1-10-1) پوشش ضعفها—— 24

2-10-1) كم شدن لغزشها—– 24

3-10-1) حسن خلق———- 24

11-1) معنای لغوی دعا————- 24

12-1) دعا در اصطلاح————- 25

13-1) مفهوم دعا در كاربرد قرآنی– 27

14-1) واژگان مرتبط با واژه دعا— 31

1-14-1) ندا-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 31

1-1-14-1) ارتباط ندا با دعا———- 32

2-1-14-1) فرق دعا و ندا———— 32

2-14-1) سؤال————— 33

1-2-14-1) ارتباط سؤال با دعا——- 34

2-2-14-1) تفاوت دعا و سؤال——- 34

3-14-1) تضرع————– 35

1-3-14-1)ارتباط تضرع با دعا—— 36

4-14-1)جئر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 36

5-14-1)استغاثه————– 37

1-5-14-1)ارتباط استغاثه با دعا—— 38

6-14-1) ذكر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 39

نتیجه مبحث-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 40

فصل دوم:آداب و شرایط استجابت دعا

مقدمه -بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 43

1-2) اعتراف به منشاء الهی توفیق دعا ————- 43

2-2) اقرار به گناه -بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 46

3-2) اقامه ی نماز قبل از دعا —— 48

4-2) اقرار و اظهار ایمان و اسلام — 49

5-2)اظهار اطاعت از دستورات الهی ————— 52

6-2)خوف و رجاء -بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 54

7-2) ضرورت اخلاص در دعا —– 57

8-2) اقرار به علم و حکمت خداوند – 58

9-2)اهتمام به زمان در دعا ——— 60

10-2) اهتمام به مکان در دعا —— 63

11-2) احوال دعا -بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 65

نتیجه مبحث-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 67

فصل سوم: پیامبران الهی و آداب دعا

مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 70

1-3) دعای حضرت آدم (ع) ——– 70

2-3) دعای حضرت نوح (ع)——- 71

3-3) دعای حضرت ابراهیم (ع)—- 73

4-3) دعای حضرت عیسی (ع)—– 76

5-3) دعای حضرت موسی(ع)—— 77

6-3) دعای حضرت شعیب(ع)—— 80

7-3) دعای حضرت سلیمان (ع)—– 81

8-3) دعای حضرت زكریا (ع)—— 84

9-3) دعای حضرت ایوب(ع)——- 85

10-3) دعای حضرت یعقوب(ع)—- 88

11-3) دعای حضرت یوسف(ع)—- 90

12-3) دعای حضرت یونس(ع)—– 94

13-3) دعای پیامبر اكرم (ص) —– 96

نتیجه مبحث-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 100

فصل چهارم : ادب دعا در محضر خداوند

مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 102

1-4) لزوم رعایت آداب دعا——— 103

2-4) آداب باطنی دعا————— 105

1-2-4) دعا با توجه———– 106

2-2-4) دعا با قلب پاك——- 107

3-2-4) دعا همراه خوف و رجاء————– 107

4-2-4) دعا با حال ذلت و گدایی————– 108

5-2-4) خوش گمانی به خدا(حسن ظن)——- 109

6-2-4) اصرار در دعا——– 111

3-4) آداب ظاهری دعا————– 113

1-3-4) آداب قبل از دعا—— 113

1-1-3-4) گفتن بسم الله————— 113

2-1-3-4) حمد و ثنا– 114

3-1-3-4) صدقه دادن- 117

4-1-3-4) صلوات—- 117

5-1-3-4) طهارت جسمی و روح—– 119

4-4) آداب همراه دعا(آداب در حال دعا)————- 120

1-4-4) دستها را به سوی آسمان بلند كردن—- 120

2-4-4) عمومیت دادن به دعا- 122

3-4-4)پنهانی دعا كردن—— 124

4-4-4) دعای جمعی———- 125

1-4-4-4) دنباله گوینده آمین در دعا شریك استبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 126

5-4-4)با تأنی دعا كردن—— 126

6-4-4) اظهار خشوع——— 128

7-4-4) گریه در حال دعا—– 129

8-4-4) انگشتر فیروزه یا عقیق در دست راست كردنبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 131

9-4-4)واسطه قرار دادن اهل بیت علیهم السلامبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 133

5-4) آداب بعد از دعا————— 135

1-5-4) دست بر سروصورت كشیدن———- 135

2-5-4) ختم كردن دعا با صلوات————- 136

3-5-4)ذكر ماشاءالله لا قوة الا بالله العلی العظیمبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 137

4-5-4) دعا كننده بعد از دعا بهتر از قبل باشد- 138

6-4) آداب دعا در همه حال——— 139

1-6-4) عمل صالح———– 139

2-6-4)امر به معروف و نهی از منكر——– 141

3-6-4)شكر نعمت———— 143

4-6-4) لقمه ی حلال——— 144

نتیجه مبحث-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 146

نتیجه گیری كلّی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 148

منابع و مآخذ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 150

چكیده انگلیسی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 157

………………………………15

2.2.2.شکور در لغت……………………………………………………………………………………………………………………….16

3.2.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………………………….18

3.2.مرّتین………………………………………………………………………………………………………………………………………18

1.3.2.مرّتین در روایات………………………………………………………………………………………………………………….18

2.3.2.مرّتین در لغت……………………………………………………………………………………………………………………..19

3.3.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………..22

4.2.احسان………………………………………………………………………………………………………………………………22

1.4.2.احسان در روایات………………………………………………………………………………………………………….22

2.4.2.احسان در لغت……………………………………………………………………………………………………………..23

3.4.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………..24

5.2.اوّاب…………………………………………………………………………………………………………………………………..25

1.5.2.اوّاب در روایات………………………………………………………………………………………………………………25

2.5.2.اواب در لغت………………………………………………………………………………………………………………….26

3.5.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………..27

6.2.ذاالقربی…………………………………………………………………………………………………………………………….28

1.6.2.ذاالقربی در روایات………………………………………………………………………………………………………..28

1.2.6.2.ذو در لغت…………………………………………………………………………………………………………………30

2.2.6.2.قربی در لغت……………………………………………………………………………………………………………..31

3.6.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………………………32

7.2.محسورا……………………………………………………………………………………………………………………………..33

1.7.2.محسور در روایات………………………………………………………………………………………………………….33

2.7.2.محسور در لغت……………………………………………………………………………………………………………..34

3.7.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………………………36

8.2.املاق………………………………………………………………………………………………………………………………….37

1.8.2.املاق در روایات…………………………………………………………………………………………………………….37

2.8.2.املاق در لغت………………………………………………………………………………………………………………..37

3.8.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………………………38

9.2.قسطاس…………………………………………………………………………………………………………………………….38

1.9.2.قسطاس در روایات……………………………………………………………………………………………………….39

2.9.2.قسطاس در لغت…………………………………………………………………………………………………………..39

3.9.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………..40

10.2.شجره ملعونه………………………………………………………………………………………………………………….41

1.10.2.شجره ملعونه در روایات…………………………………………………………………………………………….41

1.2.10.2.شجره در لغت………………………………………………………………………………………………………..42

2.2.10.2.ملعونه در لغت……………………………………………………………………………………………………….43

3.10.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………………….44

11.2.قاصف…………………………………………………………………………………………………………………………….45

1.11.2.قاصف در روایات……………………………………………………………………………………………………….45

2.11.2.قاصف در لغت……………………………………………………………………………………………………….46

3.11.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………………46

12.2.فضل………………………………………………………………………………………………………………………….47

1.12.2.فضل در روایات……………………………………………………………………………………………………..47

2.12.2.فضل در لغت…………………………………………………………………………………………………………48

3.12.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………………..49

13.2.یمین………………………………………………………………………………………………………………………..49

1.13.2.یمین در روایات……………………………………………………………………………………………………49

2.13.2.یمین در لغت……………………………………………………………………………………………………….50

3.13.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….51

14.2.دلوک……………………………………………………………………………………………………………………….51

1.14.2.دلوک در روایات………………………………………………………………………………………………….52

2.14.2.دلوک در لغت………………………………………………………………………………………………………53

3.14.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….53

15.2.قرآن الفجر………………………………………………………………………………………………………………54

1.15.2.قرآن الفجر در روایات………………………………………………………………………………………….54

1.2.15.2.قرآن در لغت……………………………………………………………………………………………………55

2.2.15.2.فجر در لغت……………………………………………………………………………………………………..56

3.15.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….56

16.2.مقام محمود…………………………………………………………………………………………………………….56

1.16.2.مقام محمود در روایات………………………………………………………………………………………..57

1.2.16.2.مقام در لغت…………………………………………………………………………………………………….58

2.2.16.2.محمود در لغت………………………………………………………………………………………………..59

3.16.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….59

17.2.شاکله………………………………………………………………………………………………………………………60

1.17.2.شاكله در روایات………………………………………………………………………………………………….60

2.17.2.شاکله در لغت……………………………………………………………………………………………………..61

3.17.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….61

18.2.روح………………………………………………………………………………………………………………………….61

1.18.2.روح در روایات…………………………………………………………………………………………………….61

2.18.2.روح در لغت…………………………………………………………………………………………………………65

3.18.2.بررسی………………………………………………………………………………………………………………….66

19.2.ینبوع……………………………………………………………………………………………………………………….66

1.19.2.ینبوع در روایات………………………………………………………………………………………………66

2.19.2.ینبوع در لغت………………………………………………………………………………………………….67

3.19.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..67.

20.2.جنّه……………………………………………………………………………………………………………………..68

1.20.2.جنه در روایات…………………………………………………………………………………………………68

2.20.2.جنه در لغت…………………………………………………………………………………………………….68

3.20.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..68

21.2.قبیل……………………………………………………………………………………………………………………69

1.21.2.قبیل در روایات……………………………………………………………………………………………….69

2.21.2.قبیل در لغت…………………………………………………………………………………………………..69

3.21.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..70

22.2.زخرف………………………………………………………………………………………………………………….70

1.22.2.زخرف در روایات……………………………………………………………………………………………..71

2.22.2.زخرف در لغت…………………………………………………………………………………………………71

3.22.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..72

23.2.سعیر……………………………………………………………………………………………………………………72

1.23.2.سعیر در روایات……………………………………………………………………………………………….72

2.23.2.سعیر در لغت…………………………………………………………………………………………………..72

3.23.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..73

24.2.جهر و اخفاء………………………………………………………………………………………………………..74

1.24.2.جهر و اخفاء در روایات……………………………………………………………………………………74

1.2.24.2.جهر در لغت………………………………………………………………………………………………..75

2.2.24.2.اخفات در لغت…………………………………………………………………………………………….76

3.24.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..77

25.2.باس…………………………………………………………………………………………………………………….77

1.25.2.باس در روایات………………………………………………………………………………………………..77

2.25.2.باس در لغت……………………………………………………………………………………………………78

3.25.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….79

26.2.باخع……………………………………………………………………………………………………………………79

1.26.2.باخع در روایات……………………………………………………………………………………………….79

2.26.2.باخع در لغت…………………………………………………………………………………………………..79

3.26.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….80

27.2.اسف……………………………………………………………………………………………………………………80

1.27.2.اسف در روایات………………………………………………………………………………………………80

2.27.2.اسف در لغت………………………………………………………………………………………………….80

3.27.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….82

28.2.جرزا…………………………………………………………………………………………………………………….82

1.28.2.جرزا در روایات……………………………………………………………………………………………….82

2.28.2.جرزا در لغت…………………………………………………………………………………………………..82

3.28.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….83

29.2.فتی……………………………………………………………………………………………………………………..83

1.29.2.فتی در روایات…………………………………………………………………………………………………83

2.29.2.فتی در لغت…………………………………………………………………………………………………….84

3.29.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..84

30.2.شططا………………………………………………………………………………………………………………….85

1.30.2.شططا در روایات……………………………………………………………………………………………..85

2.30.2.شططا در لغت…………………………………………………………………………………………………85

3.30.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..86

31.2.ازکی طعام…………………………………………………………………………………………………………..87

1.31.2.ازکی طعام در روایات………………………………………………………………………………………87

1.2.31.2.ازکی در لغت……………………………………………………………………………………………….87

2.2.31.2.طعام در لغت……………………………………………………………………………………………….88

3.31.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..89

32.2.مهل…………………………………………………………………………………………………………………….90

1.32.2.مهل در روایات………………………………………………………………………………………………..90

2.32.2.مهل در لغت……………………………………………………………………………………………………90

3.32.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..91

33.2.کنز………………………………………………………………………………………………………………………92

1.33.2.کنز در روایات………………………………………………………………………………………………….92

2.33.2.کنز در لغت……………………………………………………………………………………………………..94

3.33.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..94

34.2.ردم……………………………………………………………………………………………………………………..95

1.34.2.ردم در روایات…………………………………………………………………………………………………95

2.34.2.ردم در لغت…………………………………………………………………………………………………….95

3.34.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….96

35.2.ذکر…………………………………………………………………………………………………………………….96

1.35.2.ذکر در روایات…………………………………………………………………………………………………96

2.35.2.ذکر در لغت…………………………………………………………………………………………………….97

3.35.2.بررسی……………………………………………………………………………………………………………..97

36.2.نزل………………………………………………………………………………………………………………………98

1.36.2.نزل در روایات…………………………………………………………………………………………………98

2.36.2.نزل در لغت…………………………………………………………………………………………………….98

3.36.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………….99

37.2.حولا……………………………………………………………………………………………………………………99

1.37.2.حولا در روایات……………………………………………………………………………………………..100

2.37.2.حولا در لغت…………………………………………………………………………………………………100

3.37.2.بررسی…………………………………………………………………………………………………………..100

2-4. أحقاب.. 20

الف) روایات.. 20

ب) اقوال لغویان. 22

ج) نتیجه گیری. 24

2-5. مفاز 26

الف) روایات.. 26

ب) اقوال لغویان. 26

ج) نتیجه گیری. 28

2-6. کواعب.. 29

الف) روایات.. 29

ب) اقوال لغویان. 29

ج) نتیجه گیری. 31

2-7. روح. 31

الف) روایات.. 32

ب) اقوال لغویان. 32

ج) نتیجه گیری. 36

2-8. صواب.. 37

الف) روایات.. 37

ب) اقوال لغویان. 39

ج) نتیجه گیری. 40

2-9. تراب.. 41

الف) روایات.. 41

ب) اقوال لغویان. 42

ج) نتیجه گیری. 44

فصل دوم: سوره ی نازعات.. 45

3-1. معرفی اجمالی سوره ی نازعات.. 46

3-1-1. محتواى سوره ی نازعات.. 46

3-1-2. فضیلت تلاوت این سوره 47

3-2. نازعات.. 47

الف) روایات.. 47

ب) اقوال لغویان. 48

ج) نتیجه گیری. 50

3-3. غرق. 51

الف) روایات.. 51

ب) اقوال لغویان. 51

ج) نتیجه گیری. 55

3-4. ناشطات.. 55

الف) روایات.. 55

ب) اقوال لغویان. 56

ج) نتیجه گیری. 59

3-5. سابحات.. 60

الف) روایات.. 60

ب) اقوال لغویان. 61

ج) نتیجه گیری. 64

3-6. سابقات.. 65

الف) روایات.. 65

ب) اقوال لغویان. 65

ج) نتیجه گیری. 67

3-7. مدبرات.. 68

الف) روایات.. 68

ب) اقوال لغویان. 69

ج) نتیجه گیری. 70

3-8. راجفه. 71

الف) روایات.. 71

ب) اقوال لغویان. 72

ج) نتیجه گیری. 74

3-9. رادفه. 74

الف) روایات.. 75

ب) اقوال لغویان. 75

ج) نتیجه گیری. 77

3-10. حافره 77

الف) روایات.. 78

ب) اقوال لغویان. 78

ج) نتیجه گیری. 81

3-11. کره 82

الف) روایات.. 82

ب) اقوال لغویان. 83

ج) نتیجه گیری. 84

3-12. خاسره 85

الف) اقوال لغویان. 85

ب) نتیجه گیری. 87

3-13. ساهره 87

الف) روایات.. 87

ب) اقوال لغویان. 88

ج) نتیجه گیری. 91

3-14. دحاها 92

الف) روایات.. 92

ب) اقوال لغویان. 94

ج) نتیجه گیری. 96

3-15. طغی. 96

الف) روایات.. 96

ب) اقوال لغویان. 97

ج) نتیجه گیری. 100

فصل سوم: سوره ی عبس… 101

4-1. معرفی اجمالی سوره ی عبس… 102

4-1-1. محتواى سوره ی “عبس”. 102

4-1-2. فضیلت تلاوت این سوره 102

4-1. سفره 103

الف) روایات.. 103

ب) اقوال لغویان. 103

ج) نتیجه گیری. 108

4-3. قتل. 109

الف) روایات.. 109

ب) اقوال لغویان. 110

ج) نتیجه گیری. 112

4-4. انسان. 112

الف) روایات.. 112

ب) اقوال لغویان. 113

ج) نتیجه گیری. 117

4-5. طعام. 117

الف) روایات.. 117

ب) اقوال لغویان. 118

ج) نتیجه گیری. 120

4-6. أَبّا 120

الف) روایات.. 121

ب) اقوال لغویان. 121

ج) نتیجه گیری. 124

2- 2- 1-1.كهن­الگو و نماد………………………………………………………………………………………..33

2-2-1-2. موتیف و كهن­الگو…………………………………………………………………………………….34

2-2-1-3. پروتوتایپ و كهن­الگو………………………………………………………………………………..35

2-2-3. تاریخچة كهن­الگو…………………………………………………………………………………………36

2-2-4. نقد كهن­الگویی و اسطوره­شناختی……………………………………………………………………..38

2-2-5. انواع كهن­الگوها…………………………………………………………………………………………….39

یادداشت­های فصل دوم ……………………………………………………………………………………………..40

فصل سوم:كهن­ الگوها در داراب ­نامه…………………………………………………………………………42

3-1.كهن ­الگوی آفرینش………………………………………………………………………………………….43

3- 1-2. آفرینش جهان و انسان……………………………………………………………………………………44

3- 1- 3. بی­مرگی…………………………………………………………………………………………………….47

3- 1- 3- 1. عمر طولانی…………………………………………………………………………………………..47

3- 1- 3- 2. آسیب­ناپذیری………………………………………………………………………………………..47

3- 1- 3- 3. جاودانگی……………………………………………………………………………………………..48

3- 1- 4. تقدّس­نمایی………………………………………………………………………………………………..49

3- 1- 5. دوستی با حیوانات………………………………………………………………………………………..50

3- 1- 6. ساخت خانه………………………………………………………………………………………………..51

3- 1- 7. پرواز…………………………………………………………………………………………………………53

3-2. كهن ­الگوی باروری …………………………………………………………………………………………..56

3- 2- 1. رابطه كهن­ الگوی باروری و قدرت جادویی شاه………………………………………………..57

3-2-2. حرمت خون شاه……………………………………………………………………………………………60

3- 2- 3. حرمت دیدن شاه…………………………………………………………………………………………61

3- 2- 4- وظیفة باروری شاه و مرگ او………………………………………………………………………..62

3- 2- 5. رابطة باروری و رویین­تنی……………………………………………………………………………..64

3- 2- 6- برون­همسری………………………………………………………………………………………………64

3- 2- 7. مسابقه برای انتخاب همسر……………………………………………………………………………..66

3- 2- 8. قربانی………………………………………………………………………………………………………..67

3- 2- 9. اجرای مراسم باروری……………………………………………………………………………………69

3- 2- 10. پرستش نمادهای باروری …………………………………………………………………………….70

3- 3. كهن­الگوی قهرمان در داستان داراب……………………………………………………………………73

3- 3- 1. مادر مثالی………………………………………………………………………………………………….75

3- 3- 2. آنیما………………………………………………………………………………………………………….79

3- 3- 3. پیر دانا……………………………………………………………………………………………………….83

3- 3- 4. سایه………………………………………………………………………………………………………….86

3- 3- 5. نقاب…………………………………………………………………………………………………………90

3- 3- 6. سفر قهرمان…………………………………………………………………………………………………91

3- 3- 6- 1. عزیمت…………………………………………………………………………………………………93

الف) دعوت به آغاز سفر …………………………………………………………………………………………..93

ب) ردّ دعوت………………………………………………………………………………………………………….93

ج) امداد غیبی………………………………………………………………………………………………………….94

د) عبور از نخستین آستان……………………………………………………………………………………………94

ه) شكم نهنگ………………………………………………………………………………………………………….94

3- 3- 6- 2. آیین تشرّف …………………………………………………………………………………………..95

الف) جادة آزمون…………………………………………………………………………………………………….95

ب) ملاقات با خدابانو………………………………………………………………………………………………..97

ج) زن در نقش وسوسه­گر………………………………………………………………………………………….97

د) آشتی با پدر و خدایگان………………………………………………………………………………………….97

ه) بركت نهایی…………………………………………………………………………………………………………98

3- 3- 6- 3. بازگشت……………………………………………………………………………………………….98

الف) امتناع از بازگشت………………………………………………………………………………………………98

ب) عبور از آستان بازگشت………………………………………………………………………………………..99

ج) ارباب دو جهان و رها در زندگی…………………………………………………………………………..100

3- 4. كهن­الگوی قهرمان در داستان اسكندر………………………………………………………………..102

3- 4- 1. مادر مثالی………………………………………………………………………………………………..104

3- 4- 2. آنیما………………………………………………………………………………………………………..107

3- 4- 3. پیر خردمند……………………………………………………………………………………………….112

3- 4- 4. سایه­ها……………………………………………………………………………………………………..118

3- 4- 5. نقاب……………………………………………………………………………………………………….126

3- 4- 6. سفر قهرمان…………………………………………………………………………………………….126

3- 4- 6- 1. عزیمت………………………………………………………………………………………………127

الف) دعوت به آغاز سفر………………………………………………………………………………………….127

ب) ردّ دعوت………………………………………………………………………………………………………..128

ج) امداد غیبی………………………………………………………………………………………………………..128

د) عبور از نخستین آستان………………………………………………………………………………………….128

ه) شكم نهنگ………………………………………………………………………………………………………..128

3- 4- 6- 2- آیین تشرّف……………………………………………………………………………………….129

الف) جادة آزمون…………………………………………………………………………………………………..129

ب) ملاقات با خدابانو………………………………………………………………………………………………131

ج) زن در نقش وسوسه­گر………………………………………………………………………………………..131

د) آشتی با پدر……………………………………………………………………………………………………….131

ه) خدایگان……………………………………………………………………………………………………………132

و) بركت نهایی……………………………………………………………………………………………………….132

3- 4- 6- 3. بازگشت……………………………………………………………………………………………..133

الف) امتناع از بازگشت…………………………………………………………………………………………….133

ب) فرار جادویی…………………………………………………………………………………………………….134

ج) دست نجات از خارج………………………………………………………………………………………….134

د) ارباب دو جهان و رها در زندگی……………………………………………………………………………135

یادداشت­های فصل سوم ………………………………………………………………………………………….136

نتیجه ­گیری………………………………………………………………………………………………………..139

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………….141

چکیده:

نقد كهن­الگویی، از رویكرد­های نسبتاً جدید در زمینة نقد متون ادبی است كه از یافته­های علومی چون روانشناسی، مردم­شناسی و اسطوره­شناسی برای تحلیل متن كمك می­گیرد. شالودة اصلی این نقد را كهن­الگو تشكیل می­دهد. كهن­الگو اصطلاحی است كه یونگ برای آن بخش از ناخودآگاه روان كه مشتمل بر تجارب موروثی انسان­ كه در هر زمان و هر مكانی، به اشكال مشابه متجلی می­شود، به كار برد. زمینة نمود كهن­الگو خواب­ها، اساطیر، متون ادبی و نظایر آن است. داراب­نامه از متون ارزشمند حماسی در قرن ششم، روایت ابوطاهر طرسوسی از زندگی داراب فرزند بهمن و شرح حال اسكندر و بوران­دخت است. یكی از جنبه­های مهم این اثر حضور پررنگ كهن­الگوهاست به گونه­ای كه بدون بررسی و نقد و تحلیل این امر، بخش مهمی از خلاقیت مؤلف مغفول خواهد ماند. پژوهش حاضر، بررسی كهن­الگوهای این اثر است. با توجه به روایی بودن داراب­نامه، برجسته­ترین كهن ­الگوی این اثر، كهن­الگوی سفر قهرمان است. در هر دو بخش كتاب تولّد، زندگی، سفر و ماجراهای آن در شرح حال داراب و اسكندر، كمابیش بر كهن ­الگوی جهانی سفر قهرمان منطبق است. داراب توسط پیك به سفر «دعوت» می­شود و ابتدا در اجابت دعوت «تعلّل» می­ورزد و سپس سفر را آغاز می­كند. با فائق آمدن بر نگهبانان «آستان نخستین»، وارد «جادة آزمون» می­شود و بر موانع آن غلبه می­كند. سپس با «زن وسوسه­گر» مواجه می­شود و سرانجام با «خدابانو» ازدواج می­كند. وی در «آشتی با پدر» موفق عمل می­كند و به «بركت نهایی» می­رسد. اگرچه وی در ابتدا از بازگشت «امتناع» می­كند، اما در نهایت به وطن باز می­گردد و از نگهبانان «آستان بازگشت» عبور می­كند و با غلبه بر مشكلات پیش رو، «ارباب دو جهان» می­شود. اسكندر نیز این مراحل را در زندگی خود تجربه می­كند. مؤلف در ضمن كهن­الگوی سفر قهرمان، از مجموعه كهن­الگوهای روانشناسیِ تحلیلی از جمله آنیما، پیرِ دانا، مادرِ مثالی و سایه­ها بهره گرفته است. همچنین به موارد بسیاری از كهن­الگوی آفرینش از جمله بازخوانی آفرینش نخستین، یاد كردن از نخستین­ها، مقدس­نمایی، دوستی با حیوانات و ساخت شهرها در داراب­نامه اشاره شده است. از میان این موارد، بازخوانی آفرینش نخستین و مقدّس نمایی از بسامد بیشتری برخوردارند. همچنین در بخش كهن­الگوی باروری، بسیاری از موارد این كهن ­الگو از جمله آیین­ های باروری، پرستش نمادهای باروری، قدرت جادویی شاه، وظیفة باروری شاه و قربانی استفاده شده است.

مقدمه:

در كنار نقد­های سنتی از جمله نقد تاریخی، نقد اخلاقی و… رویكرد­های نسبتاً جدیدی در زمینة نقد متون رواج یافته است. یكی از این شیوه­ها، نقد اسطوره­شناختی یا كهن­الگویی است كه در این شیوه منتقد، كهن­الگوها و صور مثالی را در آثار ادبی تجزیه و تحلیل می­كند. نقد اسطوره­شناختی پیشینه­ای نزدیك به یك قرن دارد، اما در ایران از عمر آن چندان نمی­گذرد.

اگرچه كهن­الگو با نام «كارل گوستاو یونگ» و روانشناسیِ تحلیلی او شناخته شده است، اما علاوه بر او محققان و اندیشمندانِ اسطوره­شناسی چون «فریزر»، «الیاده» و «كمپبل» آرا و نظرات مختلفی را دربارة كهن­الگو ارائه كرده­اند. با این حال، اغلب پژوهش­های انجام گرفته بر اساس نقد اسطوره­شناختی، بر كهن­الگوهای روانشناختی چون آنیما، سایه، پیر دانا و… متمركز شده است و یافتن مواردی كه به سایر كهن ­الگوها از جمله كهن­الگوی باروری و كهن­الگوی آفرینش پرداخته باشد، اندكی دشوار است؛ زیرا گستردگی اشكال كهن­الگویی مانع استفاده از مجموعة كامل آنها در متون ادبی است. درواقع تحلیل متنی واحد بر مبنای تمام كهن­الگوهای یادشده، همانند آنچه كه «كوپ» در كتاباسطوره، یا «گرین» و همكارانش در كتابمبانی نقد ادبیانجام داده­اند در ادبیات فارسی اندك است.

از طرف دیگر،بررسی كهن­الگویی متون حجیمی چونشاهنامةفردوسی وداراب­نامةطرسوسیبر اساس مجموعة گستردة كهن­الگوها امری دشوار است، زیرا این گونه آثار به دلیل ساختار روایی و حماسی و قدمت زمان تألیف، از غنی­ترین متونی هستند كه انواع كهن­الگو را در آن­ها می­توان مشاهده كرد. همچنین این آثار به دلیل طولانی بودن داستان­ها و نیز آوردن روایات و قصه­های متعدد و داشتن شخصیت­های گوناگون، اشكال زیادی از كهن ­الگوها را در خود جای داده­اند كه اشاره به تمامی آن­ها از عهدة پژوهشی واحد خارج است و در بررسی آن­ها، از میان شمار زیاد صور نوعی، غالباً به مهم­ترین و رایج­ترین كهن­الگوها پرداخته می­شود. همین شیوه نیز در پژوهش حاضر به­ كار گرفته شده و كهن­الگوهای پركاربرد و مرسوم مورد تحلیل قرار گرفته است.

با توجه به این­كه تقسیم­بندی­ها و آراء مختلفی در باب كهن­الگوها ارائه شده است، كهن­الگو­هایداراب­نامةطرسوسیذیل سه عنوان اصلیِ كهن­الگوی آفرینش(بر اساس آراء الیاده)، كهن­الگوی باروری(بر اساس نظریة فریزر) و كهن­الگوی قهرمان تدوین شده است. بخش سوم(كهن­ الگوی قهرمان) از دو قسمت تشكیل شده است. ابتدا بر اساس الگوی قهرمان(نظریة اتو رنك) تولد و زندگی قهرمان تحلیل شده است. سپس با كمك كهن­الگوهای یونگ، دو شخصیت اصلی و سایر شخصیت­ها ذیل عناوین مادر مثالی، آنیما، پیر دانا، سایه و نقاب مورد بررسی قرار گرفته­اند. در قسمت دوم بر اساس الگوی سفر قهرمانِ «جوزف كمپبل»، سفرهای داراب و اسكندر تحلیل و میزان انطباق این سفرها بر الگوی كمپبل نشان داده شده و موارد تغییر این الگو در هر دو سفر بیان گردیده است. البته به دلیل جدایی دو بخشداراب­نامهو طولانی بودن هر دو قسمت، داستان داراب و داستان اسكندر در بخش كهن­الگوی قهرمان به طور مجزا بررسی شده­اند.

همچنین در مواردی كه كلیّت متن اجازة برداشت كهن­الگویی می­داد،به نمادهای مرتبط با كهن­الگو(تصاویر رایج كهن­الگویی) از جمله درخت، كوه، حیوان، آب و…پرداخته شده است.نظر به این­كه هر كدام از این موارد، به كهن­الگوهای مختلفی اختصاص داشتند،اختصاص فصلی مجزا به تصاویر كهن­الگویی مقدور نبود و متناسب با عنوان هر بخش، این موارد تحلیل شده­اند.

2-1-6-4 . هدف رمان ………………………………………………………………………………..14

2-2 . بخش دوم : عناصر داستان ………………………………………………………………………….15

2-2-1 . پیرنگ ………………………………………………………………………………………………..15

2-2-1-1 . عناصر ساختاری پیرنگ ……………………………………………………………………..16

2-2-1-1-1 . گره افكنی ………………………………………………………………………………..17

2-2-1-1-2 . كشمكش ………………………………………………………………………………..17

2-2-1-1-3 . دروایی / هول و ولا / حالت تعلیق ………………………………………………..18

2-2-1-1-4 . بحران …………………………………………………………………………………….18

2-2-1-1-5 . نقطه ی اوج یا بزنگاه ………………………………………………………………..19

2-2-1-1-6 . گره گشایی ……………………………………………………………………………..19

2-2-2 . شخصیت و شخصیت پردازی …………………………………………………………………20

2-2-2-1 . شخصیت ……………………………………………………………………………………20

2-2-2-2 . انواع شخصیت …………………………………………………………………………….21

2-2-2-2-1 .شخصیت ساده ……………………………………………………………………..22

2-2-2-2-2 . شخصیت جامع ……………………………………………………………………22

2-2-2-2-3 . شخصیت اصلی …………………………………………………………………..22

2-2-2-2-4 . شخصیت مخالف…………………………………………………………………22

2-2-2-2-5 . شخصیت مقابل …………………………………………………………………..23

2-2-2-2-6 . شخصیت همراز……………………………………………………………………23

2-2-2-2-7 . شخصیت ایستا …………………………………………………………………….23

2-2-2-2-8 . شخصیت پویا …………………………………………………………………….23

2-2-2-2-9 . شخصیت قالبی ……………………………………………………………………23

2-2-2-2-10 . شخصیت قراردادی …………………………………………………………….24

2-2-2-2-11 . شخصیت نوعی ………………………………………………………………….24

2-2-2-2-12 . شخصیت تمثیلی …………………………………………………………………24

2-2-2-2-13 . شخصیت هم جانبه ……………………………………………………………..24

2-2-2-3 . شخصیت پردازی………………………………………………………………………….24

2-2-3 .درون مایه ………………………………………………………………………………………….26

2-2-4 . موضوع …………………………………………………………………………………………….27

2-2-5 . گفت و گو ………………………………………………………………………………………..28

2-2-6 . زاویه ی دید ………………………………………………………………………………………29

2- 2-6-1 . زاویه دید درونی ……………………………………………………………………….30

2-2-6-2 . زاویه دید بیرونی ……………………………………………………………………….30

2-2-7. حقیقت مانندی …………………………………………………………………………………..31

2-2-8 . صحنه و صحنه پردازی ……………………………………………………………………….32

2-2-8-1. انواع صحنه ……………………………………………………………………………….32

2-2-8-2 . اجزای صحنه ……………………………………………………………………………32

2-2-8-3 . وظایف صحنه …………………………………………………………………………..33

2-2-9 . فضا و رنگ ………………………………………………………………………………………33

2-2-10 . لحن ………………………………………………………………………………………………34

2-2-11. توصیف…………………………………………………………………………………………..35

فصل سوم : شرح احوال و آثار علی محمد افغانی……………………………………………..37

3-1 . زندگی نامه(از تولد تا اشتغال)……………………………………………………………………38

3-2 . فعالیت سیاسی…………………………………………………………………………………………39

3-3 . آثار……………………………………………………………………………………………………..40

3-4 . خصائص آثار…………………………………………………………………………………………42

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های تحقیق………………………………………………….43

4-1 . در آمدی بر رمان «شوهر آهو خانم » ………………………………………………………….44

4-2 . خلاصه رمان « شوهر آهو خانم» ………………………………………………………………..45

4-3 . عناصر ساختاری داستان در رمان « شوهر آهو خانم »……………………………………..48

4-3-1 . طرح یا پیرنگ ………………………………………………………………………………48

4-3-1-1 . گره افكنی ……………………………………………………………………………51

4-3-1-2 . كشمكش …………………………………………………………………………….51

4-3-1-3 . دروایی/ هول و ولا/ حالت تعلیق ………………………………………………53

4-3-1-4 . بحران …………………………………………………………………………………53

4-3-1-5 . نقطه ی اوج …………………………………………………………………………54

4-3-1-6 . گره گشایی ………………………………………………………………………….55

4-3-2 . شخصیت اصلی،شخصیت فرعی و شخصیت پردازی در رمان « شوهر آهو خانم »…..58

4-3-2-1 . شخصیت اصلی در رمان « شوهر آهو خانم»………………………………..59

4-3-2-1-1 . سیّد میران …………………………………………………………………..59

4-3-2-1-2 . آهو …………………………………………………………………………..59

4-3-2-1-3 . هما ……………………………………………………………………………60

4-3-2-2 . شخصیت های فرعی در رمان « شوهر آهو خانم»………………………..61

4-3-2-2-1 . فرزندان سیّد میران ……………………………………………………….61

4-3-2-2-2 . میرزا نبی ……………………………………………………………………62

4-3-2-2-3 . خورشید و آقاجان ……………………………………………………….62

4-3-2-2-4 . نقره و گل محمد …………………………………………………………62

4-3-2-2-5 . حسین خان ضربی ………………………………………………………..63

4-3-2-2-6 . كربلایی عباس و نازپری ……………………………………………….64

4-3-2-2-7 . صفیه بانو و دخترش حاجیه ……………………………………………64

4-3-2-3. شخصیت پردازی در رمان «شوهر آهو خانم»…………………………………65

4-3-3 . درون مایه در رمان « شوهر آهو خانم » …………………………………………….66

4-3-4 . موضوع در رمان « شوهر آهو خانم » ………………………………………………..67

4-3-5. گفت و گو در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………………69

4-3-6 . زاویه دید در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………………..71

4-3-7 . حقیقت مانندی در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………..73

4-3-8 . صحنه و صحنه پردازی در رمان« شوهر آهوخانم» ……………………………..76

4-3-8-1 . صحنه «فراخ منظر» و « صحنه نمایشی ……………………………………….78

4-3-9 . فضا و رنگ در رمان « شوهر آهو خانم »……………………………………………80

4-3-10 . لحن در رمان « شوهر آهو خانم » …………………………………………………..81

4 -3-11.توصیف دررمان« شوهرآهوخانم»…………………………………………………….82

5 : نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………..85

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………90

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………….93

چکیده:

عناصر داستان به طور مستقیم به دیدگاه و نگرش نویسنده به عالم هستی بستگی دارد و بر تحمیل هویّت و تشخّص او بر مجموعه ی داستان نقش بسزایی دارد. نقشی که هر یک از این عناصر در داستان می آفریند متفاوت است. امّا آن چه مسلّم است قوّت و ضعف یک اثر به نحوه ی بکارگیری این عناصر برمی گردد و درست آنست که عناصر داستانی بتوانند در کنار هم تفکّر اصلی نویسنده رادراثر بیان کنند.

رمان «شوهر آهو خانم» كه از شاخص ترین و مهم ترین رمان های نویسنده است به شیوه ی رمان های كلاسیك یعنی رمان های رئالیستی قرن نوزده و پیش از انجام تغییرات نو در داستان پردازی های قرن بیستم نوشته شده است. به این منظور، نویسنده سعی می کند به کمک توصیف، برتمام وجوه داستان به طور مستقیم احاطه داشته باشد. همچنین؛ آنچه در این رمان مورد نظر نویسنده است، پیچیده تر از آن است که بتواند به صورت غیر مستقیم در جریان شخصیت پردازی ها، صحنه پردازی ها، گفت گو، … به خواننده ارائه دهد از طرفی وفور شخصیت ها و صحنه ها و به تصویر کشیدن آنچه مورد نظر نویسنده است؛ از جامعه، زندگی مردم متوسط و مشکلاتی که این طبقه در زندگی خود متحمل می شدند او را بر آن داشته تا نقش یک (راوی-مفسّر) را ایفا کند و درنهایت هم به موفقیّت چشم گیری دست یابد.

تحقیق پیش رو با هدف تحلیل روایی رمان «شوهرآهو خانم» اثر نویسنده مطرح ومعاصر، علی محمد افغانی انجام شده است.

پیشگفتار:

در بررسی اهمیّت داستان گویی و داستان پردازی می توان به قدمت آن در زندگی بشر اشاره نمود. به جرأت می توان گفت تاریخچه ی داستان گویی به دوره ی انسان های غار نشین باز می گردد. غارنشینان شب ها هنگام خوردن شكار خویش، وقایع روزانه را برای هم تعریف می كردند.

با گذشت زمان و با رشد و توسعه جوامع بشری، انسان بیش از پیش به ارزش و اهمیّت داستان پی برد و آن را جزیی جدایی ناپذیر از فرهنگ و زندگی خود دانست و هرچه جلوتر می رفت همزمان با توسعه اجتماعی و فرهنگی، آن را به شكل و سیاق بهتری می پرداخت و برای ارائه هرچه بهتر و جذاب تر آن قوانینی در نظر می گرفت كه امروزه ما آن ها را بعنوان عناصر داستانی می شناسیم. امروزه آگاهی از اسلوب نگارش و استفاده بهینه از این عناصر در داستان، میزان توانایی نویسنده را در پردازش اثر به نمایش می گذارد. آفریننده اثر هرچه در بكارگیری این عناصر دقت بیشتری به عمل آورد، داستانی هنری و استادانه عرضه خواهد داشت.

فصل اول: کلیات

1- تعریف مسأله

نهضت مشروطه در تمام شئون اجتماع، حرکتی بوجود آورد که موجب تحوّلات تازه ای در زمینه های گوناگون شد. از جمله «ادبیّات داستانی» متفاوتی بوجود آورد که هم از نظر شکل و هم از نظر محتوا از ادبیّات داستانی گذشته متفاوت بود. این ادبیّات داستانی، تحت تأثیر ترجمه رمان ها و داستان های کوتاه خارجی رواج یافت و نوشتن داستان به شیوه ی غربی معمول شد. از آن جا که قالبی جدا و محتوایی دیگر داشت، قالب های سنّتی و مرسوم قصّه های قدیمی را به کناری افکند و راهی جدا در پیش گرفت. (میرصادقی، 1382: 183)

این قالب های نو در ابتدا از رواج چندانی برخوردار نبود به مرور زمان، آشنایی نویسندگان با این چارچوب ضرورت یافت و آ ن ها را بر آن داشت تا برای برجسته کردن آثارشان از این قوانین بهره بگیرند و با بکارگیری متفاوت آن، سبک و سیاق خاصّی را به آثارشان بدهند.

این عناصر روایی، ابزارهایی هستند که می توانند سبب رشد و تکامل یک داستان بشوند. هر یک از این عناصر به تنهایی با توجه به نقشی که در داستان دارند، می توانند تأثیر گذار باشند و به پیشبرد داستان کمک کنند. وجود این عناصر موجب می شود که خواننده جذب یک داستان شود و آن را تا انتها دنبال کند. این عناصر شامل: پیرنگ، شخصیت، حقیقت مانندی، درون مایه، موضوع، زاویه ی دید، صحنه، گفت وگو، لحن، فضا است.