18

1-9-3- فرآیند تغذیه…………………………………………………………………………………….. 19

1-9-3-1- نفوذ…………………………………………………………………………………………… 19

1-9-3-2- سطح صفر جریان……………………………………………………………………………. 19

1-9-3-3- عمق ناحیه ریشه………………………………………………………………………….. 20

1-9-3-4- نفوذ خالص، زهکشی یا نفوذ عمقی……………………………………………………. 20

1-9-3-5- ناحیه غیر اشباع…………………………………………………………………………….. 20

1-9-4- عوامل موثر بر میزان تغذیه ……………………………………………………………………. 21

1-9-4-1- عوامل اقلیمی ……………………………………………………………………………….. 21

1-9-4-2 – زمین شناسی و خاک……………………………………………………………………… 22

1-9-4-3- توپو گرافی ……………………………………………………………………………………. 22

1-9-4-4- هیدرولوژی……………………………………………………………………………………. 22

1-9-4-5-پوشش گیاهیو کاربری اراضی……………………………………………………………. 23

1-9-5- روش­های تخمین میزان تغذیه ………………………………………………………………….. 24

1-9-5-1- مدل­های بیلان آب در ناحیه غیر اشباع……………………………………………………… 25

1-9-5-1- 1- مدل­های حل معادله بیلان در ناحیه ریشه………………………………………………. 25

1-9-5-1- 2- مدل­های حل معادله بیلان بر اساس معادله ریچارد…………………………………….. 26

1-9-5-2- مدل­های حوزه آبخیز…………………………………………………………………………… 27

1-9-5-3- مدل­های آبهای زیرزمینی……………………………………………………………………. 27

1-9-5-4- اندازه گیری مستقیم…………………………………………………………………………. 28

1-9-5-5- استفاده از ردیاب های شیمیایی………………………………………………………….. 28

1-9-5-6- استفاده از ردیاب گرمایی ………………………………………………………………….. 28

فصل دوم – سابقه تحقیق

2- سابقه تحقیق بطور مختصر…………………………………………………………………………. 30

2- 1- تحقیقات انجام شده در خصوص ریز مقیاس­نمایی مدل­های جهانی به منظور شبیه سازی متغیرهای اقلیمی در خارج از کشور…..30

2- 2- تحقیقات انجام شده در خصوص ریز مقیاس­نمایی مدل­های جهانی به منظور شبیه سازی متغیرهای اقلیمی در داخل کشور…..33

2-3- تحقیقات انجام شده در خصوص اثر سناریوهای تغییر اقلیم روی منابع آب خصوصا آب­های زیرزمینی در خارج از کشور……35

2-4- تحقیقات انجام شده در خصوص اثر سناریوهای تغییر اقلیم روی منابع آب خصوصا آب­های زیرزمینی در داخل کشور…..39

2-2- جمع بندی ……………………………………………………………………………………….. 40

فصل سوم – مواد و روشها

3-1- موقعیت جغرافیایی و سیاسی منطقه…………………………………………………………. 42

3-2- ویژگیهای طبیعی دشت کرمان………………………………………………………………….. 42

3-3- موقعیت آبخوان کرمان …………………………………………………………………………… 43

3-4- کاربری اراضی در آبخوان کرمان ………………………………………………………………… 44

3–5- بررسی متغیر­های اقلیمی دشت کرمان …………………………………………………….. 44

3-6- وضعِیت منابع آبِی محدوده مطالعاتِی………………………………………………………….. 47

3-2- روش تحقیق …………………………………………………………………………………… 47

3-2-1- داده مورد استفاده در این تحقیق ………………………………………………………… 47

3-2-1-1- داده­های هوا شناسی و هیدرولوژی ………………………………………………….. 47

3-2-1-2- داده های خاکشناسی ………………………………………………………………… 47

3-2-2- مدل­های مورد استفاده در این رساله…………………………………………………….. 48

3-2-2-1- مدل گردش عمومی جو – اقیانوس CGCM_{1………………………………………..}

3-2-2-2- مدل گردش عمومی جو – اقیانوس HadCM3………………………………………

3-2-2-3- مدل SDSM…………………………………………………………………………….

3-2-3- مدل HHELP……………………………………………………………………………..

3-2-3- انتخاب دوره پایه و دوره­های آتی……………………………………………………… 52

3-2-4- داده­های هواشناسی در دوره پایه (1990- 1961) ………………………………… 53

3-2-5- داده­های متغیرها پیش­بینی­کننده ( مدل­های جهانی و NCEP)……………………… 53

3- 2-6- ریزمقیاس­نمایی خروجی مدل­های جهانی با استفاده ازمدل ریزمقیاس­نمایی…… 54

3-2-7- ریز مقیاس­نمایی دما، بارش و تشعشعات خورشیدی ………………………….. 57

3-2-7-1- منوی تنظیمات………………………………………………………………………. 58

3-2-7-2-کنترل کیفیت داده­ها………………………………………………………………… 59

3-2-7-3- تبدیل داده ………………………………………………………………………….. 60

-2-3-7-4- انتخاب متغیرها…………………………………………………………………….. 60

3-2-7-5- مرحله­ی کالیبراسیون وارزیابی مدل……………………………………………… 61

3-2-8- بهینه سازی تعداد دفعات شبیه سازی ……………………………………………… 62

3-2-9- شبیه سازی- متغیرهای اقلیمی در دوره­های آینده……………………………….. 63

3-2-10- مقایسه گرافیکی داده ها……………………………………………………………. 63

3-2-11- آنالیز مقادیر حداکثر………………………………………………………………….. 63

3-2-11-1- توزیع تجربی……………………………………………………………………… 64

3-2-11-2- مقادیر حداکثر تعمیم یافته……………………………………………………. 64

3-2-11-3- توزیع گمبل……………………………………………………………………… 65

3-2-11-4- تابع نمایی توسعه یافته(Streched Exponential)………………………….. 66

3-2-12- بزرگ­مقیاس­نمایی………………………………………………………………….. 66

3-2-13- روش ارزیابی مدل……………………………………………………………….. 67

3-2-14- معیار ارزیابی روش …………………………………………………………… 67

3-2-15- معادلات کریجنگ و عکس فاصله ……………………………………………. 67

3-2-16- تخمِین مِیزان تغذِیه با استفاده از مدل HELP……………………………….

3-2-17- داده­های موردنیاز مدل HELP ………………………………………………..

3-2-18- بررسی پارامترهای نگهداشت رطوبت خاک در مدل HElP……………….

3-2-19- ضریب هدایت هیدرولیکی خاک غیراشباع ………………………………… 72

3-2-20- ضریب هیدرولیکی در منطقه دارای پوشش گیاهی………………………. 74

3-2-21- محاسبه ضریب تبخیر………………………………………………………… 74

33-2-22- ویژگی رطوبتی و هدایت هیدرولیکی برخی خاک­ها مورد استفاده در مدل HELP….

3-2-23- تعیین شاخص سطح برگ و حداکثر عمق تبخیروتعرق…………………… 75

3-2-24- نحوه اندازه گیری داده های خاک شناسی مورد نیاز مدل در این تحقیق…. 76

3-2-24-1- تعیین بافت خاک………………………………………………………….. 77

3-2-24-2- اندازه گیری رطوبت ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی…………………… 80

3-2-24-3- اندازه گیری جرم مخصوص ظاهری……………………………………… 81

3-2-24-4- تخلخل خاک………………………………………………………………… 83

3-2-24-5- اندازه گیری ضریب نفوذ پذیری خاک(k)………………………………….. 83

3-2-25- حل معادلات در مدل HELP……………………………………………………

3-2-25-1- پیش­بینی یخزدگی خاک………………………………………………….. 87

3-2-25-2- ذوب و انباشت برف……………………………………………………… 88

3-2-25-3- گیرش گیاهی……………………………………………………………… 90

3-2-25-4- محاسبه تبخیروتعرق پتانسیل…………………………………………….. 91

3-2-25-5- تبخیر از سطح…………………………………………………………… 93

3-2-25-6- نفوذ ……………………………………………………………………….. 96

3-2-25-7- تبخیر از آب درون خاک……………………………………………………… 97

3-2-25-8- تعرق از طریق گیاه ………………………………………………………… 99

3-2-25-9- تبخیر و تعرق ………………………………………………………………… 99

3-2-25-10- رشد گیاه :…………………………………………………………………… 100

3-2-25-11- حرکت آب در لایه­های زیرین خاک ……………………………………….. 104

3-2-25-12- حرکت عمودی آب …………………………………………………………… 106

3-2-325-13- میزان زهکشی از لایه های خطی خاک( با نفوذ پذیری کم)……….. 108

3-2-25-14- جریانهای زیر سطحی ……………………………………………………….. 109

3-2-25-15- دلایل انتخاب مدلHELP دراین تحقیق……………………………………….. 109

فصل چهارم – نتایج

4-1- شبیه سازی متغیر­های اقلیمی……………………………………………………. 111

4-1-1- شاخص­های دمایی……………………………………………………………… 111

4-1-1-1- انتخاب متغیرهای مستقل جهت پیش­بینی شاخص­های دمایی…………… 111

4-1-1-2- کالیبره كردن مدل SDSM …………………………………………………….

4-1-1-3- بهینه سازی تعداد دفعات شبیه سازی……………………………………. 113

4-1-1-4- ارزیابی مدل برای شاخص های دمایی…………………………………….. 113

4-1-1-5- بررسی مقایر حدی شاخص های درجه حرات …………………………. 124

4-1-1-6- شبیه سازی شاخص های دمایی در دوره ارزیابی ……………………. 128

4-1-1-7- شبیه سازی شاخص­های دمایی در دوره پایه با استفاده از داده­های بازسازیشده…..129

4-1-1-8- شبیه سازی شاخص های دمایی در دورة پایة…………………………. 129

4-1-1-9- شبیه سازی شاخص های دمایی در دوره­های آتی ……………….. 135

4-1-1-10- انتخاب مناسب­ترین مدل و سناریو به منظور شبیه سازی درجه حرارت……139

4-1-2- شبیه سازی بارش …………………………………………………………. 141

4-1-2-1- انتخاب متغیر های پیش­بینی­کننده مناسب …………………………….. 143

4-1-2-2- کالیبره كردن مدل SDSM ……………………………………………….

4-1-2-3- بررسی معیار­های توانایی مدل در شبیه­سازی در دوره ارزیابی………… 147

4-1-2-3- 1- معیارهای گرافیکی……………………………………………………….. 147

4-1-2-3- 2- ویژگی­های آماری داده­ها دوره ارزیابی…………………………………. 148

4-1-2-4- شبیه سازی بارش در دوره پایه (1990-1961)……………………….. 150

4-1-2-5- شبیه سازی بارش در دوره های آتی ……………………………………. 151

4-1-2-6- انتخاب مدل و سناریو مناسب …………………………………………….. 153

4-1-3- شبیه سازی تشعشات خورشیدی ……………………………………. 153

4-1-3-1- انتخاب متغیرهای پیش­بینی کننده مناسب…………………………. 156

4-1-3-2- کالیبره كردن مدل SDSM ……………………………………………….

4-1-3-3- بررسی معیار­های ارزیابی مدل در دوره ارزیابی …………………….. 159

4-1-3-3- 1- معیارهای گرافیکی…………………………………………………… 159

4-1-3-3-2- ویژگی­های آماری دوره ارزیابی……………………………………….. 161

4-1-3-4- شبیه سازی تشعشات در دوره پایه و دوره­های آتی………………. 162

4-1-3-5- انتخاب سناریوی مناسب برای شبیه سازی تشعشات خورشیدی… 164

4-2 – بررسی ویژگی­های هیدرولوژیکی دشت و آبخوان کرمان ……………….. 166

4-2-1- بررسی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت کرمان …………….. 167

4-2-1-2- بررسی تغییرات مکانی عمق سطح ایستابی آبخوان کرمان………. 171

4-2-2 – بررسی وضعیت عمق سنگ بستر در دشت کرمان ………………….. 175

4-3- بررسی میزان تغذیه در دشت کرمان………………………………………. 177

4-3- 1- بررسی ویژگی­ پروفیل­ها و لایه­های خاک……………………………… 179

4-3-2- بررسی رابطه بین ضریب هیدرولیکی و بافت خاک …………………… 180

4-3-3- محاسبه میزان تغذیه در هریک از پروفیل­ها …………………………….. 180

4-3-4- بررسی میزان تغذیه تحت سناریوهای مختلف عمق تبخیر وتعرق و شاخص سطح برگ…..185

4-3-5- بررسی تغییرات مکانی تغذیه ………………………………………….. 188

4-3-6- محاسبه میانگین وزنی تغذیه ………………………………………….. 194

فصل پنجم – بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5- بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………. 199

5-1- ریزمقیاس­نمایی و شبیه سازی شاخص­های دمایی ………………………. 200

5-2- ریزمقیاس­نمایی و شبیه سازی بارش …………………………………… 202

5-3- ریزمقیاس­نمایی و شبیه سازی تشعشات خورشیدی……………………. 204

5-4- بررسی روند تغییرات سطح آب زیر زمینی …………………………………….. 204

5-5- بررسی میزان تغذیه در دشت کرمان در شرایط فعلی و آتی………………… 205

5-6- نتیخه گیری نهایی………………………………………………………………. 210

5-6- پیشنهادات ………………………………………………………………………. 210

فهرست منابع مورد استفاده …………………………………………………………. 212

چکیده:

در مناطق خشک و نیمه­خشک میزان زیادی از آب مورد نیاز بخش­های مختلف از طریق منابع آب زیرزمینی تامین می­شود. در چند دهه اخیر بهره­برداری بی­رویه باعث کاهش کمیت وکیفیت این منابع شده است. با گرم شدن تدریجی کره زمین و وقوع پدیده تغییر اقلیم بر شدت این معضل افزوده خواهدشد. بنا براین پیش­بینی اثر تغییر اقلیم بر میزان تغذیه آب­های زیرزمینی نقش بسیار مهمی درمدیریت این منابع در آینده خواهد داشت. در این تحقیق از دو مدل جهانی گردش عمومی جو، CGCM1 و HadCM3 تحت سناریوی A2 و B2 به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر میزان تغذیه آب­های زیرزمینی آبخوان کرمان در دهه­های 2020، 2050 و2080 نسبت به دهه پایه 1970 استفاده شد. به منظور ریز مقیاس نمایی از مدل SDSM استفاده شد. نتایج حاصل از ریز مقیاس نمایی در دوره پایه نشان داد، داده­های حاصل از سناریوی A2 مطابقت بیشتری با داده­های مشاهده­ای دارند. تحت این سناریو در منطقه مورد مطالعه متوسط درجه حرارت سالانه در دهه­های آتی نسبت به دوره پایه به ترتیب 5/1، 8/2 و 5/4 درجه سانتی­گراد افزایش و بارش سالانه 1/8-، 1/15- و 18- درصد کاهش می­یابد. به منظور شبیه سازی میزان تغذیه در دوره پایه و دوره­های آتی از مدل HELP استفاده شد. همچنین جهت بررسی تغییرات مکانی تغذیه از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش زمین آماری کریجینگ بهره گرفته شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، میزان تغذیه در دوره پایه و دهه­های آتی به ترتیب برابربا 86/1، 68/1، 58/1 و56/1 میلیمتر در سال است. درصد تغییرات تغذیه در دوره­های آتی مذکور نسبت به دوره پایه به ترتیب 6/9-، 1/15- و 6/15- درصد می­باشد. تغییرات مکانی تغذیه در آبخوان مذکور در دوره پایه و دوره­های آتی­ به­ترتیب از ( 12-0) و (5/8-0) میلیمتر در سال، معادل( 5/8 – 0) و (4/7-0) درصد کل بارش سالانه متغیراست. میزان تغذیه در این آبخوان از سمت جنوب و جنوب غربی به سمت شمال و شمال شرقی کاهش می­یابد.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

در چند دهه اخیر رشد جمعیت، افزایش فعالیت­های اقتصادی، توسعه صنایع و کارخانه­ها از یکطرف و تغییر کاربری اراضی خصوصا تخریب جنگل­ها و مراتع ازطرف دیگر باعث افزایش گازهای گلخانه­ای شده­است. افزایش گاز­های گلخانه­ای به دنبال خود تغییرات اقلیمی خصوصا گرم شدن کره زمین را درپی خواهدداشت (صمدی و همکاران، 2011). افزایش درجه حرارت ازسال1860 تاکنون حدود 6/0 درجه سانتی­گراد می­باشد و پیش­بینی می­شود در آستانه سال 2100 میلادی دمای کره زمین بین 2 تا 4 درجه سانتی­گراد نسبت به دوره 1850تا1950 افزایش یابد }هیئت بین دول تغییر اقلیم IPCC)[1]) ،2007}. یکی از مهمترین عواقب تغییر اقلیم اثراتی است که در اکوسیستم های طبیعی می­گذارد. این خود سبب تغییر در میزان تولید و خدمات این منابع و در نهایت منافع حاصل ازآنها می­گردد. از جمله می­توان به تغییر درکیفیت وکمیت منابع آب، وضعیت جنگل ها و مراتع، فضای سبز ،حیات وحش، آبزیان و… اشاره نمود (جانا و ماجومدِیر[2]، 2010) . یکی از نگرانی­های اصلی متخصصین شاخه های مختلف علوم، در خصوص تغییر اقلیم، اثراتی است که بر منابع آب دارد چرا که این ماده حیاتی در کلیه فعالیت های انسانی مورد نیاز است (فانگ[3] و همکاران، 2011 ). با توجه به اهمیت این پدیده در سطح جهان در سال 1988 هیئت بین دول تغییر اقلیم (IPCC) توسط سازمان هواشناسی جهان ([4]WMO ) و برنامه محیط زیست سازمان ملل ([5]UNEP) تاسیس شد. وظیفه این هیئت، شناخت تمام جنبه­های پدیده تغییر اقلیم در سطح جهان است ((IPCC.,2007. تاثیرات منفی این پدیده در آینده به سبب نگرش جوامع بر توسعه سریع صنعت، اقتصاد و همچنین توجه كمتر به محیط­زیست می­تواند با نرخ رشد بیشتری نسبت به گذشته افزایش یابد. مهمترین متغیرهای اقلیمی که بطور مستقیم تحت تاثیرتغییر اقلیم قرار می­گیرند، عبارتند از بارش، درجه حرارت و تشعشات خورشیدی (صمدی و همکاران، 1388). از آنجا که این متغیرها مهمترین ورودی­های اکوسیستم های طبیعی، خصوصا حوزه­های آبخیز می­باشند، هر نوع تغییری در این متغیرها می­تواند میزان عملکرد و ساختار اکوسیستم­ها طبیعی را تحت تاثیر قرار دهد. بدون شک میزان آب قابل دسترس در یک حوزه آبخیز از نظر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و… حساسترین و با اهمیت­ترین فاکتوری است که تحت تاثیر تغییر اقلیم قرار می­گیرد. بنابراین بررسی اثر تغییر اقلیم روی این ماده حیاتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آب­های زیرزمینی یکی از عمده ترین منابع آب شیرین جهان هستند. این منابع بعد از یخچالها دومین منبع آب شیرین در جهان محسوب می­شوند. نیاز آبی حدود یک سوم جمعیت جهان وابسته به این منبع آبی است و بیش از ٧٠ درصد آن نیز به مصرف کشاورزی می رسد (هیلی[6]، 2010). در مناطق خشک و نیمه­خشک دسترسی به منابع آب عمدتا از طریق آب های زیر زمینی (در بعضی مناطق مانند جنوب شرق ایران بیش از 90 درصد آب مورد استفاده در بخش­های مختلف ازمنابع آب زیر زمینی تامین می شود) امکان پذیر است (شرکت سهامی آب منطقه­ای کرمان، 1390). اما استفاده بی رویه از مخازن آب زیرزمینی باعث شده است كه میزان تغذیه آبخوانها جوابگوی برداشت نباشد. امروزه افت شدید سطح آب­های زیرزمینی در اکثر نقاط جهان ، بویژه آفریقای شمالی، آسیای مرکزی و جنوبی ، خاور میانه ، شمال چین ، آمریکای شمالی و استرالیا و بطور محلی در دیگر مناطق جهان مشاهده می­گردد. کسری حجم مخزن آب زیرزمینی جهان سالانه بین ٧٥٠ تا ٨٠٠ میلیارد متر مکعب گزارش شده است (سبزواری، 1389). افت سطح آب های زیر زمینی در مناطق خشک و نیمه خشک کشورایران بسیارنگران کننده است. بطوری که در استان کرمان افت آب زیرزمینی بالغ بر یک متر در سال است. بعنوان مثال در دشت های رفسنجان، سیرجان ،کرمان وزرند، متوسط افت سالانه آبهای زیر زمینی بین8/0تا 5/1متر در سال می­باشد. افت آب های زیر زمینی علاوه بر کاهش منابع آبی عوارض متعددی از قبیل نشست زمین، خشک شدن باغات کشاورزی،کاهش کیفیت منابع آبی (شور شدن) مهاجرت روستائیان و…را در پی خواهد داشت (شرکت سهامی آب منطقه­ای استان کرمان، 1387). در منطقه رفسنجان و سیرجان به ازای هر 10 متر افت سطح آب زیرزمینی، سطح زمین بترتیب حدود 42 و27 سانتیمتر نشست می نماید (شرکت سهامی آب منطقه ای کرمان، 1381). بنا براین بررسی و پیش­بینی وضعیت مِیزان تغذِیه منابع آب زیر زمینی تحت تاثیر تغییر اقلیم با توجه به شکننده بودن این اکوسیستم ها از اهمیت دوچندانی برخوردار است. اهمیت این موضوع تا حدی است که سایت اخبار علمی روز در تاریخ 23 آوت 2007 اعلام کرد که “تغییر اقلیم به زیر زمین می رود”. در سال 2007 هیئت بین دول تغییر اقلیم عدم توجه اثر تغییر اقلیم روی منابع آب زیرزمینی را گزارش نمود، به همین دلیل در چند سال اخیر بررسی اثر تغییر اقلیم روی منابع آب زیرزمینی در دستور کار محققین در اقصی نقاط جهان قرار گرفته­است (کروسبی[7]و همکاران، 2013). در همین راستا هدف از این تحقیق بررسی روند تغییرات بارش، دما و تشعشات خورشیدی تحت تاثیر سناریوهای تغییر اقلیم و همچنین بررسی اثر تغییرات این متغیرها در میزان تغذیه آبهای زیر زمینی ( ناشی از بارش مستقیم) در دشت کرمان به عنوان نماینده مناطق خشک و نیمه خشک می­باشد. که نتایج آن می­تواند چراغ راهی برای کلیه برنامه ریزان و سیاست گذاران بخش آب ،کشاورزی و منابع طبیعی به منظور سازگاری و مقابله با پدیده تغییر اقلیم در آِینده باشد.

2-1- تغییر اقلیم

1-2-1- تعریف تغییر اقلیم

هر نوع تغییر دراز مدت در متغیرهای اتمسفری ناشی از هر گونه پدیده­ای طبیعی یا غیرطبیعی که بازه زمانی آن بین چندین دهه تا میلیون ها سال طول بکشد تغییر اقلیم می­نامند (جانا و ماجومدیر، 2010). در تعریفی دیگر افزایش گازهای گلخانه­­ای نظیر دی اکسید کربن، متان، اکسید ازت کلرو فلور، بخارآب،ناشی از فعالیت­های انسانی و در نتیجه گرم شدن کره زمین را به تغییر اقلیم تعبیر می نمایند (فانگ و همکاران، 2011؛ مساح­بوانی، 1385). آنچه که مهم است تغییر اقلیم را نباید با خشکسالی یا تغییر متغیرهای آب و هوایی در یک مدت زمان کوتاه اشتباه گرفت، آنچه که در تعریف تغییر اقلیم مهم است همان تغییر دراز مدت متغیر­های اقلیمی می­باشد. بعنوان مثال حداقل مدت زمان برای اینکه ببینیم تغییر اقلیم صورت گرفته است یا نه یک دوره 30ساله است (فانگ و همکاران، 2011).

2-2-1- عوامل موٌثر در تغییر اقلیم

2-2- پری بیوتیک­ها………………………………………………. 19

2-2-1- اثر پری بیوتیک­ها بر عملکرد جوجه­های گوشتی…….. 20

2-2-2- اثر پری بیوتیک­ها بر قابلیت هضم و جذب مواد مغذی… 21

2-2-3- اثر پری بیوتیک­ها بر جمعیت میکروبی روده…………… 23

2-2-4- اثر پری بیوتیک­ها بر میزان کلسترول سرم…………….. 24

2-2-5- اثر پری بیوتیک­ها بر مرفولوژی روده……………………. 25

2-2-6- اثر پری بیوتیک­ها بر آلودگی­های محیطی……………… 26

2-3- پروبیوتیک­ها………………………………………………… 27

2-3-1- تعریف پروبیوتیک ………………………………………..27

2-3-2- مکانیسم عمل پروبیوتیک­ها…………………………… 28

2-3-3- خصوصیات و مزایای پروبیوتیک­ها………………………. 29

2-3-4- تفاوت آنتی بیوتیک­ها با پروبیوتیک­ها…………………… 30

2-3-5- تأثیر پروبیوتیک­ها بر عملکرد جوجه ­های گوشتی…….. 31

2-3-6- اثر پروبیوتیک­ها بر وزن نسبی اندام­های گوارشی و طول رودة كوچك….33

2-3-7- اثرپروبیوتیک­ها برکاهش کلسترول سرم………………. 33

2-3-8- اثر پروبیوتیک­ها برسیستم ایمنی………………………. 34

2-3-9- اثر پروبیوتیک ها برمرفولوژی روده…………………….. 36

2-4- چای کامبوچا……………………………………………… 38

2-4-1- طرز تهیه چای کامبوچا………………………………… 42

2-4-2- خواص ضد میکروبی چای کامبوچا…………………… 44

2-4-3- اثر چای کامبوچا بر سیستم ایمنی…………………. 46

2-5- چای سبز…………………………………………………. 47

2-5-1-ترکیبات شیمیایی برگ سبز چای…………………….. 50

2-5-1-1-کاتشین­ها………………………………………………. 53

2-5-1-2- میرستین، کوئرستین و کامپفرول………………….. 54

2-5-1-3- تانن­ها………………………………………………….. 55

2-5-1-4- تئانین………………………………………………….. 55

2-5-2- خواص آنتی اکسیدانی چای سبز …………………….56

2-5-3- خواص ضد باکتریایی چای سبز………………………. 57

2-5-4- خواص ضد ویروس چای سبز …………………………..58

2-5-5- اثر چای سبز در کاهش سطح کلسترول پلاسما…… 59

2-5-6- اثر چای سبز بر وزن اندام­های گوارشی و خصوصیات لاشه…61

2-5-7- اثر چای سبز بر عملکرد طیور………………………….. 62

2-5-8- اثر چای سبز روی کیفیت تخم مرغ…………………… 66

فصل 3…………………………………………………………….. 68

مواد و روشها…………………………………………………….. 68

3-1- مکان و زمان آزمایش……………………………………… 68

3-2- آماده سازی سالن………………………………………… 68

3-3- مدیریت پرورش……………………………………………… 68

3-4- ترکیب جیره…………………………………………………. 69

3-5- تیمارهای آزمایش اول……………………………………. 70

3-6- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایش اول…………… 70

3-7- تیمارهای آزمایش دوم………………………………………. 70

3-8- کلیاتی در مورد نحوه اجرای آزمایش…………………….. 71

3-9- متغیرهای اندازه گیری شده در مزرعه برای آزمایش دوم…71

3-9-1- افزایش وزن بدن………………………………………….. 71

3-9-2- خوراک مصرفی…………………………………………… 72

3-9-3- ضریب تبدیل غذایی……………………………………… 72

3-9-4- تلفات……………………………………………………… 72

3-9-5- کشتار جهت تفکیک لاشه ……………………………..73

3-9-6- تهیه نمونه برای بررسی­های مرفولوژی روده و تثبیت نمونه ­های روده….73

3-9-6-1- محلول ثابت کننده کلارک (Clark’s Fixative)………..74

3-9-6-2- محلول بافر فسفات سالین (P.B.S)…………………. 74

3-9-7- تزریق گلبول قرمز گوسفند و خونگیری جهت تعیین پاسخ سیستم ایمنی…74

3-9-8- خونگیری جهت تعیین کلسترول، تری گلیسیرید و HDL سرم…..74

3-9-9- تهیه جیره­های حاوی مارکر به منظور تعیین قابلیت هضم ایلئومی……75

3-9-10- جمع آوری نمونه مدفوع جهت تعیین قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذی…75

3-10- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایشگاه…………… 75

3-10-1- اندازه گیری کلسترول سرم…………………………… 75

3-10-2- اندازه گیری تری گلیسیرید…………………………… 75

3-10-3- اندازه گیری کلسترول-HDL……………………………..

3-10-4- تعیین عیار پادتن تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند………76

3-10-5- تجزیه شیمیایی نمونه ­ها………………………….. 76

3-10-6- ماده خشک………………………………………….. 77

3-10-7- انرژی خام………………………………………………. 77

3-10-8- پروتئین خام…………………………………………….. 77

3-10-9- اندازه گیری اکسید کروم در نمونه خوراک و مدفوع…..78

3-10-9-1- وسایل لازم…………………………………………. 78

3-10-9-2- مواد شیمیایی لازم ……………………………….78

3-10-9-3- روش کار…………………………………………….. 79

3-10-9-4- محاسبات………………………………………….. 79

3-10-10- اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی……..79

3-10-11- اندازه گیری ابعاد پرزهای رودة كوچك و عمق كریپت ها………80

3-10-12- محلول رنگ آمیزی PAS……………………………

3-11- مدل آماری طرح……………………………………….. 81

فصل 4………………………………………………………….. 82

نتایج و بحث …………………………………………………… 82

آزمایش اول…………………………………………………….. 82

4-1- عملکرد جوجه­ های گوشتی………………………….. 82

4-2- پارامترهای خونی………………………………………. 88

4-3- وزن نسبی اندم­های گوارشی درسن 42 روزگی…….91

4-4- نتیجه گیری……………………………………………… 92

آزمایش دوم……………………………………………………..93

4-5- عملکرد جوجه­ های گوشتی…………………………… 93

4-5-1- وزن بدن……………………………………………….. 93

4-5-2- مصرف خوراک…………………………………………. 97

4-5-2- مصرف خوراک …………………………………………100

4-6- پارامترهای خونی……………………………………….. 103

4-7- قابلیت هضم و جذب مواد مغذی………………………. 107

4-8- ارزیابی سیستم ایمنی………………………………… 109

4-9- وزن نسبی اندام­های گوارشی…………………………. 112

4-10- اثر گروه­های آزمایشی بر روده باریک…………………. 114

4-10-1- ارتفاع پرز، عرض پرز، عمق کریپت و نسبت ارتفاع به عمق کریپت…..114

4-10-2- وزن و طول نسبی روده باریک……………………… 120

4-11- نتیجه گیری…………………………………………….. 124

4-12- پیشنهادات………………………………………………. 125

فصل 5…………………………………………………………… 126

منابع…………………………………………………………….. 126

چکیده:

با توجه به آزمایش مقدماتی به منظور تعیین بهترین سطح استفاده از چای کامبوچا بر عملکرد و تعیین سطح 20 درصد به عنوان سطح مطلوب، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثرات چای کامبوچا به همراه آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز بر عملکرد، فراسنجه­های خونی، قابلیت هضم مواد مغذی، سیستم ایمنی، مرفولوژی روده، وزن و طول نسبی قسمت­های مختلف روده باریک و وزن نسبی ارگان­های جوجه­های گوشتی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار و 10 جوجه در هر پن به اجرا در آمد. جیره­های آزمایشی شامل 1) جیره شاهد (فاقد هرگونه افزودنی)، 2) جیره شاهد+15 میلی گرم در کیلوگرم آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین، 3) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پروبیوتیک گالیپرو،4) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پری بیوتیک فرمکتو، 5) جیره شاهد+2/1 گرم محلول کامبوچا 20 درصد به ازاء هر گرم جیره و 6) جیره شاهد+10 گرم در کیلوگرم پودر چای سبز بودند. لازم به ذکر است که به گروه­های شاهد، آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز به ازاء هر گرم جیره 2/1 گرم آب اضافه گردید. نتایج این آزمایش نشان داد جوجه­های تغذیه شده با آنتی بیوتیک و چای کامبوچا از افزایش وزن بالاتری در مقایسه با گروه­های شاهد و چای سبز برخوردار بودند (p<0/01). همچنین در کل دوره استفاده از آنتی بیوتیک، کامبوچا و پری بیوتیک به طور معنی داری مصرف خوراک را افزایش داد (p<0/01). در این آزمایش جوجه­های که چای سبز دریافت کرده بودند، به طور معنی داری سطوح کلسترول و تری گلیسیرید پایین­تری در مقایسه با گروه شاهد داشتند (p<0/01). هر­چند که استفاده از آنتی بیوتیک سطوح کلسترول (p<0/01) و HDL (p<0/05) را بطور معنی داری افزایش داد. استفاده از آنتی بیوتیک در این آزمایش سبب بهبود در قابلیت هضم پروتئین شد (p<0/05). کاربرد پری بیوتیک در این آزمایش ارتفاع پرز و نسبت ارتفاع به عمق کریپت دوازدهه را افزایش داد (p<0/05).

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

پرورش طیورگوشتی با توجه به جایگاه خاصی که در تأمین پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور دارد به یک صنعت عظیم و پویا تبدیل شده است. ویژگی­های غذایی گوشت سفید از جنبه تغذیه و سلامتی، بازده اقتصادی، محدودیت­های افزایش گوشت قرمز از جمله دلایل رشد کمی این صنعت در کشور هستند. علاوه بر توسعه کمی، توجه به افزایش راندمان و عملکرد در واحد­های موجود پرورش طیور گوشتی می­تواند پاسخگوی نیاز کمبود پروتئین حیوانی باشد. اجرای تحقیقات مداوم پیرامون نیازهای تغذیه­ای، آنها را ضروری ساخته است. در این راستا افزودنی­های غذایی به عنوان محرک رشد از جایگاه ویژه­ای در قسمت تغذیه برخوردار هستند. افزودنی­های مغذی به عنوان عناصری با طبیعت غیر­مغذی شناخته شده­اند که رشد و یا سایر اشکال تولیدی را تحریک نموده، یا کارایی استفاده غذایی را بهبود می­بخشند و یا ممکن است برای سلامت و اعمال متابولیکی دام مفید باشند. شناخت نقش دستگاه گوارش به عنوان محلی برای هضم و جذب غذا و اهمیت آن برای رسیدن به وزن مورد نظر و بهبود راندمان تولید ضروری است.

لولة گوارش پرندگان به هنگام تفریخ كاملاً استریل می­باشد. جوجه­ها بلافاصله پس از تفریخ شروع به نوك­زدن و خوردن مواد درون آشیانه یا بقایای پوسته می­كنند. در این زمان میكروب­های آشیانه یا محل جوجه­كشی به سرعت در روده جایگزین می­شوند. در رودة كوچك جمعیت باكتریایی مشابه با پرندگان بالغ، ظرف دو هفته پس از تفریخ ظاهر می­شود. این زمان برای سكوم­ها تا بیش از 30 روز به طول می­انجامد. این توسعه آهسته به نظر می­رسد كه به علت تفریخ در شرایط بسیار بهداشتی و همچنین شرایط پرورش تجارتی جوجه­ها و عدم تماس با مرغ مادر باشد. بنابراین میكروفلور بالغ به سهولتی كه در دنیای وحش حاصل می­شود، در شرایط پرورش تجارتی به دست نمی­آید. مجرای معدی-روده­ای حیوانات مهره­دار، متراكم­ترین محل استقرار میكروارگانیسم­ها است. این مجموعة میكروبی دارای تأثیر قوی بر میزبان خود می­باشند. در ماكیان میكروب­های بسیار متنوعی در طول روده زندگی می­كنند. تعداد سلول­های میكروبی موجود در دستگاه گوارش ماكیان (به صورت متصل به سطوح مخاطی یا ذرات غذا و یا به صورت آزاد در حفرة گوارشی)، حاوی چند صد گونة میكروبی به تعدادی افزون بر سلول­های بدن میزبان می­باشند (مید، 2000).

میكروفلور طبیعی روده را می­توان در سه دسته جای داد، که عبارت از: گروه عمدة غالب ( بیش از 90 درصد و مطلقاً بی­هوازی هستند نظیر لاكتوباسیلوس­ها، بیفیدوباكتری­ها و باكتریوئیدها)، گروه میكروفلور همراه (كمتر از 5 درصد، بی­هوازی اختیاری مانند ای. كولای و انتروكوكسی­ها) و گروه فلور باقیمانده (كمتر از 1 درصد، نظیر كلستریدیا و استافیلوكوك­ها). گونه­های باکتریایی از نظر ترجیح مواد غذایی و احتیاجات رشد با یکدیگر متفاوت هستند.

فلور میکروبی طبیعی دستگاه گوارش، نقش بسیار مهمی در سلامتی و سالم بودن پرندگان ایفا می­کند. در حیوانات سالم نسبت میكروارگانیسم­های مختلف مهم می­باشد. ساز و کارهایی را که میکروارگانیسم­های مضر به وسیله آنها میزبان را تحت تأثیر قرار می­دهند، شامل تولید سم، مصرف مواد غذایی ضروری برای رشد پرنده و جلوگیری از فعالیت میکروب­هایی می باشند که ویتامین و یا دیگر عوامل رشد را برای میزبان تولید می­کنند (ادلمن، 2005). تنوع در گونه­های باکتریایی در دستگاه گوارش یکی از مهمترین عوامل برای ایجاد یک اکوسیستم پایدار در دستگاه گوارش می­باشد. هنگامی که تعداد گونه­های باکتریایی در دستگاه گوارش بالا باشد، به نظر می­رسد که اکوسیستم دستگاه گوارش پایدارتر است (تیمرمن و همکاران، 2004). بهداشت زیاد، درمان آنتی بیوتیكی و تنش به عنوان عوامل مهم مؤثر در ایجاد اختلال در توسعة میكروفلور محافظ و پایدار در روده مطرح شده­اند.

آنتی بیوتیک­ها به میزان زیادی برای پیشگیری و درمان بیماری در پرندگان مصرف شده­اند. آنتی بیوتیک­ها همچنین برای سالیان زیادی در تغذیه طیور به عنوان افزودنی در خوراک برای افزایش رشد و بهبود عملکرد گله، بوده است. آنتی بیوتیک­ها سبب افزایش وزن جوجه­های گوشتی، کاهش ضخامت دیواره روده، کاهش تعداد میکروارگانیسم­های مضر در روده، بهبود ضریب تبدیل خوراک، کاهش مرگ و میر به همراه کاهش جمعیت میکروبی مضر دستگاه گوارش و افزایش مواد غذایی قابل دسترس می­شوند. مکانیسم عمل، شامل کاهش تولید ترکیبات سمی توسط باکتری­ها، تغییر شکل دیواره روده، کاهش فعالیت میکروبی در دستگاه گوارش، کاهش میزان وقوع عفونت­های تحت بالینی و جلوگیری از تشکیل کلنی میکروب­های بیماریزا می­باشد. بنابراین تأثیر آنتی بیوتیک­ها بر رشد جوجه­های گوشتی از اثر مثبت آنها بر جمعیت میکروبی دستگاه گوارش ناشی می­گردد (تاج بخش ، 1383).

استفاده از آنتی بیوتیک­ها معایبی به همراه دارد. فلور طبیعی روده را تغییر می­دهد که ممکن است سبب حساسیت حیوان نسبت به برخی عوامل بیماریزا گردد. با مصرف آنتی بیوتیک­ها، باکتری ها­به آنها مقاوم شده و می­توانند این مقاومت را از طریق ژنتیکی و پلاسمیدها به باکتری­های نسل بعد انتقال دهند. باقی ماندن این داروها در محصولات دامی مانند گوشت و تخم مرغ و مصرف آنها توسط انسان، امکان انتقال به انسان را فراهم می­کند. این امر باعث می­شود که پاتوژن­های بدن انسان به آنتی بیوتیک­ها مقاوم گردند، به طوری که در موقع بروز بیماری یا عفونت در افراد، مصرف آنتی بیوتیک­ها مؤثر واقع نگردد. کارایی هضم در طیور بستگی به میکروارگانیسم­هایی دارد که به طور طبیعی در دستگاه گوارش یافت می­شوند. بنابراین هنگام استفاده از آنتی بیوتیک­ها در خوراک یک خطر بالقوه وجود دارد و لازم است میزان این خطر، در برابر فایده­ای که از انجام آن حاصل می­شود، محاسبه و مقایسه شود.

روش­های بسیاری برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک به عنوان محرک رشد گسترش یافته است. امروزه افزودنی­های خوراکی جایگزین شونده آنتی بیوتیک­ها شامل پروبیوتیک­ها، پری بیوتیک­ها، آنزیم­ها، مواد محرک سیستم ایمنی، روغن­های گیاهی، اسیدهای آلی و فرمالدئید به میزان زیادی مصرف می­شوند.

2-4 سانسور در خدمات كتابداری.. 14

2-4-1 سانسور در مرحله مجموعه سازی: 15

2-4-2 سانسور در مرحله سازماندهی مواد. 15

2-4-3 سانسور در مرحله امانت.. 15

2-5 سانسور در عصر حاضر. 16

2-6 نظارت استبدادی.. 19

2-6-1 عصر محمدشاه قاجار. 19

2-6-2 عصر ناصرالدین شاه 20

2-6-2-2 وزارت انطباعات.. 22

2-6-2-3 اداره سانسور. 23

2-6-3 عصر مظفر الدین شاه 24

2-6-3-1 امین السلطان. 24

2-6-3-2 عین الدوله. 25

2-6-3-3 امین الدوله. 25

2-6-3-4 نظارت مظفری و تشکیل مجلس… 25

2-6-3-5 صدور و مجوز امتیاز. 25

2-1-3-6 تصویب قانون اساسی.. 26

2-7 سانسور در دورة رضاشاه 27

2-7-1 مطبوعات داخلی……………………….27

2-7-2 مطبوعات برون مرزی.. 31

2-8 پیشینه تحقیق…………………………34

3 -1 به قدرت رسیدن محمد رضا شاه 37

3-2 ایدئولوژی حكومت پهلوی هاا…………………..38

3-3 قوانین مصوبه در امر مطبوعات.. 51

3-3-1 قانون سوم دیماه سال 1321: 51

3-3-2 قانون مطبوعاتی زنگنه. 54

3-3-3 قانون مطبوعاتی دکتر مصدق.. 57

3-3-4 قانون مطبوعاتی 1334………………59

4-1 سانسور در سال های 1320 تا 1332. 62

4-2 پدیده جانشینی.. 68

4-3 تشکل های مطبوعاتی.. 73

4-4 مجلس و مطبوعات.. 77

4-5 سانسور مطبوعات پس از کودتای 28 مرداد. 89

نتیجه گیری.. 101

منابع: 104

کتاب و مقاله. 104

اسناد. 109

مذاکرات مجلس… 109

روزنامه ها 110

منابع انگلیسی.. 111

پیشگفتار:

سانسور، محدودیت آزادی گفتار و کردار است و در زمینه های اخلاقی و سیاسی در همه جوامع کم و بیش اعمال می شود. حتی در آزادترین جوامع، معیارهای رفتاری معینی وجود­دارد و تا زمانی­که تغییر­نکرده ـ به آهستگی و تدریجی ـ سانسور را اجتناب­ناپذیر می­سازد. در این پژوهش، سانسور در مطبوعات در نظر است و دامنه تاریخی آن، دوران پهلوی دوم را دربرمی­گیرد.

در سال­های حکومت رضاشاه که مطبوعات گسترش کمی و کیفی بی­سابقه­ای یافت، به همان نسبت یک دستگاه سانسور نیرومند برپا شد که کارآمدترین سانسور را در یک دوره نسبتاً دراز تاریخ ایران برقرارکرد. مطبوعات بیش از همه، زبان طبقه متوسط است و طبقه متوسط کوچک ایران آن روز، گرایش و توانایی چالش­کردن دستگاه شهربانی رضاشاهی را نداشت. مخالفت­ها اندک و محدود بود و کنترل آن، آسان. روزنامه­ها جز آنچه دلخواه مقامات دولتی بود، نمی­نوشتند. روزنامه­های مخالف، مانند دنیا، عمری کوتاه داشتند. نشریات زیرزمینی و بیشتر اعلامیه­ها اندک بودند و چاپخانه­های شان زود کشف می­شد. شیوه­های بی­رحمانه سرکوبگری بی­آنکه پردامنه باشد، برای به­راه­آوردن مخالفان و ناراضیان بسنده می­بود. پس از رضاشاه، در آن دوازده سالی که پنج سالش در اشغال خارجی گذشت، همان اوضاع و احوال پیش از رضاشاه با ابعاد بزرگ­تر بازگشت. از هر گوشه صدها روزنامه رنگارنگ ـ به اندازه­ای که دیگر در یافتن نام برای روزنامه­ها درمی­ماندند، سربرآوردند. آزادی مطبوعات به بالاترین درجه بود و سانسور و هر کنترل دیگری، از جمله مسوولیت مدنی مطبوعات، تقریباً ناموجود. در سال ۱۳۲1، نخست­وزیر وقت، قوام، که عضو اشرافیت کهن ایران بود، با همه ویژگی­های استبدادی آن، همه روزنامه­ها را توقیف­کرد و چند روزنامه دولتی را به­جای آنها انتشار داد، ولی حکومتش دیری نپایید و سایه این ضربتی که به مطبوعات زد، تا پایان زندگی سیاسی­اش، او را دنبال­کرد. آزادی مطبوعات در آن سال­ها، بیشتر با حکومت نظامی محدود می­شد که با رأی مجلس برقرارشد و مقررات آن، اجازه دستگیری نامحدود افراد و توقیف روزنامه ها را می­داد. در دوره سال­های 1320 تا 1332، فراوانی امتیاز روزنامه­هایی که اساساً برای انتشار مرتب گرفته نشده­بود، به مدیران روزنامه­های توقیف­شده اجازه­می­داد تا روزنامه خود را با نام تازه ـ که در زیرش با حروف ریزتر می­نوشتند «بجای ـ به همان صورت انتشاردهند.

حمله یا انتقاد تند به پادشاه، مخالفت با حکومت وقت، تبلیغات کمونیستی در دوره رضاشاه و پس از ۱۳۲۷ و غیرقانونی­شدن حزب توده، هواداری از کودتا، انقلاب و مبارزات چریکی در جهان زمینه­های اصلی سانسور بودند.

محمدرضاشاه در سال های قدرت مطلق خود، از سال ۱۳۳۲ و به­ویژه از سال ۱۳۳۴، نمونه دوران رضاشاه را پیش­چشم داشت، ولی او با طبقه متوسطی بسیار نیرومندتر روبرو بود که بخش بزرگی از آن، سرنگونی رژیم پادشاهی را می­خواست و بخش بزرگتری مشارکت در فرایند سیاسی را. مطبوعات ایران که در دوره رضاشاه حرفه­ای شده بود، در سال­های پس از او، رشد همه سویه­ای کرد و به یک رکن مهم نظام سیاسی تبدیل­شد. کنترل این مطبوعات در سال­های دیکتاتوری محمدرضاشاه به مراجع سانسوری واگذارشد که هرگز نه فرماندهی یگانه یافتند و نه استراتژی روشنی. ساواک یک سر سانسور بود و اداره انتشارات و تبلیغات زیرنظر نخست­وزیر (بعداً وزارت اطلاعات و باز بعداً وزارت اطلاعات و جهانگردی) سر دیگر آن و وزارت فرهنگ و هنر سانسور کتاب، فیلم و تئاتر را برعهده داشت.

این پژوهش شامل چهارفصل است. فصل اول به كلیات پژوهش می­پردازد. در فصل دوم پیشینة سانسور در ایران را از ورود روزنامه و در قالب دوره­های حکومتی هر یک از شاهان از دورة محمدشاه تا پایان دورة پهلوی اول دربردارد. در فصل سوم به ساختار قدرت در دورة پهلوی دوم و قوانین مصوبه در امر مطبوعات: قانون سوم دی­ماه1321، قانون مطبوعاتی زنگنه و قانون مطبوعاتی دکتر مصدق و قانون 1334 پرداخته­شده است که برای درک بهتر از شرایط و چگونگی ایجاد سانسور ضروری به نظر می رسید. فصل چهارم به سانسور مطبوعات در دوران پهلوی دوم اختصاص دارد. در این فصل به تفصیل، روند سانسور مطبوعات و دوره­های انقباض و انبساط آن در دوره­های مختلف اشاره دارد و در بخش های مجلس و مطبوعات، سانسور مطبوعات در سال­های 1320 تا 1332، پدیدة جانشینی، تشکل­های مطبوعاتی و سانسور مطبوعات پس از کودتای 28 مرداد تنظیم­شده است.

1-1 بیان مسأله:

از انتشار روزنامه کاغذ اخبار توسط میرزا صالح شیرازی تا انقلاب مشروطه، دورة تأسیس و تکوین مطبوعات ایران است. در این بازة زمانی مطبوعات رشد کمی و کیفی چشمگیری یافتند. همین امر سبب شد کهادارة سانسوربه پیشنهاد اعتمادالسلطنه و در زمان ناصرالدین شاه شکل بگیرد. فعالیت­های مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تا استقرار پهلوی اول، با وجود محدودیت­ها و فشارهای گوناگون نسبتاً پویا و پررونق بود. با تثبیت قدرت رضاشاه، از رونق و پویایی مطبوعات کاسته شد و نظارت و سانسور دولتی افزایش یافت. از آنجا که وی نقد آزادی­خواهان را برنمی­تافت بر مطبوعات سانسور شدیدی اعمال کرد. در آغاز، وزارت داخله و معارف این وظیفه را بر عهده داشتند، اما از سال 1308 به بعد وزارت دربار با مسوولیت عبدالحسین تیمور تاش پایة اصلی سانسور مطبوعات شده و یگانه مرجع رسیدگی به توقیف جراید، وزیر دربار شد. پس از کشته­شدن تیمور تاش، مجدداً وزرات داخله و معارف مجری سانسور مطبوعات شدند. با تأسیس ادارة راهنمای نامه نگاری این نهاد مجری سانسور مطبوعات شد و هیچ روزنامه­ای حق نداشت مطالب خود را بدون اجازه این نهاد منتشر نمایند.

سانسور مطبوعات در دورة پهلوی دوم دارای فراز و فرودهای فراوانی بوده است. به طور کلی در ارتباط با

سانسور مطبوعات سه دوره از هم قابل تمیز است:

• دورة از شهریور 1320تا کودتای 28 مرداد 1332

1-8- اسانس­های ضروری……………………………………………………………………….. 19

2-1- منشا و طبقه­بندی اسانس­ها……………………………………………………………. 21

2-2- خواص بیولوژیکی و مکانیزم عمل اسانس­ها…………………………………………… 22

1-8-1- مرزنجوش……………………………………………………………………………….. 24

1-9- پرسش اصلی تحقیق…………………………………………………………………… 25

1-10- فرضیه ­های تحقیق………………………………………………………………………. 25

فصل دوم: مرور منابع

1-2- سوابق تحقیقات…………………………………………………………………………… 27

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- مواد………………………………………………………………………………………… 32

3-1-1- مواد مصرفی…………………………………………………………………………….. 32

3-1-2- وسایل غیرمصرفی…………………………………………………………………. 32

3-2- روش­های تولید…………………………………………………………………………. 32

3-2-1- تهیه گوشت چرخ­شده و شسته­شده ماهی (سوریمی)……………………… 32

3-3- روش­های اندازه­گیری……………………………………………………………………. 33

3-3-1- اندازه­گیری پروتئین……………………………………………………………………. 33

3-3-2- اندازه­گیری چربی کل………………………………………………………………… 33

3-3-3- اندازه­گیری خاکستر……………………………………………………………….. 34

3-3-4- اندازه­گیری پراکسید………………………………………………………………… 34

3-3-5- اندازه­گیری تیوباربیتوریک­اسید……………………………………………………… 35

3-3-6- اندازه­گیری مواد ازته فرار……………………………………………………….. 35

3-3-7- شمارش باکتری­های سرماگرا …………………………………………………… 35

3-3-8- شمارش سودوموناس­ها…………………………………………………………. 35

3-3-9- رنگ­سنجی………………………………………………………………………… 35

3-3-10- تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………….. 36

فصل چهارم: نتایج

4-1- پارامترهای شیمیایی…………………………………………………………….. 38

4-1-1- آنالیز تقریبی (چربی، پروتئین و خاکستر)…………………………………. 38

4-1-2- پراکسید………………………………………………………………………….. 39

4-1-3- تیوباربیتوریک­اسید……………………………………………………………… 40

4-1-4- مواد ازته فرار……………………………………………………………………. 41

4-2- شاخص­های میکروبی……………………………………………………………….. 42

4-2-1- باکتری­های سرماگرا……………………………………………………………… 42

4-2-2- باکتری­های سودوموناس­……………………………………………………….. 43

4-3- رنگ­سنجی……………………………………………………………………….. 44

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- پارامترهای شیمیایی……………………………………………………………. 46

5-1-1- آنالیز تقریبی (چربی، پروتئین و خاکستر)…………………………………… 46

5-1-2- پراکسید…………………………………………………………………….. 46

5-1-3- تیوباربیتوریک­اسید…………………………………………………………….. 47

5-1-4- بازهای ازته فرار………………………………………………………………… 48

5-2- شاخص­های میکروبی (باکتری­های سرماگرا و باکتری­های سودوموناس)………… 49

…………………………………………. 56

ذکر جلوی مستفر پسر ظاهر …………………………………………………………………………………………………………………. 59

ابوعلی منصور، ابوالقاسم عیسی، ابو محمّد عبدالله بن یوسف …………………………………………………………………… 61

جدول خلفای فاطمی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

فصل چهارم دعوت اسماعیلیّه و داعیان آن

دعوت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

سیر تاریخی دعوت اسماعیلی ………………………………………………………………………………………………………………. 74

فصل پنجم عقاید اسماعیلیّه

اسماعیلیّه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 86

باطنی گری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

امامت و نبّوت ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

وراثت در نبّوت ناطقان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

رابطه عقل و امامت ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 99

فهرست منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………………………… 100

چکیده

اسماعیلیّه به عنوان یکی از شاخه های عمده ی شیعه، تاریخ طولانی و پرحادثه ای داشته است که به صدر اسلام برمی گردد. در ابتدای اسلام و پس از ایّام خلفای راشدین در میان مسلمانان جماعتی پیدا شدند که دلهایشان با دین اسلام انس و الفتی نداشت. این گروه برای گمراهی مسلمانان در میان مردم این افکار و سخنان را انداختند که برای ظاهر شریعت، باطنی وجود دارد که اکثر مردم از درک آن عاجز و ناتوانند. ایشان پس از امام جعفر صادق (ع) امامت را حقّ اسماعیل و پسرش محمّد می دانند، به همین خاطر هم به اسماعیلیّه معروف شدند.

اسماعیلیّه که پس از اثنی عشریه بیشترین تعداد پیروان را در میان شیعیان جهان دارند در طول تاریخ دوازده قرنی خود به شاخه های متعّدد تقسیم شده و اغلب به صورت مخفیانه و جماعت های پراکنده با زبان های مختلف و نژادهای متفاوت خود در دنیای اسلام زیسته اند. به طوری که بسیاری از داعیان و علمای آنان در زمرۀ متفکّران اسلامی قرار داشته اند. و عقاید و آرای جالب و منحصر به فردی دارند، که در نوع خود خواندنی و قابل تأمّل است.

نگارنده این رساله را در پنج فصل تهیّه و تدوین کرده است: فصل اوّل کلیّات، فصل دوّم با عنوان اسماعیلیّه کیستند؟؛ فصل سوّم ائمه اسماعیلیّه؛ فصل چهارم دعوت وداعیان اسماعیلی و بالاخره فصل پنجم تحت عنوان عقاید اسماعیلیّه می باشد.

فصل اوّل

کلیّات