…….21

2-2-1-3- قِربه……………………………………………………………………………………………..22

2-2-1-4 القُرُب و القُرَب…………………………………………………………………………………23

2-2-1-5- قارِب…………………………………………………………………………………………….24

2-2-1-6- القِراب……………………………………………………………………………………………25

2-2-1-7- قُربان……………………………………………………………………………………………27

2-2-1-8- قَربان…………………………………………………………………………………………….28

2-2-1-9- قِربان……………………………………………………………………………………………29

2-2-1-10- المَقرَب………………………………………………………………………………………..29

2-2-1-11- القورَب………………………………………………………………………………………..30

2-2-1-12- المَقرَبه………………………………………………………………………………………..31

2-2-1-13- القریب…………………………………………………………………………………………31

2-2-1-14- قُربی…………………………………………………………………………………………..32

2-2-1-15- قَرِبَ یَقرَبُ قَرَبا……………………………………………………………………………..34

2-2-2- مشتقات مزید قرب………………………………………………………………………………34

2-2-2-1- قارَبَ…………………………………………………………………………………………….34

2-2-2-2- تَقارَبَ……………………………………………………………………………………………34

2-2-2-3- تَقَرّب…………………………………………………………………………………………….35

2-2-2-4- قَرَّب……………………………………………………………………………………………..35

2-2-2-5- المُقارِب…………………………………………………………………………………………35

2-2-2-6- المقاربه…………………………………………………………………………………………36

2-2-2-7- تقریب……………………………………………………………………………………………36

2-2-2-8- متقارب و تقارب……………………………………………………………………………..37

2-2-2-9- قرَّب یقرّب تقریبا…………………………………………………………………………….37

2-2-2-10- قارب…………………………………………………………………………………………..37

2-3- تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………………….38

2-3-1- معنای قرب و مشتقاتش در دوره قرآنی……………………………………………….41

2-3-2- معنای قرب و مشتقاتش در دوره پس از قرآنی……………………………………..43

2-4- تحلیل تطور معنایی قرب و مشتقات آن……………………………………………………….44

فصل سوم: معناشناسی تاریخی قربان و قربانی

3-1- قربانی و قربانگاه در عهدین…………………………………………………………………….47

3-1-1- قربانگاه در عهدین……………………………………………………………………………..48

3-1-2- قربانی سوختنی…………………………………………………………………………………..48

3-1-3- قربانی و هدیه آردی……………………………………………………………………………49

3-1-4- قربانی سلامتی……………………………………………………………………………………49

3-1-5- قربانی گناه…………………………………………………………………………………………50

3-1-6- قربانی جبران……………………………………………………………………………………..51

3-2- قربانی در جاهلیت…………………………………………………………………………………..52

3-3- قربانی در قرآن………………………………………………………………………………………61

حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….67

فصل چهارم: معناشناسی تارخی مفهوم قرب الهی

4-1- قرب الهی در عهدین………………………………………………………………………………..68

4-2- قرب الهی در جاهلیت……………………………………………………………………………….70

4-3- قرب الهی در قرآن………………………………………………………………………………….73

4-4- قرب الهی در علم عرفان……………………………………………………………………………81

حاصل بحث…………………………………………………………………………………………………….84

فصل پنجم: معناشناسی توصیفی واژه قرب

5-1- معناشناسی مشتقات اسمی………………………………………………………………………86

5-1-1- معناشناسی قُربی………………………………………………………………………………..86

حوزه معنایی قربی………………………………………………………………………………………….87

5-1-2- معناشناسی قُربان……………………………………………………………………………….91

حوزه معنایی قُربان…………………………………………………………………………………………92

5-1-3- معناشناسی قُرُبات و قُربه……………………………………………………………………..95

5-1-4- معناشناسی ذا مقربه، ذی القربی، ذوی القربی، اولی القربی و اقربین………….96

حوزه معنایی………………………………………………………………………………………………….97

5-1-5- معناشناسی قریب………………………………………………………………………………..98

الف- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..99

ب- معنای مجازی……………………………………………………………………………………………99

حوزه معنایی قریب……………………………………………………………………………………….101

5-1-6- معناشناسی أقرَبُ……………………………………………………………………………..104

الف- معنای مجازی………………………………………………………………………………………104

ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………105

حوزه معنایی أقرب……………………………………………………………………………………….106

5-1-7- معناشناسی أقربون و أقربین……………………………………………………………..107

5-2- معناشناسی مشتقات فعلی………………………………………………………………………108

5-2-1- معناشناسی تَقرَبُ……………………………………………………………………………..108

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….108

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..109

حوزه معنایی تقرب…………………………………………………………………………………………112

1- حوزه معناشناختی لا تقربا…………………………………………………………………………112

2- حوزه معناشناختی لا تقربوا (دخول نكنید)……………………………………………………113

3- حوزه معناشناختی لا تقربوا ( مرتكب نشوید)………………………………………………..114

4- حوزه معناشناختی لا یقربوا (داخل نشوید)…………………………………………………..115

5- حوزه معناشناختی یقرب، تقرب(نزدیك كردن)………………………………………………116

5-3- معناشناسی مشتقات مزیدی…………………………………………………………………..118

5-3-1- معناشناسی اقترب…………………………………………………………………………….118

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….118

ب- معنای حقیقی……………………………………………………………………………………………119

5-3-2- معناشناسی قرّب……………………………………………………………………………….122

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….122

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..123

5-3-3- معناشناسی مقربین، مقربون……………………………………………………………….123

الف- معنای مجازی……………………………………………………………………………………….123

ب- معنای حقیقی…………………………………………………………………………………………..127

حوزه معنایی مقربین، مقربون………………………………………………………………………….127

1- سابقون و سابقین……………………………………………………………………………………..127

2- مبعدون……………………………………………………………………………………………………128

3- ابرار……………………………………………………………………………………………………….128

4- روح و ریحان……………………………………………………………………………………………129

5- جنت نعیم…………………………………………………………………………………………………129

حاصل بحث……………………………………………………………………………………………………131

فصل ششم: بررسی دیدگاه شیعه در خصوص آیه مودت

6-1- شواهد قرآنی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………134

1- المودة……………………………………………………………………………………………………..134

2- القربی……………………………………………………………………………………………………..135

3- حرف فی………………………………………………………………………………………………….136

4- الف و لام در القربی…………………………………………………………………………………..137

5- استثناء در آیه…………………………………………………………………………………………..138

6-2- مصداق القربی از دیدگاه علمای شیعه……………………………………………………..140

6-3- شواهد روایی دلالت آیه مودت بر اهل بیت………………………………………………..150

6-3-1- روایت اسمائیل بن عبد الخالق……………………………………………………………..150

6-3-2- روایت ابی مسروق…………………………………………………………………………….152

6-3-3- روایت عبد الله بن عجلان…………………………………………………………………….154

6-4- پاسخهای علمای شیعه……………………………………………………………..165

6-4-1- قربی به معنای اقربای رسول(ص) از قریش………………………………………….165