…….7
1-3.ضرورت واهمیت موضوع………………………………………………………………12
1-4. هدف اصلی………………………………………………………………………….16
فصل دوم : بررسی متون ومطالعات دیگران دراین زمینه
بخش اول: معرفی زیتونهای کشت شده درایران
2-1-1. تاریخچه………………………………………………………………………………………..19
2-1-2. مناطق مهم کشت زیتون درایران……………………………………………………………………..21
2-1-3. طبقه بندیارقام زیتون………………………………………………………………………………..25
2-1-3-1. طبقه بندی زیتونهای خوراکی مطابق با استاندارد Codex از لحاظ درجه رسیدگی میوه تازه……….25
2-1-3-2. طبقه بندی زیتونهای خوراکی مطابق با استاندارد Codex براساس روش تهیه وآماده سازی برای تجارت……26
2-1-3-3. طبقه بندی زیتونهای خوراکی مطابق با استاندارد Codexبراساس روش ارائه…………………………..27
2-1-3-4. طبقه بندی تجاری زیتونهای خوراکی مطابق با استاندارد Codex …………………………………………..28
2-1-3-5. طبقه بندی زیتونها مطابق با استانداردCodex براساس سایز واندازه…………………………………..29
2-1-3-6…………………………………………………29
2-1- 4 . ارقام زیتون درایران…………………………………………..29
2-1- 5 . گیاه شناسی زیتون…………………………………33
2-1- 5-1. ویژگیهای فیزیکی زیتون…………………………………………………33
2-1- 5- 2. سطح کربوهیدرات درگوشت میوه زیتون………………………………………35
2-1-5-3. ترکیبات فنولیک میوه خام زیتون……………………………………………36
2-1- 5-4. سطح پروتئین درمیوه خام زیتون………………………………………..39
2-1- 5- 5. رنگدانه گوشت میوه زیتون………………………………………………….39
2-1- 5- 6.مواد معدنی زیتون………………………………………………………………..40
2-1- 5-7.ویتامینهای زیتون…………………………………………………………………..40
2-1-6.شرایط اقلیمی مناسب جهت کشت زیتون……………………………………40
2-1-6-1.دما وشرایط آب وهوا…………………………………………………………………….40
2-1-6-2. رطوبت………………………………………………………………………………………42
2-1-6-3. ارتفاع از سطح دریا………………………………………………………………………42
2-1-6-4. انطباق باخاک…………………………………………………………………………………..43
2-1-6-5. کشت…………………………………………………………………………………………..47
2-1-6-6. نیاز آبی زیتون………………………………………………………………………………………..48
بخش دوم : فلزات
2-2-1. فلزات ……………………………………………………52
بخش سوم : فلزات سنگین
2-3-1. فلزات سنگین…………………………………………………..55
2-3-2. مکانیسم جذب فلزات سنگین توسط گیاهان………………………………………….56
2-3-3. مکانیسم تاثیر فلزات سنگین بربدن انسان……………………………………………57
2-3-3-1. راههای ورود مواد شیمیایی وفلزات سنگین به بدن انسان…………………………………60
2-3-3-2. توزیع وانتشار…………………………………………………………………………………..61
2-3-3-3. دفع………………………………………………………………………………………………………..61
2-3-3-4. ذخیره سازی………………………………………………………………………………………62
بخش چهارم: سرب
2-4-1. معرفی واثرات آن…………………………………………………………………………..64
2-4-2 . خواص سرب…………………………………………………………………………65
2-4-3 . ایزوتوپهای سرب……………………………………………………………………66

2-4-4. راههای ورود سرب به بدن…………………………………………….66
2-4-5. مسمومیت با سرب………………………………………………………………..67
2-4-6. اثرات کبدی وعصبی سرب………………………………………………..67
2-4-7. اثرات ژنوتوکسیک سرب…………………………………………………………67
2-4-8. اثرات سرطانزایی سرب………………………………………………………..68
2-4-9. اثرات سرب بر استخوان……………………………………………………………68
2-4-10 . اثرات سرب برقلب ورگهای خونی………………………………………….68
2-4-11. اثرات کلیوی سرب………………………………………………………………..69
2-4-12. اثرات گوارشی سرب……………………………………………………….69
2-4-13. اثرات خونی سرب……………………………………………………….69
2-4-14. اثرات تولید مثلی سرب……………………………………………….70
2-4-15. پایش بیولوزیک………………………………………………..71
بخش پنجم: کادمیوم
2-5-1. معرفی……………………………………………………………………..74
2-5-2. خواص کادمیوم……………………………………………………………..75
2-5-3. اثرات کادمیوم برسلامتی…………………………………………………76
2-5-4. تستهای تشخیص کادمیوم………………………………………………….77
2-5-6. استانداردهای بهداشتی کادمیوم………………………………………….78
2-5-7. استانداردهای Codex کادمیوم…………………………………………………..79
2-6-1. بررسی مطالعات انجام شده در زمینه ی اندازه گیری فلزات سنگین درزیتون……………………………81
فصل سوم : مواد وروشها
بخش اول: اصول ومبانی کار
3-1-1. تاریخچه وانواع روشها…………………………………………………………….88
3-1-2. طیف سنجی جذب اتمی (AAS)……………………………………………………………89
3-1-2-1. طیف سنجی جذب اتمی شعله( FAAS)…………………………………………91
3-1-2-2. طیف سنجی جذب اتمی کوره گرافیتی (GFAAS)……………………..92
3-1-3. طیف سنجی نشر نوری القایی پلاسما (ICP-OES) …………………………………93
3-1-4. طیف سنجی جرمی القایی پلاسما (ICP-MS)……………………………………..95
3-1-5. طیف سنجی نشر اتمی (AES)………………………………………………96
3-1-6. طیف سنجی جرمی……………………………………………………………….96
3-1-7. طیف سنجی فلوئورسانس………………………………………………………….97
3-1-8. مواد موردنیاز……………………………………………………………98
3-1-9. تجهیزات مورد نیاز………………………………………………………………..98
3-1-10 . لوازم مورد نیاز……………………………………………………………..99
بخش دوم :روش کار
3-2-1. جمع آوری نمونه های زیتون………………………………………….101
3-2-2. تهیه ی محلولها…………………………………………………………….101
3-2-3 . تهیه ی استانداردها………………………………………………….102
3-2-4. آماده سازی نمونه ها برای اندازه گیری سرب وکادمیوم………………………………103
3-2-5. تعیین مقادیر سرب نمونه ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی…………105
3-2-6. اندازه گیری میزان سرب موجود در نمونه ها………………………………………106
3-2-7. اندازه گیری میزان کادمیوم موجود در نمونه ها………………………………………107
3-2-8. منحنی کالیبراسیون رسم شده توسط دستگاه جهت خواندن میزان سرب وکادمیوم………………..108
فصل چهارم : نتایج
4-1. سطح سرب وکادمیوم در زیتون سبز……………………………………………….110
4-1-1. نتایج حاصل از اندازه گیری میزان سرب وکادمیوم درنمونه های علی آباد استان گیلان (شهریور 1392)…………..110
4-1-2. نتایج حاصل از اندازه گیری میزان سرب وکادمیوم درنمونه های طارم استان زنجان(شهریور 1392)….112
4-2. میانگین کل غلظت سرب وکادمیوم در زیتونهای سبز طارم استان زنجان وعلی آباد گیلان(شهریور 1392)….114
4-3. بیشینه وکمینه میزان سرب وکادمیوم در نمونه های زیتون علی آباد گیلان در شهریور سال1392…..115
4-4 . بیشینه وکمینه میزان سرب وکادمیوم در نمونه های زیتون طارم استان زنجان در شهریور سال 1392….115
4-5 مقایسه ی میزان آلاینده های سرب وکادمیوم درنمونه زیتونهای سبز علی آباد استان گیلان(شهریور 1392)…..117
4-6. مقایسه ی میزان آلاینده های سرب وکادمیوم درنمونه زیتونهای سبزطارم استان زنجان(شهریور 1392)…118
4-7 . مقایسه ی میزان آلاینده های سرب وکادمیوم درنمونه زیتونهای سبز علی آباد استان گیلان و طارم زنجان با حد مجاز استانداردهای FDA & US EPA.119
4-8 . مقایسه ی میانگین آلاینده های سرب وکادمیوم درنمونه زیتونهای سبز علی آباد گیلان و طارم زنجان(شهریور 1392)……123
4-9. مقایسه ی میانگین آلاینده های سرب وکادمیوم درنمونه زیتونهای سبز علی آباد گیلان و طارم زنجان با حد مجاز استانداردهای FDA & US EPA..125
4-10. درصد نمونه های دارای آلاینده سرب وکادمیوم…..126
فصل پنجم : بحث وپیشنهادات
5-1 . بحث…………………………………………….128
5-2. نتیجه گیری…………………………..130
5-3. پیشنهادات…………………………………………137
منابع………………………………………138
خلاصه انگلیسی…………………….148
ضمائم………………….149
خلاصه فارسی
زیتون با نام علمیOlea europaea.Lبومی مناطق مدیترانه است(33) واین منطقه به تنهایی 99% تولید و87% مصرف روغن زیتون جهان را دربر می گیرد(74). زیتون یکی از مهمترین محصولات کشاورزی است.با توجه به درصد بالا وکیفیت مطلوب روغن آن وفواید این میوه وروغن حاصله ازآن و با عنایت به این مسئله که سرانه مصرف زیتون در ایران 160 گرم درسال است افزایش سطح زیر کشت و توسعه ی کشت زیتون یکی از پروژه های مهم در ایران می باشد(57).
برای ارزیابی میزان سرب وکادمیوم حدود 200 نمونه زیتون سبز با هسته را از 20 باغ در علی آباد استان گیلان وطارم استان زنجان که از جمله قطبهای مهم کشت زیتون در ایران می باشند به طور تصادفی جمع آوری نمودیم.تجزیه وتحلیل با توجه به پروتکل استاندارد بین المللی توسط روش هضم مرطوب ( با استفاده از (HNO₃، HCLO_4،H₂SO₄ (3 : 3 :2 ) و H₂O₂) انجام شده وتمامی اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از هر گونه آلودگی ممکن نیز صورت پذیرفته است.نمونه ها به روش هضم اسیدی با استفاده از دستگاه طیف سنج اتمی مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میزان سطح سرب وکادمیوم در تمامی نمونه های مورد آنالیز بالاتر از حد قابل قبول استانداردهای FDA و EPA بودند . به طوریکه متوسط میزان سرب درزیتونهای منطقه طارم بیشتر از علی آباد ومتوسط میزان کادمیوم درمنطقه علی آباد بالاتر از طارم بوده است.
با توجه به بالا بودن مقدار فلزات سنگین درزیتون ، لازم است که کنترل بیشتری درمقدار کود وسموم انجام گیرد واز ورود منابع آلوده کننده آب وخاک مزارع جلوگیری شود وهمچنین باغات کشت زیتون درفاصله هر چه بیشتر از جاده ها ومعادن فلزات سنگین قرار گیرند.
کلید واژگان : زیتون سبز ، فلزات سنگین ،دستگاه طیف سنجی جذب اتمی ، زنجان ،گیلان
مقدمه
زیتون از جمله درختانی است که فواید چندگانه داردوتقریبا” تمام بخشهای آن مورد استفاده قرار می گیرد.محصولات اصلی آن شامل روغن زیتون وکنسرو آن می باشد(98). میوه زیتون ومحصولات آن متعلق به گروهی از مواد غذایی هستند که اصطلاحا”عملگر[1]خوانده می شوند.این به دلیل ترکیبات فنولیک زیتون بوده که داری خواص آنتی اکسیدانی ،آنتی موتاژنیک، ضد سرطانی وآنتی گلایسمیک می باشند(9). یافته هایباستان شناسینشان می دهد که کاشت زیتون درایران به 2000 سال پیش برمی گردد(85).در حال حاضر زیتونها به طور عمده درشمال ایران که از لحاظ شرایط آب وهوایی مشابه مدیترانه است کشت می شوند. در10 سال گذشته درختان زیتون بسیاری درایران کاشته شد(84). بنابه گزارش FAO درسال 2009 سطح زیر کشت زیتون درایران به 31.114 هکتار با تولید نسبی 40.025 تن درسال رسید) 97 ).ارقام کشت شده زیتون درایران در استانهای گیلان ،زنجان، قزوین ، گلستان دراستانهای شمالی وخوزستان وفارس در استانهای جنوبی توزیع شده اند(94) .به دلیل اینکه کیفیت روغنهای حاصله از زیتونهای کشت شده درجنوب ایران پایینتر از زیتونهای شمال ایران می باشد از زیتونهای جنوب بیشتر به منظور کنسروی واز زیتونهای منطقه ی شمال ایران عمدتا ” برای تهیه ی روغن استفاده می گردد (57 ).اما سه استان شمالی کشور (گیلان ، زنجان وقزوین) به عنوان مهمترین مناطق کشت زیتون درایران می باشندوبیش از 85% از تولید زیتون ایران متعلق به این مناطق است(85) .تنوع ژنتیکی دراکثر گونه های گیاهی به مرور زمان روند فرسایشی نشان می دهد، درحالیکه درزیتون چیزی به نام فرسایش ژنتیکی مفهوم نداردواین رمز قدرت سازگاری بالای زیتون با شرایط متنوع محیطی است (26 ).
علاوه برقدرت سازگاری بالا،کاربرد دومنظوره (روغنی وکنسروی) وخواص درمانی فراوان این گیاه موجب گردیده که سطح زیر کشت زیتون دربرنامه های توسعه کشور قرار گیرد.این برنامه ریزی در حالی صورت می گیرد که هنوز ابهاماتی درطبقه بندی ارقام زیتون ایرانی وجود داردوموجب شده است که یک رقم
تحت عنوان چندین نام [2]ویا چندین رقم تحت عنوان یک نام طبقه بندی شوند[3]. این مشکل در سراسر جهان نیز وجود داردبه طوریکه بیش از 1200 رقم زیتون شناخته شده جهان تحت 3000 اسم مختلف نامگذاری شده اند(29 و30). فراموش شدن اطلاعات باغها ،نامگذاری مجدد ارقام وارداتی ، بی دقتی در نامگذاری درحین تکثیر وخصوصا” استفاده از صفاتمورفولوژیکغیر استانداردسبب بروز چنین ابهاماتی شده است(75). فلزات سنگین درگیاهان ومواد غذایی می تواند یک فاکتور مهم درمسمومیت انسان باشد، با توجه به شیوع بالای بیماری در میان مردم ایران و افزایش گرایش مردم به مصرف زیتون محتوای کادمیوم وسرب در زیتونهای سبز دو استان گیلان وزنجان که از مناطق مهم تولید زیتون درایران هستند را مورد بررسی قرار دادیم.

جغرافیای انسانی

2-7:جمعیت و اشتغال.. 28

2-8: جانوران.. 29

2-9: کوهها و رودها 29

2-10: آثار تاریخی و گردشگری.. 30

فصل سوم: حکومت و حاکمان تالشدر عصر قاجار. 32

3-1: تالش در زمان حکومت آقامحمد خان قاجار 34

3-1-1: حکومت میرمصطفی خان تالش…. 35

3-2: حکومت و حاکمان تالش در زمان فتحعلی شاه قاجار 37

3-2-1: میر حسن خان تالش…. 41

3-2-2:میر کاظم خان تالش…. 42

3-3: حکومت و حکام تالش در زمان محمدشاه قاجار 44

3-4: حکومت و حکام تالش در عصر ناصری.. 45

3-5: حکومت و حاکمان تالش در عصر مظفرالدین شاه قاجار 62

3-6: حکومت و حاکمان تالش در دوره محمد علی شاه 77

فصل چهارم: اسناد حاکمان تالش در دوره قاجار. 89

4-1: تعریف سند: 90

4-2: اهمیت اسناد: 91

4-3: انواع سند: 91

4-4: دوره زمانی مربوط: 92

4-5: اسناد میرمصطفی خان.. 94

4-6: اسناد میر حسن خان تالش…. 96

4-7: اسناد حکومت و حکام آستارا و نمین.. 97

4-7-1: اسناد صارم السلطنه سردار ناصر و دیگر حکام نمین و آستارا 101

4-8: اسناد حکومتی و حاکمان کرگانرود(عمیدالسلطنه سردار امجد) 104

4-9: اسناد حکومتی و حکام اسالم. 106

4-9-1: عمید السلطان.. 108

4-10: اسناد حکومتی و حاکمان ماسال.. 109

4-11: اسناد حکومتی فومن و حاکمان آن.. 111

4-11-1: اسناد معین الرعایا 113

4-12: اسناد متفرقه. 114

4-13: طالش دولاب و اسناد مربوط به حاکمان آن.. 115

4-14: اسناد متفرقه: 119

4-15: اسناد میرزا عبدالوهاب آصف الدوله. 120

4-16: اسناد موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.. 122

فصل پنجم:بررسی اسناد حکام تالش در دوره قاجار. 123

5-1: بررسی اسناد حاکمان آستارا و نمین.. 124

5-1-1: کشمکش و جنگ با قاجاریان.. 125

5-1-2: جدال با روسیه. 126

5-1-3: اختلاف با حکام و طوایف دیگر. 127

5-1-4: مالیات و خراج. 128

5-1-5: تصرفات ملکی ، اموال و احشام رعیت… 129

5-1-6: مرزبانی و نگهداری سرحدات.. 130

5-1-7: مالکیت و اجاره بندر آستارا و گمرکات آن.. 130

5-2: بررسی اسناد خوانین و حکام کرگانرود. 132

5-2-1: مالیات و جمع آوری آن در کرگانرود. 133

5-2-2: روسها و حکام کرگانرود. 133

5-2-3: اختلاف با حکام دیگر منطقه. 133

5-2-4: شکایات مردمی از حکام کرگانرود. 134

5-3: بررسی اسناد خوانین و حکام اسالم. 135

5-4: بررسی اسناد حکومت و حاکمان تالشدولاب.. 137

5-5: بررسی اسناد حکومتی و حکام شاندرمن.. 140

5-6: بررسی اسناد حکومتی و حکام ماسال.. 142

5-7: بررسی اسناد حکومتی و حکام فومن.. 145

نتیجه گیری.. 147

پیشنهادات تحقیق.. 148

ضمیمه. 149

متن برخی اسناد. 149

منابع و مآخذ 161

فهرست روزنامه ها 168

فهرست اسناد. 170

تصاویر برگزیده اسناد. 182

1-1: بیان مسئله:

تاریخ­های محلی از جمله منابع مهم پژوهش در مطالعات تاریخی هر کشور محسوب می­شوند که علاوه بر تاریخ سیاسی حکام و خاندان­های محلی، حاوی اطلاعات بسیاری درباره ی­ شرایط فرهنگی و اجتماعی آن منطقه هستند. افزون بر این، بخشی از ارزش مطالعات مربوط به تاریخ­های محلی توجه این آثار به جزئیات امور و یا ذکر مطالبی است که در منابع دیگر یافت نمی­شوند و تنها رد پای آن­ها را در چنین آثاری می­توان جست.

پژوهشی از این دست زمینه­ساز دو دستاورد عمده است. نخست آن که از راه شناسایی و تدوین تاریخ محلی، بر غنای مطالعات تاریخی کشور به عنوان پیکره­ای منسجم افزوده می­شود. دیگر آن که مجموعهی اسناد مربوط به حکام تالش در دوره­ی قاجار تا حد امکان به صورت کامل گردآوری می­گردد.

از آن جا که دوره­ی قاجار از چشم­اندازهای گوناگون، دارای اهمیت ویژه­ای نزد پژوهشگران تاریخ است، بررسی و شناخت تاریخ­های محلی در این دوره می­تواند پاسخگوی پرسش­های بسیاری در این زمینه باشد. به همین دلیل، پژوهش حاضر به مطالعه­ی اسناد بازمانده از دوره­ی تاریخی پیش­گفته در منطقه­ی تالش به عنوان منطقه­ای استراتژیک خواهد پرداخت.

1-2: هدف و اهمیت موضوع:

به دلیل همجواری منطقه تالش با کشور روسیه در دوه قاجار ، تولید محصولات استراتژیک ، سکونت قوم تالش با ویژگیهای زبانی و تاریخی منحصر به فرد و شرایط خاص سیاسی، اجتماعی و اقلیمی اهمیت تحقیق در تاریخ محلی آن و به ویژه بررسی مستند به اسناد بازمانده از حاکمان این منطقه اهمیت اساسی در این پژوهش است.

1-3: پرسشهای تحقیق:

• آیا اسناد مربوط به حاکمان تالش در دوره­ی قاجار به عزل و نصب حکام مرتبط می­شود؟

• آیا در اسناد مربوط به حاکمان دوره­ی قاجار می­توان شواهدی از نوع حکومت­داری پادشاهان این دوره یافت؟

• آیا اسناد مربوط به حاکمان تالش در دور­ی قاجار حاوی ناگفته­هایی درباره ی­ وضعیت معیشتی مردم است؟

1-4: فرضیه ها:

1- اسناد حاکمان مربوط به عزل و نصب آنهاست.

2- حکومت داری قاجاریان از داده های این اسناد است.

3- در مورد وضعیت معیشتی این اسناد اطلاعاتی ندارند.

1-4: روش تحقیق:

پیکره­ی داده­های پژوهش به دو شیوه­ی کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. در بخش میدانی با مراجعه به مراکز اداری مرتبط همچون فرمانداری، شهرداری، میراث فرهنگی و کتابخانه­های تالش تمامی آن چه از دوره­ی قاجار به­جای­مانده جمع آوری شد. همچنین با حضور در منطقه و مراجعه به خانواده­های قدیمی تلاش شد که چنانچه سندی از این دوره باقی مانده است گردآوری گردد. بخش پژوهش میدانی به تهیه­ی پیکره­ی داده­ها از اسناد موجود در سازمان اسناد و کتابخانه­ی ملی ایران، مرکز اسناد، موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه­ ملی ملک، مرکز اسناد، موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی، موسسه­ی مطالعات تاریخ معاصر ایران اختصاص یافت.

پژوهش حاضر بنیادی است و درحوزه­ی مطالعات نظری قرار دارد؛ روش انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی است. به این معنا که پس از گردآوری داده­ها، ابتدا پیکره توصیف شده و سپس تحلیلی درباره ی­ نوع داده (سند) به دست داده شده است. در ادامه به تبیین فرضیه­های مطرح­شده در پژوهش پرداختیم.

1-5: محدودیت های تحقیق

پراکندگی اسناد در سازمان های مختلف اولین مشکل موجود در راه این پژوهش بود.ضمن آنکه بسیاری از اسناد موجود در کتابخانه ها وسازمانها شناسایی و فهرست نشده، در نتیجه قابل بازیابی نبود و امکان دستیابی به آنها وجود نداشت، برخی از اسناد نیز در پستوی خانه ها، یا در سازمانها و نزد اشخاص قرار داشته و غیر قابل دسترس بود و امکان استفاده از آنها در این تحقیق میسر نشد.

دسترسی به اصل اسناد نیز مساله مهمی بود که در برخی موارد سختگیری های بی مورد مسئولین باعث ناامیدی و یاس می شد.بازخوانی و استنساخ برخی اسناد نیاز به زمان بسیار زیادی داشت و کوشش شد به دلیل حجم بسیار اسناد و مدارک موجود بررسی محتوایی آنها انجام شود.

1-6: ضرورت تحقیق

از آنجایی که تحقیقات تاریخی نیازمند اسناد و مدارک مختلف جهت اثبات و یا تعیین صحت و سقم مطالب تاریخی بوده و تاریخ منطقه تالش نیز از این قضیه مستثنی نیست بنابراین ضروری بود تا حاکمان منطقه را به لحاظ اسنادی مورد بررسی و تحقیق قرار داده و نتیجه پژوهش مستند به اسناد معتبر تاریخی باشد. از طرفی چون شهرها و مردمان تالش درگیر ظلم و استبداد حکام محلی و دست اندازی روسها از طرف دیگر در دوره قاجاریه بود در نتیجه بررسی اسناد حکام آن سرزمین جهت روشن شدن تاریخ محلی منطقه به عنوان جزیی از تاریخ کشور ضروری تشخیص داده شد.

1-7: تعریف تحقیق

از آنجا که این تحقیق به بررسی اسنادی حاکمان تالش در دوره قاجار می پردازد که درباره حاکمان نوشته شده و یا به آنها و از آنها صادر شده است، بنابراین تعریف هر کدام از عناوین به اختصار آورده می شود:

– اسناد: قانونسازمان اسناد ملیایران سند را این گونه تعریف کرده است« کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده ها، عکسها نقشه ها، نمودارها، فیلم ها، نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه به دولت تهیه و یا به دستگاه دولت رسیده و از لحاظ اداری،مالی، اقتصادی،قضایی،سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی، تاریخی» تبصره ماده اول قانون مصوب 17/2/1349(عزیزی،1390،شماره 81،صص 120-151).

و به تعریفی دیگر: جمع سند و به هر چیزی گفته می شود که بتوان با آن مطلبی یا چیزی را اثبات ،رد و یا درباره ی آن داوری نمود و در لفظ به معنی چیزی است که بتوان به آن تکیه کرد و در پژوهش حاضر به اسناد مکتوب گفته می شود که مورد بررسی و قابل استناد باشد.

44

44

45

48

49

51

51

52

2- 4- 1 آغازگر ها: 52

دستورالعمل واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) 52

53

53

54

54

55

2- 4-6 تعیین توالی قطعات تکثیر یافته و آنالیز آنها 56

57

58

58

59

60

فصل سوم: نتایج

62

64

82

98

98

99

103

105

109

109

112

3-5-3-3 آنالیز Maximum Liklihood داده های nrDNA ITS 115

F cpDNA 117

119

121

فصل چهارم: بحث

124

127

129

130

134

فصل پنجم: منابع

136

در این مطالعه، بررسی بیوسیستماتیکی بخشهViolaاز سردهViolaدر شمال ایران از جنبه های مرفولوژیکی، آناتومیکی و ملکولی انجام شد. آنالیز عددی برای تاکسونهای جمع آوری شده از ایران متعلق به دو زیربخشهViolaوRostrataeبه صورت جداگانه انجام گرفت و بر اساس نتایج حاصل از این آنالیز، گونه های هر کدام از زیربخشه هایViolaوRostrataeاز یکدیگر متمایز شدند. به منظور انجام مطالعات آناتومیکی، بخش های ریشه، ساقه رونده، برگ، دمبرگ و دمگل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفات مورد بررسی در تمایز زیربخشه ها و گونه ها مفید هستند. بر این اساس دو گونهV. albassp. albaوV. sintenisii، در برشهای ریشه در وجود یا عدم وجود ناحیه مغز و تعداد لایه های پارانشیمی زیر آوند چوب از یکدیگر متمایز گردیدند. دو گونه نزدیکV. caspiaوV. reichenbachianaنیز در برش های ریشه، در وجود یا عدم وجود مغز و تراکم کریستالی از یکدیگر قابل تمایز بودند. در بررسی مولکولی، از دو نشانگر، شامل nrDNA ITS و cpDNA trnL-F برای تعیین حدود گونه ها استفاده شد. بر این اساس، گونه های این بخشه به خوبی از یکدیگر متمایز شدند. به منظور بازسازی روابط فیلوژنی بخشهViolaو بررسی میزان خویشاوندی این بخشه با سایر بخشه های سردهViola، داده های مولکولی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار PAUP* 4.b10 و روش بیشینه احتمال در نرم افزار TreeFinder (Version Of March 2011) آنالیز شدند. درخت مطلق مرکزی با بیشترین پارسیمونی برای داده های ترکیبی ITS و trnL-F، یک کلاد با ارزش حمایتی 100% را برای بخشهViolaبادو زیر بخشهViolaو Rostrataeنشان می دهد. نتایج حاصل از این مطالعه، حضور 6 گونه و 3 زیر گونه را تایید کرده است. نتایـج به دست آمده نشان داد کهV. albassp.albaوV.sintenisiiبه صورت سیمپاتریک در شمال ایران پراکنش دارد

1-1 تاریخچه مطالعات سیستماتیکی سرده Viola

سرده .ViolaL. با دارا بودن 600-525 گونه همـی کریپتوفیت[1]، کامـوفیت[2] و فانـروفیت[3] بزرگتـرین سـرده خانـواده Violaceae اسـت Clausen, 1964; Ballard, 1996)). ایـن سـرده در سـال 1753 توسـط لینــه[4] معـرفی شد و نمـونه تیپ این سـرده،V.odorataاست که در سال 1982 نمونه لکتوتیپ آن توسط Haesler جمع آوری و گزارش شد (Marcussen, 1998).

این سرده در سال 1823 توسط گیاهشناس سوئیسی De Candolle به بخشه ها و زیر بخشه های مختلف طبقه بندی شد (Chatterjee & Sharma, 1987). در سده گذشته، مونوگرافر آلمانی، Becker، اولین تاکسونومیستی بود که این سرده را در سطح جهان بررسی کرد و تعداد بسیار زیادی گونه جدیـد و تقسیم بندیهای تاکسونومیکـی جدیدی معرفی کرد (Becker, 1916, 1917a, 1917b, 1918, 1922, 1923a, 1923b, 1923c, 1923d, 1924, 1925a). مطالعات وی در ایـن زمینـه (1925b)، اولیـن ارزیابـی جامـع سردهViolaرا شامـل شناسـایی 14 بخشه و تقـریباً دو برابر گروه های زیر بخشـه ای در جهـان، بوجـود آورد، بزرگتـرین بخشـه آنNomimiumبود که بعدها به نام بخشـهViolaتغییـر پیـدا کرد. سپس Clausen (1927, 1929, 1964) بازبینی هایتاکسونومیکیعمده ای بر طبقه بندی Becker انجام داد که اغلب آنها توسط متخصصان بعدی پذیرفته شد، در حالیکه قسمتی هنوز مبهم باقی مانده است. متخصصان دیگر تغییرات دیگری اعمال کردند که عمدتاً شامل نامگذاری های اولیه بود (Bamford & Gershoy, 1930; Gershoy, 1934; Yuzepchuk & Klokov, 1974). Clausen گروه های بدون ساقه اصلی با عدد کروموزومی پایه x=12 یا مشتقات آنیوپلوئیدی را در بخشهPlagiostigmaقرار داد و گروه های با عدد پایه کروموزومی x=10 را در بخشهNomimium(بخشه نامعتبرRostellataeدر طبقه بندی خودش) قرار داد که اکنون به میزان زیادی کاهش پیدا کرده است. وی همچنین گروه هایی که به طور برجسته دارای ساقه اصلی و گلهای زرد بودند را از سری ها و زیربخشه ها به بخشهChamaemelaniumارتقاء داد و بخشهNuttallianaeرا به تعدادی زیر بخشه تقسیم کرد. اگرچه برخی متخصصان بخشهDischidiumدر طبقه بندی Becker را حفظ کردند و زیر بخشهOrbicularesرا در بخشهNomimiumابقا کردند، Clausen بخشهDischidiumوOrbicularesرا ادغام کرد و آنها را در بخشهChamaemelanium، زیر بخشهBefloraeکه به صورت نامعتبر چاپ شده بود، قرار داد. Clausen و دیگر متخصصان عقاید متفاوتی درباره محدوده و مرتبه گروه هایAdnatae،Diffusae،Langsdorffianae،StolonosaeوVaginateابراز کرده اند (Ballard et al., 1999).

تصویری از خلاصه طبقه بندی Becker و تغییرات عمده اعمال شده توسط محققین بعدی در شکـل 1-1-1 نشان داده شده است.

1-2 موقعیت سیستماتیکی تیره Violaceae

تیره Violaceae Batsch. با 23 جنس و نزدیک به 900-825 گونه عموماً در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پراکنش دارد (Munzinger & Ballard, 2003; Melchior, 1925; Valentine, 1962; Watson & Dallwitz, 1992-97; Kruse, 1994). این تیره به مدت طولانی به عنوان تیره اصلی[5] راسته Violales شناخته می شد (Cronquist, 1981; Takhtajan, 1997)، ولی بر اساس مطالعات ملکولی در راسته Malpighiales قرار گرفته است (APG II, 2003; APGIII, 2009). دراین راستـه، تیـره Violaceae و 4 تیـره دیگـر (Achariaceae, Lacistemataceae, Passifloraceae & Salicaceae) یک کلاد را تشکیل می دهند (Davis et al., 2005; Tokuoka & Tobe, 2006) و Violaceae به عنوان گروه خواهری با Passifloraceae در نظر گرفته می شود (Soltis et al., 2007; Tokuoka & Tobe, 2006).

طبقه بندی تیره Violaceae توسط چندین گیاه شناس بررسی شده است (Melchior, 1925; Hekking, 1988; Munzinger & Ballard, 2003). با توجه به اغلب سیستم های طبقه بندی اخیر، این تیره به 3 زیر تیره تقسیم می شود:LeonioideaeوFusispermoideaeاز آمریکای جنوبی، که هر دو مونوژنریک و به طور مشخص ابتدایی هستند (Hodges et al., 1995; Hekking, 1988) وVioloideaeکه اشتقاق بیشتری دارد و بقیه سرده را شامل می شود. این طبقه بندی بر اساس پیچش گل در غنچه[6]، میوه، نوع بذر و میزان اتصال سطح پشتی بساک ها بوده است (Hekking, 1988; Munzinger & Ballard, 2003). زیر تیرهVioloideaeبر اساس دو صفت جام گل منظم یا نامنظم و حضور یا عدم حضور شهدگاه[7] به 2 طایفهVioleaeوRinoreaeتقسیم می شود (Hekking, 1988; Munzinger & Ballard, 2003)، که سردهViolaمتعلق به طایفهVioleaeمی باشد.

شرح ریخت شناسی سردهViola

ریختشناسیگل

سردهViolaبر اساس ریخت شناسی گل به دو دسته تقسیم می شود (Tutin et al., 1968): بخشهMelaniumکه Pansies نامیده می شوند و سایر بخشه ها که با نام عمومی Violets شناخته می شوند. وجه تمایز دو گروه نحوه قرارگیری گلبرگ های کناری است که در Violets به سمت پایین و در Pansies به سمت بالا است. ویژگی های متمایز کننده دیگر عبارتند از: (i) پراکنش بیوجغرافیایی: Pansies تنها در اروپا و غرب آسیا پراکنش دارد، درحالیکه Violets همه جا زی[1] هستند (Clausen, 1929). (ii) وجود چند شکلی[2] دانه گرده: بررسی 28 گونه اروپاییViolaنشان می دهد که 81% گونه های Pansies این چند شکلی را نشان می دهند در صورتی که این رقم برای Violets 42% است (Dajoz, 1999)؛ (iii) دیگر ویژگی های ریخت شناسی گل مانند طول جام گل و طول مهمیز؛ همچنین اکولوژی گرده افشانی در بین دو گروه به میزان زیادی متفاوت است (Beattie, 1971, 1974; Herrera, 1993; Ballard, 1996). Pansies تنها گل های برون زاد آور (Chasmogamous) تولید می کننـد (Knuth, 1908; Herrera, 1993)، در حالیکه Violets هر دو نوع گل های باز و جاذب حشرات (Chasmogamous) و گل های شدیداً کاهش یافته، بسته و خود گرده افشان (Cleistogamous) تولید می کنند (Beattie, 1969; Grime et al., 1986).

فرم رویشی: در سردهViola، فرم رویشی به میزان قابل توجهی در بین گونه ها متفاوت است. ساختار پایه غالب در این سرده، ریزوم با برگ های رزت انتهایی (در چند ردیف)، چند ساله و ساقه گل دهنده جانبی (با برگ هایی در دو ردیف)، یک ساله است. این ساختار پایه برای مثال درV. rivinianaوV.rupestris، به شکل های مختلف تغییر می یابد. در برخی گونه ها، برگ های رزت وجود نداشته و تنها ساقه گل دهنده خارج شده از ریزوم دیده می شود (V. elatior, V. canina). در برخی دیگر، ساقه هوایی به صورت ساقه رونده[3] تغییر یافته (V. palustris, V.odorata) و یا اصلاًً وجود ندارد (V. hirta, V. somchetica). در بخشهMelaniumسیستم ساقه ای اصلی به میزان زیادی تغییر یافته و به آسانی قابل شناسایی نیست. گونه های درختی و درختچه ای در هاوایی دیده می شود (V.tracheliifolia,V. waialenalenae). به گونه هایی که گل های آن در ساقه های هوایی قرار دارد، ساقه دار[4] و به آن دسته که گل ها از محل خروج برگ های رزت ایجاد می شوند، بدون ساقه[5] می گویند.

برگ:برگ ها ساده، رزت و یا ساقه ای با آرایش متناوب؛ معمولاً قلبی شکل، کلیوی شکل تا سه گوش، گاهی کشیده یا تخم مرغی و یا قاشقی؛ حاشیه کامل، دندانه دار یا اره ای؛ دمبرگ دار.

کرک: در صورت وجود ساده، با اندازه متغیر در بین گونه ها، به صورت پراکنده تا متراکم یا پشم آلود.

1-10-8- توافق پذیری.. 12

1-10- 9- وجدان کاری.. 12

1-10-10- ثبات هیجانی.. 13

1-10-11- گشودگی.. 13

1-11- پیشینه و جنبه نوآوری تحقیق.. 13

فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 18

2-1- بخش اول: شخصیت… 19

2-1-1- تعریف شخصیت… 19

2-1-2- منشا شخصیت… 20

2-1-3- دیدگاه های شخصیت… 26

2-1-3-1- دیدگاه های روان کاوی.. 26

2-1-3-2- دیدگاه رفتاری و دیدگاه شناختی اجتماعی.. 26

2-1-3-3- دیدگاه های انسانگرا 27

2-1-3-4- دیدگاه های صفتی.. 29

2-1-4- نظریه های شخصیت… 30

2-1-4-1- برونگرایی و درونگرایی یونگ… 30

2-1-4-2- ویژگی های شخصیت آلپورت… 30

2-1-4-3- ویژگی های شخصیتی کتل.. 32

2-1-4-4- نظریه نوع آیزنک… 34

2-1-4-5- شاخص نوع مایرز- بریگز. 35

2-1-4-6- مدل پنج عاملی.. 37

2-1-4-6-1- رابطه ابعاد شخصیت و عملکرد: 41

2-1-4-6-2- رابطه شخصیت و فرهنگ: 43

2-1-4-6-3- پیشینه ی نظری طرح پنج عاملی شخصیت… 43

2-1-4-6-4- مقیاس های آزمون NEO PI-R.. 45

2-1-4-6-5- تعامل صفت- وضعیت… 51

2-1-4-7- تناسب شخصیت با شغل هالند. 51

2-1-5- ویژگی های مهم شخصیتی.. 54

2-1-5-1- قدرت طلبی (ماکیاولیسم) 54

2-1-5-2- کانون کنترل. 55

2-1-5-3- عزت نفس… 56

2-1-5-4- خود باوری.. 57

2-1-5-5- خود شیفتگی.. 58

2-1-5-6- خودپایشی.. 59

2-1-5-7- مخاطره پذیری و مخاطره گریزی.. 59

2-1-5-8- الگوی رفتاری نوع الف و ب… 60

2-1-5-9- خودکامگی: 61

2-1-5-10-انگیزش پیشرفت: 62

2-1-6- فرهنگ و شخصیت… 62

2-2- بخش دوم: فشار روانی.. 63

2-2-1- مفهوم فشار روانی.. 63

2-2-2- تعریف فشار روانی.. 64

2-2-2-1-تعریف فشار روانی شغلی.. 67

2-2-2-2 فشار روانی حرفه ای.. 67

2-2-2-3 فشار روانی مثبت و کارکردی.. 68

2-2-3- رهیافت های نسبت به فشار روانی.. 71

2-2-4- نظریه های فشار روانی.. 73

2-2-4-1- فشار روانی به عنوان پاسخ درونی.. 73

2-2-4-2- عوامل محیطی فشار روانی.. 76

2-2-4-3- فشار روانی به عنوان کنشی متقابل.. 78

2-2-5- نشانه های فشار روانی.. 79

2-2-6- عوامل فشار روانی.. 82

2-2-6-1- سطح فردی.. 84

2-2-6-2- سطح گروهی.. 90

2-2-6-3- سطح سازمانی.. 92

2-2-6-4- سطح فراسازمانی.. 95

2-2-6-5 افزایندگی عوامل فشار روانی.. 99

2-2-6-6 استلزام های مدیریتی.. 101

2-2-7- مقابله. 102

2-2-8- آثار و نتایج فشار روانی.. 103

2-2-8-1 تنیدگی فردی.. 103

2-2-8-2 تنیدگی سازمانی.. 106

2-2-9- تعدیل کننده های فشار روانی.. 108

2-2-9-1 شخصیت نستوه یا خستگی ناپذیر: 108

2-2-9-2- کانون کنترل درونی: 111

2-2-9-3- عزت نفس (احترام به خود): 111

2-2-9-4- جنسیت: 112

2-2-9-5- درماندگی اکتسابی: 113

2-2-9-6- شخصیت نوع الف و ب: 113

2-2-9-7 خود اتکایی: 119

2-2-9-8 حمایت اجتماعی: 120

2-2-9-9 توان: 121

2-2-9-10 تفاوتهای حرفه: 122

2-2-10- پیشگیری از فشار روانی.. 122

2-2-10-1- استراتژی های فردی پیشگیری از فشارزاها 123

2-2-10-2- استراتژی های سازمانی پیشگیری از فشارزاها 125

2-2-10-3- استراتژی های فردی پیشگیری از فشار روانی.. 127

2-2-10-4- استراتژی های سازمانی پیشگیری از فشار روانی.. 130

2-2-10-5- استراتژی های فردی و درمان پیامدهای فشار روانی.. 134

2-2-10-6- استراتژی های سازمانی و درمان پیامدهای فشار روانی 137

2-2-10-7- ارتقای جامع سلامت… 139

2-2-11- فشار روانی بدون تنیدگی.. 141

2-3- بخش سوم: تحلیل رفتگی.. 142

2-3-1- تعریف… 142

2-3-2 رابطه فشار روانی و تحلیل رفتگی.. 145

2-3-3- رابطه شخصیت و تحلیل رفتگی.. 146

2-3-3-1 پنج عامل بزرگ شخصیت و تحلیل رفتگی.. 147

2-3-4- مراحل شکل گیری تحلیل رفتگی.. 149

2-3-5- عوامل ایجادکننده و پیامدهای تحلیل رفتگی.. 154

2-3-6- تنوع تحلیل رفتگی.. 158

2-3-7- پیشینه بررسی تحلیل رفتگی شغلی: 159

فصل سوم: روش انجام تحقیق.. 164

3-1- مقدمه. 165

3-2- روش تحقیق: 165

3-3- جامعه آماری.. 166

3-4- متغیرها: 167

3-5- روش جمع آوری اطلاعات: 167

3-6- ابزار جمع آوری اطلاعات: 168

3-7- تعیین روایی و پایایی پرسشنامه. 169

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده ها 170

3-9- قلمرو تحقیق ( زمانی، مکانی، موضوعی): 170

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج.. 172

4-1-مقدمه: 173

4-2- ویژگی های جمعیتی پاسخ دهندگان به پرسشنامه (آمار توصیفی) 174

الف) توزیع پراکندگی پاسخ دهندگان از نظر محل فعالیت (معاونت) 174

ب) توزیع پراکندگی پاسخ دهندگان از نظر محل فعالیت (معاونت) 175

ج) توزیع پراکندگی پاسخ دهندگان از نظر تحصیلات… 176

د) توزیع پراکندگی پاسخ دهندگان از نظر سن.. 177

ه) توزیع پراکندگی پاسخ دهندگان از نظر سابقه کار در دانشگاه 178

4-3- بررسی فرضیات تحقیق.. 180

4-4- بررسی رابطه میان ابعاد شخصیت و تحلیل رفتگی.. 196

4-5- بررسی پرسشنامه و پاسخ های داده شده به آن. 201

4-6- بررسیتیپ شخصیتیكاركنان. 202

4-7- بررسی میزان تحلیل رفتگی کارکنان. 205

فصل پنجم: نتایج پژوهش و پیشنهادها 210

5-1- مقدمه. 211

5-2- خلاصه پژوهش… 211

5-3- نتایج پژوهش… 212

5-4- تحلیل نتایج: 215

5-5- پیشنهادهای حاصل از پژوهش… 215

منابع و مآخذ. 217

1- منابع فارسی.. 217

2- منابع لاتین.. 221

1-1- مقدمه

عصری كه در آن زندگی می كنیم، عصری جدید از دستاوردهای عظیم علمی و مبتنی بر فناوری، پیشرفت و تغییر، كاربرد انرژی هسته ای، ارتباط از راه دور و خودكار شدن فرایند تولید می باشد. عظمت و سرعت پیشرفتهای علمی و فنون متأثر از آن، بی تردید دگرگونیهای اجتماعی و تحولات اقتصادی را به همراه خواهد داشت. بر این مبنا در چنین شرایطی تغییر و تحولات عمیقی در زندگی افراد و اشتغال آنها به وجود می آید. امروزه سازمانهای نوآور و پیشرو برای رسیدن به اهداف و برنامه های خود در صددند تا راهكارهایی جهت سازگاری مطلوب كاركنان خود با چنین تغییرات عظیمی به وجود آورند. توجه به انسان به عنوان یك موجود پیچیده، سازگاری وی با چنین روابط، تجهیزات، تغییرات و دستورالعملها و به طور كلی محیط های شغلی در یك سازمان متفاوت از گذشته گردیده و انسان عصر حاضر ، در جریان سازگاری با محیط اجتماعی و شغلی خود ناچار است محدودیتها و فشارهایی را متحمل شود. (جوادی نیا، 1388: 1)

كار کردن، صرفنظر از تأمین مالی، می تواند برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر تحرك روانی و بدنی،تماس اجتماعی، احساسات خودارزشمندی، اعتماد و توانمندی را ارضا كند. با وجود این، كار می تواند منبع فشار عمده ای نیز باشد. احساس دایمی فشار، اثرات آسیب زای چندی را بر جا می گذارد كه از آن به نام تحلیل رفتگی شغلی یاد می كنند.(پاول،1377: 50)

در این فصل پس از تعریف موضوع و اهمیت و ضرورت مطرح نمودن آن به اهداف، سوالات و فرضیات تحقیق می پردازیم و پس از آن قلمرو تحقیق و کاربردهای آن مطرح و در خاتمه تعریف عملیاتی واژگان تحقیق ذکر می شود.

در فصل دوم ادبیات تحقیق که شامل سه بخش شخصیت، فشار روانی و تحلیل رفتگی است مطرح خواهد شد.

در فصل سوم به روش تحقیق و در فصل چهارم به نتایج حاصله از آن می پردازیم.

در خاتمه در فصل پنجم، نتیجه گیری و پیشنهادهای حاصل از تحقیق ذکر می شود.

1-2- تعریف موضوع

طبق تعریف کی رایکو (1978) فشار روانی به عنوان پاسخی به تأثیرات منفی تلقی می شود که زمان بروز آن هنگامی است که فشار غیرقابل کنترل به مدت طولانی ادامه یابد و استراتژی های مقابله ای فرد نتواند آن را برطرف سازد. سطح بالایی از فشار روانی شغلی اغلب منجر به نارضایتی شغلی، غیبت از کار و ترک شغل و در نهایت تحلیل رفتگی شغلی می گردد. تحلیل رفتگی به عنوان فقدان انرژی و نشاط تعریف می شود و شخص دچار تحلیل رفتگی احساس کسالت انگیزی را نسبت به انجام رفتار شغلی نشان می دهد. تحلیل رفتگی حالتی است که در یک فرد شاغل به وجود می آید و پیامدی از فشار شغلی دائم و مکرر است. به این ترتیب شخص در محیط کارش به دلیل عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می کند و این فشار، دائمی و مکرر بوده و در نهایت به احساس تحلیل رفتگی تبدیل می گردد. در این وضعیت احساس کاهش انرژی رخ می دهد و باعث پایین آمدن کارایی و بهره وری کارکنان می شود. (حسنی، 1381: 1)

به اعتقاد گینز و جرمییر فرصتهای اندک برای ارتقا و وجود قوانین و مقررات خشک این احساس را در فرد ایجاد می کند که در یک نظام غیر منصف گرفتار آمده است و همین احساس باعث می شود فرد نسبت به شغلش نقطه نظرهای منفی پیدا کند. تقویت حالتهای منفی مزمن و فقدان پیشرفت بعد از اینکه خود را در زندگی موفق احساس نمی کند، به عیب جویی، دلسردی، بی علاقگی و سهل انگاریمی انجامد که از جمله نشانه های تحلیل رفتگی هستند. (ساعتچی ،1387 :345) از آنجا که تحلیل رفتگی شغلی غیر تبعیض آمیز است و کارکنان در همه سطوح ممکن است متحمل آن بشوند(بل، 2004: 2). در این راستا شناخت عواملی که در ایجاد و توسعه تحلیل رفتگی نقش دارند اهمیت بسزایی دارد زیرا کاهش اثر بخشی و افزایش غیبت از کار در افرادیکه از تحلیل رفتگی رنج می برند مشاهده می شوند (برونت، 2003: 5).

یکی از مهمترین مقوله های تأثیرگذار بر فشار روانی و ادراک فرد از فشار روانی شخصیت فرد است. طبق تعریف آلپورت «شخصیت عبارت است از سازمان پویای دستگاه بدنی و روانی فرد که چگونگی سازگاری خاص آن فرد را با محیط تعیین می کند.» (آلپورت، 1937: 48) شلدن می گوید: شخصیت، سازمان پویای (زنده) جنبه های ادراکی و انفعالی و ارادی و بدنی (شکلی و اعمال حیاتی بدن) آدمی است. (مشبکی، 1377: 123) برای سنجش تیپ شخصیتی افراد روش های متنوعی وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به مدل پنج عاملی اشاده نمود که با سابقه چهار دهه کار علمی یکی از معتبرترین ابزار سنجش شخصیت به حساب می آید.

این تحقیق به بررسی تأثیر ابعاد شخصیت بر تحلیل رفتگی کارکنان می پردازد. 5 بعد اصلی شخصیت که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرند، عبارتند از: برونگرایی، توافق پذیری، ثبات هیجانی، وجدان کاری، گشودگی یا باز بودن نسبت به تجربیات جدید

در پرسشنامه استاندارد تحلیل رفتگی ماسلاش و جکسون تحلیل رفتگی در 3 بعد مورد سنجش قرار می گیرد که عبارتند از فرسودگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

یکی از رایج ترین مشکلاتی که کارکنان را در همه سنین مورد حمله قرار می دهد، فشار روانی است. فشار روانی طولانی ممکن است منجر به رفتارهای غیر مولد شود. رفتار های غیر مولد متضمن ترک خدمت، غیبت از محل کار، اعتیاد به الکل، اعتیاد به مواد مخدر، پرخاشگری و خرابکاری است. (محمدزاده، 1375: 465) غیبت، توقف کار و ترک خدمت از پیامد های رفتاری فشار روانی است. (قلی پور، 1386: 280-282)

درجات شدید فشار روانی معمولاً توأم با اضطراب و یا ناکامی، فشار خون و کلسترول زیاد می باشد. این تغییرات روانی و فیزیولوژیکی به چند طریق سلامت را به مخاطره می اندازد. از همه مهم تر، فشار روانی شدید به بیماری قلبی کمک می کند. رابطه بین فشار روانی زیاد شغلی و بیماری قلبی کاملا به اثبات رسیده است. (محمد زاده، 1375: 262) ضمناً فشار روانی به اختلال های جسمی می انجامد زیرا نظم درونی بدن در رویارویی با فشار روانی دگرگون می شود. (دیویس و نیو استورم، 1373: 632)

فشار روانی زیاد، در تشدید بیماری های قلبی، ستون فقرات، زخم معده و سردردهای مزمن تأثیر دارد. به طور کلی بین بیماری های فیزیولوژیک و فشار روانی رابطه وجود دارد. کاهش و از دست دادن تمرکز حواس، کاهش خلاقیت، افت کیفیت تصمیم گیری و اتخاذ تصمیمات ضعیف و بی کیفیت، از دست دادنحافظه کوتاه مدتو بلند مدت، اختلالات فکری- شناختی، افزایش خطا، فراموشی و افزایشتوهم از پیامدهای شناختی فشار روانی است. (قلی پور، 1386: 280-282)

سوانح در محیط کار و خارج آن شکل رفتاری دیگری از تنیدگی است که گاهی می توان سرچشمه آن را در عوامل فشار روانی مرتبط با کار به دست آورد. برای مثال مسائل حل نشده در کار، اشتغال ذهنی یا انحراف ذهنی برای کارمندی که به طرف منزل رانندگی می کند به وجود آورد و موجب بروزحوادث رانندگیشود. بر طبق یک پیمایش جدید روی 750 کارگر بالای هجده سال، یک ششم آنان بقدری از همکار خود عصبانی شده بودند که دلشان می خواست او را کتک بزنند. بیشترین میزان خشم انباشته شده در کارکنان زیر سی و پنج سال و در مشاغل منشی گری، دفتری یا فروش گزارش شده است. مطالعات دانشگاه میشیگان درباره تنیدگی سازمانی، انواع هزینه های غیر مستقیم سوء مدیریت فشارهای روانی را برای سازمان نظیر روحیه پایین، عدم رضایت، قطع روابط و گسیختگی روابط کاری شناسایی کرده و رهنمودهایی برای شناسایی هزینه های تنیدگی سازمانی ارائه داده است. صاحب نظران تخمین می زنند که حدود 75 درصد کل ضررهای کار در نتیجه ی تنیدگی است. (رضائیان، 1387: 55-56)

چون دانشگاه ها سازمانهایی خدماتی بوده و متکی به دانش و توانمندی های منابع انسانی خود بوده و بر خلاف سازمانهای تولیدی به خطوط تولید و … متکی نیستند، اهمیت منابع انسانی در آنها بیش از دیگر سازمانها احساس می شود.دانشگاه امام صادقعلیه السلام نیز همانطور که در بیانیه رسالت آن آمده، بار اصلی تحقق رسالت خود را بر دوش اعضاء هیئت علمی و مدیران خود دانسته و در این راستا مشارکت دانشجویان و کارکنان اداری شایسته، کارآمد و سازگار با شرایط دانشگاه را ضروری می داند. (بیانیه رسالت دانشگاه امام صادق علیه السلام)

1-4- اهداف تحقیق

اهداف اصلی این تحقیق عبارتند از:

• شناخت تیپ شخصیتی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}

• اندازه گیری سطح تحلیل رفتگی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}

• تأثیر تیپ شخصیتی بر تحلیل رفتگی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}

• فراهم سازی بستر لازم برای سیاستگذاری های مناسب در زمینه منابع انسانی توسط مدیران در دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}

1-5- سوالات تحقیق

سوال اصلی تحقیق: آیا میان ویژگی های شخصیتی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}و تحلیل رفتگی آن ها رابطه معنادار وجود دارد؟

سوالات فرعی:

• آیا میان شخصیت برونگرا و فرسودگی هیجانی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}رابطه معنادار وجود دارد؟

• آیا میان شخصیت توافق پذیر و فرسودگی هیجانی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}رابطه معنادار وجود دارد؟

• آیا میان شخصیت دارای ثبات هیجانی و فرسودگی هیجانی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}رابطه معنادار وجود دارد؟

• آیا میان شخصیت وظیفه شناس و فرسودگی هیجانی کارکنان دانشگاه امام صادق^{علیه السلام}رابطه معنادار وجود دارد؟