2 – 3 – 1 – مفهوم ژئواکونومیک. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2– 3 – 2 – مفهوم ژئوکالچر. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2 – 3 – 3 – مفهوم ژئوپلیتیک انتقادی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2 -4 – نقش دریاها در توسعه اقتصادی. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2– 4 – 1 – مفهوم ساحل و ویژگی های آن. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2 – 4 – 2 – مفهوم بندر و ویژگی های آن. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

2– 4 – 3 – انواع بنادر. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2 – 4 – 4 – پیشینه بنادر ایران. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2 – 4 – 5 – مهمترین بنادر ایران. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

فصل سوم : مشخصات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

3-1- موقعیت جغرافیایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

3-2- وسعت. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

3-3-توپوگرافی. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

3-4- جمعیت و تنوع قومی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

3-5- ویژگی جغرافیایی دریاچه کاسپین. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3-5-1- ویژگی سواحل. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3-5-2- ویژگی بنادر. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1- نقش بنادر گیلان در توسعه روابط ایران با کشورهای همسایه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

4-2- نقش بنادر گیلان در توسعه ژئواکونومی کشور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

4-3-چشم انداز ژئوپلیتیک بنادر استان گیلان. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

4-3-1- پیشینه تاریخی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

4-3-2- وضعیت موجود. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

4-3-3- چشم انداز آینده. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

4-4- نقش بنادر گیلان در شرایط خاص ژئوپلیتیک ایران. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 73

4-4-1- رابطه ایران و کشورهای حوزه قفقاز. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

4-4-2- رابطه ایران و کشورهای آسیای مرکزی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

4-4-3- رابطه ایران و روسیه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

4-5- تحلیل ژئوپلیتیک مشکلات و تنگناهای توسعه بنادر استان گیلان. . . . . . .. . . . . . . . . . . 86

فصل پنجم : نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها

5-1- مقدمه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

5-2- ارزیابی فرضیه اول. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

5-3- ارزیابی فرضیه دوم. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

5-4- نتیجه گیری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

منابع و مآخذ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول شماره 2-1- تفاوت های ژئوپلیتیک سنتی و ژئوپلیتیک انتقادی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

جدول شماره 3-1- جمعیت شهرستان بندرانزلی برمبنای سرشماری های 35 الی 85. . . . . . . . . . . . . . 55

جدول شماره 3-2- مشخصات بخش های مختلف ساحل ایران در دریای کاسپین . . . . . . . . . . . . . . 60

جدول شماره 4-1- تعداد کشتی های وارده به تفکیک بنادر طی سالهای 75 الی 88.. . . . . . . . . . . . . 64

جدول شماره 4-2- وزن و ارزش كالای تجاری وارده به سرزمین اصلی از مناطق آزاد در سال 1390. . . . . . . . . . 68

جدول شماره 4-3- وضعیت انبار و محوطه بندری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 71

جدول شماره 4-4- تعداد و مشخصات اسکله ها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 71

جدول شماره 4-5-میزان صادراتو واردات ایران و آذربایجان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

جدول شماره 4-6- میزان صادرات و واردات ایران و ترکمنستان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

جدول شماره 4-7- میزان صادرات و واردات ایران و قزاقستان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

جدول شماره 4-8- تبادلات تجاری ایران و روسیه بر اساس آمارهای اداره فدرال گمرك روسیه. . . . . . . . . . . . 85

جدول شماره 4-9- میزان صادرات و واردات ایران و روسیه. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

فهرست اشکال و نمودار ها

عنوان صفحه

نمودار شماره 2-1- روابط متقابل جغرافیا، قدرت و سیاست. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

نمودار شماره 2-2- رابطه مستقیم ژئواکونومی با قدرت و جغرافیا. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

شکل شماره 3-1- طبقه بندی سواحل ایرانی دریای کاسپین و نیمرخ های فلاتقاره آن. . . . . . . . . . . . 58

نمودار شماره4-1- نمودار مقایسه ای کشتی های وارده به بندرانزلی و کل کشور طی سالهای 75 الی 88. . . . . . . . 65

نمودار شماره 4-2- مقایسه ارزش كالای تجاری وارده به کشور ازطریق مناطق آزاد و منطقه آزاد انزلی. . . . . . . . . 68

شکل شماره 4-1- کشورهای حوزه دریای کاسپین. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

نمودار شماره 4-3- میزان صادرات و واردات ایران و آذربایجان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

نمودار شماره 4-4- میزان صادرات و واردات ایران و ترکمنستان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80