فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..3
1-2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………….4
1-4- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………….5
1-3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..6
1-5- فرضیه های تحقیق ومبانی نظری آن ها………………………………………………………………………….7
1-6- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………9
1-6-1- قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………………………9
1-6-2- قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………………………..9
1-6-3- قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………………9
1-7- تعریف اصطلاحات و واژه ها……………………………………………………………………………………….9
1-7-1- مالکیت خانوادگی…………………………………………………………………………………………………..9
1-7-2-مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………………10
1-7-3- مالکیت شرکتی……………………………………………………………………………………………………..10
1-7-4- به موقع بودن سود………………………………………………………………………………………………..11
1-8- ساختار پژوهش………………………………………………………………………………………………………..11

فصل دوم: مبانی نظری وادبیات تحقیق
2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………14
2-2- مبانی نظری و مفهومحاکمیت شرکتی………………………………………………………………………….15
2-3- چارچوب نظری حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………….17
2-3-1- نظریه نمایندگی…………………………………………………………………………………………………….17
2-3-2- نظریه هزینه معاملات…………………………………………………………………………………………….18
2-3-3- تئوری ذینفعان………………………………………………………………………………………………………19
2-4- اهداف حاکمیت شرکتی…………………………………………………………………………………………….19
2-5- مزایای حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………………………..20
2-6- اصول حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………………………21
2-7- انواعشاخص های سنجشعملکرد…………………………………………………………………………….23
2-8- انواع سیستم های حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………23
2-8-1- سیستم درون سازمانی……………………………………………………………………………………………24
2-8-2- سیستم برون سازمانی…………………………………………………………………………………………….26
2-9- شیوه های حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………………..28
2-9-1- شفافیت……………………………………………………………………………………………………………….28
2-9-2- پاسخگویی…………………………………………………………………………………………………………..28
2-9-3- انصاف برخورد یکسان با سهامداران………………………………………………………………………..29
2-9-4- مسئولیت پذیری……………………………………………………………………………………………………29
2-10-تمرکز مالکیتبه عنوان یکی از مهم ترین مکانیزم های حاکمیت شرکتی……………………….29
2-11- نسبت سهامداران یا مالکان نهادی به عنوان یکی دیگر از مکانیزم های حاکمیت شرکتی……31
2-12- نسبت شرکت های خانوادگی……………………………………………………………………………………32
2-13- اهمیت حا کمیت شرکتی در بازارهای مالی………………………………………………………………..33
2-14- بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………34
2-14-1- هیئت مدیره ها……………………………………………………………………………………………………34
2-14-2- مدیرعامل و تیم اجرایی شرکت…………………………………………………………………………….35
2-14-3- سهامداران………………………………………………………………………………………………………….35
2-14-4- مشتریان داخلی و خارجی شرکت…………………………………………………………………………35
2-14-5- قانون گذاران و سایر نهادهای مرتبط با کسب و کار شرکت……………………………………..36
2-15- حاکمیت شرکتی در ایران…………………………………………………………………………………………36
2-16- عدم تقارن اطلاعاتی و حاکمیت شرکتی…………………………………………………………………….37
2-17- مالکیت شرکت ها…………………………………………………………………………………………………..39
2-18- تركیب مالكیت و حاكمیت شركتی…………………………………………………………………………….39
2-19- تركیب مالكیت و سهامداری مدیران…………………………………………………………………………..40
2-20- ساختار مالكیت……………………………………………………………………………………………………….40
2-21- مالکیت مدیریتی (خانوادگی)……………………………………………………………………………………42
2-22- مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………………..45
2-23- مالکیت شركتی……………………………………………………………………………………………………….47
2-24- مفهوم به موقع بودن اطلاعات(سود)………………………………………………………………………….49
2- 25- بموقع بودن واهمیت آن………………………………………………………………………………………….50
2-26- ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی………………………………………………………………………………….52
2-27- چارچوب تنظیمی برای گزارشگری به موقع در ایران…………………………………………………..54
2-28- مفاهیم سود برای گزارشگری……………………………………………………………………………………56
2-29- عوامل موثر بر رفتار گزارشگری به موقع………………………………………………………………….. 57
2-30-اندازه شرکت………………………………………………………………………………………………………….57
2-31- اندازه شرکت و به موقع بودن سود……………………………………………………………………………59
2-32- شاخص های اندازه گیری شرکت……………………………………………………………………………..59
2-32-1- میزان دارائیهای شرکت………………………………………………………………………………………..60
2-32-2- میزان فروش شرکت……………………………………………………………………………………………60
2-32-3-ارزش بازارشرکت……………………………………………………………………………………………..60
2-32-4- تعداد پرسنل شرکت……………………………………………………………………………………………61
2-33- سودآوری(سود)……………………………………………………………………………………………………..62
2-33-1- نسبتهای سود آوری…………………………………………………………………………………………….62
2-34- عمرشرکت…………………………………………………………………………………………………………….63
2-35- بخش دوم: پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….63
2-35-1- پیشینه داخلی……………………………………………………………………………………………………..63
2-35-2- پیشینه خارجی……………………………………………………………………………………………………68
2-37- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….74

فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………76
3-2- روش کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..76
3-3- جامعه آماری ونمونه آماری………………………………………………………………………………………..77
3-4- روش های گرد آوری داده ها …………………………………………………………………………………….77
3-5- ابزار تحقیق و موارد استفاده………………………………………………………………………………………78
3-6- مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………78
3-6-1- دسته بندی متغیر ها……………………………………………………………………………………………….79
3-6-2- نحوه اندازه گیری متغیر ها……………………………………………………………………………………..79
3-6-2-1- متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………………….79
3-6-2-1-1- مالکیت خانوادگی…………………………………………………………………………………………79
3-6-2-1-2- مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………79
3-6-2-1-3- مالکیت شرکتی…………………………………………………………………………………………….80
3-6-2-2- متغیر وابسته……………………………………………………………………………………………………..80
3-6-2-2-1- به موقع بودن سود………………………………………………………………………………………..80
3-6-2-3- متغیر های کنترلی……………………………………………………………………………………………..81
3-6-2-3-1- اندازه شرکت………………………………………………………………………………………………..82
3-6-2-3-2-اهرم مالی…………………………………………………………………………………………………….82
3-6-2-3-3- نسبت ارزش بازارحقوق صاحبان سهامبه ارزش دفتری……………………………………82
3-6-3- مدل کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………83
3-6-4- نحوه بدست آوردن رابطه بین متغیر ها…………………………………………………………………….84
3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………….84
3-8- تحلیل ماهیت و ویژگی های متغیرهای تحقیق………………………………………………………………85
3-9- آزمون های رگرسیون………………………………………………………………………………………………..85
3-10- روش های آماری……………………………………………………………………………………………………85
3-10-1- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………85
3-10-2- آماراستنباطی………………………………………………………………………………………………………86

3-10-2-1- آزمون کلموگروف- اسمیرونوف……………………………………………………………………….87
3-10-2-2- آماره دوربین واتسون………………………………………………………………………………………87
3-10-2-3- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها……………………………………………..88
3-10-2-4- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….88
3-10-2-5- آزمون F لیمر…………………………………………………………………………………………………89
3-10-2-6- آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………………..89
3-10-2-7- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها……………………………………………………………..90
3-10-2-8- ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………..90
3-10-2-9- ضریب تعیین………………………………………………………………………………………………….90
3-11- نرم افزار آماری……………………………………………………………………………………………………….91
3-12- خلاصه این فصل…………………………………………………………………………………………………….91

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها
4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………93
4-2- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………….93
4-3- تحلیل ماهیت و ویژگی های متغیرهای تحقیق………………………………………………………………95
4-4- آزمون فرضیات…………………………………………………………………………………………………………95
4-5- مفروضات مدل رگرسیون…………………………………………………………………………………………..96
4-5-1- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها……………………………………………………………………96
4-5-2- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………………..96
4-6- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها……………………………………………………….97
4-7- تجزیه و تحلیل ونتایج فرضیه های پژوهش………………………………………………………………….98
4-7-1- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه اول…………………………………………………………………………….98
4-7-1-1- بررسی ناهمسانی واریانس…………………………………………………………………………………98
4-7-1-2- آزمون F لیمرو آزمون هاسمن…………………………………………………………………………… 99
4-7-2- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه دوم………………………………………………………………………….101
4-7-2-1- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….101
4-7-2-2- آزمون Fلیمر و آزمون هاسمن…………………………………………………………………………102
4-7-3- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه سوم…………………………………………………………………………104
4-7-3-1- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….104
4-7-3-2- آزمون Fلیمر و آزمون هاسمن…………………………………………………………………………105
4-8- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….108

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادها
5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….110
5-2- تفسیر یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………110
5-2-1- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه اول…………………………………………………………………………110
5-2-2- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………111
5-2-3- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………….111
5-3- نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………..112
5-4- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………….113
5-4-1- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های پژوهش………………………………………………………………..113
5-4-2- پیشنهاد برای پژوهش های آتی……………………………………………………………………………..114
5-5- محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………..115
5-6- خلاصه ی فصل……………………………………………………………………………………………………..116
فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………..117
منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………….119
پیوست ها وضمائم…………………………………………………………………………………………………………..122
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………….143

فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (3-1) شیوه اندازه گیری متغیرهای عملیاتی تحقیق وعلائم اختصاری آنها……………………….83
جدول (4-1) آمار توصیفی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………….94
جدول(4-2) نتایج آزمون مانایی متغیرها……………………………………………………………………………….97
جدول(4-3) نتایج آزمون ناهمسانی وایت……………………………………………………………………………..98
جدول(4-4) آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………….99
جدول (4-5) آزمون هاسمن……………………………………………………………………………………………..100
جدول(4-6) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اول………………………………………..100
جدول(4-7) نتایج آزمون ناهمسانی وایت…………………………………………………………………………..101
جدول (4-8) آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………102
جدول (4-9) آزمون هاسمن……………………………………………………………………………………………..102
جدول(4-10) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اصلی دوم…………………………….103
جدول(4-11) نتایج آزمون ناهمسانی وایت…………………………………………………………………………104
جدول(4-12)آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………105
جدول(4-13) آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………………….105
جدول (4-14) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اصلی سوم…………………………..106
جدول (4-15) خلاصه نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………..107


فهرست شکل ها و تصویر ها
عنوان صفحه
2-1- ویژگی های کیفی اطلاعات مالی…………………………………………………………………………………53
3-1- مدل مفهومی پژوهش………………………………………………………………………………………………..78

چکیده
کیفیت سود از جنبه های مختلف شامل (داشتن ارزش پیش بینی، ارزش بازخورد، بی طرفی، به موقع بودن و بیان صادقانه) توسط پژوهشگران مورد ارزیابی و توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین برخی ازسازوکارهای حاکمیت شرکتی و اعلام به موقع سوددر شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. در این پژوهشساختار مالکیتبه سه طبقه مالکیت خانوادگی، مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی طبقه بندی شده است. برای هر کدام از طبقات فرضیه تدوین و تأثیر آن بر به موقع بودن سود آزمون گردید. جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار طی سال های 1386 الی 1391 و با حذف سیستماتیک و هدفمند 101 شرکت انتخاب گردیده است. در این تحقیق جهت پردازش اولیه داده ها از نرم افزار اکسل و برای تجزیه تحلیل داده ها از نر م افزارهای 8Eviews استفاده شده است. در این تحقیق از روش رگرسیون خطی مرکب به روش ترکیبی یاData panel جهت ارزیابی رابطه بین متغیرها استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مالکیت خانوادگی و مالکیت نهادی با به موقع بودن سود رابطه ی مثبت معنا داری وجود دارد و بین مالکیت شرکتی با به موقع بودن سود رابطه ی مثبت و عدم معناداری وجود دارد.

واژه های کلیدی
حاکمیت شرکتی، مالکیت خانوادگی، مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی، به موقع بودن سود

فصل اول کلیات تحقیق

1-1- مقدمه
مقوله سود در مباحث حسابداری و مالی با توجه به بحث کیفی آن و همچنین به عنوان ابزاری برای تصمیم گیری از جایگاه ویژه ای برخوردار است همچنین با مروری بر تاریخچه و ادبیات کهن دانش حسابداری در می یابیم که کمتر مفهوم یا پدیده ای، همانند سود مورد بحث و منازعه فراگیر بین و تئوریسین ها متفکران حسابداری و طبقات مختلف حرفه حسابداری و مالی قرار گرفته است. بر اساس فرضیات و همچنین تحقیقات انجام شده مشاهده می شود که سود حسابداری بار ومحتوای اطلاعاتیدارد. محاسبه سود حسابداری به عنوان معیاری برای ارزیابی شرکت ها ویا اطلاعاتی که در محاسبه آن لحاظ می شود، توسط حسابداران حرفه ای ومفسران مالی همواره مورد تأکید قرار داشته است همچنین با توجه به این که صورت های مالی اطلاعات مربوط و با ارزشی را برای گروه های برون سازمانی فراهم می کند، اتکای شدیدتری بر اعداد حسابداری به ویژه سود و به موقع بودن آن دارد. پس از رسوایی های انرون و ورلدکام در سال 2002، تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه حاکمیت شرکتی و کیفیت سود انجام شده است روهایدا[1] (2011) .بسیاری از محقیقن، ورشکستگی این شرکت های بزرگ ناشی از ضعیف بودن حاکمیت شرکتی در آنها می دانند. با وقوع این رویدادها شفافیت صورت های مالی مورد تردید قرار گرفت. دیفویند و همکاران[2] (2000) بیان کردند که این رسوایی ها منجر به نقش حاکمیت شرکت شد. حاکمیت شرکتی در برگیرنده مجموعه روابط بین سهامداران، مدیران، و سایر افراد ذینفع است که متضمن نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای صحیح مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی است. دی آنجلو[3] (1981) و روداک و همکاران[4] (2006) اعتقاد دارند که سیستم های مکانیزم حاکمیت شرکتی مناسب منجر به تقویت و مهارت مدیران وکمیته حسابرسیشده و نظارت مؤثر بر فعالیت های مدیران نموده و در نهایت منجر به بهبود کیفیت صورت های مالی افشاء شده می شود. مهمترین ویژگی های شرکت ها تفکیک مالکیت از مدیریت آنهاست. در طی سی سال گذشته موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروه ها و چگونگی مواجه شرکت ها با این گونه تضاد ها از سوی اقتصاد دانان مطرح شده است. این موارد به طور کلی تحت عنوان تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت بیان می شود. تئوری نمایندگی به این موضوع اشاره دارد كه بخشی از عملیات شركت ها به روابط نمایندگی بین سها مداران و مدیران مربوط می شود. در واقع جدایی مالكیت سهام و كنترل مدیریت بر عملیات شركت می تواند به تضاد منافع منجر شود و هزینه های نمایندگی ناشی از این تضاد منافع بین مدیران و سهامداران بوجود آید. بدون این مسئله نمایندگی، كیفیت گزارشگری هیچ مسئله خاصی نخوا هد داشت چون مدیران هیچ گونه انگیزه ای برای تحریف گزارشات مالی یا مخفی نگه داشتن اطلاعات ندارند. حاكمیت شركتی یكی از سازوكارهای كاهش مسئله نمایندگی است. مكانیزم های حاكمیت شركتی می تواند فرصت های مدیریت سود را كاهش و در نتیجه كیفیت سود را افزایش دهد. در تئوری نمایندگی هدف مالکان حداکثر سازی ثروت است. بنابراین به منظور دستیابی به این هدف بر کار نماینده نظارت و عملکرد او را ارزیابی می کنند. سود نیز یکی از اقلام مندرج در صورت های مالی است که به موقع بودن آن در تصمیم گیری استفاده کنندگان صورت های مالی تأثیر بسزایی دارد. و توجه بسیاری را به خود معطوف ساخته است. یکی از گروه های اصلی استفاده کنندگان از صورت های مالی سهامداران هستند. از این رو عموماً این تصور می شود که ساختار مالکیت شرکت ها به تغییر رفتار شرکت ها منجر می شود. این امر از فعالیت های نظارتی که سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می دهند، نشأت می گیرد جنکینز[5] (2006).

1-2- بیان مسئله
سود حسابداری یکی از اقلام مهم صورت مالی است اطلاعات سود برای اینکه به تصمیم استفاده کنندگان مربوط باشد، باید در زمانی مؤثر واقع شود و در دسترس استفاده کنندگان قرار گیرد. به موقع بودن سود به عنوان یکی ازویژگی های کیفیتسود به شمار می رود. و به بهبود فرآیند تصمیم گیری استفاده گنندگان از گزارش های حسابداری منجر می گردد. سازوکار حاکمیت شرکتی بر کیفیت اطلاعات افشاء شده توسط شرکت ها، از جمله به موقع بودن سود اثر می گذارد.افشای اطلاعات مالیشفاف، مشکلات و مسائل نمایندگی را از طریق کاهش تقارن اطلاعاتی بین مدیریت وسهام داران به حداقل می رساند. در مقابل، افشای ضعیف اطلاعات مالی اغلب باعث گمراهی سهامداران و در نتیجه تأثیر نامطلوبی بر ثروت آنان می گردد. در تئوری نمایندگی هدف مالكان حداكثرسازی ثروت است، بنابراین، به منظور دستیابی به این هدف بر كار نماینده نظارت و عملكرد او را ارزیابی می كنند. سود خالص نیز یكی از اقلام مندرج در صورت های مالی است كه در تصمیم گیری استفاده كنندگان صورت های مالی تأثیر بسزایی دارد و توجه زیادی را معطوف خود ساخته است. یكی ازگروه های اصلی استفاده كنندگان از صورت های مالی سهامداران هستند. از این رو عموماً این گونه تصور می شود كه ساختار مالكیت شركت ها ممكن است به تغییر رفتار شركت ها منجر شود. این امر از فعالیت های نظارتی كه سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می دهند، نشأت می گیرد. از حیث تئوری، نهادها ممكن است انگیزه هایی برای نظارت فعال، بر مدیریت داشته باشند در این صورت سؤال مطرح این است كه: آیا متفاوت بودن ساختارمالكیت شركت ها بر به برافشای به موقع اطلاعات مالی ازجمله سود تأثیر دارد. و نتیجه تحقیقات قبلی، حاکی از آن است که سازوکارهای حاکمیت شرکتی، نظیر ویژگی های هیأت مدیره، ساختارهای مالکیت وکیفیت حسابرسی، رویه هایافشای اطلاعاتمالی را تحت تأثیر قرار می دهد، کارامانو و وافیس[6] (2005). بنابراین می توان گفت حاکمیت شرکتی عاملی است که می تواند باعث بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت می گردد. اگرافشای به موقع سود توسط مدیریت به عنوان ابزاری برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سرمایه گذاران بالقوه تلقی گردد، افشای سود به موقع از اهمیت در خور توجهی برخوردار است. و یک فاکتور حیاتی به شمار می رود. بنابراین، ما در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین برخی ازسازوکارهای حاکمیت شرکتی و اعلام به موقع سود می پردازیم.

1-3- اهمیت وضرورت انجام تحقیق
امروزه به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه گذاری در بازار های سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی، مهمترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات مالی، دسترسی به اطلاعات درست وبه موقع وتحلیل دقیق و واقع بینانه آن می باشد. که درنتیجه باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود. ورشکستگی اخیر شرکت ها بزرگ باعث شده است که جامعه به اهمیت شفافیت و پاسخگویی شرکت ها پی ببرد. از سوی دیگر مراجع قانون گذار حاکمیت شرکتی را به عنوان ابزاری سودمند برای بهبود کیفیت اطلاعات مالی افشاء شده توسط شرکت ها تلقی می کنند با این فرض به موقع بودن سود حاوی اطلاعاتی درباره زمانبندی، شکل وصحت آنها باشد مطالعه رابطه بین افشای به موقع سود و سازوکارهای حاکمیت شرکتی دارای اهمیت است، با عنایت به تلاش هایی که در کشور ما به منظور شناساندن ماهیت نظام حاکمیت شرکتی و اهمیت آن از بعد از نظارت بر شرکت صورت گرفته است، شناخت اثر بخشی سازوکارهای حاکمیت شرکت در ایران و نقش آنها در افزایش به موقع افشاء کردن سود ارائه شده توسط مدیریت از اهداف خاص تحقیق حاضر به شمار می رود. نتایج این تحقیق مورد علاقه قانون گذاران بازار سرمایه خواهد بود زیرا این نتایج با سازوکارهای حاکمیت شرکتی که کیفیت افشای اطلاعات مالی و در نتیجه دقت در به موقع بودن سود را متأثر می سازد، سر و کار دارد. علاوه بر این، نتایج مورد علاقه سرمایه گذاران و تحلیل گیران مالی خواهد بود؛ از این نظر که این نتایج مبنایی را به منظور ارزیابی کمیت و کیفیت اطلاعات مندرج در افشای به موقع سود فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر، نتایج این تحقیق شناخت ما را از رابطه بین افشای مالی و ساختار مالکیت به عنوان یکی از سازوکارهای حاکمیت شرکتی افزایش دهد و نیز شواهد بیشتری را در رابطه با نقش سازوکارهای حاکمیت شرکتی در کاهش تضاد منافع بین مدیریت و سهامداران فراهم خواهد نمود. فرصت های مربوط به تجارت و معاملات داخلی مختل می کند و کاهش هزینه های کل را دنبال دارد، ارائه به موقع در نهایت می تواند بازه ی زمانی عظیم مربوط به درآمددهی کاهش دهد. در عوض اعتبار مدیر یت و کاهش هزینه های مربوط به سهام را در پی دارد.

1-4- اهداف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود در بورس اوراق بهادار تهران است. بدیهی است انجام چنین مطالعاتی، مشروط به بهبود فرآیند تصمیم گیری استفاده گنندگان از گزارش های حسابداری منجر می گردد. سازوکار حاکمیت شرکتی بر کیفیت اطلاعات افشاء شده توسط شرکت ها، از جمله به موقع بودن سود اثر می گذارد. افشای اطلاعات مالی شفاف، مشکلات و مسائل نمایندگی را از طریق کاهش تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهام داران به حداقل می رساند. و باعث بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت می گردد. این تحقیق در صدد یافتن پاسخی برای این سؤال است که آیا حاکمیت شرکت بانوع مالکیتشرکت ارتباط دارد؟ آیا به موقع بودن سود به نوع مالکیت شرکت بستگی دارد؟ از آن جایی که در این مطالعه، شواهدی در خصوص مالکیت شرکتی و همچنین به موقع بودن سود ارایه خواهد شد، اهداف تحقیق را می توان به صورت زیر بیان کرد:
بررسی رابطه بین مالکیت خانوادگی و به موقع بودن سود
بررسی رابطه بین مالکیت نهادی و به موقع بودن سود
بررسی رابطه بین مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود


1– 5- فرضیه های تحقیق ومبانی نظری آنها
وقتی عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه با سهام یک شرکت افزایش می یابد، ارزش ذاتی آن با قیمت در بازار سرمایه متفاوت خواهد بود. بنابراین، وجود عدم تقارن اطلاعاتی دربازارسرمایه، سرمایه افراد عادی را در این بازار، به مخاطره می اندازد. همچنین اگر اطلاعات مربوط به سود به موقع باشند، منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه واقعی شدن بازده مورد انتظار سرمایه گذاران می گردد. شرکت هایی که سود به موقع تری دارند، بدلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران قیمت سهام آنها سقوط کمتری خواهد داشت. مک کوناگی و همکاران[7] (2001) با استفاده از تئوری نمایندگی نشان دادند که در شرکت های خانوادگی، ارزش بازار سرمایه نسبت به ارزش دفتری، بیشتر از شرکت های غیر خانوادگی است. افزون بر آن نسبت های عملیاتی در شرکت های خانوادگی نسبت به شرکت های غیرخانوادگی، مساعدتر است. همچنین شرکت های خانوادگی، نسبت به شرکت های غیرخانوادگی دارای کارایی بالاتر، ریسک کمتر و ارزش بیشتری هستند. اندرسون و همکاران[8] (2003) نیز به این نتیجه رسیدند که مالکیت خانوادگی باعث کاهش هزینه های نمایندگی برای هزینه های بدهی می شود.
فرضیه اول: بین مالکیت خانوادگی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.
نتایج تحقیق نویسی و نایكر (2006) نشان می دهند كه حضور سرمایه گذاران نهادی تأثیر مثبت بر کل ارزش شركت خواهد داشت. تاسیا و گو در تحقیقی، ارتباط بین مالكیت نهادی و عملكرد شركت را مورد بررسی قرار دادند. مالكیت نهادی برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شركت های دولتی از كل سهام سرمایه می باشد. آنها نشان دادند كه سرمایه گذاران نهادی ممكن است به سرمایه گذاران كمك كنند تا مسائل نمایندگی حاصله از تفكیك مدیریت و مالكیت را كاهش دهند. هارتزل و همکاران[9] (2005) در تحقیق خود شواهدی یافتند که بر اساس آن شرکت های نظارت شونده به وسیله مالکان نهادی از توانایی محدود کردن رفتار مدیران برخوردار هستند به علاوه مالکان نهادی فرصت، منابع و توانایی نظارت، نظم دادن و تأثیر بر مدیران را در اختیار دارند. نظارت بر شرکت ها از طریق مالکان نهادی می تواند مدیران را برای توجه بیشتر بر عملکرد شرکت و توجه کمتر به رفتار فرصت طلبانه یا خدمت به خود وادار کند. نوروش و همکاران (1384) با استفاده از دو نمونه متشکل از شرکت های با درجه پایین مالکیت نهادی و درجه بالای از مالکیت نهادی، به بررسی نقش مالکان نهادی سهام در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج آنان نشان داد که شرکت های دارای مالکیت نهادی بیشتر، اطلاعات افزونتری در رابطه با سودهای آتی گزارش می کنند. تسای و گو ارتباط بین مالكیت نهادی و عملكرد شركت در صنعت كازینو برای سال های 1999 تا 2003 را مورد پژوهش قرار دادند. مالكیت نهادی برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شركت های دولتی از كل سهام سرمایه می باشد و این شركت ها شامل شركت های بیمه، مؤسسات مالی، بانك ها، شركت های دولتی و دیگر اجزای دولت می باشند. آنها نشان دادند كه سرمایه گذاری نهادی در كازینوها ممكن است به سرمایه گذاران این صنعت كمك كند تا مسائل نمایندگی حاصله از تفكیك مدیریت و مالكیت را كاهش دهند.
فرضیه دوم :بین مالکیت نهادی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.
رحمان سرشت و مظلومی (1384)، ” رابطه عملكرد مدیریتی سرمایه گذاران شركتی با سهم مالكیت این مؤسسات در شركت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” را مورد مطالعه قرار دادند. كه گروه های مختلف مالك (حقیقی و حقوقی) به یك میزان از قدرت و هم سویی در اثر گذاری بر نقش سرمایه گذاران شركتی در كاهش تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش، شركت های سرمایه گذاری و سایر مؤسسات تجاری به عنوان سرمایه گذاران شركتی تعریف شدند. یافته های این تحقیق نشان داد كه شركت های با درصد بالای سهامداران شركتی، نسبت به شركت های با درصد پایین سرمایه گذاران شركتی، اطلاعات بیشتری در رابطه با سودهای آتی را گزارش كرده اند و در نتیجه عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری در شركت های با مالكیت شركتی كمتر مشاهده شده است. وانگ (2010) در تحقیقی به بررسی رابطه بین به موقع بودن سود و افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید پرداخت. تحقیق او بر مبنای این تئوری بود که هنگام عرضه سهام قیمت سهام افت خواهد کرد و یکی از دلایل این کاهش قیمت عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران بیان شد. او به این نتیجه رسید که در شرکت هایی که سود به موقع تری دارند به دلیل اینکه عدم تقارن اطلاعاتی کمتر است، قیمت سهام آن ها افت کمتری خواهد داشت.
فرضیه سوم :بین مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.

1-6- قلمرو تحقیق
هر تحقیق باید دارای قلمرو و دامنه مشخصی باشد، تا محقق بتواند در تمام مراحل تحقیق بر موضوع تحقیق تسلط کافی داشته باشد و بتواند نتایج حاصل از نمونه را به جامعه تعمیم دهد.

1-6-1- قلمروزمانی
قلمرو زمانی این تحقیق از سال 1386 تا سال 1391 به مدت 6 سال می باشد.
1-6-2- قلمرومکانی
قلمرو مکانی این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
1-6-3- قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود می باشد.

1-7- تعریف اصطلاحات و واژه ها
1-7-1- مالکیت خانوادگی
یکی از ارکان مهم حاکمیت شرکتی، هیأت مدیره شرکت است. هیأت مدیره، با استفاده از قدرت قانونی خود از طریق استخدام، اخراج و جبران گروه­های مدیریت سازمان، مقدمات کنترل مدیریت را فراهم می­سازد. هدف استقرار هیأت مدیره حفاظت از منافع سهامداران است. بنابراین، هیأت مزبور مسئول تدوین و تصویب اهداف و برنامه­های شرکت و نیز مسئول ارزیابی خط مشی­های اتخاذ شده از سوی مدیریت در راستای رسیدن به این اهداف است. شرکت­های خانوادگی را از جنبه­های گوناگونی می­توان تعریف کرد: 1) عضویت اعضای خانواده هیئت مدیره 2) درصد مالکیت سهم توسط اعضای خانواده 3) کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه خانواده در شرکت (نمازی و محمدی، 1389). همچنین در تعریف کومار (2003)، مالکیت خانوادگی بیانگر درصد سهام نگهداری شده توسط اعضای خانواده­ی هیئت مدیره است.