3.1.5.1.2.2رویکرد علی تعاملی…………………………. 16

مدل علی تعاملی زوجی……. 16

4.1.5.1.2.2رویکرد تقویت… 16

مدل شرطی سازی کلاسیک لات و لات: 16

5.1.5.1.2.2رویکرد هماهنگی شناختی.. 17

تئوری سازماندهی شناختی هایدر. 17

تئوری توازن نیوکامب… 17

2.5.1.2.2 تئوری های حمایت اجتماعی.. 17

1.2.5.1.2.2مدلهای مربوط به میزان تغییر در اندازه و جهت حمایت اجتماعی در دوره های زندگی.. 18

تئوری کناره گیری از رابطه. 18

تئوری بانک حمایتی.. 18

مدل کمبود……… 19

2.2.5.1.2.2مدلهای مربوط به پیامدهای حمایت اجتماعی بر سلامتی.. 19

مدل تأثیر مستقیم( کلی) حمایت… 20

مدل تأثیر غیر مستقیم حمایت( فرضیه سپر/ضربه گیر) 20

3.2.5.1.2.2 مدلهای مربوط به نحوه کسب حمایت اجتماعی بر حسب اولویت در رابطه ، جایگزین های روابط از دست رفته یا توافق در روابط.. 21

مدل سلسله مراتبی- جبرانی.. 21

مدل تخصیص وظیفه. 21

مدل تخصیص کارکردی.. 21

مدل هم چینی مناسب استرس و حمایت اجتماعی.. 22

4.2.5.1.2.2مدلهای مربوط به کاهش یا افزایش حمایت اجتماعی ناشی از تغییر در تعداد پیوندها،عضویت ها و هویت های اجتماعی 22

تئوریانسجام اجتماعی.. 22

فرضیه انباشت هویتی.. 23

تئوری شبکه… 23

. 29

2-2-2-1عوامل مؤثر بر سلامت روان. 30

1.1.2.2.2سن و سلامت روان:. 30

جوانان و سلامت روان. 30

2.1.2.2.2پایگاه اجتماعی- اقتصادی و سلامت روان. 31

3.1.2.2.2شغل و سلامت روان. 32

4.1.2.2.2تأهل و سلامت روان. 33

2-2-2-2نظریه های سلامت روان. 34

1.2.2.2.2سلامت روان از دید گاه جامعه شناسی.. 34

2.2.2.2.2دیدگاههای روانشناسی:.. 34

دیدگاه روانکاوی.. 34

دیدگاه گشتالتی.. 34

دیدگاه انسان گرایی.. 35

دیدگاه روانی، اجتماعی،زیستی.. 35

دیدگاه شناختی: 37

2-3 ادبیات تجربی تحقیق.. 37

2-3-1 پیشینه تحقیق در ایران(سوابق پژوهشی داخلی) 37

2-3-2 پیشینه تحقیق درکشورهای خارجی (سوابق پژوهشی خارجی) 39

4-2 چارچوب نظری تحقیق.. 40

2-4-1 فرضیات پژوهش… 43

3 فصل سوم: روش تحقیق.. 46

3-1 مقدمه : 46

3-2 روش پژوهش…. 46

3-3 جمعیت مورد مطالعه. 47

4-3 روش نمونه گیری و حجم نمونه آماری.. 48

3-5 واحد پژوهش…. 49

3-6 روش جمع آوری داده ها 49

3-7 ابزار پژوهش و اعتبار و روایی.. 49

8-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها 53

3-9 تعاریف مفاهیم اصلی پژوهش…. 54

نشانه های جسمانی(شکایات جسمانی) 58

اضطراب و بی خوابی 59

اختلال در کارکرد اجتماعی.. 60

افسردگی………. 61

4 فصل چهارم:تجزیه وتحلیل اطلاعات… 65

4-1 مقدمه. 65

4-2 آمار توصیفی.. 66

4-2-1

4-3 آمار استنباطی.. 86

5 فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات… 119

5-1 مقدمه: 119

5-2 نتایج پژوهش…. 119

3-5 پیشنهادات پژوهش…. 124

5-3-1 پیشنهادات کاربردی.. 124

5-3-2 پیشنهادات پژوهشی.. 125

5-4 محدودیتهای پژوهش…. 125

پیوست های تحقیق…………………………………………………………………………………………………….127

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………..128

منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………..130

پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………………..131

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………..136

1-1 مقدمه :

پیشرفت و اعتلای هر سیستم و نهادی در گرو کارآمدی عناصر و اعضای آن است .کار آمدی و کارایی اعضا نیز در نتیجه سلامت جسمانی و روانی مناسب و متعادل آنها تحقق می یابد.بنابراین می توان گفت بهداشت و سلامت روانی یكی از ضرورتهای اجتماعی است؛ چرا كه عملكرد مطلوب جامعه مستلزم برخورداری از افرادی است كه از نظر سلامت و بهداشت روانی در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند. برهمین اساس نیز یكی از اهداف و برنامه های نظام های اجتماعی، تلاش برای ارتقاء سطح رفاه و بهزیستی افراد جامعه است . انسان عصر حاضر بیش از گذشته برای غلبه بر فشارهای روانی ، به نظام های حمایتی چون خانواده، دوستان ، همکاران و… نیاز دارد. یکی از راهبردهای مناسب جهت کنارآمدن با فشارهای روانی، جلب حمایت های اجتماعی است . حمایت های اجتماعی که از خانواده و شبکه شخصی دریافت می شود ، برای سلامتی و بهزیستی ضروریست و همچنین نقش تسهیل کنندگی در سازگاری با تنشها دارد و از این رو به عنوان یکی از عوامل مهار کننده اثرات منفی تنش شغلی نیز شناخته شده است .

-2 بیان مسئله:

سلامت روان که حالتی از سلامتی عاطفی و اجتماعی است ،به علت اثرگذاری بر وضعیت و سلامت جسمانی مقوله ای بسیار حائز اهمیت به شمار می آید. سلامت روان در واقع منبعی است که افراد را قادر می سازد ، زندگی خود را به شکل موفقیت آمیزی اداره نمایند. عوامل متعدد محیطی ، اجتماعی و جسمی بر وضعیت سلامت روان اثر گذارند؛ یکی از این عوامل حمایت های اجتماعی است.

حمایت اجتماعی از جنبه های مختلف احساسی، اطلاعاتی ، مصاحبتی و نظایر آن که در خلال رخدادهای زندگی روزمره یا بحران هایی که فرد با آنها روبه روست ، ظاهر می شود. فقدان یا کاستی حمایت اجتماعی ، موجب آسیب پذیری در مقابل تنیدگی ( فشار یا استرس ) شده و زمینه را برای بروز انواع اختلالات روانی ، به ویژه افسردگی ، اضطراب و اختلال در عملکرد اجتماعی را فراهم می آورد . در واقع به نظر می رسد که یکی از تبعات درک حمایت اجتماعی از سوی افراد، تامین سلامت روان آنهاست . به بیانی دیگر شاید بتوان گفت که حتی هسته اصلی درمان بیماریها و اختلالات روانی ، حمایت و درك خانواده ، جامعه و اطرافیان است.آمارها نشان می دهد که بین 10 تا 40 در صد از جمعیت بالای پانزده سال کشور دچار بیماری روانی هستند و برخی ارقام شیوع افسردگی را تا 30 در صد کل جمعیت کشور برآورد می کنند (قدسی، 3:1382).

اسمیت و هابس معتقدند، اختلالات روانی ناشی از فروپاشی منابع حمایت اجتماعی به ویژه روابط خانوادگی هستند ؛ به عنوان مثال فقدان حمایت اجتماعی به طور مستقیم و غیر مستقیم موجب افسردگی می گردد. اختلال افسردگی چه از نظر منابع حمایت اجتماعی و چه از نظر تنیدگی های محیطی که بر فرد وارد می شود ، جنبه برون زا و واکنشی به محیط اجتماعی دارد .

کارشناسان سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده اند که بیش از 150 میلیون نفر از جمعیت جهان از اختلالات عصبی- روانی و روانی – اجتماعی رنج می برند(حسینی ،1380) .

در سال های اخیر پژوهش هایی در زمینه رابطه سلامت روان و حمایت اجتماعی انجام گرفته است . این بررسی ها از یک سو مبین آنست که وجود حمایت اجتماعی تاثیر مستقیم بر سلامت روان دارد و یکی از پیش بینی کننده های سلامت محسوب می گردد ؛ اما از سوی دیگر یافته هایی نیز نشان داده اند که همیشه رابطه ای قوی بین سلامت و حمایت اجتماعی وجود ندارد ، چرا که حمایت تنها یکی از عوامل دخیل در سلامتی است و شواهدی وجود دارد که حمایت اجتماعی در وضعیت سلامت برخی از افراد اثر گذار نمی باشد.

1-3 انگیزه پژوهشگر:

مطالعه آمارهایی که حکایت از گسترش و شیوع اختلالات روانی در بین جوانان دارد،پژوهشگر را بر آن داشت تا با توجه به اهمیت نقش جوانان به عنوان نیروهای فعال در سازندگی کشور ، به بررسی سلامت روانی جوانانی که در پیکرهمدیریت شهریکلان شهر تهران فعالیت می نمایند، با تأکید بر عامل حمایت های اجتماعی غیر رسمی ( یکی از عوامل دخیل در سلامت روان) بپردازد.

1-4 هدف اصلی تحقیق:

هدف اصلی در این پژوهش، بررسی نقش ابعاد مختلف حمایت های اجتماعی در میزان سلامت روان جوانان و مقایسه وضعیت سلامت روان در بین جوانانی که از حمایت های اجتماعی بالایی بهره مند هستند و آنها که مراتب ضعیف تری از این حمایتها را دریافت می دارند؛ می باشد. لذا پژوهش حاضر بر آنست که به این سؤالات پاسخ دهد که :

1. آیا بین میزان حمایت اجتماعی جوانان با میزان سلامت روان آنها رابطه مثبت وجود دارد ؟

1. آیا بین میزان سلامت روان جوانان از نظر تعلق داشتن به پایگاههای اقتصادی- اجتماعی مختلف، تفاوت وجود دارد؟