4- فاز فروپاشی…………………………………………………………… 23

عوامل مؤثر در کارآیی سیستم های پلاسمای کانونی…………………….. 24

پرتوهای ساطع شده از سیستم پلاسمای کانونی……………………… 26

پرتو ایکس……………………………………………………………………………. 26

تولید نوترون………………………………………………………………………… 27

تولید یون…………………………………………………………………………….. 28

فصل دوم: برخی روش های لایه نشانی و دستگاه های آنالیز فیلم های نازک لایه نشانی شده

2-1- برخی روش های لایه نشانی…………………………………………………. 31

2-1-1- کندوپاش…………………………………………………………………… 31

2-1-2- کندوپاش به وسیله پلاسما ……………………………………………………. 32

2-1-3- کندوپاش پرتو یونی…………………………………………………………… 32

2-1-4- روش تبخیر فیزیکی (PVD) ……………………………………………… 33

2-1-5- روش تبخیر شیمیایی (CVD)………………………………………………. 33

2-1-6- روش تبخیر گرمایی………………………………………………………….. 33

2-1-7- لایه نشانی به وسیله پلاسمای کانونی………………………………………. 37

2-2- برخی دستگاه های آنالیز جهت بررسی فیلم های نازک لایه نشانی شده……… 40

2-2-1- میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)…………………………………….. 40

الکترون های بازگشتی…………………………………………………………………… 41

الکترون های ثانویه……………………………………………………………………….. 41

الکترون های اوژه………………………………………………………………………….. 42

2-2-2- میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)………………………………………………. 42

2-2-3- دستگاه پراش پرتوی ایکس (XRD)………………………………………. 43

فصل سوم: برخی تحقیقات انجام شده جهت لایه نشانی توسط دستگاه پلاسمای کانونی

3-1- تشکیل کربیدتیتانیوم (TiC) برروی لایه تیتانیوم از طریق کاشت یون…………. 48

3-2- تشکیل کربید سیلیکون برروی زیرلایه سیلیسیوم از طریق کاشت یون……. 50

3-3- تأثیر تابش پالس های یونی پرانرژی برروی زیرلایه سیلیسیوم………………… 54

3-4- بهینه سازی دستگاه پلاسمای کانونی به عنوان منبع پرتوی الکترونی برای لایه نشانی فیلم های نازک…..57

3-5- نیتریده سازی به کمک دستگاه پلاسمای کانونی…………………………….. 60

3-6- لایه نشانی نانولایه ها بوله دستگاه پلاسمای کانونی…………………………. 70

فصل چهارم: روش تحقیق و نتیجه گیری

4-1- معرفی دستگاه پلاسمای کانونی مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما………………. 75

4-2- فرآیند تولید لایه های نازک نیترید آلومینیوم با استفاده از دستگاه پلاسمای کانونی…. 75

4-2-1- آماده سازی و تمیزکاری زیرلایه های استیل 304…………………………. 75

4-2-1- نحوه انجام آزمایش …………………………………………………………. 76

چیدمان آزمایش جهت لایه نشانی نیترید آلومینیوم…………………………….. 77

متغیرهای مورد بررسی، در لایه نشانی نیترید آلومینیوم………………………. 77

آنالیزهای صورت گرفته برروی فیلم های لایه نشانی شده……………………… 77

آنالیز لایه های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه پراشاشعه ایکس….. 78

آنالیز لایه های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ نیروی اتمی…82

نتایج AFM……………………………………………………………………

آنالیز لایه های نازک نیترید آلومینیوم تولید شده، با استفاده از دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی…..87

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………… 90

برخی پیشنهادات تحقیقاتی………………………………………………………………. 90

چکیده:

لایه های نازک نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه های استیل 304

شرایط آزمایش: زوایای مختلف نسبت به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله cm5 نسبت به نوک آند با استفاده از تعداد 25 شات

آنالیزها: XRD ، AFM ، SEM

در این تحقیق، لایه های نازك نیترید آلومینیوم بر روی زیرلایه های استیل 304 با استفاده از دستگاه پلاسمای كانونی پوشش داده شده است. پس از تولید لایه های نازك، نمونه ها به منظور بررسی خصوصیات لایه، به وسیله دستگاه پراش پرتو ایكس، میكروسكوپ های الكترونی روبشی و نیروی اتمی مورد مطالعه قرار گرفتند.

نتایج تحقیق نشان می دهد كه تغییر تعداد شات ها، فاصله زیرلایه ها از نوك آند و همچنین زاویه قرار گرفتن زیرلایه ها نسبت به محور آند، نقش مهمی در خصوصیات لایه های تولید شده دارند.

نمونه های بدست آمده در زوایای مختلف نسبت به محور آند (0، 15 و 30) در فاصله 5 سانتی متر از نوک آند و با استفاده از تعداد 25 شات نشان می دهد که با افزایش زاویه از صفر به 15 و سپس 30، شاهد کاهش بلورینگی، فیلم های لایه نشانی شده هستیم. نتایج حاصل از بررسی مورفولوژی سطح فیلم های لایه نشانی شده در زاوایای مختلف نسبت به نحور آند توسط میکروسکوپ نیروی اتمی نشان می دهند که نمونه لایه نشانی شده در زاویه °15 دارای سطحی نسبتاً یکنواخت متشکل از دانه هایی در اندازه های نسبتاً یکسان می باشد.

فصل اول: معرفی دستگاه پلاسمای کانونی

مقدمه:

اگر چه نمی توان منکر استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر از قبیل انرژی باد، خورشید و … شد، اما نمی توان غول صنعت را فقط با انرژی های تجدید ناپذیر سیر کرد. بعلاوه منابع اولیه انرژی های شناخته شده در روی کره زمین فقط برای پانصد سال کفایت خواهد کرد و وسایل زیست محیطی چنان دست و پای بشر را بسته است که متخصصان امر، همین پانصد سال را نیز ناشدنی می پندارند و بنابراین باید در جستجوی منبع انرژی دیگری بود.

امروزه پیشرفت روز افزون بشر سبب شده است که نیاز انسان به تأمین انرژی به حدی زیاد شود که سوخت های فسیلی دیگر نتوانند جوابگوی نیازهای صنعتی باشند. از اینرو متخصصان و دانشمندان به فکر استفاده از انرژی های هسته ای افتاده اند. فرایند شکاف هسته ای که هم اینک در راکتورهای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد به علت تولی زباله های رادیواکتیو چندان مورد پسند نیستند، در حالیکه فرایند هم جوشی هسته ای بسیار از این جهت مطلوب تر می باشد زیرا که منجر به محصولاتی می شود که مانند زباله های حاصل از شکاف هسته ای خطرناک نمی باشند. از این رو به علت پاک بودن این انرژی توجه زیادی به آن می شود.

در راستای انجام تحقیقاتی برای دستیابی به این تکنولوژی دستگاه پلاسمای کانونی ساخته شد. این دستگاه در ابتدا به عنوان منبع تولید نوترون های پر انرژی ساخته شد ولی پس از مدتی به عنوان یک دستگاه کم هزینه و با کاربردهای چندگانه مورد توجه دانشمندان و به خصوص دانشمندان کشورهای در حال توسعه قرار گرفت.

دستگاه پلاسمای کانونی در اواخر دهه 1985، اوایل دهه 1960، توسط فیزیکدانان اولی (فیلیپوف) و فیزکدانان آمریکایی (مدر) ساخته شد و به سرعت به عنوان دستگاهی کارا و جالب برای تولید پلاسما و تابش های آن مورد توجه قرار گرفت. پلاسمای کانونی (PF) از هنگام اختراعش در دهه 1960 قویترین چشمه پلاسمایی نوترون به شمار می رفت، تا اینکه با اختراع روش گرمایش توکامک با اشعه خنثی این دستگاه جای پلاسمای کانونی را به عنوان قویترین چشمه پلاسمایی نوترون گرفت. ولی ارزانی و سادگی سیستم پلاسمای کانونی باعث شده که برای استفاده های مختلفی مورد توجه قرار گیرد. حتی آژانس بین المللی انرژی اتمی نوعی از این دستگاه ها را برای جهان سوم طراحی کرد.

3-9 اثرات تجمعی در چگالی تراز………………………………………… 51

فصل چهارم……………………………………….. 55

نتیجه گیری…………………………………………. 56

چکیده:

چگالی تراز هسته­ای به عنوان یکی از پارامترهای مهم در بررسی ساختار هسته و برهمکنش­های هسته­ای محسوب می­شود. مدل BSFGM یكی از مدل­های شناخته شده چگالی تراز هسته به حساب می­آید و دربرگیرنده جابجایی انرژی برانگیختگی و پارامتر چگالی تراز می­باشد. در این مطالعه، پارامتر چگالی تراز با استفاده از مدل نیمه كلاسیكی و با تعیین چگالی تراز تک ذره­ای در انرژی فرمی به ازای انرژی پتانسیل هسته­ای میدان متوسط برای پتانسیل های چاه مربعی متناهی، نوسانگر هماهنگ و وودز-ساكسون بصورت مستقیم محاسبه شده است. وابستگی این پارامتر به انرژی نیز بررسی شده است. از مقایسه نتایج مستقیم بدست آمده با مقادیر برازش شده برای پارامتر چگالی تراز، همخوانی خوبی مشاهده می­شود.

پارامتر قطع اسپین نیز محاسبه شده است و وابستگی این پارامتر به دمای هسته و انرژی مورد بررسی قرار گرفته است. پارامتر دیگر نیز از طریق روش برازش محاسبه شده است. در این روش اثر پتانسیل کولنی روی چگالی تراز تک ذره­ای، پارامتر چگالی تراز و پارامتر قطع اسپین مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل اول: مقدمه

مقدمه:

چگالی تراز تک ذره­ای، یکی از عناصر مهم در بررسی ساختار هسته می­باشد، زیرا در تعیین چگالی تراز هسته، نقش مهمی دارد. در بررسی چگالی تراز تک ذره­ای از روش­های مختلفی استفاده شده­است که از آن جمله به روش­های مکانیک کوانتومی از قبیل روش تابع گرین، روش اسموث و روش جابجایی فاز می­توان اشاره کرد، که در این روش­ها بازه انرژی به دو ناحیه تقسیم می­شود، ناحیه انرژی پیوسته و نواحی انرژی مقید که بیشتر تمرکز روی نواحی پیوسته است.

یکی دیگر از روش­ها در بررسی چگالی تراز تک­ذره­ای روش نیمه کلاسیکی می­باشد که در این روش از میدان متوسط برای محاسبات استفاده شده است، که میدان متوسط نوترون شامل جملات پتانسیل هسته­ای و برهمکنش اسپین مدار و برای پروتون علاوه بر این جملات، پتانسیل كولنی را نیز دربرمی­گیرد. تاکنون برای محاسبه چگالی تراز تک ذره­ای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی پتانسیل­های مختلفی برای هسته­های كروی و تغییر شكل یافته پیشنهاد شده است که از جمله آنها به پتانسیل چاه مربعی متناهی و نامتناهی، پتانسیل نوسانگر هماهنگ و پتانسیل وودز-ساکسون می­توان اشاره کرد. در روش محاسبه مستقیم پارامتر چگالی تراز با استفاده از این روش، انتخاب پتانسیل میدان میانگین برای بدست آوردن چگالی تراز تک ذره­ای و مقدار آن در انرژی فرمی نقش تعیین کننده­ای دارد[1].

انرژی فرمی بصورت انرژی بالاترین حالت تک ذره­ای پرشده در حالت پایه هسته تعریف می­شود. مقدار انرژی فرمی برای پروتون و نوترون متفاوت است[2].

در هسته­های سنگین به دلیل نزدیک شدن ترازها به همدیگر و همپوشانی­های آنها تمایز بین ترازها سخت می­باشد و با افزایش انرژی، ترازها بیشتر بهم نزدیک می­شوند. به همین دلیل چگالی تراز برای هسته­های سنگین دارای اهمیت قابل توجهی است. چگالی تراز یکی از پارامترهای مهم ساختار هسته به حساب می­آید که با استفاده از آن سایر پارامترهای ترمودینامیکی هسته از قبیل دما، آنتروپی، فشار و ظرفیت گرمایی را می­توان بدست آورد[3,4].

بطوركلی برای محاسبه چگالی تراز از دو روش مستقیم وغیر مستقیم استفاده می­شود. در روش غیرمستقیم با محاسبه آنتروپی و تابع پارش هسته و با استفاده از رابطه بین آنتروپی و چگالی تراز هسته­ای، چگالی تراز محاسبه می­شود. به عنوان مثال به مدل­های آماری BCS [3] ، SMMC [4] و SPA+RPA [5] می­توان اشاره کرد[5-7].

در محاسبه چگالی تراز بطور مستقیم از روش­های آماری که به صورت تئوری ارائه می­شوند استفاده می­شود. به عنوان مثال به مدل­های آماری CTM [6] ، FGM [7] ، BSFGM [8] و GSM [9] می توان اشاره کرد. در این مدل­ها پارامتر چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می­شود. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش­های هسته­ای، فرمول­های تحلیلی مربوط به چگالی تراز ترجیح داده می­شوند[3,8-10].

در این مدل­ها پارامترهای چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می­شوند. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش­های هسته­ای، فرمول­های تحلیلی مربوط به چگالی تراز ارجعیت دارند.

در مدل دمای ثابت،CTM بازه انرژی به دو بخش تقسیم می­شود که در بخش انرژی­های پایین از ثابت بودن دما می­توان استفاده کرد و در انرژی­های بالا مدل گاز فرمی مورد استفاده قرار می­گیرد. مسئله اصلی در این مدل ایجاد ارتباط بین نواحی کم انرژی و نواحی انرژی بالاست. این مدل پدیده­شناختی براساس فرمول بت که در آن برهمکنش­های هسته­ای لحاظ نمی­شود، بنا شده است[11].

ساده­ترین بیان تحلیلی برای بررسی چگالی تراز مدل گاز فرمی است که در آن هسته­ها بدون برهمکنش در نظر گرفته شده واز اثرات تجمعی صرفنظر می­شود. مدل BSFGMبا اعمال برخی اصلاحات در مدل گاز فرمی و با درنظرگرفتن جفت شدگی­های نوکلئونی در بر همکنش­های هسته­ای، ارائه شده است، این مدل در همه­ی انرژی­ها برای بررسی چگالی تراز مورد استفاده قرار می­گیرد.

در مدل BSFGM چگالی تراز هسته­ای دارای دو پارامتر چگالی تراز تک ذره­ای و انرژی جابجایی برانگیختگی است. معمولا این پارامترها به عنوان پارامترهای قابل تنظیم از طریق برازش داده­های تجربی تعیین می­شوند. اگرچه برای محاسبه پارامتر چگالی تراز، به جز برازش از مدل­های مختلف هسته­ ای مثل مدل قطره مایع، مدل لایه­ای و رابطه نیمه تجربی نیز می­توان استفاده کرد و این پارامتر را بطور مستقیم محاسبه نمود.

1-1- مدل های هسته ای

مدل­های هسته­ای تقریب­ها و فرض­هایی هستند که برای شناخت ساختار هسته و نیروی هسته­ای و بر اساس شواهد تجربی معرفی می­شوند و به دو دسته تقسیم می­شود مدل­های نیمه کلاسیکی (Semi-classical models) یا مدل­های ذره­ای مانند مدل قطره مایع (Liquid drop model) و مدل­های کوانتومی (quantum mechanics models) مثل مدل لایه­ای (Shell model).

2-1- مدل قطره مایع

با توجه به اینکه در هسته هر نوکلئون با نوکلئون­های مجاور خود برهمکنش می­کند و به هر نوکلئون از اطراف توسط نوکلئون­های مجاور نیرو وارد می­شود، در نتیجه نوکلئون­های داخل هسته را می توان در حال حرکت فرض کرد. در ضمن نیروی هسته­ای ضمن اینکه جاذبه است، دارای یک جمله دافعه نیز می­باشد که نوکلئون­ها را در یک فاصله معینی از همدیگر نگه می دارد. با توجه به اینکه وضعیت نوکلئون­ها در هسته مانند وضعیت مولکول­ها در مایع می­باشد ماده هسته­ای را می­توان سیال هسته­ای نامید. هر نوکلئونی که در نزدیکی لایه­ی هسته­ای قرار دارد نیروی خالصی به سمت داخل احساس می­کند به طوری که موجب می­شود سطح خارجی خود را به کمترین مقدار سازگار با حجم خود تغییر دهد. شکل هندسی که این سازگاری را دارد کروی است. بنابراین شکل هسته را بصورت کروی می­توان فرض کرد. با توجه به این توضیحات می­توان هسته را مانند یک قطره مایع در نظر گرفت.

انواع مدل­های تجمعی هسته­ای (Collective model) همانند مدل دورانی (Rotational model) و مدل ارتعاشی (Vibrational model) در محاسبات از مدل قطره مایعی استفاده می­کنند. با توجه به این اصل که دوران و ارتعاش هسته بطور کامل مشابه دوران و ارتعاش یک قطره مایع معلق می­باشد.

3-1- مدل لایه ای

مدل لایه­ای یکی از مدل­های هسته­ای به حساب می­آید که با در نظر گرفتن پتانسیل میدان متوسط و پتانسیل ناشی از برهمکنش نوکلئون­ها، تراز­های نوترون و پروتون هسته را با دقت بالایی نتیجه می­دهد. فرض اساسی در مدل لایه­ای این است که علی­رغم جاذبه شدید بین نوکلئون­ها که انرژی بستگی کل هسته را ایجاد می­کند حرکت هر نوکلئون در واقع مستقل از نوکلئون­های دیگر است، اگر تمام جفت شدگی­های بین نوکلئونی یا تمام برهمکنش­های زوجیت نادیده گرفته شوند، مدل لایه­ای را مدل لایه­ای تک ذره­ای می­گویند. بنابراین در مدل لایه­ای تک ذره­ای هر نوکلئون در پتانسیل متوسط یکسان با سایر نوکلئون­ها حرکت می­کند. بنابراین انتخاب یک پتانسیل هسته­ای مناسب مهم است. پتانسیل هسته­ای مناسبی که بتوان نوکلئون­ها را تحت آن پتانسیل در ترازهای انرژی قرار داد بایستی بتوانند نظام هسته را توجیه کند و با آزمایش و تئوری هماهنگ باشد. پتانسیل­های هسته­ای معرفی شده عبارتند از پتانسیل کروی، پتانسیل چاه مربعی متناهی و نامتناهی، پتانسیل نوسانگر هماهنگ و پتانسیل وودز-ساکسون.

با اعمال پتانسیل چاه مربعی و نوسانگر هماهنگ ترازها به صورت تبهگن بدست می­آیند. پتانسیل شعاعی وودز-ساكسون به همراه پتانسیل ناشی از برهمکنش اسپین مدار ترازهای هسته­ای و اعداد جادویی را که نشان دهنده لایه­های بسته هسته­ای هستند به درستی نتیجه می­دهد[13].

بدن………………………………………………………………………………………….. 14

2-1-13-جذب آهن از غذا…………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-1-14-منابع غذایی آهن و اهمیت نان غنی شده با آهن……………………………………………………………… 17

2-1-15-کمبود……………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

عنوان صفحه

2-1-16-مسمومیت آهن………………………………………………………………………………………………………………………. 19

2-2-روی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-2-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 20

2-2-2-جذب – انتقال…………………………………………………………………………………………………………………………… 21

2-2-3-عوامل مؤثر در جذب روی……………………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-4-دفع روده ای……………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-5-کمبود روی………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-6-تداخل روی با مواد مغذی………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-6-1-روی- مس…………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-6-2-روی – آهن…………………………………………………………………………………………………………………………… 23

2-2-6-3-روی و دیگر عناصر……………………………………………………………………………………………………………… 23

2-2-7-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-2-8-ارتباط روی با هورمون ها…………………………………………………………………………………………………………. 24

2-3-مس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-3-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-3-2-اهمیت بیوشیمایی مس……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-3-نقش فیزیولوژیک مس………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-4-عوامل مؤثر بر وضعیت مس بدن……………………………………………………………………………………………… 26

2-3-5-کمبود مس………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

2-3-6-غلظت مس در بافت­های مختلف……………………………………………………………………………………………… 28

2-3-7-تداخلات مس با مواد معدنی دیگر………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-7-1- مس و آهن………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-7-2-مس و روی……………………………………………………………………………………………………………………………. 28

2-3-7-3-مس و مولیدن………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-3-8-مس و کربوهیدرات­ها……………………………………………………………………………………………………………….. 29

عنوان صفحه

2-4-منگنز………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-4-1-جذب و انتقال منگنز………………………………………………………………………………………………………………… 30

2-4-2-نقش بیولوژیکی…………………………………………………………………………………………………………………………. 30

2-4-3-کمبود………………………………………………………………………………………………………………………………………… 31

2-4-4-مسمومیت………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

2-4-5-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 32

2-5-هماتوکریت…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

2-6-هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………. 33

2-6-1-نقش مولکول هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………….. 32

2-6-2-تشکیل مولکول هموگلوبین……………………………………………………………………………………………………… 34

2-6-3-محل ساخته شدن هموگلوبین در بدن…………………………………………………………………………………… 34

2-6-4-نقش بیولوژیک هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………. 35

2-6-5-علل کمبود و افزایش و عوارض حاصله…………………………………………………………………………………… 35

2-6-6-منابع غذایی هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………………… 35

2-5-آنزیم­های آنتی اكسیدان……………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-5-1-عوامل اكسیدان…………………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-5-2-استرس اكسیداتیو…………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-5-3-مكانیسم­های دفاعی در برابر آسیب اكسیداتیو………………………………………………………………………. 37

2-5-4-ظرفیت تام آنتی­اکسیدانی……………………………………………………………………………………………………….. 38

2-5-5-آنزیم سوپراكسید دیسموتاز (SOD)……………………………………………………………………………………….. 38

2-5-5-1-نقش سوپراکسید دیسموتاز در گلبول­های قرمز و هموگلوبین…………………………………………. 39

2-5-5-2-عوامل موثر بر میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………….. 40

2-5-6-آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)…………………………………………………………………………………………. 41

2-5-7-كاتالاز…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

2-5-8-مالات دهیدروژناز (MDA)………………………………………………………………………………………………………. 43

عنوان صفحه

2-6-سرولوپلاسمین……………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

2-7-فریتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

2-8-پروتئین توتال………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

2-9-آلبومین…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

2-10-اسید اوریک…………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

2-11- اسید فیتیک………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

2-12- جوش­شیرین………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- مواد و وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………………………………… 48

3-2-طبقه­بندی و شرایط نگهداری موش­های صحرایی………………………………………………………………………. 48

3-2-1-گروه­بندی حیوانات مورد آزمایش……………………………………………………………………………………………. 49

3-3-اندازه­گیری اسید فیتیک درآرد……………………………………………………………………………………………………. 49

3-3-1-طرز تهیه وانادات _ مولیبدات…………………………………………………………………………………………………. 51

3-4-اندازه­گیری اسید فیتیک در نان…………………………………………………………………………………………………… 51

3-4-1- استاندارد کردن دستگاه اسپکتوفتومتری و بدست آوردن منحنی استاندارد

و معادله رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

3-5-روش اندازه­گیری جوش شیرین…………………………………………………………………………………………………… 52

3-6-اندازه­گیری آنتی­اکسیدان­های سرم خون، مدفوع، کبد

و استخوان (عناصر کمیاب)………………………………………………………………………………………………………………….. 53

3-6-1-جمع آوری نمونه­های خون……………………………………………………………………………………………………… 53

3-6-2-جمع­آوری نمونه­های مدفوع…………………………………………………………………………………………………….. 53

3-6-3-جمع آوری نمونه­های کبد و استخوان……………………………………………………………………………………. 53

3-6-4-آماده­سازی نمونه­ی استخوان……………………………………………………………………………………………………. 53

3-6-5-آماده­سازی نمونه­ی کبد……………………………………………………………………………………………………………. 54

عنوان صفحه

3-6-6-آماده­سازی نمونه­ی مدفوع………………………………………………………………………………………………………… 54

3-6-7-آماده­سازی نمونه­ی سرم…………………………………………………………………………………………………………… 54

3-6-8-اندازه­گیری عناصر اهن، مس، روی و منگنز با استفاده از دستگاه جذب اتمی…………………… 54

3-7-اندازه­گیری سرولوپلاسمین سرم………………………………………………………………………………………………….. 55

3-8-اندازه­گیری فریتین………………………………………………………………………………………………………………………… 57

3-9-اندازه­گیری آلبومین………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-10-اندازه­گیری پروتئن تام………………………………………………………………………………………………………………… 60

3-11-اندازه­گیری اسید اوریک……………………………………………………………………………………………………………… 62

3-12-اندازه­گیری کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC)………………………………………………………………………. 64

3-13-اندازه­گیری ظرفیت تام آنتی اكسیدانی…………………………………………………………………………………….. 65

3-14-اندازه­گیری فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………………………. 67

3-15-اندازه­گیری فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز………………………………………………………………………… 71

3-16-اندازه گیری كاتالاز گلبول های قرمز خون…………………………………………………………………………………… 74

3-17-اندازه گیری مالون دی آلدئید (MDA) گلبول های قرمز خون…………………………………………………. 74

3-18-روش تجزیه و تحلیل دادها………………………………………………………………………………………………………… 75

فصل چهارم: نتایج

4-1-بررسی وزن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی

در طول دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

3-2-بررسی اندازه­گیری میزان اسید فیتیک در گروه­های مختلف نان……………………………………………… 78

4-3-بررسی مقادیر آهن سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

4-4-بررسی مقادیر آهن در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 81

عنوان صفحه

4-5-بررسی مقادیر روی سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

4-6-بررسی مقادیر روی در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 85

4-7-بررسی مقادیر مس سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 87

4-8-بررسی مقادیر مس در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 89

4-9-بررسی مقادیر منگنز سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………….. 91

4-10-بررسی مقادیر منگنز در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های

مورد بررسی در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………….. 93

4-11-بررسی اندازه­گیری مقادیر سرولوپلاسمین سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 95

4-12-بررسی اندازه­گیری مقادیر فریتین سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………. 97

4-13-بررسی اندازه­گیری مقادیر آلبومین سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………………………………………………………… 99

4-14-بررسی اندازه­گیری مقادیر پروتئین تام سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 101

4-15-بررسی اندازه­گیری مقادیر اوریک اسید سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………… 103

4-16-بررسی اندازه­گیری مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………….. 105

عنوان صفحه

4-17- بررسی اندازه­گیری مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت در گروه­های مورد

بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………. 107

4-18-بررسی اندازه­گیری مقادیر ظرفیت تام آنتی اكسیدانی (TAC) سرم

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………. 109

4-19-بررسی اندازه­گیری مقادیر آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) و سوپراکسید

دیسموتاز (SOD) سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………. 111

4-20-بررسی اندازه­گیری مقادیرمالات دهیدروژناز (MDA) و كاتالاز گلبول های

قرمز خون در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………. 113

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری کلی

5-1-بررسی تغییرات وزن بدن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister……………………………………………… 115

5-2- بررسی میزان تغییرات اسید فیتیک در و نان………………………………………………………………………….. 115

5-3- بررسی میزان تغییرات آهن سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 117

5-4- بررسی میزان تغییرات روی سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 119

5-5- بررسی میزان تغییرات مس سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 120

5-6- بررسی میزان تغییرات منگنز سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران…………………………………………… 121

5-7- بررسی میزان تغییرات هماتوكریت، هموگلوبین، سرولوپلاسمین، فریتین، آلبومین،

پروتئین تام، اوریک اسید و میزان کل ظرفیت اتصال به آهن…………………………………………………………… 123

5-7-1-بررسی میزان تغییرات مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت……………………………………………………… 123

5-7-2- بررسی میزان تغییرات سرولوپلاسمین سرم……………………………………………………………………….. 123

5-7-3- بررسی میزان تغییرات فریتین سرم…………………………………………………………………………………….. 124

5-7-4- بررسی میزان تغییرات مقادیر آلبومین سرم………………………………………………………………………… 125

5-7-5- بررسی میزان تغییرات مقادیراسید اوریك سرم…………………………………………………………………… 125

5-7-6- بررسی میزان تغییرات مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم…………………………… 126

5-8- بررسی میزان تغییرات شاخص­های استرس اکسیداتیو…………………………………………………………… 126

عنوان صفحه

5-8-1-بررسی میزان تغییرات )TAC ظرفیت آنتی­اکسیدانی تام) سرم…………………………………………. 126

5-8-2-بررسی میزان تغییرات آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX)…………………………………………………… 127

5-8-3-بررسی میزان تغییرات آنزیم سوپراکسید دیسموتاز(SOD)………………………………………………… 127

5-8-4-بررسی میزان تغییرات مالون دی آلدهید (MDA) گلبول های قرمز خون………………………. 129

5-8-5-بررسی میزان تغییرات كاتالاز گلبول های قرمز خون……………………………………………………………. 129

نتیجه­گیری کلی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………… 132

فهرست جداول

 

عنوان صفحه

جدول 4-1: مقایسه­ی میانگین (± انحراف معیار) وزن موش صحرایی نر بالغ

از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی در طول دوره­ی آزمایش…………………………………………………… 77

جدول 4-2- : مقایسه­ی مقادیراسید فیتیک در گروه­های مختلف نان

(میانگین ± انحراف معیار)……………………………………………………………………………………………………………………… 78

جدول 4-3 : مقایسه­ی مقادیرآهن سرم و مدفوع (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 80

جدول 4-4 : مقایسه­ی مقادیر آهن در اندام­های کبد و استخوان ران

(میانگین ± انحراف معیار) در انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

جدول 4-5 : مقایسه­ی مقادیر روی سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 84

جدول 4-6 : مقایسه­ی مقادیر روی در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 86

جدول 4-7 : مقایسه­ی مقادیر مس سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 88

جدول 4-8 : مقایسه­ی مقادیر مس در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 90

جدول 4-9 :مقایسه­ی مقادیر منگنز سرم و مدفوع (میانگین ±انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 92

عنوان صفحه

جدول 4-9 : مقایسه­ی مقادیر منگنزدر اندام­های کبد و ران (میانگین ± انحراف معیار)

در انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………… 94

جدول 4- 11: مقایسه­ی مقادیر سرولوپلاسمین سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 96

جدول 4-12 : مقایسه­ی مقادیر فریتین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 98

جدول 4-13 : مقایسه­ی میزان آلبومین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف……………………………………………………………….. 100

جدول 4-14 : مقایسه­ی مقادیر پروتئین تام سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 102

جدول 4-15 : مقایسه­ی مقادیراوریک اسیدسرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………………………. 104

جدول 4-16: مقایسه­ی مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 106

جدول 4-17 : مقایسه­ی مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 108

جدول 4-17 : مقایسه­ی مقادیرظرفیت کل آنتی­اکسیدانی ( TAC)سرم

(میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………… 110

جدول 4-18 : مقایسه­ی مقادیر گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) و سوپراکسید

دیسموتاز (SOD) سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی

2-9- عوامل عمده اثر گذار بر روابط خارجی مصر……………………………… 28

2-9-1- موقعیت جغرافیایی مصر……………………………..28

2-9-2- ناسیونالیسم عربی…………………………….. 28

2-9-3- فلسطین و اسرائیل …………………………….. 28

2-9-4 – گرایش به غرب …………………………….. 29

2-9-5- اسلام گرایی ……………………………..29

2-9-6- ارتش مصر……………………………..30

2-10- نظریه همگرایی در روابط بین الملل……………………………… 30

2-10-1-نظریه فدرالیسم……………………………… 32

2-10-2-نظریه ارتباطات………………………………. 34

2-10-3-نظریه كاركرد گرایی……………………………… 34

فصل سوم: روابط ایران و مصر……………………………… 37

3-1- مقدمه……………………………… 38

3-2- رابطه ایران و مصر در عهد باستان……………………………… 38

3-3- روابط ایران و مصر در دوران بعد از اسلام……………………………… 39

3-4- مناسبات سیاسی تهران ـ قاهره بعد از جنگ جهانی اول………………… 41

3-5- روابط ایران و مصر در دوران رضا شاه…………………………….. 42

3-6- روابط ایران و مصر در دوران محمدرضا شاه پهلوی………………………….. 43

3-7- روابط ایران و مصر بعد از انقلاب اسلامی ایران…………………………….. 47

3-8- رابطه ایران و مصر بعد از انقلاب مصر……………………………… 51

3-9-رابطه ایران و مصر و تحولات مصر بعد از مبارك………………………….. 52

3-10- رابطه ایران و مصر در دوران محمد مرسی…………………………. 56

3-11- روابط ایران و مصر در دوران بعد از محمدمرسی………………….. 60

3-21- عوامل موثر در همگرایی ایران و مصر……………………………… 62

فصل چهارم: آینده روابط ایران و مصر…………………………….. 69

4-1- اشتراكات تاثیر گذار بر روی روابط ایران و مصر………………….70

4-2- عوامل موثر بر رابطه ایران و مصر……………………………… 71

4-3- موانع تاثیرگذار بر روند تعامل ایران و مصر………………………….. 73

4-4- نقش امریكا و اسرائیل در روابط ایران و مصر…………………75

4-5- تاثیر تحولات اخیر و بركناری مرسی بر رابطه ایران و مصر……………… 75

4-6- تاثیر انتخابات ریاست جمهوری ایران بر آینده روابط ایران و مصر…………. 79

4-7- آینده احتمالی روابط ایران و مصر……………………………… 81

4-8- نتیجه گیری………………………………. 85

4-9- راهکارها و پیشنهادات………………………………. 86

4-10-محدودیتها…………………………….. 86

فهرست منابع……………………………… 87

چکیده:

ایران و مصر دو کشور مهم و تاثیرگذار در منطقه خاورمیانه هستند. روابط این دو کشور در دوران های مختلف با فراز و نشیب های متعددی روبرو بوده است. با توجه به اهمیت این دو کشور در منطقه و نیز تحولات اخیر داخلی و منطقه ای، بررسی روابط و آینده احتمالی این دو کشور از اولویت خاصی برای هر دو کشور برخوردار است. عوامل داخلی و خارجی زیادی روی رابطه این دو کشور تاثیر گذاشته است. بعد از برکناری حسنی مبارک و روی کار آمدن محمد مرسی انتظار بهبود روابط مطرح گشت اما بعد از برکناری مرسی و روی کار آمدن دولت جدید در مصر می بایست برای اقدامات بعدی با دقت و صبر بیشتری جلو رفت و منتظر گام های بعدی دولت مصر و نتایج تحولات احتمالی آینده این کشور بود.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

ایران ومصر دو کشور با تمدن و سابقه کهن و با اهمیت و پرنفوذ در منطقه خاورمیانه هستند. ایران و مصر بنابر شواهد تاریخی از گذشته های دور با هم ارتباط داشته اند و مناسبات و تعاملات آن ها تحت تاثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. روی کار آمدن دولت های مختلف در این کشورها و سیاست های اتخاذ شده از سوی هرکدام باعث شد در دوران های مختلف این دو کشور نسبت به هم رویکردهای مختلفی داشته باشند و به این ترتیب اکنون با توجه به تحولات اخیر در مصر و سقوط مبارک و نیز برکناری مرسی می توان انتظار داشت که تغییراتی در رابطه این دو کشور تغییراتی اتفاق بیفتد و آینده روابط دو کشور را غیر قابل پیش بینی می سازد.

2-1- بیان مسأله

با توجه به شرایط کنونی جهان ،نحوه تعامل مصر و ایران به عنوان دو قدرت تاثیرگذار منطقه ای در خاور میانه و شمال آفریقا می تواند تمامی معادلات جهان را تحت تاثیر قرار دهد و از این حیث دارای اهمیت شایانی است. قدرت سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایران در خاور میانه با نفوذ گسترده ای که در میان اقشار مختلف مسلمانان در کشور های مختلف و همچنین نفوذی که در سایر مناطق جهان دارد این کشور را در عرصه منطقه ای و بین المللی حائز اهمیت نموده است از سوی دیگر مصر نیز به عنوان یک کشور بزرگ عربی اسلامی از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار است . همسایگی مصر با رژیم اشغالگر قدس بر اهمیت استراتژیک این کشور افزوده است . تسلط مصر بر کانال سوئز و نقش آن در قاره عظیم آفریقا موقعیت ژئوپلوتیک مصر را آشکار کرده واین اهمیت را دوچندان نموده است.

روابط ایران و مصر در طی سالهای گذشته همواره با فراز و نشیب همراه بوده و در این سیر تاریخی برداشت نخبگان دو کشور از شرایط منطقه ای و بین المللی بر روند این تغییرات تاثیر گذاشته است.همچنین نفوذ قدرتهای بین المللی نظیر آمریکا در مصر بخصوص پس از مرگ ناصر و کمکهای بلاعوض این کشور به ارتش مصر ، موضوع رابطه با مصر را قامض و پیچیده تر از یک مسئله منطقه ای نموده است .با آغاز بهار عربی در مصر و تغییرات بنیادی در نظام سیاسی و اجتماعی این کشور و قدرت گرفتن اسلامگرایان و پررنگتر شدن مشترکات فراوان دوکشور و رنگ باختن اختلافات پیشین به نظر می رسد فرصتی تاریخی برای ایجاد روابط نزدیک بین ایران و مصر ایجاد شده است و از آنجایی که روابط ایران و مصر در عرصه بین المللی می تواند منافع داخلی و خارجی هر دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد .

عوامل همگرایی دوکشور نظیر دین مشترک، عضویت درسازمان کنفرانس اسلامی، منافع و علایق مشترک و همچنین روی کار آمدن اسلامگرایان و بسیاری موارد دیگر قابل تقویت و گسترش بوده و می توانند با کاهش تاثیر عوامل واگرایی نظیر دخالت بیگانگان و بویژه آمریکا، ناسیونالیسم عربی و اختلافات ایدئولوژیک و همچنین تفاوت دیدگاه ها در خصوص مسئله فلسطین و اسرائیل ، زمینه های وحدت و نزدیکی هرچه بیشتر این دوکشور را بوژه در شرایط تاریخی اخیر فراهم آورند.

2-1-1- مختصری در مورد تاریخچه جواهرات.. 13

2-1-2- قدمت استخراج فیروزه 14

2-1-3- علم شناخت سنگهای قیمتی و اهمیت آن در جهان. 15

2-1-4- انواع فیروزه 16

2-1-5- نحوه ساخته شدن فیروزه 18

2-1-6- فضیلت فیروزه در اسلام. 18

2-1-7- معادن فیروزه 19

2-1-8- كلیاتی در مورد برش و جلای كانی ها و سنگهای جواهر رنگی. 26

2-1-9- تراش فیروزه 28

2-1-10- مشخصات بهترین نوع فیروزه تراشیده 33

2-1-11- صادرات فیروزه: 34

بخش دوم: مبانی نظری مرتبط با «آمیخته بازاریابی». 36

2-2-1- تعریف بازاریابی. 37

2-2-2- فلسفهمدیریت بازاریابی. 37

2-2-3- عوامل مؤثر در تغییر تقاضا 41

2-2-4- عوامل مؤثر در اقدام به خرید. 42

2-2-5- فرآیند تصمیم خرید. 45

2-2-6- مفهوم مدرن بازاریابی. 51

2-2-7- آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) 52

2-2-8- جایگاه یابی در بازار 63

فصل سوم. 69

روش تحقیق. 69

3-1 نوع تحقیق: به طور کلی تحقیقات علمی را به دو دسته تعرفه تقسیم می نمایند: 70

3-2 روش تحقیق. 70

منابع وماخذ: 76

فصل چهارم. 77

جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده ها 77

4-1- ویژگیهای پاسخگویان. 78

4-1-1- ویژگیهای صادر كنندگان مصنوعات فیرزوه ای. 78

4-1-2-ویژگیهای فیروزه تراشان. 78

2-4- آزمون فرضیه ها 79

فصل پنجم. 91

نتیجه گیری و پیشنهادها 91

5-1- مقدمه. 92

5-2- نتیجه گیری در مورد ویژگی های پاسخگویان. 92

5-2-1- نتیجه گیری در مورد ویژگی های «صادركنندگان مصنوعات فیروزه ای». 92

5-2-2- نتیجه گیری در مورد ویژگی های «فیروزه تراشان». 93

5-3- نتیجه گیری در مورد فرضیه های تحقیق. 94

5-3-1- نتیجه گیری در مورد فرضیه اول. 94

5-3-2- نتیجه گیری در مورد فرضیه دوم. 95

5-3-3- نتیجه گیری در مورد فرضیه سوم. 98

5-3-4- نتیجه گیری در مورد فرضیه چهارم. 100

5-3-5- نتیجه گیری در مورد فرضیه پنجم. 104

5-5- موضوعات پیشنهادی برای تحقیقات تكمیلی. 109

منابع.110

فصل اول

طرح تحقیق

 

1- مقدمه:

بررسی آمار صادرات و واردات در سال 1268 ه ش نشان می دهد كه محصولات كشاورزی و دامی عمده ترین بخش محصولات صادراتی ایران در یك قرن پیش بوده است. در آن زمان ابریشم، برنج، پنبه، توتون و تنباكو از اقلام عمده صادراتی كشور بوده اند كه امروزه بمنظور وارد كردن اغلب آنها سالانه مبلغ قابل ملاحظه ای ارز از كشور خارج می شود. این آمار همچنین نشان می دهد كه با وجود كسری موازنه تجاری در سال1268 ه ش ، درآمد حاصل از صدور كالاهای كشاورزی به تنهایی قادر به جبران بیش از نیمی از هزینه های مربوط به واردات كشور بوده است ولی تا سال 1320 ه ش سهم صادرات غیر نفتی به تدیریج تقلیل می یابد چنانكه سهم صادرات غیر نفتی از كل مبادلات بازرگانی خارجی به یك سوم می رسد و تا سال 1330 ه ش این نسبت به حدود یك چهارم تنزل پیدا می كند. روند گسترش واردات در پی افزایش درآمد های ناشی از فروش نفت به نحوی شتاب می گیرد كه تولید داخلی تحت الشعاع واردات كالا واقع شده و تجارت خارجی به اهرم فشار بر اقتصاد ملی بدل می شود. بنابراین از حدود یكصد سال پیش رابطه تحویل نفت در مقابل دریافت كالای ساخته شده، هسته اصلی بازرگانی خارجی كشور گردیده و وابستگی اقتصادی در نتیجه وجود این بافت ناسالم ایجاد و تحكیم شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی بمنظور تغییر روند بازرگانی خارجی با توجه به نیازهای واقعی كشور، تلاشهایی بعمل آمد. اما از هم گسیختگی اقتصاد كشور بدلیل اعتصابات گسترده مردم در سال 1357 و عدم وجود برنامه مشخص و نیز بروز عوامل متعدد سیاسی موجب گردید كه سهم واردات مصرفی همچنان به روند صعودی خود ادامه دهد. بعدها نیز تحریم اقتصادی و جنگ تحمیلی،میزان صادراترا بشدت كاهش داد. بطوریكه در حال حاضر تجارت خارجی ایران با صادرات تك محصولی (نفت) و وابستگی شدید به ارز حاصل از آن مشخص می باشد. در سالهای اخیر دولت تلاشهای بسیاری به منظور افزودن بر سهم صادرات غیر نفتی بعمل آورده است. در این راستا صادرات سنگهای قیمتی و بخصوص فیروزه نیشابور می تواند مثمر ثمر واقع گردد، چراكه فیروزه نیشابور بعنوان بهترین فیروزه جهان، دارای شهرت بین المللی است و در صورت توجه بیشتر به صادرات آن می تواند ارز آوری مناسبی ایجاد نماید.

2- بیان مسئله:

قدیمی ترین اطلاعی كه از فیروزه در دست داریم به 3400 سال پیش از میلاد مسیح مربوط است و نوشته اند كه فراعنه مصر این سنگ زیبا را از معادن شبه جزیره سینا استخراج كرده و در زینت آلات خود بكار می بردند و بدین گونه شاید استخراج فیروزه قدیمی ترین استخراج كانهای صخره ای در ستاریخ باشد ولی از همان زمانهای باستان بهترین و مطلوبترین فیروزه در معادن ایران بدست می آمده كه از زمانهای بسیار قدیم آن را استخراج و صادر می كرده اند و چون این سنگ بهادار از راه تركیه به اروپا وارد و شناخته گردیده است بدان سبب اروپاییان آن را، تركواز (Turquoise) یعنی تركی می نامند.

نام نیشابور با نام فیروزه همزاد است و در مقام تعریف، نیشابور را شهر فیروزه های درشت، شهری با سنگهای فیروزه و … می گویند. بشهادت گوهر شناسان دور و نزدیك، فیروزه نیشابور در روی زمین مقام اول را دارد. این سنگ گرانبها و پر ارزش كه زینت بخش گنجینه های گرانبهای ثروتمندان جهان و خزاین ممالك می باشد همواره توجه جهانیان را به خود جلب كرده است.

از كتیبه كاخ داریوش در شوش معلوم می گردد كه در آن تاریخ فیروزه «اخشائین» نامیده می شده و از خوارزم برای زینت آلات كاخ وارد شده بود. نمونه هایی كه در اثر كاوشهایباستان شناسیبدست آمده نشان می دهد كه فیروزه در هزاره دوم قبل از میلاد در ایران بعنوان سنگ زینتی مورد استفاده قرار می گرفته است. در دوره ساسانیان از فیروزه غیر از انگشتر و گوشواره و غیره ظروفی برای دربار سلاطین تهیه می شده است.

از مطالب فوق بخوبی می توان به مرغوبیت فیروزه نیشابور و قدمت استخراج و تراش آن و دیرینه بودن هنر ساخت زیور آلات فیروزه ای در ایران پی برد بطوریكه فیروزه نیشابور حتی به كشورهای اروپایی هم صادر می شده است. اما علی رغم این پیشینه افتخار آمیز، متأسفانه در حال حاضر فیروزه تراشی و صادرات فیروزه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و بر اساس مصاحبه های انجام شده با فیروزه تراشان و صادركنندگان مصنوعات فیروزه ای، هم اكنون بخش قابل ملاحظه ای از فیروزه های تراشیده شده در بازار داخلی را فیروزه های شیمیایی و یا فیروزه های آمریكایی كه بصورت قاچاق وارد كشور می گردد، تشكیل می دهد. با وجود چنین مسأله نگران كننده ای تاكنون تحقیق علمی برای پاسخگویی به سؤالات زیر انجام نشده است:

• وضعیت فعلی مدیریت بازار فیروزه صادراتی استان خراسان چگونه است؟

• راهكارهای مناسب جهت افزایشصادرات مصنوعاتفیروزه ای كدامند؟

امید است كه این تحقیق بتواند از طریق پاسخگویی به سؤالات فوق در جهت آشنایی بیشتر با صنعت فیروزه استان خراسان و رفع موانع و مشكلات آن مفید واقع شده، نقش كوچكی در تحقق آرمان ملی اقتصاد بدون نفت ایفا نماید.