2-3-3- رویکرد روان­شناسی…………………………………………………………………….. 21

فصل سوم: بررسی محتوایی قصه­ها

3-1-اسکندر و آب­حیات……………………………………………………………………….. 24

عنوان صفحه

3-2-آجیل مشکل­گشا………………………………………………………………………………. 31

3-3-آخروس …………………………………………………………………………………………….. 35

3-4-آخرین سفر حج…………………………………………………………………………………….. 39

3-5-آخرین شتر میر حمید ………………………………………………………………………… 41

3-6-آدم بدبخت……………………………………………………………………………………. 45

3-7-آدمی زاد ………………………………………………………………………………………………… 47

3-8-آدمی گرگ صورت………………………………………………………………………………. 49

3-9-آدی و بودی………………………………………………………………………………………… 54

3-10-آرزو……………………………………………………………………………………………………………… 56

3-11-آرش کمان گیر…………………………………………………………………………………… 59

3-12-آستر رویه را نگاه می­دارد، نه رویه آستر را…………………………………………….. 63

3-13-آسک……………………………………………………………………………………………….. 68

3-14-آسکه بوچلگه…………………………………………………………………………………….. 73

3-15-آسوکه­ی مد تنبل…………………………………………………………………………… 74

3-16-آسوکه­ی مرد تاجر…………………………………………………………………….. 77

3-17-آسه نی……………………………………………………………………….. 80

3-18-آسیابان و روباه…………………………………………………………………………… 81

3-19-آفتاب و مهتاب………………………………………………………………………. 83

3-20-آقا تنلگو………………………………………………………………………………….. 85

3-21-آقا جغده و خانم کبکه…………………………………………………………….. 87

3-22-آقا حسنک……………………………………………………………………… 89

3-23-آقا قلی …………………………………………………………………. 93

3-24-آقا موریز………………………………………………………………………………… 95

3-25-آقا موشه……………………………………………………………………………….. 96

3-26-آق تنلگی……………………………………………………………………………. 97

3-27-آکچل………………………………………………………………………………………………… 99

3-28-آکچلک…………………………………………………………………………………………. 101

3-29-آگبوری………………………………………………………………………………………………… 106

3-30-آلبرزنگی……………………………………………………………………………………………. 108

3-31-آلتین توپ…………………………………………………………………………………………. 113

عنوان صفحه

3-32-آلمانجیر……………………………………………………………………………………… 117

3-33-آنخودک……………………………………………………………………………………………………… 119

3-34-آوچی محمد………………………………………………………………………………….. 121

3-35-آه…………………………………………………………………………………………………….. 124

3-36-آه دختر کوچک بازرگان ……………………………………………………………………… 127

3-37-آهووک…………………………………………………………………………………………… 131

3-38-آهوی لنگ……………………………………………………………………………………….. 135

3-39-ابراهیم………………………………………………………………………………….. 138

3-40-ابراهیم گاو چران………………………………………………………………………. 140

3-41-ابن ملیح……………………………………………………………………………… 144

3-42-احمد پادشاه……………………………………………………………………………… 146

3-43-احمد تجار……………………………………………………………………… 148

3-44-احمد خان و علی ولی…………………………………………………………………… 151

3-45-احمد صیاد……………………………………………………………………………… 156

3-46-احمد لمتی ……………………………………………………………………………………….. 159

3-47-احمد و گلعذار………………………………………………………………….. 161

3-48-اذان گو…………………………………………………………………………………. 163

3-49-اسب ………………………………………………………………………………………… 167

3-50-اسب ابر و باد……………………………………………………………………. 169

3-51-استاد اصیب ……………………………………………………………………….. 172

3-52-استاد بو علی …………………………………………………………………………………. 175

3-53-استخاره کن……………………………………………………………………………… 177

3-54-اسداله که هم دختر عموشو گرفت و هم دختر پادشاهو………………………… 178

3-55-اسرار خونه­ی داروغه­ی نا­نجیب……………………………………………………………………. 180

3-56-اسکندر کبیر ………………………………………………………………………………………. 182

3-57-اسکندر و آب حیات………………………………………………………………………… 185

3-58-اشکر سره خاوا بو را دبنه آو…………………………………………………………….. 188

3-59-اصفهانی و شهمیرزادی………………………………………………………………………. 190

3-60-افراد ساده­لوح……………………………………………………………………….. 192

3-61-افسانه…………………………………………………………………………………………. 194

عنوان صفحه

3-62-افسانه­ی لری ………………………………………………………………………….. 196

3-63-الاغ آوازه خوان و شتر رقاص…………………………………………………………… 198

3-64-الله وار دیوانی یوخ……………………………………………………………………………….. 200

3-65-امتحان رفقا………………………………………………………………………………………….. 202

3-66-امتحان سه پسر پادشاه در اصفهان………………………………………………………. 204

3-67-امدک یگن…………………………………………………………………………………………… 206

3-68-ام زر زور……………………………………………………………………………………… 208

3-69-امیر­زاده و عرب زنگی…………………………………………………………………………. 210

3-70-امیر زن است نه مرد، چشم­های امیر تو را کشت……………………………………. 214

3-71-امیر هنرمند………………………………………………………………………………………… 218

3-72-انار خاتون………………………………………………………………………………… 220

3-73-اندرز­های حکیمانه………………………………………………………………………… 223

3-74-انگشتری شاه عباس کبیر…………………………………………………………….. 227

3-75-انگله من، دنگله من، منگله من…………………………………………………. 229

3-76-اوستا ابراهیم…………………………………………………………………………. 230

3-77-اوغچه پرین………………………………………………………………………………. 232

3-78-این بز است یا خر……………………………………………………………….. 234

3-79-این رو می­گند بخیل ……………………………………………………………….. 236

3-80-این نمی­ماند………………………………………………………………………………….. 237

3-81-ای وای……………………………………………………………………………………………. 239

3-82-ای وای های………………………………………………………………………………. 242

3-83-بابا خار­کن …………………………………………………………………………………. 244

3-84-بادی که از ورامین نرمه­ی آردو می­برد……………………………………………… 246

3-85-بازرگان…………………………………………………………………………………… 248

3-86-بازرگان و قاضی و بهلول………………………………………………………… 250

3-87-باغبان و پرنده­ی کوچک…………………………………………………………… 252

3-88-باغبان و دختر پادشاه………………………………………………………………………. 253

3-89-باغ سیب………………………………………………………………………………………… 255

3-90-باغ گل زرد و باغ گل سرخ………………………………………………………………….. 258

3-91-باقر آهنگر…………………………………………………………………………………………… 261

عنوان صفحه

3-92-باوه بیل به­ته………………………………………………………………………………… 263

3-93-باهوشان………………………………………………………………………………………………. 265

3-94-بچه درویش………………………………………………………………………………. 267

3-95-بدکار به سزای خودش می­رسد………………………………………………………. 269

3-96-برادر عاقل و برادر دیوانه…………………………………………………………………… 271

3-97-برادر عوض نداره……………………………………………………………………………… 273

3-98-برادر ناتنی و گنج آقا موشه……………………………………………………………….. 275

3-99-برا شیت و برا عاقل………………………………………………………………… 278

3-100-برزگر و خرس…………………………………………………………………………….. 280

3-101-برگ ظلمات…………………………………………………………………………………………. 282

3-102-برگ مروارید…………………………………………………………………………………… 285

3-103-بز بزکان…………………………………………………………………………………………… 288

3-104-بز دروغ­گو……………………………………………………………………………………. 290

3-105-بزرگمهر………………………………………………………………………………………….. 292

3-106-بز ریش سفید……………………………………………………………………….. 294

3-107-بز زنگوله پا…………………………………………………………………….. 296

3-108-بز فضول……………………………………………………………………………………………… 298

3-109-خر و گوساله و قوچ……………………………………………………………… 300

3-110-بللئوک، آوا­انداز، شلنگ انداز………………………………………………………. 301

3-111-بلال آقا…………………………………………………………………………………………… 303

3-112-بلبل………………………………………………………………………………………….. 307

3-113-بلبل………………………………………………………………………………………………….. 310

3-114-بلبل خیارک………………………………………………………………………………… 312

3-115-بلبل سر گشته………………………………………………………………………………. 315

3-116-بمونی و اسکندر………………………………………………………………….. 317

3-117-بنه­کی…………………………………………………………………………………….. 320

3-118-بوته­ی گل محمدی و هفت سرو……………………………………………………… 322

3-119- بوذرجمهر و خزانه­دار انوشیروان………………………………………………………… 324

3-120-بوعلی………………………………………………………………………………………….. 326

3-121-بوعلی سینا……………………………………………………………………….. 329

عنوان صفحه

3-122-بوعلی سینا و استاد…………………………………………………………….. 331

3-123- به دنبال فلک…………………………………………………………………………………… 333

3-124-بهرام قهرمان………………………………………………………………………………………… 335

3-125-بهلول و موش­های آهن­خوار…………………………………………………………….. 339

3-126-بهلول دانا……………………………………………………………………………………… 341

3-127-بهلول دانا و بازرگان………………………………………………………………………………. 343

3-128-بهلول دانا و خلیفه…………………………………………………………………. 345

3-129-بهلول دانا و خلیفه­ی بغداد………………………………………………….. 347

3-130-بهلول داننده و بهلول دیوانه…………………………………………………………… 350

3-131-بی­بی­له و چی­چی­له………………………………………………………………….. 352

3-132-بی­بی­لی­لی جان……………………………………………………………………………………. 353

3-133-بی­بی­ ناردونه………………………………………………………………………………… 356

3-134-بی­بی نگار و می­سس قبار………………………………………………………. 359

3-135-بی­غم دنیا……………………………………………………………………………………………. 363

فصل چهارم: نتیجه­گیری…………………………………………………… 365

منابع و مآخذ……………………………………………………………………… 380

کلیات

­

­1-1-مقدمه

بررسی و مطالعه در هر امری، ابتدا نیاز به شناخت جامع و دقیق از آن امر دارد. برای بررسی فرهنگ عامه به عنوان بخشی از فرهنگ هر جامعه­ای ابتدا باید تعریفی از فرهنگ ارائه داد. تعریف « فرهنگ» کار دشواری است و هرگز اتفاق نظری درباره­ی آن وجود نداشته است.

در واژه­نامه­های فارسی به­طور ضمنی به دو مفهوم اساسی فرهنگ که «ریشه» و «چشمه» باشد، اشاره شده است. این دو نکته دریافت و برداشتی از اندیشه­ها و تلقی عامه در بیان کاربرد این کلمه است. در این مورد در بعضی از این واژه­نامه­ها از قبیلفرهنگ جهانگیری،مجمع­ الفرس،لطایف اللغات،برهان قاطع،برهان جامع،نفیسیو … فرهنگ به شاخه­ی درختی اطلاق شده است که آن را می­خوابانند و روی قسمتی از آن خاک می­ریزند، به­طوری که سر شاخه از خاک بیرون باشد. مدتی به همین طریق می­گذرد تا شاخه بیخ برآورد و ریشه بدواند. آن­گاه آن شاخه را می­کنند و در جای دیگری می­نشانند و با این روش درختی ریشه­دار و مستقل آماده­ی بهره­برداری می­شود. در بعضی دیگر از کتب لغت، فرهنگ را به معنی کاریز و قنات گرفته­اند، علاوه بر این­ها، فرهنگ به معنی ادب، عقل، دانش، بزرگی، حکمت، معرفت، علم، فضیلت و هم­چنین به کتابی که مشتمل بر لغات و معانی باشد نیز فرهنگ می­گویند (بیهقی،1367 :10 و9).

در آغاز سده­ی حاضر فرهنگ مفهوم تازه­ای یافت. ابتدا به مفهوم آموزش و پرورش و برابر کلمه­­یeducation، اما رفته رفته به مفهوم اصلی خود، یعنی آن­چه انگلیسی­ها culture می­گویند، به کار رفت. امروزه کلمه­ی فرهنگ معادل دقیقی برای کلمه­ی culture است و تمام سطوح معنایی آن را در بر­می­گیرد. با این حال در ارائه­ی تعریفی دقیق از آن و این­که چه مواردی شامل فرهنگ می­شود، همواره اختلاف نظر وجود داشته است. شاید بتوان یکی از جامع­ترین تعریف­ها را این دانست که

فرهنگ مجموعه­ی پیچیده­ای است شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، آیین­ها و بالاخره تمام عادات، رفتارها و ضوابطی که فرد به عنوان عضو جامعه از جامعه­ی خود فرامی­گیرد و در برابر آن جامعه وظایف و تعهداتی را برعهده دارد (روح­الامینی، 1380: 6).