دانلود پایان نامه : تحلیل بینامتنی دینی در رمانهای «عمالقة الشمال» و «لیالی ترکستان» نجیب کیلانی |
شرقی در قرن بیستم شاهد بودند، تالیف کرده است. و در آنها با رویکرد اسلامی خود، عقاید، مفاهیم و دیدگاههای اسلامی خود را بیان نموده است. بینامتنی دینی در این دو رمان در دو سطح مستقیم و غیر مستقیم جریان دارد.
بینامتنی مستقیم شامل، بینامتنی با قرآن، احادیث نبوی، شخصیتهای دینی، حوادث تاریخ اسلام و احکام شرعی میباشد.او غالبا آن دسته از مفاهیم را به طور مستقیم در رمان آورده است که هرکدام به نوبهی خود یک اصل مهم اسلامی به شمار میروند، همچنین او شخصیتهای دینی و نیز حوادث تاریخی ویژهای را برای راساندن پیام خود به مخاطب انتخاب نموده است.
در بینامتنی غیر مستقیم نیز نویسنده در قالب نماد و نقاب به بیان دیدگاههای اسلامی خود پرداخته است. از جمله این نمادها نام رمانها و توصیف برخی حالات و شخصیتها میباشد که در حیطهی بینامتنی غیر مستقیم قرار میگیرند. علاوه بر این کیلانی برای ابراز عقاید اسلامی خود نقاب شخصیتهای رمانرا بر چهره زده است. اودر این زمینه تنها به نقاب یک شخصیت بسنده نمیکند بلکه از نقاب شخصیتهای مختلف رمان برای بیان دیدگاههای خود سود میبرد.
————
کلیدواژه:ادبیات داستانی، بینامتنی دینی، نجیب کیلانی، عمالقة الشمال، لیالی ترکستان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول (مقدمه و کلیات تحقیق) ………………………………………………………………………………. | 1 | |||
1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………… | 1 | |||
1-2 بیان مسأله و سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. | 3 | |||
1- 3 پیشینه و ضرورت تحیقیق ………………………………………………………………………………………………………. | 5 | |||
1-4 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….. | 7 | |||
1-5 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………… | 7 | |||
فصل دوم (تعاریف) …………………………………………………………………………………………………… | 8 | |||
2-1 نگاهی به زندگی و آثار نجیب کیلانی……………………………………………………………………………………….. | 8 | |||
2-1-1 زندگی نجیب کیلانی…………………………………………………………………………………………………………. | 8 | |||
2-1-2 رویکرد اسلامی نجیب الکیلانی در نویسندگی……………………………………………………………………….. | 12 | |||
2-1-3 آثار کیلانی…………………………………………………………………………………………………………………….. | 15 | |||
2-1-3 جایگاه نجیب کیلانی در ادبیات معاصر عربی…………………………………………………………………………. | 16 | |||
2-2 بینامتنی……………………………………………………………………………………………………………………………….. | 18 | |||
2-2-1مفهوم بینامتنی از نظر لغوی………………………………………………………………………………………………….. | 18 | |||
2-2-2 مفهوم بینامتنی از نظر اصطلاحی…………………………………………………………………………………………… | 19 | |||
2-2-3 جایگاه بینامتنی در نقد غرب……………………………………………………………………………………………….. | 21 | |||
2-2-4جایگاه بینامتنی در نقد عربی…………………………………………………………………………………………………. | 24 | |||
2-2-5 انواع بینامتنی……………………………………………………………………………………………………………………… | 26 | |||
2-2-6 نقاب……………………………………………………………………………………………………………………………….. | 29 | |||
2-2-7 بینامتنی دینی………………………………………………………………………………………………………………………. | 30 | |||
فصل سوم(تجزیه و تحلیل)……………………………………………………………………………………….. | 33 | |||
3-1تحلیل بینامتنی دینی در رمان«عمالقة الشمال»…………………………………………………………………………………. | 33 | |||
3-1-1خلاصهای از حوادث رمان…………………………………………………………………………………………………….. | 33 | |||
3-1-2 نگاهی به سبک هنری و رویکرد اسلامی در این رمان……………………………………………………………….. | 35 | |||
3-1-3بینامتنی مستقیم(سطحی)………………………………………………………………………………………………………. | 37 | |||
3-1-3-1بینامتنی با قرآن کریم……………………………………………………………………………………………………….. | 37 | |||
3-1-3-1-1 بینامتنی صریح…………………………………………………………………………………………………………. | 38 | |||
3-1-3-1-2 بینامتنی ضمنی…………………………………………………………………………………………………………….. | 46 | |||
3-1-3-2 بینامتنی با داستانهای قرآن……………………………………………………………………………………………….. | 50 | |||
3-1-3-2-1 داستان حضرت موسی (ع)……………………………………………………………………………………………. | 50 | |||
3-1-3-2-2 داستان حضرت نوح (ع)………………………………………………………………………………………………. | 51 | |||
3-1-3-2-3 داستان حضرت یوسف (ع)…………………………………………………………………………………………. |
52 | |||
3-1-3-2-4 داستان حضرت یونس (ع)…………………………………………………………………………………………….. | 53 | |||
3-1-3-2-5 داستان مریم (ع)………………………………………………………………………………………………………… | 54 | |||
3-1-3-3 بینامتنی با احادیث نبوی …………………………………………………………………………………………………… | 55 | |||
3-1-3-3-1 بینامتنی صریح……………………………………………………………………………………………………………. | 55 | |||
3-1-3-3-2 بینامتنی ضمنی……………………………………………………………………………………………………………. | 58 | |||
3-1-3-4 بینامتنی با شخصیت اصحاب(رض)……………………………………………………………………………………. | 60 | |||
3-1-3-4-1بینامتنی با شخصیت اصحاب با قومیتهای مختلف…………………………………………………………….. | 60 | |||
3-1-3-4 -2بینامتنی با شخصیت شهدای اصحاب …………………………………………………………………………….. | 61 | |||
3-1-3-5 بینامتنی با حوادث تاریخ اسلام………………………………………………………………………………………….. | 62 | |||
3-1-3-5-1 جنگهای ردّه……………………………………………………………………………………………………………. | 62 | |||
3-1-3-5-2 غزوهی بدر………………………………………………………………………………………………………………… | 63 | |||
3-1-4بینامتنی غیر مستقیم (عمیق)…………………………………………………………………………………………………… | 63 | |||
3-1-4-1 نماد……………………………………………………………………………………………………………………………… | 64 | |||
3-1-4-1-1 عمالقة الشمال……………………………………………………………………………………………………………. | 64 | |||
3-1-4-1-2محلههای تازه ساخت شهر…………………………………………………………………………………………….. | 65 | |||
3-1-4-1-3 زبان عربی………………………………………………………………………………………………………………….. | 65 | |||
3-1-4-1-4 جاماکا………………………………………………………………………………………………………………………. | 66 | |||
3-1-4-2 نقاب……………………………………………………………………………………………………………………………. | 67 | |||
3-1-4-2-1 نقاب«عثمان أمینو»……………………………………………………………………………………………………….. | 67 | |||
3-1-4-2-2 نقاب«شیخ عبدالله»………………………………………………………………………………………………………. | 68 | |||
3-1-4-2-3 نقاب «نور»………………………………………………………………………………………………………………… | 69 | |||
3-1-4-2-4 نقاب«أحمدو بیللو»………………………………………………………………………………………………………. | 70 | |||
3-2تحلیل بینامتنی دینی در رمان«لیالی ترکستان»………………………………………………………………………………… | 71 | |||
3-2-1خلاصهای از حوادث رمان…………………………………………………………………………………………………….. | 71 | |||
3-2-2 نگاهی به زبان، سبک و رویکرد اسلامی در این رمان……………………………………………………………….. | 75 | |||
3-2-3بینامتنی مستقیم (سطحی)………………………………………………………………………………………………………. | 76 | |||
3-2-3-1بینامتنی با قرآن کریم……………………………………………………………………………………………………….. | 76 | |||
3-2-3-1-1 بینامتنی صریح……………………………………………………………………………………………………………. | 76 | |||
3-2-3-1-2 بینامتنی ضمنی…………………………………………………………………………………………………………….. | 80 | |||
3-2-3-2 بینامتنی با احادیث نبوی …………………………………………………………………………………………………… | 83 | |||
3-2-3-3 بینامتنی با احکام شرعی……………………………………………………………………………………………………. | 85 | |||
3-2-3-3-1 جایگاه«فتوی»……………………………………………………………………………………………………………. | 85 | |||
3-2-3-3-2 تحریم ازدواج با کفار…………………………………………………………………………………………………… | 85 | |||
3-2-3-3-3 استحباب اذکار قبل از خواب ………………………………………………………………………………………. | 86 | |||
3-2-4بینامتنی غیر مستقیم(عمیق)…………………………………………………………………………………………………….. |
87 | |||
3-2-4-1 نماد……………………………………………………………………………………………………………………………… | 87 | |||
3-2-4-1-1 شب(نور) و تاریکی…………………………………………………………………………………………………….. | 87 | |||
3-2-4-1-2 زبان عربی…………………………………………………………………………………………………………………. | 88 | |||
3-2-4-1-3 چنگیزخان وفرزندانش…………………………………………………………………………………………………. | 89 | |||
3-2-4-2 نقاب……………………………………………………………………………………………………………………………. | 89 | |||
3-2-4-2-1 نقاب«امیر قومول»………………………………………………………………………………………………………… | 89 | |||
3-2-4-2-2 نقاب«خوجه نیاز»………………………………………………………………………………………………………… | 90 | |||
3-2-4-2-3 نقاب«ژنرال باتور»……………………………………………………………………………………………………….. | 91 | |||
3-2-4-2-4 نقاب«مصطفی»……………………………………………………………………………………………………………. | 91 | |||
3-3 مقایسهی بینامتنی دینی رمان«عمالقة الشمال» با «لیالی ترکستان»………………………………………………………… | 93 | |||
فصل چهارم نتیجهگیری …………………………………………………………………………………………….. | 95 | |||
ملخص البحث …………………………………………………………………………………………………………. | 99 | |||
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………. | 109 | |||
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………… | 115 |
1-مقدمه
سپاس و ستایش برای خداوند عالمیان و درود و سلام خدا بر رسول اکرم و خاندان پاک و اصحاب بزرگوارش؛
با عنایت به کارکردهای وسیع ادبیات به جرأت میتوان ادعا کرد که ادبیات اسلامی در طول تاریخ یکی از تاثیر گذارترین عوامل در نهضت امت اسلامی بوده است.در دوران معاصر نیز حجم وسیع کارهای ادبی اسلامی اعم از شعر، رمان، داستان، نمایشنامه و فیلم نامههایی که در خدمت اهداف دعوت اسلامی نوشته شدهاند، شاهد بر این مدعاست. اگر چه دوران سیاه سلطهی دیکتاتورهای مستبد وابسته به شرق و غرب در تاریخ معاصر اسلام یک تراژدی غمناک شمرده می شود اما همین اوضاع از جهتی سبب پیدایش، رشد و تکامل ادبیاتی اسلامی با قابلیتهای فراوانی شد که آن را از قالب کلاسیک خود وارد عرصه های نو ادبیات نمود که این روند رشد و تکامل همچنان ادامه دارد و روز به روز افقهای تازهای را در مینوردد.
آموزههای اسلامی اعم از آیات مبارک قرآن و سنت صحیح نبوی و نیز میراث اسلامی اعم از علوم تفسیر، فقه، تاریخ و… ظرفیتهای زیادی برای الهام گیری یک هنرمند جهت پایه ریزی یا غنی سازی اثر ادبی فراهم می آورد و اگر گام را فراتر نهیم باید بگوییم هنرمند مسلمان به حکم باورهایش آموزههای اصیل اسلام را تنها منبع سعادت گمشدهی بشر میداند و رسالت او در جایگاه یک هنرمند موحد رساندن همین پیام به مخاطبان است اما آنچه که در این بین اهمیت دارد این است که به مقتضای هر دوره، از بهترین قالب و زیباترین اسلوبها برای نیل به این هدف بهره جوید.
در دوران معاصر، رمان یکی از شایعترن انواع فنون ادبی به شمار میرود و هر روز آثار تازهای با رویکردهای متفاوت ظهور می کند و هر یک به نوبهی خود حامل مضامین فکری، اجتماعی، اخلاقی ویژهای می باشند. در این پژوهش هم دو اثر داستان نویس مشهور اسلامی «نجیب الکیلانی» -رحمه الله- مورد بررسی قرار گرفته است. انتخاب آثار کیلانی به عنوان موضوع این پژوهش چند دلیل عمده داشت؛ یکی اینکه کیلانی هنرمندی فرامنطقهای است، به این معنا که آثارش غالبا تعبیری از هویت، دین، فرهنگ، زبان، مسائل و بحرانها، خواستهها و امید و آرزوهای ملتهای اسلامی است. دیگر اینکه او با آگاهی وسیع از تاریخ و منابع اصیل اسلام و نیز با معلومات وسیعش در زمینه ادبیات و مکاتب ادبی و فنون داستان نویسی،همچنین با تجربهی عملی به عنوان دعوتگری منادی بیداری اسلامی، هنرش را در راستای خدمت به اهداف والای اسلام قرار داده است. سبب دیگر این انتخاب این بود که در مقایسه با ادبای غیر اسلامی که آثارشان همیشه مورد توجه محافل نقدی بوده و معمولا موضوع پژوهشها قرار میگیرند، آثار هنرمندان اسلامی و به ویژه نجیب الکیلانی –به عمد یا غیر عمد- بسیاری از اوقات مورد اغفال قرار گرفته است و کمتر در مورد این آثار تحقیقات صورت میگیرد. برای همین است که می بینیم حجم پژوهشهای انجام شده بر روی آثار کیلانی در مقابل حجم انبوهتولید ادبیکه داشته بسیار ناچیز است.
در این تحقیق دو رمان «عمالقة الشمال » و «لیالی ترکستان» از میان آثار کیلانی برای نقد انتخاب شده است.انتخاب این رمانها به این دلیل بود که موضوع این دو رمان در واقع در ذات خود ندای بیداری اسلامی و رهایی از سلطهی بیگانهگان و وابستگی را در میان مسلمانان سر میدهند که به نوعی همساز با تحولات اخیر جهان اسلام است. باورها، افکار و اندیشهها، خواستهها، چالشها و بحرانها و بیم و امیدهای مطرح شده در این دو رمان مضمون برخیاز شعارهایی بود که مسلمانان در کشورهای تونس، مصر، لیبی، یمن و سایر کشورهای اسلامی سر میدادند.
در نقد این دو رمان از رویکرد نقدی «بینامتنیت» استفاده شده است. اما به علت گستردگی حوزهی بینامتنیت در یک اثر ادبی و کثرت صداهای مختلف در یک اثر داستانی، در این پژوهش از دریچهی«بینامتنی دینی» به تحلیل این دو اثر پرداختهایم.
این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است.
فصل اوّلشامل مقدمه و کلیات تحقیق اعم از بیان مسأله، سؤالات تحقیق، پیشینه و ضرورت انجام تحقیق و روش انجام تحقیق میباشد.
فصل دوماین فصل شامل تعاریف میباشد که در آن زندگینامهی نجیب الکیلانی، رویکرد اسلامی کیلانی، آثار او، التزام در ادبیات کیلانی و نیز جایگاهش در ادبیات. همچنین مفهوم تناصّ از نظر لغوی و اصطلاحی، تاریخچهی آن در ادبیات غربی و عربی و نیز انواع بینامتنی مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل سوماین فصل موضوع اصلی پایان نامه(تحلیل بینامتنی دینی در رمان«عمالقة الشمال» و«لیالی ترکستان» نجیب الکیلانی) را در برمیگیرد و در این فصل بینامتنی دینی را در هر یک از دو رمان به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دادهایم در هر کدام نیز مباحث را به دو بخش اصلی بینامتنی مستقیم(سطحی) و بینامتنی غیر مستقیم(عمیق) تقسیم نمودهایم. در بخش اول به بررسی بینامتنی رمان با قرآن و حدیث و داستانهای قرآن و حوادث اسلامی و احکام شرعی پرداختهایم.
در بخش دوم یعنی بینامتنی غیر مستقیم(عمیق) به موارد بینامتنی دینی پرداختهایم به صورت عمیق در رمان آمدهاند، و شامل بینامتنی مفاهیم دینی، نماد و نقاب می شود.
فصل چهارمشامل نتیجهگیری و یافتههای پژوهش میباشد.
1-2 بیان مسئله و سوالات تحقیق
فرم در حال بارگذاری ...
[چهارشنبه 1399-10-17] [ 02:36:00 ق.ظ ]
|