دانلود پایان نامه ارشد : بررسی تاثیر برنامه آموزشی مهارت‌های هوش هیجانی بر استرس تحصیلی دختران دبیرستانی

اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………….

فرضیات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………..

تعریف واژه های کلیدی …………………………………………………………………………………………………………………

پیش فرض های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..

فصل دوم: دانستنی هایی پیرامون پژوهش……………………………………………………………………………….

چارچوب نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………

مروری بر مطالعات ………………………………………………………………………………………………………………………..

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

طرح پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………

جامعه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………..

محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………..

حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………………………

روش نمونه گیری و روش کلی اجرای طرح ………………………………………………………………………………………

معیارهای ورود و خروج …………………………………………………………………………………………………………………

متغیرها و نحوه کنترل آنها ………………………………………………………………………………………………………………

ابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………………..

روایی و پایایی ابزار ……………………………………………………………………………………………………………………….

روش اجرای طرح …………………………………………………………………………………………………………………………

روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………………………

ملاحظات اخلاقی …………………………………………………………………………………………………………………………

محدودیت های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….

فصل چهارم: یافته های پژوهش

توصیف واحدهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………..

یافته های اصلی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….

یافته های جانبی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………….

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و بررسی یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..

102

نتیجه گیری نهایی ………………………………………………………………………………………………………………………….

119

پیشنهادات جهت بکارگیری یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………

120

پیشنهاداتی برای پژوهش های بعدی …………………………………………………………………………………………………..

120

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………

121

پیوست ها

پیوست1: فرم انتخاب واحد پژوهش

پیوست 2: پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک

پیوست3:پرسشنامه استرستحصیلی گادزلا

پیوست 4: محتوای آموزشی مهارتهای هوش هیجانی

پیوست 5: فرمرضایت آگاهانهشرکت در مطالعه

پیوست 6: کدهای اخلاقی

چکیده انگلیسی

صفحه عنوان به انگلیسی

فهرست جداول

عنوان	صفحه
جدول1-4 : نتایج آزمون های آماری برای بررسی برخورداری متغییرهای کمی تحقیق از توزیع طبیعی	69
جدول2-4 :میانگین سن دانش آموزان مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل	71
جدول 3-4: مقایسه میانگین تعداد فرزندان خانواده در دو گروه آزمون و کنترل	72
جدول 4-4: مقایسه میانگین تعداد اعضای خانواده دانش آموزان در دو گروه آزمون و کنترل	73
جدول5-4: مقایسه میانگین رتبه تولد دانش آموزان در دو گروه آزمون و کنترل	73
جدول6-4: مقایسه میانگین آخرین معدل تحصیلی در دو گروه آزمون و کنترل	78
جدول7-4: مقایسه میانگین نمرات بعد استرس ناشی از ناکامی در دو گروه آزمون و کنترل	78
جدول8-4: مقایسه میانگین نمرات بعد استرس ناشی از تعارضات در دو گروه آزمون و کنترل	79
جدول9-4 : مقایسه میانگین نمرات بعد فشارهای تحصیلی در گروه آزمون و کنترل	79
جدول10-4: مقایسه میانگین نمرات بعد استرس ناشی از تغییرات در گروه آزمون و کنترل	80
جدول11-4: مقایسه میانگین نمرات استرس خود تحمیلی در گروه آزمون و کنترل	80
جدول12-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش فیزیولوژیک به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل	81
جدول13-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش هیجانی به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل	81
جدول14-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش رفتاری به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل	81
جدول15-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش شناختی به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل	82
جدول16-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش به استرس در گروه آزمون و کنترل	82
جدول17-4 : مقایسه میانگین نمرات استرس تحصیلی کل در گروه آزمون و کنترل	83
جدول18-4: مقایسه میانگین نمره استرس ناشی از ناکامی قبل و بعد مداخله در گروه آزمون و کنترل	84
جدول 19-4: مقایسه میانگین نمرات استرس ناشی از تعارضات قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون و کنترل	85
جدول20-4: مقایسه میانگین نمرات استرس ناشی از فشارها در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	86
جدول21-4: مقایسه میانگین نمرات استرس ناشی از تغییرات در گروه آزمونو کنترل قبل و بعد مداخله	87
جدول 22-4: مقایسه میانگین نمرات استرس خودتحمیلی در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	88
جدول23-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش فیزیولوژیک به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	89
جدول24-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش هیجانی به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	90
جدول 25-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش رفتاری به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	91
جدول26-4: مقایسه میانگین نمرات واکنش شناختی به استرس تحصیلی در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	92
جدول 27-4: مقایسه میانگین نمرات استرس تحصیلی کل در در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد مداخله	93
جدول28-4: مقایسه میانگین تغییرات استرس تحصیلی به تفکیک کیفیت ارتباط در گروه دریافت کننده مداخله	94
جدول 29-4: مقایسه میانگین تغییرات استرس تحصیلی به تفکیک سطح تحصیلات پدر در گروه آزمون	95
جدول30-4: مقایسه میانگین تغییرات استرس تحصیلی به تفکیک سطح تحصیلات مادر در گروه آزمون	96
جدول31-4: مقایسه میانگین تغییرات استرس تحصیلی به تفکیک شغل مادر در دانش آموزان گروه آزمون	96

فهرست نمودارها

عنوان نمودار 1-2: چارچوب پنداشتی	صفحه
نمودار1-4: درصد دانش آموزان شرکت کننده در دو گروه برحسب پایه تحصیلی	34
نمودار 2-4: توزیع فراوانی سطح تحصیلات پدران در دو گروه مورد مطالعه	72
نمودار3-4: درصد نوع اشتغال پدران در دو گروه مورد مطالعه	74
نمودار4-4: توزیع فراوانی سطح تحصیلات مادران در دو گروه مداخله و کنترل	74
نمودار 5-4: درصد نوع اشتغال مادران در دو گروه مداخله و کنترل	75
نمودار6-4: توزیع فراوانی کیفیت ارتباط با والدین در دو گروه مداخله و کنترل	76
نمودار7-4: خط رگرسیون و میزان همبستگی بین آخرین معدل تحصیلی و تغییرات استرس ناشی از تعارضات	99
نمودار 8-4: خط رگرسیون و میزان همبستگی بین آخرین معدل تحصیلی و تغییرات استرس تحصیلی کل	99
نمودار9-4: خط رگرسیون و میزان همبستگی بین کیفیت ارتباط دانش آموز با والدین و تغییرات استرس تحصیلی کل	100

بیان مسأله :

در قرن حاضر “استرس” یکی از مهم ترین زمینه های پژوهش در علوم مختلف به شمار می آید و اهمیت رویدادهای استرس زا در بروز مشکلات متعدد فردی و اجتماعی بر کمتر کسی پوشیده است (1). سازمان بهداشت جهانی انتظار دارد که اختلالات مرتبط استرس در سال 2020 بعنوان دومین علت شایع ناتوانی در میان ملت ها تبدیل شود (2). استرس بخش انکارناپذیر زندگی روزانه است که می تواند بهداشت جسم و روان را متاثرکند(1) و شاید عمومی ترین مساله زندگی روزمره انسان باشد، بطوری که گروهی از صاحب نظران آن را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده اند. دوران ما، عصر استرس و فشارهای عصبی است، دوره ای که در آن انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عوامل ایجاد کننده استرس قرار گرفته و مسائل و مشکلات بیشماری از هر طرف او را احاطه کرده است (3). نقش استرس های روانی – اجتماعی، همواره به عنوان یکی از مهم ترین عوامل پیدایش و شکل گیری بیماری های مختلف جسمانی، روانی و مرگ و میر افراد مطرح بوده است(4).

در بسیاری از پژوهش ها، مواردی از قبیل زخم معده، دیابت، آسم، اختلالات پوستی، بی خوابی، سندرم روده تحریک پذیر، اضطراب، بیماری های کرونر قلبی، میگرن، سردردهای عصبی، تبخال عفونی و ویروسی، عفونت های اداری، تومور، فراموشی، هراس، افزایشکلسترول خون، تندخویی و پرخاشگری و ریزش مو را از جمله بیماری های ناشی از استرس تلقی شده اند(4 و 5). همچنین ارتباط بین استرس و انواع آسیب های اجتماعی به ویژه مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در پژوهش های متعدد مورد تائید قرار گرفته است. نکته مهم آن است که استرس ها نه تنها در شروع وعود بیماری، بلکه در امر درمان این اختلالات نیز تاثیر بسزایی دارند (6). بر پایه برآورد پزشکان، 75 درصد از شکایات پزشکی، استرس می باشد(1). طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت در سال 2002 میلادی، حدود 1500 میلیون نفر در جهان، دچار یکی از اختلالات عصبی، روانی و روانی- اجتماعی اند ، که حدود نیمی از آنها را اختلالات خفیف روانی ، همچون افسردگی و اضطراب ، شامل می شود و نزدیک به 20 درصد از کل مراجعان به مراکز بهداشتی عمومی در جهان را تشکیل می دهند (1و3).

علی رغم وجود فشارهای روانی در تمام مراحل زندگی ، برخی از مراحل، از جمله نوجوانی بدلیل رویارویی با تغییرات همه جانبه با فشار بیشتری همراه است. دوران بلوغ در بیشتر نوجوانان همراه با فشار و استرس می‏باشد. این فشارها باعث بروز هیجان‏ها، مشکلات عاطفی و گاهی روانی برای آنها می‏شود. نوجوان در مسیر رشد خود با مسائل متفاوتی روبه رو شده و سعی در کسب مهارت برای مقابله با رویدادهای زندگی را دارد (7).

برخی مطالعات در آمریکا نشان داده اند که بیش از یک سوم (35 %) نوجوانان استرس دارند(8). انجمن روانشناسی آمریکا در سال 2000 میزان شیوع اختلالات اضطرابی در سنین نوجوانی و جوانی را از 2 تا 27 درصد گزارش کرده است و اعلام می دارد که حدود 35 درصد کودکان آمریکا مشکلات سلامتی مرتبط با استرس را تجربه می کنند (9) .

همچنین اطلاعات آماری در برخی مطالعات نشان می دهد که تقریبا 25 درصد از نوجوانان حداقل یک مورد از موارد استرس زای زندگی را در این دوره حساس و مهم زندگی خود تجربه خواهند کرد(10). اغلب نوجوانان هنگامی که با موقعیت خطرناک، دشوار یا دردناک روبرو می شوند و امکاناتی برای مقابله ندارند، استرس زیادی را تجربه می کنند. استرس بر برخی از نوجوانان فشار بیش از حد تحمیل می کند. وقتی این اتفاق می افتد، عدممدیریت استرسمی تواند منجر به اضطراب، گوشه گیری، پرخاشگری، بیماری جسمی و مهارت های مقابله ای نادرست، مثل سوءمصرف موادگردد (12). نقش تجارب استرس زا در تکامل نوجوان به روشی که آنها بکار می برند تا با استرس و مشکلات سازگار شوند، بستگی دارد. پاسخ های سازگارانه به استرس ممکن است برخی تجارب استرس زا و میزان اختلالات گذرای ناشی از آن را کاهش دهد. در حالی که سایر الگوهای سازگاری ممکن است باعث افزایش میزان استرس و پیامدهای وخیم و طولانی مدت شوند (13).

عواملی وجود دارند كه در تكوین شخصیت كودكان و نوجوانان مؤثر می باشند از جمله «خانواده ، مدرسه ، اجتماع ، دوستان» و اگر این عوامل نتوانند هر كدام وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهند، می توانند مهمترین عامل مؤثر در فشار روانی نوجوانان محسوب شوند)14). پژوهش ها نشان می دهند که مسایل خانوادگی و تحصیلی از عمده ترین علل نگرانی و استرس روانی در کودکان و نوجوانان می باشد. نوجوانان و کودکان سن مدرسه، بیان می کنند که عوامل استرس زای زیادی را در زندگی روزانه شان تجربه می کنند. بطوری که یک سوم دانش آموزان استرسی بیش از متوسط را تجربه می کنند. موسسات آموزشی شرایط متفاوتی نسبت به سایر موسسات غیر آموزشی دارند و لذا نوع، علل، میزان استرس و همچنین پیامد ناشی از آن، متفاوت می باشد(11).

تکالیف درسی، فشار همسالان، امتحان دادن، گرفتن نمرات ضعیف، زورگویی در مدرسه، امتحانات نهایی و فشار والدین و ایزوله اجتماعی دیر رسیدن به سر کلاس، تنبیه یا سرزنش آموزگار، شکست در امتحانات و عقب ماندن از همکلاسی ها از اموری هستند که در مدرسه موجب فشار روانی در دانش آموزان می گردند. فشار روانی مرتبط با مدرسه ممکن است در اثر مشکلات روابط بین فردی مانند تضاد و درگیری با دوستان و سایر دانش آموزان، معلمان و یا بدلیل فشار تکالیف مدرسه و ترس

از شکست و عدم دستیابی با اهداف تحصیلی باشد.انتقال از دوره راهنمائی به دبیرستان نیز ممکن است یک تجربه استرس زا برای بسیاری از دانش آموزان باشد. بیگرت، ساگرزو واندن گورگزارش کردند که دانش آموزانی که در طول مدت انتقال از راهنمائی به دبیرستان نشانه های استرس را نشان داده اند، تاکید داشته اند که احساس عدم اعتماد و ناراحتی آنها بدلیل عوامل استرس زایی مانند برنامه درسی فشرده، ساعات طولانی، سیستم نمره دهی پیچیده و کیفیت تکالیف درسی بوده است (15،16و17) .

بنابراین می توان نتیجه گرفت یکی از منابع ایجاد فشار روانی و انتظارات از نوجوان، مدرسه و شرایط تحصیلی می باشد که می تواند منبع بزرگی از استرس که به عنوان استرس تحصیلی[1] شناخته شده است، لحاظ گردد. تعاریف متعددی درباره استرس مطرح شده است که در یکی از آنها کینگ و همکاران استرس را به عنوان هیجانی منفی که به تردید درباره مقابله مربوط است، تعریف کرده اند. به نظر می رسد که این تعریف با استرس در حوزه تحصیلی ارتباط نزدیکی داشته باشد ، چرا که از دانش آموزان به طور فزاینده ای انتظار می رود با حجم بالایی از تکالیف مواجه شوند و این مسئله می تواند زمینه تردید درباره ” خود ” را فراهم کند. استرس تحصیلی به احساس نیاز فزاینده به دانش و به طور همزمان، ادراک فرد مبنی بر نداشتن زمان کافی برای دستیابی به آن دانش اشاره می کند (18و 12).

عملکرد مناسب در مدرسه از پرفشارترین و دشوارترین جنبه زندگی جوانان و نوجوانان است. این دوران در زمینه تحصیل سرنوشت ساز است. نوجوانانی که می خواهند به جائی برسند، عزمشان را جزم می کنند و درس و مدرسه را مرکز و مدار تلاش خود قرار می دهند. به این ترتیب در این زمینه نیز نوجوانان با تنش های فروانی روبه رو هستند (19). مهارت های پیشرفته تحصیلی در مدرسه کسب می شوند و مدرسه به دانش آموزان بیشترین اطلاعات شغلی و دانشگاهی داده می شود (5).

مطالعه ملی چین در سال 2008 نشان داد که 7/66 درصد نوجوانان دبیرستانی مدرسه را به عنوان بزرگترین منبع استرس خود معرفی می نمایند. همچنین مطالعه دیگر در ویتنام در سال 2009 نشان داد که میزان فشار ناشی از فعالیت های تحصیلی در میان نوجوانان 40 تا 60 درصدگزارش شده است (20).طبق نتایج پژوهشی در تهران ،72 درصد از کودکان و نوجوانان 16- 7 ساله، استرس هایی را مطرح کردند که با تکالیف و فعالیت های مدرسه مرتبط بوده اند (16).

نوجوانان زمان زیادی را در مدرسه می گذرانند که این مکان می تواند چالش های اجتماعی و تحصیلی برای آنان بوجود آورد. اسپاراتور، استارک، گریس و استاملیوس در مطالعات خود گزارش کردند، زمانی که از نوجوانان خواسته شد

ناراحت کننده ترین اتفاقات زندگی خود را طی یک ماه گذشته لیست کنند، اتفاقات مدرسه همیشه در میان سه مشکل رایج ذکر می شد(17). اثرات و عوارض استرس تحصیلی در مطالعات متعدد داخلی و خارجی مکرر مورد بررسی قرار گرفته است. استرس تحصیلی به عنوان یک استرس مزمن شناخته می شود که بدنبال نیازهای تحصیلی دانش آموز ایجاد می گردد و با نتایج منفی سلامتی مانند افسردگی و بیماری های جسمانی همراه است (12). همچنین در مطالعات اخیر در میان نوجوانان، استرس مرتبط به مدرسه با افزایش نشانه های روان تنی ارتباط داشته است (17). نتایج پژوهشی در اصفهان، نشان داد که مشکلات و عوامل استرس زا در زندگی تحصیلی باعث افت تحصیلی و گاهی بیماری می شود (21). نتایج سایر مطالعات نیز نشان داده اندکه، استرس مربوط به فعالیت های تحصیلی با نتایج منفی مختلفی از قبیل بهزیستی پائین و عملکرد تحصیلی ضعیف، عدم دستیابی به اهداف تحصیلی و کاهش حافظه همراه می گردد (3و12). بروفی و مک کاستین در تحقیقی که بر روی دانش آموزان انجام دادند و در مصاحبه هایی که با معلمان دانش آموزان در مورد انواع رفتارهای مشکل آفرین انجام دادند، دریافتند که دشواری های رفتاری متعددی که ناشی از عوامل استرس زای مدرسه است در دانش آموزان مدرسه به چشم می خورد که می تواند اثرات منفی بر رشد شخصیت آنها داشته باشد. پوگاس زنیاوسکا، متیس و الیسون، چانگ و همکاران، بتوزا و اولدفیلد در بررسی های خود به رابطه مثبت و معنادار بین عوامل استرس زای مدرسه واختلالات روان – تنی دست یافتند (14).

در این میان زنان استرس تحصیلی و عوامل استرس زایی مانند ، ناکامی ، فشار و استرس خود تحمیل شده، فشار روانی بیشتری را تجربه می کنند و نمره کلی استرس تحصیلی در دانشجویان دختر از پسران بالاتر و علاوه بر این عملکرد تحصیلی پسران نمرات بالاتری نسبت به دختران دارد. نتایج پژوهش شکری و همکاران نیز مبین این مطلب می باشد که دختران استرس تحصیلی بیشتری را نسبت به پسران تجربه می کنند(1). عملکرد دختران در مقطع ابتدایی به خوبی عملکرد پسران است و حتی شاید بهتر از آنها باشد. عملکرد بهتر دختران در راهنمائی ادامه می یابد ولی عملکرد پسرها در دبیرستان تا حد زیادی بهبود می یابد و شکاف پسران و دختران بسرعت پر می شود (4).

برخی از نظریه پردازان خاطر نشان ساخته اند که دختران و پسران نوجوان با تجارب متفاوتی از استرس روبه رو می شوند دلیلی که به روشنی این تفاوت ها را منعکس می سازد، زمان جهش رشد است. بطور متوسط دختران زودتر از پسران با این پدیده روبه رومی شوند و این خود نشان دهنده سطوح بالاتری از استرس در میان دختران نوجوان است (3). عوامل متعددی بر استرس و نحوه پاسخ دهی به حوادث استرس زای زندگی وجود دارد.

استرس و سن: میزان استرس در سنین ابتدائی و بدو ورود به دوره نوجوانی بیشتر می باشد. در ابتدای دوره نوجوانی بدلیل بروز تغییرات سریع شناختی، فیزیکی، اجتماعی، عاطفی و روانی استرس بیشتری مشاهده می گردد(21).

استرس و جنس: جامعه رفتارهای متفاوتی نسبت به هم را از پسران و دختران انتظار دارند. از دختران انتظار می رود مطیع و سربه زیر باشند، به خوبی رفتار کنند. در حالی که از پسران انتظار می رود پرخاشگر و مستقل باشند. تمامی این انتظارات باعث ایجاد فشار روانی بر نوجوان می گردد. با این وجود نتایج تحقیقات نشان می دهد که دختران استرس بیشتری را تجربه می کنند (13).

استرس و وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده: وضعیت شغلی والدین، میزان درامد و طبقه اجتماعی نیز بر میزان استرس در نوجوانان موثر است. این عوامل میزان دستیابی به اهداف وضعیت تحصیلی نوجوان را تحت تاثیر قرار می دهد. میزان بهره مندی از خدمات و مزایای اجتماعی نیز باعث افزایش میزان فشار روانی در نوجوان می گردد که بر وضعیت سلامت وی موثر است (21).

استرس و ارتباطات خانوادگی: کیفیت ارتباط با اعضای خانواده نشان دهنده ثبات هیجانی و عاطفی است و شبکه حمایتی فرد را نشان می دهد. بنابراین هرچه شبکه حمایتی و روابط خانوادگی مستحکم تر باشد، استرس کمتری توسط فرد تجربه خواهد شد (21 و 13).

استرس و فرایندهای روانشناختی: نوجوانان با شماری از مشکلات روانشناختی و عاطفی مانند بحران هویت، اعتماد به نفس ناکافی و انواع انتظاراتی نقشی مواجه می شوند. در این مرحله فرد نه به عنوان بزرگسال و نه به عنوان کودک شناخته می شود. این مسئله باعث تضاد عاطفی در نوجوان می شود و تنش فراوانی برای وی ایجاد می کند ( 21 و 13).

استرس و عملکرد تحصیلی: محیط مدرسه بخشی اعظمی از زندگی نوجوان را تشکیل می دهند که در آن نوجوان با مسائل متعددی از جمله، ترس از مدرسه رفتن، فرار از مدرسه، ترک تحصیل و عملکرد ناموفق در مدرسه مواجه می شوند. فشار تحصیلی خصوصا در دو سال آخر دبیرستان بیشتر می شود که این مسئله می تواند میزان استرس تجربه شده را افزایش دهد .

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب