دانلود پایان نامه ارشد : اثر نوع زهکش بر عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله در کشت دوم پس … |
2-1- مروری بر مطالعات انجام شده 24
3-1- موقعیت جغرافیایی استان و مشخصات محل اجرای پژوهش… 38
3-2- طرح آزمایشی مورد استفاده 38
3-3- پارامترهای مورد اندازه گیری در آزمایش… 44
3-3-1 درصد رطوبت وزنی. 46
3-4- تجزیه و تحلیل آماری.. 46
4-1 ارتفاع بوته. 49
4-2 طول سنبله. 50
4-3 تعداد پنجه. 52
4-4 تعداد دانه در خوشه. 53
4-5 تعداد سنبله در متر مربع. 55
4-6 وزن هزار دانه (گرم) 56
4-7 وزن ماده سبز در حالت علوفه ای.. 58
4-8 عملکرد دانه در حالت علوفه ای.. 60
4-9 عملکرد دانه در حالت برداشت دانه ای.. 61
4-10 شاخص برداشت غیر علوفه ای.. 63
4-11 بررسی روند تغییرات عملکرد دانه نسبت به فواصل زهکش های زیرزمینی و سطحی. 65
4-12 بررسی روند تغییرات میانگین رطوبت خاک سطحی در تیمارهای مختلف.. 66
5-1 نتیجه گیری و پیشنهادات.. 69
منابع. 71
چکیده
زهكشی زیرزمینی اراضی شالیزاری با هدف خشك كردن زمین در زمان برداشت (بالابردن
تحملپذیری خاك)، زهكشی میانفصل و پایین آوردن سطح ایستابی پس از برداشت برنج (جهت كشت پاییزه و زمستانه) احداث میگردد. به منظور بررسی اثر انواع زهکشی (سطحی و عمقی) و فواصل آنها بر عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله به عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه پایه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در سال 1392 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل الف- زهکشی سطحی با سطوح: 1- بدون زهکشی، 2- زهکشی سطحی با فواصل 5 متر و 3- زهکشی سطحی با فواصل 10 متر از یکدیگر و ب- زهکشی عمقی با عمق متوسط یک متر، 1- سطوح بدون زهکشی عمقی، 2- زهکشی عمقی با فواصل 5/7 متر از یکدیگر، 3- زهکشی عمقی با فواصل 10 متر از یکدیگر و 4- زهکشی عمقی با فواصل 15 از یکدیگر میباشند. جنس لولههای استفاده شده در این تحقیق P.V.C مشبك خرطومی با قطر 125 میلیمتر و پوشش به کار رفته برای لولههای زهکش، پوسته برنج میباشد. نتایج نشان داد که تاثیر زهکشی زیرزمینی و زهکشی سطحی بر ارتفاع بوته گیاه، طول سنبله، تعداد پنجه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، وزن ماده سبز در حالت علوفهای، عملکرد دانه در حالت برداشت علوفهای و دانهای در سطح آماری 1% معنی دار گردید. اثر متقابل فواصل زهکش زیرزمینی و زهکشی سطحی بر تعداد پنجه در سطح آماری 5 درصد معنیدار است. ترکیب زهکشی زیرزمینی با فاصله 5/7 متر و زهکشی سطحی با فاصله 5 متر باعث 3 برابر شدن تعداد پنجه و تعداد سنبله در متر مربع نسبت به شاهد گردید، نیز باعث شش برابر شدن عملکرد دانه در حالت برداشت دانهای نسبت به شاهد شد. همچنین تاثیر زهکشی زیرزمینی و سطحی بر شاخص برداشت علوفهای و غیر علوفهای معنیدار نگردید. در نهایت میتوان بیان نمود که ترکیب زهکش زیرزمینی و سطحی باعث افزایش عملکرد تریتیکاله میشود.
کلمات کلیدی:زهکشی زیرزمینی، زهکشی سطحی، تریتیکاله.
1-1- مقدمه
جهان امروز با چالشهای زیادی در زمینه تأمین غذا و ایجاد شرایط اشتغال و درآمد برای قشر عظیمی از جمعیت در حال ازدیاد روبروست. در ایران برنج بعد از گندم دومین غلهای است که برای تغذیه مردم مورد استفاده قرار میگیرد. بیشترین کشت برنج در ایران در سه استان شمالی کشور عبارت از گیلان، مازندران و گلستان با 71 درصد از سطح زیر کشت کل کشور انجام میگیرد. بر اساس نتایج آخرین آمار موجود 238 هزار هکتار از اراضی استان گیلان به کشت برنج اختصاص دارد. پایین بودن سرانه مالکیت زمین برای هر خانوار کشاورز، واردات بی رویه برنج، افزایش سریع هزینههای کشت برنج و کمآبی در سالهای اخیر موجب کاهش شدید درآمد کشاورزان شالیکار گردیده است. ادامه روند مذکور میتواند تولید برنج را مورد تهدید جدی قرار دهد. از مهمترین راهکارهای افزایش درآمد شالیکاران و تشویق آنان به ادامه تولید برنج توسعه کشت دوم بعد از برداشت برنج میباشد. در این راستا حل چالشهای مهمی مانند مبارزه با غرقابی اراضی ناشی از بارانهای نیمه دوم سال، گزینش محصولات مناسب کشت دوم و تاثیر آن بر کشت اول (برنج) و بازاریابی و فرآوری و همچنین اتخاذ سیاستهای حمایتی موجب توسعه کشت دوم خواهد شد با این کار اراضی مذکور میتواند جهت تأمین بخشی از غذای جامعه، گریز از بیکاری فصلی کشاورزان و رهایی از کشاورزی تک محصولی مورد استفاده مفیدتر قرار گیرد. تک محصولی بودن یک منطقه جغرافیایی ممکن است تحت تأثیر پیامدهای ناگواری از قبیل سقوط ناگهانی قیمت محصول و یا بروز همهگیری (اپیدمی) آفتهای گیاهی، ضررهای فراگیر اقتصادی به بار آورد. بدین منظور اجرای طرحهای کاربردی برای کشت دوم بعد از برنج میتواند کمک ﻣﺆثری در رفع این معضلات باشد. در حال حاضر از اولویتهای مهم بخش کشاورزی استان گیلان فراهمآوری امکان استفاده از مزارع شالیکاری برای کشت محصولات مناسب به عنوان کشت دوم میباشد. برای نیل به این هدف تعیین اراضی مستعد برای کشت دوم، شناسایی محصولات متناسب با اقلیم منطقه، شناسایی محدودیتهای طبیعی و اقتصادی و اجتماعی کشت دوم و در نهایت ارائه راهکارهای مناسب مربوط مدنظر میباشد.
در سطح جهانی نیز افزایش شدید جمعیت و تقاضا برای مواد غذایی و فرآوردههای کشاورزی سبب گردیده اراضی زراعی بصورت متمرکز مورد بهرهبرداری قرار گیرند. در این راستا در اراضی شالیزاری نیز سیاست کشت دوباره برنج و همچنین کشت گیاهان دیگر پس از برداشت برنج (کشت دوم) توسعه پیدا کرده است.
1-2- ضرورت اجرای طرح کشت دوم بعد از برنج
نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی از هدفهای مهم برنامهریزی بخش کشاورزی است. تولید محصولات کشت دوم در اراضی شالی موجب افزایش توان مالی کشاورز و به تبع آن افزایش درآمد ناخالص ملی در بخش کشاورزی خواهد شد. علاوه بر این، ایجاد اشتغال در سطح روستاها، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ترغیب سرمایهگذران به ایجاد صنایع تبدیلی مواد غذایی و صنایع وابسته در روستاها از دیگر فواید کشت دوم در گیلان است. از طرفی استفاده از بقولات به عنوان کشت دوم در تناوب موجب کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی و در نتیجه حفظ محیط زیست میشود. ایجاد زمینه مناسب برای تثبیت شالیزارها و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی از دیگر پیامدهای مطلوب و بسیار مهم کشت دوم است. با افزایش تولیدات مواد غذایی در استان علاوه بر خودکفایی در این محصولات میتوان در جهتتوسعه صادراتگام برداشت. خارج نمودن هرزآبهای مزرعه و تهویه مطلوب خاک، مبارزه با آفت کرم ساقه خوار برنج که در میان کاه و کلش زمستان گذرانی میکند و تهیه و تأمین بخشی از نیازهای دامداریهای استان از طریق کشت محصولاتی مانند شبدر، از دیگر اثرات مثبت کشت دوم است.
تفکر کشت دوم بعد از برداشت برنج در اراضی شالیکاری استان گیلان از دیرباز مدنظر دست اندرکاران کشاورزی، کارشناسان و مروجان استان بوده و همواره این سوال مطرح میشد که چرا بایستی سطحی وسیعی از اراضی مناسب شالیزار استان مدت 6 الی 7 ماه از سال بدون استفاده رها گردد. تولید و عرضه انواع محصولات سبزی و صیفی، علوفه، حبوبات و دانههای روغنی که در حواشی جادههای روستایی در معرض فروش از تولید به مصرف قرار میگیرد مبین این واقعیت ملموس میباشد که عدم کاشت و بدون استفاده ماندن اراضی شالیکاری استان به ویژه در 6 ماه دوم سال ناشی از کمکاری کشاورزان نیست؛ بلکه از یک طرف ناشی از فقر تحقیقاتی و عدم معرفی محصولات و ارقام مناسب و از طرف دیگر عدم برنامههای اجرایی حمایتی میباشد.
در این بین، استراتژی توسعه کشت محصولات دوره زراعی پاییزه در استان گیلان مورد توجه بسیاری از صاحبنظران قرار گرفته است. برخورداری فیزیکی از سامانه منابع تولیدی فراوان و ظرفیت به کارگیری 238 هزار هکتار اراضی شالیکاری این استان برای توسعه کشت دوم نقاط قوتی است که لزوم پژوهش و تحقیق به منظور عملیاتی کردن این استراتژی را آشکار میسازد. اگرچه فقدان زیر ساختهای مناسب در استان گیلان برای توسعه کشت دوم تهدیدی جدی در مسیر توسعه بخش کشاورزی این استان است ولی منافع اجتماعی نظیر ایجاد درآمد جنبی، ایجاد اشتغال پایدار، تخصیص بهینه منابع و استفاده حداکثری از ظرفیت تولید و افزایش تولید محصولات کشاورزی در راستای تحقق اهداف خودکفایی پارامترهایی است که توجه بیشتر به توسعه کشت دوم را حائز اهمیت نشان میدهد.
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1399-10-16] [ 07:21:00 ب.ظ ]
|