2-2- پری بیوتیک­ها………………………………………………. 19

2-2-1- اثر پری بیوتیک­ها بر عملکرد جوجه­های گوشتی…….. 20

2-2-2- اثر پری بیوتیک­ها بر قابلیت هضم و جذب مواد مغذی… 21

2-2-3- اثر پری بیوتیک­ها بر جمعیت میکروبی روده…………… 23

2-2-4- اثر پری بیوتیک­ها بر میزان کلسترول سرم…………….. 24

2-2-5- اثر پری بیوتیک­ها بر مرفولوژی روده……………………. 25

2-2-6- اثر پری بیوتیک­ها بر آلودگی­های محیطی……………… 26

2-3- پروبیوتیک­ها………………………………………………… 27

2-3-1- تعریف پروبیوتیک ………………………………………..27

2-3-2- مکانیسم عمل پروبیوتیک­ها…………………………… 28

2-3-3- خصوصیات و مزایای پروبیوتیک­ها………………………. 29

2-3-4- تفاوت آنتی بیوتیک­ها با پروبیوتیک­ها…………………… 30

2-3-5- تأثیر پروبیوتیک­ها بر عملکرد جوجه ­های گوشتی…….. 31

2-3-6- اثر پروبیوتیک­ها بر وزن نسبی اندام­های گوارشی و طول رودة كوچك….33

2-3-7- اثرپروبیوتیک­ها برکاهش کلسترول سرم………………. 33

2-3-8- اثر پروبیوتیک­ها برسیستم ایمنی………………………. 34

2-3-9- اثر پروبیوتیک ها برمرفولوژی روده…………………….. 36

2-4- چای کامبوچا……………………………………………… 38

2-4-1- طرز تهیه چای کامبوچا………………………………… 42

2-4-2- خواص ضد میکروبی چای کامبوچا…………………… 44

2-4-3- اثر چای کامبوچا بر سیستم ایمنی…………………. 46

2-5- چای سبز…………………………………………………. 47

2-5-1-ترکیبات شیمیایی برگ سبز چای…………………….. 50

2-5-1-1-کاتشین­ها………………………………………………. 53

2-5-1-2- میرستین، کوئرستین و کامپفرول………………….. 54

2-5-1-3- تانن­ها………………………………………………….. 55

2-5-1-4- تئانین………………………………………………….. 55

2-5-2- خواص آنتی اکسیدانی چای سبز …………………….56

2-5-3- خواص ضد باکتریایی چای سبز………………………. 57

2-5-4- خواص ضد ویروس چای سبز …………………………..58

2-5-5- اثر چای سبز در کاهش سطح کلسترول پلاسما…… 59

2-5-6- اثر چای سبز بر وزن اندام­های گوارشی و خصوصیات لاشه…61

2-5-7- اثر چای سبز بر عملکرد طیور………………………….. 62

2-5-8- اثر چای سبز روی کیفیت تخم مرغ…………………… 66

فصل 3…………………………………………………………….. 68

مواد و روشها…………………………………………………….. 68

3-1- مکان و زمان آزمایش……………………………………… 68

3-2- آماده سازی سالن………………………………………… 68

3-3- مدیریت پرورش……………………………………………… 68

3-4- ترکیب جیره…………………………………………………. 69

3-5- تیمارهای آزمایش اول……………………………………. 70

3-6- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایش اول…………… 70

3-7- تیمارهای آزمایش دوم………………………………………. 70

3-8- کلیاتی در مورد نحوه اجرای آزمایش…………………….. 71

3-9- متغیرهای اندازه گیری شده در مزرعه برای آزمایش دوم…71

3-9-1- افزایش وزن بدن………………………………………….. 71

3-9-2- خوراک مصرفی…………………………………………… 72

3-9-3- ضریب تبدیل غذایی……………………………………… 72

3-9-4- تلفات……………………………………………………… 72

3-9-5- کشتار جهت تفکیک لاشه ……………………………..73

3-9-6- تهیه نمونه برای بررسی­های مرفولوژی روده و تثبیت نمونه ­های روده….73

3-9-6-1- محلول ثابت کننده کلارک (Clark’s Fixative)………..74

3-9-6-2- محلول بافر فسفات سالین (P.B.S)…………………. 74

3-9-7- تزریق گلبول قرمز گوسفند و خونگیری جهت تعیین پاسخ سیستم ایمنی…74

3-9-8- خونگیری جهت تعیین کلسترول، تری گلیسیرید و HDL سرم…..74

3-9-9- تهیه جیره­های حاوی مارکر به منظور تعیین قابلیت هضم ایلئومی……75

3-9-10- جمع آوری نمونه مدفوع جهت تعیین قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذی…75

3-10- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایشگاه…………… 75

3-10-1- اندازه گیری کلسترول سرم…………………………… 75

3-10-2- اندازه گیری تری گلیسیرید…………………………… 75

3-10-3- اندازه گیری کلسترول-HDL……………………………..

3-10-4- تعیین عیار پادتن تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند………76

3-10-5- تجزیه شیمیایی نمونه ­ها………………………….. 76

3-10-6- ماده خشک………………………………………….. 77

3-10-7- انرژی خام………………………………………………. 77

3-10-8- پروتئین خام…………………………………………….. 77

3-10-9- اندازه گیری اکسید کروم در نمونه خوراک و مدفوع…..78

3-10-9-1- وسایل لازم…………………………………………. 78

3-10-9-2- مواد شیمیایی لازم ……………………………….78

3-10-9-3- روش کار…………………………………………….. 79

3-10-9-4- محاسبات………………………………………….. 79

3-10-10- اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی……..79

3-10-11- اندازه گیری ابعاد پرزهای رودة كوچك و عمق كریپت ها………80

3-10-12- محلول رنگ آمیزی PAS……………………………

3-11- مدل آماری طرح……………………………………….. 81

فصل 4………………………………………………………….. 82

نتایج و بحث …………………………………………………… 82

آزمایش اول…………………………………………………….. 82

4-1- عملکرد جوجه­ های گوشتی………………………….. 82

4-2- پارامترهای خونی………………………………………. 88

4-3- وزن نسبی اندم­های گوارشی درسن 42 روزگی…….91

4-4- نتیجه گیری……………………………………………… 92

آزمایش دوم……………………………………………………..93

4-5- عملکرد جوجه­ های گوشتی…………………………… 93

4-5-1- وزن بدن……………………………………………….. 93

4-5-2- مصرف خوراک…………………………………………. 97

4-5-2- مصرف خوراک …………………………………………100

4-6- پارامترهای خونی……………………………………….. 103

4-7- قابلیت هضم و جذب مواد مغذی………………………. 107

4-8- ارزیابی سیستم ایمنی………………………………… 109

4-9- وزن نسبی اندام­های گوارشی…………………………. 112

4-10- اثر گروه­های آزمایشی بر روده باریک…………………. 114

4-10-1- ارتفاع پرز، عرض پرز، عمق کریپت و نسبت ارتفاع به عمق کریپت…..114

4-10-2- وزن و طول نسبی روده باریک……………………… 120

4-11- نتیجه گیری…………………………………………….. 124

4-12- پیشنهادات………………………………………………. 125

فصل 5…………………………………………………………… 126

منابع…………………………………………………………….. 126

چکیده:

با توجه به آزمایش مقدماتی به منظور تعیین بهترین سطح استفاده از چای کامبوچا بر عملکرد و تعیین سطح 20 درصد به عنوان سطح مطلوب، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثرات چای کامبوچا به همراه آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز بر عملکرد، فراسنجه­های خونی، قابلیت هضم مواد مغذی، سیستم ایمنی، مرفولوژی روده، وزن و طول نسبی قسمت­های مختلف روده باریک و وزن نسبی ارگان­های جوجه­های گوشتی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار و 10 جوجه در هر پن به اجرا در آمد. جیره­های آزمایشی شامل 1) جیره شاهد (فاقد هرگونه افزودنی)، 2) جیره شاهد+15 میلی گرم در کیلوگرم آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین، 3) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پروبیوتیک گالیپرو،4) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پری بیوتیک فرمکتو، 5) جیره شاهد+2/1 گرم محلول کامبوچا 20 درصد به ازاء هر گرم جیره و 6) جیره شاهد+10 گرم در کیلوگرم پودر چای سبز بودند. لازم به ذکر است که به گروه­های شاهد، آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز به ازاء هر گرم جیره 2/1 گرم آب اضافه گردید. نتایج این آزمایش نشان داد جوجه­های تغذیه شده با آنتی بیوتیک و چای کامبوچا از افزایش وزن بالاتری در مقایسه با گروه­های شاهد و چای سبز برخوردار بودند (p<0/01). همچنین در کل دوره استفاده از آنتی بیوتیک، کامبوچا و پری بیوتیک به طور معنی داری مصرف خوراک را افزایش داد (p<0/01). در این آزمایش جوجه­های که چای سبز دریافت کرده بودند، به طور معنی داری سطوح کلسترول و تری گلیسیرید پایین­تری در مقایسه با گروه شاهد داشتند (p<0/01). هر­چند که استفاده از آنتی بیوتیک سطوح کلسترول (p<0/01) و HDL (p<0/05) را بطور معنی داری افزایش داد. استفاده از آنتی بیوتیک در این آزمایش سبب بهبود در قابلیت هضم پروتئین شد (p<0/05). کاربرد پری بیوتیک در این آزمایش ارتفاع پرز و نسبت ارتفاع به عمق کریپت دوازدهه را افزایش داد (p<0/05).

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

پرورش طیورگوشتی با توجه به جایگاه خاصی که در تأمین پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور دارد به یک صنعت عظیم و پویا تبدیل شده است. ویژگی­های غذایی گوشت سفید از جنبه تغذیه و سلامتی، بازده اقتصادی، محدودیت­های افزایش گوشت قرمز از جمله دلایل رشد کمی این صنعت در کشور هستند. علاوه بر توسعه کمی، توجه به افزایش راندمان و عملکرد در واحد­های موجود پرورش طیور گوشتی می­تواند پاسخگوی نیاز کمبود پروتئین حیوانی باشد. اجرای تحقیقات مداوم پیرامون نیازهای تغذیه­ای، آنها را ضروری ساخته است. در این راستا افزودنی­های غذایی به عنوان محرک رشد از جایگاه ویژه­ای در قسمت تغذیه برخوردار هستند. افزودنی­های مغذی به عنوان عناصری با طبیعت غیر­مغذی شناخته شده­اند که رشد و یا سایر اشکال تولیدی را تحریک نموده، یا کارایی استفاده غذایی را بهبود می­بخشند و یا ممکن است برای سلامت و اعمال متابولیکی دام مفید باشند. شناخت نقش دستگاه گوارش به عنوان محلی برای هضم و جذب غذا و اهمیت آن برای رسیدن به وزن مورد نظر و بهبود راندمان تولید ضروری است.

لولة گوارش پرندگان به هنگام تفریخ كاملاً استریل می­باشد. جوجه­ها بلافاصله پس از تفریخ شروع به نوك­زدن و خوردن مواد درون آشیانه یا بقایای پوسته می­كنند. در این زمان میكروب­های آشیانه یا محل جوجه­كشی به سرعت در روده جایگزین می­شوند. در رودة كوچك جمعیت باكتریایی مشابه با پرندگان بالغ، ظرف دو هفته پس از تفریخ ظاهر می­شود. این زمان برای سكوم­ها تا بیش از 30 روز به طول می­انجامد. این توسعه آهسته به نظر می­رسد كه به علت تفریخ در شرایط بسیار بهداشتی و همچنین شرایط پرورش تجارتی جوجه­ها و عدم تماس با مرغ مادر باشد. بنابراین میكروفلور بالغ به سهولتی كه در دنیای وحش حاصل می­شود، در شرایط پرورش تجارتی به دست نمی­آید. مجرای معدی-روده­ای حیوانات مهره­دار، متراكم­ترین محل استقرار میكروارگانیسم­ها است. این مجموعة میكروبی دارای تأثیر قوی بر میزبان خود می­باشند. در ماكیان میكروب­های بسیار متنوعی در طول روده زندگی می­كنند. تعداد سلول­های میكروبی موجود در دستگاه گوارش ماكیان (به صورت متصل به سطوح مخاطی یا ذرات غذا و یا به صورت آزاد در حفرة گوارشی)، حاوی چند صد گونة میكروبی به تعدادی افزون بر سلول­های بدن میزبان می­باشند (مید، 2000).

میكروفلور طبیعی روده را می­توان در سه دسته جای داد، که عبارت از: گروه عمدة غالب ( بیش از 90 درصد و مطلقاً بی­هوازی هستند نظیر لاكتوباسیلوس­ها، بیفیدوباكتری­ها و باكتریوئیدها)، گروه میكروفلور همراه (كمتر از 5 درصد، بی­هوازی اختیاری مانند ای. كولای و انتروكوكسی­ها) و گروه فلور باقیمانده (كمتر از 1 درصد، نظیر كلستریدیا و استافیلوكوك­ها). گونه­های باکتریایی از نظر ترجیح مواد غذایی و احتیاجات رشد با یکدیگر متفاوت هستند.

فلور میکروبی طبیعی دستگاه گوارش، نقش بسیار مهمی در سلامتی و سالم بودن پرندگان ایفا می­کند. در حیوانات سالم نسبت میكروارگانیسم­های مختلف مهم می­باشد. ساز و کارهایی را که میکروارگانیسم­های مضر به وسیله آنها میزبان را تحت تأثیر قرار می­دهند، شامل تولید سم، مصرف مواد غذایی ضروری برای رشد پرنده و جلوگیری از فعالیت میکروب­هایی می باشند که ویتامین و یا دیگر عوامل رشد را برای میزبان تولید می­کنند (ادلمن، 2005). تنوع در گونه­های باکتریایی در دستگاه گوارش یکی از مهمترین عوامل برای ایجاد یک اکوسیستم پایدار در دستگاه گوارش می­باشد. هنگامی که تعداد گونه­های باکتریایی در دستگاه گوارش بالا باشد، به نظر می­رسد که اکوسیستم دستگاه گوارش پایدارتر است (تیمرمن و همکاران، 2004). بهداشت زیاد، درمان آنتی بیوتیكی و تنش به عنوان عوامل مهم مؤثر در ایجاد اختلال در توسعة میكروفلور محافظ و پایدار در روده مطرح شده­اند.

آنتی بیوتیک­ها به میزان زیادی برای پیشگیری و درمان بیماری در پرندگان مصرف شده­اند. آنتی بیوتیک­ها همچنین برای سالیان زیادی در تغذیه طیور به عنوان افزودنی در خوراک برای افزایش رشد و بهبود عملکرد گله، بوده است. آنتی بیوتیک­ها سبب افزایش وزن جوجه­های گوشتی، کاهش ضخامت دیواره روده، کاهش تعداد میکروارگانیسم­های مضر در روده، بهبود ضریب تبدیل خوراک، کاهش مرگ و میر به همراه کاهش جمعیت میکروبی مضر دستگاه گوارش و افزایش مواد غذایی قابل دسترس می­شوند. مکانیسم عمل، شامل کاهش تولید ترکیبات سمی توسط باکتری­ها، تغییر شکل دیواره روده، کاهش فعالیت میکروبی در دستگاه گوارش، کاهش میزان وقوع عفونت­های تحت بالینی و جلوگیری از تشکیل کلنی میکروب­های بیماریزا می­باشد. بنابراین تأثیر آنتی بیوتیک­ها بر رشد جوجه­های گوشتی از اثر مثبت آنها بر جمعیت میکروبی دستگاه گوارش ناشی می­گردد (تاج بخش ، 1383).

استفاده از آنتی بیوتیک­ها معایبی به همراه دارد. فلور طبیعی روده را تغییر می­دهد که ممکن است سبب حساسیت حیوان نسبت به برخی عوامل بیماریزا گردد. با مصرف آنتی بیوتیک­ها، باکتری ها­به آنها مقاوم شده و می­توانند این مقاومت را از طریق ژنتیکی و پلاسمیدها به باکتری­های نسل بعد انتقال دهند. باقی ماندن این داروها در محصولات دامی مانند گوشت و تخم مرغ و مصرف آنها توسط انسان، امکان انتقال به انسان را فراهم می­کند. این امر باعث می­شود که پاتوژن­های بدن انسان به آنتی بیوتیک­ها مقاوم گردند، به طوری که در موقع بروز بیماری یا عفونت در افراد، مصرف آنتی بیوتیک­ها مؤثر واقع نگردد. کارایی هضم در طیور بستگی به میکروارگانیسم­هایی دارد که به طور طبیعی در دستگاه گوارش یافت می­شوند. بنابراین هنگام استفاده از آنتی بیوتیک­ها در خوراک یک خطر بالقوه وجود دارد و لازم است میزان این خطر، در برابر فایده­ای که از انجام آن حاصل می­شود، محاسبه و مقایسه شود.

روش­های بسیاری برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک به عنوان محرک رشد گسترش یافته است. امروزه افزودنی­های خوراکی جایگزین شونده آنتی بیوتیک­ها شامل پروبیوتیک­ها، پری بیوتیک­ها، آنزیم­ها، مواد محرک سیستم ایمنی، روغن­های گیاهی، اسیدهای آلی و فرمالدئید به میزان زیادی مصرف می­شوند.