٣ -٣- ویژگی های زمین شناسی گنبد. ۴۵

٣- ۴ –پوشش گیاهی.. ۴٧

٣ -۵ – آب و هوا (اقلیم) ۴٨

٣ – ۵– ۱- بررسی وضعیت دمایی ایستگاه گنبد. ۴٩

٣- ۵- ۲- متوسط حداقل و حداکثر دما ۴٩

٣ – ۵ -٣- متوسط دمای روزانه. ۵۱

٣ – ۵- ۴ – متوسط حداکثر و حداقل مطلق دما ۵٣

٣ – ۵- ۵ – یخبندان. ۵۵

٣ – ۵- ٦- بررسی وضعیت بارش در ایستگاه گنبد کاووس… ۵٧

٣- ۵- ٧ – حداکثر بارش های ۲۴ ساعته گنبد. ٦۱

٣- ۵ – ٨- بررسی رطوبت نسبی ایستگاه گنبد. ٦٣

٣- ۵- ٩ – متوسط رطوبت نسبی حداکثر و حداقل در گنبد. ٦٦

٣-۵-۱۰- بررسی وضعیت تابش ٧۰

٣-۵-۱۱- بررسی وضعیت باد در ایستگاه گنبد. ٧۴

٣-٦- طبقه بندی اقلیمی گنبد. ٨۴

٣-٦-۱- تعیین اقلیم منطقه به روش کوپن.. ٨۴

٣-٦-٢- تعیین اقلیم منطقه به روش دومارتن.. ٨۵

فصل چهارم: ویژگی های بیوکلیمایی گنبد (روش تحقیق)

۴ – ۱- مقدمه. ٨٧

۴- ٢- ارزیابی بیوکلیمای انسانی.. ٨٧

۴-٢-۱- شاخص پن واردن. ٨٧

۴-٢-۲- شاخص الگی.. ٩۱

۴-٣- نیازهای حرارتی فضاهای آزاد گنبد. ٩٣

۴ – ۴ – ارزیابی بیوکلیمای ساختمان ….. ٩٦

۴-۴-۱- شاخص ماهانی.. ٩٦

۴-۴-٢- شاخص گیونی.. ۱۰۴

فصل پنجم: ویژگی های سکونتگاهی منطقه

۵-۱- مقدمه. ۱۰٧

۵-٢- گونه شناسی مسکن در گنبد. ۱۰٧

۵-٢-۱- مساکن قدیمی.. ۱۰٧

۵-٢-٢- مساکن نیمه قدیمی.. ۱۰٨

۵-٢-٣- مساکن جدید. ۱۰٨

۵-٣- بررسی نمونه هایی از بناهای قدیمی و جدید. ۱۰٨

۴-۵- نتیجه گیری.. ۱٢۰

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات

٦-۱- مقدمه. ۱٢٣

٦-٢- فرم کالبدی ساختمان. ۱٢٣

٦-٣- بافت مجموعه های ساختمانی.. ۱٢۴

٦-۴- الگوی اشغال زمین.. ۱٢۴

٦-۵- جهت استقرار ساختمان. ۱٢٩

٦-۵-۱- جهت استقرار ساختمان و تابش آفتاب.. ۱٣۰

٦-۵-٢- جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد. ۱٣٣

٦-٦- طراحی اقلیمی پنجره ها ۱٣۴

٦-٧- مصالح ساختمانی مناسب با اقلیم منطقه. ۱٣۴

آزمون فرضیات. ..۱٣٦

منابع و ماخذ. ..۱۴۰

چکیده انگلیسی (Abstract).. . ..۱۴٣

۱-۱- مقدمه

اقلیم به عنوان یکی از عوامل موثر درطراحی معماریهمواره مورد توجه طراحان بوده و در گذشته دور نقش مهمی در معماری ساختمان ها داشت. در دوران مدرن تکنولوژی و صنعت روند استفاده از اقلیم را در معماری کند نمود، امروزه با آلودگی های به وجود آمده و شرایط و مشکلات اقتصادی که در مورد استفاده از انرژی به وجود آمده است، باید به فکر کاهش مصرف سوخت های فسیلی در ساختمان بود. بنابراین توجه به اقلیم در همه ابعاد، خصوصا در معماری ساختمان ها امری بدیهی است. لذا اولین قدم جهت معماری صحیح شناخت عوامل و عناصر اقلیمی می باشد. آب و هوا یکی از عناصر تاثیر گذار بر زندگی انسانهاست و مطالعه ویژگی های آب و هوا به عنوان یکی از اجزای اثر گذار طبیعت در زندگی انسان ضرورت دارد. در برنامه ریزی های معماری، یکی از مطالعات ضروری، مطالعات اقلیمی می باشد. برای بهبود راحتی و آسایش شهروندان، معماری باید با آگاهی از شرایط آب و هوایی منطقه طراحی شود. معماری و طراحی ساختمان همساز با اقلیم عبارت است از: نگهداری وضعیت میکروکلیماهای مسکن در محدوده آسایش. اما از زمانی که به دلیل پیشرفت های صنعتی امکان استفاده از تجهیزات مکانیکی برای سرمایش و گرمایش ساختمانها فراهم شد، معماری ایران نیز دچار تحول گردید و از حدود ۵۰ سال پیش در طراحی و اجرای ساختمانها به مسائل اقلیمی کمتر توجه شد. با شروع بحران انرژی در دنیا، در ایران نیز از حدود ٢۰ سال پیش لزوم توجه به مسائل اقلیمی در ساخت و ساز بناها مجددا مطرح گردید.

روشهایی که امروزه برای تحلیل وضیعت اقلیمی و تعیین ضوابط معماری همساز با اقلیم مورد استفاده قرار می گیرند توسط افرادی چون پن واردن، گیونی، ماهانی و… ارائه شده که غالبا متکی به آمارهواشناسیاست اما در همه جای نقاط کشور ایستگاه هواشناسی موجود نمی باشد. در هر صورت ساختمانی که با محیط طبیعی خود هماهنگ یا به اصطلاح همسازی اقلیمی داشته باشد در بسیاری از مناطق کشور می تواند بدون نیاز به مصرف سوخت فسیلی و استفاده از وسایل کنترل مکانیکی، شرایط حرارتی مناسبی را در تمام طول سال به ساکنان خود عرضه نماید که تغییرات دما، رطوبت، جریان هوا و تغییر مداوم روشنایی فضاهای چنین ساختمانهایی محیط مطبوع و دلپذیری را در طول فصلهای سال برای ساکنان این ساختمانها فراهم می سازد، از نظر کنترل فضاهای داخل ساختمان، اولین گام در استفاده از انرژی های طبیعی، هماهنگ سازی ساختمان و به طور کلی محیط مسکونی، با شرایط اقلیم حاکم بر آن است (کسمایی، ۱٣٦٨). این هماهنگ سازی به دلایل زیر در حیطه کار جغرافیدانان قرار می گیرد:

۱ – اطلاعات اقلیمی مورد نیاز، اطلاعاتی است که اقلیم شناسان با آن آشنایی و سرو کار دارند.

٢ – اکثر محاسبات مورد نیاز همچون زاویه تابش، موقعیت خورشید و. . . در حیطه جغرافیای ریاضی است.

٣ – فرآیندهای طراحی ساختمانها حداقل از نظر مکانیابی در حیطه کار اقلیم شناسان قرار دارد.

۱ – ٢ – طرح مساله

موقیعت جغرافیایی و گردش عمومی جو هر منطقه تعیین کننده شرایط اقلیمی آن منطقه می باشد که این شرایط در طول زمان تثبیت شده و سبب می شود هر منطقه شرایط اقلیمی خاص خود را داشته باشد. تاثیر عناصر اقلیمی (دما، بارش، باد، تابش و رطوبت) بر ساختمان یکی از مقوله های کاربردی اقلیم است که در چند دهه اخیر مد نظر طراحان ساختمان قرار گرفته است، امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت کلیه ساختمانها، ثابت شده است. توجه به خصوصیات اقلیمی و تاثیری که در شکل گیری ساختمان می گذارند از دو جهت حائز اهمیت است: از یک سو ساختمانهای هماهنگ با اقلیم، یا ساختمانهای با طراحی اقلیمی، از نظر آسایش حرارتی انسان کیفیت بهتری دارند. از سوی دیگر هماهنگی ساختمان با شرایط اقلیمی موجب صرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این گونه ساختمانها می شود. این بخش از هوا شناسی امروزه با توجه به عمر رو به زوال منابع انرژی فسیلی و گرانی انرژی در دنیا اهمیت زیادی یافته است و طراحان ساختمان با کمک اقلیم شناسان از حداکثر امکانات بالقوه اقلیمی هر منطقه جهت استفاده بهینه از منابع انرژی بهره می برند. یکی از عناصر اقلیمی بسیار مهم که در طراحی ساختمان باید به آن توجه کافی شود تابش آفتاب و تاثیر آن بر ساختمان می باشد نور خورشید همیشه برای ایجاد روشنایی طبیعی در ساختمان لازم است ولی از آن جا که این نور در نهایت به حرارت تبدیل می شود میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان باید با توجه به نوع آن و شرایط اقلیمی محل آن با معماری صحیح تنظیم شود. جهت استقرار ساختمان در رابطه با تاثیر باد نیز مهم می باشد که در اینجا بیشتر به باد های غالب توجه می شود که با توجه به جهت وزش باد ساختمان چگونه طراحی شود اقلیم معماری در تلاش است در هر منطقه با توجه به کاهش منابع تجدید نشدنی (نفت، گاز و . . .) نوع معماری را معرفی کند که از یک طرف استفاده از سوختهای فسیلی را به حداقل ممکن برساند و از طرف دیگر معماری متناسب با سازگاری اقلیمی را به همراه داشته باشد به همین دلیل اقلیم شناسان سعی دارند که از حداکثر امکانات بالقوه اقلیمی هر منطقه جهت استفاده بهینه از منابع انرژی بهره ببرند. در این تحقیق به بررسی الگوی بافت قدیم و جدید گنبد جهت بررسی میزان انطباق الگوهای مختلف معماری (قدیم و جدید) با شرایط اقلیمی خواهیم پرداخت، مساکن قدیمی بیشتر از از مصالح سنتی و بومی استفاده می کرده اند در صورتیکه مساکن جدید از آهن، سیمان، آجر و روش های جدید ساختمان سازی استفاده می کنند.

در این پژوهش سعی خواهد شد مناسب ترین الگوی معماری برای شهر گنبد براساس شاخص های اقلیمی مورد استفاده در تحقیق معرفی شود و در نهایت میزان انطباق معماری گذشته و معماری جدید با الگوهای مطلوب تحلیل گردد و همچنین ارائه راهکارهایی برای آسایش شهری در آینده در جهت پیشبرد استانداردهای معماری شهری گام نهاد و نتایج آن مورد استفاده ساکنین شهر و به لحاظ موضوعیت می تواند در اقتصاد منطقه، برنامه ریزی مدیران شهرداری، اداره مسکن و شهرسازی و. . . قرار گیرد.

۱ – ٣ – سوالات تحقیق

۱ – چه الگوی معماری متناسب با اقلیم در شهرستان گنبد می باشد؟

٢ – اولویت طراحی معماری اقلیمی در شهرستان گنبد با کدام فصل است؟

۱ – ۴ –فرضیات

این تحقیق بر اساس پش فرض های زیر شکل گرفته است.

۱ – تیپولوژی معماری بافت قدیم شهر نسبت به بافت جدید شهر انطباق بیشتری با شرایط اقلیمی دارد.

٢ – در طراحی معماری اقلیمی اولویت با شرایط تابستان است.

۱ – ۵ – اهداف

1-6- دیابت و عوارض آن ………………………………………………………………14

1-6-1- عوارض حاد ……………………………………………………………………14

1-6-1-1- کتواسیدوز دیابتی …………………………………………………………14

1-6-1-2- سندروم هایپراسمولار غیرکتونی ……………………………………………. 15

1-6-2- عوارض مزمن…………………………………………………………………..16

1-6-2-1- عوارض میکروواسکولار ………………………………………………. 16

1-6-2-1-1- رتینوپاتی …………………………………………………………………….. 16

1-6-2-1-2- نفروپاتی……………………………………………………………………….17

1-6-2-1-3- نوروپاتی……………………………………………………………………..18

1-6-2-2- عوارض ماکروواسکولار ………………………………………………… 18

1-7- کبد ………………………………………………………………………………………. 18

1-7-1- تست های عملکردی کبدی …………………………………………….. 19

1-7-1-1- موارد استفاده از تست های آسیب کبدی LFTs ……………………. 19

1-7-1-2- محدودیت های LFTs …………………………………………………….. 19

1-7-1-3- دسته بندی تست های عملکرد کبد …………………………… 20

1-8- آلانین آمینوترانس……………………………………………………………. 20

1-9- آسپارتات ترانس آمیناز …………………………………………………………… 21

1-9-1- عوامل تداخل کننده در اندازه گیریALT و AST …………………. 21

1-10- آلکالن فسفاتازALP ………………………………………………………. 22

1-11- درمان گیاهی دیابت …………………………………………… 23

1-11-1- چای سبز ………………………………………………………… 23

1-11-1-1- ترکیب شیمیایی و خواص دارویی چای سبز …………………. 23

1-11-1-2- مکانیسم اثر چای سبز ……………………………………. 24

1-12- شنبلیله ………………………………………………………. 24

1-12-1- خواص دارویی شنبلیله ……………………………. 25

1-12-2- مکانیسم اثر شنبلیله ………………………………… 25

1-13- کلپوره ……………………………………………………. 26

1-13-1- ترکیب شیمیایی و خواص دارویی کلپوره ……………….. 26

1-13-2- مکانیسم اثر کلپوره ……………………………………… 26

1-14- موسیر‎ …………………………………………………. 27

1-14-1- طبقه بندی علمی …………………… 27

1-14-2- خواص دارویی موسیر ………………………………….. 29

1-15- بافت پانکراس ……………………………………………….. 30

1-15-1- سلول های آلفا ………………………………………….. 31

1-15-2- سلول های بتا ………………………………………. 31

1-15-3- سلول های دلتا ………………………………………………. 31

1-15-4- سلول های C …………………………………………………………….. 31

1-15-5- سلول های F ………………………………………………… 31

1-16- هورمون های تولید شده در بخش درون ریز ……………….. 32

1-16-1- انسولین …………………………………………………………… 32

1-16-1-1- ساختمان شیمیایی انسولین ……………………………………….. 33

1-17- کلیه …………………………………………………………………………. 34

1-17-1- ساختمان کلیه ………………………………………………………….. 34

1-17-1-1- کورتکس ………………………………………………………………. 35

1-17-1-2- مدولا …………………………………………………………….. 35

1-17-1-3- نفرون ………………………………………………………… 35

فصل دوم: مواد و روش ها

2-1- وسایل و مواد مورد استفاده در آزمایش های بیوشمیایی و پاتولوژی …………………………. 38

2-2 حیوانات مورد آزمایش و محل نگهداری آنها ……………………………………….39

2-3- عصاره گیری ………………………………………………………………… 40

2-4 طرح آزمایش و نمونه گیری ……………………………………………… 40

2-5- خون گیری و اندازه گیری برخی فاکتورهای بیوشیمیایی …………… 41

2-5-1- اندازه گیریقند خون…………………………………………………… 41

2-6- مطالعات بافت شناسی ………………………………………………………41

2-6-1- پاساژ بافت ……………………………………………………………………. 41

2-6-1-1- ثابت کردن ………………………………………………………….. 41

2-6-1-2- آبگیری ………………………………………………….. 41

2-6-1-3- آغشتگی با پارافین ………………………………………………………. 42

2-6-1-4- قالب گیری ………………………………………………… 42

2-6-2- تهیه مقاطع بافتی …………………………………………………………42

2-6-2-1- برش گیری ……………………………………………………… 42

2-6-3- رنگ آمیزی ……………………………………………………………………… 43

2-6-3-1- رنگ آمیزی هماتوکسلین- ائوزین …………………………….. 43

2-6-4- چسباندن برش روی لام ………………………………………………….. 44

2-6-5-عکس برداری …………………………………………………………. 44

2-7- درجه بندی فاکتورهای مورد بررسی در نمونه ها ……………….. 45

2-8- روش انجام آنالیزهای آماری ……………………………………………… 45

فصل سوم: نتایج

3-1- نتایج حاصل از آزمایشات بیوشیمیایی …………………………………. 48

3-1-1- مقایسه وزن ……………………………………………………………. 48

3-1-2- مقایسه گلوکز ……………………………………………………… 50

3-1-3- مقایسه انسولین …………………………………………………. 54

3-1-3-1- جهت مقایسه انسولین در گروهها …………………………… 54

3-1-4- مقایسه ALT ……………………………………………. 57

3-1-5-مقایسه AST ……………………………………………………… 61

3-1-6- مقایسه ALP ………………………………………………….. 64

3-2- نتایج حاصل از مشاهدات پاتولوژیك …………………………………. 67

3-2-1- بافت پانکراس ……………………………………………………… 78

3-2-1-1 پارامتر پرخونی ……………………………………………….. 78

3-2-1-2 پارامتر كاهش تعداد جزایر ………………… 79

3-2-1-3 پارامتر فیبروز ……………………………………………………….. 79

3-2-1-4 پارامتر التهاب سلولهای انسولین ……………………………. 80

3-2-1-5 پارامتر نكروز سلولهای پانکراس ………………………….. 81

3-2-1-6 پارامتر واكوئلی شدن ……………………………. 81

3-2-1-7 پارامتر آتروفی………………………………………………. 82

3-2-2 بافت کبد …………………………………………………………. 83

3-2-2-1 پارامتر هایپرپلازی مجاری صفراوی ………………………… 83

3-2-2-2- پارامتر نكروز…………………………………………………. 83

3-2-2-3- پارامتر واكوئلی شدن ………………………………………. 83

3-2-2-4- پارامتر آماس و تورم سلولی ………………………… 83

3-2-2-5- پارامتر پرخونی …………………………………………… 84

3-2-3- بافت کلیه …………………………………………………… 84

3-2-3-1- پارامتر کست سلولی …………………… 84

3-2-3-2- پارامتر نکروز مجاری ………………………………….. 84

3-2-3-3- پارامتر تخریب اپیتلیال مجاری …………………………………. 85

3-2-3-4- پارامتر خونریزی …………………………………………. 85

3-2-3-5- پارامتر پرخونی …………………………………….. 85

فصل چهارم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادها

4-1-بحث و نتیجه گیری …………………………………………… 87

4-2- پیشنهادها ………………………………………………. 91

دیابت ملیتوس یک اختلال متابولیکی مزمن بوده که به عنوان مهمترین بیماری اندوکراین در جهان مطرح می باشد و سبب افزایش نرخ مرگ و میر شده است. کمبود و یا کاهش نسبی میزان انسولین در این بیماری با عوارض متابولیکی حاد و مزمن همراه است. هایپرگلیسمی ناشی از دیابت باعث تخریب و نقص ارگان های مختلف و آسیب های طولانی مدت می گردد .داروهای سنتتیک که به منظور پیشگیری و یا درمان دیابت استفاده می شوند همگی دارای عوارض جانبی متعددی هستند. با توجه به این عوارض زیاد و همچنین هزینه بالای این داروها، امروزه توجه محققان به یافتن ترکیبات طبیعی موثر افزایش یافته و مطالعات زیادی بر روی خواص درمانی گیاهان مختلف صورت گرفته است و گیاهان به عنوان عوامل طبیعی در درمان بسیاری از بیماری ها بخصوص دیابت مطرح شده اند.

گیاه موسیر (Allium hirtifolium boiss) گونه ای از خانواده بزرگ لاله سانان می باشد که از حدود 500 گونه مختلف شناخته شده تشكیل می شود. مهمترین گونه های این جنس شامل پیاز، تره فرنگی، پیاز كوهی، سیر و موسیر می باشند. از زمان های قدیم این گیاهان به عنوان چاشنی غذا و دارو مورد استفاده قرار میگرفتند. در ایران مسیر بیشتر به صورت ماست موسیر یا ترشی موسیر مصرف می شود.

به علت عوارض ناشی از این داروها و هزینه های بالای درمان، و همچنین یافتن گیاهی با اثرات ضد دیابتی به عنوان جایگزینی برای داروهای شیمیایی، در این مطالعه بر آن شدیم تا اثرات ضد دیابتی و کاهندگی گلوکز خون و تاثیر بر روی آنزیم های کبدی گیاه موسیر را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین تاثیر این گیاه بر روی ضایعات احتمالی در بافت های کبد ، کلیه و پانکراس نیز مورد بررسی قرار گرفت.

کلیات

دیابت

1-1-2- تاریخچه دیابت

اولین مدارک تاریخی درمورد بیماری دیابت به 1500 سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد که در لوحه ای در اهرام ثلاثه مصر توسط یک باستان شناس انگلیسی کشف شد. در لوحه، بیماری های مختلفی شرح داده شده است که یکی از آنها دیابت می باشد. این لوحه تمام علائم بیماری را به طور دقیق شرح داده و ذکر کرده است که این بیماران زیاد آب می نوشند، بیش از حد ادرار می کنند، آب بدنشان تحلیل می رود و طول عمر کوتاه تری نسبت به سایر افراد دارند. پس از این سند، قدیمی ترین نوشته ای که در مورد این بیماری وجود دارد مربوط به یونان است. آری تیاس[1] در قرن دوم میلادی نام این بیماری را دیابت گذاشت.

دیابت در زبان یونانی به معنی سیفون است یعنی آبی که از بالا می آید و از پایین خارج می شود که نشان دهنده مصرف زیاد آب و ادرار بیش از حد افراد دیابتی بود. پس از آن، دو دانشمند هندی با چشیدن ادرار دریافتند که ادرار مبتلایان به این بیماری شیرین است. این دو پزشک برای نخستین بار تشخیص دادند که بیماران دیابتی دو نوع هستند یک نوع چاقند و نوع دیگر لاغر. پس از پزشکان هندی، پزشکان چینی در مورد بیماری قند مطالعات زیادی انجام دادند و دریافتند که در افراد دیابتی، عفونت های پوستی بسیار شایع است. در تاریخ دیابت پس از پزشکان چینی، بیشترین تحقیقات متعلق به پزشکان ایرانی است. احمد خوینی بخاری در بخش های مختلف کتاب خود (الهدایه) به ویژه در فصول مربوط به کلیه و تشنگی در مورد این بیماری سخن به میان آورده است. ابوعلی سینا نیز در بخش های مختلف کتاب خود، قانون، به این بیماری اشاره کرده است. او نخستین کسی بود که در مورد دو عارضه بسیار مشهور دیابت یعنی ناتوانی های جنسی و گانگرن توضیح داده و استفاده از گیاهان مختلفی را برای کاستن شدت بیماری پیشنهاد کرده است. در قرن 16 میلادی، یک پزشک سوئیسی که برروی ادرار بیماران قندی کار می کرد پس از جوشاندن آن متوجه وجود ماده سفید رنگی در ادرار این افراد شد. در قرن 17 میلادی، توماس ویلیس[2] پزشک انگلیسی، با جوشاندن ادرار افراد دیابتی، متوجه شیرین بودن این ماده سفید شد و این حقیقت هزار ساله را که ادرار بیماران دیابتی شیرین است با انجام دوباره این آزمایش به اثبات رساند. در قرن 18، پزشک و فیلسوف انگلیسی به نام متیو دابسن[3]برای اولین بار شرح داد که علاوه بر ادرار، سرم بیماران یعنی خون آنها نیز شیرین است. در همین زمان جان روله[4] لغت ملیتوس[5] ، که در زبان یونانی به معنی عسل است را، به کلمه دیابت اضافه کرد و تا به امروز اسم این بیماری، دیابت ملیتوس[6] یعنی دیابت شیرین نامگذاری شده است.

در اواخر قرن 18 توجه دانشمندان به این مساله معطوف شد که کدام بخش از بدن سبب این بیماری می شود. در قرن 19 توجه دانشمندان بعد از کلیه، به کبد معطوف شد. کلود برنارد[7] دانشمند مشهور فرانسوی، تحقیقات زیادی را در مورد نقش کبد در بیماری دیابت انجام داد. به دنبال این تحقیقات، دانشمندان متوجه شدند که کبد مرکز تجمع قند به شکل گلیکوژن است و در هنگام کمبود قند در بدن، نقش گلیکوژن برای تولید قند حائز اهمیت است. در نیمه قرن 19، توجه برخی دانشمندان به لوزالمعده یا پانکراس جلب شد. در اواخر قرن 19، اسکار مینکوسکی[8]و جوزف وان مرینگ[9]، با خارج کردن این غده از بدن سگ مشاهده کردند که حیوان زنده ماند و تمام علائم دیابت در آن ظاهر شد. از آن به بعد توجه دانشمندان به غده پانکراس معطوف شد. بعد از آن دانشمندان به دنبال ماده ای در این غده بودند که وجود یا عدم وجود آن سبب بیماری دیابت شود. تا اینکه دانشمند 22 ساله آلمانی به نام پال لانگرهانس[10] متوجه مجموعه سلول هایی در غده پانکراس شد. بعدها این مجموعه از سلول ها به نام جزایر لانگرهانس و ماده مترشحه از این سلولها، انسولین[11] خوانده شد(1).

تعریف دیابت:

• • مقدمه:

دیابت شیرین نوعی اختلال متابولیک است که بدن در آن توانایی استفاده از قند و چربی را از دست می دهد. این بیماری به علت اختلال در ترشح انسولین و یا مقاومت به انسولین به وجود می آید و در هر دو حالت موجب افزایش گلوکز خون(هیپرگلایسمی) و دفع گلوکز در ادرار(گلیکوزوری) می شود. دیابت از زمان های خیلی پیش شناخته شده است. این بیماری با علائم مشخصی مانند پلی اوری(افزایش میزان ادرار)، پلی دیپسی[12] (تشنگی زیاد)، پلی فاژی[13] (اشتهای زیاد) وکاهش وزنهمراه است(2).

دیابت یکی از مشکلات جدی دنیای امروزاست. براساس گزارش فدراسیون بین المللی دیابت ، 246 میلیون بیمار مبتلا به دیابت در سراسر دنیا وجود دارد. شیوع بیماری دیابت به سرعت درحال پیشرفت می باشد، به طوری که انتظار می رود شمار بیماران در سال 2025 به 380 میلیون نفر افزایش پیدا کند (3).

3-3- آزمون­ها 37

3-3-1- سختی­سنجی.. 37

3-3-2- سایش…. 38

3-3-3- متالوگرافی نمونه‫ها 38

3-3-4- فازیابی با استفاده از پراش پرتوی ایکس…. 39

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- بررسی ریزساختاری.. 40

4-1-1- متالوگرافی.. 40

4-1-2- بررسی ریزساختار با اشعه ی ایکس…. 46

4-2- سختی سنجی.. 47

هشت

4-3- سایش…. 49

4-3-1- ضریب اصطکاک…. 49

4-3-2- بررسی سطوح سایش با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی.. 52

4-3-3- تغییرات نرخ سایش…. 59

فصل پنجم: نتیجه‫گیری و پیشنهادات

مراجع. 66

نه

چکیده

در این پژوهش تأثیر زمان عملیات زیر صفر بر رفتار سایشی فولاد 7147/1 (5120) موردمطالعه قرار گرفته است. جهت انجام عملیات کربوره کردن، نمونه­ها درون جعبه­هایی از فولاد نسوز با ترکیبی از پودر زغال، باریم کربنات و سدیم هیدروکسید به نسبت 1:1:50 قرار گرفت و به مدت 6 ساعت، در دمای C◦ 920 کربوره شد؛ سپس در داخل این جعبه در هوا تا دمای محیط خنک شدند. عملیات آستنیته کردن در دمایC◦ 930 به مدت 1 ساعت بر روی نمونه ها اعمال و در روغن کوئنچ شد. به منظور بررسی تأثیر زمان فرایند زیر صفر عمیق، نمونه ها به مدت زمان 1، 24، 30 و 48 ساعت در نیتروژن مایع در دمایC◦ 196- نگهداری شدند و سپس در دمای محیط در اتاق نگهداری شد. به منظور بهبود خواص فولاد و آزاد­سازی تنش­های داخلی ناشی از کوئنچ، نمونه­ها به مدت 2 ساعت در دمای C ◦ 200 در کوره نگهداری شدند. نمونه­ها پس از آماده سازی سطحی، تحت آزمون­های مختلف قرار گرفتند. برای تعیین فازها از روش پراش پرتو ایکس استفاده شد؛ بدین منظور نمونه ها در ابعاد مناسب تهیه و با استفاده از نرم افزار Xpert فازهای موجود با استفاده از عناصر اولیه تعیین شد. آزمون سایش به روش گلوله روی دیسک با استفاده از گلوله­ای از جنس کاربید تنگستن بر نمونه های دیسکی با دو بار 80 و 110 نیوتون به مسافت 1000 متر در رطوبت هوای 5±30% و درجه حرارت C◦ 5±25 انجام شد. سختی نمونه ها به صورت ماکرو در مقیاس راکول سی اندازه گیری شد. اندازه گیری سختی نمونه ها قبل و بعد از بازگشت، با بار اعمالی 30 کیلوگرم انجام گردید. همچنین ریز سختی نمونه ها با استفاده از دستگاه ریز سختی سنجی و با نیروی g100 انجام گردید؛ سطوح سایش ابتدا توسط استون تمیز شده و با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی و میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) موردمطالعه قرار گرفت. محصولات سایش نیز توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف­سنجی تفکیک انرژی پرتو ایکس (EDS) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات پراش پرتو ایکس حاکی از کاهش در مقدار آستنیت باقیمانده در اثر اعمال عملیات زیر صفر بوده بگونه­ای که در زمان های بیش ازیک ساعت، پیک آستنیت باقیمانده مشاهده نشده­است. بررسی های میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی توزیع بهتر کاربیدها، ریز شدن و افزایش کسر حجمی کاربیدها را در عملیات زیرصفرعمیق نشان داد. بدین ترتیب عملیات زیر صفر عمیق منجر به افزایش در سختی در حد 4 تا 33% و تا 24 ساعت ، افزایش مقاومت سایشی تا %39/191 می­گردد. با افزایش بیش­تر زمان عملیات زیر صفر، مقاومت سایشی نمونه­ها کاهش یافته است؛ به­گونه­ای که در نمونه­ی 48 ساعت عملیات زیر صفر شده مقاومت سایشی کاهش یافته است. علت افزایش سختی نمونه­ها کاهش میزان آستنیت باقیمانده در اثر عملیات زیر صفر عمیق و دلیل کاهش مقاومت سایشی نمونه­ها پس از 24 ساعت، رشد کاربید­ها و توزیع غیریکنواخت آن در ساختار و در نتیجه ضعیف شدن زمینه بوده است؛ بنابراین مدت زمان 24 ساعت عملیات زیر صفر عمیق بر فولاد 7147/1 زمانی بهینه است.

کلمات کلیدی:عملیات زیر صفر عمیق، آستنیت باقیمانده، کاربید، مقاومت سایشی، سختی

در بسیاری از کاربرد های صنعتی نیاز به قطعاتی است که دارای سطحی سخت بوده و درعین حال از چقرمگی یا مقاومت به ضربه ی خوبی نیز برخوردار باشند. ازجمله مواردی که می توان در این رابطه به عنوان مثال به آن ها اشاره کرد عبارت‫اند از:میل لنگ، میلبادامک، چرخ دنده و قطعات مشابه. این قطعات باید سطحی بسیار سخت و مقاوم در برابر سایش داشته و همچنین بسیار چقرمه و مقاوم در برابر ضربه های وارده در حین کار باشند.

بسیاری از قطعات فولادی را می توان به نحوی عملیات حرارتی کرد که در پایان دارای مجموعه ای از خواص بالا باشند، یعنی درحالی که از مقاومت به سایش خوبی برخوردارند، دارای استحکام دینامیکی خوبی نیز باشند. این نوع عملیات حرارتی که اصطلاحا به سخت کردن سطحی موسوم اند، آخرین عملیاتی هستند که باید در مرحله­ی پایانی ساخت قطعه و پس ازانجام تمام مراحل مربوط به شکل دهی نظیر ماشین کاری انجام شود.

روش های مختلف عملیات حرارتی که به کمک آن ها می توان سطح قطعات را سخت کرد، عمدتاً به دو دسته تقسیم می شوند. دسته ی اول عملیاتی که منجر به تغییر در ترکیب شیمیایی سطح فولاد می شوند و به عملیات حرارتی­شیمیایی یا ترمو­شیمی موسوم اند، نظیر کربن دهی، نیتروژن­دهی و کربن نیتروژن­دهی. دسته ی دوم روش هایی که بدون تغییر ترکیب شیمیایی سطح و فقط به کمک عملیات حرارتی که در لایه ی سطحی متمرکز شده، انجام می­شوند و باعث سخت شدن سطح می گردند و به عملیات حرارتی موضعی موسوم اند، مانند سخت کردن شعله ای و سخت­کردن القایی. در آلیاژ های آهن–کربن و فولاد ها، مارتنزیت از سردکردن سریع آستنیت به وجود می آید. واژه­ی مارتنزیت که برای مدت ها فقط به ساختار سخت حاصل از سریع سرد کردن فولاد های کربنی اطلاق می­شود برای قدردانی از دانشمند معروف آلمانی به نام مارتنز است. در به­کار بردن واژه ی مارتنزیت، اخیراً به جای محصولات حاصل، تأکید بیش تر بر روی طبیعت دگرگونی گذاشته شده است. مارتنزیت فازی است که توسط یک دگرگونی مارتنزیتی یا جابجایی گروهی

اتم ها حاصل می شود، گرچه ممکن است فاز یادشده ، ترکیب شیمیایی، ساختار بلوری و خواص کاملاً متفاوتی از مارتنزیت در فولاد ها داشته باشد. دمایی را که در یک آلیاژ دگرگونی آستنیت به مارتنزیت شروع می شود، دمای شروع تشکیل مارتنزیت نامیده و آن را با M_sنشان می دهند. در حقیقت، M_sنشان دهنده ی مقدار نیروی محرکه ی ترمودینامیکی لازم برای شروع دگرگونی برشی آستنیت به مارتنزیت است. با افزایش درصد کربن، دمای M_sبه طور قابل توجهی کاهش می یابد. در حقیقت کربن موجود به صورت محلول جامد، استحکام یا مقاومت برشی آستنیت را افزایش می­دهد و بنابراین با افزایش کربن نیرومحرکه ی بیش تری جهت شروع لغزش برای تشکیل مارتنزیت لازم است. این نیروی محرکه ی بیش تر، با سرد کردن فولاد تا دمایی پایین تر و یا به عبارت دیگر تحت تبرید بیش تر(M_sکمتر) به دست می آید. دمای پایان تشکیل مارتنزیت (M_f) یا دمایی که دگرگونی آستنیت به مارتنزیت در یک آلیاژ داده شده خاتمه می یابد نیز تابعی از درصد کربن آلیاژ است.

آستنیت باقیمانده فازی نرم بوده و در دمای پایین ناپایدار است؛ به گونه ای که در دمای پایین و در حین کار به مارتنزیت ترد تبدیل می شود. تبدیل آستنیت به مارتنزیت تقریباً 4% انبساط حجمی ایجاد می کند که منجر به اعوجاج قطعات می شود. بنابراین از عملیات زیر صفر یا بازگشت چندتایی در دمایی نسبتاً بالا و یا مدت زمان طولانی برای کمینه کردن میزان آستنیت باقیمانده در فولاد ها استفاده می شود.

دو نوع عملیات زیر صفر وجود دارد: 1) زیر صفر سطحی که در محدوده دمایی 100- تا C°60- انجام می­شود. این عملیات منجر به کاهش آستنیت باقیمانده و افزایش مقاومت سایشی می شود. 2) زیر صفر عمیق که در دما های زیر C°125- انجام می­شود.

اثرات زیر صفر عمیق عبارت اند از:

1. تبدیل آستنیت باقیمانده به مارتنزیت

1. کاهش تنش­های پسماند

1. تشکیل کاربیدهای بسیار ریز که در بین کاربیدهای درشت قرار می گیرند

1. تشکیل ابرهای نابجایی در فصل مشترک زمینه ی مارتنزیتی و کاربید ها در طول فرایند هم دما سازی و تشکیل کاربید

1. توزیع یکنواخت کاربید­ها ،کوچک شدن اندازه­ی کاربید­های ثانویه، افزایش میزان و چگالی آن ها

1. افزایش مقاومت سایش خراشان و سایش خستگی

1. افزایش استحکام کششی و پایداری

1. افزایش سختی

1. پایداری ابعادی ماده

1. تولید ساختار مولکولی چگال تر

1. افزایش هدایت الکتریکی فلزات

1. افزایش مقاومت به خوردگی

پارامتر های زیر صفر عبارت اند از: نرخ سرمایش، دمای هم دما سازی، زمان هم دما سازی، نرخ گرمایش، دما و زمان بازگشت و دمای آستنیته کردن.

تحقیقات بسیاری بر روی فولاد‫هایی که درصد عناصر آلیاژی و یا کربن آن‫ها بالاست، صورت گرفته است. در این پژوهش‫ها با حصول ترکیب مناسبی از توزیع کاربید‫ها و کاهش یا حذف آستنیت باقیمانده خواص فولاد‫های مورد مطالعه را بهبود داده‫اند.

فولاد 7147/1، فولادی کربوره شونده (سمانته) بوده که در ساخت قطعاتی که ترکیبی از استحکام متوسط، چقرمگی و مقاومت سایشی بالا نیاز است، مورداستفاده قرار گرفته است و گاه برای تهیه­ی قطعات مورد مصرف صنایع خودرو‫سازی همچون چرخ دنده و میل لنگ کاربرد دارد. در فولاد­هایی که به منظور سختی کاری سطحی تحت عملیات کربوره­کردن قرار می­گیرند، با افزایش درصد کربن سطح، M_sکاهش و میزان آستنیت باقیمانده در اثر سریع سرد کردن در سطح افزایش خواهد یافت.

در این پژوهش عملیات زیر صفر عمیق به منظور بهبود خواص سایشی فولاد 7147/1 در زمان‫های مختلف انجام شده است؛ در فصل دوم تحقیقات صورت گرفته بر فولاد‫های مختلف، فصل سوم مواد و روش تحقیق، فصل چهارم نتایج و بحث و در نهایت در فصل پنجم، نتایج حاصل و پیشنهاداتی در راستای بررسی‫های بیشتر و کارآمد گردآوری شده است.

2-1- معرفی و تاریخچه

فولاد آستنیتی آلیاژی از آهن و کربن همراه با عناصر دیگر در حالت محلول است که با عملیات نفوذی در محلول آستنیتی تجزیه و همگن سازی می شود. زمانی که فولاد حرارت داده می شود ساختار کریستالی آهن به مکعبی مرکز‫دار تغییر می یابد. استحاله ی آستنیت به مارتنزیت از دمایی که دمای آغاز مارتنزیت یا M_sنامیده می شود، آغاز می‫شود. برای اغلب فولاد های خاص، استحاله هم دما بوده و همان طور که دما به دمای پایان مارتنزیت می رسد (M_f)، توسعه می‫یابد. مقداری آستنیت، آستنیت باقیمانده، همیشه پس از سخت سازی حضور دارد. مارتنزیت بیش تر و درصد کربن بیش تر، سختی فولاد را افزایش می دهد. میزان کربن، دمای آغاز و پایان استحاله ی مارتنزیت را تحت تأثیر قرار می دهد. M_sو M_fمی تواند پایین تر از دمای اتاق باشد؛ فولاد به صورت جزئی به مارتنزیت تبدیل شده و بقیه ی ساختار را آستنیت باقیمانده تشکیل می دهد. این دو دما همچنین با افزایش اندازه دانه کاهش می یابد [1].

2-2- آستنیت باقیمانده

دمای شروع استحاله مارتنزیت (M_s)و دمای پایان این استحاله (M_f) در فولادها به درصد کربن و درصد عناصر آلیاژی بستگی دارد (شکل2-1). همان طور که از شکل 2-1 مشخص است، وقتی فولادی با درصد کربن بالای 65/0 %کوئنچ می شود، تغییر حالت آستنیت به مارتنزیت در دمای اتاق (^oC20) پایان نمی یابد. درنتیجه مقداری از آستنیت باقی خواهد ماند که به آستنیت باقیمانده موسوم است [2]. در جدول 2-1 تأثیر 1% از عناصر آلیاژی بر دمای شروع استحاله مارتنزیتدر فولادهایی با 9/0-1% کربن آورده شده است. البته تأثیر عناصر آلیاژی بر دمای استحاله مارتنزیتی به درصد کربن در فولاد نیز بستگی دارد. در جدول 2-2 تأثیر 1% کروم بر دمای شروع استحاله مارتنزیتی در فولادهایی با درصدهای مختلف از کربن آورده شده است [3]. در شکل 2-2 منحنی استحاله مارتنزیت آورده شده

است. همان طوری که مشخص است استحاله مارتنزیت درA˝r(M) ، که همان دمای M_sاست شروع می شود. اگر دما کاهش پیدا کند، استحاله پیشرفت کرده و مقدار مارتنزیت افزایش می یابد. اگر عملیات کوئنچ تا دمای محیط انجام شود، استحاله مارتنزیتی در دمای^oC 20 متوقف می گردد. سرد کردن فولاد تا دمای t˝ که همان دمای M_fاست منجر به افزایش درصد مارتنزیت می شود ولی مقداری آستنیت باقیمانده در ساختار حضور دارد [2]. آستنیت باقیمانده که یک فاز نرم است باعث کاهش سختی فولاد پس از کوئنچ خواهد شد. اگر درصد آستنیت باقیمانده بالاتر از 10% باشد باعث کاهش فاحش سختی در نمونه می شود (شکل 2-3). هر چه درصد کربن بالاتر باشد، درصد آستنیت باقیمانده نیز بیش تر خواهد بود (شکل 2-4). اگر یک فولاد هایپریوتکتویید از منطقه کاملاً آستنیتی در بالای Ac_mسرد شود، ساختار پس از سرد کردن از مارتنزیت و آستنیتت باقیمانده تشکیل خواهد شد و همان طور که در شکل 2-3 مشخص است سختی با افزایش درصد کربن، به دلیل افزایش در مقدار آستنیت باقیمانده، کاهش خواهد یافت؛ اما اگر فولادهای هایپریوتکتوید از منطقه دوفازی آستنیت – سمانتیت، کوئنچ شوند، ساختار نهایی فولاد از مارتنزیت – سمانتیت – آستنیتت باقیمانده تشکیل می شود. تحت این شرایط سختی این فولادها یکسان بوده و وابسته به درصد کربن نیست [2].

شکل2-1. دمای شروع و پایان استحاله مارتنزیت (_fMو M_s) با توجه به درصد کربن در فولاد [3].

جدول2-1. تأثیر 1% از عناصر آلیاژی بر دمای شروع استحاله مارتنزیت در فولادهایی با 9/0 – 1% کربن [3]

تغییر در دمای شروع استحاله مارتنزیتی (oC)	عنصر آلیاژی
55-	Mn
35-	V
30-	Mo
17-	Ni
15-	Cr
12-	W
10-	Cu
0	Si
12	Co
30	Al

جدول 2-2. تأثیر 1% کروم بر دمای شروع استحاله مارتنزیتی در فولادهایی با درصد کربن مختلف [3]

2-2- تاریخچه توسعه مالی و رشد. 11

2-3- پیشینه تجربی توسعه مالی و رشد. 14

2-3-1- تحقیقات خارجی.. 14

2-3-2- تحقیقات داخلی.. 16

2-4- تاریخچه ارتباط توسعه مالی و نوسان رشد. 17

2-5- پیشینه تجربی ارتباط توسعه مالی و نوسانات خروجی.. 19

2-6- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق.. 23

2-7- وضعیت نظام مالی ایران.. 23

2-8- خلاصه فصل.. 28

فصل سوم: روش شناسی تحقیق… 29

3-1- مقدمه. 30

3-2- ساختار مدل.. 30

3-2-1- معرفی متغیرها 31

3-2-1-1- اندازه گیری نقدینگی، توسعه مالی و نوسانات.. 31

3-2-1-1-1- نقدینگی.. 31

3-2-1- 1-2- اندازه گیری توسعه مالی.. 34

3-2-1-1-3- محاسبه نوسانات.. 37

3-2-1-2- اندازه گیری متغیرها 37

3-2-1-2-1- متغیر … 37

3-2-1-2-2- متغیر … 38

3-2-1-2-3- متغیر و …….. 39

3-2-1-2-4- متغیر و………… 40

3-2-1-2-5- متغیر …. 40

3-3- داده ها 41

3-4- روش های اقتصاد سنجی مورد مطالعه. 43

3-4-1- آزمون ریشه واحد برای پایایی.. 44

3-4-2- همجمعی.. 45

3-4-2-1- روش آزمون هم جمعی انگل – گرنجر. 46

3-4-2-2- روش خود بازگشتی با وقفه های توزیعی (ARDL) 47

3-4-2-3- روش حداقل مربعات اصلاح شده (FMOLS) 47

3-4-2-3- روش حداقل مربعات پویا (DOLS) 49

3-4-2-4- آزمون ثبات.. 54

3-4-3- مدل های خانواده ARCH.. 55

3-5- خلاصه و نتیجه گیری.. 57

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها. 59

4-1 – مقدمه. 60

4-2- انتخاب صنعت… 60

4-3- مدلسازی نوسانات متغیرهای مورد نظر. 61

4-3-1- آزمون ریشه واحد متغیرهای توضیح دهنده نوسانات.. 61

4-3-2- نوسانات متغیر…. 61

4-4- روش براورد مدل.. 65

4-4-1- آزمون ریشه واحد. 65

4-4-2- برآورد مدل با استفاده ازروش حداقل مربعات پویا (DOLS) 66

4-5- بررسی استوار بودن نتایج.. 71

4-6- خلاصه و جمع بندی.. 72

فصل پنجم: نتیجه گیری… 74

5-1- مقدمه. 75

5-2- مروری بر خطوط کلی تحقیق.. 75

5-3- فرضیات.. 76

5-3-1- آزمون فرضیه اول.. 77

5-3-2- آزمون فرضیه دوم. 77

5-3-3- آزمون فرضیه سوم. 77

5-3-4- آزمون فرضیه چهارم. 77

5-4- نتیجه گیری.. 78

مراجع. 80

منابع لاتین.. 80

مراجع فارسی.. 84

پیوست ها 87

پیوست (الف) 87

پیوست (ب) 94

پیوست (ج) 98

پیوست (د) 102

است……………………………………………………………..10

• واژه ها واصطلاحات مهم تحقیق………………………………………………………………10

فصل دوم:مروری بر ادبیات موضوع………………………………………………………………13

2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………..14

2-2 مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………….14

2-2-1 تعریف عقب ماندگی ذهنی…………………………………………………………………………….14

2-2-2 سن شروع………………………………………………………………………………………………16

2-2-3 ویژگی های رشدی و تحولی کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر………………………….16

2-2-4 آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی………………………………………………………………….17

2-2-5 ویژگی برنامه آموزشی کودکان عقب مانده آموزش پذیر……………………………………….17

2-2-6 اهداف برنامه آموزشی کودکان عقب مانده آموزش پذیر……………………………………………….18

2-2-7 طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی………………………………………………………………18

2-2-8 علل بوجود آورنده عقب مانده ذهنی………………………………………………………………..19

2-2-9 سندرم داون……………………………………………………………………………………………………20

2-2-10 همه گیر شناسی………………………………………………………………………………..20

2-2-11 ورزش و عقب ماندگی ذهنی………………………………………………………………………..21

2-2-12 فیزیولوژی تعادل………………………………………………………………………………………22

2-2-13 حفظ تعادل ، مکانیسم های موجود و سیستم های درگیر…………………………………………….23

2-2-14 نظریه های توصیف کنترل عصبی…………………………………………………………………………………..23

2-2-15 سیستم های دخیل در کنترل پایداری………………………………………………………………………….24

2-2-16 بخش های عصبی اصلی درگیر در کنترل پایداری…………………………………………………………24

2-2-17 کنترل تعادل در حالت ایستاده……………………………………………………………………………………….25

2-2-18 استراتژی های حرکتی در کنترل تعادل…………………………………………………………………………25

2-2-19 تون وضعیتی…………………………………………………………………………………..25

2-2-20 رابطه بین (مقدار)حرکت مرکز فشار و کنترل تعادل……………………………………………………..26

2-2-21 محدوده ثبات در حالت ایستاده………………………………………………………………………………………26

2-2-22 استراتژی های حرکتی به هنگام برهم خوردن تعادل…………………………………………………….27

2-2-23 تعادل قدامی – خلفی………………………………………………………………………………………27

2-2-24 تعادل جانبی………………………………………………………………………………………………..28

2-2-25 مکانیسم های حسی درگیر در کنترل تعادل…………………………………………………………………..28

2-2-26 روش های ارزیابی تعادل……………………………………………………………………………………..30

2-2-27 قدرت و مفاهیم مرتبط………………………………………………………………………..31

2-2-28 ضعف عضلانی و ظرفیت عملکردی…………………………………………………………………………………31

2-2-29 روش های ارزیابی قدرت…………………………………………………………………………………………………32

2-3پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………….32

2-3-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………………….32

2-3-2 تحقیقات انجام شده در خارج ازکشور……………………………………………………………………………….33

2-4 جمع بندی نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده……………………………………………………………………42

فصل سوم: فرایند پژوهش…………………………………………………………………………………………..43

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….44

3-2 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 44

3-3-جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………… 44

3-4 نمونه تحقیق و نحوه انتخاب آزمودنی ها………………………………………………………………………………45

3-5متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………..45

3-6-ابزا و وسائل گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………..46

3-7-روش جمع اوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………48

3-8-روش های آماری ………………………………………………………………………………………………………49

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها (یافته های پژوهش)……………………………………………………50

4-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….51

4-2-مشخصات آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………51

4-3-توصیف متغیر ها…………………………………………………………………………………………………………..51

4-4-آزمون فرضیه های پژوهش وارائه نتایج ………………………………………………………………………………..56

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..63

فصل پنجم: نتیجه گیری،بحث وپیشنهادها…………………………………………………………………………….62

5-2- بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………..63

5-4-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….68

5-5-پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………… ………………………………….69

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………70

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………….96

• مقدمه:

شاید باور کردن این نکته که عقب ماندگی ذهنی یک اختلال تقریبا شایع است و حدود 1 تا 3 درصد از جمعیت را مبتلا می کند سخت باشد و حتی در نظر بگیریم که با پیشرفت های علمی شانس زنده ماندن این افراد بسیار بیشتر شده است بنابراین همزمان با افزایشامید به زندگیآموزش وپرورش آنها نیز باید بهبود یابد [1].

در نگاهی به گذشته و جوامع مختلف ، ملاحظه می شود که به طور کلی از نقطه نظر تاریخی ، بشر از سه مرحله فکری متفاوت نسبت بهکودکان استثناییبه ویژه کودکان دارای اشکالات ذهنی و جسمی گذشته است . در مرحله اول این قبیل کودکان یا به طرق مختلف از بین برده می شدند یا از اجتماع طرد می گشتند. در مرحله دوم به این گروه با دید ترحم و حمایت می نگریستند و در مرحله سوم یعنی در سالهای اخیر، پذیرفتن کودکان استثنایی در جامعه در کنار دیگر کودکان و استفاده از توانایی های آنها تا آنجا که امکان پذیر باشد ، مطرح گردیده است [2].

کودکان عقب مانده ذهنی نیاز دارند از نظر آمادگی جسمی ، توانایی حرکتی و مکانیک بدن پیشرفت کنند . وضعیت بدنی این افراد معمولا ضعیف است وشادابی جسمی چندانی ندارند . نحوه گام برداشتن آنان نا متعادل و نا استوار است و حکایت از آن دارد که هماهنگی کلی حرکات بدنی ضعیف است .افراد عقب مانده ذهنی برای سایر معلولیت های جسمی و نیز اختلالات عصبی مانند فلج مغزی و صرع آمادگی بیشتری دارند.تحقیقات مقایسه ای مختلف نشان می دهد که همیشه افراد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نسبت به کودکان عادی در زمینه آمادگی جسمی و حرکتی از جمله قدرت و تعادل امتیازهای پایین تری کسب می کنند .با اطمینان می توان گفت یکی از مهمترین علل ضعف این افراد در این زمینه در اختیار نداشتن امکانات کافی می باشد.برنامه های تربیت بدنی و تجربیات حرکتی برای کودکان عقب مانده،هوش را افزایش می دهد ، خود فهمی یا خودآزمایی را بالا می برد،توانایی حرکتی را بهتر،وآمادگی جسمانیرا بیشتر می کند.بنابراین لازم است برنامه های تمرینی متناسب با شرایط آنها طراحی شود [3].

تمرین های صحیح آمادگی جسمانی زندگی همراه با سلامت را به ارمغان می آورد (شارکی[1]1984). استقامت بدنی و تندرستی برای ارضای نیازهای زندگی روزمره بسیار ضروری هستند . فواید آمادگی جسمانی در متون مربوطه به طور مستند آورده شده است و در این خصوص هیچ تفاوتی بین افراد عقب مانده ذهنی وعادی جامعه وجود ندارد (مک کونافی و سالزبرگ1988[2]؛ مون و رنزاگلیا[3]،1982).این برنامه ها دارای فواید بهداشتی، اجتماعی، شخصی و حرفه ای می باشند و به ویژه بنا به دلایلی توسعه فعالیت های آمادگی جسمانی باید یک جزء اصلی در سبک زندگی این گروه باشد [4].

نیازهای کودک عقب مانده ذهنی نیز، مشابه نیازهای یک کودک عادی است . به این معنا که کودک عقب مانده نیز، برای به فعل در آوردن تواناییهایش و تبدیل شدن به یک عضو فعال و قابل قبول در جامعه خود به محرکهای روانی ، جسمی وعاطفی نیاز دارد . با این تفاوت که کودکان عقب مانده ذهنی برای رسیدن به این هدف به فرصتهای بیشتر و روشهای آموزشی خاص نیاز دارند [5] .

غالبا مزایای فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نادیده گرفته می شود این موضوع در مورد قدرت و تعادل که دو جزء مهم آمادگی جسمانی و حرکتی می باشند نیز صادق است. بهبود تعادل ایستا یکی از ویژگی های اساسی در پیشرفت طبیعی حرکت می باشد[4،6[. قدرت بر تعادل تاثیرگذار می باشد. به عنوان مثال با توجه به خاصیت تولید نیروی مخالف در عضلات[4]،چنانچه عضلات خم کننده مچ پا[5] ضعیف باشد تعادل را مختل می نماید [7].در حالیکه بسیاری از مداخلات درمانی در فیزیوتراپی تاکید دارند که تمرینات تعادلی تاثیرگذار می باشد متاسفانه شواهد کمی نیز بر تاثیر تمرین در اصلاح تعادل برای اکثریت جمعیت بیماران وجود دارد [8].

در این مطالعه محقق بر آن است با توجه به اینکه قدرت یک عامل زیر بنایی در اجرای موفق یک فعالیت تعادلی است با ترکیب تمرینات تعادلی وقدرتی،تاثیر آن را بر قدرت و بالاخص تعادل مورد بررسی قرار دهد تا گامی در جهت ایجاد فرصت آموزشی به منظور پیشرفت آمادگی جسمانی و حرکتی کودکانکم توان ذهنیبرداشته شود.متخصصان تربیت بدنی ،مسئولین امور ورزشی و تفریحی، معلمان، مسئولین موسسات و مربیان حرفه ای باید با یکدیگر همکاری داشته و برای تهیه برنامه های آمادگی جسمانی این گروه وآموزش خودشان و تربیت متخصصان تربیت بدنی با صلاحیت های لازم تلاش نمایند .

• بیان مسئله تحقیق :

کودک عقب مانده ذهنی از نظر رشد حرکتی-ادراکی بسیار ضعیف است و در ظرفیت های حسی-حرکتی، آگاهی بدنی ، تعادل ایستا و پویا وهماهنگی حرکات عمده و ظریف با مشکل مواجه است. زمان واکنش کودک عقب مانده ذهنی کندتر از کودک عادی می باشد، البته این مشکل در حرکات ساده و غیر مهارتی کمتر است . کودک عقب مانده شدید (کانا) از نظرعملکرد حرکتی بسیار ضعیف است، اضافه وزن و چربی زیر پوستی بیشتری دارد و گوشه گیر می باشد. کودک عقب مانده متوسط (کالیو) نیز مانند کودک عقب مانده شدید از نظر شکل وعملکرد (پیامد) در مهارت های حرکتی مختلف مشکلات زیادی دارددر صورتی که کودکان آموزش پذیر فقط از نظر پیامد یا عملکرد حرکتی با مشکل مواجه هستند.این کودکان از نظر سرعت یادگیری با مشکل روبه رو هستند و پیشرفت آنان 50٪ تا 70٪ کودکان معمولی است . از نظر حرکتی این کودکان می توانند مانند کودکان عادی در فعالیت های حرکتی و ورزشی مدرسه شرکت کنند. اما کسب مهارت و یادگیری حرکتی به کندی پیش می رود. با اینکه کودکان آموزش پذیر از نظر بدنی ضعف آشکاری ندارند ولی از نظر آمادگی حرکتی- ادراکی در سطح پایینی هستند[3].

توسعه آمادگی جسمانی مهمترین هدف تربیت بدنی برای عقب ماندگان ذهنی است زیرا توسعه و پیشرفت قابلیت های جسمانی برای این افراد ، موقعیتی را به وجود می آورد که آنها بتوانند بر شرایط محیطی خود از نظر فیزیکی غلبه کنند . از این گذشته این امر اشتیاق و علاقه بیشتری برای زندگی به آنها می بخشد و سبب می شود که افراد وظایف خود را با قدرت هر چه بیشتر انجام دهند . افزایش قابلیت هایی چون قدرت ، سرعت ، استقامت عضلانی ، انعطاف، استقامت عمومی بدن (دستگاه گردش خون و تنفس)، تعادل و هماهنگی ، سبب توسعه قابلیت های جسمانی این افراد می شود [9]. پژوهشگران بر این عقیده اند که کودکان کم توان ذهنی علاوه بر سایر ویژگی ها ، از نظر حرکتی نیز دچار تاخیر ویا اختلال می باشد [10]. بنابر گزارش شریل[6] (1993) آمادگی جسمانی با شدت کم توانی ذهنی نسبت معکوس دارد.بنابراین کودکان آموزش پذیر از سطح آمادگی جسمانی پایین تری نسبت به کودکان عادی برخوردارند. اما نمی توان دلیل آن را تنها عقب ماندگی ذهنی دانست [11]. بلکه عده زیادی از افراد کم توان ذهنی نتوانسته اند در هیچ نوع فعالیت ورزشی شرکت داشته باشند که علل عدم شرکت این افراد در این زمینه به شرح زیر خلاصه می شود.

1- عدم حمایت کافی (کمک های فردی،مالی،حمل و نقل و غیره).

2- نظر منفی سازمان های ورزشی نسبت به این افراد .

3- نگرش های تبعیض آمیز

4- کمبود متخصصین این رشته(مربی،مسؤلین و غیره).

پر واضح است که مشکلات مذکور قابل حل می باشد و تحقیقات زیادی نشان می دهند که با اجرای تمرینات جسمانی کافی،ورزشکاران کم توان ذهنی می تواند تا سطح برابر با ورزشکاران غیر معلول پیشرفت کنند. کتب و نشریات علمی مؤید این واقعیت هستند که اگر ورزشکاران کم توان ذهنی مشکلات ثانویه بهداشتی نداشته باشند،در برابر تمرینات بدنی می توانند پاسخ های فیزیولوژیکی مشابه با ورزشکاران غیر معلول داشته باشند [11].

مطالعاتی که از 1960 تا کنون انجام شده نشان داده است که این افراد با آموزش های صحیح به پیشرفت های چشمگیری دست خواهند یافت (لاوای[7] ، رید ،کرسلر– چاویز 1990، موون و رنزاگلیا [8]1998).بنابراین عقب ماندگی ذهنی را نمی توان دلیل محض پایین بودن آمادگی جسمانی آنها دانست . جدول 1-1 علل عمده پایین بودن آمادگی جسمانی افراد مبتلا به کم توانی ذهنی را از دیدگاه محققان بیان می کند [4].

جدول 1-1 علل عمده پایین بودن آمادگی جسمانی افراد مبتلا به کم توانی ذهنی [2].