1-2-4 -ویتامین ها 12

1-2-5- اسیدهای آمینه و سایر افزودنی های نیتروژن دار. 13

1-2-6- مواد جامدکننده یا سیستم حمایت کننده 13

1-2-7- تنظیم کننده های رشد. 14

1-2-7-1- سایتوکنین ها 15

1-2-7-2 کاربرد اکسین ها در ریزازدیادی.. 16

1-2-8- اثر نانوکودها در گیاهان زینتی.. 18

فصل سوم. 22

مواد و روش ها 22

3-1- منبع گیاهی مورد استفاده 23

3-2- روش کار. 23

3-3- محیط کشت… 24

3-3-1- آماده کردن محیط کشت… 24

3-3-2- ضدعفونی وسایل مورد نیاز. 24

3-3-3- آماده سازی هود (لامینار ایرفلو) 25

3-3-4- آماده سازی محیط کشت کورم ارکیده 25

3-3-5- آماده سازی کورم ارکیده 26

3-4- چگونگی اندازه گیری صفت ها 27

3-5- شرایط گلخانه ای.. 28

3-6- تجزیه و تحلیل داده ها 28

فصل چهارم. 29

نتایج و بحث… 29

ارزیابی صفات در محیط کشت درون شیشه ای.. 29

طول گیاه 30

طول ریشه. 32

تعداد کورم. 33

تعداد برگ… 35

تعداد ریشه. 37

وزن تر. 38

وزن خشک گیاه 39

آزمایش دوم. 40

طول گیاه 40

طول ریشه. 42

تعداد کورم. 44

تعداد برگ… 46

تعداد ریشه. 48

وزن تر گیاه 49

وزن خشک گیاه 51

فصل پنجم. 53

نتیجه گیری کلی.. 53

منابع. 55

فهرست جداول

جدول4-1- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر طول گیاه 31

جدول 4-2- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر طول گیاه 31

جدول4-3- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر طول ریشه. 32

جدول 4-4- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر طول ریشه. 33

جدول4-5- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر تعداد کورم. 34

جدول 4-6- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر تعداد کورم. 34

جدول4-7- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر تعداد برگ… 36

جدول 4-8- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر تعداد برگ… 36

جدول4-9- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر تعداد ریشه. 37

جدول 4-10- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر تعداد ریشه. 37

جدول4-11- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر وزن تر. 38

جدول 4-12- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر وزن تر. 39

جدول4-13- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر وزن خشک… 40

جدول 4-14- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر وزن خشک… 40

جدول4-15- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر طول گیاه 41

جدول 4-16- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر طول گیاه 42

جدول4-17- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر طول ریشه. 43

جدول 4-18- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر طول ریشه. 44

جدول4-19- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد کورم. 45

جدول 4-20- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد کورم. 46

جدول4-21- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد برگ… 47

جدول 4-22- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد برگ… 47

جدول4-23- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد ریشه. 49

جدول 4-24- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر تعداد ریشه. 49

جدول4-25- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر وزن تر. 51

جدول 4-26- جدول تجزیه واریانس اثر تنظیم کننده های رشد بر وزن تر. 51

جدول4-27- جدول مقایسه میانگین اثر تنظیم کننده های رشد بر وزن خشک… 52

فهرست نمودار

نمودار4-1- اثر نانوکود بر روی طول گیاه 33

نمودار 4-2- اثر نانوکود بر روی طول ریشه. 34

نمودار 4-3- اثر نانوکود بر روی تعداد کورم. 35

نمودار 4-4- اثر نانوکود بر روی تعداد برگ… 36

نمودار 4-5- اثر تنظیم کننده های رشد بر روی طول گیاه 40

نمودار 4-6- اثر تنظیم کننده های رشد بر روی طول ریشه. 41

نمودار 4-7- اثر تنظیم کننده های رشد بر روی تعداد کورم. 42

نمودار 4-8- اثر تنظیم کننده های رشد بر روی تعداد برگ… 44

نمودار 4-9- اثر تنظیم کننده های رشد بر روی وزن تر. 46

فهرست تصاویر

شکل3-1- ضدعفونی وسایل آزمایشگاهی و محیط کشت در اتوکلاو. 25

شکل3-2- آماده سازی هود لامینارفلو برای کشت… 25

شکل3-3- تهیه محیط کشت برای ارکید. 29

چکیده

این مطالعه بر پایه دو آزمایش طرح بلوک های کاملاً تصادفی بر روی ارکیدOrchis catasetumکه یک گونه در حال انقراض است انجام شد که آزمایش اول با 1 فاکتور نانو ذرات آهن با 4 سطح (0، 34/0، 69/0و 139/0میلی گرم بر لیتر) در 4 تیمار و 5 تکرار و 20 پلات آزمایشی و آزمایش دوم با 1 فاکتور مخلوطی از دو هورمون نفتالین استیک اسید و بنزیل آدنین با 4 سطح (5/0، 1 و2 میلی گرم بر لیتر) در 4 تیمار و 5 تکرار و 20 پلت آزمایشی انجام شد که در این آزمایش از محیط موراشیک و اسگوک به روش آب­گونه استفاده شد و لازم به ذکر است که هر پلات آزمایشی شامل 4 کورم گیاهOrchids catasetumبوده که در داخل شیشه مربا قرار دادیم.

نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف نانو ذرات آهن بر روی صفات طول گیاه، طول ریشه، تعداد کورم و تعداد برگ در ارکیدOrchis catasetumمعنی­دار شد ولی بر روی بقیه صفات غیرمعنی­دار بود. در حالی که اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی بر روی صفات طول گیاه، طول ریشه، تعداد کورم، تعداد برگ و وزن تر معنی­دار شد ولی بر روی بقیه صفات غیرمعنی­دار بود.

کلمات کلیدی:Orchis catasetum ، تنظیم کننده های رشد گیاهی، محیط MS ، نانو کود آهن

فصل اول

مقدمه

انسان فطرتاً زیبایی­خواه است. دنیای پرزرق و برق امروز رقیب قدرتمندی برای گل­های طبیعی معرفی ننموده و هنوز هم انواع گل ها بسته به سلیقه مردم جوامع مختلف مورد توجه و علاقه انسان­ها هستند. بعضی گل­ها دارای محبوبیت جهانی هستند و روزانه میلیون­ها شاخه از آن ها تولید و مورد استفاده قرار می گیرند مثال شاخص این دسته از گل­ها دو خانواده بزرگ گل رز و گل اركیده هستند.

گل­های خانواده اركیده به دلیل تنوع بی نظیرشان در شكل، اندازه، رنگ و خصوصیات منحصر به فردی كه دارند مورد علاقه دوستداران گل قرار دارند. در سال­های 551-479 كنفسیوس در نوشتارهای خود به اركیده اشاره كرده است. او در مورد عطر اركیده­ها در منزل و استفاده تزئینی چینی­ها از این گل سخن به میان آورده است. یونانی­ها و رمی­ها به اركیدها بیشتر از دید طبی می نگریستند. از سالهای 1370 به بعد به تدریج اركیده­ها به صورت امروزی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در دهه­های اول 1700 مبلغان مذهبی و دریانوردان اركیدها را از نقاط مختلف دنیا به انگلستان آوردند و تولید گل بریده اركیده از سال 1913 در سنگاپور آغاز شد و در حال حاضر تولید و عرضه این گل به صورت انبوه در تمام دنیا انجام می پذیرد.

اطلاعات گیاه شناسی

Gynandrales خانواده اركیده، از راسته Orchidaceae بزرگ ترین خانواده نهاندانگان بهشمار می رود كه دارای بیش از 750 جنس و 1750 گونه می باشد و از جوانترین خانواده های گیاهی محسوب می شود.

این خانواده به 5 زیر تیرهتقسیم می شود:

cypripedioideae

neotioideae

epidendoideae

vandoideae

orchidoideae

گیاهان این خانواده تك لپه، علفی و پایا هستند كه به صورت انگل، ساپروفیت و خاكزی مشاهده می شوند. گل­آذین به صورت خوشه یا سنبله و گل ها نامنظم هستند. هر گل شامل سه گلبرگ و سه كاسبرگ است كه گلبرگ خلفی بزرگ تر شده و لابل را بوجود می آورد. در هر گل یك یا بندرت دو عدد پرچم زایا وجود دارد كه در مقابل لابل قرار گرفته و پرچم های دیگر به صورت نازا یا استامینود درآمده و شامل دو كیسه متورم بنام bursicula است كه به لبه میانی كلاله متصل می گردد.

تخمدان تحتانی، یك خانه­ای و تمكن كناری است كه نسبت به محور گل­آذین كاملا به طوروارونه قرارمی گیرد. خامه متصل به پرچم ها بوده و ستونی بنامgynandrune به وجود می آورد كه منتهیبه كلالهسه لبه می شود كه دو لب كناری قابلیت پذیرش دانه گرده را دارد. لب میانی قطعه نازایی بنام روستلومrustellum را بوجود می آورد.

میوه كپسول در مجاورت محل جفت باز می شود. دانه ها بسیار ریز و شامل یك جنین مقدماتی هستند كه در خارج از آلبومن قرار می گیرد. جنین مذبور برای رشد احتیاج به همیاری برخی از قارچ های خاكزی دارد كه تشكیل میكوریز می دهند. اركیدها خصوصیات منحصر به فردی دارند كه باعث تمایز آن ها از دیگر خانواده ها و قرار گرفتنشان در یك خانواده می شود. گل­هایzygomorphic نوعی خاص از گل­های نامنظم به شمار می روند كه از نوعی تقارن محوری برخوردارند.

گرده

گرده گل­های اركیده به کیسه های مخصوصی بنامpollinia چسبیده است. كه حشرات گردهافشان بعداً آن ها را پس از گرده افشانی جدا می کنند كه یكی از وجوه مشخصه شناسایی گل تعداد این کیسه ها می باشد.

اندام های تولید مثلی

اندام های تولید مثل این گل هر دو در ستونی متحد بنامgynandrune قرار دارند. این ستونحاوی یك بساک بارور در قسمت بالایی ستون و سطح مادگی در سطح زیرین ستون می باشد.

شاخكrostellum

در سطح زیرین ستون بین بساک پرچم و كلاله وجود دارد. این شاخك دو نقش منحصر بفرد را ایفا می کند اول اینكه چون سد و مانعی بین اندام زایای نر و ماده قرار گرفته بنابراین مانع خودباروری است. دوم شاخك غده­ای است كه تولید ماده­ای چسبنده می کند كه حشرات را به سطح این اندام ها جلب می نماید و به نحوی عمل می کند كه موقعی كه حشره می خواهد از گرده استفاده كند این ماده به پشتش می چسبد.

بذرها

اركیدها تعداد بسیار زیادی بذر تولید می کنند كه بذر آن ها فاقد هرگونه اندوسپرم می باشند. از این رو در طبیعت برای سبز شدن اركیدها به صورت انگلی، خاكزی یاterrestrial و اكثر اركیدهایی كه در مناطق حاره می رویند از نوعاركیدهای مستقل دارزی یا كودرست یاepiphyte هستند. اركیدها دارای دو نوع رشد هستند. فرم ایستاده یا monopodial و فرم ساقه خزنده یا sympodial . ریشه های هوایی در اركیدها علاوه بر وظایف كلی ریشه ها در گیاهان كه شامل پابرجایی و تغذیه گیاه است وظایف دیگری نیز دارد مثل ذخیره آب، ذخیره مواد­غذایی، تنفس و فتوسنتز كه این خصوصیات ریشه ناشی از وجود velamen یك لایه اسفنجی و سفید رنگ است می باشد.

نكته جالب توجهی كه در مورد اركیدها وجود دارد و نشان از تكامل یافته بودن این خانواده گیاهی است گرده افشانی این گیاه است. تمام عوامل موجود در گل كه ممكن است جنسی، شیمیایی ( نكتار ) و بویایی باشد فقط برای جلب یك حشره خاص عمل می کنند و در هر گونه حشره خاصی عمل گرده افشانی را انجام می دهد.

در برخی گونه ها لابل گل شبیه حشره ماده می شود و گیاه بویی را كه شبیه بوی حشره ماده است برای گول زدن حشره نر ترشح می کند. حشره نر وقتی داخل گل می رود گیر می کند وحركاتی كه برایخارج شدن از گل انجام می دهد باعث پاشیده شدنpollinia و در نتیجه گرده افشانی گل می شود این مكانیسم زیركانه توسط بعضی گونه های اركید مثلCoryanthes ،Ophrys ،Drakea انجاممی شود.

جنس های معروف ارکیده

1-Cattleya:

حدوداً60 گونه دارد و بومی مناطق استوایی است. دارای رنگ های متنوع، مانند سفید، ارغوانی، زرد و برخی دو رنگ هستند. برخی نیز دارای حساسیت فتوپریودیک بوده و در سال 2 بار گل می دهند. وبطور کلّی گیاه گلدانی جذابی را می سازند.

2-Phalaenopsis:

دارای 55 گونه بوده که بومی مجمع الجزایر مالزی و اقیانوسیه است.گل های سفید هیبریدP .amabilisدر تمام طول سال در بازار آمریکا یافت می شود. این گل ها در رنگ صورتی و دیگر رنگ ها در طول پاییز و بهار یافت شده و بیشتر برای دسته گل به کار می روند.