1- 1- 2- 3- رنگ……………………………………………………………………………………………………………. 6

1- 1- 2- 4- زیستگاه……………………………………………………………………………………………………… 6

1- 2- معرفی حوضه ی آبی مورد مطالعه…………………………………………………………………………………….. 7

1- 2- 1- دریاچه ی مهارلو…………………………………………………………………………………………………….. 7

1- 2- 2- وضعیت حوضه ی آب ریز دریاچه ی مهارلو…………………………………………………………. 9

1- 2- 3- چشمه های منتهی به دریاچه ی مهارلو………………………………………………………………. 10

1- 2- 4- تشکیلات زمین شناسی……………………………………………………………………………………….. 11

1- 2- 5- آب و هوا……………………………………………………………………………………………………………….. 11

1- 3- مطالعات مولکولی……………………………………………………………………………………………………………… 11

1- 3- 1- مطالعات تنوع ژنتیکی در ماهیان………………………………………………………………………… 12

1- 3- 2- تکنیک های مولکولی…………………………………………………………………………………………….. 12

1- 3- 2- 1- تکنیک های DNA……………………………………………………………………………………. 12

1- 3- 2- 1- 1- تكنیك PCR………………………………………………………………………………………. 12

1- 4- ژنوم هسته………………………………………………………………………………………………………………………… 13

1- 4- 1- DNAتکراری…………………………………………………………………………………………………………. 13

1- 4- 1- 1- VNTR ((Variable Number Tandem Repeat………………………………….. 14

1- 4- 1- 2- ریز ماهواره (Microsatellite) …………………………………………………………………… 15

1- 5- تعیین ساختار ژنتیکی جمعیت ………………………………………………………………………………………. 16

1- 5- 1- مدل هاردی- واینبرگ و دلیل انحراف از آن…………………………………………………….. 16

عنوان صفحه

1- 5- 2- F- Statistics………………………………………………………………………………………………………… 18

1- 5- 3- شباهت و فاصله ی ژنتیکی…………………………………………………………………………………… 19

1- 6- هدف از انجام پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 20

فصل دوم :مروری برمطالعات گذشته

2- 1- مطالعات انجام شده روی جنسAphanius…………………………………………………………………… 22

2- 2- مطالعات انجام شده در مورد گونهAphanius farsicusدر ایران…………………………………. 24

فصل سوم: مواد و روش ها

3- 1- نمونه برداری……………………………………………………………………………………………………………………… 26

3- 2- مطالعات مولكولی……………………………………………………………………………………………………………… 28

3- 2- 1- استخراج DNA …………………………………………………………………………………………………… 28

3- 2- 1- 1- ارزیابی کیفیت و کمیت DNA استخراج شده………………………………………. 29

3- 2- 2- انتخاب آغازگر……………………………………………………………………………………………………….. 30

3- 2- 3- انجام واکنش زنجیره یی پلیمراز (PCR)……………………………………………………………… 31

3- 2- 4- الکتروفورز محصول PCR…………………………………………………………………………………….. 34

3- 2- 4- 1- تهیه ی آکریل آمید 30 درصد…………………………………………………………………. 34

3- 2- 4- 2- تهیه ی X)10TBE((Tris, Boric Acid,EDTA)…………………………………… 34

3- 2- 4- 3- آمونیوم پر سولفات 10٪(A.P.S) (Amonium per sulfate)……………….. 34

3- 2- 4- 4- TEMED…………………………………………………………………………………………………… 35

3- 2- 4- 5- تهیه ژل پلی آکریل آمید 7٪………………………………………………………………….. 35

3- 2- 4- 5- 1- تجهیزات مورد استفاده……………………………………………………………………….. 35

3- 2- 4- 5- 2- روش کار……………………………………………………………………………………………… 35

3- 2- 5- رنگ آمیزی ژل پلی آکریل آمید با نیترات نقره…………………………………………………. 36

3- 2- 5- 1- مواد مورد استفاده……………………………………………………………………………………… 36

3- 2- 5- 2- تجهیزات مورد استفاده……………………………………………………………………………… 36

3- 2- 5- 3- روش کار……………………………………………………………………………………………………. 36

3- 2- 6- ثبت تصاویر……………………………………………………………………………………………………………. 36

3- 2- 7- آنالیز آماری……………………………………………………………………………………………………………. 37

عنوان صفحه

فصل چهارم: نتایج

4- 1- نتیجه ی بررسی كیفیت و كمیت DNA استخراجی…………………………………………………….. 39

4- 2- نتایج PCR………………………………………………………………………………………………………………………… 39

4- 3- تعداد و طول آلل ها…………………………………………………………………………………………………………… 41

4- 4- فراوانی آلل ها…………………………………………………………………………………………………………………….. 41

4- 5- تعداد آالل واقعی (N_a) و موثر (N_e)………………………………………………………………………………… 42

4- 6- تنوع ژنتیكی……………………………………………………………………………………………………………………… 43

4- 7- تعادل هاردی- واینبرگ………………………………………………………………………………………………….. 45

4- 8- آنالیز آماری AMOVA……………………………………………………………………………………………………. 46

4- 9 جریان ژنی (ضریب مهاجرت)……………………………………………………………………………………………… 48

4- 10- شباهت و فاصله ژنتیكی………………………………………………………………………………………………… 49

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5- 1- تنوع ژنتیکی……………………………………………………………………………………………………………………… 52

5- 2- تعادل هاردی- واینبرگ………………………………………………………………………………………………….. 54

5- 3- تمایز ژنتیکی…………………………………………………………………………………………………………………….. 55

5- 4- جریان ژنی ( مهاجرت)…………………………………………………………………………………………………….. 57

5- 5- نتیجه گیری نهایی……………………………………………………………………………………………………………. 59

5- 6- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………………. 60

5- 7- توصیه ها…………………………………………………………………………………………………………………………… 60

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول 3- 1 منطقه های نمونه برداری و تعداد ماهی گورخری فارسی مورد مطالعه در این پژوهش 29

جدول3- 2 خصوصیات جایگاه های ژنی (آغازگر) مورد استفاده در این پژوهش……………………… 31

جدول3- 3 نوع و مقدار مواد مورد استفاده برای PCR در این پژوهش…………………………………… 31

جدول3- 4 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از آغازگرAf7…………………………………………………………………………………….. 32

جدول3- 5 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af20……………………………………………………………………………….. 32

جدول 3- 6 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af20b………………………………………………………………………………. 32

جدول3- 7 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمر Af61……………………………………………………………………………….. 33

جدول3- 8 برنامه چرخه حرارتی PCR جهت بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی

گورخری فارسی با استفاده از پرایمرAf18…………………………………………………………………………………. 33

جدول4- 1 شرایط PCRدر جایگاه های ژنی مورد مطالعه در ماهی گورخری

فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

جدول 4- 2 تعداد و طول آلل های به دست آمده (بر حسب bp) در پنج جایگاه ژنی مورد

مطالعه در ماهی گورخری فارسی…………………………………………………………………………………………………. 41

جدول 4- 3 فراوانی آللی در پنج جایگاه ژنی مورد مطالعه درماهی گورخری فارسی…………….. 42

جدول4- 4 تعداد آلل واقعی (N_a) و موثر (N_e) در پنج جایگاه ژنی برای هر جمعیت ماهی

گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه……………………………………………………………………………… 43

جدول4- 5 میانگین تعداد آلل واقعی (N_a) و موثر (N_e) برای هر جمعیت ماهی

گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه……………………………………………………………………………….. 43

جدول 4- 6 مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (H_o) و مورد انتظار (H_e) برای هرجمعیت از ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه درهر جایگاه ژنی………………………………………………………………………………………………………. 44

عنوان صفحه

جدول 4- 7 مقادیرهتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار در سطح پنج جایگاه ژنی در كل نمونه های ماهی گورخری فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

جدول4- 8 میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده (Ho) و مورد انتظار ((He برای هر جمعیت ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

جدول 4- 9 بررسی تعادل هاردی- واینبرگ در پنج جایگاه ژنی برای هر جمعیت ماهی گورخری فارسی در منطقه های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

جدول 4- 10 میزان F_STمحاسبه شده بر اساس آزمون AMOVAبین جمعیت های ماهی گورخری فارسی در مناطق مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

جدول4- 11 آنالیز واریانس مولكولی (AMOVA) ماهی گورخری فارسی. Df (درجه آزادی)، SS(مجموع مربعات)،Ms (انحرافات میانگین مربع)، Prob …………………………………………………………………………………………………………………….. 47

جدول 4- 12 میزان R_STمحاسبه شده بر اساس آنالیز AMOVA بین جمعیت های ماهی گورخری فارسی در مناطق مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

جدول4- 13 آنالیز واریانس مولكولی (AMOVA) در ماهی گورخری فارسی. Df (درجه آزادی)، SS (مجموع مربعات)، Ms (انحرافات میانگین مربع)،Prob …………………………………………………………………………………………………… 48

جدول 4- 14 میزان جریان ژنی محاسبه شده بین جمعیت های مناطق مورد مطالعه در ماهی گورخری فارسی بر اساس آنالیز AMOVA………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

جدول 4- 15 ماتریس فاصله ژنتیكی (اعدادزیر قطر) و شباهت ژنتیكی(اعداد بالای قطر) بین جمعیت های مناطق مورد مطالعه در ماهی گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………. 49

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل1- 1- الف: نر، ب: ماده و ج: زیستگاه طبیعیA. farsicus……………………………………………… 6

شکل1- 2- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت آن نسبت به شهر شیراز……………….. 8

شكل1- 3- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت آن نسبت به کوه های اطراف………….. 8

شكل 1- 4- نقشه ی حوضه های آبریز استان فارس و موقعیت حوضه ی مهارلو و دریاچه آن در پهنه ی استان 10

شكل3- 1- عكس هوایی از دریاچه ی مهارلو و موقعیت برخی از چشمه های مورد مطالعه در این پژوهش (نقاط قرمز رنگ) نسبت به آن……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

شكل3- 2- عكس هوایی از حاشیه ی شمال غربی دریاچه ی مهارلو و آب های ورودی به آن 27

شکل 4- 1 نتایج حاصل از F_STبه دست آمده از آزمون AMOVA در ماهی

گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 47

شکل4- 2 نتایج حاصل از R_STبه دست آمده از AMOVAدرماهی

گورخری فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 48

فصل اول