…………………………………………………………………………………………17

٢-١-٢-٢دیدگاه تداعی گرایی …………………………………………………………………………………………..19

٣-١-٢-٢دیدگاه شناختی ………………………………………………………………………………………………….21

٤-١-٢-٢دیدگاه عصبی _ فیزیولوژیکی ……………………………………………………………………………..24

٥-١-٢-٢ دیدگاه تکاملی ……………………………………………………………………………………………………24

٦-١-٢-٢نظریه خبرپردازی یا پردازش اطلاعات ………………………………………………………………….25

2-2-2 پژوهش ها انجام شده در زمینه راهبردهای شناختی…………………………………………………….27

1-2-2-2 تکرار یا مرور…………………………………………………………………………………………………….27

2-2-2-2 بسط یا گسترش معنایی………………………………………………………………………………………28

3-2-2-2 سازمان دهی……………………………………………………………………………………………………….29

3-2-2 فراشناخت……………………………………………………………………………………………………………..30

1-3-2-2 تمایز شناخت وفراشناخت ……………………………………………………………………………………36

2-3-2-2 مولفه هایفراشناختی……………………………………………………………………………………………38

3-3-2-2 برنامه ریزی ……………………………………………………………………………………………………….39

4-3-2-2 كنترل ونظارت…………………………………………………………………………………………………….40

5-3-2-2 نظم دهی…………………………………………………………………………………………………………….40

6-3-2-2 رشد فراشناخت…………………………………………………………………………………………………..41

7-3-2-2 فنون آموزش راهبردهای شناختی وفراشناختی……………………………………………………………44

8-3-2-2 الگوهای آموزش راهبردهای فراشناختی…………………………………………………………………….47

4-2-2 آموزش فنی وحرفه ای……………………………………………………………………………………………….48

1-4-2-2 پیشینه آموزش های مهارتی فنی وحرفه ای ……………………………………………………………….48

2-4-2-2 پیشینه سازمان فنی وحرفه ای در ایران……………………………………………………………………..50

3-4-2-2 نقش آموزش فنی وحرفه ای در چند کشور جهان………………………………………………………60

4-4-2-2 راهنمای شاخه کاردانش………………………………………………………………………………………… 69

5-2-2 فناوری چیست…………………………………………………………………………………………………… . 73

1-5-2-2 فناوری اطلاعات و ارتباطات ………………………………………………………………………..74

2-5-2-2 فناوری اطلاعات وسواد اطلاعاتی………………………………………………………………………….76

3-5-2-2 آموزش فناوری……………………………………………………………………………………………………78

4-5-2-2 چگونگی ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی ……………………………………80

5-5-2-2 سواد فناوری………………………………………………………………………………………………………87

6-5-2-2 رویكرد تلفیق فناوری و آموزش…………………………………………………………………………….88

7-5-2- 2الگوی بهره گیری از فناوری در فرآیند یاددهی – یادگیری…………………………………………89

8-5-2- 2 رویکرد های مواجهه با فناوری جدید ……………………………………………………………………90

9-5-2- 2 نقش سازمان فنی و حرفه ای در آموزش افراد در زمینه فناوری اطلاعات وارتباطات………93

6-2-2پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………….94

١-6-٢.تحقیقات انجام شده در ایران……………………………………………………………………………………….94

2-6-٢ تحقیقات انجام شده در خارج از کشور………………………………………………………………………..98

فصل سوم : روش شناسی

1-3 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..100

2-3 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. 101

1-2-3 متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………103

3-3 جامعه ونمونه آماری ……………………………………………………………………………………………………103

1-3-3 جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………..103

2-3-3 نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………………..103

4-3 واحد تحلیل………………………………………………………………………………………………………………104

5-3 روش نمونه گیری وحجم نمونه ……………………………………………………………………………………104

6-3روش و ابزار جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………………..104

7-3 روایی واعتبار ابزار اندازه گیری ……………………………………………………………………………………105

1-7-3 اعتبار تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….105

2-7-3 اعتبار محتوای تحقیق …………………………………………………………………………………………….105

3-7-3 پایایی و روایی تحقیق …………………………………………………………………………………………..106

8-3 شرح محیط پژوهش…………………………………………………………………………………………………..107

9-3 روش های تحلیل آماری …………………………………………………………………………………………….107

10-3 خلاصه ای از برنامه آموزشی اجرا شده………………………………………………………………………..108

فصل چهارم : اراﺋﻪ وتجزیه تحلیل داده ها

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..111

آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………………………………………112

تجزیه وتحلیل فر ضیه اول……………………………………………………………………………………………………114

تجزیه وتحلیل فر ضیه 1/1……………………………………………………………………………………………………116

تجزیه وتحلیل فر ضیه 2/1……………………………………………………………………………………………………118

تجزیه وتحلیل فر ضیه3/1…………………………………………………………………………………………………….120

تجزیه وتحلیل فر ضیه دوم……………………………………………………………………………………………………121

تجزیه وتحلیل فر ضیه1/2……………………………………………………………………………………………………..123

تجزیه وتحلیل فر ضیه2/2……………………………………………………………………………………………………..124

تجزیه وتحلیل فر ضیه 3/2…………………………………………………………………………………………………….126

فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری

1-5 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………129

2- 5 نتایج (یافته های پژوهش)……………………………………………………………………………………………130

3-5 بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..133

4-5 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………..135

5-5 پیشنهادات:

الف) پیشنهادات پژوهشی …………………………………………………………………………………………………….136

ب) پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………………………….136

فهرست منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………138

فهرست منابع غیر فارسی ……………………………………………………………………………………………………..142

ضماﺋم

پرسشنامه پیش آزمون و پس آزمون

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول1-2 : حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات………………………………………………………………………….74

جدول2-2 : تأثیر ICT بر آموزش…………………………………………………………………………………………….85

جدول-1- 4 : وضعیت جنسی پاسخگویان……………………………………………………………………………… 112

جدول-2- 4 : توزیع فراوانی وضعیت تحصیلی پاسخگویان………………………………………………………..112

جدول-3- 4 : توزیع فراوانی وضعیت هوشی پاسخگویان…………………………………………………………..113

جدول-4- 4 : آماره های آموزش راهبردهای شناختی ………………………………………………………… …….115

جدول-4-4 : آزمون تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبردهای شناختی…………………………………115

جدول- 5- 4 : آماره های آموزش راهبردهای تکرارو تمرین …………………………………………………….. 117

جدول- 5-4 : آزمون تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبردهای تکرار و تمرین………………………117

جدول -6- 4 : آماره های آموزش راهبردهای شرح و بسط ……………………………………………. …………119

جدول- 6-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبردهای شرح و بسط…………………………………..119

جدول-7- 4 : آماره های آموزش راهبردهای سازمان دهی …………………………………………………. …….120

جدول-7-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبردهای شرح و بسط……………………………………121

جدول -8- 4 : آماره های آموزش راهبردهای فراشناختی ………………………………………………………….122

. جدول-8-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبردهای فرا شناختی…………………………………..122

جدول-9- 4 : آماره های آموزش راهبردبرنامه ریزی ………………………………………………………………….123

جدول-9-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبرد برنامه ریزی………………………………………….124

جدول-10-4 : آماره های آموزش راهبرد کنترل و نظارت ………………………………………………………….125

جدول-10-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبرد کنترل و نظارت………………………………….125

جدول-11- 4 : آماره های آموزش راهبرد نظم دهی ………………………………………………………………….127

جدول-11-4 : تفاوت میانگین(T-Test) آموزش راهبرد نظم دهی……………………………………………127

چکیده

برخلاف گذشته که تصور می شد توانایی یادگیری هر فرد تابعی از میزان هوش و استعدادهای اوست، در چند سال اخیر این نظریه در میان روانشناسان قوت گرفته است که با وجود نقش تعیین کننده عوامل ذاتی هوش و استعداد در یادگیری، عوامل غیر ذاتی دیگری نیز مانند راهبردهای یادگیری (راهبردهای شناختی و فراشناختی) در این رابطه مهم قلمداد می شوند. راهبردهای شناختی به هرگونه رفتار، اندیشه یا عمل یادگیرنده گفته می شود که او در ضمن یادگیری مورد استفاده قرار می دهد و هدف آن کمک به فراگیری سازماندهی و ذخیره سازی دانش ها و مهارت ها و نیز سهولت بهره برداری از آنها در آینده است( واینستاین و هیوم، 1998). راهبردهای فراشناختی تدابیری هستند برای نظارت بر راهبردهای شناختی و هدایت آنها.

موضوع پژوهش حاضر عبارت است از مقایسه اثر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر یادگیری مبانیICT بر روی دانش آموزان کاردانش است، به منظور بررسی تأثیر آموزش این راهبردها بر یادگیری مبانی ICT از بین هنر جویان رشته کامپیوتر 120 نفر هنرجو به روش تصادفی در دسترس درچهار گروه (دو گروه کنترل ودوگروه آزمایش ) جایگزین شدند، به خاطر محدودیت هایی که محقق در انتخاب کاملاً تصادفی آزمودنی ها و نیز کنترل تمام متغیرهای مداخله گر مانند رابطه شاگرد

ومعلم و سابقه قبلی پیشرفت تحصیلی با آنها مواجه بود از یک طرح نیمه آزمایشی استفاده ‏کرد. قبل از اجرای متغیر مستقل با آزمون هوشی(ماتریستهای پیشرونده ریون) مشخص شد همه آزمودنی ها از نظر هوش در یک سطح قرار دارند آزمودنیهای انتخاب شده در دو گروه(شناختی و فراشناختی) به وسیله پیش آزمون کامپیوترواینترنت مورد سنجش قرار گرفتند. برنامه آموزشی در طول ٦ جلسه ٦ ‏ساعت گنجانده شده بود، چهارگروه آزمایشی و کنترل از لحاظ نوع تدریس معلمان، برنامه زمان بندی شخص معلم و سایرشرایط هیچ تفاوتی وجود نداشت و تنها تفاوت بین گروه های آزمایشی و کنترل درآموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بود. نتایج حاکی از آن بود که میانگین نمرات دانش آموزانی که آموزش راهبرد شناختی را گذراندند(88/18) بیشتر از دانش آموزان گروه کنترل بود که دوره آموزش های راهبرد شناختی را نگذراندند (14) و میانگین نمرات دانش آموزان که دوره آموزش راهبرد فراشناختی را گذراندند (74/16) بیشتر از دانش آموزان گروه کنترل بود که این دوره را نگذرانده بودند(19/11). با مقایسه نتایج آزمون مشخص شد که در ابتدا گروه ‏ها از لحاظ عملکرد در آزمون ها تقریباً به صورت یکسان عمل کرده اند در پایان دوره و پس از آموزش راهبردها نمره یادگیری دروس ذکر شده توسط گروه های آزمایش، به گونه معناداری بیش از گروه های کنترل بود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که باید اصلاحاتی از نظر آموزش مهارتهای یادگیری در برنامه درسی مدارس به خصوص دانش آموزان کاردانش انجام گیرد.

وازه های کلیدی : یادگیری ، راهبردهای شناختی(مرور وتکرار، بسط وگسترش وسازمان دهی )، راهبردهای فراشناختی (برنامه ریزی، کنترل و نظارت ونظم دهی )، مبانیICT( ویندوزو اینترنت) عملکرد، هنر جویان کاردانش.

1-1 مقدمه

دنیا در حال گذر از جامعه صنعت محور به جامعه اطلاعا ت محور یا به عبارت دیگر گذر از دنیای فیزیکی به مجازی است. ورود به عصراطلاعات و زندگی اثربخش در جامعه اطلاعا ت محور، مستلزم شناخت ویژگیهای آن است. یکی از نهادهای اجتماعی که در این عصردستخوش تغییرات وسیع خواهد شد نهاد آموزش و یادگیری در سطوح عمومی و عالی است. در گذر به جامعه اطلاعاتی، نقش عمده بردوش دانش آموختگان جامعه است و آموزش و یادگیری می باید بر اساس رویکردهای جدید تنظیم شود پیش نیاز وارد شدن به این پهنه، گسترش سریع و وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه آموزش می باشد. فناوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل تحول پذیری و قدرت تأثیر فراوانی که در رشد آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و… دارد یکی از پویاترین و بحث انگیزترین رشته های علم و فناوری محسوب می شود. این پدیده توانسته به یکی از اجزای اساسی تشکیل دهنده جوامع مدرن تبدیل شود به گونه ای که لازم است به موازات خواندن، نوشتن و حساب کردن، درک فناوری اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر مهارت ها و مفاهیم پایه ICT به عنوان بخشی از هسته مرکزی آموزش و پرورش مورد توجه قرارگیرد. برای رسیدن به این مهم نه تنها اضافه کردن چند واحد درسی برای یادگیری مبانی ICT کافی نیست بلکه چگونه آموزش دادن و فراگیری این دروس باید درآموزش و پرورش بسیار مورد توجه قرار گیرد. میل به دانستن وتلاش برای دانستن و فهمیدن از ویژگی های جدایی ناپذیر وجود آدمی است، از این رو ذهن انسان همواره در گیر انبوهی از پرسشها بوده است.و در این میان این پرسش اساسی که فرد درباره دانستن چه می داند، و چگونه و تا چه حد می داندجایگاه خاص خود را داشته است. امروزه اهمیت یادگیری بر هیچ کس پوشیده نیست و تمام مراکز آموزشی چه رسمی وغیر رسمی هدف اصلی آنها یادگیری وایجاد تغییر در رفتار مخاطبین است. فناوری های یادگیری مبتنی بر کامپیوتر یادگیری مبتنی بر وب، دانشگاه مجازی و کلاس مجازی که در سایه توسعه شبکه های گسترده جهانی امکان پذیر گشته اند، راه را بر ظهور شیوه های نوین آموزش ویادگیری هموار ساخته اند و امروزه روند سرمایه گذاری در آموزش الکترونیکی دارای رشد روز افزون و بی سابقه ای شده است. از آنجا که کامپیوتر و اینتر نت انسان را یک دنیای بسیار گسترده جهانی می کند و موجب ارتباط انسانها با یکدیگر در سرتاسر جهان می شود و یادگیری نحوه استفاده از کامپیوتر و اینتر نت موجب تسریع در تبادل دانش و اطلاعات و گرفتن سریع اطلاعات می شود ما در پژوهش حاضر سعی کردیم تا با استفاده از آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری بهتر و سریع تر مبانی کامپیوتر و اینتر نت را مورد آزمون قرار دهیم. در حقیقت فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT امروزه در خیلی از کشورهای پیشرفته جهان جایگاه اصلی خود را پیدا کرده است، اما متأسفانه در کشور ما هنوز مورد توجه چندانی قرار نگرفته است و به نسبت اهمیت و ضرورتش مطالعه چندانی در این زمینه صورت نگرفته است، و یکی از دلایل انجام این پژوهش همین مسأله بود و از دلایل دیگر می توان به عدم توانایی اکثر دانش آموزان و حتی دانشجویان در استفاده بهینه از کامپیوتر و اینترنت اشاره کرد، چون همین که دانش آموز وارد اینتر نت می شود با سایت های مختلفی روبه رو می شود در حقیقت وجو شبکه های مرتبط بی شمار، درعین حال که یکی از دلایل اصلی محبوبیت اینترنت بشمار می آید، می تواند مشکل آفرین هم باشد. به دلایلی که ذکر شد دانش آموز باید یاد بگیرد که در ابتدا چگونه از اینترنت و کامپیوتر استفاده کند، در ثانی هدف خود را مشخص کند و بداند که دنبال چه می گردد و برای چه وارد اینترنت می شود.

2-1 بیان مسأله

هم چنان که زندگی اجتماعی بشر در ابعاد مختلف دستخوش تغییر وتحول می گردد، پنجره های جدیدی از مجهولات به روی او گشوده می شود، بالطبع خواسته یا نا خواسته محتوا و رسالت جهانی نظام های آموزشی نیز دستخوش اپیدمی خواهد شد در عین حال که سه عنصر زمان، تغییر و پیشرفت فرصت های طلایی را برای نظام های آموزشی به طور اعم و آموزش و پرورش به طور اخص فراهم خواهد آورد آن ها را با چالش ها و بحران های غیر مترقبه مواجه خواهد ساخت، که رویارویی با این چالش ها و استقبال از تغییرات و تحولات نیازمند گزینش متدولوژی صحیح و اتخاذ استراتژی هایی مناسب است. پیشرفت های فناوری در سده های اخیر سرعت حیرت آوری گرفته و تعلیم و تربیت را شدیدا تحت تأثیر قرار داده است. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات نه تنها در آموزش و پرورش بلکه بر زندگی اجتماعی و اقتصادی جوامع تاثیر گذاشته و از آنجا که هدف آموزش و پرورش در قرن بیست ویکم آموزش برای یادگیری، آموزش برای عمل کردن، آموزش برای زیستن و آموزش برای هم زیستی مسالمت آمیز با دیگران است و کشور ما درچند سال اخیر با تأسیس هنرستانهای فنی و حرفه ای و کاردانش به این مسأله با دیدی کاربردی تر پرداخته است و پژو هشهایی مطالعاتی در زمینه اثر فناوری اطلاعات در یادگیری بیان کننده این واقعیت است که از زمان ورود این فناوری به حوزه آموزش انگیزه افراد در فراگیری افزایش یافته است علاوه بر آن نتایج تحقیقاتی که بر روی دانش آموزان دبیرستانی انجام شده بیان کننده این مسأله است که بسیاری از مشکلات یادگیری و انتقال آن ناشی از فقدان مهارتهای شناختی و فراشناختی در آنهاست و بسیاری از یادگیرندگان در زمینه خود نظم دهی وتشخیص مشکل خود نیاز به آموزش دارند (سیف، 1383 به نقل از: گیج وبرلاینر[1]، 1991).با توجه به اینکه یکی از اهداف اساسی آموزش و پرورش، در هر نظام آزاد و مترقی، پرورش توانایی های فکری و شناختی شهروندان است به گونه ای که فرد بتواند به طور مستقل در مورد مسائل مختلف فکر کند و فرایندهای شناختی اش را برای استفاده بهینه ودر جهت مطلوب هدایت کند. و از آنجا که هدف آموزش و پرورش که متأثر از آرمان های جامعه است، شناخت و پرورش مهارتهای فکری و شناختی دانش آموزان حائز اهمیت است. مهارتهای یادگیری به دو دسته راهبردهای شناختی و فراشناختی تقسیم ‏می شود راهبردهای شناختی روش هایی هستند که افراد در هنگام مطالعه و یادگیری ‏آنها را به کار می بندند و راهبردهای فراشناختی کنترل کننده راهبردهای شناختی هستند.لازمه توانایی شناختی، دانش درباره شناخت است. عناصرمهم فرایند شناخت شامل نحوه رمزگشایی و سازماندهی[2] می باشد در صورتی که فراشناخت ‏دانش فرد در مورد فرایندهای شناختی خویش است. در هرصورت آموزش های شناختی مستلزم آموزش راهبردهای خاص حل و اجرای تکلیف است در حالی که آموزش فراشناختی بر تکنیک های بازبینی و ارزیابی استفاده ‏از راهبردهای شناختی تکیه دارد(پالینسکار[3]،١۹۸٢).‏راهبردهای شناختی از قبیل خط کشیدن زیر برخی مطالب از جمله ابزارهای ضروری برای یادگرفتن متن هستند و همچنین راهبردهای فراشناختی ابزارهایی برای نظارت و هدایت کردن راهبردهای شناختی هستند. به عبارت دیگر فرد راهبردهای فراشناختی را به منظور حداکثر استفاده از راهبردهای شناختی به کار می گیرد. مسأله ای که در این پژوهش با آن روبرو هستیم این است که اگردانش آموزان راهبردهای شناختی را به خوبی یاد گرفته باشند، بدون آگاهی و استفاده از راهبردهای فراشناختی لازم می توانند تنها با استفاده ‏از راهبردهای شناختی به موفقیت دست یابند؟ زیرا طبق اظهارنظر لیدر[4] ( ١٩٩۷). پژوهش ها بیانگر این هستندکه درک مطلب خواندن به توانایی دانش آموزان در استفاده ‏از راهبردهای فراشناختی متکی است . فراشناخت نقش بسیار مهمی در بهبود و گسترش عملکردهای شناختی دارد.

‏دمبو (١٩٩٤) نیزدر این باره گفته است”به دانش آموزان ودانشجویان می توان راهبردهای شناختی متعددی را آموزش داد، اما اگرآنها از مهارت ها یا راهبردهای فراشناختی لازم برخوردار نباشند و ندانند که در یک موقعیت معین از کدام راهبردشناختی استفاده‏کنند، یا چه زمانی راهبردشناختی خود را عوض نمایند، یادگیرندگان ماهری نخواهند بود”(به نقل از سیف،٣٨٣ ). ‏از طرف دیگر اگر فراگیران راهبردهای فراشناختی را به خوبی یادگرفته باشند بدون بهره گیری از راهبردهای شناحتی لازم در هنگام مطالعه نمی توانند موفق باشند. این امر نیز مشکل است زیرا راهبردهای شناختی ابزار رفتار شناختی هستند و درصورتی که فردآنها را دراختیار نداشته باشد آگاهی از فرایندهای کنترل کننده ‏این ابزارها زیاد مفید به نظر نمی آید.

به طورکلی در این پژوهش به دنبال پاسخ این مسأله هستیم که آیا آموزش و فراگیری یکی از راهبردهای شناختی و یا فراشناختی عملکرد یادگیرندگان را در درک و یادداری متن های علمی افزایش می دهد و در صورتی که مهارتها ی شناختی و فراشناختی به هنر آموزان یاد داده شود در ‏پیشرفت تحصیلی فراگیران در متون کامپیوتری نسبت به هنگامی که این‏ مهارتها را نیاموخته اند تغییر ایجاد می شود.

3-1 اهمیت و ضرورتپژوهش

‏اغلب دانش آموزان از روش های مطالعه و استفاده بهینه از حافظه خویش آگاهی ندارند بدون تردید چنانچه دانش آموزان از ابتدای شروع آموزشهای رسمی، با شیوه صحیح مطالعه آشنا شوند صرفه جویی کلانی درآموزش وپرورش کشور انجام گرفته و دانش آموزان نیز موفق خواهند شد ازسرمایه های خدا دادی خویش بهتر بهره برداری کنند (رفوث، لیل و دوفابو[5]،١٩٩٣ ‏). مسلم است که استفاده از مهارتهای مؤثر و صحیح در هنگام مطالعه می تواند به مقدار زیادی فراگیران را در رسیدن به اهدا فشان یاری کند.

این مهارتها نه تنها بعد فرایند ذهنی را در بر می گیرد بلکه به جنبه انگیزشی نیز توجه دارند. بدین گونه که اگر فرد بتواند با تسلط کافی، تکلیف مورد نظر را انجام دهد، ‏تجربه مثبت و خوشایندی نسبت به خود و تو انمندی های تحصیلی خود پیدا می کند و این امر زمینه ساز تلاش بیشتر می گردد ( ابراهیمی قوام آبادی، ١٣٧٧ ‏). در صورتی که دانش آموزان برای مطالعه و یاد گیری از راهبرد های درستی استفاده نکنند علاوه برکاهش راندمان مطالعه، آنها احساس ضعف و شکست می کنند و در صورت استمرار این احساس، خود پنداره تحصیلی آنها آسیب می بیند و موجب کاهش شدید انگیره تحصیلی ‏آنها می شود (لورنجر،١٩٩٤ ) معتقد است که میزان موفقیت دانش آموزان در تکالیف یادگیری بستگی به کاربرد مؤثر راهبردهای یادگیری دارد. استفاده ازر اهبردهای یادگیری ویژه در خلال یادگیری می تواند فرایند یادگیری، نتایج و عملکرد یادگیری راتحت تاثیر قرار دهد .

این پژوهش از دو جنبه نظری و کاربردی حائز اهمیت است :

‏از لحاظ نظری، این پژوهش می تواند اطلاعات ما را در مورد نقش راهبردهای ‏شناختی و فراشناختی در یادگیری بهتر مطالب ICT افزایش دهد از آنجا که طبق نظریه پردازش اطلاعات راهبردهای شناختی و فراشناختی یک جزء مهم برای یادگیری و درک مطلب هستند پس آموزش این راهبردها به فراگیران بایستی عملکرد آنها را بهبود بخشد.همچنین یافته های این پژوهش می تواند به تحکیم نظریه موجود کمک کند و موجب افزایش اطلاعات نظری پژوهشگران شود و میزان تأثیر آموزش هرکدام از ‏راهبردهای شناختی و فراشناختی را به طور مجزا ویا با هم در افزایش عملکرد یادگیرندگان در یادداری درک مطلب مبانیICT مشخص کند. از لحاظ کاربردی نیز می تواند در بهبود یادگیری دانش آموزان در متون علمی مفید واقع شود .

 

 

4-1 اهداف پژوهش

هدف اصلی پژوهش عبارت است از :

شناخت میزان اثر آموزش راهبردهای های شناختی و فراشناختی بر یادگیری مبانی ICT در بین دانش آموزان دختر کار دانش استان کرمانشاه در سال تحصیلی درسال تحصیلی 87 – 1386

اهداف فرعی پژوهش عبارتند از :

1- شناخت میزان اثر آموزش راهبردهای شناختی بر یادگیری مبانی ICT دربین دانش آموزان دختر

١-١ شناخت میزان اثر راهبردهای تکرار وتمرین بریادگیری مبانی ICT دربین دانش آموزان دختر

١-٢ شناخت میزان اثر راهبردهای شرح وبسط بریادگیری مبانی ICT دربین دانش آموزان دختر

١-٣ شناخت میزان اثر راهبردهای سازمان دهی بریادگیری مبانیICT دربین دانش آموزان دختر

2- شناخت میزان اثرآموزش راهبردهای فراشناختی بریادگیری مبانی ICTدربین دانش آموزان دختر

٢-١ شناخت میزان اثرراهبردهای برنامه ریزی بر یادگیری مبانی ICTدربین دانش آموزان دختر

٢-٢ شناخت میزان اثرراهبردهای کنترل ونظارت بریادگیری مبانی ICT دربین دانش آموزان دختر

٢ -٣ شناخت میزان اثرراهبردهای نظم دهی بریادگیری مبانی ICT دربین دانش آموزان دختر

فرضیات پژوهش

برای تحقق اهداف اصلی و فرعی تحقیق، فرضیه های زیر به عنوان فرضیات تحقیق تدوین شده است:

بین عملکرد یادگیری مبانیICT دانش آموزانی که در آموزش از راهبردهای شناختی استفاده کرده اند وگروهی که از این راهبردها استفاده نکرده اند تفاوت معنی داری وجود دارد.

١-١ بین عملکرد یادگیری مبانیICT در دانش آموزانی از راهبردهای تکرار وتمرین استفاده کرده اند وگروهی که از این راهبردها استفاده نکرده اند تفاوت معنی داری وجود دارد.

…………………………………………………………………. 44

نمونه پژوهش …………………………………………………………………. 44

حجم نمونه …………………………………………………………………. 44

روش نمونه­گیری …………………………………………………………………. 45

محیط پژوهش …………………………………………………………………. 45

معیارهای ورود و خروج از مطالعه …………………………………………………………………. 46

ابزار جمع آوری داده­ها …………………………………………………………………. 46

اعتبار علمی(روایی) ابزار …………………………………………………………………. 47

اعتماد علمی(پایایی) ابزار …………………………………………………………………. 47

روش گردآوری داده­ها …………………………………………………………………. 47

روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………. 49

ملاحظات اخلاقی …………………………………………………………………. 50

فصل چهارم

 

یافته­های پژوهش …………………………………………………………………. 52

فصل پنجم

 

تفسیر یافته­ها …………………………………………………………………. 69

نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………. 81

كاربرد یافته­های پژوهش …………………………………………………………………. 83

محدودیت­های پژوهش …………………………………………………………………. 84

پیشنهادات برای پژوهش­های بعدی …………………………………………………………………. 85

ضمائم

فرم جمع آوری اطلاعات

منابع

گواهی پذیرش مقالات

خلاصه انگلیسی

 

فهرست جداول:

جدول 1-4: مشخصات دموگرافیک کودکان مبتلا به تالاسمی که تحت ترانسفوزیون خون قرار گرفته­اند ………………………………………. 53

جدول 2-4: مشخصات دموگرافیک پرستاران شاغل در درمانگاه و بخش خون بیمارستان کودکان …………………………………………………. 54

جدول 3-4: رتبه­بندی میزان رعایت استاندارد ترانسفوزیون خون در حیطه عملکرد پرستاران ……………………………………………………….. 55

جدول 4-4: رعایت استاندارد ترانسفوزیون خون در حیطه امکانات بخش …………………………………………………………………………………………. 58

جدول 5-4: رعایت استاندارد ترانسفوزیون خون در حیطه بانک خون ………………………………………………………………………………………………. 59

جدول 6-4: تعیین کیفیت عملکرد پرستاران در زمینه ترانسفوزیون خون بر حسب امتیاز درصدی ……………………………………………….. 60

جدول 7-4: مقایسه میزان رعایت استاندارد ترانسفوزیون خون در ممیزی اول و دوم (پس از اجرای مداخله انجام شده) ………………. 61

جدول 7-4: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمره کل عملکرد پرستاران بر حسب تأهل …………………………………………………………………. 63

جدول 8-4: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمره کل عملکرد پرستاران بر حسب محل خدمت …………………………………………………….. 64

جدول 9-4: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمره کل عملکرد پرستاران بر حسب آموزش دیدن یا ندیدن …………………………………….. 65

جدول 10-4: ارتباط میزان سابقه کار و تعداد دفعات آموزش دیدن پرستاران با نمره کل عملکرد آنها …………………………………………… 66

جدول 9-4: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمره کل عملکرد پرستاران بر حسب سمت ………………………………………………………………… 67

جدول 9-4: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمره کل عملکرد پرستاران بر حسب تحصیلات ………………………………………………………….. 68

 

عنوان:ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآورده­های خونی در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز

چکیده

مقدمه:بیماران تالاسمی از مصرف کنندگان مداوم خون می­باشند، ترانسفوزیون خون بدون عارضه، به دانش، اجرای مطلوب و به موقع مهارتهای پرستاری بستگی دارد که می­تواند منجر به افزایش بقاء و عمر بیماران تالاسمی گردد، چگونگی به کارگیری و رعایت استانداردهای پرستاری ترانسفوزیون ایمن توسط پرستاران دارای اهمیت می­باشد، بر این اساس این مطالعه با هدف ممیزی رعایت استانداردهای پرستاری در ترانسفوزیون خون ایمن توسط پرستاران در بیمارستان کودکان شهر تبریز انجام شد.

مواد و روش ها:این پژوهش یک مطالعه اقدام پژوهی است و جامعه پژوهش را کلیه پرستاران شاغل در بخش و درمانگاه خون بیمارستان کودکان تبریز تشکیل می­داد که وظیفه ترانسفوزیون خون را برعهده داشتند. در این مطالعه، از پرسشنامه دو قسمتی که قسمت اول مربوط به ثبت عوامل فردی و شغلی پرستاران و مشخصات کودکان تحت ترانسفوزیون خون و قسمت دوم شامل چک لیست مشاهده­ای برای بررسی وضعیت عملکرد پرستاران در انجام ترانسفوزیون خون، جهت بررسی وضعیت موجود ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن و مطابقت آن با استانداردهای مربوطه، استفاده شد. 106 مورد انجام ترانسفوزیون فرآورده­های خونی در کودکان مبتلا به تالاسمی، در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی کودکان تبریز که توسط 11 نفر از پرستاران در شیفت­های صبح انجام شده بود، مورد مشاهده قرار گرفت و ممیزی بالینی فرایند ترانسفوزیون بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS نسخه 13 انجام شد.

یافته ها:

حدود 6/63% از پرستاران شرکت کننده در مطالعه (5/45% یک بار و 2/18% دو بار در سال) در مورد فرآیند ترانسفوزیون خون آموزش دیده بودند. در 8/46% موارد چک لیست، عملکرد پرستاران با استانداردها کاملاً مطابقت داشت. اما تنها در 9/0% موارد، پرستاران قبل از شروع ترانسفوزیون خون دستهایشان را شسته و دستکش لاتکس پوشیده بودند و در 2/97% موارد از مچ بند برای شناسایی کودک استفاده شده بود. میانگین (انحراف معیار) امتیاز کل عملکرد کسب شده پرستاران 05/37 (26/1) ، با کمینه 34 و بیشینه 40 امتیاز از 49 بود.

نتیجه گیری:نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که رعایت استانداردهای پرستاری در فرایند ترانسفوزیون خون به طور کلی مطلوب می­باشد، هرچند در برخی از موارد کاملاً مطلوب نبوده و نشان­دهنده لزوم توجه به بهبود کیفیت انجام ترانسفوزیون خون می­باشد. بر این اساس توجه به نقاط ضعف عملکرد پرستاران بشدت احساس می­گردد.

کلمات کلیدی:ترانسفوزیون خون، ممیزی، تالاسمی، عملکرد، پرستاران

 

 

فصل اول: معرفی پژوهش

این فصل در رابطه با زمینه پژوهش تدوین شده است. زمینه پژوهش شامل عنوان پژوهش، معرفی مسئله، اهداف پژوهش، سوالات پژوهش و تعریف واژه­ها، می­باشد.

1-1 عنوان پژوهش

ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآورده­های خونی در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز

2-1 مقدمه، زمینه و اهمیت پژوهش

خون یک منبع حیات­بخش است که جانشین ندارد (1). اولین اشاره به انتقال خون در تاریخ، بیشتر جنبه افسانه دارد. نخستین تلاش برای انتقال خون به انسان در سال 1376میلادی توسط پزشک جوانی به نام ژان انجام شد. تحقیقات اولیه در مورد انتقال خون بصورت علمی توسط جیمز ملاتورل در قرن 18 صورت گرفت و در سال­های متمادی بررسی و تحولات گوناگون در این زمینه، انتقال خون را به شکل کنونی درآورده است (2). هدف از انتقال خون، افزایش اکسیژناسیون بافتی و جلوگیری از خونریزی است که در نهایت پیش­آگهی بیماری را بهبود خواهد بخشید (3).

انتقال خون بخش مهمی از مراقبت­های پزشکی ‫محسوب می­شود که اگر به طور صحیح انجام شود، می­تواند­ نجات بخش حیات باشد (4). کاربرد انتقال خون تنها برای درمان مواردی است ‫که منجر به مرگ و میر واضح شده و از طریق سایر ‫روش­ها به طور موثر قابل پیشگیری و درمان نباشد (4, 5). فرآیند انتقال خون با مواردی مانند ‫محدودیت مدت زمان ذخیره­سازی و بالا بودن هزینه­­ ‫نگهداری مواجه است (6). شواهدی مبنی بر تفاوت­های ‫قابل ملاحظه در الگوی استفاده بالینی از خون بین ‫بیمارستان­ها، متخصصین بالینی و حتی بـین پزشکان ‫همکار در یک گروه وجود دارد (4, 5). انتقال خون در بسیاری از بیماری­ها از جمله تالاسمی، اعمال جراحی و زایمان اهمیت حیاتی داشته (7) و در عین حال همیشه با خطرات و مشکلات عدیده­ای از جمله: بیماری­های عفونی مثل هپاتیت، ایدز، مونونوکلئوز عفونی، تضعیف سیستم ایمنی، واکنش­های همولیتیک و غیر همولیتیک، ناسازگاری­های خونی و … همراه است. علاوه بر این، انتقال خون هزینه بالایی را نیز طلب می­کند (8). به طوری که یک واحد گلبول قرمز متراکم در آمریکا تا زمان تزریق حدود 151 دلار (9) و در ایران حدود 1470000 ریال هزینه دربردارد. هزینه تزریق خون و فرآورده­های آن در انگلیس سالانه معادل 5/165 میلیون پوند می­باشد که 76% این هزینه مربوط به تزریق گلبول قرمز فشرده است (10).

علی رغم مطرح بودن تزریق خون به عنوان “پیوند زندگی”، خطر ایجاد واکنش­های آن نیز وجود دارد که از واکنش آلرژیک تا همولیز تهدید کننده­ی زندگی متفاوت است (11-13). بیش از 20% تمام ترانسفوزیون­های خون منجر به بروز واکنش­های متفاوت می­شود (12, 14). واکنش­هایی که در عرض 24 ساعت اول تزریق خون رخ می­دهند واکنش­های زودرس تلقی شده و در 1% تا 3% از تزریق­ها رخ می­دهد (13). بطوری که در یک مطالعه 7 ساله، 1500 واکنش زودرس در 440000 مورد تزریق فرآورده­های خونی شناسایی گردید (15). سازمان دارو و غذا، موارد مرگ­های ناشی از ترانسفوزیون خون را از سال­های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۵ گزارش کرده که 51% از 256 مرگ گزارش شده ناشی از همولیز حاد بدنبال تزریق فرآورده­های خونی با ناسازگاری ABO بوده است. Linder و همكاران خطر ترانسفوزیون با ناسازگاری ABO را محاسبه نمودند كه یك در ۳۸۰۰۰ واحد بوده و تجویز نادرست ۱در ۱۹۰۰۰ واحد RBC تجویز شده در ایالت نیویورك را شامل می­شد (16).

از آنجایی که مشکلات تامین خون سالم، حفظ خون در مقابل آلودگی­های مختلف، همراه با هزینه روزافزون تهیه فرآورده­های خونی، مسائل عمده مربوط به ترانسفوزیون خون می­باشند (17) و با توجه به این که تزریق خون، بی خطر و بدون هزینه نمی­باشد (18)، لذا با توجه به این مشکلات و هزینه بالای تأمین خون سالم و همچنین عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون خون و فرآورده­های خونی، لازم است که تجویز فرآورده­های مذکور بر اساس معیارهای علمی و فقط در صورت ضرورت انجام گیرد (9).

از آنجا که در نگرش جدید همه ارائه­دهندگان خدمات سلامت از جمله پرستاران ملزم به حفظ و ارتقای کیفیت و پاسخگویی در قبال آن گشته­اند، حاکمیت بالینی به عنوان روشی برای دستیابی به کیفیتی پاسخگو مطرح شده است با توجه به اهمیت پاسخگویی در قبال ارتقای کیفیت در حاکمیت بالینی، ممیزی بالینی از اجزای اصلی این تفکر محسوب می­شود در واقع حاکمیت بالینی به منظور حمایت از پرستاران و سازمانهای ارائه­دهنده خدمات و در راستای ارتقای کیفیت خدماتشان، ممیزی بالینی را معرفی کرده و ابزارهای مورد نیاز آن را فراهم نموده است. ممیزی بالینی (ClinicalAudit)فرآیندی است برایارتقای کیفیت خدماتبالینی که از طریق بررسی و مطابقت سیستماتیک مراقبتها با استانداردها و اجرای تغییر مناسب، به دنبال بهبود مراقبت بیمار و پیامدهای حاصله انجام می­شود.

ممیزی، بررسی و ارزیابی فعالیتهای انجام شده در مقایسه با استانداردهای از پیش تعریف شده می­باشد که با ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده به مشتری­ها و نتایج مربوطه از طریق بررسی سازمان یافته و مطابقت فرایندهای خدمت با معیارها و استانداردهای از پیش تعریف شده عملکرد نظام سلامت را بهبود می­بخشد (19).

همچنین نتایج مطالعه­ای در مشهد با عنوان “ممیزی رعایت استانداردهای پرستاری در فرایند ترانسفوزیون خون بیمارستان تخصصی زنان ام البنین (س)” (1390) نشان داد که مهارتهای اساسی درآماده سازی خون برای ترانسفوزیون، در 42%موارد، انجام مراقبت­های حین ترانسفوزیون خون 48% موارد، مراقبت­های بعد از ترانسفوزیون 25% موارد، مطابق استانداردهای پرستاری اجرا نمی شود و در مجموع میزان رعایت و نحوه به کارگیری استانداردهای پرستاری در ترانسفوزیون خون توسط پرسنل پرستاری در 56% موارد مطلوب بود (20).

با توجه به افزایش روند مصرف فرآورده­های خونی و افزایش آمار واکنش­های تزریق خون، ممیزی ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن در گروه­های مختلف بیماران و مخصوصاً برای کودکان مبتلا به تالاسمی حائز اهمیت است. همه پرستاران و پزشکان مسئولیت دارند که به تک تک بیماران خدماتی مطابق با استاندارد و با بهترین کیفیت ارائه دهند و باید در این زمینه پاسخگو باشند. بنابراین لازم است که استانداردهای مراقبت­ها را بدانند و بتوانند عملکرد خود را به حد استاندارد رسانده و مطابقت دائم آن با استاندارد­ها را پایش نموده و اثبات کنند.

لذا طبق نتایج مطالعه­ی جعفرزاده و همکاران در مشهد، با توجه به عدم رعایت استانداردها در 44% موارد (20) و نبود بررسی مشابه در تبریز و همچنین از آنجایی که بیماران تالاسمی از مصرف­کنندگان مداوم دریافت خون می­باشند، لذا خدماتی که پرستاران در این زمینه ارائه می­دهند اهمیت حیاتی برای ادامه زندگی و رفاه این بیماران داشته و باید کیفیت مراقبت­های پرستاری که توسط پرستاران ارائه می­گردد در حد مطلوب نگه داشته شود، محققان بر آن شدند تا ممیزی ترانسفوزیون خون و مراقبتهای آن را در بخش خون بیمارستان کودکان تبریز بررسی نمایند.

3-1 اهداف پژوهش

1-3-1 هدف کلی

ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآورده­های خونی و مراقبتهای مربوط به آن در مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز

2-3-1 اهداف اختصاصی

1. تعیین میزان و موارد تطابق عملکرد پرستاران با استاندارد ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن در بیماران تالاسمی بستری در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز (ممیزی اول)

1. تعیین کیفیت عملکرد پرستاران در زمینه ترانسفوزیون خون

1. اجرای مداخله در موارد عدم تطابق عملکرد با استاندارد و تعیین وضعیت عملکرد پرستاران در زمینه ترانسفوزیون خون پس از اجرای مداخله انجام شده (ممیزی مجدد)

اهداف فرعی

تعیین ارتباط نمره کل عملکرد پرستاران با مشخصات دموگرافیک

4-1 سوال پژوهش

1. میزان مطابقت ترانسفوزیون خون و مراقبتهای مربوط به آن با استانداردها، چگونه است؟

1. وضعیت عملکرد پرستاران در زمینه ترانسفوزیون خون پس از اجرای مداخله، چگونه است؟

سوالات فرعی پژوهش

آیا میان نمره کل عملکرد پرستاران با مشخصات دموگرافیک ارتباط وجود دارد؟

5-1 تعریف واژه­ها

1-5-1 ممیزی بالینی

تعریف نظری: ممیزی بالینی (ClinicalAudit)فرآیندی است برای ارتقای کیفیت خدمات بالینی که از مجموعه­ای از فعالیتهای به هم مرتبط تشکیل شده است (19, 21).

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1 شیمی کمپلکس های پلاتین…………………………………………………………………………………………….. 2

1-2 شیمی کمپلکس های پلاتین حاوی لیگاندهای سولفوکساید………………………………………….. 4

1-2-1 شیمی سولفوکسایدها……………………………………………………………………………………………….. 4

1-2-2 کمپلکس های پلاتینی حاوی لیگاند DMSO……………………………………………………….. 4

1-3 واکنش های جانشینی کمپلکس های مسطح مربع…………………………………………………………. 5

1-4 لیگاندهای فسفری نوع سوم……………………………………………………………………………………………….. 6

1-4-1 PTA……………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-5 ویژگی لیگاندهای نیتروژنی آروماتیک……………………………………………………………………………….. 8

1-5-1 پیریدین……………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-5-2 4- متیل پیریدین………………………………………………………………………………………………. 10

1-5-3 1- متیل ایمیدازول…………………………………………………………………………………………… 10

1-6 NMR روشی مفید در شیمی معدنی……………………………………………………………………………… 11

1-6-1 ¹H NMR در کمپلکس های پلاتینی……………………………………………………………………. 11

1-6-2 ³¹P NMR در کمپلکس های پلاتینی…………………………………………………………………… 11

1-7 هدف…………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

 

عنوان صفحه

 

فصل دوم: کارهای تجربی

2-1 ملاحظات عمومی………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-2 منابع مواد شیمیایی………………………………………………………………………………………………………….. 14

2-3 تکنیک ها و روش ها………………………………………………………………………………………………………… 15

2-3-1 طیف سنجی رزونانس مغناطیسی پروتون…………………………………………………………….. 15

2-3-2 طیف سنجی رزونانس مغناطیسی³¹P{¹H}………………………………………………………… 15

2-3-3 تجزیه عنصری…………………………………………………………………………………………………………. 15

2-3-4 نقطه ذوب………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-4 طرز تهیه مواد اولیه…………………………………………………………………………………………………………… 16

2-4-1 تهیه تیزاب سلطانی…………………………………………………………………………………………………. 16

2-4-2 تهیه کمپلکس K₂PtCl₆از پسماندهای آزمایشگاهی…………………………………………… 16

2-4-3 تهیه کمپلکس K₂PtCl₆از Pt خالص…………………………………………………………………… 18

2-4-4 تهیه کمپلکسK₂PtCl₄از کمپلکس K₂PtCl₆…………………………………………………… 18

2-4-5 تهیه کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂] ازکمپلکس K₂PtCl₄…………………………….. 19

2-4-6 تهیه کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]از کمپلکس

cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]………………………………………………………………………………………………………………… 19

2-5 سنتز کمپلکس های تک هسته ای پلا تین (II) حاوی لیگاندهای دهنده فسفری
یک دندانه و دو دندانه…………………………………………………………………………………………………………………. 20

2- 5-1 تهیه کمپلکس 1، [Pt(I)₂(PPh₃)₂]………………………………………………………………………. 20

2- 5-2 تهیه کمپلکس 2، [Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂]……………………………………………………………….. 20

2- 5-3 تهیه کمپلکس 3، [Pt(I)₂(PTA)₂]………………………………………………………………………. 20

2- 5-4 تهیه کمپلکس 4، [Pt(I)₂(dppm)]……………………………………………………………………… 21

عنوان صفحه

2- 5-5 تهیه کمپلکس 5، [Pt(I)₂(dppe)]……………………………………………………………………….. 22

2- 5-6 تهیه کمپلکس 6، [Pt(I)₂(dppf)]………………………………………………………………………… 22

2-6 سنتز کمپلکس های تک هسته ای پلا تین (II) حاوی لیگاندهای دهنده

نیتروژنی یک دندانه……………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-6-1 تهیه کمپلکس 7، trans-[Pt(Me₂SO)I₂Py]……………………………………………………….. 23

فصل سوم: بحث و نتیجه گیری

3-1 سنتز و شناسایی ترکیبات اولیه……………………………………………………………………………………….. 28

3-1-1 سنتز و شناسایی کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂] ازکمپلکس K₂PtCl₄……….. 28

3-1-1-1 تهیه کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]……………………………………………………….. 28

3-1-1-2 شناسایی کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]………………………………………………… 28

3-1-2 سنتز و شناسایی کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]
از کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]………………………………………………………………………………………… 29

3-1-2-1 تهیه کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]………………….. 29

3-1-2-2 شناسایی کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]…………. 29

3- 2 سنتز و شناسایی کمپلکس های تک هسته ای پلا تین (II) حاوی

لیگاند های دهنده فسفری یک دندانه و دو دندانه……………………………………………………………………. 31

3-2-1 سنتز و شناسایی کمپلکس 1،cis, trans-[Pt(I)₂(PPh₃)₂] …………………………………. 31

3-2-1-1 تهیه کمپلکس 1، cis, trans-[Pt(I)₂(PPh₃)₂]…………………………………………… 31

3-2-1-2 شناسایی کمپلکس 1،cis, trans-[Pt(I)₂(PPh₃)₂] ……………………………………. 31

3-2-2 سنتز و شناسایی کمپلکس 2،cis-[Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂] ………………………………………. 34

3-2-2-1 تهیه کمپلکس 2، cis-[Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂]………………………………………………… 34

3-2-2-2 شناسایی کمپلکس 2، cis-[Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂]…………………………………………. 34

عنوان صفحه

3-2-3 سنتز و شناسایی کمپلکس 3، trans-[Pt(I)₂(PTA)₂]…………………………………………. 36

3-2-3-1 تهیه کمپلکس 3، trans-[Pt(I)₂(PTA)₂]…………………………………………………… 36

3-2-3-2 شناسایی کمپلکس 3،trans-[Pt(I)₂(PTA)₂] ……………………………………………. 37

3-2-4 سنتز و شناسایی کمپلکس 4، [Pt(I)₂(dppm)]…………………………………………………… 39

3-2-4-1 تهیه کمپلکس 4، [Pt(I)₂(dppm)]…………………………………………………………….. 39

3-2-4-2 شناسایی کمپلکس 4، [Pt(I)₂(dppm)]……………………………………………………… 39

3-2-5 سنتز و شناسایی کمپلکس 5، [Pt(I)₂(dppe)]……………………………………………………. 39

3-2-5-1 تهیه کمپلکس 5، [Pt(I)₂(dppe)]………………………………………………………………. 42

3-2-5-2 شناسایی کمپلکس 5، [Pt(I)₂(dppe)]……………………………………………………….. 42

3-2-6 سنتز و شناسایی کمپلکس 6، [Pt(I)₂(dppf)]…………………………………………………….. 42

3-2-6-1 تهیه کمپلکس 6، [Pt(I)₂(dppf)]……………………………………………………………….. 45

3-2-6-2 شناسایی کمپلکس 6، [Pt(I)₂(dppf)]………………………………………………………… 45

3-3 سنتز کمپلکس های تک هسته ای پلاتین (II) حاوی لیگاند های دهنده

نیتروژنی یک دندانه……………………………………………………………………………………………………………………. 48

3-3-1 سنتز و شناسایی کمپلکس 7،trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py] ………………………………… 48

3-3-1-1 تهیه کمپلکس 7، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py]………………………………………….. 48

3-3-1-2 شناسایی کمپلکس 7،trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py] ……………………………………. 48

3-3-2 سنتز و شناسایی کمپلکس 8، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)]…………………… 50

3-3-2-1 تهیه کمپلکس 8، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)]……………………………… 50

3-3-1-2 شناسایی کمپلکس 8، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)]……………………… 51

3-3-3 سنتز و شناسایی کمپلکس 9، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]…………………… 53

3-3-3-1 تهیه کمپلکس 9، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]…………………………….. 53

3-3-3-2 شناسایی کمپلکس 9، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]……………………… 53

3-3-4 سنتز و شناسایی کمپلکس 10، trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂]……………………………….. 56

عنوان صفحه

3-3-4-1 تهیه کمپلکس 10،trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂] …………………………………………… 56

3-3-4-2 شناسایی کمپلکس 10، trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂]…………………………………… 56

3-4 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………….. 59

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………… 62

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-1 ایزوتوپ های مختلف پلاتین و ویژگی هایشان……………………………………………………… 2

جدول 1-2 چند مثال از فلزاتی با آرایش d کم اسپین………………………………………………………….. 5

جدول 3-1 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس cis,trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]… 29

جدول 3-2 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس های 1، cis, trans-[Pt(I)₂(PPh₃)₂]…………………. 31

جدول 3-3 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 2 ، cis-[Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂]……………………………… 34

جدول 3-4 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 3، trans-[Pt(I)₂(PTA)₂]…………………………………. 37

جدول 3-5 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 4، [Pt(I)₂(dppm)]……………………………………………. 39

جدول 3-6 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 5، [Pt(I)₂(dppe)]……………………………………………… 42

جدول 3-7 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 6، [Pt(I)₂(dppf)]………………………………………………. 45

جدول 3-8 نتایج عنصری کمپلکس 7، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py]…………………………………….. 48

جدول 3-9 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 8، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)]…………….. 51

جدول 3-10 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 9، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]…………. 53

جدول 3-11 نتایج تجزیه عنصری کمپلکس 10، trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂]……………………… 56

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل 1-1 الگوی شکافتگی فسفر انتهایی……………………………………………………………………………….. 12

شکل 3-1 الگوی شکافتگی لیگاند دی متیل سولفوکسید (DMSO) متصل

شده از طریق اتم گوگرددر کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂]…………………………………………………. 27

شکل 3-2 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس cis-[PtCl₂(Me₂SO)₂] در CDCl₃…… 28

شکل 3-3 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس

cis, trans-[I(Me₂SO)Pt( -I)₂Pt(Me₂SO)I]در CDCl₃……………………………………………………… 30

شکل 3-4 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 1، [Pt(I)₂(PPh₃)₂] در CDCl₃…………. 32

شکل 3-5 طیف³¹P{¹H} NMR MHz)45/202(کمپلکس 1،

[Pt(I)₂(PPh₃)₂] cis, trans در CDCl₃……………………………………………………………………………………. 33

شکل 3-6 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 2 ،

[Pt(I)₂(P(OPh)₃)₂] cis-درCDCl₃…………………………………………………………………………………………. 35

شکل 3-7 طیف³¹P{¹H} NMR MHz) 45/202 (کمپلکس 2 ،

[ Pt (I)₂(P(OPh)₃)₂] در CDCl₃……………………………………………………………………………………………. 36

شکل 3-8 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 3،

[ Pt(I)₂(PTA)₂] trans- درCDCl₃………………………………………………………………………………………….. 38

شکل 3-9 طیف MHz)³¹P{¹H} NMR 45/202 (کمپلکس 3،

[ Pt(I)₂(PTA)₂] trans- در CDCl₃………………………………………………………………………………………….. 38

عنوان صفحه

شکل 3-10 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 4،

[ Pt (I)₂(dppm) ] در CDCl₃…………………………………………………………………………………………………… 40

شکل 3-11 طیف³¹P{¹H} NMR MHz)45/202 (کمپلکس4 ،

[ Pt (I)₂(dppm) ] در CDCl₃………………………………………………………………………………………………….. 41

شکل 3-12 طیف¹HNMR MHz) 250 (کمپلکس5 ،

[ Pt (I)₂(dppe)] در CDCl₃………………………………………………………………………………………………………. 43

شکل 3-13 طیف³¹P{¹H} NMR MHz)45/202 (کمپلکس 5،

[ Pt (I)₂(dppe)] در CDCl₃…………………………………………………………………………………………………….. 44

شکل 3-14 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس6 ،

[ Pt (I)₂(dppf)] درCDCl₃………………………………………………………………………………………………………… 46

شکل 3-15 طیف³¹P{¹H} NMR MHz)45/202 (کمپلکس6 ،

[ Pt (I)₂(dppf)در CDCl₃………………………………………………………………………………………………………… 47

شکل 3-16 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس7 ، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py]

در CDCl₃……………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

شکل 3-17 گسترده ناحیه ppm) 9-7 (طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 7،
trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂Py] در CDCl₃………………………………………………………………………………….. 50

شکل 3-18 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 8 ،

trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)] در CDCl₃…………………………………………………………………….. 52

شکل 3-19 گسترده ناحیه ppm) 8/3- 8/8 ( طیف¹H NMR MHz) 250( کمپلکس8 ، [trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(4-MePy)] درCDCl₃……………………………………………………………………………………………………………………………………… 52

شکل 3-20 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 9،

trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]در CDCl₃………………………………………………………………………. 54

شکل 3-21 گسترده ناحیه ppm)4- 6/3 (طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس10، trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)]درCDCl₃……………………………………………………………………………………………………………………….. 55

عنوان صفحه

شکل 3-22 گسترده ناحیه ppm)05/8- 45/7 (طیف¹H NMR MHz) 250 ) کمپلکس 10،
trans-[Pt(Me₂SO)(I)₂(1-MeIm)] در CDCl₃………………………………………………………………………. 55

شکل 3-23 طیف¹H NMR MHz) 250 (کمپلکس 10، trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂] در

CDCl₃…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

شکل 3-24 گسترده ناحیه ppm)6/8 – 9/6 (طیف¹H NMR MHz) 250 )کمپلکس10،

trans-[Pt(I)₂(1-MeIm)₂]درCDCl₃………………………………………………………………………………………… 58

فصل اول

 

مقدمه

 

• شیمی کمپلکس های پلاتین

 

پلاتین معروفترین و شناخته شده ترین فلز از فلزات گروه پلاتین است. فلزات گروه پلاتین شامل: روتنیم (Ru) ، اسمیم(Os) ، رودیوم(Rh) ، ایریدیم(Ir) ، پالادیم(Pd) و پلاتین(Pt) می باشد که هم نادر بوده و هم به جهت فعالیتهایکاتالیستیو نیز مقاومتشان در برابرحملات شیمیایی بسیار مفیدند. فلز پلاتین بطوریکه در جدول زیر مشاهده می شود دارای چند ایزوتوپ بوده بطوریکه هر ایزوتوپ دارای فراوانی طبیعی و عدد کوانتومی اسپین هسته مشخصی می باشد.¹

با پیشرفت NMR ، ایزوتوپ 195پلاتین با فراوانی طبیعی 7/33 % و با توجه به دارا بودن اسپین هسته برابر با 2/1 امکان مشاهده کوپلاژ با دیگر هسته ها را فراهم کرده و به همین دلیل بسیار مورد توجه قرار گرفت. حضور یا عدم حضور چنین کوپلاژی شواهد با ارزشی برای ساختار مولکول ها ارائه می دهد.

حالات اکسایش متداول پلاتین، صفر، 2+ و 4+ است. تعداد زیادی کمپلکس پلاتین با حالت اکسایش 1+ معرفی شده اند. کمپلکس های پلاتینی با حالت اکسایش 3+ و 5+ کمیابند. ترکیباتی با حالت اکسایش 6+ تنها زمانی دیده می شوند که پلاتین توسط لیگاندهای اکسیژنی و فلوئوری احاطه شده است. بجز آنیون های کربونیلی چند هسته ای که پلاتین در آنها حالت اکسایش منفی دارد، ترکیبات مهم دیگری با حالت اکسایش منفی پلاتین وجود ندارد.

کمپلکس های پلاتین به آسانی در فرآیندهای دو الکترونی شرکت می کنند، از این رو واکنش های افزایش اکسایشی و حذف کاهشی روی پلاتین به راحتی صورت می گیرد. بنابر این تشکیل کمپلکس اکتاهدرال با افزایش اکسایشی دو جزء به پلاتین (II) و تشکیل کمپلکس مسطح مربع از طریق حذف کاهشی دو جزء از پلاتین ((IV صورت می گیرد.²پلاتین به عنوان یكی از نرم ترین فلزات طبقه بندی شده است و در نتیجه پیوندهای قوی تری را با لیگاندهای نرم تشكیل می دهد.³

پلاتین با الکترونگاتیویته 3/2 خیلی بهتر می تواند با عناصر دارای الکترونگاتیویته نزدیک به آن، به صورت مستحکم پیوند بدهد از جمله با ید، گوگرد، کربن که مقادیر الکترونگاتیویته برابر با آن دارند چرا که ترکیبات دارای پیوند های کووالانسی تر، پایدارتر و محکم تر بشمار می روند.

ترکیبات و کمپلکس های پلاتینی حاوی لیگاندهای مختلف می توانند خواص و کاربردهای متفاوتی دارا باشند. در کنار ابزارهای فلزی متعدد زیست دارویی، پلاتین به صورت کلینیکی در چندین داروی ضد تومور مهم بکار رفته که قابل توجه ترینشان سیس پلاتین است.⁴

بسیاری ازمفاهیم مهم در شیمی کئوردیناسیون مسطح مربعی و اثر ترانس، برای اولین بار در ترکیبات پلاتین کشف شد.¹

 

• شیمی کمپلکس های پلاتین حاوی لیگاندهای سولفوکساید

 

1-2-1 شیمی سولفوکسایدها

شیمی کئوردیناسیون سولفوکسایدها بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است. سولفوکسایدها به عنوان لیگاندهای دوسردندانه(ambidentate) شناخته شده اندکه یا از طریق اکسیژن و یا از طریق گوگرد به فلزات خاصی کئوردینه می شوند.مولکولهای سولفوکساید به عنوان یک لیگاند رفتارهای جالبی دارند. آنها می توانند دانسیته الکترونی را از فلز مرکزی به سمت خودشان بکشند و به دلیل وجود همین پیوند در این دسته از ترکیبات پیوندپلاتین- سولفوکسایدبسیارمستحکم است. بیشتر مطالعات منتشر شده روی کمپلکس های سولفوکساید پلاتین، در بر دارنده لیگاندDMSO بوده است.⁵

سولفوکسایدها در کمپلکس های پلاتین (II) ، همیشه از سر S به فلز پلاتین (II) متصل می شوند زیرا اتم گوگردبه دلیل دارا بودن اوربیتال^*خالی، نسبت به اتم اکسیژن سر نرم بشمار می رود در نتیجه می تواند دانسیته الکترونی را از سمت فلز پلاتین (II) که آن نیز فلزی نرم محسوب می شود به سمت خود بکشد. سولفوکساید ها از اثر ترانس نسبتاً بزرگی برخوردارند و بر اساس مطالعات انجام گرفته یک سری نفوذ ترانس به صورت زیر گزارش شده است:⁶

R₂SO>I^–>Cl^–≥amines>Py

1-2-2 کمپلکس های پلاتینی حاوی لیگاندDMSO

مطالعات نشان داده اند که کمپلکس های سولفوکساید پلاتین(II) به همراه لیگاندی دیگر، در شیمی درمانی بسیار مؤثرندبطوریکه مقاومت بعضی از این ترکیبات در برابر سلول های سرطانی به سمت مقاومت سیس پلاتین می رود. آنها همچنین به دلیل داشتن خواص کاتالیستی در فرایندهای کاتالیزوری و هیدروسیله کردن مورد توجهند.

بی میلی یک گروه تک DMSO برای جابجا شدن از مرکز پلاتین (II) ، که در آن ممانعت فضایی اندکی وجود دارد باعث می شود به سختی بتوان قبول کرد که کمپلکس های مونوسولفوکساید ، یک گونه فعال برای از دست دادن DMSO باشند با این وجود گاهی در واکنش های جانشینی در محلول های DMSO ، عکس این قضیه با دخالت حلال مشاهده می شود.⁷

بر طبق مطالعات انجام شده، واکنش هایی که روی دیمرهای دارای پل ید به همراه یک لیگاند دیگر صورت می گیرد، مونومرترانس را باید تولید کند.

• واکنش های جانشینی کمپلکس های مسطح مربع

 

واکنش جانشینی لیگاند در کمپلکس های فلزات واسطه، معمولاً به عنوان مرحله کلیدی در واکنشهای کاتالیستی بشمار می روند. واکنشهای مرتبط با کمپلکس های مسطح مربع پلاتین(II) بطور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته اند.⁸

فلزهایی که آرایش⁸d کم اسپین دارند، به طور معمول ترکیبهای مسطح مربعی را می سازند

به دلیل خواص ویژه ترکیبات پلاتین (II)، بیشتر مطالعات سینتیکی روی کمپلکسهای پلاتین (II) انجام شده است که دلایل به قرار زیر می باشند:

• پلاتین (II) در مقابل اکسایش ازRh(I) و Ir(I) پایدار تر است.

• بر خلاف کمپلکسهای Ni(II) که اغلب تتراهدرال هستند کمپلکسهای پلاتین (II) همواره مسطح مربعی هستند.

• سرعت واکنشهای جانشینی در کمپلکسهای پلاتین (II) در مقایسه با دیگر کمپلکسهای مسطح مربعی کند تر است. به عنوان مثال، کمپلکسهای Ni(II) واکنش جایگزینی را 10⁶بار سریعتر از کمپلکسهای پلاتین (II) انجام می دهند.^{9و10و11و12}

 

 

1-4 لیگاندهای فسفری نوع سوم¹

لیگاندهای فسفری بطور کلی لیگاندهای پذیر بشمار می روند. لیگاندهای پذیر دو دسته اند:

1. آنهایی که^*خالی دارند مثل :C C = O , C

1-12-1- مسایل زیست محیطی.. 13

1-12-2- ملاحظات سیاسی.. 14

1-12-3- توزیع و پراکنش منطقه ای جمعیت.. 14

1-12-4- توزیع منطقه ای فعالیت های اقتصادی.. 14

1-12-5- توسعه اقتصادی منطقه. 15

1-12-6- عدالت اجتماعی.. 15

1-12-7- تأثیر بر محیط پیرامون: 15

1-12-8- تاثیر بر جوامع انسانی.. 16

1-13- اهمیت مکان­یابی شهرک­های صنعتی از نظر کارفرمای اقتصادی.. 17

1-13-1- تصمیم­ گیری از دیدگاه کارفرمایان اقتصادی.. 18

1-14- مکان یابی شهرک صنعتی.. 18

1-14-1- عوامل و ضوابط عام. 19

1-14-2- عوامل و ضوابط خاص… 20

ادامهفهرست مطالب

عنوان صفحه

1-15- اشتباهات متداول در مطالعات مکان یابی.. 21

1-16- ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت های صنعتی.. 23

1-17- ضرورت تصمیم گیری.. 25

1-18- چارچوب و ساختار پردازش هایچند معیارهمکانی.. 26

1-19- مراحل تصمیم گیری چند معیاره مکانی.. 26

1-20- آنالیز تصمیم گیری چند معیاره 27

1-21- طبقه بندی های صورت گرفته در تصمیم­ گیری­های چند معیاره 29

1-22- طبقه بندی بر اساس معیارها 29

1-23- طبقه بندی بر اساس تعداد افراد دخیل در فرآیند تصمیم گیری.. 29

1-24- طبقه بندی بر اساس شرایط حاکم بر فرآیند تصمیم گیری.. 30

1-25- عناصر تصمیم گیری های چند معیاره 30

1-26- تحلیل های تصمیم گیری چند ­معیاره مکانی.. 30

1-27- روش های تصمیم گیری های چند معیاره 31

1-28- انواع روش های تصمیم گیری چند شاخصه. 31

1-29- تحلیل تصمیم گیری چند معیاره 32

1-30- تصمیم گیری چند معیاره 32

1-31- کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی در مکان یابی شهرک های صنعتی.. 33

1-32- روش های استاندارد سازی.. 33

1-33- منطق بولین.. 33

1-34-منطق فازی.. 35

1-35- روش تحلیل سلسله مراتبی.. 36

1-36- مراحل اجرای روش AHP. 38

1-37- ایجاد ساختار سلسله مراتبی معیارها 38

1-38- مزایای فرآیند سلسله مراتبی.. 39

1-39- محدودیت های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 40

1-40- روش ترکیب خطی وزنی.. 41

ادامه فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- پیشینه تحقیق در ایران. 43

2-2- پیشینه تحقیق در سایر کشورها 46

فصل سوم:مواد و روش­ها

3-1- موقعیت منطقه مورد مطالعه. 51

3-2- تاریخچه استان. 51

3-2-1- شهرستان بویراحمد. 53

3-2-2- شهرستان گچساران. 53

3-2-3- شهرستان کهگیلویه. 54

3-2-4- شهرستان دنا 55

3-2-5- شهرستان بهمئی.. 55

3-3- اقلیم استان. 55

3-3-1- بادهای استان. 57

3-4- زمین ­شناسی استان. 58

3-4-1- منطقه یاسوج. 59

3-4-2- منطقه دهدشت.. 59

3-4-3- منطقه گچساران. 59

3-5- وضعیت خاک شناسی استان. 62

3-6-توپوگرافیاستان. 63

3-7- منابع آب استان. 65

3-7-1- دریاچه ها و تالاب های استان. 65

3-8- وضعیتپوشش گیاهیاستان. 67

3-8-1- جنگل. 68

3-8-2- مراتع. 69

ادامه فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-9- مناطق حفاظت ­شده و ویژگی حیات وحش استان. 70

3-9-1- منطقه حفاظت شده دنا 71

3-9-2- منطقه حفاظت شده جنگلی دنای شرقی.. 71

3-9-3-منطقه حفاظت شده تنگ سولک… 72

3-9-4- منطقه حفاظت شده کوه خیز و سرخ. 72

3-9-5- منطقه حفاظت شده کوه دیل. 73

3-9-6- منطقه حفاظت شده کوه خامین.. 73

3-10- موقعیت اقتصادی و اجتماعی استان. 74

3-11- جمعیت استان. 75

3-12- وضعیت صنایع و معادن استان. 76

3-13- کشاورزی و دام ­داری استان. 76

3-13-1- زراعت و باغبانی.. 77

3-14- وضعیت شهرک های صنعتی استان. 78

3-15- نرم افزار. 80

3-16- تعیین معیارها 80

3-17- تهیه لایه های اطلاعاتی.. 80

3-18- استاندارد سازی معیارها 80

3-18-1- منطق بولین.. 80

3-18-2- منطق فازی.. 81

3-19- تعیین وزن معیارها با استفاده از روش سلسله مراتبی.. 81

3-20- ترکیب و تلفیق نقشه های معیارها براساس روش ترکیب خطی- وزنی (WLC) 82

3-21- بررسی صحت مناسب.. 83

3-22- ارزشیابی شهرک های صنعتی مستقر. 83

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها (یافته­ها)

4-1- استاندارد­ سازی نقشه ها با استفاده از منطق بولین.. 85

ادامه فهرست مطالب

عنوان صفحه

4-1-1- نقشه شیب.. 85

4-1-2- نقشه بولین کاربری اراضی.. 85

4-1-3- نقشه بولین فاصله گسل. 86

4-1-4- نقشه بولین حریم مناطق مسکونی.. 87

4-1-5- نقشه بولین مناطق حفاظت ­شده 87

4-1-6- نقشه بولین مسیل. 88

4-1-7- نقشه بولین جاده 89

4-1-8- نقشه بولین آب­های سطحی.. 89

4-2- رویهم­ گذاری نقشه های بولین معیارها 90

4-3- نقشه فازی معیارها 91

4-3-1-نقشه شیب.. 91

4-3-2- نقشه فازی راه های ارتباطی.. 91

4-3-3- نقشه فازی فاصله از آب­های سطحی.. 92

4-3-4- نقشه فازی فاصله از مناطق مسکونی.. 93

4-3-5- نقشه فازی کاربری اراضی.. 93

4-4- وزن ­دهی معیارها 94

4-5- رویهم­ گذاری لایه های اطلاعاتی با روش ترکیب وزنی خطی.. 94

4-6- وضعیت مطلوبیت شهرک های صنعتی استان. 95

فصل پنجم: نتیجه­ گیری و پیشنهادات

5-1- ارزیابی معیارها 99

5-2- استاندارد­ سازی معیارها 99

5-3- پیشنهادات.. 101

منابع و ماخذ. 102

1-6.اهداف تحقیق.. 5

1-7.روش انجام پژوهش…. 6

8-1.پیشینه تحقیق.. 6

1-8-1. تحقیقات خارجی با موضوعات شهری.. 6

1-8-2.تحقیقات داخلی با موضوعات شهری.. 8

1-9 . متغییرها و شاخصهای تحقیق.. 10

1-10. مدل مفهومی تحقیق.. 12

1-11.قلمروی مکانی تحقیق.. 13

1-12.قلمروی زمانی تحقیق.. 14

1-13.موانع و مشکلات تحقیق.. 14

گیری فصل اول. 15

نامه. 16

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1 مقدمه. 18

2-2.تعاریف و اصطلاحات… 18

شهری.. 18

شهری.. 19

2-2-3.تعریف شهرداری.. 19

2-2-4.وظایف شهرداری.. 20

شهری به مثابه یک نظام(سیستم) 20

گیر(DMU) 20

2-2-7.سنجش عملکرد. 21

2-2-7-1.اهداف سنجش عملکرد. 21

2-2-7-2.روشهای ارزیابی عملکرد. 23

2-1-7-3. مفهوم اثربخشی.. 24

وری.. 24

2-2-7-5.مفهوم کارایی.. 25

وری.. 25

ریزی شهری.. 26

2-3.انواع کارایی.. 27

2-3-1.کارایی فنی.. 27

2-3-2.کارایی تخصیصی.. 28

2-3-3.کارایی اقتصادی.. 28

2-3-4.کارایی ساختاری.. 28

2-4.روشهای ارزیابی کارایی.. 28

2-4-1.روشهای پارامتریک… 29

2-4-2.روشهای ناپارامتریک… 29

2-5.مدل تحلیل پوششی دادهها 29

2-5-1.تاریخچه تحلیل پوششی دادهها 29

2-5-2-1.تعریف ورودی و خروجی در مدل تحلیل پوششی دادهها 30

2-5-2-1-1.تعریف ورودی.. 30

2-5-2-1-2.تعریف خروجی.. 30

2-6.مدلهای استاندارد تحلیل پوششی دادهها 31

2-6-1.مدل بازگشت به مقیاس ثابت(CRS) 31

2-6-2.مدل بازگشت به مقیاس متغییر(VRS) 32

2-6-3.مدل بازگشت به مقیاس افزایشی(IRS) 33

2-6-4.مدل بازگشت به مقیاس کاهشی(DRS) 33

2-6-5.مدل ترکیبی.. 34

2-7.دیدگاههای ورودی- محور و خروجی- محور. 34

بندی اندرسون- پترسون(کارایی برتر) 34

بندی باردهان (ناکارایی برتر) 34

2-10.مزایا و معایب تحلیل پوششی دادهها( DEA) 35

2-10-1.مزایای تحلیل پوششی دادهها(DEA) 35

2-10-2.معایب تحلیل پوششی دادهها(DEA) 35

افزار DEAFRONTIER.. 35

2-13.جمع­بندی و نتیجه­گیری فصل دوم. 49

3-1.مقدمه. 51

فصل سوم:شناخت منطقه مورد مطالعه

3-1.منطقه مورد مطالعه. 51

3-2.معرفی شهر مشهد. 51

3-3.موقعیت جغرافیایی شهر مشهد. 52

3-4.تاریخچه مناطق شهرداری مشهد. 53

3-4-1.منطقه یک… 55

3-4-2.منطقه دو. 55

3-4-3.منطقه سه. 56

3-4-4.منطقه چهار. 57

3-4-5.منطقه پنج.. 58

3-6.منطقه شش…. 58

3-4-7.منطقه هفت… 59

3-4-8.منطقه هشت… 60

3-4-9.منطقه نه. 61

3-4-10.منطقه ده 62

3-4-11.منطقه یازده 63

3-4-12.منطقه دوازده 64

3-4-13.منطقه ثامن.. 65

3-5. مشخصات و اطلاعات کلی مناطق.. 66

3-5-1. متغییرهای مورد استفاده در ارزیابی کارایی مناطق.. 67

3-5-1-1.متغییرهای بخش جمع آوری زباله. 67

3-5-1-2.متغییرهای بخش شهرسازی.. 70

3-5-1-3.متغییرهای بخش فضای سبز. 73

3-5-1-4.متغییرهای بخش فنی – عمران. 76

3-5-1-5.متغییرهای بخش اداری – مالی.. 79

3-5-2. متغییرهای ساختاری تاثیرگذار بر مقادیر کارایی.. 82

3-6.جمع­بندی و نتیجه­گیری فصل سوم. 83

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها

4- 1.مقدمه. 85

4-2. بررسی کارایی بخش های منتخب در سال 1389. 85

4-1-1. کارایی بخش جمع آوری زباله. 85

4-1-2. کارایی بخش فضای سبز و پارک ها 86

4-1-3. کارایی بخش شهرسازی.. 87

4-1-4. کارایی بخش اداری _ مالی.. 88

4-1-5. کارایی بخش فنی و عمران. 89

4-2. بررسی کارایی بخش های منتخب در سال 1390. 90

4-2-1. کارایی بخش جمع آوری زباله. 90

4-2-2. کارایی بخش فضای سبز و پارک ها 91

4-2-3. کارایی بخش شهرسازی.. 92

4-2-4. کارایی بخش اداری _ مالی.. 93

4-2-5. کارایی بخش فنی و عمران. 94

4-3. بررسی کارایی بخش های منتخب در سال 1391. 95

4-3-1. کارایی بخش جمع آوری زباله. 95

4-3-2. کارایی بخش فضای سبز و پارک ها 96

4-3-3. کارایی بخش شهرسازی.. 97

4-3-4. کارایی بخش اداری _ مالی.. 98

4-3-5. کارایی بخش فنی و عمران. 99

4- 4. کارایی 3 ساله بخش های منتخب شهرداری مشهددر بازه زمانی 91-89. 100

4-4-1.کارایی بخش جمع آوری زباله. 100

44–1-1.رتبه بندی مناطق بر اساس کارایی وناکارایی بخش جمع آوری زباله. 102

4-4-1-2.جایگاه مناطق بر اساس کارایی بخش جمع آوری زباله. 103

4-4-1-3. تعیین مناطق الگو. 103

4-4-1-4. تعیین مقادیر بهینه برای مناطق ناکارای بخش جمع آوری زباله. 104

44–2. کارایی بخش شهرسازی.. 105

4-4-2-1. رتبه بندی مناطق بر اساس کارایی و ناکارایی بخش شهرسازی.. 106

4-4-2-2. جایگاه مناطق بر اساس کارایی بخش شهرسازی.. 107

4-4-2-3. تعیین مناطق الگو. 107

4-4-2-4. تعیین مقادیر بهینه برای مناطق ناکارای بخش شهرسازی.. 108

4-4-3. کارایی بخش فضای سبز و پارک ها 109

4-4-3-1. رتبه بندی مناطق بر اساس کارایی و ناکارایی بخش فضای سبز. 111

4-4-3-2. جایگاه مناطق بر اساس کارایی بخش فضای سبز. 112

4-4-3-3. تعیین مناطق الگو. 112

4-4-3-4. تعیین مقادیر بهینه برای مناطق ناکارای بخش فضای سبز. 112

4-4-4.کارایی بخش اداری- مالی.. 114

4-4-4-1. رتبه بندی مناطق بر اساس کارایی و ناکارایی بخش اداری – مالی.. 116

4-4-4-2. جایگاه مناطق بر اساس کارایی بخش اداری- مالی.. 117

4-4-4-3. تعیین مناطق الگو. 117

4-4-4-3. تعیین مقادیر بهینه برای مناطق ناکارای بخش اداری- مالی.. 118

4-4-5. کارایی بخش فنی و عمران. 120

4-4-5-1. رتبه بندی مناطق بر اساس کارایی و ناکارایی بخش فنی عمران. 122

4-4-5-2. جایگاه مناطق بر اساس کارایی بخش فنی- عمران. 123

4-4-5-3. تعیین مناطق الگو. 123

4-4-5-3. تعیین مقادیر بهینه برای مناطق ناکارای بخش فنی- عمران. 124