144

5-4)پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………. 144

5-5)پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………… 145

منابع و مأخذ ……………………………………………………………………………………………………….. 146

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………. 151

مقدمه

امروزه جهان به سرعت در حال تغییر و تحول است. در عصر حاضر کم تر روزی را می توان یافت که بدون نوآوری در جهان اقتصاد، تغییر در تولید یا وضعیت خدمات باشد(آرمسترانگ و فلای[1]،2003). این رشد مستمر و مداوم، تغییر و تحول در شئون مختلف حیات اجتماعی، پیشرفت های شگرف و عمیق در علوم و فنون، ساختارهای سازمانی را پیچیده و تخصصی نموده است(مطهری نژاد،1382). تغییر مهم ترین خصیصه ای است كه سازمان ها به عنوان اركان اصلی جامعه كنونی با آن روبرو هستند. از دیدگاه سازمانی تغییر به مفهوم دگرگونی و تحول در سازمان، موجب استمرار فعالیت یا بقای آن با توجه به شرایط محیطی می شود.

در چنین شرایطی بیشتر سازمان ها به دنبال راه حلی برای این مشكل هستند. راه حلی كه توسط بیشتر صاحب نظران عنوان شده، آموزش و بهسازی منابع انسانی است(عباس زادگان و ترک زاده،1386، پابستاف[2]،1999 و کنستانتین[3] و دیگران،2005). امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی یكی از راهبردهای اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط تغییر است و از همین رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمان ها غیر قابل انکار است(عباس زادگان و ترک زاده،1386،ص33).

همواره فشارهای فرهنگی، اجتماعی، تكنولوژیكی، اقتصادی و سیاسی با هم تركیب شده اند تا سازمان ها را مجبور نمایند به توانایی های اساسی خود به طور كل و به آموزش به طور خاص توجه بیشتری داشته باشند. در حقیقت اكنون بیشتر از هر زمانی سازمان ها باید روی آموزش محل كار و بهبود مداوم در عمل برای رقابت اعتماد نمایند(ثایر[4]،1997).

پیشرفت و توسعه سازمان ها و مؤسسات كه لازمه رسیدن ملت ها به توسعه همه جانبه اجتماعی و اقتصادی است، خود مستلزم وجود افرادی توسعه یافته در سازمان ها است(ابیلی و موفقی،1386،ص27).

علوی می نویسد: «وجود دوره های آموزشی در یك سازمان نشان دهنده آگاهی مدیریت بر علوم سازمانی تلقی شده و اجرای دوره های آموزشی به معنای بالندگی مدیریت و پویایی مجموعه
می باشد. آموزش كاركنان باید به طور مستمر با مجموعه فرایند های مدیریت نیروی انسانی مورد توجه قرار گیرد تا فعالیت های مدیریت منابع انسانی بتواند مثمر ثمر واقع شود»(علوی،1376).

آموزش و بهسازی منابع انسانی اقدامی راهبردی است كه در سطح فردی باعث ارزشمندی فرد و در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان و در سطح ملی و حتی فرا ملی منجر به افزایش بهره وری و نتایج مرتبط بعدی می شود. لذا می توان گفت یكی از اقدامات زیر بنایی كه باعث كارآمدی سازمان می شود ایجاد یا در اختیار گرفتن و توسعه پیوسته سرمایه انسانی از طریق آموزش و بهسازی آن است.

سازمان ها برای ارائه خدمات و كسب نتایج مطلوب، گریزی از حفظ و پرورش نیروی انسانی ندارند. باید در نظر داشت كه توسعه و تحول سازمان ها جدا از حمایت های آموزشی نیست و آموزش به عنوان یك وسیله پیشرفت، پاسخ گوی نیازهای سازمان ها است. آموزش علاوه بر رشد و بالندگی، گذرگاهی برای انتقال تجارب و معلومات فنی، تخصصی و تعلیم مهارت های لازم برای اجرای صحیح وظایف و مسؤولیت ها است(بابا رضا،1377).

بر همین اساس مشاهده می شود كه اغلب مؤسسات و سازمان های پیشرو، بیش از پیش توجه خود را به دوره های آموزشی و بهسازی منابع انسانی معطوف داشته اند. اما در حالی كه ضرورت طراحی و اجرای آموزش های حین كار در سازمان های صنعتی و تولیدی به صورت یك امر طبیعی در آمده و همگان بر آن اتفاق نظر دارند، آن چه در طراحی و اجرای آموزش اهمیت فوق العاده ای پیدا می كند، ارزیابی اثربخشی این نوع آموزش هاست كه بتوان از نتایج به دست آمده، آموزش های تكمیلی و جهت داری را طراحی نمود(سلطانی،1380).

اگر چه می توان برای آموزش های سازمانی اهداف یا دلایل ضرورت بخش متنوعی را در نظر گرفت، ولی بدون تردید مهم ترین هدف آموزش های سازمانی، ایجاد تغییرات در عملكرد كاركنان به نحوی است كه موجب ارتقای سطح كیفی و كمی محصولات یا خدمات سازمان گردد. زمانی كه نتایج آموزش های سازمان بر اساس هدف مذكور سنجیده شود، اثربخشی آموزش مورد توجه قرارگرفته است(قهرمانی،1382). به عبارت دیگر، سؤالی كه پیش روی مؤسسات قرار می گیرد آن است كه تلاش ها و فعالیت هایی كه با هدف توسعه منابع انسانی از طریق آموزش انجام می شود تا چه میزان به بهبود عملكرد سازمان منجرمی شود. این سؤال موجب گردید سازمان ها به ابزاری جهت اندازه گیری میزان اثربخشی آموزش بیاندیشند. آن چه در نظام آموزش سازمان ها باید مورد تأكید قرار گیرد نتایج حاصل از آموزش است، نه صرفاً انجام آموزش و یا آمار ساعات آموزشی، در این صورت ممكن است آموزش از نظر نفر ساعت ده سال و به صورت كمی رقم بالایی را نشان دهد در حالی كه از نظر محتوایی و تحقق اهداف تقریباَ بی اثر باشد و همبستگی بین آموزش و توسعه كاركنان چندان محسوس نباشد.

پس انتظار می رود كه در بررسی فعالیت های آموزشی این سؤال كه ” آیا آموزش ها اثر بخش بودند؟” مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر ارزش آموزش نیز مانند سایر فعالیت های سازمانی از طریق تعیین آن در دستیابی به اهداف سازمان اندازه گیری شود.

پژوهش حاضر جهت بررسی اثربخشی دوره های آموزشی ضمن خدمت بانک رفاه تنظیم می‏شود، تا به این وسیله گامی در جهت میزان تحقق اهداف آموزشی این سازمان برداشته شود و زمینه ای برای بهبود و افزایش کیفیت دوره های آموزشی فراهم آورد.

1-2) بیان مسأله در حال حاضر بسیاری از سازمان ها صرف نظر از نوع و میزان تحصیلات رسمی كاركنان خود و با توجه به پویایی موجود در علوم و هم چنین نیازمندی های شغلی، دوره های آموزشی متنوع و مداومی را برای آن ها تدارك می بینند(ساکی،1377). سرمایه گذاری در آموزش كاركنان روندی افزایشی داشته و سازمان ها به طور روز افزون بر گسترش فعالیت های آموزشی و فراهم سازی فرصت های یادگیری برای كلیه كاركنان در سطوح متفاوت سازمانی تأكید ورزیده اند، و هم زمان با افزایش توجه به آموزش انتظارات و توقعات نیز از آن ارتقاء یافته است. اگر در گذشته برگزاری دوره‏های آموزشی و شركت دادن كاركنان در آن ها اقناع كننده به نظر می رسید، امروزه از آموزش انتظار می رود كه بتواند تغییرات رفتاری مطلوب را در كاركنان ایجاد كند و از این رهگذر تحقق اهداف سازمانی تسهیل یابد(قهرمانی،1382).

3-3- صفات اندازه گیری شده در آزمایش…. 27

3-4- تجزیه آماری.. 28

فصل چهارم: نتایج و بحث… 29

4-1- ارتفاع پیوندک… 30

4-2- عمر گل.. 33

4-3- قطر گل.. 34

4-4- ارتفاع پایه. 36

4-5- تعداد گلبرگ… 37

4-6- تعداد گل.. 38

4- 7- تعداد شاخه. 40

4-8- عرض برگ… 41

4-9- تعداد کل برگ تولیدی.. 43

4-10- ارتفاع پیوندک30 روز بعد از پیوندک… 45

4-11- نتیجه گیری.. 46

4-12- پیشنهاد ها 47

منابع. 48

فهرست جدولها

جدول 1- 1- جایگاه گیاهان رز در طبقه بندی گیاهان همراه با مثال خاص Rosa CaninaLuteiana. 13

جدول 4- 1- آنالیز واریانس اثر فاکتورهای آزمایشی برارتفاع پیوندک رز. 31

جدول 4- 2- مقایسه میانگین اثر ساده ارقام رز بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 3- مقایسه میانگین اثر ساده زمان پیوند بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 4-مقایسه میانگین اثر متقابل ارقام رز و زمان پیوند روی صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 5- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر عمر گل.. 33

جدول 4- 6- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر قطر گل.. 35

جدول 4- 7- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی برارتفاع پایه. 36

جدول 4- 8- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد گلبرگ… 38

جدول 4- 9- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر تعداد گل.. 39

جدول 4- 10- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر تعداد شاخه. 41

جدول 4- 11- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر عرض برگ… 42

جدول 4- 12- آنالیز واریانس اثر فاکتور درطول برگ… 43

جدول 4- 13- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد کل برگ تولیدی.. 44

جدول 4- 14- آنالیز واریانس اثر فاکتور درارتفاع پیوندک بعد از 30 روز. 45

فهرست شکلها

شکل 1- 1- چیدمان گلدان های آزمایشی در محل آزمایش…. 8

شکل 3- 1- غنچه ها و گل های باز شده ارقام مورد آزمایشی.. 27

شکل 3-2- تجزیه آماری.. 27

شکل 4- 1- ارتفاع پیوندک تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی…………….31

شکل 4- 2- عمرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 34

شکل 4- 3- قطرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 35

شکل 4- 4- ارتفاع پایه تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 37

شکل 4- 5- تعداد گلبرگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 38

شکل 4- 6- تعداد گل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 40

شکل 4- 7- عرض برگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 42

شکل 4- 8- تعدادکل برگ تولیدی تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 44

شکل 4- 9- ارتفاع پیوندک بعداز 30 روز تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 46

چکیده
برای بررسی اثر پایه نسترن بر رشد رویشی و زایشی چهار رقم رز آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول (A) شامل چهار رقم گل رز تابو(قرمز)، سوپر استار (نارنجی) ، دکتر بنجامین (صورتی) و اونینگ استار (زرد) و فاکتور دوم (B) زمان پیوند در دو تاریخ (13 و 25 اسفند) و با فاصله دو هفته بر روی پایه­های نسترن کوهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل زمان و ارقام مختلف رز پیوندی مورد استفاده بر صفات ارتفاع پیوندک تعداد برگ، عمر گل و ارتفاع پایه در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنی دار بوده است. با توجه به نتایج بیشترین میزان ارتفاع پیوندک، تعداد گلبرگ و تعداد گل؛ تعداد کل برگ در رقم دکتر بنجامین مشاهده شده است. ارقام دکتر بنجامین و سوپراستار بیشترین میزان عمر گل را داشته اند. رقم اونینگ استار بیشترین قطر گل و ارتفاع پایه و بیشترین رشد پیوندک و همچنین بیشترین اندازه برگ در رقم سوپر استار مشاهده شد. ارتفاع پیوندک 30 روز پس از پیوند، بین ارقام مختلف اختلاف معنی داری نشان نداد.

1-1– مقدمه
بسیاری از شواهدباستان شناسینشان می­دهد که سابقه آشنایی انسان با گل رز و خواص دارویی آن به حدود 4350 سال می­رسد. لوحه های کشف شده در منطقه بابل (جنوب شرق عراق امروزی) بیانگر آن است که مارگون پادشاه سومریان اولین کسی بود که به رزها علاقه نشان می­داد و دستور داد آنها را در مزارع خود بکارند. در یونان باستان حدود 1600 سال پیش از میلاد رزها بر دیوار قصر نقاشی می­شدندو سپس این کار بعد از 100 سال بر روی قبرها توسط مصریان انجام می­شد. سافو شاعره معروف یونانی از گل رز به عنوان ملکه گلها یاد می­کند و تئوفراستوس موسس گیاه شناسی بین سال­های 382-287 پیش از میلاد در مورد رز و هرس آن به تفصیل نوشته است(هاکسلی و همکاران، 1992). رومیان باستان باغهای وسیع رز داشتند و حتی در زمستان آنرا پستوم[1] که نوعی گلخانه­ای شیشه ای بود پرورش می دادند. گلبرگ­های گل­سرخ بسترهای آنها را تشکیل می­دادند و زیرانداز آنها هم نقوشی از گل­سرخ بود و اشتیاق و علاقه زیاد رومیان به گل­سرخ را پدید آورد که در حقیقت همان باغهای رز بودند(هاکسلی و همکاران، 1992؛ هسایون، 1998). برای ایرانیان باستان رز مایه خیر و برکت و بخشش بود و علاقه وافر آنها به گل­سرخ خود دلیل بر این بوده است. اولین تصاویر مربوط به کشت و کار رزها در نوشته­های ایرانیان در قرن 7 بعداز میلاد مسیح بدست آمده است (هاکسلی و همکاران، 1992). موطن رز داماسک[2] از رزهای اولیه و یکی از اجداد رزهای امروزی ممکن است از ایران باشد(رایت، 1995). در خاورمیانه نیز شناخت و کشت و کار رز به پیش از تاریخ می­رسد. زمانی­که تمدن غرب در حال شکل­گیری بود باغهای رز در چین وجود داشت و از عطر و گلبرگ­های آن برای تزیین و همچنین محافظت خود از ارواح شرور استفاده می­کردند (هسایون، 1998). فسیل­هائی که از شکوفه­های گل­سرخ در آرگونو کلرادو بدست آمده، احتملاً به 35 تا 70 میلیون سال قبل، مربوط بوده است. گل­سرخ یکی از پنج پایه اصلی رز در دنیا است(چوالیر، 1996).در حال حاضر روزانه میلیون­ها نفر مجذوب زیبایی و عطر گل سرخ می­گردند. هر روز در هر گوشه از جهان شاهد برپایی نمایشگاه­ها و باغ­هایی هستیم که زیبایی گل­سرخ را عرضه می­دارند. در بین گل­های بریدنی در حال تولید در سطح جهان گل رز همیشه رده­های اول جدول فروش را به خود اختصاص داده است(هاکسلی و همکاران، 1992). از جمله رزهای وحشی که مصرف دارویی داشته و به عنوان پایه اکثر رزهای زینتی به کار می رود که می توان به نسترن کوهی اشاره کرد. میوه این گیاه سرشار از ویتامین ث است. در برخی از کشورهای اروپایی از آن داروهایی تحت عنوان ویروما[3] و دیریروما[4] تهیه و به بازار دارویی عرضه می­کنند. مواد موثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتی­های ناشی از نقرس می­شود. همچنین از این مواد برای مداوای تورم کلیه­ها و مجاری ادرار استفاده می­شود. روغن دانه­های نسترن کوهی در صنایع آرایشی و بهداشتی موارد استعمال فراوانی دارد (امید بیگی، 1384). در بسیاری از گزارشات پژوهشگران عنوان شده است که میوه­های گیاهان مختلف از جمله نسترن کوهی حاوی مقادیر مناسبی از ترکیب­های فنولیکی می­باشد(کای و دینگ، 1995؛اوزمیناسکی و چومین، 1993). میوه­های نسترن کوهی حاوی مقادیر نسبتاً زیادی از ترکیب­های فنولی بوده که اثر بسیار مفید بر سلامتی انسان دارند(بوهم و همکاران، 2003 ؛ سینار و کولاکوجیلو، 2005). در تحقیقی میزان ترکیب­های فنولی کل موجود در میوه­های نسترن کوهی در ترکیه96 میلی­گرم گزارش شد(ارسیسلی، 2007). کاروتنوئید­ها به دلیل داشتن خاصیت آنتی­اکسیدان، بدن را در برابر بیماری­ها مصون می­دارند. کاروتنوئید­ها از تشکیل رادیکال­های آزاد در بدن انسان جلوگیری می­کنند(کیراکوسیان و همکاران، 2004). میوه­های نسترن کوهی حاوی میزان بالایی از کاروتنوئید­ها می­باشند (هودیسان و همکاران، 1997). میزان کاروتنوئید­ها در گونه­های مختلف رز بین 1192-189 (میکروگرم بر گرم وزن خشک) متفاوت است و میانگین میزان کاروتنوئیدها در میوه­های رز 651 میکروگرم بر گرم وزن خشک است(اولسان و همکاران، 2005). در آمد سالانه ایران از صادرات گل و گیاه زینتی معادل 86 میلیون یورو است. صادرات گل و گیاه زینتی در دنیا برابر 8600 میلیون یورو می باشد. سالانه بابت واردات پایه­ها و ارقام رز 3 میلیون یورو ارز پرداخت می شود. با استفاده از روش های سریع تولید رز می توان به صادرات رز توجه زیادی مبذول داشت(آمارنامه کشاورزی 1389).

یکی از ساده­ترین روش­های تکثیر رز، پیوند جوانه است. زیرا می توان از گیاه مادری چندین گیاه جدید که بر روی پایه مناسب و مقاوم به شرایط محیطی پیوند شده است را تولید کرد. در نتیجه خصوصیات مطلوب گیاه مادری با عمل پیوند حفظ خواهد شد.گل های رز را که اصولاً دارای سیستم ریشه­ای ضعیف می­باشد مانند برخی از ارقام دورگ­های چای[5] می توان بر روی پایه­ای که دارای سیستم ریشه قوی و گسترده داشته و جزء رزهای وحشی می­باشد( مانند نسترن وحشی) قرار داده و با این روش بوته­های قدیمی را جوان کرد. حتی به عنوان تنوع می­توان چندین رنگ مختلف رز را بر روی یک پایه بوجود آورد. با توجه به ارزش چند گانه انواع رز و اهمیت پیوند در آنها تصمیم بر انجام این آزمایش جهت بررسی زمان پیوند 4 رقم رز بر روی رایج ترین پایه آنها یعنی نسترن وحشی گرفته شد(ایزدی و همکاران،1390).

تولید گل و گیاهان زینتی در ایران در عین حال که توام با مزیت­های قابل توجهی می­باشد، چالش­ها و نارسایی­هایی در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات در بر دارد. سهم تولید کننده از قیمت فروش به مصرف کننده و راندمان بازاریابی پایین باشد. در عین حال در این نظام، به دلیل وجود ضایعات بالا، کارایی فنی پایین است. ولی، کارایی قیمتی به دلیل بالا بودن قیمت خرده فروشی نسبت به قیمت سر مزرعه بالا و در نتیجه کارایی کل نیز بالا می­باشد. بنابراین، سهم سایر عوامل بازار یابی از این نسبت بالا بیشتر از تولید کننده­ها است. بررسی ساختار این بازار نشان می­دهد که کالا­ها غیر­همگن بوده و شرایط ورود به بازار سخت است. براین اساس نظام بازار رسانی گل و گیاه در ایران ناکارا و ساختار بازار، یک ساختار غیر رقابتی است. این شرایط غیر رقابتی که باعث وجود اطلاعات ناقص در بازارخواهد شد.

در سالهای اخیر تولید و تجارت گل و گیاهان زینتی در سطح جهانی توسعه زیادی یافته و از سال 1987 تاکنون سالیانه حدود 9 تا 15 درصد رشد داشته و ارزش معاملات تجاری آن در سال 1990 به بیش از 100 میلیارد دلار بالغ گشته است. نقاط قوت و پتانسیل ایران در تولید گل و گیاهان زینتی قابل توجه است. در ایران به دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی، آفتاب درخشان، سوخت و کارگر ارزان، نور کافی، منابع آب، رطوبت نسبی هوا، عدم بادهای شدید و خسارت زای موسمی و از همه مهمتر نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده و فعال، امکان تولید گل و گیاهان زینتی با کیفیت صادراتی و توجیه اقتصادی، وجود دارد.

1-3 – ضرورت و کاربردپژوهش………………………………………………………………………………………………….. 5

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-4-1- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4-2- اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………………………6

1-5- فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………7

1-5-1- فرضیه کلی…………………………………………………………………………………………………………………….7

1-5-2- فرضیه های ویژه……………………………………………………………………………………………………………7

1-6- تعریف اصطلاحات………………………………………………………………………………………………………………7

1-6-1- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………….7

فصل دوم (پیشینه و ادبیات پژوهش)………………………………………………………………….

2- 1- تعریف مفاهیم…………………………………………………… 10

2-1-1- فرسودگی زناشویی(دلزدگی زناشویی)……………………………………………………………………….10

2-1-1-1- تاریخچه وتعریف فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………. 10

2-1-1-2- عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………..10

فهرست مطالب

2-1 -1-3- دلایل بروز و نشانه های دلزدگی زناشویی……………………………………………………………..12

2-1-1-4– حفظ روابط زناشویی………………………………………………………………………………………………..13

2-1-1-5- فرسودگی در زندگی زناشویی………………………………………………………………………………..16

2-1-1-6- عناصر دلزدگی از زندگی زناشویی………………………………………………………………………….19

2-1-1-7- را ههای مقابله با اختلالات فرسودگی در زندگی زناشویی…………………………………..22

2-1-1-8- شروط دستیابی به رضایت زناشویی………………………………………………………………………24

2-1-1-9-فرسودگی در زندگی زناشویی ………………………………………………………………………………26

2-1-2- رویکرد ارتباطی ستیر…………………………………………………………………………………………………27

2-1-2-1- سیر تاریخی و مبانی موثر بر دیدگاه ارتباطی ستیر……………………………………………..32

2-1-2-2- نظریات ستیر درباره خانواده…………………………………………………………………………………32

2-1-2-3- نقش ها در نظریه ستیر………………………………………………………………………………………..32

2-1-2-4- مفاهیم پایه ای نظریه ارتباطی ستیر…………………………………………………………………..35

2-1-3……. 36

2-1-3-1-نگاهی به تاریخچه ی طلاق در بین اقوام و دوران مختلف ……………………………. 37

2-1-3-2-شرایط احراز طلاق …………………………………………………………………………………………… 37

2-1-3-3-ویژگی های طلاق ………………………………………………………………………………………………37

2-1-3-4-علل طلاق ………………………………………………………………………………….. …………………….38

فهرست مطالب

2-1-3-5-میل به طلاق ……………………………………………………………………………………………………… 39

2-1-3-6- دام های روانی طلاق………….. ……………………………………………………………………………..42

2-1-3-6-1- دام های شناختی…………. …………………………………………………………… …………………42

2-1-3-6-2- دام های رفتاری………………………………………………………………………………………………42

2-1-3-7- عوامل موثر بر میل به طلاق………………………………………………………….. ………………….43

2-1-3-8-اثرات طلاق…………………………………………………………………………………………………………..46

2-1-3-9- عواقب و پیامد های طلاق…………………………………………………………………………………..47

2-2- پیشینه نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………..47

2-2-1- تئوری­های مظرح شده در زمینه فرسودگی……………………………………………………………47

2-2-1-1- تئوری تفاوت­های ادراکی…………………………………………………………………………………..47

2-2-1-2- تئوری­های رفتاری تعارض…………………………………………………………… …………………..47

2-2-1-3-تئوری برابری……………………………………………………………………………………………………….48

2-2-1-4- تئوری مبادله……………………………………………………………………………………………………..48

2-2-1-5- تئوری اسناد……………………………………………………………………………………………………….48

2-2-1-6- تئوری رشد………………………………………………………………………………………………………..48

2-2-1-7- تئوری گفتگو………………………………………………………………………. ………………………….48

2-2-2- نظریه­های مرتبط با طلاق……………………………………………………………………………………49

2-2-2-1- نظریه­ی تبادل اجتماعی………………………………………………………………………………….50

2-2-2-2- نظریه رفتاری……………………………………………………………………… …………………………50

فهرست مطالب

2-2-2-3- نظریه بحران……………………………………………………………………………….50

2-2-3-رویکردهای مرتبط با زوجین در شرف طلاق………………………………………… ……………………..50

2-2-3-1- رویکرد روان­تحلیلی…………………………………………………………………………………………………..50

2-2-3-2- رویکردهای سیستم خانواده………………………………………………………………………………………51

2-2-3-3- نظریه­ی مرحله­ای…………………………………………………………………………..51

2-3- پیشینه تجربی تحقیق……………………………………………………………..52

2-3-1- تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج کشوردر مورد رویکرد ارتباطی ستیر…………….52

2-3-2- تحقیقات انجام گرفته در مورد فرسودگی زناشویی در داخل و خارج کشور……………….55

4-3-3- تحقیقات انجام گرفته در مورد میل به طلاق در داخل و خارج کشور……………………….56

فصل سوم( روش اجرای پژوهش)…………………………………62

3-1- مقدمه………………………………………..63

3-2- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….63

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………..63

3-4- نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………64

3-5- ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….64

3-5-1- پرسشنامه­ی فرسودگی زناشویی(CBM)…………………………………………………………………64

3-5-2- مقیاس میل به طلاق…………………………………………………………………………………………………65

3-6- شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………….65

3-7- روش مداخله و اجرا ……………………………………………………………………………………………………..65

فهرست مطالب

3-8- پروتکل جلسات مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر……………………………………66

فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده­ها)………………………………………………………………………69

4-1- آمار توصیفی……………………………………………………………………………….70

4-2- توصیف یافته­های تحقیق……………………………………………………………………..77

4-3- بررسی نرمال بودن داده­های پژوهش……………………………………………79

4-4- تحلیل فرضیه­های پژوهش…………………………………………………..80

4-4-1- بررسی فرضیه اصلی پژوهش……………………………………………….80

فصل پنجم( بحث و نتیجه­گیری)………………………………………………………………………….90

5-1- خلاصه­ی طرح و نتایج پژوهش………………………………………………………………..91

5-2- بحث و جمع­بندی نتایج………………………………………………………………………………96

5-3- محدودیت­های پژوهش…………………………………………………………………67

5-4- پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………98

5-5- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………….99

منابع فارسی…………………………………………………………………….. 100

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………. 106

پیوست ها………………………………………………………………………112

پیوست 1: چارچوب جلسات ستیر درمانی………………………………………………. 113

پیوست 2:میل به طلاق …………………………………………………………………….. 115

پیوست 3 آزمون فرسودگی زناشویی…………………………………………………… 120

مقدمه

طلاق یکی از معضلات زندگی زناشویی است افزایش روز افزون آمار طلاق در جهان، پژوهشگران حوزه­ی خانواده و ازدواج را بر آن داشته، تا درمورد عوامل تأثیر­گذار بر آن به بررسی و تحقیق بپردازند. طلاق پدیده­ی پیچیده­ای است و عوامل مختلف فردی و اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر آن تأثیر­گذار است. در بین عوامل تأثیرگذار بر طلاق، عوامل فردی شامل عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، ویژگی­های شخصیتی و روانی بیشتر مورد توجه متخصصان حوزه­ی خانواده و روانشناسان قرار گرفته است (یوسفی، 1389). از سوی دیگر عواملجمعیت شناسیمانند سن، جنسیت، تحصیلات، طبقه اقتصادی- اجتماعی، مدت ازدواج، تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال و عواملی مانند آن تاثیری گسترده بر روابط زناشویی دارند و تاثیرات چند جانبه این عوامل به پیچیدگی بیشتر پدیده طلاق منجر می­شود (فاتحی زاده، بهجتی اردكانی و نصراصفهانی، 1384).

همچنین در ایران هم میزان طلاق در حال افزایش است در سال 92 میزان طلاق نسبت به 5سال گذشته %37 افزایش یافته است همچنین در سال 92 ایران رتبه چهارم آمار طلاق در دنیا را داشت (به­نقل از پایگاه اطلاعات سلامت ایران، سازمان ثبت و احوال کشور، 1392). والر اولین محققی است که پیشنهاد داد طلاق ممکن است ریشه در سرخوردگی زوجین داشته باشد فرسودگی زناشویی کاهش عشق و علاقه و افزایش رفتارهای خصمانه را به دنبال دارد می­تواند به نارضایتی زناشویی منجر شده و بنیان خانواده را متزلزل سازد (هاستون، به نقل از گراوند، 1389). سرخوردگی و فرسودگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی­علاقگی و بی­تفاوتی زوجین به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به­جای عواطف مثبت همراه است. در یک ازدواج سرخورده یکی یا هر دو زوج ضمن تجربه­ی احساس گسستگی از همسر وکاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانی­های قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند(شریفی، کارسولی، بشلیده، 1390).

فصل اول: مقدمات و کلیات

با تحلیل ارتباط زناشویی یک زوج می­توان احتمال به بن بست رسیدن ازدواج و رسیدن به طلاق را پیش بینی کرد گاتمن و همکاران (2000). بنابراین باتوجه به این که رویکرد ارتباطی ستیر یک رویکرد آموزشی است که ضمن آموزش الگو­های ارتباطی همخوان بر هیجانات و عواطف، ادراکات، انتظارات، آرزوها و نیازها تأثیر گذاشته و خانواده­ی پایه را مورد توجه قرار می­دهد (بانمن، 2013). سال های اول ازدواج از مقاطع مهم چرخه­ی زندگی است که در آن سطح اختلافات افزایش می­یابد. (چانگ، 2008) طرفداران نظریه­های رشدی و ساخت نگر معتقدند افزایش بروز اختلافات زناشویی در این مقطع از زندگی از آن روست که زوجین جوان مهارت تغییر الگوهای ارتباطی، رفتاری و قواعد و انتظارات بر گرفته از روابط قبلی خصوصا خانواده­ی هسته­ای و تشکیل یک واحد زناشویی مستقل را ندارند(کار،2000). به همین دلیل در پژوهش حاضر به دنبال آن بودیم تا اثربخشی مشاوره­ی گروهی رویکرد ارتباطی ستیر را بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین را بررسی کنیم.

1-2- بیان مسأله

ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻼق در ﺟﻬﺎن دردﻫـﺔ اﺧﻴﺮ انجام ﮔﺮﻓﺖ. آمار طلاق در ایران در سال­های 1385 تا 1391 به طور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94هزار طلاق در سال 1385به 110 هزار در سال87، 137هزار در سال 89 و150هزار در سال 91 رسیده است ﻃﺒﻖ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ در اﻳـﺮان در سال1392 در مقابل هر 5 ازدواج ثبت شده یک طلاق ثبت شده است و اﻳﺮان ﭼﻬـﺎرﻣﻴﻦﻛﺸـﻮرﺟﻬـﺎن از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻃﻼق ﺑﻪ ازدواج ﺷﺪه اﺳﺖ(پایگاه سلامت ایران، سازمان ثبت واحوال کشور، 1392). ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻃﻼق ﻓﺮاﻳﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑه ﺑﺤﺮان ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻫﺮ دو زوج ﺷﺮوع ﻣﻲ­ﺷﻮد و ﺑـﺎ ﺗـﻼش ﺑـﺮای ﺣـﻞ ﺗﻌـﺎرض از ﻃﺮﻳﻖ ورود ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻘـﺶ­ﻫـﺎ و ﺳـﺒﻚ زﻧـﺪﮔﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲ­ﻳﺎﺑﺪ. ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﻼق ﻣﻴـﺰان ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪی زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺪاﺷﺪن و ﮔﺴﺴﺘﻦ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ، اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم دارای ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻋــﺎﻃﻔﻲ و رﻓﺘــﺎری اﺳــﺖ، ﻛــﻪ در ﺑﻌــﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﺼﻮرات ﻓﺮد در ﻣﻮرد ﻃـﻼق را در ﺑـﺮ ﻣـﻲ­ﮔﻴـﺮد و در ﺑﻌـﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻼق اﺳﺖ، ﺳﺮاﻧﺠﺎم

فصل اول: مقدمات و کلیات