عوامل اقتصاد خرد

ج-1- نرخ ارز: تغییر نرخ ارز بر قیمت مواد اولیه وارداتی شرکت‌ها و یا قیمت صادراتی محصولات صادراتی آن‌ ها تأثیر خواهد گذاشت که به نوبه‌ی خود بر سود شرکت‌ها تأثیرگذار است. چنانکه در ایران کارخانه‌ها بعد از سیاست تثبیت ارز در سال 74 مجبور به پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز مواد اولیه ای شدند که آن‌ ها را در سال‌های 71 و 72 مصرف کرده بودند و همین امر موجب خروج نقدینگی از کارخانه‌ها شد (همان منبع، 22).

ج-2- نرخ مالیات: می‌دانیم که طبق ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران نسبت به عملکرد خود از پرداخت مالیات معاف هستند ولی سود سهامداران مشمول ماده 131 می‌باشد که بیان می‌دارد به غیر از معافیت 15 درصدی برای سهامداران جزء، بقیه سود سهام مشمول مالیات یا نرخ و ضرایب تصاعدی بالا می‌باشد؛ لذا مالیات تأثیر بسیار زیادی روی قیمت‌های سهام خواهد داشت زیرا می‌تواند باعث کاهش سودآوری در سرمایه گذاری در سهام شود.

ج-3- سیاست‌های انقباضی بانک‌ها: هم چنانکه در بخش اقتصاد کلان گفتیم بانک مرکزی با سیاست‌های انقباضی از طریق تحدید تسهیلات اعتباری و وام به شرکت‌های صنعتی مشکلات نقدینگی چشمگیری را برای شرکت‌های عضو بورس می‌تواند به وجود آورد به همین دلیل بانک‌ها نیز که زیرمجموعه ای از بانک مرکزی هستند به خاطر همین سیاست، توانایی جبران کمبود نقدینگی شرکت‌ها را ندارند و یا علاقه ای به این کار نشان نمی‌دهند؛ لذا شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به خاطر کمبود نقدینگی مجبور به تأمین نیاز مالی خود از روش‌های دیگری هم چون افزایش سرمایه و یا عدم تقسیم سود می‌شوند که همین امر بر روی قیمت سهام تأثیرگذار خواهد بود.

ج-4- تورم: اصولاً در بازارهای بورس جهان رابطه ارزش سهام و تورم معکوس می‌باشد. تورم از چند جنبه بر قیمت‌های سهام تأثیر می‌گذارد اول اینکه چنانچه نرخ تورم بالا باشد طبیعتاً سرمایه ­گذاران و سهامداران در جستجوی بازده های بالاتر از نرخ تورم هستند تا نه تنها قدرت خرید پول خود را از دست ندهند بلکه کسب سود هم بنمایند، حال چنانچه سهامی نتواند این انتظار سهامداران را برآورده نماید قیمت آن کاهش خواهد یافت. هم چنین تورم باعث خواهد شد که بازده واقعی سهام و قدرت خرید پول کاهش یابد در نتیجه سرمایه‌گذاران با دریافت اصل و فرع سرمایه‌ی خود مقدار کالاها و خدمات بهتری می‌توانند بخرند. اگر بعد از خرید اوراق قرضه و اوراق بهادار نرخ تورم افزایش یابد نرخ بهره نیز در بازار افزایش خواهد یافت و این افزایش نرخ بهره‌ی بازار موجب کاهش ارزش و قیمت اوراق بهاداری خواهد شد که قبلاً منتشر شده بود (همان منبع، 22).

2-7-1-2 عوامل سیاسی - نظامی

به تجربه ثابت شده که یکی از ویژگی‌های بورس، تأثیر فوری مسایل سیاسی روی معاملات است، به عنوان مثال احتمال به قدرت رسیدن یک جناح سیاسی تندرو که با دیدگاه های حاکم بر شرایط اقتصادی فعلی مخالف است و یا فوت ناگهانی یکی از مقامات بلندپایه یک کشور و یا ملی کردن تمام یا بخشی از دارایی‌های خاص، همگی می‌توانند جزو عوامل سیاسی موثر قرار بگیرند. هم چنین قطع رابطه سیاسی و اقتصادی با کشورها نیز می‌توانند بر قیمت سهام موثر باشند به خصوص اگر آن کشور روابط اقتصادی تنگاتنگی با کشور مورد نظر داشته باشد. مسایلی مثل جنگ و صلح روی قیمت‌های سهام تأثیر بسزایی دارند. نمونه بارز آن بحران 11 سپتامبر است که آثار آن را بر بازارهای مالی می‌توان مشاهده کرد. نمونه دیگر آن که چنانچه در کشوری جنگ باشد به علت اینکه مردم آن کشور بیشتر به دنبال حفاظت از جان و مال خود هستند معمولاً پس اندازهای خود را به صورت نقد و طلا و یا ارزهای معتبر نگهداری می‌کنند و دنبال سرمایه گذاری نیستند ولی برعکس در زمان صلح به دنبال سرمایه گذاری‌های مختلف و افزودن به سرمایه های خود می‌باشند (همان منبع، 21).

گانیه

گانیه معتقد است که برای یادگیری دو دسته شرایط وجود دارد: شرایط درونی و شرایط بیرونی. شرایط درونی که به آن مراحل یادگیری نیز می گویند، جریاناتی است که در هنگام یادگیری در درون یادگیرنده می گذرند. این مراحل عبارتند از انگیزشی، دریافتن، اکتساب، نگهداری، یادآوری، تعمیم هدف، عملکرد، و بازخورد. شرایط بیرونی یادگیری که به آنها رویدادهای آموزشی نیز گفته می شود، موقعیت های هستند که به وسیله معلم یا مربی فراهم می شوند تا یادگیرنده بتواند تحت آن شرایط مراحل یادگیری را بگذارند. در حقیقت کار معلم فراهم کردن شرایط بیرونی یادگیری که به آنها رویدادهای آموزشی نیز گفته می شود وموقعیتهایی هستند که به وسیله معلم یا مربی فراهم می شوند تا یادگیرنده بتواند تحت آن شرایط مراحل یادگیری را بگذراند. بنابراین کار معلم فراهم کردن شرایط بیرونی یادگیری برای تحقق یافتن مراحل درونی یادگیری است. به عبارت بهتر، رویدادهای آموزشی پیش بینی هایی هستند که هر معلمی در طرح درس خود برای انجام کارهای کلاسی صورت داده است. این شرایط عبارتند از جلب توجه، آگاه ساختن دانش آموزان از هدف، تحریک یادآوری آموخته های قبلی، ارائه محرک، فراهم ساختن راهنمایی یادگیری، فراخوانی عملکرد، فراهم ساختن بازخورد ارزیابی عملکرد و افزایش یادداری و انتقال.

2-1-27- بلوم

بلوم در نظریه یادگیری آموزشگاهی خود می کوشد تا متغیرهایی که موجب تفاوتهای افراد در پیشرفت تحصیلی می شوند را تعیین کند. وی معتقد است که اگر سه متغیری که مشخص کرده است، به دقت مورد توجه قرار گیرند، یادگیری در آموزشگاه ها به بهترین وجه صورت خواهد گرفت و آموزشگاه ها به سمت یک نظام آموزشی خالی از اشتباه قدم برخواهند داشت. این سه متغیر عبارتند از:

میزان تسلط دانش آموز بر پیش نیازهای مربوط به یادگیری مورد نظر

میزان انگیزشی که دانش آموز برای یادگیری دارد (یا می تواند داشته باشد).

میزان تناسب روش آموزشی با شرایط و ویژگی های دانش آموز (بلوم، 1982) .

2-1-28-عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

1ـ برنامه درسی را می توان به سه گروه “برنامه درسی مورد انتظار (آنچه که در فهرست دروس و یا هدف های یادگیری مندرج است)،” برنامه درسی اجرا شده “ (آنچه که معلمین عملاً تدریس می کنند در زبان پژوهش به آن اغلب فرصت یادگیری می گویند) و “ برنامه درسی فرا گرفته” (آنچه که کودکان واقعاً یاد می گیرند) تقسیم نمود. شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه تقاضای برنامه درسی در پیشرفت تحصیلی مؤثر است. به طور خلاصه می توان اظهار داشت که اگر دانش آموزان فرصت یادگیری چیزی را داشته باشند، معمولاً آن را فرا می گیرند و اگر این فرصت برای آنها فراهم نباشد، از یادگیری آن محروم خواهند شد. به عبارت دیگر ، هر چه میزان تقاضا در “ برنامه درسی مورد انتظار” با ثابت فرض کردن بقیه عوامل بیشتر باشد، کودکان بیشتر یاد خواهند گرفت.(ساروخانی،83)

بسیاری از کشورهای در حال توسعه دارای مراکز برنامه ریزی درسی هستند، گر چه در بسیاری از کشورها برنامه های درسی برای رهایی از نفوذ برنامه های قدرت های استعماری گذشته به صورت “ملی” تدوین شده اند، هنوز در برنامه های درسی برخی از کشورها این وضعیت وجود ندارد و یا آنکه در طرف دیگر طیف به آنچه که در دیگر کشورها کودکان برای یادگیری بخصوص در زمینه خواندن، ریاضیات و علوم دارند، توجه کافی مبذول نشده است.

دو مقوله باید مورد توجه قرار گیرد یکی تکنولوژی برنامه ریزی درسی  و دیگری عوامل تعیین کننده برنامه درسی ، بسیاری از عوامل مطالعات اندکی نیاز دارند که مراکز برنامه ریزی درسی باید به انجام آن توجه داشته باشند.(همان)

تجربه معلمان

معلمان با سابقه گرایش بیشتری به سمت پرورش مهارت های آموزشی و کلاس داری از خود نشان می دهند. آنها میزان وقتی را که برای امور اداری کلاس صرف می شود، کاهش می دهند. در بازگرداندن نظم به کلاس به سرعت عمل می کنند و روش تدریسی را برمی گزینند که وظایف بیشتری را بر دوش دانش آموزان قرار دهد. (آندرسون،1988) از این بررسی نتیجه می شود که باید تمام کوشش را به کاربست تا معلمین مجرب به طور یکسان در مناطق شهری حاشیه شهرها و مناطق روستایی به کار گرفته شوند و ترک خدمت و جابجایی تقلیل یابد البته این مسئله با حقوق معلمان و ارتقاء منزلت آنها ارتباط دارد.

2-1-30-آماده کردن درس و نمره دادن

معلمینی که برای آماده ساختن درس و همچنین نمره دادن تکالیف درسی و کار کلاس دانش آموزان وقت گذاری می کنند نسبت به معلمینی که این کار را انجام نمی دهند، دانش آموزان آنها نتایج بهتری کسب می نمایند. اگر در تربیت معلم بر این موضوع تأکید شود و اگر معلمین برای در آمد اضافی مجبور به کار اضافی نباشند انتظار می رود فرایند یادگیری بهبود یابد.

2-1-31- مهارت ها

معلمینی که در نظر دانش آموزان سخت گیرتر و متوقع تر هستند، معلمینی که توانایی برقراری سریع نظم را در کلاس درس دارا هستند، معلمینی که به روش نظام مند از کار خود ارزیابی می کنند و بر آنچه که یک دانش آموز یاد گرفته یا یادنگرفته در برابر همه آنچه باید یاد می گرفت به درستی واقفند و به دانش آموزانی که مطالب را در بار نخست یاد نگرفته اند، فرصت فراگیری مجدد را می دهند و معلمینی که به دانش آموزان کمک می کنند تا میزان اهمیت مطالب را پی ببرند و بتوانند بین مطالب اصلی و فرعی تمیز دهند، در معلمی موفق تر از معلمین دیگرند و دانش آموزان آنها از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردارند.

برخی از معلمین فداکار توانایی این را دارند که در محروم ترین مناطق دانش آموزان را به فراگیری مطالب تشویق نمایند. آوالوس (1986) در این زمینه مطالعاتی در چهار کشور آمریکای لاتین انجام داده است و آنان را گل های سرخ فرهنگی نامیده است. لیکن مطالعات بیشتری نیاز است تا بتوان به شیوه کار این گونه معلمان که نتایج بسیار خوبی را در کار با دانش آموزان محروم بدست می آیند پی برد.

2-1-32- تحصیلات عمومی

مطالعات لیا(1976) نشان می دهد که معلمینی که دارای مدارج تحصیلی بالاتری پس از دوره متوسطه می باشند نسبت به معلمینی که از مدارک تحصیلی پایین تر بر خوردارند موفقیت بیشتری داشته اند. البته این دستاورد برای مسئولان آموزش و پرورش کشورهایی که با کاهش بودجه آموزش و پرورش و با افزایش تعداد دانش آموزان روبرو هستند و مجبورند با گذراندن دوره های یک ساله برای فارغ التحصیلان سیکل اول یا دوم متوسطه آنها را برای تدریس در مدارس متوسطه آماده سازند، چندان تسلی بخش نیست.

2-1-33- تحصیلات در زمینه تعلیم و تربیت

پاسو (1976) هیچ گونه تفاوتی بین میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و طول دوره های آموزش تعلیم و تربیت معلمان آنها پیدا نکرده است. این نتیجه نشان می دهد که در محتوای دوره های تربیت معلم مشکلاتی وجود دارد. چه نوع فعالیت هایی برای تدریس/ یادگیری انواع مختلف هدف ها و وظایف آموزشی در موضوعات مختلف درسی مورد نیاز است؟ برخی از نتایج حاصله از فعالیت های معلمان که بر یادگیری دانش آموزان اثر بخش است قبلاً ارائه شد. از این گونه مطالعات است که محتوای قسمت های تربیتی دوره های تربیت معلم باید بیرون کشیده شود. این مطالعات همچنین نشان می دهد که می توان مدت زمانی را که به آموزش مطالب تعلیم و تربیت به معلمان اختصاص داده می شود کاهش داد مشروط بر آنکه انتخاب درستی از آنچه که برای معلمان ضرورت دارد، انجام شده باشد.

آموزش ضمن خدمت به صورت معمول است: دوره های کوتاه مدت یک هفته ای و آنچه که آموزش از طریق کار نامیده می شود.

در حالت دوم، معلمین در طی هفته به فعالیت خود یعنی تدریس در مدارس مشغول می شوند ولی در هفته یکبار (نصف روز یا تعطیل آخر هفته) به همراه معلمین مدارس همجوار در مرکز معلمان (یا در اتاقی از یکی از مدارس) دور هم جمع می شوند. آنها به بحث پیرامون مشکلات مشترک می پردازند و افرادی را نیز به عنوان ناظر یا راهنما به جلسات خود دعوت می کنند. گفته می شود که آموزش از نوع اول فقط دو برابر مدت آموزش اثر بخش است و بعد از آن ارزش خود را از دست می دهد. یعنی اگر طول دوره ضمن خدمت یک هفته باشد معلمین تا دو هفته آنچه را که آموخته اند در کلاس درس به کار خواهند بست و بعد از آن به شیوه گذشته عمل خواهند نمود. (فلوگر،1983) نشان داده است که اثرات آموزش از طریق کار بر روی فعالیت های معلمان (و یادگیری شناختی) ماندگارتر از اثرات آموزش به شیوه دوره های ضمن خدمت کوتاه مدت خواهد بود. در این زمینه نیز قبل از نتیجه گیری کلی باید پژوهش های بیشتری انجام گیرد.

عوامل فرهنگی- رفتاری

منظور از عوامل فرهنگی همان فرهنگ سرمایه‌گذاری حاکم بر افراد جامعه است. چنانچه در کشوری که بیشتر افراد در فکر سفته بازی باشند خوب طبیعتاً فرهنگ سرمایه‌گذاری ضعیف است.

چنانچه فرهنگ سرمایه گذاری ضعیف باشد طبیعتاً بازار سهام رونقی نخواهد داشت چون همه به فکر یک شبه پولدارش هستند ولی اگر فرهنگ سرمایه گذاری قوی باشد و مردم از طبیعت بازار سهام آگاهی داشته باشند به سازمان‌ها و شرکت‌ها و مؤسسات مالی آشنایی داشته باشند، بازار سهام در آن کشور رونق خواهد داشت.

هم چنین رفتارها و انتظارات سرمایه گذاران در قیمت سهام موثر است. قیمت‌های سهام معمولاً تجلی کننده‌ی انتظارات سهامداران و سرمایه گذاری در بازارهای اوراق بهادار می‌باشد به طوری که هر تصمیم و واقعه‌ای در مورد شرکت‌ها روی دهد که با انتظارات سرمایه گذاران مغایر باشد روی قیمت‌های سهام اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر اگر این خلاف انتظار جنبه مثبت داشته باشد قیمت‌های سهام افزایش می‌یابد. مثلاً اگر سرمایه‌گذاران انتظار رشد 5% در سود سهم را داشته باشند ولی اطلاعاتی دریافت کنند که بیشتر از 5% رشد سود خواهند داشت همین مسئله موجب افزایش قیمت آن سهام می‌شود و اگر خلاف انتظار جنبه منفی داشته باشد قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل یک مدل شناخته شده ارزشیابی قیمت سهام به تنزیل سودهای آینده استوار است. هم چنین تئوری انتظار عقلایی بر این نظر استوار است که مردم رفتار عقلایی دارند و بهترین عمل ممکن را انجام می‌دهند. به موجب این نظریه تصور مردم از آینده با توجه به همه اطلاعات در دسترس و هم چنین استنباط آن‌ ها از کارکرد اقتصاد شکل می‌گیرد. بر اساس نظریه انتظارات عقلایی، قیمت‌های سهام تجلی اطلاعات حال و انتظارات مربوط به آینده است. عامل مهمی که موجب تغییر قیمت‌ها می‌شود اطلاعات جدید است. در این بخش منظور ما از اطلاعات یعنی اطلاعاتی که کاملاً جدید است و خارج از حوزه شرکت است، مثل اطلاع از وضعیت سیاسی و تغییر قوانین بانک‌ها و … (همان منبع، 23).

2-7-2 عوامل درونی

منظور از عوامل درونی یعنی عواملی که در داخل شرکت بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارد و یا تصمیماتی که در داخل یک شرکت اتخاذ می‌شود و بر قیمت تأثیر می‌گذارد. این عوامل عبارتند از:

1- عایدی هر سهم (درآمد و سود) یا بازده هر سهم: عایدات هر سهم باعث تأثیر روی قیمت سهام می‌شود.

تعداد زیادی از تحقیقات انجام شده بر روی بورس‌های اوراق بهادار اروپایی و نیویورک، اثر انتشار خبر درج مربوط به سود حسابداری و سود تقسیم نشده می‌باشد. بازده هر سهم عبارت است از مجموع سود بعلاوه سود غیر نقدی و اضافه ارزش سهم در پایان سال مالی نسبت به اول دوره.

2- روند قیمت سهام در گذشته: قیمت سهام شرکت‌ها نیز مثل انسان‌ها به تدریج برای عموم شناخته می‌شوند. حسن شهرت یا سوء شهرت سهام یک شرکت به عوامل متعددی بستگی دارد ولی تأثیر این عوامل روی قیمت سهام منعکس می‌شود

به طوری که می‌بینید میزان فروش کالا ابتدا روندی فزاینده دارد ولی به تدریج که بازار اشباع می‌شود مقدار فروش نیز روند نسبتاً ثابتی پیدا می‌کند در این وضعیت دیگر نمی‌توان متوقع سودهای سرشار بود، به همین دلیل اکثر اهل فن و خبره در امر سرمایه گذاری روند منحنی عمر کالای یک شرکت را در تعیین قیمت سهام موثر می‌دانند (همان منبع، 24).

3- ساختار مالی شرکت: ساختار مالی یعنی اهمیت اقلام مختلف ترازنامه در مقایسه با یکدیگر. روابط میان اقلام ترازنامه از نظر سلامت مالی شرکت اهمیت زیادی دارند، مثلاً چنانچه بدهی‌های شرکت سررسید شده باشد اما موجودی وجوه نقد شرکت کفاف بدهی‌ها را نکند شرکت در زحمت خواهد بود. بنابراین بررسی مجموع دارایی‌های جاری نسبت به دیون جاری شرکت، نسبت سود به فروش شرکت، موجودی انبار و نسبت آن با میزان تولید و نظایر آن ساختار مالی شرکت را مشخص می‌کند. صحت و سلامت ساختار مالی یک شرکت در افزایش قیمت سهام آن شرکت تأثیر مثبت دارد.

4- تقاضا برای محصول: نوع کالا یا خدمتی که شرکت مورد نظر ارائه می‌دهد و کمیت و کیفیت مشتریان شرکت روی قیمت سهام آن تأثیر می‌گذارد. وقتی که شرکتی کالایی مصرفی تولید می‌کند که مورد نیاز همگان است بازار مصرف نسبتاً مطمئنی را برای محصول خود دارد (شرکت‌های نوشابه سازی نمونه بارز این گونه شرکت‌ها هستند) زیرا هم میزان مصرف کالا توسط یک فرد زیاد است و هم افراد زیادی آن را مصرف می‌کنند در مقابل کالایی مثل تراکتور را در نظر بگیرید که متقاضیان آن محدودترند و تکرار خرید آن به صورت یک کالای بادوام چند سالی به طول می‌ انجامد و ضمناً متقاضیان آن فقط کشاورزان صاحب زمینی هستند که آن‌ ها هم خریدشان محدود است. روشن است که سهام کارخانجات و شرکت‌های تولید کننده‌ی کالای مصرفی در غالب موارد بهتر از سهام کارخانجات تولیدی سنگینی و صنایع مادر هستند.

تحصیلات در زمینه تعلیم و تربیت

پاسو (1976) هیچ گونه تفاوتی بین میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و طول دوره های آموزش تعلیم و تربیت معلمان آنها پیدا نکرده است. این نتیجه نشان می دهد که در محتوای دوره های تربیت معلم مشکلاتی وجود دارد. چه نوع فعالیت هایی برای تدریس/ یادگیری انواع مختلف هدف ها و وظایف آموزشی در موضوعات مختلف درسی مورد نیاز است؟ برخی از نتایج حاصله از فعالیت های معلمان که بر یادگیری دانش آموزان اثر بخش است قبلاً ارائه شد. از این گونه مطالعات است که محتوای قسمت های تربیتی دوره های تربیت معلم باید بیرون کشیده شود. این مطالعات همچنین نشان می دهد که می توان مدت زمانی را که به آموزش مطالب تعلیم و تربیت به معلمان اختصاص داده می شود کاهش داد مشروط بر آنکه انتخاب درستی از آنچه که برای معلمان ضرورت دارد، انجام شده باشد.

آموزش ضمن خدمت به صورت معمول است: دوره های کوتاه مدت یک هفته ای و آنچه که آموزش از طریق کار نامیده می شود.

در حالت دوم، معلمین در طی هفته به فعالیت خود یعنی تدریس در مدارس مشغول می شوند ولی در هفته یکبار (نصف روز یا تعطیل آخر هفته) به همراه معلمین مدارس همجوار در مرکز معلمان (یا در اتاقی از یکی از مدارس) دور هم جمع می شوند. آنها به بحث پیرامون مشکلات مشترک می پردازند و افرادی را نیز به عنوان ناظر یا راهنما به جلسات خود دعوت می کنند. گفته می شود که آموزش از نوع اول فقط دو برابر مدت آموزش اثر بخش است و بعد از آن ارزش خود را از دست می دهد. یعنی اگر طول دوره ضمن خدمت یک هفته باشد معلمین تا دو هفته آنچه را که آموخته اند در کلاس درس به کار خواهند بست و بعد از آن به شیوه گذشته عمل خواهند نمود. (فلوگر،1983) نشان داده است که اثرات آموزش از طریق کار بر روی فعالیت های معلمان (و یادگیری شناختی) ماندگارتر از اثرات آموزش به شیوه دوره های ضمن خدمت کوتاه مدت خواهد بود. در این زمینه نیز قبل از نتیجه گیری کلی باید پژوهش های بیشتری انجام گیرد.

در برخی از کشورها آموزش ضمن خدمت اجباری نیست. نتایج مطالعات (اییا،1985) نشان می دهد که وقتی آموزش معلمان با فعالیت های عملی توام باشد (نظیر تولید مواد آموزشی، ساختن ابزار ارزیابی) موفقیت آنها در امر تدریس بیشتر از معلمانی است که دوره های آموزشی را ندیده اند و یا دوره هایی را گذرانده اند که صرفاً جنبه نظری داشته است.

در بسیاری از کشورها هنگامی که معلمین در کلاس های ضمن خدمت شرکت می کنند دانش آموزان آنها تعطیل می شوند و به این ترتیب برای شرکت معلمان در این گونه کلاس ها هیچ گونه پرداخت اضافی صورت نمی گیرد. در برخی از کشورها نیز برای شرکت معلمان در دوره های ضمن خدمت حق الزحمه هزینه سفر و مأموریت پرداخت می شود که می توانند بسیار پرهزینه باشد.

(کارول،1988)پیشنهاد می شود که آموزش ضمن خدمت یا از طریق کار اجباری و حق الزحمه ای هم بابت آن پرداخت میگردد. این دوره ها لازم است به جنبه های عملی بیشتر توجه کنند و بر آموزش از طریق کار بیشتر تأکید شود.

1ـ مدت زمان تحصیل در مدرسه و منزل ، مدت زمانی که به آموزش اختصاص داده می شود در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نقش زیادی دارد. بطور کلی هر چه کودکان زمان بیشتری صرف مطالعه نمایند. با ثابت نگهداشتن بقیه عوامل مطالب بیشتری فرا خواهند گرفت. تعداد روزهای مفید سال تحصیلی بین کشورها از 120 روز تا 240 روز در نوسان است. تعداد ساعات آموزش روزانه 2 تا 7 ساعت می باشد. سن ورود به مدرسه از 4 سالگی تا 7 سالگی و (حتی بیشتر) تغییر می کند. بنابراین برای کودکانی که تا سن 14 سالگی در مدرسه می مانند ، تعداد ساعات آموزش می تواند بین 4000 تا 10000 ساعت در نوسان باشد.

باید توجه داشت که تعداد ساعات واقعی که به امر آموزش اختصاص داده می شود ممکن است با آنچه که بر روی کاغذ می آید متفاوت باشد. کشورهای زیادی وجود دارد که در آنها سال تحصیلی رسماً 240 روز است ولی در عمل دانش آموزان 30 روز از سال تحصیلی را به دلیل تعطیلات عمومی دیدار شخصیت ها و غیبت معلمین ناشی از بیماری، فوت و ازدواج خانواده، شرکت در کلاس های ضمن خدمت و غیره آزاد هستند. بنابراین تعداد روزهای واقعی تحصیل به مراتب کمتر خواهد بود. حضور معلم در مدرسه مسئله ای است که نیاز به توجه ویژه دارد. در برخی از کشورها اقداماتی باید صورت گیرد (برای نمونه، دخالت دادن انجمن محلی یا والدین در مدیریت مدرسه) تا معلمان برای تدریس در مدارس حضور پیدا کنند.

در خصوص مدت زمانی که باید به آموزش هر ماده درسی اختصاص یابد و اینکه چند ساعت در هفته و برای مدت چند سال یک ماده درسی باید آموزش داده شود، مطالعات زیادی مورد نیاز است.(همان)