کربنه……………………………………………………………………………14

1-4- اهمیت نیتروژن برای گیاهان……………………………………………………………………………………………………………………15

1-4-1 نقش نیتروژن در رشد گیاه……………………………………………………………………………………………………16

1-4-2 اثر عناصر غذایی بر راندمان مصرف کود………………………………………………………………………………..18

عنوان صفحه

1-5 پساب یا فاضلاب………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

1-5-1 پیشینه مصرف پساب ها و فاضلاب ها…………………………………………………………………………………..20

1-5-2 ویژگی پساب ها و فاضلاب ها………………………………………………………………………………………………..20

1-5-2-1 خصوصیات فیزیکی……………………………………………………………………………………………….20

1-5-2-2 خصوصیات شیمیایی و بیولوژیکی………………………………………………………………………..20

1-5-3 ترکیب فاضلاب……………………………………………………………………………………………………………………….21

1-5-4 انواع فاضلاب…………………………………………………………………………………………………………………………..21

1-5-5 کاربرد پساب در آبیاری و رعایت استاندارد های بین المللی…………………………………………………22

1-5-6 آبیاری گیاهان باپساب فاضلابخانگی…………………………………………………………………………………22

1-5-7 آبیاری سورگوم با پساب فاضلاب…………………………………………………………………………………………..24

1-5-8 آبیاری با پساب و تأثیر آن بر خاک……………………………………………………………………………………….24

1-5-9 اثرات آبیاری با پساب بر عملکرد گیاه……………………………………………………………………………………25

1-6 فلزات سنگین………………………………………………………………………………………………………………………………………………25

1-6-1 تعریف و رده بندی………………………………………………………………………………………………………………….25

1-6-2 آرسنیک………………………………………………………………………………………………………………………………….26

1-6-3 جیوه……………………………………………………………………………………………………………………………………….26

1-6-4 سرب……………………………………………………………………………………………………………………………………….27

1-6-5 کادمیوم…………………………………………………………………………………………………………………………………..27

1-6-6 نیکل………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

1-6-7 منابع فلزات سنگین در خاک…………………………………………………………………………………………………29

1-7 گیاه پالایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..30

1-7-1 تاریخچه………………………………………………………………………………………………………………………………….31

عنوان صفحه

1-7-2 مزایا و معایب گیاه پالایی فلزات سنگین……………………………………………………………………………….32

1-7-3 گیاهان پالایش کننده…………………………………………………………………………………………………………….32

1-7-4 تیره های گیاهی و انباشت فلزات…………………………………………………………………………………………..33

1-7-5 کاربرد گیاهان بیش انباشتگر در گیاه پالایی…………………………………………………………………………33

1-7-6 مصرف تولیدات گیاه پالایی……………………………………………………………………………………………………34

1-7-7 آینده گیاه پالایی …………………………………………………………………………………………………………………..34

1-8 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………35

فصل دوم : مواد و روش­ها

2-1 عملیات مزرعه ای……………………………………………………………………………………………………………………………………….36

2-2 مراحل تصفیه فاضلاب…………………………………………………………………………………………………………………………………36

2-3 مراحل برداشت و اندازه گیری پارامتر های رشد………………………………………………………………………………………..38

2-4 انجام آزمایشات جهت بررسی فلزات سنگین……………………………………………………………………………………………..39

2-4-1 انجام آزمایشات جهت بررسی فلزات سنگین نمونه گیاهی…………………………………………………………….39

2-4-2 انجام آزمایشات جهت بررسی فلزات سنگین نمونه خاک……………………………………………………………….39

2-5 انجام آزمایشات جهت بررسی کلی فرم کل و مدفوعی………………………………………………………………………………40

2-5-1 انجام آزمایشات جهت بررسی کلی فرم های موجود در نمونه خاک و گیاه…………………………………..40

2-5-2 ساخت بافر فسفات…………………………………………………………………………………………………………………………..41

2-5-3 انجام آزمایش MPN یا روش تخمیر لوله ای…………………………………………………………………………………..41

2-5-3-1 آزمایش احتمالی………………………………………………………………………………………………………………..41

2-5-3-2 آزمایش تأییدی………………………………………………………………………………………………………………….42

2-5-3-3 آزمایش تکمیلی…………………………………………………………………………………………………………………43

عنوان صفحه

2-5-4 رنگ آمیزی گرم……………………………………………………………………………………………………………………………….43

2-5-4-1 روش رنگ آمیزی گرم……………………………………………………………………………………………………….43

فصل سوم : نتایج

3-1 پارامتر های رشد گیاه…………………………………………………………………………………………………………………………………45

3-1-1 بیوماس……………………………………………………………………………………………………………………………………………..45

3-1-2 قطر ساقه………………………………………………………………………………………………………………………………………….47

3-1-3 ارتفاع ساقه……………………………………………………………………………………………………………………………………….50

3-1-4 درصد قند…………………………………………………………………………………………………………………………………………52

3-1-5 حجم شربت ساقه…………………………………………………………………………………………………………………………….55

3-1-6 اتانول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………57

3-2 نتایج مربوط به مقادیر فلزات سنگین در خاک و گیاه……………………………………………………………………………….60

3-2-1 نتایج مربوط به مقادیر فلزات سنگین موجود درخاک قبل از کشت و حاک بعد از برداشت…………60

3-2-1-1 کادمیوم، سرب و نیکل………………………………………………………………………………………………………60

3-2-2 نتایج مربوط به مقادیر فلزات سنگین موجود در گیاه…………………………………………………………………….63

3-2-2-1 دانه……………………………………………………………………………………………………………………………………..63

3-2-2-2 ساقه……………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-2-2-3 برگ…………………………………………………………………………………………………………………………………….67

3-3 نتایج مربوط به تعداد باکتری های کلی فرم کل موجود در گیاه سورگوم…………………………………………………69

3-3-1 نتایج مربوط به تعداد احتمالی کلی فرم کل در آزمایشMPN در گیاه سورگوم……………………………69

3-3-1-1 گیاهان ضدعفونی سطحی شده ………………………………………………………………………………………..69

3-3-1-2 گیاهان ضدعفونی سطحی نشده ………………………………………………………………………………………71

عنوان صفحه

3-3-2 نتایج مربوط به تعداد تأییدی کلی فرم مدفوعی در آزمایشMPN در گیاه سورگوم……………………..76

3-3-2-1 گیاهان ضدعفونی سطحی شده ………………………………………………………………………………………..76

3-3-2-2 گیاهان ضدعفونی سطحی شده ………………………………………………………………………………………..79

3-3-3 نتایج مربوط به مرحله تکمیلی آزمایشMPN کلی فرم در گیاه سورگوم………………………………………83

3-4 نتایج مربوط به تعداد باکتری های کلی فرم کل در خاک های کشت سورگوم………………………………………..84

3-4-1 نتایج مربوط به تعداد احتمالی کلی فرم کل در آزمایشMPN در خاک آزمایش………………………….84

3-4-2 نتایج مربوط به تعداد تأییدی کلی فرم مدفوعی در آزمایشMPN در خاک آزمایش……………………86

3-4-3 نتایج مربوط به مرحله تکمیلی آزمایشMPN در خاک آزمایش……………………………………………………87

فصل چهارم : بحث و نتیجه گیری

4-1 بررسی پارامتر های رشد در اثر تیمار های مختلف کود ازت…………………………………………………………………….89

4-2 بررسی پارامتر های رشد در اثر آبیاری با فاضلاب……………………………………………………………………………………..91

4-3 بررسی پارامتر های رشد در اثر همزمان کود اوره و فاضلاب…………………………………………………………………….91

4-4 میزان فلزات سنگین در خاک و قسمت های مختلف گیاه در اثر آبیاری با فاضلاب………………………………..92

4-4-1 غلظت کادمیوم در خاک و گیاه……………………………………………………………………………………………………….93

4-4-2 غلظت سرب در خاک و گیاه……………………………………………………………………………………………………………93

4-4-3 غلظت نیکل در خاک و گیاه……………………………………………………………………………………………………………94

4-5 بررسی میزان کلی فرم کل و مدفوعی در گیاه در اثر آبیاری با فاضلاب……………………………………………………96

4-6 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..99

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100

فهرست شکل­ها

عنوان صفحه

شکل 3-1 اثر کود اوره بر بیوماس سورگوم شیرین……………………………………………………………………………………………46

شکل 3 -2 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر بیوماس سورگوم شیرین……………………………………………..47

شکل 3-3 اثر کود اوره بر قطر ساقه سورگوم شیرین………………………………………………………………………………………..49

شکل 3 -4 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر قطر سورگوم شیرین………………………………………………….. 50

شکل 3-5 اثر کود اوره بر ارتفاع ساقه سورگوم شیرین……………………………………………………………………………………..51

شکل 3 -6 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر ارتفاع سورگوم شیرین…………………………………………………52

شکل 3-7 اثر کود اوره بر قند ساقه سورگوم شیرین…………………………………………………………………………………………54

شکل 3 -8 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر قند ساقه سورگوم شیرین……………………………………………55

شکل 3-9 اثر کود اوره بر حجم شربت ساقه سورگوم

شیرین……………………………………………………………………………56

شکل 3 -10 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر حجم شربت سورگوم شیرین……………………………………57

شکل 3-11 اثر کود اوره براتانول ساقه سورگوم شیرین…………………………………………………………………………………….59

شکل 3 -12 اثرمتقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر اتانول ساقه سورگوم شیرین……………………………………..60

شکل 3 -13 مقایسه میانگین مقادیر فلزات سنگین در خاک کشت گیاهان سورگوم تحت دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..62

شکل 3 -14 مقایسه میانگین مقادیر فلزات سنگین در قسمت دانه گیاهان سورگوم تحت دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..64

شکل 3 -15 مقایسه میانگین مقادیر فلزات سنگین در قسمت ساقه گیاهان سورگوم تحت دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..66

شکل 3 -16 مقایسه میانگین مقادیر فلزات سنگین در قسمت برگ گیاهان سورگوم تحت دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..68

شکل 3 -17 مقایسه تعداد باکتری های کلی فرم کل در 100 میلی لیتر نمونه های برگ، ساقه و دانه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری( وقتی که نمونه ها ضدعفونی سطحی شدند)……………………………………..71

عنوان صفحه

شکل 3 -18 مقایسه تعداد باکتری های کلی فرم کل در 100 میلی لیتر نمونه های برگ، ساقه و دانه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری( وقتی که نمونه ها ضدعفونی سطحی نشدند)…………………………………….74

شکل 3 -19 مقایسه تعدادباکتری های کلی فرم کل در 100 میلی لیتر نمونه های ساقه خشک شده و مغز ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری………………………………………………………………………………………..76

شکل 3 -20 مقایسه تعداد باکتری های کلی فرم مدفوعی در 100 میلی لیتر نمونه های برگ، ساقه و دانه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری( وقتی که نمونه ها ضدعفونی سطحی شدند)………………………..78

شکل 3 -21 مقایسه تعداد باکتری های کلی فرم مدفوعی در 100 میلی لیتر نمونه های برگ، ساقه و دانه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری( وقتی که نمونه ها ضدعفونی سطحی نشدند)………………………81

شکل 3 -22 مقایسه تعداد باکتری های کلی فرم مدفوعی در 100 میلی لیتر نمونه های ساقه خشک شده و مغز ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………………………………………………83

شکل3-23 تصاویر مربوط به کلی فرم های موجود در ساقه خشک شده و برگ ضدعفونی نشده…………………..84

شکل3-24 تصویر مربوط به کلی فرم ها درنمونه های ساقه خشک شده و برگ ضدعفونی نشده…………………..84

شکل 3 -25 مقایسه مجموع تعداد باکتری های کلی فرم کل در 100 میلی لیتر نمونه های خاک تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….85

شکل 3 -26 مقایسه مجموع تعداد باکتری های کلی فرم مدفوعی در 100 میلی لیتر نمونه های خاک تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری……………………………………………………………………………………………………………………………………..87

شکل3-27 تصاویر مربوط به کلی فرم های موجود در خاک آبیاری شده با فاضلاب خام و فاضلاب تصفیه شده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………88

شکل3-28 تصویر مربوط به کلی فرم ها در نمونه های خاک آبیاری شده با فاضلاب……………………………………..88

فهرست جدول

عنوان صفحه

جدول 1-1 مقایسه نیشکر، چغندرقند و سورگوم شیرین در ایران………………………………………………………………………2

جدول 1-2 میزان سطح زیرکشت و تولید سورگوم در برخی کشورهای جهان در سال 1998………………………….4

جدول 1-3 میزان سطح زیرکشت و تولید سورگوم در برخی استان های کشور در سال 1387………………………..5

جدول 1-4 رده بندی گیاه سورگوم………………………………………………………………………………………………………………………6

جدول 1-5 فراوانی جنس های باکتریایی شناسایی شده میان کلی فرم کل و مدفوعی از کاهو و اسفناج………23

جدول 1-6 طیف غلظت های خاک و راهنمای قانونی برای برخی فلزات سمی……………………………………………….30

جدول 1-7 عوامل مؤثر بر قابلیت دسترسی زیستی فلزات………………………………………………………………………………..33

جدول 2-1 خصوصیات کمی و کیفی خاک مورد استفاده در این آزمایش……………………………………………………….37

جدول 2-2 میانگین تعداد باکتریE.coliو pH در آب و پساب های استفاده شده در تیمارها………………………38

جدول 2-3 خصوصیات کیفی و کمی در سه نوع آب مورد استفاده در آبیاری…………………………………………………38

جدول 3-1 تجزیه واریانس بیوماس گیاه……………………………………………………………………………………………………………45

جدول 3-2 مقایسه بیوماس سورگوم شیرین تحت اثردو كیفیت آب آبیاری…………………………………………………….46

جدول 3-3 تجزیه واریانس قطر ساقه گیاه…………………………………………………………………………………………………………48

جدول 3-4 مقایسه قطر ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری………………………………………………..48

جدول 3-5 تجزیه واریانس ارتفاع ساقه گیاه……………………………………………………………………………………………………..50

جدول 3-6 مقایسه ارتفاع ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری……………………………………………..51

جدول 3-7 تجزیه واریانس درصد قند ساقه گیاه………………………………………………………………………………………………53

جدول 3-8 مقایسه درصد قند ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری……………………………………..53

جدول 3-9 تجزیه واریانس حجم شربت ساقه……………………………………………………………………………………………………55

جدول 3-10 مقایسه حجم شربت ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری………………………………..56

عنوان صفحه

جدول 3-11 تجزیه واریانس اتانول گیاه…………………………………………………………………………………………………………….58

جدول 3-12 مقایسه اتانول ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری…………………………………………..58

جدول 3-13 تحلیل واریانس کادمیوم در خاک قبل از کشت و خاک بعد از برداشت سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

جدول 3-14 تحلیل واریانس سرب موجود در خاک قبل از کشت و خاک بعد از برداشت سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………61

جدول 3-15 تحلیل واریانس نیکل موجود در خاک قبل از کشت و خاک بعد از برداشت سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

جدول 3-16 تحلیل واریانس میزان عنصر کادمیوم در دانه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………….63

جدول 3-17 تحلیل واریانس میزان عنصر سرب در دانه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………………63

جدول 3-18 تحلیل واریانس میزان عنصر نیکل در دانه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………………64

جدول 3-19 تحلیل واریانس میزان عنصر کادمیوم در ساقه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………..65

جدول 3-20 تحلیل واریانس میزان عنصر سرب در ساقه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری…………………….65

جدول 3-21 تحلیل واریانس میزان عنصر نیکل در ساقه گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری…………………….66

جدول 3-22 تحلیل واریانس میزان عنصر کادمیوم در برگ گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری………………..67

جدول 3-23 تحلیل واریانس میزان عنصر سرب در برگ گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری…………………….67

جدول 3-24 تحلیل واریانس میزان عنصر نیکل در برگ گیاه سورگوم تحت دو کیفیت آبیاری……………………..68

جدول 3-25 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در دانه گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….69

جدول 3-26 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در ساقه گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70

جدول 3-27 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در برگ گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70

عنوان صفحه

جدول 3-28 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در برگ گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….72

جدول 3-29 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در ساقه گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….72

جدول 3-30 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در دانه گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….73

جدول 3-31 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در ساقه گیاه (خشک شده در آون)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..74

جدول 3-32 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل موجود در مغز ساقه گیاهان…………………………..75

جدول 3-33 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در دانه گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

جدول 3-34 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در ساقه گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

جدول 3-35 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در برگ گیاه (همراه با ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….78

جدول 3-36 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در دانه گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….79

جدول 3-37 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در ساقه گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….80

جدول 3-38 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در برگ گیاه (بدون ضدعفونی سطحی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….80

جدول 3-39 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در ساقه گیاه (خشک شده در آون)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..82

جدول 3-40 تحلیل واریانس میزان کلی فرم مدفوعی موجود در مغز ساقه گیاهان………………………………………..82

جدول 3-41 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم کل در خاک بعد از برداشت و خاک قبل از کشت……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………85

جدول 3-42 تحلیل واریانس میزان باکتری های کلی فرم مدفوعی در خاک بعد از برداشت و خاک قبل از کشت……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………86

1-1- مقدمه

در حال حاضر با جمعیت رو به رشد، روند کاهشی زمین های زراعی و افزایش تقاضا برای غذا و سوخت های زیستی، جهان نمی­تواند با گسترش شمار سطوح برداشت نیازهای جمعیت رو به رشد را تأمین کند(Wurth, 2003). استفاده از ژنتیک برایبهبود بهره وریمحصول، ترویج حفاظت و مدیریت خاک و استفاده ازمحصولات کشاورزی پر بازده ضروری است. بر اساس پیش بینی­ها تا سال ۲۰۳0 میلادی، با رشد جمعیت جهان، نه تنها تقاضا برای مواد غذایی 50 درصد بیشتر می شود، بلکه بحران انرژی نیز مزید بر علت خواهد شد. از این رو برای برون رفت از این دو مشکل مشترک راه حل های واحد و متفکرانه ای را باید در نظر گرفت. بهترین راه برای توسعه سوخت های زیستی به کارگیری اراضی بایر است هر چند که برای تأمین نیازهای اساسی سوخت های زیستی منابع متعدد گیاهی وجود دارد، اما با این وجود برای هر کشوری که زمینه و پتانسیل خاص خود را داشته باشد می توان به گونه ای این موضوع حیاتی را در نظر گرفت(Wurth, 2003). لذا گیاهان به عنوان مهم‏ترین منابع تجدید پذیرو اولین منبع تأمین کننده مواد غذایی برای بشر و دیگر جانوران بوده و به عنوان حلقه اول زنجیره غذایی مورد توجه می­باشند. با توجه به کمبود منابع، انتخاب گونه‏هایی با نیازهای حداقلی برای رشد و بازده بالا در تولید یکی از ضروریات ادامه زندگی می‏باشد (خدابنده ، 1366). ایران از نظر وضعیت اقلیمی جزء کشورهای خشک جهان است که البته روی کمربند خشکی جهان قرار دارد، در 80 سال گذشته جمعیت ایران هفت برابر شده است توسعه جمعیت، توسعه صنعت و کشاورزی و شهرنشینی را در پی دارد بنابراین ما به مرز بحران آبی نزدیک می شویم. یا تدبیر و ارتقاء دانش کشاورزی و آشنایی با گونه های گیاهی کم نیاز و مقاوم به خشکی می توان از این اراضی به نحو احسنت بهره مند شد وگوشه­ای از نیازهای غذایی و سوختی جامعه را تأمین کرد؛ از آنجایی که وسعت زیادی از مساحت کشور ایران را بیابان و اراضی کم آب در برگرفته است لذا استفاده از منابعی چون نیشکر و چغندر‏قند که منابع اصلی تولید شکر در اغلب نقاط جهان هستند، برای چنین اقلیمی مناسب نیست ( جدول1- 1). پس برای استفاده از ظرفیت‏های اراضی قابل کشت کشورمان بایستی به دنبال یافتن گیاهی باشیم که قابلیت رشد در شرایط گرم و خشک را داشته باشد و بدین طریق از هدر­ رفت منابع ملی نظیر آب و غیره جلوگیری کنیم. سورگوم شیرین[1] گیاهی مقاوم به شرایط آب و هوایی گرم و خشک است، لذا می‏تواند جایگزین مناسبی برای چغندر‏قند و نیشکر در کشور باشد (احمد پور، 1384). تحقیقات نشان می‏دهد که گیاه مذکور با مصرف آب کم‏تر نسبت به ذرت و نیشکر و پتانسیل بالاتر تولید نسبت به سایر گیاهان 4 کربنه، گزینه مناسبی برای حل چالش‏های موجود می‏باشد (Gnansounouetal., 2005).

جدول ‏1‑1مقایسه نیشکر، چغندرقند و سورگوم شیرین در ایران به عنوان منابع اصلی تولید شکر(Almodareset al., 2008)

ی نوشته‌ها