مغول…………………………………………………….. 14

1 – 9 – 4 مجموعه امام رضا (ع) در دوره تیموری………………………………………………… 14

1 – 9 – 4– 1 صحن عتیق…………………………………………………………………………… 15

1 – 9 – 4 – 2 مدارس احداثی در مجموعه امام رضا (ع)……………………………………… 15

1 – 9 – 4 – 3 رواق­ها……………………………………………………………………………….. 17

1 – 9 – 4 – 4 مسجد گوهرشاد ……………………………………………………………………. 17

1 – 9 – 5 مجموعه امام رضا (ع) در دوره صفویه………………………………………………….. 18

1 – 9 – 5 – 1 صحن عتیق………………………………………………………………………….. 19

1 – 9 – 5– 2 گنبد مطهر …………………………………………………………………………… 20

1 – 9 – 5 – 3 رواق­ها………………………………………………………………………………. 20

1 – 9 – 5 – 4 مدارس احداثی در مجموعه امام رضا (ع) …………………………………….. 21

1 – 9 – 6 مجموعه امام رضا (ع) در دوره افشاریه تا دوره قاجاریه ………………………….. 21

1 – 9 – 7 مجموعه امام رضا (ع) در دوره قاجاریه ……………………………………………….. 22

1 – 9 – 7 – 1 صحن نو…………………………………………………………………………….. 23

1 – 9 – 7 – 2 مدرسه علینقی ­میرزا ………………………………………………………………. 24

1 – 9 – 7 – 3 رواق­ها………………………………………………………………………………. 24

1 – 9– 8 مجموعه امام رضا (ع) در دوره پهلوی …………………………………………………. 25

1 – 9 – 8 – 1 رواق­ها ……………………………………………………………………………… 25

1 – 9 – 8 – 2 کتابخانه آستان­قدس …………………………………………………………….. 28

1 – 9 – 8 – 3 موزه و صحن موزه ………………………………………………………………. 28

1 – 9– 9 مجموعه امام رضا (ع) در دوره انقلاب اسلامی……………………………………….. 29

1 – 9 – 9 – 1 صحن­ها……………………………………………………………………………… 29

1 – 9 – 9 – 2 رواق­ دارالولایه…………………………………………………………………….. 33

1 – 9 – 9 – 3 دانشگاه علوم اسلامی ­رضوی …………………………………………………… 33

1 – 10 تعاریف …………………………………………………………………………………………….. 33

1 – 10- 1 وجه تسمیه کتیبه……………………………………………………………………………. 33

1 – 10 – 2 کتیبه­نگاری ……………………………………………………………………………….. 34

1 – 10 – 2 ­- 1 خط کوفی …………………………………………………………………………. 35

1 – 10 – 2­ ­– 1­­- 1 کوفی­تزیینی …………………………………………………………………. 35

1 – 10 – 2­ ­– 1­­- 2 کوفی بنایی…………………………………………………………………… 36

1 – 10 – 2 ­- 2 خط محقق………………………………………………………………………….. 37

1 – 10 – 2 ­- 3 خط ثلث……………………………………………………………………………. 37

1 – 10 – 2 ­- 4 خط نسخ……………………………………………………………………………. 38

1 – 10 – 2 ­- 5 خط تعلیق…………………………………………………………………………… 39

1 – 10 – 2 ­– 6 خط نستعلیق……………………………………………………………………….. 40

1 – 10 – 3 مفاهیم بصری ……………………………………………………………………………… 41

1 – 10 – 3 – 1 آهنگ بصری …………………………………………………………………….. 41

1 – 10 – 3 – 2 تعادل……………………………………………………………………………….. 42

1 – 10 – 3 – 3 تباین………………………………………………………………………………… 43

1 – 10 – 3 – 4 ترکیب­بندی ………………………………………………………………………. 43

1 – 10 – 3 – 4 – 1 ترکیب عمودی ……………………………………………………………. 43

1 – 10 – 3 – 4 – 2 ترکیب متقاطع………………………………………………………………. 44

1 – 10 – 3 – 4 – 3 ترکیب مثلث ……………………………………………………………….. 44

1 – 10 – 3 – 4 – 4 ترکیب اریب ……………………………………………………………….. 44

1 – 10 – 3 – 4 – 5 ترکیب دایره………………………………………………………………… 44

1 – 10 – 3 – 4 – 6 تناسب ………………………………………………………………………. 45

فصل دوم: گونه­ شناسی کتیبه­ها

2 – 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 47

2 – 2 دسته­بندی کتیبه­ها…………………………………………………………………………………… 48

2 – 2 – 1 دسته­بندی محتوایی …………………………………………………………………………. 50

2 – 2 -1 – 1 کتیبه­های مذهبی …………………………………………………………………….. 50

2 – 2 -1 – 1 – 1 آیات قرآنی …………………………………………………………………… 51

2 – 2 -1 – 1 – 2 احادیث………………………………………………………………………….. 52

2 – 2 -1 – 1 – 3 ادعیه و تذکره­ها ……………………………………………………………….. 53

2 – 2 -1 – 1 – 4 ابیات شعر ………………………………………………………………………. 55

2 – 2 -1 – 2 کتیبه­های احداثیه ……………………………………………………………………. 55

2 – 2 -1 – 3 کتیبه­های مذهبی – احداثیه……………………………………………………….. 57

2 – 2 – 2 دسته­بندی براساس خط…………………………………………………………………….. 57

2 – 2 – 2 – 1 کاربرد خط کوفی در کتیبه­نگاری ……………………………………………… 59

2 – 2 – 2 – 1 – 1خط کوفی ساده ………………………………………………………………. 59

2 – 2 – 2 – 1 – 2 خط کوفی­تزیینی …………………………………………………………….. 60

2 – 2 – 2 – 1 – 3 کوفی بنایی (معقلی) …………………………………………………………. 60

2 – 2 – 2 – 2 کاربرد خط ثلث در­کتیبه­نگاری …………………………………………………. 61

2 – 2 – 2 – 3 کاربرد خط نستعلیق در­کتیبه­نگاری …………………………………………….. 65

2 – 2 – 3 دسته­بندی براساس قالب و شکل­کلی …………………………………………………… 68

2 – 2 – 3 – 1 کتیبه­های طوماری………………………………………………………………….. 69

2 – 2 – 3 – 2 قاب­بندی­ها …………………………………………………………………………. 72

2 – 2 – 3 – 3 الواح کتیبه­ای……………………………………………………………………….. 74

2 – 2 – 3 – 3 – 1 الواح ترنجی ………………………………………………………………….. 75

2 – 2 – 3 – 3 – 2 الواح شمسه­ای (مدور)……………………………………………………….. 77

2 – 2 – 3 – 3 – 3 الواح هندسی …………………………………………………………………. 78

2 – 2 – 4 ترکیب خط در­کتیبه ……………………………………………………………………….. 80

2 – 2 – 4 – 1 کتیبه­های تک­سطری………………………………………………………………… 80

2 – 2 – 4 – 2 کتیبه­های ­طوماری دوطبقه و سه­طبقه ……………………………………………… 82

2 – 2 – 4 – 3 کتیبه­های­ طوماری مادر و بچه …………………………………………………….. 84

2 – 2 – 4 – 4 کتیبه­های­کمربندی …………………………………………………………………… 86

2 – 2 – 5 مصالح مورد استفاده در کتیبه­ها …………………………………………………………. 87

2 – 2 – 5 – 1 آجرکاری …………………………………………………………………………… 88

2 – 2 – 5 – 2 سنگ ………………………………………………………………………………… 90

2 – 2 – 5 – 3 گچ……………………………………………………………………………………. 92

2 – 2 – 5 – 4 کاشی ……………………………………………………………………………….. 93

2 – 2 – 5 – 4 – 1 کاشی­ معرق…………………………………………………………………… 94

2 – 2 – 5 – 4 – 2 کاشی ­هفت­رنگ…………………………………………………………….. 95

2 – 2 – 5 – 4 – 3 کاشی­ زیررنگی ……………………………………………………………… 97

2 – 2 – 5 – 4 – 4 کاشی ­زرین­فام……………………………………………………………….. 98

2 – 2 – 5 – 4 – 5 کاشی­ معقلی …………………………………………………………………. 99

2 – 2 – 5 – 5 تزیینات چوبی………………………………………………………………………. 100

2 – 2 – 5 – 6 آیینه­کاری…………………………………………………………………………… 101

2 – 2 – 5 – 7 فلز­کاری …………………………………………………………………………….. 102

2 – 2 – 6 رنگ در کتیبه­ها …………………………………………………………………………. 103

2 – 3 جمع­بندی…………………………………………………………………………………………….. 105

فصل سوم: تحلیل ساختاری کتیبه­ها

3 – 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 107

3 – 2 بررسی کیفیات بصری در کتیبه­ها ………………………………………………………………. 108

3 – 2 – 1 آهنگ بصری ……………………………………………………………………………….. 108

3 – 2 – 2 تعادل …………………………………………………………………………………………. 112

3 – 2 – 3 تباین…………………………………………………………………………………………… 116

3 – 2 – 4 ترکیب­بندی ………………………………………………………………………………… 119

3 – 2 – 5 تناسب ………………………………………………………………………………………… 125

3 – 3 مختصری درباره ویژگی­های حروف ………………………………………………………….. 128

3 – 4 کرسی…………………………………………………………………………………………………. 139

3 – 5 جمع­بندی …………………………………………………………………………………………… 142

فصل چهارم: نتیجه­گیری

4 – 1 بحث ………………………………………………………………………………………………….. 144

4 – 2 نتیجه ………………………………………………………………………………………………….. 146

4 – 3 پیشنهادات …………………………………………………………………………………………… 151

طرح عملی

معرفی ………………………………………………………………………………………………………….. 154

مشخصات فنی ……………………………………………………………………………………………….. 154

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………. 156

پیوست مطالب………………………………………………………………………………………………… 165

فهرست تصاویر

تصویر 1 – 1. نمونه­ای به­خط­ کوفی ­تزیینی، مدرسه ­نظامیه­ خرگرد­خواف، مأخذ­ تصویر:­­ Sheila s. Blair, 1998: 81………………………………………………………………………………………………………………. 36

تصویر­2 – 1. نمونه­ای­ به­خط کوفی ­بنایی ساده با عبارت الله­اکبر، داخل ایوان مقصوره، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………………………………….. 37

تصویر­3 – 1. نمونه­ای به­خط محقق در قرآنی­ از ­شیراز ، به­کتابت یحیی ­جمالی ­صوفی، مأخذ­تصویر: سفادی، 1381: 73 37

تصویر4 – 1. نمونه­ای ­کتیبه به­خط­ ثلث، ایوان ساعت صحن عتیق، رقم علیرضا عباسی، مأخذ­تصویر: آفرینش­های­ هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………………………………….. 38

تصویر­5 – 1. نمونه­ای به­خط نسخ انتظام ­یافته در قرآن، کتابت وصال­ شیرازی، قرن 13­هـ­­، مأخذ تصویر: سفادی، 1381: 68………………………………………………………………………………………………………………. 39

تصویر­6 – 1. نمونه­­ای به­خط تعلیق،­ کتابخانه­ مرکزی­آستان قدس، به­کتابت میرزا­ عبدالوهاب­

نشاط معتمدالدوله، ، مشهد، مأخذ­تصویر: مهدی­زاده، رزا، 1369: 99 ……………………………………… 40

تصویر 7 – 1. نمونه­ای به­خط نستعلیق، کتابخانه مرکزی آستان­قدس­رضوی، کتابت علیرضا عباسی، مأخذ­تصویر: مهدی­زاده، رزا، 1369: 15………………………………………………………………………………………. 41

تصویر­1 – 2. نمونه­ای از­کتیبه­های احداثیه،­ گنبد مطهر امام رضا­ (ع)، اثر محمد­حسین شهید­المشهدی، دوره قاجار، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………… 57

تصویر 2 – 2. نمونه­ای به­خط کوفی ساده­، صحن هدایت از مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393…………………………………………………………………………………………………………. 59

تصویر 3– 2. نمونه­ای به­خط­کوفی­تزیینی ، پیشانی ایوان طلای صحن جمهوری اسلامی، مجموعه

زیارتی امام رضا­ (ع)، دوره معاصر، مأخذ تصویر: نگارنده، مهر 1393 …………………………………. 60

تصویر 4– 2. نمونه­ای به­خط کوفی گره­دار با متن ((فَسَیکفیکِهِم الله و هُو السَمیعُ العَلیم))، ته­ستون غرفه­های صحن گوهرشاد، بدون تاریخ، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی…………………….. 60

تصویر­5– 2. نمونه­ای به­خط کوفی بنایی با عبارات الله، محمد، علی، فاطمه، گنبد مطهر امام رضا(ع)، ­مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………….. 61

تصویر 6 – 2. نمونه­ای از کتیبه­های موجود در مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع) که ترکیبی از چند نوع خط ثلث، نسخ، محقق و رقاع می­باشد. سر­در ایوان طلای صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، دوره قاجاریه، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393…………………………………………………………………………………………………… 64

تصویر 7 – 2. نمونه­ای به­خط ثلث، داخل ایوان ساعت صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، اثر علیرضا عباسی، دوره صفویه، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی…………………………………. 64

تصویر 8 – 2. نمونه­ای به­خط ثلث، داخل ایوان شرقی صحن­نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، اثر محمد­حسین شهید­المشهدی،­1271ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………… 64

تصویر 9 – 2. نمونه­ای به­خط نستعلیق، ایوان طلای صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، اثر محمد­ علی­بن سلیمان­الرضوی، دوره افشاریه، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی…………………….. . 66

تصویر­10– 2. نمونه­ای به­خط نستعلیق، ازاره­های بیرونی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، اثر محمد­الموسوی، 1320 ق، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393…………………………………………………………. 66

تصویر 11 – 2. نمونه­ای به­خط نسخ مرقوم بر کاشی هشت­پر، به­کار رفته در ازاره­های حرم مطهر، موزه آستان قدس رضوی، قرن 7 ش، مأخذ تصویر: نگارنده، دی ماه 1393…………………………………………… 67

تصویر 12 – 2. نمونه­ای به­خط تعلیق مرقوم بر کاشی هشت­پر، به­کار­رفته در­ ازاره­های حرم مطهر، موزه آستان قدس رضوی، قرن 7­ش، مأخذ تصویر: نگارنده، دی ماه 1393……………………………………………. 67

تصویر 13 – 2. نمونه­ای به­خط تعلیق مرقوم بر کاشی زرین فام ستاره­ای، به­کار­رفته در ازاره­های حرم مطهر، موزه آستان قدس رضوی، قرن­ 7­ش، مأخذ­تصویر: نگارنده، دی ماه 1393…………………………………….. 68

تصویر 14 – 2. نمونه­ای به­خط ثلث و طغرا، قسمت پایین لبه دهانه­ی­ ایوان شرقی و غربی مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ تصویر: صحراگرد، 1391: 145………………………………………. 68

تصویر 15 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری به­قلم ثلث و کوفی، ایوان ساعت صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، 1394ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی…………………………………….. 71

تصویر­16 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری به­قلم ثلث، ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، رقم محمد­حسین شهید­المشهدی، دوره قاجار، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………. 71

تصویر­17 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری احداثیه به­قلم نستعلیق، ازاره­های صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، رقم­ محمدحسن رضوان، 1342­ش. مأخذ تصویر: نگارنده، مهر 1393………………………………… 71

تصویر 18 – 2. نمونه ای از کتیبه طوماری محرابی­(گردان)­، به­خط ثلث و کوفی­تربیعی، قسمتی از ایوان ساعت صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، 1288ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی. 72

تصویر 19 – 2. نمونه­ای از کتیبه قاب­بندی شده به­قلم ثلث، ازاره­های صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، رقم محمد­حسن رضوان، 1365ق، مأخذ تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………….. 73

تصویر­20 – 2. نمونه­ای از کتیبه قاب­بندی شده به­قلم ثلث و کوفی تربیعی، ایوان شرقی مسجد­گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………… 73

تصویر­21 – 2. نمونه­ای از کتیبه قاب­­بندی شده به­قلم کوفی­بنایی­ساده، سرپایه نمای خارجی ایوان شرقی مسجد­ ­گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی…………… 74

تصویر 22 – 2. بخشی از کتیبه احداثی قاب­بندی شده به­قلم نستعلیق، قسمت بیرونی ایوان ساعت صحن عتیق، ­مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)،­ رقم محمد ­موسوی ­صنیع­التولیه، 1317­ق، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393 74

تصویر 23 – 2. نمونه­ای از الواح ترنجی، قسمتی از ایوان ساعت صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، 1288ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………….. 75

تصویر 24 – 2. نمونه­ای از­الواح ترنجی، ایوان­ طلای صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، 1277ق، مأخذتصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………….. 76

تصویر 25 – 2. نمونه­ای از الواح ترنجی، ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)، محمد موسوی، قاجار، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………………………………………………….. 76

تصویر 26 – 2. نمونه­ای از الواح ترنجی، ایوان طلای صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، دوره قاجار، مأخذ تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………….. 77

تصویر27 – 2. نمونه ای از الواح شمسه­ای، قسمت بیرونی ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………… 77

تصویر28 – 2. نمونه­ای از الواح­ شمسه­ای، رواق دارالهدایه، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1391…………………………………………………………………………………………………………. 78

تصویر29 – 2. نمونه­ای از الواح شمسه­ای، مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، 1345ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………….. 78

تصویر30 – 2. نمونه­ای از الواح هندسی به­خط کوفی، پایه غرفه­های صحن مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی……………………………………………. 79

تصویر31 – 2. نمونه­ای از الواح هندسی به­خط نستعلیق منقوش بردرب چوبی، داخل ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………. 79

تصویر32 – 2. نمونه­ای از الواح هندسی به­خط نستعلیق، رواق توحیدخانه، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، دوره قاجار، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………………………………………………….. 80

تصویر33 – 2. نمونه­ای کتیبه تک سطری از کاشی­های زرین­فام برجسته اطراف بقعه مبارک به­خط ثلث آمیخته به­رقاع آبی رنگ، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر 1393……………………. 81

تصویر34 – 2. نمونه­ای کتیبه تک سطری به­خط نستعلیق داخل ایوان ساعت صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، 1399ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنر آستان قدس رضوی……………………………………….. 81

تصویر35 – 2. نمونه­ای­کتیبه تک سطری به­خط ثلث، ته ستون غرفه­های صحن مسجد گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)­، مأخذ­تصویر: صحراگرد، 1391: 169……………………………………………………… 81

تصویر36 – 2. نمونه­ای­کتیبه تک­سطری به­خط نسخ،­کاشی­های هشت ضلعی ازاره­های حرم مطهر، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)­، موزه آستان قدس رضوی، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………. 81

تصویر37 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری دوطبقه به­خط ثلث، ایوان ساعت صحن عتیق، رقم علیرضا عباسی، دوره صفویه، مجموعه زیارتی امام رضا ­(ع)­، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی……………. 83

تصویر38 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری دوطبقه به­قلم نستعلیق، ایوان طلای صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر 1393………………………………………………………………………… 83

تصویر39 – 2. نمونه­ای از کتیبه طوماری دوطبقه به­قلم ثلث با نوشته خفی به­قلم کوفی تربیعی بر بالای آن، ایوان ساعت صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، 1394 ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی 83

تصویر40 – 2. نمونه­ای از کتیبه دو طبقه به­خط ثلث، داخل صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، رقم محمد­حسین موحد، دوره معاصر، مأخذ­تصویر: نگارنده، آذر 1393………………………………………………. 84

تصویر41 – 2. نمونه­ای از کتیبه­های طوماری مادر و بچه، با قلم ثلث­جلی و کوفی­خفی بر بالای آن، سردر ایوان­مقصوره­ مسجد­گوهرشاد، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)، رقم بایسنغر­میرزا، 821 ق، مأخذ تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………………………………… 85

تصویر­1 – 3. نمونه­ای کتیبه طوماری مادر و بچه به­خط ثلث و کوفی، داخل نقاره­خانه صحن عتیق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………….. 110

تصویر 2 – 3. تحلیل ساختاری کتیبه، ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار افراشته­ها و ایجاد نوعی انتظار در بیننده در تکرار متنوع حروف عمودی…………………………………………………………………….. 110

تصویر­3 – 3. نمونه­ای کتیبه طوماری به خط ثلث ، ایوان ساعت صحن عتیق، قلم علیرضا عباسی، دوره صفویه، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………… 110

تصویر 4 – 3. ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار افراشته­ها و ایجاد نوعی انتظار در بیننده در تکرار متنوع حروف عمودی…………………………………………………………………………………………………………. 110

تصویر 5 – 3. ایجاد آهنگ بصری متناوب در­کتیبه با تکرار حروف گرد­اندام (دوایر منقبض و منبسط) 110

تصویر­6– 3. نمونه­ای کتیبه قاب­بندی به­خط نستعلیق، ازاره بیرونی صحن عتیق، رقم محمد الموسوی، 1317، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………………………………………………………………….. 111

تصویر 7 – 3. ایجاد آهنگ بصری متناوب با تکرار الف­ها و حروف عمودی در قاب کتیبه…… 111

تصویر­8 – 3. ایجاد آهنگ بصری یکنواخت با حروف گرد­اندام در کرسی اول کتیبه…………. 111

تصویر­9 – 3. ایجاد آهنگ بصری یکنواخت، سمت راست و بر کرسی دوم کتیبه……………… 111

تصویر­10 – 3. نمونه­ای کتیبه الواح به­خط نستعلیق، ازاره­های بیرونی صحن نو، رقم محمد­الموسوی، 1320، مأخذ­تصویر: نگارنده، آبان 1393……………………………………………………………………………………….. 112

تصویر 11 – 3. ایجاد آهنگ بصری متوالی، با تکرار حروف گرد­اندام از پایین کتیبه به­سمت بالا 112

تصویر­12 – 3. نمونه­ای کتیبه طوماری کمربندی به­خط ثلث، سردر ایوان طلای صحن عتیق، رقم محمد­رضا امامی­اصفهانی، 1085ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………… 114

تصویر­13 – 3. ایجاد تعادل بصری با استفاده از آهنگ متناوب در افراشته­ها وکمربند حرف «یاء» که سبب تقسیم فضای کتیبه شده است……………………………………………………………………………………………….. 114

تصویر­14 – 3. نمونه­ای کتیبه الواح به­خط نستعلیق، ازاره­های صحن­نو، رقم محمد­الموسوی، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر 1393…………………………………………………………………………………………………………. 114

تصویر­15 – 3. ایجاد تعادل بصری با استفاده ازحروف کشیده در بالا و پایین کتیبه……………. 114

تصویر­16 – 3. نمونه­ای کتیبه به­خط کوفی بنایی ساده با عبارت­الله­اکبر، داخل ایوان مقصوره، مأخذ­تصویر: مصدقیان، 1384: 76…………………………………………………………………………………………………… 115

تصویر 17 – 3. تعادل بصری با استفاده از شبکه­بندی حروف افقی و عمودی در قاب کتیبه….. 115

تصویر 18 – 3. تعادل بصری با رعایت فضای مثبت و منفی در بین حروف……………………… 115

تصویر 19 – 3. نمونه­ای کتیبه طوماری کمربندی به­خط ثلث، سردر ایوان طلای صحن عتیق، رقم محمد­رضا امامی­اصفهانی، 1085ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………… 117

تصویر 20 – 3. ایجاد تباین اندازه، با استفاده از افراشته­های عمودی نسبت به دیگر حروف افقی کتیبه 117

تصویر 21 – 3. ایجاد تباین جهت، با استفاده از حروف مورب در قاب کتیبه…………………… 117

تصویر 22 – 3. ایجاد تباین رنگ­های مکمل و تاریک و روشن در کتیبه……………………….. 117

تصویر 23– 3. نمونه­ای­کتیبه الواح به­خط نستعلیق، رقم محمد­الموسوی، ازاره­های صحن نو، مأخذ­تصویر: نگارنده، مهر 1393…………………………………………………………………………………………………………. 118

تصویر 24 – 3. ایجاد تباین اندازه، با استفاده از حروف کشیده در قاب کتیبه…………………… 118

تصویر­25– 3. نمونه­ای کتیبه به­خط کوفی بنایی مسطح، مجموعه زیارتی امام رضا (ع)،گنبد مسجد گوهرشاد، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………… 118

تصویر­26 – 3. ایجاد تباین اندازه، با استفاده از افراشته­ها در خط کوفی بنایی و تباین جهت، با مورب شدن و در تضاد قرار گرفتن طُره در حروف عمودی……………………………………………………………………….. 118

تصویر 27 – 3. ایجاد تباین رنگ­های تاریک و روشن در کتیبه…………………………………… 119

تصویر 28– 3. نمونه­ای کتیبه کمربندی به­خط ثلث، نقاره­خانه صحن عتیق، مجموعه زیارتی امام رضا­ (ع)، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی………………………………………………………………….. 121

تصویر 29 – 3. ترکیب­بندی عمودی با استفاده از آهنگ بصری در افراشته­ها و ایجاد ثبات و پایداری در کتیبه 121

تصویر­30 – 3. قرارگیری حروف عمودی و کمربند افقی حروف، در وسط کتیبه با تقسیم­بندی قاب کتیبه به­دو قسمت مساوی و ایجاد ترکیب­بندی متقاطع در کتیبه……………………………………………………………. 121

تصویر 31 – 3. قرارگیری حروف اریب و تقسیم قاب کتیبه، ایجاد تباین جهت و ترکیب­بندی اریب در کتیبه 121

تصویر 32 – 3. نمونه­ای کتیبه کمربندی به­خط ثلث، داخل ایوان شرقی صحن نو، مجموعه زیارتی امام رضا­(ع)، 1274 ق، مأخذ­تصویر: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی……………………………………………… 122

تصویر 33 – 3. ترکیب­بندی عمودی با استفاده از آهنگ بصری در افراشته­ها و ایجاد ترکیب­بندی متقاطع با قرارگیری حروف عمودی و کمربند افقی حروف…………………………………………………………………… 122

5-3-2-1 آینه کاری.. 30

6-3-2-1 کتیبه. 30

4-2-1 عناصر تزئینی وابسته به معماری بناهای ایران. 31

1-4-2-1 طرح کنگره تزئینی.. 32

2-4-2-1 طرح تزئینی مربع چرخان. 33

3-4-2-1 طرح تزئینی سلسله مثلث ها 33

4-4-2-1 طرح تزئینی برگ کنگری 34

5-4-2-1 طرح تزئینی گل چندپر یا گلچه. 34

6-4-2-1 طرح دوایر مشبک…. 35

7-4-2-1 طرح تزئینی قاشقی.. 36

5-2-1 تعریف نقش…. 36

1-5-2-1 نقوش جاندار. 37

1-1-5-2-1 نقوش انسانی.. 37

2-1-5-2-1 نقوش حیوانی.. 38

2-5-2-1 نقوش گیاهی.. 38

1-2-5-2-1 اسلیمی.. 38

2-2-5-2-1 ختایی.. 39

3-5-2-1 نقوش هندسی.. 40

فصل دوم

شهر کاشان و معرفی ابنیه غیر مذهبی و بررسی تزئینات معماری

1-2 کاشان، وارث تمدن سیَلْک کهن.. 43

2-2 معرفی ابنیه غیرمذهبی کاشان. 45

3-2 ویژگی های ابنیه کاشان. 46

1-3-2 درون گرایی.. 46

2-3-2 معماری محجّبه. 46

3-3-2 حفظ حقوق همسایگی.. 46

4-3-2 قرینه سازی.. 47

5-3-2 تناسب در معماری.. 47

6-3-2 انسان دوستی و صفا 48

4-2 معرفی خانه های معروف کاشان. 49

1-4-2 خانه بروجردی ها 49

1-1-4-2 بخش های خانه بروجردی ها 49

1-1-1-4-2 بخش بیرونی.. 49

2-1-1-4-2 بخش اندرونی.. 50

2-1-4-2 مواد و مصالح بکار رفته در بنا 50

3-1-4-2 تزئینات وابسته به معماری در خانه بروجردی ها 50

1-3-1-4-2 تزئینات کاشی کاری.. 52

2-3-1-4-2 تزئینات آجری.. 52

3-3-1-4-2 تزئینات گچبری.. 53

4-3-1-4-2 نقاشی و رنگ آمیزی.. 55

5-3-1-4-2 آینه‎کاری.. 57

2-4-2 خانه عباسیان. 58

3-4-2 خانه طباطبایی ها 61

1-3-4-2 سه بخش اصلی خانه طباطبایی ها 63

4-4-2 خانه عامری ها 64

5-4-2 خانه کاشانیان. 65

6-4-2 خانه احسان. 66

7-4-2 خانه بنی کاظمی.. 67

8-4-2 خانه حکیم باشی.. 69

9-4-2 خانه تاریخی آل یاسین.. 69

10-4-2 خانه تاج.. 70

11-4-2 خانه لسان الملک…. 72

12-4-2 خانه جهان آرایی.. 72

13-4-2 خانه سجادی.. 72

14-4-2 خانه شریفان. 73

15-4-2 خانه علاقبند. 75

16-4-2 خانه عطارها 75

17-4-2 خانه باکوچی.. 77

18-4-2 خانه دستمالچی.. 77

19-4-2 خانه اصفهانیان. 78

20-4-2 خانه کارخانه چی.. 79

21-4-2 خانه مرتضوی.. 80

22-4-2 خانه رضاحسینی.. 81

23-4-2 خانه صالح.. 82

24-4-2 خانه تهامی.. 83

5-2 تزئینات معماری باغ و عمارت فین.. 85

6-2 تزئینات معماری بازارکاشان. 87

7-2 تزئینات معماری آب انبارهای کاشان. 88

1-7-2 آب انبار سرپله. 89

2-7-2 آب انبار میان چال. 89

3-7-2 آب انبار حاج سیدحسین صباغ. 89

4-7-2 آب انبار میرسیدعلی.. 89

5-7-2 آب انبار کوشک صفی.. 89

6-7-2 آب انبار مسجد وزیر(درب اصفهان) 89

8-2 تزئینات معماری حمام های عمومی کاشان. 90

1-8-2 حمام سلطان امیراحمد. 90

2-8-2 حمام مرحوم عبدالرزّاق خان کاشی.. 91

3-8-2 حمام میرعماد. 92

4-8-2 حمام گذرنو. 92

5-8-2 حمام های باغ فین.. 92

6-8-2 حمام اردهال. 92

7-8-2 حمام نیاسر. 92

8-8-2 حمام بازار. 92

9-2 تزئینات معماری کاروانسراها و تیمچه های کاشان. 93

1-9-2 کاروانسرای مرنجاب… 93

2-9-2 کاروانسرای سن سن.. 93

3-9-2 کاروانسرای گمرک یا وکیل.. 93

4-9-2 کاروانسرای مرحوم آقامهدی وکیل الرعایا 94

5-9-2 تیمچه و کاروانسرای جناب جلالتمآب امین الدوله. 94

6-9-2 تیمچه حاج محمدحسین ملک التجّار. 94

7-9-2 تیمچه حاج سید حسین صباغ. 94

فصل سوم

تحلیل نقوش گیاهی ابنیه غیر مذهبی کاشان

1-3 طبقه بندی نقوش گیاهی بر اساس شیوه گسترش نقش…. 97

1-1-3 نقوش کامل.. 97

2-1-3 نقوش نیمه. 98

3-1-3 نقوش ربعی.. 101

4-1-3 نقوش تکراری.. 103

2-3 طبقه بندی نقوش گیاهی براساس سبک…. 106

1-2-3 نقوش ایرانی- اسلامی (انتزاعی) 107

2-2-3 نقوش طبیعت پردازانه غربی (طبیعت گرا) 109

3-3 طبقه بندی نقوش گیاهی براساس بیان فرم. 112

1-3-3 نقش درخت زندگی.. 112

2-3-3 نقش درخت سرو. 114

3-3-3 نقش گل وگلدان. 116

4-3-3 نقش لچک و ترنج.. 117

5-3-3 ریز نقش ها (تک نگاره)… 120

4-3 طبقه بندی نقوش گیاهی ترکیبی… 122

1-4-3 ترکیب نقوش گیاهی با نقوش جاندار. 122

2-4-3 ترکیب نقوش گیاهی با نقوش بیجان… 125

3-4-3 ترکیب نقوش گیاهی با خط نوشته…… 128

5-3 طبقه بندی نقوش گیاهی از لحاظ فن اجرا….. 128

1-5-3 نقاشی.. 129

2-5-3 گچبری.. 129

3-5-3 ساروج بُری.. 129

4-5-3 آینه کاری.. 129

6-3 گزینش های رنگی در تزئینات معماری ابنیه کاشان. 133

فصل چهارم

نتیجه گیری 138

پروژه عملی

• آن……………………………………………………………………………5

• سازماندهی پژوهش………………………………………………………………………………………………….6

بخش اول: زیست نامه سنجابی و بختیار(از تولد تا پایان دهه40)………………………….(43-8)

فصل اول: زندگی و محیط اجتماعی- سیاسی………………………………………………………(16-9)

گفتار اول: زندگی، تحصیلات و مشاغل کریم سنجابی……………………………………………….9

گفتار دوم: فعالیت­های حزبی سنجابی……………………………………………………………………10

گفتار سوم: زندگی و تحصیلات شاپور بختیار…………………………………………………………12

گفتار چهارم: مشاغل و فعالیت­های حزبی بختیار……………………………………………………..14

گفتار پنجم: مقایسه زندگی و محیط اجتماعی و سیاسی……………………………………………15

فصل دوم: دوران مصدق و فعالیت­های او…………………………………………………………..(27-17)

گفتار اول: مدخل………………………………………………………………………………………………..17

گفتار دوم: روایت سنجابی و بختیار از شخصیت مصدق………………………………………….18

گفتار سوم: سنجابی و بختیار به اقدامات مصدق……………………………………………………..19

گفتار چهارم: نقد عملکرد مصدق………………………………………………………………………….23

فصل سوم: تحولات سیاسی دهه30 و40…………………………………………………………….(43-28)

گفتار اول: نهضت مقاومت ملی، قرارداد کنسرسیوم و پیمان بغداد……………………………..28

گفتار دوم: روایت سنجابی و بختیار از جبهه­ی ملی دوم و سوم………………………………..31

گفتار سوم: نهضت دو ماهه (غائله انجمن­های ایالتی و ولایتی)…………………………………35

گفتار چهارم: انقلاب سفید…………………………………………………………………………………..37

گفتار پنجم: حادثه فیضیه و قیام 15خرداد………………………………………………………………40

گفتار ششم: کاپیتولاسیون…………………………………………………………………………………….42

بخش دوم: سنجابی و بختیار در بحبوحه­ی انقلاب…………………………………………….(115-44)

فصل اول: شاه و حکومتداریش………………………………………………………………………….(59-45)

گفتار اول: توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی…………………………………………………………….45

گفتار دوم: شاه و شیوه حکومتداری او…………………………………………………………………..45

گفتار سوم: شاه و حکومتداریش در نگاه سنجابی و بختیار……………………………………….47

گفتار چهارم: دیدگاه و سیاست خارجی سنجابی و بختیار………………………………………..56

جمع­بندی………………………………………………………………………………………………………….58

فصل دوم: از اوایل دهه50 تا 17 شهریور1357…………………………………………………..(71-60)

گفتار اول: پیوند با فراماسونری و رابطه با انگلیس و امریکا……………………………………..60

گفتار دوم: جشن­های 2500 ساله و نامه سرگشاده به شاه…………………………………………63

گفتار سوم: تشکیل جبهه ملی چهارم…………………………………………………………………….65

گفتار چهارم: مسافرت کارتر به ایران و مقاله 17دی………………………………………………..67

گفتار پنجم: 19دی، سینما رکس، نماز عید فطر………………………………………………………68

گفتار ششم: 17 شهریور57 …………………………………………………………………………………70

جمع­بندی………………………………………………………………………………………………………….71

فصل سوم: از سفر به پاریس تا نخست وزیری بختیار………………………………………….(87-72)

گفتار اول: سفر به پاریس……………………………………………………………………………………..72

گفتار دوم: اعلامیه سه ماده­ای پاریس……………………………………………………………………..75

گفتار سوم: راهپیمایی تاسوعا و عاشورا………………………………………………………………….77

گفتار چهارم: دولت ائتلافی…………………………………………………………………………………..78

گفتار پنجم: ماجرای نخست وزیری بختیار……………………………………………………………..81

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………..86

فصل چهارم: از نخست وزیری بختیار تا 22بهمن57……………………………………..(115-88)

گفتار اول: بختیار بر مسند نخست وزیری(استراتژی، وعده­ها و اقدامات بختیار)………….88

گفتار دوم: مأموریت ژنرال هایزر و خروج شاه از ایران…………………………………………….92

گفتار سوم: شورای سلطنت…………………………………………………………………………………..94

گفتار چهارم: شورای انقلاب(بختیار و مذاکره با شورای انقلاب)……………………………….96

گفتار پنجم: استعفای بختیار(سیاست فرصت و زمان)…………………………………………….101

گفتار ششم: ناکامی ممانعت از بازگشت امام…………………………………………………………104

گفتار هفتم: دولت موقت……………………………………………………………………………………107

گفتار هشتم: پیوستن همافران به امام، بی طرفی ارتش و طرح عملیات نجات……………109

گفتار نهم: آخرین تلاش برای کناره­گیری بختیار……………………………………………………112

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………114

بخش سوم: سنجابی و بختیار در مواجهه با جمهوری اسلامی………………………….(157-116)

فصل اول: از پیروزی انقلاب تا انتخابات ریاست جمهوری……………………………..(129-117)

گفتار اول: کمیته­های انقلاب اسلامی و دادگاه­های انقلاب………………………………………117

گفتار دوم: تعیین نوع نظام سیاسی……………………………………………………………………….118

گفتار سوم: استعفای سنجابی از وزارت امور خارجه………………………………………………120

گفتار چهارم: طرح قانون اساسی………………………………………………………………………….122

گفتار پنجم: بحران کردستان………………………………………………………………………………..125

گفتار ششم: اشغال سفارت امریکا……………………………………………………………………….126

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………….128

فصل دوم: از انتخابات ریاست جمهوری تا راهپیمایی 25 خرداد 60………………..(143-130)

گفتار اول: انتخاب اولین رئیس جمهور………………………………………………………………..130

گفتار دوم: انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی………………………………………….131

گفتار سوم: کودتای نوژه…………………………………………………………………………………….133

گفتار چهارم: پیدایش نهضت مقاومت ملی……………………………………………………………135

گفتار پنجم: جنگ عراق و ایران………………………………………………………………………….136

گفتار ششم: تلاش برای بد نام کردن جمهوری اسلامی………………………………………….140

گفتار هفتم: لایحه قصاص و راهپیمایی 25 خرداد60……………………………………………..141

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………143

فصل سوم: مدهب، روحانیت، امام و رهبران انقلاب………………………………………..(157-144)

1-6-5-1-1- دوره تعلیق نهضت فمینیسم 12-9

1-6-5-2- موج دوم 13-12

1-6-5-2-1- تأثیر جنگ جهانی دوم بر موج دوم 14-13

1-6-5-2-2- دولت مداخله گر 16-14

1-6-5-3- شکل گیری موج سوم 16

1-6-5-3-1- موج سوم 18-16

1-6-6- شاخه آکادمیک جنبش زنان 19-18

1-6-7- مکتب های مهم فمینیسم 20-19

1-7- برخی دستاوردهای جنبش زنان 21-20

فصل 2- تاریخچهمطالعات زناندرباستان شناسیجهان 22

2-1- مقدمه 22

2-2- مطالعات فمینیسم و زنان در علوم انسانی 23

2-2-1- مروری بر امواج سه گانه فمینیسم و تأثیر آن در باستان-

شناسی 25-24

2-2-2- گرایش های فمینیستی .26-25

2-3- مطالعات فمینیسم در باستان شناسی 27-26

2-4- پیشینه مطالعات جنسیت در باستان شناسی 28

2-4-1- فمینیسم و باستان شناسی جنسیت …..28

2-4-2- زمینه های شکل گیری مطالعات جنسیت در باستان شناسی 29-28

2-4-2-1- باستان شناسی نوین 29

2-4-2-2- باستان شناسی دهه80 31-29

2-4-3- اهداف فعالیت های دهه های 60- 80 میلادی 32

2-4-4- روند شکل گیری باستان شناسی جنسیت 33-32

2-4-4-1- باستان شناسی جنسیت 33

2-4-4-2- جنبش زنان و باستان شناسی جنسیت 35-34

2-4-4-3- گردهمایی ها و کنفرانس های باستان شناسی جنسیت 36-35

2-4-4-3-1- گردهمایی چاکمول 38-36

2-5- زنان و باستان شناسی آمریکا 38

2-6- زنان و باستان شناسی استرالیا 39

2-7- جنسیت در باستان شناسی پیش تاریخی و تاریخی 42-40

2-8- ارزیابی مطالعات زنان در باستان شناسی 42

2-9- تاریخچه حضور زنان در مطالعات باستان شناسی جهان 44-43

2-9-1- زنان پیشگام در باستان شناسی جهان- 44

2-9-1-1- ژان دیولافوا- 46-45

2-9-1-2- استرون دیمن— 48-47

2-9-1-3- مارگارت موری—— 51-49

2-9-1-4- گرترود بل———— 54-52

2-9-1-5- هریت بوید هادز-ادیت هیوارد هال دوان—- 56-54

2-9-1-6- هتی گلدمن- ترزا جئول– 58-56

2-9-1-7- گرترود ـ تامسون،گارود و وینفرد لمب— 63- 59

2-9-1-8- ماری لیکی 65

2-9-1-9- هلن کنتور 66

فصل 3- تاریخچه شکل گیری باستان شناسی در ایران و حضور زنان در فعالیت های باستان شناختی 68

3-1- مقدمه 68

3-2- باستان شناسی ایران 68

3-2-1- شکل گیری باستان شناسی ایران 70-68

3-2-1-1- شکل گیری باستان شناسی در ایران توسط فرانسویها 73-70

3-2-1-2- گسترش فعالیت های باستان شناسی در ایران توسط خارجیها 75-73

3-2-1-3- شروع فعالیت های گسترده باستان شناسان ایرانی 76-75

3-2-1-3-1- فعالیت های باستان شناسی ایران همزمان با انقلاب 76

3-2-1-3-2- فعالیت های باستان شناسی ایران بعد از انقلاب 77

3-2-2- تاریخچه حضور زنان در باستان شناسی ایران 78

3-2-3- زنان پیشگام در باستان شناسی ایران 79

3-2-3-1- بانو پروین برزین 79

3-2-3-2- بانو زهرا نبیل 80

3-2-3-3- بانو نوشین دخت نفیسی 81

3-2-3-4- بانو ملکه ملکزاده بیانی 82

3-2-3-5- بانو سیمین دانشور 84

3-2-3-6- بانو سیمین لک پور 85

3-2-3-7- بانو آرمان شیشه گر 87

3-2-3-8- بانو زهره روح فر 90

3-2-3-9- بانو حمیده چوبک 91

3-2-3-10- بانو هایده لاله 92

فصل 4- عوامل تأثیر گذار در انتخاب/ عدم انتخاب رشته باستان- شناسی توسط زنان در ایران 94

1-4- مقدمه 94

4-2- عوامل مؤ ثر در انتخاب رشته باستان شناسی توسط زنان 95

4-3- عوامل بازدارنده انتخاب رشته باستان شناسی توسط زنان 95

4-4- محیط فعالیت های باستان شناسی و زنان 96

4-5- حوزه های پژوهشی باستان شناسی و زنان 97

4-6- بررسی جواب سوالات به صورت نموداری 98

فصل 5- نگاهی به پژوهش هاوتفاسیر باستان شناسی ازمنظر جنسیت و زنان 105

5-1- مقدمه 105

5-2- فرآیند شکل گیری مطالعات زنان در باستان شناسی 105

5-3- نظرات مربوط به تقسیم کار جنسیتی در جوامع گذشته 108

5-4- جنسیت در بین گردآورندگان 109

5-5- نقش زن در جوامع گردآورنده و شکارگر 112

5-6- جنسیت در بین جوامع کشاورز 104

5-7- جنسیت در محوطه باستانی حسنلو و جوامع پیچیده ساسانی 117

5-7-1- زنان و سنجاق در ایران باستان 118

5-7-1-1- حسنلو 118

5-7-1-2- سنجاق به منزله نشانه مراحل مهم در زندگی زنان 120

5-7-1-3- سنجاق به منزله ابزار دفاعی 120

5-7-1-4- سنجاق به منزله نماد جامعه ای مسلح 121

5-7-2- نقش زنان در امپراتوری ساسانی 122

5-8- بررسی تقسیم کار جنسیتی در بین اقوام زنده 124

5-8-1- بررسی جامعه واشوها 124

5-8-2- بررسی جامعه هادزاها 125

5-8-3- بررسی جوامع تیوی ها 125

5-8-4- بررسی جامعه اسکیموها 126

5-9- سفالگری و زنان 130

نتیجه گیری 134

فهرست نمودار ها

نمودار 4-6-1: درصد دانشجویان کارشناسی…………. 98

نمودار 4-6-2: درصد دانشجویان کارشناسی ارشد…….. 99

نمودار 4-6-3: تعداد زنان در هئیت های علمی.. ……….. 100

نمودار 4-6-4: درصد مجوز فعالیت های زنان……………… 101

نمودار 4-6-5: درصد پست های مدیریتی زنان…………….. 102

نمودار 4-6-6: حوزه مناسب فعالیت های زنان ……………103

فهرست تصاویر

تصویر ‏2-1: ژان دیولافوا-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 45

تصویر ‏2-2: استرون دیمن-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 47

تصویر ‏2-3: دیمن،کاوش در شمال غرب روم —— 49

تصویر 2-4: مارگارت موری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 49

تصویر ‏2-5: موری،کار میدانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 51

تصویر ‏2-6: گرترود بل-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 52

تصویر ‏2-7: بل در عراق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 54

تصویر ‏2-8: هریت بوید هادز-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 54

تصویر 2-9: ادیت هیوارد هال دوان—————- 54

تصویر ‏2-10: محوطه باستانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 56

تصویر ‏2-11: هتی گلدمن-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 56

تصویر ‏2-12: ترزا جئول-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 56

تصویر ‏2-13: کشف بنای نمرود-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 58

تصویر ‏2-14: گرترود ـ کاتون تامسون————- 59

تصویر2-15 : دوروتی گارود-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 60

تصویر ‏2-16: گارود در محوطه باستانی زارزی——- 60

تصویر ‏2-17: گارود به همراه دانشجویانش——— 62

تصویر ‏2-18: وینفرد لمب-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 62

تصویر ‏2-19: کتلین کنیون-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 63

تصویر 2-20: کنیون ـ ویلر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 64

تصویر ‏2-21: روش کاوش کنیون ـ ویلر———– 64

تصویر‏2‑22: ماری لیکی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 65

تصویر‏2‑23: هلن کنتور-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 66

تصویر ‏3-1: بانو نوشین دخت نفیسی————– 81

تصویر ‏3-2: بانو ملکه ملکزاده بیانی————— 82

تصویر3-3: بانو سیمین دانشور-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 84

تصویر ‏3-4: بانو آرمان شیشه گر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 86

تصویر3-5: کاوش در جوبجی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 88

تصویر ‏3-6: بانو زهره روح فر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 89

فهرست تصاویر

تصویر ‏3-7: بانو حمیده چوبک-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 90

……………………………….25

2-10 سفال سدۀ های نخستین اسلامی…………………………………………………………………………………………………..27

فصل سوم: پیشینه­ی هنر قالیبافی……………………………………………………………………………………………………..29

3-1 قالیبافی در ایران پیش از اسلام………………………………………………………………………………………………………….30

3-2 قالیبافی در ایران بعد از اسلام…………………………………………………………………………………………………………..30

3-3 قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………………………………………………….32

3-3-1 تاریخچه قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………………………………33

3-3-2 نظریات متعدد در مورد قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………34

3-3-3 الیاف مورد استفاده در قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………..35

3-3-4 ابزار مورد استفاده در قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………….37

3-3-5 رنگ و رنگرزی در قالی کلاردشت…………………………………………………………………………………………………38

3-4 طبقه بندی انواع طرح در قالی کلاردشت………………………………………………………………………………………….40

3-4-1 طرح جنگلی……………………………………………………………………………………………………………………………………40

3-4-2 طرح صندوقی…………………………………………………………………………………………………………………………………41

3-4-3 طرح شمله ای………………………………………………………………………………………………………………………………..43

3-4-4 طرح های منسوخ شده…………………………………………………………………………………………………………………..44

3-5 نگارۀ جانوری……………………………………………………………………………………………………………………………………….45

3-6 نگارۀ انسانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………48

3-7 نگارۀ گیاهی………………………………………………………………………………………………………………………………………..48

3-8 نگارۀ انتزاعی از اشیاء و زندگی پیرامون……………………………………………………………………………………………..52

3-9 نگارۀ هندسی………………………………………………………………………………………………………………………………………55

فصل چهارم: بررسی تأثیر نقوش سفال کلار بر روی قالی کلاردشت……………………………………………57

4-1 بررسی تأثیر نقوش سفال کلار بر روی قالی کلاردشت……………………………………………………………………..58

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………69

5-1 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………..70

5-2 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..73

فصل ششم: منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………….74

فهرست اشکال و تصاویر

عنوان

شکل2-1 مناطق چهار گانه در محوطه اسلامی شهر دِلِه

شکل2-2 سفال دورۀ اسلامی شهر دِلِه

شکل3-1 طرح دفتین

شکل3-2 طرح کاردک

شکل3-3 طرح قیچی

شکل3-4عکس چگونگی رنگرزی

شکل3-5 عکس نمونه طرح جنگلی

شکل3-6 عکس نمونه طرح صندوقی

شکل3-7 عکس نمونه طرح شمله ای

شکل3-8 طرح نگارۀ گوزن و آهو

شکل3-9 طرح نگارۀ چنگ گربه(پیچا چنگ)

شگل3-10 طرح نگارۀ پرندگان

شکل3-11 طرح نگارۀ بلبلک

شکل3-12 طرح نگارۀ پنجه گرگ(ورگ چنگ)

شکل3-13 طرح نگارۀ دم روباه

شکل3-14 طرح نگارۀ استخوان ماهی

شکل3-15 طرح نگارۀ انسانی

شکل3-16 طرح نگارۀ کوه

شکل3-17 طرح نگارۀ درخت

شکل3-18 طرح نگارۀ گل ستاره

شکل3-19 طرح نگارۀ گل پمپال

شکل3-20 طرح نگارۀ گل شیرینی

شکل3-21 طرح نگارۀ آب روان

شکل3-22 طرح نگارۀ گل مخملی

شکل3-23 طرح نگارۀ پله ای(آب روان)

شکل3-24 طرح نگارۀ گل لاله

شکل3-25 طرح نگارۀ گل گرد

شکل3-26 طرح نگارۀ گل گلدان

شکل3-27 طرح نگارۀ گل شاه عباسی

شکل3-28 طرح نگارۀ ول زلفک

شکل3-29 طرح نگارۀ درب دیگ

شکل3-30 طرح نگارۀ حلواقجل

شکل3-31 طرح نگارۀ لمپا

شکل3-32 طرح نگارۀ شانه میک

شکل3-33 طرح نگارۀ کریش

شکل3-34 طرح نگارۀ ترازو

شکل3-35 طرح نگارۀ لانه زنبور

شکل3-36 طرح نگارۀ قیچی

شکل3-37 طرح نگارۀ صندوقی

شکل3-38 طرح نگارۀ گل چارواز

شکل3-39 طرح نگارۀ حلواقجل

شکل3-40 طرح نگارۀ مجمه

شکل3-41 طرح نگارۀ پنجه گرگ

شکل3-42 طرح نگارۀ کلاه خان

شکل4-1 طرح سردوک گلی و سفالی

شکل4-2 طرح سفال تپه کلار و خطوط مواج و شیاری

شکل4-3 طرح سفال دورۀ اسلامی شهر دِلِه

شکل4-4 طرح سفال کلار با طرح نمد و فرش همراه با نقش مایه زیگزاگ

شکل4-5طرح و عکس استفاده از لچکی در زاویه نمد و فرش

شکل4-6 طرح سفال کلار و طرح نمد و فرش با نقش مایه درب دیگ

شکل4-7طرح نقش مایه قلاب زلفک در نمد، فرش، سفال

شکل4-8 طرح نقش مایه لوزی در سفال، نمد، فرش

شکل4-9 طرح نقش هندسی در سفال و نمد

شکل4-10 نقش گیاهی در سفال و قالی