پلاسمائی………………………………………………………………………………………………………. 22

فصل 3: گسیل از ویژه­مدهای جایگزیده در مدل آنتن 23

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 24

3-2 ساختار ویژه­مدهای لانگمیر………………………………………………………………………………………………………….. 24

3-3مکانیزم تابش از ویژه­مدها…………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-4توان تشعشعی امواج الکترومغناطیسی در 2……………………………………………………………………………. 31

3-5توان تشعشعی امواج الکترومغناطیسی در ………………………………………………………………………………. 34

فصل 4: جمع بندی و نتایج 38

4-1بحث ونتایج…………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

مراجع45

فهرست شکل ها

شکل (1-1) طرحی از انفجار خورشیدی ……………………………………………………………………………………………………….. 4

شکل (1-2) طرحی از گسیل رادیویی انفجارهای خورشیدی نوع ІІІ………………………………………………………… 7

شکل (1-3) تابع توزیع سرعت الکترون قبل ودر طی عبور از باریکه ……………………………………………………………. 9

شکل (2-1) آنتن پلاسمائی………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

شکل (2-2) ساختار آنتن پلاسمائی……………………………………………………………………………………………………………. 21

شکل (3-1) شکل موج لانگمیر جایگزیده برای0 ………………………………………………………………………………… 26

شکل (3-2) شکل موج لانگمیر جایگزیده برای 2 ……………………………………………………………………………… 28

شکل (3-3) ساختار چاه چگالی سهموی……………………………………………………………………………………………………. 31

شکل (4-1) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………. 41

شکل (4-2) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف ……………………………………………….. 42

شکل (4-3) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………….. 42

شکل (4-4) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف ……………………………………………………. 43

شکل (4-5) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………… 44

فهرست جدول ها

جدول (1-1) انواع انفجارهای رادیویی خورشیدی 6

اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..

10

سؤالاتپژوهش………………………………………………………………………………………………………………..

11

تعریف نظری متغیرها …………………………………………………………………………………………………………

12

تعریف عملیاتی متغیرها ………………………………………………………………………………………………………

14

فصل دوم: ادبیات وپیشینه پژوهش

مقدمه فصل دوم ………………………………………………………………………………………………………………..

17

مفهوم و تعاریف تحلیل محتوا ……………………………………………………………………………………………..

17

ویژگی های تحلیل محتوا ……………………………………………………………………………………………………

18

مراحل تحلیل محتوا …………………………………………………………………………………………………………..

19

یادگیری الکترونیکی …………………………………………………………………………………………………………..

22

مزایای آموزش الکترونیکی ………………………………………………………………………………………………….

23

لزوم توجه به محتوای آموزش الکترونیکی …………………………………………………………………………….

25

چند رسانه ای ها و نقش آنها در آموزش ………………………………………………………………………………

25

فواید استفاده از چند رسانه ای های آموزشی …………………………………………………………………………

26

نرم افزار و رایانه به عنوان رسانه آموزش ………………………………………………………………………………

29

ویژگی های لازم برای رسانه های آموزشی مورد استفاده در دوره ابتدایی ………………………………….

31

اهمیت استاندارد در محتوای الکترونیکی ……………………………………………………………………………….

32

نقش ارزشیابی در کارکرد چند رسانه ای های آموزشی …………………………………………………………..

33

اصول طراحی یادگیری چندرسانه ای ……………………………………………………………………………………

34

نظریه سازنده گرایی …………………………………………………………………………………………………………..

39

اصول و مؤلفه های ساختن گرایی در طراحی چند رسانه ای ها ……………………………………………….

41

نظریه سطوح پردازش …………………………………………………………………………………………………………

44

نظریه پردازش فعال ……………………………………………………………………………………………………………

44

نظریه رمز دوگانه ……………………………………………………………………………………………………………….

45

اهمیت آموزش درس ریاضی ………………………………………………………………………………………………

46

مهارت های مورد تأکید در آموزش ریاضی ……………………………………………………………………………

47

ریاضیات سازنده گرا ………………………………………………………………………………………………………….

47

جمع بندی مبانی نظری پژوهش …………………………………………………………………………………………..

49

پیشینه پژوهش در داخل ایران ……………………………………………………………………………………………..

50

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

مقدمه فصل سوم ……………………………………………………………………………………………………………….

57

نوع و روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………

57

متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………

58

ابزارهای اندازه گیری و شیوه اندازه گیری متغیرها ………………………………………………………………….

58

روایی و پایایی ابزار مورد استفاده …………………………………………………………………………………………

60

جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………

62

شیوه اجرا …………………………………………………………………………………………………………………………

62

روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………….

63

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

مقدمه فصل چهارم …………………………………………………………………………………………………………….

65

تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………………….

66

جمع بندی نتایج تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………….

93

فصل پنجم: تفسیر یافته ها

مقدمه فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………………………

96

خلاصه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….

96

بحث و تفسیر یافته ها …………………………………………………………………………………………………………

97

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………

102

پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………………………….

105

محدودیت های در اختیار پژوهشگر……………………………………………………………………………………….

105

محدودیت های خارج از اختیار پژوهشگر …………………………………………………………………………….

106

منابع

 

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….

107

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..

111

جدول شماره (1-2) : مؤلفه های ساختن گرایانه و ارتباط آن باطراحی آموزشیپروژه های چندرسانه ای …………………………………………………………………………………………………………….

46

جدول شماره (2-2): جمع بندی و خلاصه مطالعات تجربی در زمینه ی موضوع پژوهش …………….

58

جدول شماره (1-4) : بررسی میزان رعایت اصول تولید محتوا در چند رسانه ای های آموزشی …….

65

جدول شماره (2-4) : بررسی میزان رعایت اصول رهیابی و ردیابی در چند رسانه ای ها ……………..

67

جدول شماره (3-4) : بررسی میزان رعایت اصول طراحی آموزشی در چند رسانه ای ها ……………..

70

جدول شماره (4-4) : بررسی میزان رعایت اصول چند رسانه ای در چند رسانه ای ها ………………..

72

جدول شماره (5-4) : بررسی میزان رعایت اصول فنی در چند رسانه ای ها ……………………………….

75

جدول شماره (6-4) : بررسی میزان رعایت اصول خلاقیت در چند رسانه ای ها …………………………

78

جدول شماره (7-4) : بررسی میزان رعایت اصول تعامل و ارتباط گروهی در چند رسانه ای ها ……

79

جدول شماره (8-4) : بررسی میزان رعایت اصول ارزشیابی در چند رسانه ای ها…………………………

80

جدول شماره (9-4) : بررسی میزان رعایت اصول پشتیبانی در چند رسانه ای ها …………………………

82

جدول شماره (10-4) : بررسی میزان رعایت اصول مایر در چند رسانه ای ها …………………………….

83

جدول شماره (11-4) : بررسی میزان رعایت اصول فعال بودن در چند رسانه ای ها……………………..

85

جدول شماره (12-4) : بررسی میزان رعایت اصول متفکرانه بودن در چند رسانه ای ها………………..

86

جدول شماره (13-4) : بررسی میزان رعایت اصول تراکمی بودن در چند رسانه ای ها…………………

88

جدول شماره (14-4): بررسی میزان رعایت اصول یکپارچه بودن در چندرسانه ای ها …………………

90

جدول شماره (15-4) : بررسی میزان رعایت اصول هدفدار بودن در چندرسانه ای ها…………………..

91

جدول شماره (16-4): جمع بندی و خلاصه نتایج کلی متغیرهای مورد بررسی……………………………

93

فهرست اشکال

شکل 1-2: دیاگرام مراحل ارزشیابی نرم افزارهای آموزشی………………………………………………………….

34

پیوست ها

فهرست وارسی نرم افزارهای مورد بررسی ……………………………………………………………………………

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل محتوای نرم افزارهای آموزشی درس ریاضی پایه اول دبستان موجود در بازار ایران از دیدگاه رویکرد یادگیری فعال و ساخت گرا و اصول طراحی چندرسانه ای ها، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در پژوهش تحلیل محتواست .جامعه ی آماری پژوهش شامل نرم افزارهای آموزش ریاضی پایه اول ابتدایی موجود در بازار در سه ماهه نخست سال 1392 که دارای تأییدیه وزارت آموزش و پرورش هستند می باشند. با توجه به محدودیت جامعه ی آماری از روش سرشماری برای نمونه گیری استفاده گردیده و هر 14 نرم افزار موجود مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها یک فهرست وارسی محقق ساخته است که در 15 حوزه و با تعداد 176 گویه ساخته شده است. روایی ابزار توسط 4 دبیر ریاضی و 4 نفر تکنولوژیست آموزشی تأییدوضریب آلفای کرون باخ نیز پایایی شاخص ها را درمحدوده قابل پذیرش برآورد نمودنده اند .داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی شامل جدول توزیع فراوانی ،میانگین و انحراف معیار جمع بندی و سوالات نیز با آزمون تی ومقایسه میانگین با عدد ثابت تحلیل گردیده اند .ضریب توافقی کندال بین داوران نیز قابل قبول بوده است . جمع بندی نتایج پژوهش حاکی از این است که از دیدگاه داوران اصول مایر (059/0 = انحراف معیار و 21/4= میانگین) اصل چند رسانه ای (054/0 = انحراف معیار و 05/4= میانگین) در بیش ترین حد ممکن در چندرسانه ای های ریاضی مورد مطالعه رعایت گردیده و خدمات پشتیبانی (115/0 = انحراف معیار و 24/3= میانگین) اصل تراکمی بودن(092/0 = انحراف معیار و 38/3= میانگین) در کم ترین حدممکن رعایت گردیده است.در مجموع همه ی شاخص های مورد مطالعه در حد متوسط و بیش تر بوده وهیچ کدام در محدوده ضعیف و خیلی ضعیف قرار ندارد.

مقدمه:

توسعه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه های آموزش و پرورش، گامی مؤثر و ماندگار بوده که توانسته تحول کیفی در اهداف، برنامه ها، روش ها و شیوه ها ایجاد کند و در نتیجهاثربخشی آموزشو پرورش را به دنبال داشته باشد. پیش بینی می شود با توسعه فناوری، رؤیاهای دیرینه و مشکلات لاینحل از قبیل کاربردی کردن آموزش و پرورش، تمرکز بر توانایی و نیازهای یادگیرندگان، نهادینه کردن دانش آموز محوری و تغییر نقش معلم به عنوان راهنما و بالأخره اصالت بخشیدن به آموزش مادام العمر محقق می شود (حیدری و همکاران، 1389، ص 104).

آموزش به شیوه ی چند رسانه ای در دهه های اخیر پیشرفت فزاینده ای را در آموزش ایجاد کرده و باعث شده که امروزه آموزش چند رسانه ای در جوامع صنعتی با کمک انقلاب الکترونیکی پیشرفت بسیار نماید، همچنین اختراع رایانه و رشد فزاینده آن موجب جلب توجه مسئولان و برنامه ریزان آموزشی گردیده است (عسگری و همکاران، 1388، ص 174). لذا آموزش از طریق رایانه یکی از مباحث اصلی برنامه ریزی در بسیاری از کشورهای جهان شناخته شده و سرمایه گذاری های فراوانی در مورد ابعاد گوناگون طراحی، اجرا و ارزیابی آن انجام می گردد (شیخ زاده، 1383، ص 68، نقل از دبرا[1] 2001).

توجه به کاربرد چندرسانه ای ها و رایانه در امر آموزش سبب گسترش و رشد ناگهانی تولید چندرسانه ای های آموزشی در کشور گردید. این رشد خصوصاً برای دروس

مشکل نظیر ریاضی، علوم و زبان انگلیسی قابل توجه تر است؛ اما اگر چه در مورد تأثیرگذاری و عدم تأثیرگذاری این رسانه ها نسبت به روش های مرسوم تدریس اختلاف نظرهای فراوان میان محققان وجود دارد؛ استانداردسازی و تعیین میزان توجه هر یک از این رسانه ها به اصول استاندارد ساخت محتواهای الکترونیکی، موضوعی است که بسیار نیازمند توجه و بررسی است.

به دلیل نوظهور بودن طراحی آموزش های مجازی و همچنین دستاوردهای دانشی و تجربی بسیار اندک در این زمینه، طراحی و تولید محتوای آموزش مجازی به یکی از چالش های اساسی تبدیل شده است. با عنایت به اینکه اغلب محتواهای آموزشی مجازی به صورت چند رسانه ای آموزشی تولید می شوند و از آن جا که تولید چند رسانه ای ها بر اساس استاندارد و اصول معینی می باشد، توجه به میزان رعایت این اصول و استانداردها در محتوای آموزشی مجازی اهمیت ویژه ای دارد (مرتضوی اقدم و همکاران، 1391، ص 33). استانداردهای فناوری عامل مهمی در طراحی نرم افزارهای آموزشی، به منظور بازاریابی و استفاده هستند. فناوری به طور کلی به شکلی خاص وابسته به مفهوم استاندارد است و بدون استاندارد، ممکن است استفاده از آن مشکل یا غیر ممکن باشد. لذا در مورد آموزش به وسیله ی چندرسانه ای ها همیشه مقداری از استاندارد لازم است که استفاده از نرم افزار آموزشی را در کلاس های مختلف آموزشی تضمین نماید (فلیسشمن[1]، 2007، ص 111).

از جمله ی پرکاربردترین و جامع ترین اصول طراحی چند رسانه ای ها، اصول مبتنی بر رویکرد یادگیری ساخت گرایان و اصول هفت گانه ی مایر است که مورد توجه پژوهش حاضر است. اساس آموزش در رویکرد ساخت گرایی این است که اگر یادگیرندگان بخواهند اطلاعات پیچیده را متعلق به خودشان کنند، باید شخصاً به آن پی ببرند. اعتقاد پیروان نظریه ساختن گرایی آن است که یادگیرندگان بر اساس تجارب شخصی خود دانش را می سازند و این کار را به طور فعال انجام می دهند. بر این اساس برای اینکه دانش آموزان واقعاً بفهمند و بتوانند دانش خود را به کار ببرند، باید روی حل کردن مسائل کار کنند، خودشان به مسائل پی ببرند و با مفاهیم دست و پنجه نرم کنند (عسگری، 1386، ص 102، نقل از اسلاوین 2006). ساختن گرا با تمرکز بر یادگیری به جای آموزش مستقیم، طراح آموزشی را بر آن می دارد که محیط های یادگیری نوینی خلق کند که حمایت کننده ی ساخت دانش توسط یادگیرنده باشد (سلیمی، 1390، ص 44). در نظریه ساختن گرایی به جای آموزش پایین به بالا روی آموزش بالا به پایین تأکید می شود. اصلاح بالا به پایین به معنی آن است که دانش آموزان با حل کردن مسائل دشوار شروع می کنند و با راهنمایی فردی ماهر، مهارت های اساسی لازم را کشف می کنند (عسگری، 1386، ص 103).

همچنین ساختارگرایان معتقدند که:

• در یادگیری، یادگیرنده در کانون توجه قرار دارد نه موضوع یادگیری

• هیچ دانشی وجود ندارد که مستقل از معنایی که به وسیله ی دانش آموز تجربه می شود، باشد.

• ادراک در تعامل ما با محیط شکل می گیرد و نمی توانیم در مورد چیزی که یاد گرفته شده جدا از اینکه چگونه یاد گرفته شده است صحبت کرد.

• تعارض شناختی محرکی برای یادگیری است.

• دانش در بستر اجتماعی شکل می گیرد (مؤمنی مهموئی و همکاران، 1386، ص 132).

بر اساس نظر سیمونز[3] (1993) یادگیری ساختن گرایانه پنج مؤلفه یا عنصر دارد که عبارت اند از: فعال[4]، تراکمی[5]، یکپارچه[6]، متفکرانه[7]، هدف مدار[8]. گانون و کلای[9] نیز شش عنصر برای یادگیری ساختن گرایانه پیشنهاد کرده اند که پنج عنصر آن مشابه عناصر یاد شده و عنصر ششم آن گروهی بودن[10] است (رضوی، 1390، ص 308).

لذا در این مطالعه برای بررسی نرم افزارهای مورد مطالعه 5 ویژگی مطرح شده بر اساس نظر سیمونز و همچنین هفت اصل مایر در ساخت چند رسانه ای ها شامل: «اصل چند رسانه ای»، «اصل مجاورت مکانی»، «اصل مجاورت زمانی»، «اصل پیوستگی یا انسجام»، «اصل کانال های حسی»، «اصل افزونگی یا مازاد» و «اصل تفاوت های فردی» مورد نظر بوده و نرم افزارها بر اساس میزان توجه به این اصول و ویژگی های مورد ارزیابی و تحلیل محتوا قرار می گیرند.

بیان مسئله:

5

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

7

هدف کلی پژوهش

8

اهداف ویژه

8

سوالات پژوهش

9

فرضیه های پژوهش

9

تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی)

9

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

مقدمه

13

شکل گیری روانشناسی شناختی

14

مرور ادبیات و سوابق مربوطه

20

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور

23

نتیجه گیری از پیشینه پژوهش

25

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

مقدمه

27

نوع و روش پژوهش

27

متغیرهای پژوهش

28

شیوه های اندازه گیری متغیرهای پژوهش

33

ابزارهای اندازه گیری

33

روش جمع آوری اطلاعات

34

اعتبار و پایایی ابزار

35

جامعه آماری

36

نمونه

36

حجم نمونه

37

روش نمونه گیری

37

روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

38

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه

40

4-1. ویژگی های دانش آموزان نمونه آماری

41

4-2. مقایسه و تحلیل پیش آزمون اطلاعات دانش آموزان

44

4- 3. مقایسه و تحلیل پس آزمون اول (یادگیری) در درس تاریخ

46

فصل پنجم: یافته های پژوهش

مقدمه

53

خلاصه پژوهش

53

بحث و نتیجه گیری

54

پیشنهادات و راهکارها

58

پیشنهادهای مبتنی بر نتایج پژوهش ( پیشنهادهای اجرایی)

58

پیشنهادهایی برای پژوهش های بعدی

59

محدودیت های پژوهش(خارج از اختیار پژوهشگر)

59

محدودیت های پژوهش(دراختیار پژوهشگر)

59

پیشنهاد برای پژوهش های آتی

60

پیشنهادهای اجرایی

60

منابع

61

منابع فارسی

61

منابع انگلیسی

66

پیوست اول: بانک سئوال های پیش آزمون و پس آزمون

67

سوال های درس تاریخ، علوم تجربی، زبان انگلیسی

67

پیوست دوم: طرح درس ها

81

فهرست جداول

جدول شماره 1: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب جنسیت	41
جدول شماره 2: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب تحصیلات	41
جدول شماره 3: میانگین آزمودنی ها بر حسب سن	41
جدول شماره 4: توزیع فراوانی بر حسب پیش آزمون	42
جدول شماره 5: توزیع فراوانی بر حسب پس آزمون (یادگیری)	43
جدول شماره 6: توزیع فراوانی بر حسب پس آزمون (یادداری)	43
جدول شماره 7: نتایج تفاوت میانگین (T مستقل) برای مقایسه میانگین نمرات آزمون دانسته های پیش در درس تاریخ (حفظی)	44
جدول شماره 8: نتایج میانگین (T مستقل) برای مقایسه میانگین نمرات آزمون دانسته های پیشین در درس علوم تجربی (درکی)	45
جدول شماره 9 : نتایج تفاوت میانگین (T مستقل) برای مقایسه میانگین نمرات آزمون دانسته های پیشین در درس زبان انگلیسی (کلامی)	45
جدول شماره 10: آزمون تفاوت میانگین آموزش راهبردهای شناختی در یادگیری درس تاریخ (حفظی)	46
جدول شماره 11- آزمون تفاوت میانگین آموزش راهبردهای شناختی در یادداری درس تاریخ (حفظی)	47
جدول شماره 12- آموزن تفاوت میانگین آموزش راهبردهای شناختی در یادگیری درس علوم تجربی (درکی) جدول شماره 13- آزمون تفاوت میانگین آموزش راهبردهای شناختی دریادداری درس علوم تجربی(درکی)	48
جدول شماره 14- آزمون تفاوت میانگین آموزش راهبردهای شناختی در یادگیری درس زبان انگلیسی (کلامی)	50
جدول شماره 15- آزمون تفاوت میانگین آزمون راهبردهای شناختی در یادداری درس زبان انگلیسی (کلامی)	50

فهرست نمودارها

نمودار1-4 رابطه بین متغیرهای وابسته یادگیری ویادداری دردرس تاریخ	47
نمودار 2-4 رابطه بین متغیرهای وابسته یادگیری ویادداری در درس علوم	49
نمودار3-4 رابطه بین متغیرهای وابسته یادگیری و یادداری در درس زبان انگلیسی

 

چکیده

هدف این مطالعه مقایسهاثربخشی آموزشراهبردهای شناختی بر یادگیری و یادداری دروس تاریخ، علوم تجربی و زبان انگلیسی با ماهیت های حفظی، درکی و کلامی بوده. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی (طرح گروه کنترل نابرابر) با متغیر مستقل (راهبردهای شناختی) و متغیرهای وابسته (میزان یادگیری و یادداری) اجرا شده است. داده ها به وسیله آزمون های معلم ساخته با اعتبار بالا و ضریب پایایی (آلفای کرانباخ) 81 % درصد به دست آمده و به وسیله آزمون آماری «T» مستقل تجزیه و تحلیل شده اند. تعداد 34 آزمودنی (17 = N₁گروه آزمایش، 17 = N₂گروه کنترل) با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و هدفمند از جامعه آماری دانش آموزان پسر پایه سوم راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب در سال تحصیلی 93/ 92 انتخاب گریده اند. طبق نتایج بدست آمده از پژوهش، آموزش راهبردهای شناختی در درجه اول بر یادگیری و یادداری درس تاریخ با ماهیت حفظی تأثیر معنی داری داشته، و برای درس علوم تجربی با ماهیت درکی، تأثیر مثبتی بر یادگیری و یادداری داشته، اما نه به اندازه درس تاریخ، و برای درس زبان انگلیسی (کلامی)، آموزش راهبردهای شناختی تأثیر معنی داری در یادگیری و یادداری ایجاد نکرده است.

کلید واژه ها:آموزش، یادگیری، یادداری، راهبرد، شناخت

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه

مکتب شناخت گرایی که بررسی و مطالعه فراگردهای ذهنی، شامل: نحوه دریافت، کسب، پردازش، نگه داری، بازیابیو یادآوری اطلاعات را در کانون توجه خود قرار می دهد، در اوایل دهه 1960 پا به عرصه پژوهش های روانشناسی نهاد و به تدریج با پژوهش های وسیع و روز افزون به نظریه ای تبدیل شد که دارای تلویحات مهمی برای معلمان و دانش آموزان در زمینه ی آموزش مؤثر و راهبردهای یادگیری و آموزش است (کدیور، 1387).

بر اساس این دیدگاه، دانش در قالب طرح واره های گوناگون سازمان دهی شده است.یادگیرنده به فعالیت خود برای کسب دانش می کوشد و هنگامی که فرد توانستدانش جدید را در شکل معنادار درحافظه ی خود ذخیره کند، یادگیری صورت گرفته است. ذخیره کردن دانش جدید به شکل معنادار در حافظه ی شخص بدین معناست که او توانسته است مطالب آموخته شده را با ساخت شناختی خود مرتبط سازد و به فهم آن دست پیدا نماید (سیف، 1390).

یادگیرنده با داشتن توانایی هایی مانند سازمان دهی، طبقه بندی و بازیابی اطلاعات در محیط یادگیری، به پردازش اطلاعات می پردازد.پس از آن که اطلاعات در حافظهپردازش شد،یادگیرنده می کوشد تا از آن ها برای حل مسایل استفاده کند و آن ها را در موقیعت های عملی به کار گیرد. دیدگاه شناخت گرایی بر راهنمایی یادگیرنده و کمک به او در پیمودنمسیر یادگیری و تدارک بازخوردهای مناسب تأکید می ورزد (نوروزی و رضوی، 1390).سیفرت[1] می گوید: «شناخت[2] به فرایندهایی اشاره دارد که افراد به کمک آن ها یاد می گیرند، فکر می کنند، و به یاد می آورند» به طور خلاصه شناخت یعنی دانستن، و کسب شناخت درباره جهان هستی،یعنی دانستن جهان هستی (سیفرت، 1998، به نقل از سیف، 1388).

سیف (1390) در کتاب «روانشناسی پرورشی نوین» می گوید: «منظور از راهبرد (استراتژی) یک برنامهیا نقشه ی کلی است که از مجموعه ای عملیات تشکیل می یابد و برای رسیدنبه یک هدفمعین طراحی و اجرا می شود» و «راهبردهای شناختی راه هاییادگیری هستند».

برای مثال پاسخ به سوال های زیر به نوعی راهبردهای یادگیری را نشان می دهند:

این کتابرا چگونه می خوانید؟ آیا زیر جملات مهم خط می کشید یا با ماژیکآن ها را برجسته می کنید؟ آیا یادداشت برداری یا خلاصه می کنید؟

از زمانیکه روخوانی ابداع شده است، دانش آموزان از این روش ها و روش های دیگر استفادهکرده اند و این گونه راهبردها از دیربازمورد بررسی قرار گرفته اند. با این حال، روانشناسان پرورشی هنوز درباره ی این که کدام راهبردهای مطالعه از همه مؤثرتر هستند، مجادله می کنند. پژوهش درباره ی راهبردهای مطالعه ینتیجه بخش، در بهترین حالت گیج کننده است. معلوم شده است که معدودی از روشهای مطالعه همیشه نتیجه بخش بوده و تعدادی از آن هااصلاًنتیجه بخش نیستند. بدیهی است که ارزش راهبردهای مطالعه،به جزییات آن ها و نوع استفاده ای که از آن ها می شود، بستگی دارد (اسلاوین، ترجمه سید محمدی، 1392).

نتایج پژوهش ها نشان می دهد، دانش آموزانی که این گونه مهارت ها (مهارت استفاده از راهبردهای شناختی) به آنان آموزش داده شده (گروه آزمایش) در قیاس با دانش آموزانیکه از این مهارت ها بی بهره مانده اند (گروه گواه)، در توانایی خواندن و فهمیدن مطالب جلوتر بوده اند. پژوهش های موجود به روشنی نشان می دهند که رفتار راهبردی یا استراتژیکی، یادگیری را افزایش می دهد. هم چنین روشن شده است که یادگیرندگانماهر می دانند که چه زمانی باید استراتژیکی عمل کنند (سیف، 1389).

1-6-2- اثرات بربرین بر روی بیضه. 11

1-6-3- اثرات بربرین بر روی کلیه. 12

1-7-هدف… 13

2– 1- مواد مورد نیاز 15

2–2- وسایل مورد نیاز 16

2-3- گروه­های آزمایشی.. 16

2-4- روش آماده سازی حیوانات… 17

2-5- پروتکل آزمایش…. 18

2-6– اندازه­گیری غلظت­های کراتینین و اوره پلاسما 19

2-7- اندازه­گیری غلظت هورمون­های جنسی و بررسی هیستوپاتولوژی بیضه. 19

2-8- روش آماده سازی جهت رنگ آمیزی با هماتوكسیلین-ائوزین.. 20

2-9- روشهای آماری.. 20

نتایج.. 22

3-1- مقایسه یافته های پلاسمایی.. 22

3-1-1- کراتینین پلاسما (بر حسب میلی­گرم در دسی­لیتر) 22

3-1-2- نیتروژن اوره پلاسما (بر حسب میلی­گرم در دسی­لیتر) 24

3-1-3-تستوسترون پلاسما (بر حسب نانوگرم در میلی­لیتر) 25

3-1-4- هورمون لوتئینی ( (LHپلاسما (بر حسب نانوگرم در میلی­لیتر) 27

3-1-5- هورمون محرک فولیکولی (FSH) پلاسما (بر حسب نانوگرم درمیلی­لیتر) 28

3-2- مقایسه یافته­های هیستوپاتولوژی.. 30

4-1- بحث… 36

4-2- نتیجه گیری.. 39

4-3- پیشنهادات برای مطالعات آینده 39

منابع.. 40

فهرست جدول

 

عنوان صفحه

جدول 3-1 مقادیر کراتینین پلاسما در گروه­های مختلف… 23

جدول 3-2 مقادیر نیتروژن اوره پلاسما در گروه­های مختلف… 24

جدول 3-3 مقادیر تستوسترون پلاسما در گروه­های مختلف… 26

جدول 3-4 مقادیر LHپلاسما در گروه­های مختلف… 27

جدول 3-5 مقادیر FSHپلاسما در گروه­های مختلف… 29

فهرست تصاویر

عنوان صفحه

شکل 1-1 ساختار بیضه. 7

شکل 1-2 محور هیپوتالاموس_هیپوفیز_بیضه. 9

شکل 1-3 ساختار شیمیایی بربرین.. 11

شکل 2-1 جداسازی شریان و ورید کلیه جهت کلامپ کردن شریان.. 18

شکل 3-1- مقایسه وضعیت توبول ها و سلول های لایدیگ و فضای بینابینی توبول­های سمینیفر بیضه در گروه­هایI/R+BBR(D, I/R(C , Sham+BBR(B , Sham(A… 32

شکل 3-2- مقایسه ضخامت غشای پایه توبول­های سمینیفر بیضه در گروه­های.. 33

I/R+BBR(D , I/R(C , Sham+BBR(B , Sham(A… 33

شکل 3-3 مقایسه درصد اسپرماتوژنز توبول­های سمینیفر بیضه در گروه­های.. 34

I/R+BBR(D , I/R(C , Sham+BBR(B , Sham(A… 34

 

فهرست نمودار

عنوان صفحه

نمودار 3-1 مقایسه مقادیر کراتینین پلاسما 23

نمودار 3-2 مقایسه مقادیر نیتروژن اوره پلاسما 25

نمودار 3-3 مقایسه مقادیر تستوسترون پلاسما 26

نمودار 3-4 مقایسه مقادیر LHپلاسما 28

نمودار 3-5 مقایسه مقادیرFSH پلاسما 29

جدول 3-6 درصدحجمی لومن توبول سمینیفر(درصد اسپرماتوژنز) در گروه­های مختلف… 31

 

فصل اول

مقدمه

1- 1- 2- 3- رنگ……………………………………………………………………………………………………………. 6

1- 1- 2- 4- زیستگاه……………………………………………………………………………………………………… 6

1- 2- معرفی حوضه ی آبی مورد مطالعه…………………………………………………………………………………….. 7

1- 2- 1- دریاچه ی مهارلو…………………………………………………………………………………………………….. 7

1- 2- 2- وضعیت حوضه ی آب ریز دریاچه ی مهارلو…………………………………………………………. 9

1- 2- 3- چشمه های منتهی به دریاچه ی مهارلو………………………………………………………………. 10

1- 2- 4- تشکیلات زمین شناسی……………………………………………………………………………………….. 11

1- 2- 5- آب و هوا……………………………………………………………………………………………………………….. 11

1- 3- مطالعات مولکولی……………………………………………………………………………………………………………… 11

1- 3- 1- مطالعات تنوع ژنتیکی در ماهیان………………………………………………………………………… 12

1- 3- 2- تکنیک های مولکولی…………………………………………………………………………………………….. 12

1- 3- 2- 1- تکنیک های DNA……………………………………………………………………………………. 12

1- 3- 2- 1- 1- تكنیك PCR………………………………………………………………………………………. 12

1- 4- ژنوم هسته………………………………………………………………………………………………………………………… 13

1- 4- 1- DNAتکراری…………………………………………………………………………………………………………. 13

1- 4- 1- 1- VNTR ((Variable Number Tandem Repeat………………………………….. 14

1- 4- 1- 2- ریز ماهواره (Microsatellite) …………………………………………………………………… 15

1- 5- تعیین ساختار ژنتیکی جمعیت ………………………………………………………………………………………. 16

1- 5- 1- مدل هاردی- واینبرگ و دلیل انحراف از آن…………………………………………………….. 16

عنوان صفحه

1- 5- 2- F- Statistics………………………………………………………………………………………………………… 18

1- 5- 3- شباهت و فاصله ی ژنتیکی…………………………………………………………………………………… 19

1- 6- هدف از انجام پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 20

فصل دوم :مروری برمطالعات گذشته

2- 1- مطالعات انجام شده روی جنسAphanius…………………………………………………………………… 22

2- 2- مطالعات انجام شده در مورد گونهAphanius farsicusدر ایران…………………………………. 24

فصل سوم: مواد و روش ها

3- 1- نمونه برداری……………………………………………………………………………………………………………………… 26

3- 2- مطالعات مولكولی……………………………………………………………………………………………………………… 28

3- 2- 1- استخراج DNA …………………………………………………………………………………………………… 28

3- 2- 1- 1- ارزیابی کیفیت و کمیت DNA استخراج شده………………………………………. 29

3- 2- 2- انتخاب آغازگر……………………………………………………………………………………………………….. 30

3- 2- 3- انجام واکنش زنجیره یی پلیمراز (PCR)……………………………………………………………… 31

3- 2- 4- الکتروفورز محصول PCR…………………………………………………………………………………….. 34

3- 2- 4- 1- تهیه ی آکریل آمید 30 درصد…………………………………………………………………. 34

3- 2- 4- 2- تهیه ی X)10TBE((Tris, Boric Acid,EDTA)…………………………………… 34

3- 2- 4- 3- آمونیوم پر سولفات 10٪(A.P.S) (Amonium per sulfate)……………….. 34

3- 2- 4- 4- TEMED…………………………………………………………………………………………………… 35

3- 2- 4- 5- تهیه ژل پلی آکریل آمید 7٪………………………………………………………………….. 35

3- 2- 4- 5- 1- تجهیزات مورد استفاده……………………………………………………………………….. 35

3- 2- 4- 5- 2- روش کار……………………………………………………………………………………………… 35

3- 2- 5- رنگ آمیزی ژل پلی آکریل آمید با نیترات نقره…………………………………………………. 36

3- 2- 5- 1- مواد مورد استفاده……………………………………………………………………………………… 36

3- 2- 5- 2- تجهیزات مورد استفاده……………………………………………………………………………… 36

3- 2- 5- 3- روش کار……………………………………………………………………………………………………. 36

3- 2- 6- ثبت تصاویر……………………………………………………………………………………………………………. 36

3- 2- 7- آنالیز آماری……………………………………………………………………………………………………………. 37

عنوان صفحه

فصل چهارم: نتایج

4- 1- نتیجه ی بررسی كیفیت و كمیت DNA استخراجی…………………………………………………….. 39

4- 2- نتایج PCR………………………………………………………………………………………………………………………… 39

4- 3- تعداد و طول آلل ها…………………………………………………………………………………………………………… 41

4- 4- فراوانی آلل ها…………………………………………………………………………………………………………………….. 41

4- 5- تعداد آالل واقعی (N_a) و موثر (N_e)………………………………………………………………………………… 42

4- 6- تنوع ژنتیكی……………………………………………………………………………………………………………………… 43

4- 7- تعادل هاردی- واینبرگ………………………………………………………………………………………………….. 45

4- 8- آنالیز آماری AMOVA……………………………………………………………………………………………………. 46

4- 9 جریان ژنی (ضریب مهاجرت)……………………………………………………………………………………………… 48

4- 10- شباهت و فاصله ژنتیكی………………………………………………………………………………………………… 49

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5- 1- تنوع ژنتیکی……………………………………………………………………………………………………………………… 52

5- 2- تعادل هاردی- واینبرگ………………………………………………………………………………………………….. 54

5- 3- تمایز ژنتیکی…………………………………………………………………………………………………………………….. 55

5- 4- جریان ژنی ( مهاجرت)…………………………………………………………………………………………………….. 57

5- 5- نتیجه گیری نهایی……………………………………………………………………………………………………………. 59

5- 6- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………………. 60

5- 7- توصیه ها…………………………………………………………………………………………………………………………… 60

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول 3- 1 منطقه های نمونه برداری و تعداد ماهی گورخری فارسی مورد مطالعه در این پژوهش 29

جدول3- 2 خصوصیات جایگاه های ژنی (آغازگر) مورد استفاده در این پژوهش……………………… 31

جدول3- 3 نوع و مقدار مواد مورد استفاده برای PCR در این پژوهش…………………………………… 31

جدول3- 4 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از آغازگرAf7…………………………………………………………………………………….. 32

جدول3- 5 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af20……………………………………………………………………………….. 32

جدول 3- 6 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af20b………………………………………………………………………………. 32

جدول3- 7 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af61……………………………………………………………………………….. 33

جدول3- 8 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمرAf18…………………………………………………………………………………. 33

جدول4- 1 شرایط PCRدر جایگاه های ژنی مورد مطالعه در ماهی گورخری

فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

جدول 4- 2 تعداد و طول آلل های به دست آمده (بر حسب bp) در پنج جایگاه ژنی مورد

مطالعه در ماهی گورخری فارسی…………………………………………………………………………………………………. 41

جدول 4- 3 فراوانی آللی در پنج جایگاه ژنی مورد مطالعه درماهی گورخری فارسی…………….. 42

جدول4- 4 تعداد آلل واقعی (N_a) و موثر (N_e) در پنج جایگاه ژنی برای هر جمعیت ماهی

گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه……………………………………………………………………………… 43

جدول4- 5 میانگین تعداد آلل واقعی (N_a) و موثر (N_e) برای هر جمعیت ماهی

گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه……………………………………………………………………………….. 43

جدول 4- 6 مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (H_o) و مورد انتظار (H_e) برای هرجمعیت از ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه درهر جایگاه ژنی………………………………………………………………………………………………………. 44

عنوان صفحه

جدول 4- 7 مقادیرهتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار در سطح پنج جایگاه ژنی در كل نمونه های ماهی گورخری فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

جدول4- 8 میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده (Ho) و مورد انتظار ((He برای هر جمعیت ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

جدول 4- 9 بررسی تعادل هاردی- واینبرگ در پنج جایگاه ژنی برای هر جمعیت ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

جدول 4- 10 میزان F_STمحاسبه شده بر اساس آزمون AMOVAبین جمعیت های ماهی گورخری فارسی در مناطق مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

جدول4- 11 آنالیز واریانس مولكولی (AMOVA) ماهی گورخری فارسی. Df (درجه آزادی)، SS(مجموع مربعات)،Ms (انحرافات میانگین مربع)، Prob …………………………………………………………………………………………………………………….. 47

جدول 4- 12 میزان R_STمحاسبه شده بر اساس آنالیز AMOVA بین جمعیت های ماهی گورخری فارسی در مناطق مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

جدول4- 13 آنالیز واریانس مولكولی (AMOVA) در ماهی گورخری فارسی. Df (درجه آزادی)، SS (مجموع مربعات)، Ms (انحرافات میانگین مربع)،Prob …………………………………………………………………………………………………… 48

جدول 4- 14 میزان جریان ژنی محاسبه شده بین جمعیت های مناطق مورد مطالعه در ماهی گورخری فارسی بر اساس آنالیز AMOVA………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

جدول 4- 15 ماتریس فاصله ژنتیكی (اعدادزیر قطر) و شباهت ژنتیكی(اعداد بالای قطر) بین جمعیت های مناطق مورد مطالعه در ماهی گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………. 49

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل1- 1- الف: نر، ب: ماده و ج: زیستگاه طبیعیA. farsicus……………………………………………… 6

شکل1- 2- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت آن نسبت به شهر شیراز……………….. 8

شكل1- 3- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت آن نسبت به کوه های اطراف………….. 8

شكل 1- 4- نقشه ی حوضه های آبریز استان فارس و موقعیت حوضه ی مهارلو و دریاچه آن در پهنه ی استان 10

شكل3- 1- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت برخی از چشمه های مورد مطالعه در این پژوهش (نقاط قرمز رنگ) نسبت به آن……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

شكل3- 2- عكس هوایی از حاشیه ی شمال غربی دریاچه ی مهارلو و آب های ورودی به آن 27

شکل 4- 1 نتایج حاصل از F_STبه دست آمده از آزمون AMOVA در ماهی

گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 47

شکل4- 2 نتایج حاصل از R_STبه دست آمده از AMOVAدرماهی

گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 48

فصل اول