پایان نامه ارشد: بررسی مواد تشکیل دهنده اسانس وعصاره چند گونه از گیاهان بومی شمال … |
7
1-1-2- تیره نخود
9
1-1-2-1–مشخصات جنس لیلکی
10
1-1-3–شیمی جنس عشقه
12
1-1-4–شیمی جنس لیلکی
13
بخش دوم: روغنهای اسانسی و اثرات دارویی
2-2- روغنهای اسانسی
15
1-2-1- تعریف
15
1-2-2–شیمی روغن های اسانسی
17
1-2-3–روشهای تهیه و استخراج روغن های اسانسی
18
1-2-3-1–روشهای تقطیر
18
1-2-3-1-1- تقطیر با آب
19
1-2-3-1-2- تقطیر با بخار مستقیم
19
1-2-3-1-3- تقطیر با آب و بخار آب
20
1-2-3-2- استخراج توسط حلال
21
1-2-3-3- استخراج به کمک فشار
21
1-2-3-4- استخراج با چربی سرد
21
1-2-3-5- استخراج با چربی داغ
22
1-2-3-6- استخراج به کمک گازها
22
عنوان
صفحه
1-2-4- طبقه بندی اسانس ها
23
1-2-4-1- اسانس های طبیعی
23
1-2-4-2- اسانس های شبه طبیعی
23
1-2-4-3- اسانس های مصنوعی
24
1-2-5- کاربرد روغن های اسانسی
24
1-2-6- اثرات دارویی اسانس ها
25
1-2-6-1- اثرات گوارشی
25
1-2-6-2- اثرات قلبی و عروقی
25
1-2-6-3- اثرات تنفسی
25
1-2-6-3- اثر کاهشقند خون
26
1-2-6-4- اثرات ضد میکروبی و ضد قارچی
26
1-2-6-5- اثرات پوستی
26
1-3- عصاره گیری
27
1-3-1- استخراج مواد متشکله دارویی
27
1-3-2- روش های عصاره گیری (استخراج)
28
1-3-2-1- روش خیساندن
28
1-3-2-2- پرکولاسیون
28
1-3-2-3- هضم
29
1-3-2-4- روش دم کردن
29
1-3-2-5- روش سوکسله
29
بخش سوم:شیمی ترپنوییدها
1-3-1–شیمی ترپنوییدها
31
1-3-2–طبقه بندی ترپنوییدها
32
1-3-2-1–همی ترپنوییدها
32
1-3-2-2–مونو ترپنوییدها
32
1-3-2-3– سزکویی ترپنوییدها
34
1-3-2-4–دی ترپنوییدها
36
1-3-2-5–سستر ترپنوییدها
37
عنوان
صفحه
1-3-2-6–تریترپنوییدها
37
1-3-2-7–تترا ترپنوییدها
38
1-3-2-8–پلی ترپنوییدها
38
بخش چهارم: اثراتآنتی باکتریالوآنتی اکسیدانت
1-4-آنتی اکسیدان ها 40
1-4-1-تعریف علمی 40
1-4-1-1- ویژگی های آنتی اکسیدان ها 40
1-4-1-2- دامنه فعالیت آنتی اکسیدان ها 42
1-4-1-3- ویژگی های آنتی اکسیدان های سنتزی 43
1-5- آنتی باکتریال ها 44
1-5-1- بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره 44
1-5-1-1–شرح مختصری درباره میکرو ارگانیسم های مورد آزمایش45
1-5-1-1-1–استافیلوکوکوس اورئوس 45
1-5-1-1-2–باسیلوس سوبتیلیس 45
1-5-1-1-3–اشریشیاکلی 46
1-5-1-1-4- پسودوموناس آئروژینوزا 46
فصل دوم:بخش تجربی | ||
2-1- اسانس گیری | 49 | |
2-1-1- مواد و وسایل | 49 | |
2-1-1-1-گیاهان مورد استفاده | 49 | |
2-1-1-2- دستگاههای مورد استفاده | 49 | |
2-1-2-روش کار | 50 | |
2-1-2-1- استخراج اسانس | 50 | |
2-1-2-2- جدا سازی و شناسایی مواد تشکیل دهنده روغن اسانسی گیاه | 52 | |
2-2-عصاره گیری | 54 | |
2-2-1- مواد و وسایل | 54 | |
2-2-1-1-گیاه مورد استفاده | 54 | |
2-2-1-2- مواد مورد استفاده | 54 | |
عنوان | صفحه | |
2-2-1-3- دستگاه مورد استفاده | 54 | |
2-2-2- بررسی شیمیایی گیاه عشقه | 54 | |
2-2-3- جداسازی مواد تشکیل دهنده ی عصاره | 55 | |
2-3- بررسی اثرات آنتی باکتریال | 55 | |
2-3-1- مواد و وسایل | 55 | |
2-3-1-1 گیاه مورد استفاده | 55 | |
2-3-2-1- مواد مورد نیاز | 55 | |
2-3-2-2- وسایل مورد نیاز | 55 | |
2-3-2- روش کار | 56 | |
2-3-2-1- تهیه ی محیط کشت LB | 56 | |
2-3-2-2- باکتری ها و نحوه آماده سازی کشت باکتریایی در LB | 56 | |
2-3-2-3- بررسی فعالیت ضد باکتریایی عصاره گیاهی به روش حداقل غلظت بازدارندگی رشد باکتری ها | 57 |
|
2-4- بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره | 58 | |
2-4-1- مواد و وسایل | 58 | |
2-4-1-1- گیاه مورد استفاده | 58 | |
2-4-1-2- مواد مورد نیاز | 58 | |
2-4-1-3- وسایل مورد نیاز | 58 | |
2-4-2- اصول کار روش DPPH | 59 | |
2-4-2-1-ارزیابی میزان توانایی به دام اندازی رادیکالDPPH | 60 | |
2-4-3- ارزیابی محتوای فنولی | 60 | |
2-4-3-1- تعیین محتوای کلی فنولی | 61 | |
2-4-4- ارزیابی محتوای فلاونوییدها | 62 | |
2-4-4-1 تعیین محتوای کلی فلاونوییدی | 63 | |
فصل سوم: بحث و نتیجه گیری | ||
3-1- نتایج آزمایشگاهی | 65 | |
3-1-1- آنالیز و شناسایی کمی و کیفی اجزای موجود در اسانس | 66 | |
3-2- بررسی ترکیبات شناسایی شده از اسانس گیاهان | 78 | |
عنوان | صفحه | |
3-5 – نتایج بررسی فعالیت آنتی اکسیدانت عصاره گیاهان مورد بررسی | 97 | |
3-5-1- داده های روش DPPH | 97 | |
3-5-2- داده های روش فنولی | 102 | |
3-5-3- داده های روش فلاونوییدی | 103 | |
3-7- نتیجه گیری | 105 | |
3-7-پیشنهاداتی برای کارهای آینده | 106 | |
3-8 منابع | 107 |
|
فهرست شکلها | ||
عنوان | صفحه | |
فصل اول–بخش اول | ||
شکل 1-1–گیاه عشقه | 9 | |
شکل 1-2–گیاهلیلکی | 12 | |
شکل 1-2-1–دستگاه تقطیر با بخار مستقیم | 21 | |
شکل 1-2-2–دستگاه استخراج روغن اسانسی به کمک گاز دی اکسید کربن | 24 | |
فصل دوم: بخش تجربی | ||
شکل 2-1–نمایی از دستگاه اسانس گیر (کلونجر) | 51 | |
شکل 2-2–نمایی از لوله های حاوی محیط کشت مایع LB | 57 | |
فصل سوم: بحث و نتیجه گیری | ||
شکل 3-1- نمودار ترکیبات تشکیل دهنده روغنهای اسانسی برگ، ساقه ومیوه گیاه عشقه | 75 | |
شکل 3-2- نمودار ترکیبات تشکیل دهنده روغنهای اسانسیمیوه گیاه لیلکی | 77 | |
شکل 3-3–نمودار فعالیت آنتی اکسیدان عصاره اتیل استات گیاه عشقه به روش DPPH | 98 | |
شکل 3-4- نمودار فعالیت آنتی اکسیدان عصاره متانولی گیاه عشقه به روش DPPH | 99 | |
شکل 3-5- نمودار فعالیت آنتی اکسیدان عصاره استونی گیاه عشقه به روش DPPH | 100 | |
شکل 3-6- نمودار فعالیت آنتی اکسیدان عصاره اتانولی گیاه عشقه به روش DPPH | 101 | |
فهرستشماها
عنوان | صفحه | |
شمای 1-3-1–مسیر بیوسنتز مونوترپنوییدها | 34 | |
شمای 1-3-2–مسیر بیوسنتز سزکویی ترپن ها | 36 | |
شمای 1-3- 3– مسیر سنتز ژرانیل پیرو فسفات | 37 | |
فهرستجدولها
عنوان | صفحه |
فصل اول- بخش اول | |
جدول 1-1-جنسهای مهم خانواده آرالیاسه | 5 |
جدول1-1-2- گونه های جنس هدرا | 7 |
فصل اول-بخش سوم | |
جدول1-3-1- طبقهبندی ترپنوییدها بر اساس تعداد واحد ایزوپرنی | 33 |
فصل دوم | |
جدول 2-1- گیاهان مورد بررسی | 49 |
جدول 2-2- مقدار و اندام گیاهان مورد بررسی | 50 |
جدول 2-3- زمان هایبازداری آلکان های نرمال بر روی ستونHP-5 MS | 53 |
فصل سوم: بحث و نتیجه گیری | |
جدول 3-1–درصد اسانس و روش استخراج | 65 |
جدول 3-2- ترکیبات تشکیل دهنده روغنهای اسانسی برگ، ساقه و میوه گیاه عشقه | 71 |
جدول 3-3- ترکیبات تشکیل دهنده روغنهای اسانسی میوه لیلکی | 76 |
جدول3-4- تاثیر غلظت مختلف عصاره اتانولی گیاه عشقه بررشد باکتری ها بهکمک روش حداقل غلظت مهار کنندگی | 96 |
جدول3-5- فعالیت آنتی اکسیدانیاتیل استات برگ و میوه گیاه عشقه با روش DPPH | 97 |
جدول3-6- فعالیت آنتی اکسیدانی متانولی برگ و میوه گیاه عشقهبا روش DPPH | 99 |
جدول3-7- فعالیت آنتی اکسیدانی استونی برگ و میوه گیاه عشقه با روش DPPH | 100 |
جدول3-8- فعالیت آنتی اکسیدانی اتانولی برگ و میوه گیاهعشقهبا روش DPPH جدول 3-9-درصد ترکیبات فنولی |
101 103 |
جدول 3-10-درصد ترکیبات فلاونوییدی | 101 |
فهرست طیفها
فصل سوم: بحث و نتیجه گیری | |
طیف 3-1- کروماتوگرام گازی اسانس برگ عشقه | 67 |
طیف 3-2- کروماتوگرام گازی اسانس ساقه عشقه | 68 |
طیف 3-3- کروماتوگرام گازی اسانس میوهعشقه | 69 |
طیف 3-4- کروماتوگرام گازی اسانس میوه لیلکی | 70 |
طیف 3-5- طیف جرمی نمونه جداسازی شده 4,2 نونادینال | 79 |
طیف 3-6- طیف جرمی استاندارد 4,2 نونادینال | 79 |
طیف 3-7- طیف جرمی نمونه جداسازی شده آلفا- پینن | 81 |
طیف 3-8- طیف جرمی استاندارد آلفا- پینن | 81 |
طیف 3-9- طیف جرمی نمونه جداسازی شده لیمونن | 83 |
طیف 3-10- طیف جرمی استاندارد لیمونن | 83 |
طیف 3-11- طیف جرمی نمونه جداسازی شده ترانس بتا فارنسن | 85 |
طیف 3-12- طیف جرمی استاندارد ترانس بتا فارنسن | 85 |
طیف 3-13- طیف جرمی نمونه جداسازی شده تیمول | 87 |
طیف 3-14- طیف جرمی استاندارد تیمول | 87 |
طیف 3-15- طیف جرمی نمونه جداسازی شده بتا بیسابولن | 89 |
طیف 3-16- طیف جرمی استاندارد بتا بیسابولن | 89 |
طیف 3-17- طیف جرمی نمونه جداسازی شده لیینولئیک اسید | 91 |
طیف 3-18- طیف جرمی استاندارد لیینولئیک اسید | 91 |
طیف 3-92- طیف جرمی نمونه جداسازی شده پالمتیک اسید | 93 |
طیف 3-20- طیف جرمی استاندارد پالمتیک اسید | 93 |
لیست علایم و اختصارات
Nanometer | nm |
Part per million | ppm |
Wave number | Cm-1 |
Nuclear magnetic resonance | NMR |
Hydrazyl1,1-diphenyl-2-picryl | DPPH |
Minimum Bacteria concentration | MBC |
Minimum Inhibitory Concentration | MIC |
Luria – Betani medium | LB |
Ultraviolet | Uv |
Visible | Vis |
Propyl Gallate | PG |
Butylatedhydroxyanisole | BHA |
Butylatedhydroxytoluene | BHT |
چکیده:
ترکیبات شیمیایی روغنهای اسانسی استخراج شده به روش تقطیر با آب ازبرگ، ساقه و میوه گیاه عشقه (هدرا پاستوچووی) و میوه گیاه لیلکی با دستگاه GC/MS شناسایی شدند. ترکیبات عمده در روغنهای اسانسی گیاه عشقه شامل: 4,2 نونادینال (42/16- 6/2 %)، آلفا- پینن (33/0- 25/2 (،بتا فارنسن( 97/6 -35/11 )، آلفا-كدرن (65/0-34/5 ) و گیاه لیلكی شامل پالمیتیك اسید (3/39%) لینولییك اسید (2/5%) اوكتا دكانوییك اسید (3/3%) میباشند. همچنین فعالیت ضد باکتریایی عصاره اتانولی روغنهای اسانسی برگ، ساقه و میوه گیاه عشقه با روش MIC بررسی شدند كه عصاره های این گیاه اثرات و ضد باکتریایی مطلوبی از خود نشان دادند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه عشقه با روش هایDPPH، فنولی و فلاونوییدی اندازهگیری شده است و سپس با فعالیت آنتیاکسیدانی ویتامین) C آنتیاکسیدان طبیعی) و BHT (آنتی اکسیدان سنتزی) مقایسه شدند. با توجه به بررسی های انجام شده بر روی فعالیت آنتی اکسیدانی، عصاره گیاه عشقه فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی نشان داده و این بی شک با ترکیبات مهم و مفید موجود در این گیاه مرتبط است.
مقدمه :
« و سپس از میوه های شیرین تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید، آنگاه از درون آن میوه ها شربت شیرینی به رنگ های مختلف بیرون آید که در آن شفاء مردمانست. در این کار نیز قدرت خدا بر متفکران پیداست.» ( نحل، 69 )
دنیای کنونی با تمام تلاش هایش برای تامین رفاه و آسایش بشر تنها یک روی سکه ای است که روی دیگرآن می کوشد تا صدمات ناشی از این تلاش را جبران کند. در این بین ظهور بیماری های ناشناخته یکی از مشکلات اساسی است، به گونه ای که توجه به تغذیه و سلامت جسم و روان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و انسان برای مقابله با مشکلات جسم و روان به تولید داروهای سنتزی روی آورده است.
اسانس ها به دلیل معطر بودن و داشتن طعم های مشخص و مختلف در صنایع غذایی، عطر سازی و لوازم آرایشی، داروسازی و به طور كلی در صنایعی كه محصولات معطر و یا دارای طعم خاص تولید می كنند مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر این در فراورده های دارویی مختلف مانند شربت، كرم، پمادو لوسیون به كار می روند. یكی از اشكال مصرف عمده این ترکیبات به صورت بخور می باشد. لازمه استفاده هر چه بهتر از این ترکیبات، شناخت مواد متشکله آنها میباشد و با توجه به این نکته که بسیاری از گونههای گیاهی موجود در ایران حاوی روغنهای اسانسی هستند، لزوم مطالعه در این زمینه به خوبی حس میشود. لذا در این پایان نامه اسانس و عصاره تعدادی از گونههای گیاهی بومی ایران مورد بررسی شیمیایی قرار گرفته تا با آگاهی کامل از ترکیبات موجود در این گیاهان بتوان از خواص مختلف آنها در زمینههای گوناگون بهطور کامل و صحیح استفاده کرد. گیاهان دارویی در ایران پیشینه ای بسیار طولانی دارند. پزشکی و درمان در ایران به دوران آریایی حدود 7000 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. نخستین پزشک آریایی تریتا[1] یا آترت[2] نام داشت که از دیدگاه زرتشت و اهورا مزدا شخصی بود پرهیزکار، دانا و توانا که برای نخستین بار تب و زخم نیزه را درمان کرد. در تمدن آریایی تاکید زیادی بر حفظ و بقای گیاهان شده است، در این تمدن دوگیاه « مورد و انار» مقدس بودند و همواره در بین مردم از ارزش والایی برخوردار بودند. همچنین، در تمدن ایران باستان در کتیبه های مربوط بههخامنشیان، از زعفران به عنوان گیاهی دارویی با خواص و کاربرد بسیار فراوان یاد شده است.
تیره آرالیاسه 1
تیره آرالیاسه شامل گیاهانی پراکنده در مناطق استوایی و بین استوایی به ویزه هند، مالزی و نواحی گرم آمریکاست. فقط بعضی از انواع زیستی و محدودی از گونه های دیگر آن در سایر نواحی به غیر از آنچه ذکر شد، پراکندگی دارند. این تیره شامل 65 جنس و 800 گونه است ]1[.
این گیاهان به صورت درختچه های راست یا بالا رونده و به ندرت علفی می باشند، برگ هایی با پهنک بزرگ، ساده یا مرکب از برگچه ها دارند. گل های آنها کوچک به رنگ سفید یا زرد منظم، نر–ماده یا منحصراً دارای یکی از اجزای گل، بندرت دو پایه و مجتمع به صورت چتر یا سنبله است. اجزای گل آنها معمولاً 5 تایی است ولی در بین آنها نمونه های فاقد گل و یا دارای گلبرگ های بیشتر یا کمتر از 5 قطعه نیز دیده می شود. مادگی آنها شامل تخمدان تحتانی یا فوقانی مرکب از 1 تا 5 خانه محتوی یک تخمک در هر خانه است. میوه آنها به اشکال مختلف سته یا شفت یا مرکب از قطعات جدا شده است ]2[.
از جنس های مهم این تیره می توان از گونه های زیر نام برد.
جنسهای مهم خانواده آرالیاسه
40 گونه | Aralia |
5 یا 6 گونه | Hedera |
150 گونه | Schefflera |
1-1-1–مشخصات جنس هدرا
فرم در حال بارگذاری ...
[چهارشنبه 1399-10-17] [ 09:02:00 ق.ظ ]
|