تعاریف مختلف علم و دین. 19

. 19

. 21

علم دینی. 23

. 25

. 25

. 25

2- مؤلفه های علم در فرهنگ دینی. 25

3- محورهای اساسی علم دینی. 27

4- معیار صحت علم دینی. 28

4-1- حقیقت گرایی. 28

4-2- حقانیت و کارایی در جهت الهی. 28

نظریه های علم دینی. 31

1- اخذ نظریه های جهان شمول از دین و جهت دهی دین به علم. 31

2- نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت.. 32

3- توجه به مراتب طولی عقل در درک حقایق عالم و تلازم همه جانبه عقل و نقل. 32

4- نظریه گزیده گویی دین. 32

. 33

. 35

فصل سوم امکان علم دینی از دیدگاه سنت گرایان. 39

مقدمه 40

فیلسوفان سنت گرا 41

1 – رنه گنون. 41

2 – فریتیوف شوآن. 42

2-1- حکمت خالده از نظرشوآن. 42

2-3- وحدت باطنی و کثرت ظاهری ادیان. 43

2-4- حکمت جاویدان اصیل. 43

3- سید حسین نصر 45

3-1- سنت گرایی علم دینی سیدحسین نصر 45

3-2- نقدتجددگرایی نصر 48

امکان علم دینی از نظر سنت گرایان. 49

اصول سنت گرایان. 51

1- علم مقدس.. 51

1-1- تقسیم بندی علوم سنتی. 52

1-1-1- علم قدسی. 52

1-1-2- علم مقدس.. 52

1-2-ابعاد علم قدسی. 52

1-2-1- بعد ثبوتی. 52

1-2-2- بعد اثباتی. 52

2 – حکمت خالده 57

3- وحدت متعالی ادیان. 60

فصل چهارم امکان علم دینی از دیدگاه پساساختارگرایان. 62

63

66

66

67

. 68

3 – ژان فرانسوا لیوتار 70

3-1- بازی های زبانی لیوتار 72

3-2- پایان فراروایت ها افول پروژه های رهایی و نظم لیوتار 73

3-3- سیاست، نظریه سیاسی و ایدئولوژی. 74

3-4- نام گرایی لیوتار 74

4 – ژاک دریدا 76

4-1- ساختارشکنی. 77

.. 79

اصول پساساختارگرایی. 80

1 – نفی فرا روایت ها 80

2 – نام گرایی. 84

3 – بازی های زبانی. 86

4 – کثرت گرایی. 89

5- ساختارشکنی. 93

فصل پنجم مطالعه تطبیقی امکان علم دینی از نظر سنتگرایان و پساساختارگرایان. 96

مقدمه 97

1 – معنای علم در علوم سنتی و علوم پست مدرن. 104

2- تفاوت دیدگاه های سنتی و پست مدرن در علوم 106

2-1- تفاوت در جایگاه امر مقدس.. 106

2-2- تفاوت در نحوه نگرش به سلسله مراتب هستی. 106

2-3- تفاوت در هدف.. 107

2-4- تفاوت در زبان. 107

3 – تفاوت های جهان بینی سنت گرایی وجهان بینی علمی پست مدرن. 108

3-1- محورهای عمده تعارض جهان بینی سنتی و پست مدرن. 108

3-1-1- تفاوت در جایگاه روح و ماده 108

3-1-2- تفاوت در نحوه نگرش نسبت به انسان. 108

3-1-3- تفاوت در تصویر پایان عالم. 109

3-1-4- تفاوت در معناداری جهان. 109

3-1-5- تفاوت در تعلق انسان به جهان. 109

4- اخلاق علمی در نظر سنت گرایان و پساساختارگرایان. 110

نقد های سنت گرایان به علم جدید. 114

فصل ششم نتیجه گیری و پیشنهادات.. 116

مقدمه 117

پیشنهادات پژوهشی. 123

محدودیت های پژوهش.. 123

فهرست منابع. 124

منابع لاتین. 132

مقدمه

وقتی سخن از معنا و امکان علم دینی به میان می آید، اولین مطلب این است که مقصود از علم در تعبیر علم دینی چیست. وقتی نگاهی به تاریخ تحولاتی که پیرامون مفهوم علم رخ داده، می افکنیم، با طیفی از آراء و اندیشه ها و کاربردهای مختلف این واژه مواجه می شویم، به طوری که گاه تنوع کاربردی واژه به حدی است که گویا این واژه یک مشترک لفظی است. برای اینکه گرفتار این تشتت نشویم، دو تلقی در باب امکان علم دینی را در نظر می گیریم و به مطالعه تطبیقی آنها می پردازیم، دو تلقی سنت گرایی و پساساختارگرایی در باب امکان علم دینی را مورد بررسی قرار می دهیم. سنت گرایی یکی از جریانات اساسی روزگار ماست که نه تنها نمی توان آن را نادیده گرفت چرا که سنت گرایان چیزی را خارج از چارچوب سنت نمی دانند و همه تأملات خود را در این راستا تبیین می کنند. پساساختارگرایی به مجموعه ای از افکار روشنفکرانه فیلسوفان اروپای غربی و جامعه شناسانی گفته می شود که با گرایش فرانسوی، مطلب نوشته اند. تعریف دقیق این حرکت و تلخیص آن کار دشواری است ولی به شکل عمومی می توان گفت که افکار این دانشمندان، توسعه و پاسخ به ساختارگرایی بوده است و به همین دلیل پیشوند «پسا» را به آن اضافه کرده اند.

طرح مسئله