1-8-3) قلمرو زمانی 11

فصل دوم) مرور منابع/ ادبیات تحقیق/ پیشینه تحقیق 13

2-1) مقدمه 13

2-2) سازمان 14

2-3) عدالت سازمانی 14

2-3-1) ابعاد عدالت سازمانی 15

2-3-1-1) عدالت توزیعی 15

2-3-1-2) عدالت رویه­ای 16

2-3-1-3) عدالت تعاملی (مراوده­ای) 16

2-3-2) عدالت در سازمان­ها 17

2-3-3) عوامل ایجاد کننده بی عدالتی 17

2-3-4) راهکارهای پیشنهادی جهت رعایت عدالت در سازمان توسط مدیر 18

2-3-5) راهکارهای ارتقاء عدالت در سازمان 18

2-3-6) آثار بی­عدالتی و تبعیض در سازمان 19

2-4) رفتار شهروندی سازمانی 19

2-4-1) انواع رفتار شهروندی در سازمان 21

2-4-2) ابعاد رفتار شهروندی سازمانی 21

2-4-3) ویژگی­های رفتار شهروندی سازمانی 23

2-4-4) عوامل اثر گذار بر رفتار شهروندی سازمانی 24

2-4-5) پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی 25

2-4-6) دیدگاه­های صاحب نظران در مفهوم رفتار شهروندی سازمانی 28

2-4-6-1) دیدگاه چستر بارنارد در رفتار شهروندی سازمانی 28

2-4-6-2) دیدگاه کاتز وکاهن در رفتار شهروندی سازمانی 28

2-4-6-3) دیدگاه اورگان 29

2-4-6-4) دیدگاه اسمیت در رفتار شهروندی سازمانی 32

2-4-6-5) دیدگاه پودساکف در رفتار شهروندی سازمانی 33

2-4-6-6) دیدگاه گراهام 36

2-5) اعتماد 37

2-5-1) اعتماد به مدیر 40

2-5-2) ابعاد اعتماد 41

2-5-3) نقش اعتماد در توسعه منابع انسانی 42

2-5-4) اعتماد سازمانی 43

2-5-5) ویژگی­های اعتماد سازمانی 43

2-5-6) عوامل مؤثر بر ایجاد اعتماد سازمانی و پیامدهای آن 44

2-5-7) ارتباط عدالت سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی 44

2-5-8) اعتماد سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی 45

2-5-9) تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی 45

2-6) پیشینه پژوهش 46

2-6-1) پیشینه تحقیقات داخلی 46

2-6-2) پیشینه تحقیقات خارجی 49

فصل سوم) روش اجرای تحقیق/ مواد و روش­ها 54

3-1) مقدمه 54

3-2) روش پژوهش 54

3-3) توصیف آزمودنی­های تحقیق 55

3-3-1) جامعه آماری 55

3-3-2) نمونه آماری 55

3-4) روش­های جمع آوری داده­ها و اطلاعات 56

3-5) ابزار گردآوری داده­ها و اطلاعات 56

3-6) روایی و پایایی ابزار گردآوری داده­ها 57

3-6-1) روایی ابزار گردآوری داده­ها 57

3-6-2) پایایی ابزار گردآوری داده­ها 57

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده­ها 59

3-7-1) روش تحلیل همبستگی پیرسون 59

3-7-2) روش رگرسیون 59

3-7-3) آزمون كالموگروف- اسمیرنوف 59

فصل چهارم) تجزیه و تحلیل داده­ها و یافته­های تحقیق 62

4-1) مقدمه 62

4-2) تحلیل توصیفی داده­ها 63

4-3) تحلیل استنباطی داده­ها 68

4-3-1) بررسی فرض نرمال بودن داده­ها با استفاده از آزمون كالموگروف- اسمیرنوف 68

4-3-2) توصیف متغیرها 70

4-3-3) تحلیل فرضیه­های پژوهش 80

فصل پنجم) بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادات 92

5-1) مقدمه 92

5-2) یافته­های توصیفی پژوهش 93

5-2-1) یافته­های توصیفی پاسخ دهنده گان 93

5-2-2) یافته­های توصیفی متغیرهای تحقیق 94

5-3) یافته­های استنباطی تحقیق 95

5-4) پیشنهادها بر مبنای یافته­های تحقیق 97

5-5) محدودیت­های تحقیق 99

5-6) پیشنهادها برای تحقیقات آتی 99

الف) منابع فارسی 100

ب) منابع انگلیسی 105

پیوست­ها 108

پرسشنامه تحقیق 108

خروجی­های نرم افزارspss……………………………………………………………………………………………………………………112

چكیده

این تحقیق به بررسی رابطه بین ادراك كاركنان از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش میانجی اعتماد به مدیر در اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان گیلان می­پردازد. به منظور بررسی فرضیه­های تحقیق از پرسشنامه­های عدالت سازمانی نیهوف و مورمن (1993)، رفتار شهروندی سازمانی پادساكف (1990) و اعتماد به مدیر پراسرت و یانگین (2002) با 47 گویه استفاده شد. برای سنجش روایی، از روایی محتوا و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای كرونباخ استفاده شد. ضریب بدست آمده برای عدالت توزیعی 77/0، برای عدالت رویه­ای 892/0، برای عدالت تعاملی 925/0، برای رفتار شهروندی سازمانی 919/0 و برای اعتماد به مدیر 774/0 كه نشان از پایایی مطلوب پرسشنامه است. پرسشنامه بین 178 نفر از كاركنان اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی گیلان در دوره سه ماهه نخست سال 1393 توزیع گردید. نتیجه آزمون همبستگی پیرسون نشان می­دهد که بین ابعاد سه گانه عدالت سازمانی (توزیعی، رویه­ای و تعاملی) و اعتماد به مدیر و همچنین بین اعتماد به مدیر و رفتار شهروندی سازمانی رابطه معنادار وجود دارد و نتیجه رگرسیون سلسله مراتبی نیز نشان می­دهد كه ادراك كاركنان از ابعاد سه­گانه عدالت سازمانی (توزیعی، رویه­ای و تعاملی)، از طریق اعتماد به مدیر بر رفتار شهروندی سازمانی آنان مؤثر است.

واژه­گان كلیدی:رفتار شهروندی سازمانی، عدالت توزیعی، عدالت رویه­ای، عدالت تعاملی، اعتماد به مدیر

فصل اول

کلیات تحقیق

فصل اول) كلیات تحقیق

1-1) مقدمه

در مطالعات اولیه مدیریت و در نظام­های ابتدایی ارزیابی عملكرد، افراد با رفتارهایی ارزیابی می­شدند كه در شرح شغل و شرایط احراز از شاغل انتظار می­رفت، ولی در دنیای رقابتی معاصر، رفتارهایی فراتر از آن­ها مدنظر قرار می­گیرد. این رفتارها با مفاهیمرفتارهای فرانقشی، رفتارهای خودجوش و یا رفتار شهروندی سازمانی[1] مورد توجه قرار گرفته­اند (ملك اخلاق و همكاران، 1388).

سازمان­ها پیوسته در جستجوی شیوه­های جدیدی برای حداكثر كردن عملكرد و تلاش كاركنان­شان هستند و برای كسب مزیت رقابتی، ارضاء نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت متغیر شغل، تمایل دارند كاركنانی انتخاب كنند كه فراتر از نقش و وظیفه تعیین شده در شرح شغل عمل كنند. شرایط كاملاً متحول كنونی، افزایش رقابت و لزوم اثربخشی، نیاز سازمان­ها را به نسل با ارزشی از كاركنان، بیش از پیش آشكار نموده است. این كاركنان بی­تردید وجه ممیز سازمان­های اثربخش از غیراثربخش هستند چرا كه سازمان را موطن خود می­دانند و برای تحقق اهداف آن، بی هیچ چشم­داشتی افزون بر نقش رسمی خود عمل نموده و از هیچ تلاشی دریغ نمی­ورزند (رامین مهر و همكاران، 1388).

در سال­های اخیر محافل علمی و تحقیقاتی ضمن توجه به مفهوم رفتار شهروندی سازمانی، تأكید فراوانی بر اهمیت تأثیر آن بر اَعمال و رفتار كاركنان داشته و محققان زیادی به تجزیه و تحلیل آن پرداخته­اند. در این پژوهش به بررسی رابطه بین ادراك كاركنان از عدالت سازمانی[2] و رفتار شهروندی سازمانی با درنظر گرفتن نقش میانجی اعتماد به مدیر[3] در اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی استان گیلان پرداخته می­شود.

در این فصل به بررسی كلیات تحقیق پرداخته شده است. ابتدا مسئله اصلی تحقیق بیان می­گردد، سپس ضرورت انجام تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد. در ادامه اهداف اصلی و فرعی تحقیق مشخص شده و پرسش­های تحقیق بیان می­شود و بعد از تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مستقل، وابسته و میانجی، قلمرو تحقیق در سه بُعد موضوعی، زمانی و مكانی مورد بررسی قرار می­گیرد.

1-2) بیان مسئله

كاركنان در سازمان­های خدماتی دولتی نقش مهمی در تحقق اهداف سازمان­ها، به ویژه كیفیت خدمات آنها دارد. كیفیت خدمات، تحت تأثیر رفتارهای خاصی از كاركنان به نام رفتارهای شهروندی قرار دارد (سیدجوادین و همكاران، 1392).