مکانیسم عمل کود فسفات بارور 2 …………………………………………………………………………………………………. 19

نتایج حاصل از کاربرد کودهای زیستی فسفاته ……………………………………………………………………………… 19

کود زیستینیتروکسین…………………………………………………………………………………………………………………. 21

اهمیت تثبیت بیولوژیکی نیتروژن هوا…………………………………………………………………………………………….. 22

روش های بیولوژیکی تثبیت نیتروژن مولکولی هوا ……………………………………………………………………….. 23

تثبیت نیتروژن بادی آزوتروف های آزادزی …………………………………………………………………………………… 23

تثبیت نیتروژن به روش همیاری ……………………………………………………………………………………………………. 24

تثبیت نیتروژن به صورت همزیستی ………………………………………………………………………………………………. 27

مکانیسم تثبیت زیستی نیتروژن …………………………………………………………………………………………………….. 28

مشخصات کود زیستی نیتروکسین ………………………………………………………………………………………………… 28

نتایج حاصل از کاربرد کود زیستی نیتروکسین ……………………………………………………………………………… 29

کود زیستی بیوسولفور 1 ………………………………………………………………………………………………………………… 31

نقش گوگرد در گیاه ……………………………………………………………………………………………………………………….. 31

ضرورت استفاده از باکتریهای اکسید کننده گوگرد ……………………………………………………………………….. 32

مشخصات و مکانسیم عمل کود زیستی بیوسولفور ………………………………………………………………………… 34

نتایج حاصل از کاربرد کود زیستی بیوسولفور ………………………………………………………………………………… 36

فصل دوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 38

موقعیت و محل اجرای آزمایش ……………………………………………………………………………………………………… 38

شرایط آب و هوایی محل اجرای آزمایش ……………………………………………………………………………………….. 40

عملیات زراعی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 40

آماده سازی زمین ……………………………………………………………………………………………………………………………. 40

مشخصات تیمارهای آزمایشی و طرح آزمایش ………………………………………………………………………………. 41

عملیات کاشت ………………………………………………………………………………………………………………………………… 42

عملیات داشت …………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

عملیات برداشت ………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

نحوه نمونه برداری صفات مورد مطالعه ………………………………………………………………………………………….. 43

نحوه اندازه گیری صفات مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………. 43

ارتفاع بوته ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

تعداد شاخه های جانبی ………………………………………………………………………………………………………………….. 44

اندازه گیری تعداد برگ در بوته ……………………………………………………………………………………………………… 44

اندازه گیری قطر ساقه …………………………………………………………………………………………………………………….. 44

اندازه گیری وزن هزاردانه ……………………………………………………………………………………………………………….. 44

اندازه گیری عملکرد ماده خشک ……………………………………………………………………………………………………. 44

اندازه گیری عملکرد علوفه تر …………………………………………………………………………………………………………. 45

اندازه گیری عملکرد علوفه خشک ………………………………………………………………………………………………….. 45

اندازه گیری درصد پروتئین ……………………………………………………………………………………………………………. 45

اندازه گیری عملکرد دانه در هکتار …………………………………………………………………………………………………. 45

محاسبات آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………… 45

فصل سوم ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 46

نتایج بحث ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

ارتفاع بوته ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

تعداد برگ در بوته ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

تعداد انشعاب ساقه در بوته …………………………………………………………………………………………………………….. 48

قطر ساقه …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 50

عملکرد ماده خشک ………………………………………………………………………………………………………………………… 51

عملکرد بیولوژیک ……………………………………………………………………………………………………………………………. 52

وزن هزاردانه ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 53

عملکرد دانه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

شوند(قاسمی و همکاران،1995).

شوری ثانویه

یکی از دلایل عمده شوری ثانویه پاکسازی زمین و جایگزینی گیاهان یکساله بجایپوشش گیاهیپایا است. در آب و هوای خشک و نیمه خشک آب استفاده شده توسط پوشش گیاهی بومی منطقه،در تبادل با بارندگی سالیانه است. ریشه­های عمیق گیاهان بومی نشان دهنده پایین بودن سطح سفره­های آبی می­باشند.پاکسازی و آبیاری این توازن را بر هم می­زند،بطوری که بارندگی از یک سو و آبیاری از سوی دیگر،آب را به میزانی بیش از نیاز گیاه فراهم کرده و این فزونی آب ،سفره­های آب را بالا کشیده و نمکهایی را که قبلا در قسمت­های عمیق خاک ذخیره شده بودند حرکت داده و آنها را تا منطقه ریشه بالا می­آورد. با استفاده گیاهان از آب، نمک در خاک باقی مانده لذا در مصارف بعدی، آب موجود در خاک شورتر می­شود. سفره­های آب همچنان به سمت بالا و نزدیک سطح زمین کشیده می­شوند و با تبخیر آب،نمکها در سطح زمین باقی می مانند و این نمکها می­توانند وارد جریان آب شده و شوری را افزایش دهند (میرمحمد میبدی ،1381).

شوری خاک مشکل جدی در تمام جهان است و به طور قابل توجهی باعث کاهش بهره برداری در زراعت می­شود(داسیلوا[9] و همکاران،2008). تخمین زده می­شود بیش از 800 میلیون ­هکتار از اراضی جهان تحت تاثیر شوری واقع شده است(فائو[10]،2008). وحدود0.020 از زمین­های شورناشی از سیستم­های نامناسب آبیاری می­باشند(میاک[11] و همکاران،2006). از آنجایی که تنش شوری یک تهدید بزرگ زیست محیطی برای کشاورزی محسوب می­شود، لذا درک پاسخهای پایه فیزیولوژیکی و بیوشیمیای گیاهان به تنش­ها،در افزایش بهره وری کشاورزی امری حیاتی است.

1-3 شوری و گیاه

بر اساس توانایی رشد درمحیط­های با غلظت­های متفاوت نمک، گیاهان به گلیکوفیت­ها(شیرین رست ­ها) و هالوفیت­ها (شور رست­ها) تقسیم بندی می­شوند. اکثرگیاهان گلیکوفیت هستند و نسبت به استرس نمک بردبار نیستند(سایرام و تایگی[12]،2004). وبالعکس هالوفیت­ها در غلظت 100تا200 میلی مولار کلرید سدیم قادر به کامل کردن چرخه زندگیشان می باشند(زالبا و پین من[13]، 1998).

هالوفیت­ها به دو گروه اجباری و اختیاری تقسیم می­شوند:

گروه اول در محیط غیر شور قادر به رشد نیستند در حالی که گروه دوم در محیط شور و غیر شور به خوبی رشد می­کنند. مکانیزم ایجاد مقاومت در هالوفیت­ها براین اساس است که گیاهان املاحی نظیر سدیم و کلر را از طریق ریشه جذب و به قسمتهای هوایی انتقال داده و در واکول سلول­هایشان نگهداری می­کنند و به این طریق پتانسل اسمزی سلولهای خود را تنظیم می­کنند. در حالی که گلیکوفیت­ها که اغلب گیاهان زراعی را شامل می­شوند فاقد چنین مکانیسمی هستند(سرمدنیا،1374).

در طی هجوم و پیشرفت استرس نمک در درون گیاه، فرایند­های مهمی نظیر فتوسنتز، سنتز پروتین و متابولیسم لیپید تحت تاثیر قرار می­گیرد. نخستین پاسخ گیاه، کاهش در سرعت توسعه سطح برگ و متعاقبا با تشدید استرس توسعه برگ متوقف می­شود و چنانچه استرس فرونشیند، گیاه مجددا رشد خود را از سرمی­گیرد(پاریدا و داس[14]، 2004). مکانیزم­هایی که برای ایجاد بردباری نسبت به اثرات خاص شوری در گیاهان روی می­دهد در دو گروه مهم جای دارند، دسته­ای از آنها ورود نمک را به داخل گیاه محدود می­کنند و دسته­ای دیگر غلظت نمک را در سیتوپلاسم کاهش می­دهند(مودگال[15] وهمکاران،2010).

گیاه در طی استرس، ممکن است برابر آن استقامت کند و توسط مکانیزم­هایی از آن موقعیت رهایی یابد این بردباری درسطح سلولی روی می­دهد و پاسخ گیاه به جنس، ژنوتیب، طول مدت و شدت استرس، سن و مرحله نموی نوع سلول و اندام سلولی بستگی دارد. یکی از سازگارهایی که در سطح سلول روی می­دهد، سازگاری اسمزی است بدین معنی که پتانسیل اسمزی سلول پایین آورده می­شود به طوری که برای ابقاء تورژسانس گیاه به حد مطلوب برسد(یوکی[16] و همکاران،2002).

1-4 مکانیسم اثر شوری

غلظت بالای نمک در محیط ،انواع مختلف تنش­های فیزیکی و شیمیایی را در گیاهان سبب می­شود و واکنشهای پیچیده­ای را القا می­کند که­سبب­ تغییرات در مورفولوژی، فیزیولوژی و متابولیسم گیاه می­گردد(همائی، 1381). تنش شوری در دو جزء می­باشد که اثرات منفی بر رشد گیاه دارند،جزء اسمزی و جزء یونی(فلاورز [17]و همکاران،1977). غلظت­های بالای نمک،پتانسیل آب در خاک را کاهش می­دهند و سبب القاء تنش آبی در گیاهان می­شوند. این مورد به عنوان جزء اسمزی محسوب می­گردد. از طرف دیگر،یونهای خاصی برای گیاهان گلیکوفیت سمی می­باشند،که این مورد بعنوان جزء یونی تنش شوری شناخته می­شود.⁺Na وCl^–از فراوانترین یونهای سمی می­باشند اگر چه سایر یونها نیزمی­توانند سبب بروز مشکلاتی شوند، نظیر( SO₄،NH₄⁺،NO₃).صدمات ناشی از شوری عمدتا به تجمع بیش از حد Na⁺وCl^–در برگها نسبت داده می­شود که باعث عدم تعادل عناصر مغذی می­شوند. زیرا این یونها، غلظت کلسیم، منیزیم و پتاسیم را کاهش می­دهند(ینگر و ردی[18]،1996).

جایگزینی پتاسیم به وسیله سدیم در واکنشهای بیوشیمیایی و تغییرات ساختاری و عدم عملکرد پروتئینها در نتیجه نفوذ سدیم و کلر و تداخل با واکنشهای غیر کووالانسی بین اسیدهای آمینه،عوامل ایجاد سمیت یونی می­باشند(دودما و مهاسنه[19]،1986). نسبت بالای سدیم به پتاسیم در سیتوسول،برای همه فعالیتهای طبیعی سلول گیاهی ضروری است(جشک و ولف[20]، 1985). سدیم با جذب پتاسیم از طریق ناقلان همبر رقابت می­کند،همچنین ناقلین همبر ویژه پتاسیم را در سلول ریشه بلوکه می­کند. این امر سبب می­شود در درجات سمی سدیم، غلظت پتاسیم برای واکنشهای آنزیمی و تنظیم اسمزی کافی نباشد. عدم توازن متابولیکی ایجاد شده به وسیله سمیت یونی،تنش اسمزی و کمبود عناصر غذایی تحت شوری،همچنین ممکن است به تنش اکسیداتیو منجر گردد(بای و سوی[21]، 2006).

در تنش شوری ،یونهای سدیم از طریق کانالها یا ناقلان کاتیونی وارد سیتوسول ریشه می­شوند و یا از طریق یک مسیر آپوپلاستی وارد جریان شیره خام در آوند های چوبی می­شوند،وبستگی به گونه گیاهی دارد(نیو [22]و همکاران،1995).

با توجه به رفتار سیستم ریشه­ای، گیاهان مقاوم به شوری به دو گروه ion-inclusive وion-exclusive تقسیم می­شوند.

گروه اول دارای مکانیسمهای سازشی متنوعی هستند که رسیدن نمک به بخشهای هوایی به جز در مقادیرخیلی کم را،محدود می­کنند.این مکانیسم ها شامل جذب بعضی یونهای خاص توسط ریشه،تجمع کلرید سدیم در ریشه و ترشح یونها از داخل ریشه به خارج است. در مقابل،گروه دوم نمک را به مقدار زیادی جذب کرده و در ساقه ها و برگهای خود ذخیره می­کنند. در این حالت،سازشهای اصلی بر اساس دور نگه داشتن سدیم و کلر از سیتوسول به وسیله ذخیره در واکوئول یا دور نگهداشتن این یونها از خود سلول است(گرین وی و مونز[23]،1980).

1-6 قارچ های مایکوریز

واژه میکوریز از دو کلمه (Mykes) به معنای قارچ و (Rhiza) به معنای ریشه گرفته شده است و برای اولین بار در سال 1885 میلادی معرفی گردید. این ارتباط نوعی همزیستی متقابل است که بین برخی از قارچ های بازیدیو مایست ها، زیگو مایست ها، آسکو مایست ها و گلومرومایست ها و گیاهان ایجاد می شود و هر دو شریک از این همزیستی بهره می برند(موکرجی، 1996). در این همزیستی، گیاهان عالی از مواد جذب شده به وسیله قارچ ها استفاده کرده و از سوی دیگر قارچ ها مواد غذایی مورد نیاز خود را از محصولات فتوسنتزی و هیدرات کربن گیاهان عالی تامین نموده و رشد و نمو می یابند(شارما، 1995).

ریشه گیاهان زیستگاه مناسبی برای میکرو ارگانیسم های خاک است و به طور طبیعی بیشتر گیاهان در طبیعت با قارچ های همزیست ریشه رابطه برقرار می کنند. میکوریز نوعی همزیست ارتباط بین برخی از قارچ ها با ریشه گیاهان می باشد. میکوریزها در طبیعت در تامین نیازهای آبی و تغذیه ای گیاهان نقش موثری دارند. قارچ های میکوریز به وسیله تشکیل هیف های منفرد و توسعه یافته شبکه ای، کمک به جذب منابع سیال و غیر سیال می کنند. هیف های شبکه ای عموما دریافت منابع غذایی سیال را در بعضی از گیاهان افزایش می دهند و به روش های مختلفی در رشد گیاهان موثر بوده و در مقابل با فرستادن اندامک مکنده خود به داخل سلول میزبان، به خصوص در ناحیه زیر اپیدرم(کورتکس)، مواد مورد نیاز خود را دریافت می کنند( عامریان،1371).

قارچ های میکوریز در حقیقت عوامل عمده افزایش دهنده جذب عناصر جذب عناصر از خاک هستند. تفاوت اساسی ارتباط میکوریزایی و ارتباط عمومی جانداران و گیاهان در این است که نه تنها سطح ریشه ها(ریزوسفر) با قارچ های میکوریز ارتباط نزدیک دارند، بلکه در این قارچ ها نفوذ درون بافتی نیز دارند. ولی تفاوت اساسی میکوریز با عوامل بیماریزا در این است که در این رابطه هم میزبان و هم شریک قارچی حالت طبیعی خود را حفظ می کنند(عامریان،1371).

ارتباط میکوریزایی معمولا در تمام مناطق آب و هوایی خشک و مرطوب صورت می گیرد. قارچهای میکوریز در خاک مناطق مرطوب شمالی، مناطق خشک قطب جنوب، جنگل های پرباران مناطق گرمسیری، مناطق خیلی گرم و حتی در مرداب ها نیز یافت می شوند. در اکوسیستم های طبیعی بیشتر سیستم های ریشه ای می توانند با قارچهای میکوریز همزیست شوند و وجود میکوریز برای پایداری رشد برخی از گونه های گیاهی مثل ارکیده ها ضروری است.بسیاری از خانواده های گیاهی در شرایط میکوریزایی، رشد بهتری را بخصوص در شرایط کمبود عناصری چون فسفر و روی نشان می دهند. تخمین زده شده که حدود 95درصد از گونه های گیاهان آوندی دارای رابطه میکوریزایی می باشند و تقریبا تمام بازدانگان و در حدود 85درصد نهاندانگان قادر به تشکیل این همزیستی هستند. بنابراین بازدانگان برای بقاء خود در طبیعت به قارچ های میکوریز محتاج می باشند(تراپ،1997).

با مطالعه بر روی مورفولوژی گیاهان فسیلی، مشخص شد که قارچ های میکوریز آربوسکولار در دوره تریاسیک(Teriassic) به خوبی توسعه یافته اند و اجزای ساختمانی بسیاری از قارچ های میکوریز نیز در دوره دونین (Devonian) دیده شده است. تیپ های دیگر میکوریز بعد از تکامل آسکومیست ها و بازیدیومیست ها نمو یافتند و تیپ های مختلف همزیستی در گیاهان مختلف توسط قارچ های مختلف به وجود آمد(تراپ،1997). اطلاعات به دست آمده از واکنش های مولکولی میکوریزای همزیست هنوز قابل بحث است. مشخص شده است که سیگنال های مولکولی بین گیاه و قارچ مبادله می شود و این سیگنال ها از سیگنال هایی که باعث ایجاد واکنش های بیماریزایی می شوند قابل تشخیص می باشند. این سیگنال ها ممکن است شامل موادی چون لکتین ها و یا ترکیبات القاکننده مترشحه توسط قارچ ها باشند که باعث ایجاد واکنش در میزبان در حضور قارچ میکوریز و نیز سایر میکروارگانیسم های مهاجم می شوند(تراپ،1997).

1-7 گشنیز

شکل( 1- 1 ) گشنیز

گشنیز نوعی سبزی با نام علمی Coriandrum sativum است. نام گونه این گیاه C.Sativumو از راسته کرفس سانان و تیره چتریان و سررده Coriandrum می باشد. این گیاه بومی جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا است و ارتفاع آن تا نیم متر هم می رسد. اغلب گشنیز تولیدی ایران که حدوداً ۶۵ درصد کل کشور می باشد در شهرستان نهاوند استان همدان و بقیه در شهرستان هایی نظیر اقلید و… برداشت می شود و بصورت خشک وارد بازار می شود. گشنیز گیاهیاستعلفی، یک ساله، بی کرک، به ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر وبا طول دوره رشد 100تا120 روز است که در بسیاری از کشورها به عنوان گیاهی بهاره و در برخی کشورهای مدیترانه و جنوب شرقی آسیا به عنوان گیاهی زمستانه کشت می شود. این گیاه دارای ساقه راست، شفاف و کم و بیش شیار دار است. منشا آن را به نواحی جنوب غرب آسیا و مدیترانه نسبت می دهند. گل های کوچک و ریز به رنگ سفید یا صورتی مجتمع چتری مرکب دارد. برگ های آن به دو نوع متمایز، یکی در قاعده و منقسم به قطعاتی با لوب های کم عمق و دندانه دار و دیگری در طول ساقه و دارای پهنکی منقسم به رشته های باریک و نخی وجود دارد. سرشاخه های آن به صورت تازه در سالاد و سوپ، بذر آن در صنایع غذایی و به عنوان چاشنی مورد استفاده قرار می گیرد(تراپ،1997)(شکل 1-2).

گشنیز گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه است و در بیشتر نقاط ایران نیز می روید. از زمان های قدیم وجود داشته و حتی مورد مصرف مصری ها بوده است. بقراط این گیاه را می شناخته و برای درمان بیماری های مختلف از آن استفاده می کرده است. در قرون وسطی ضعف جنسی را با گشنیز درمان می کردند. پزشکان قدیم عقیده داشتند گشنیز از سرایت امراض جلوگیری می کند، از این رو به افراد مبتلا به آبله دستور می دادند که آب گشنیز را به دور چشم هایشان بمالند تا میکروب آبله به چشم ها سرایت نکند.

ساختار شیمیایی

میوه گشنیز دارای 75درصد آب و 13 تا 20درصد مواد چرب(مرکب از گلیسریدهای اسید اولئیک، اسید پالمتیک، اسید پترو سلینیک، اسید لینولئیک) است. مقدار کلی اسانس در انواع مرغوب میوه ها به یک درصد می رسد. اسانس میوه دارای 50درصد ترکیب لینالول[24](Linalool) می باشد. محتوای ساختار دانه گشنیز در جدول 2-1 آورده شده است. حضور آلدهیدها منجر به ایجاد عطر و بو در دانه گشنیز می شود. افزایش بوی شیرین در این گیاه به دلیل حضور لینالول است(تراپ،1997). دانه گشنیز حاوی 03/0 تا 6/2درصد روغن فرار و 9/9 تا 7/27 درصد اسید چرب می باشد.

ویژگی درمانی

این گیاه در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و روغن میوه آن در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد. در طب سنتی از خواص گشنیز که همانند زیره می باشد به عنوان هضم کننده غذا، ضد نفخ، اشتها آور، برظرف کننده دردهای عضلانی و آرام بخش استفاده می شود(اکبری نیا و همکاران،1385). از تخم گشنیز به عنوان طعم دهنده غذا، زیاد کننده شیر مادر، ضد نفخ و ضدعفونی کننده استفاده می شود. تمام قسمتهای گیاه مصرف درمانی داشته ولی مهمترین قسمت گیاه میوه آن است(عامریان ،1371).

ی نوشته‌ها

آفات………………………………………………………………………………………………………………………. 9

5-11-1-تأثیر منفی گاز اتیلن……………………………………………………………………………………………………………………. 9

12-1 – راهکارهای افزایش طول عمر گل های بریده …………………………………………………………………………………. 10

13-1- انبارداری …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

14-1 – انواع انبار…………………………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-14-1- انبار مرطوب…………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

2-14-1-انبار خشک ………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

3-14-1-انبار با اتمسفر کنترل شده (CA)………………………………………………………………………………………………… 11

4-14-1-انبار با فشار کم (LPS )…………………………………………………………………………………………………………… 11

15-1- مواد طولانی کننده عمر گل های بریده …………………………………………………………………………………………… 11

16-1-کربو هیدرات ها ……………………………………………………………………………………………………………………………. 11

17-1-میکروب کش ها و مهار کننده های رشد میکروبی…………………………………………………………………………….. 12

1-17-1-نمکهای 8 هیدروکسی کوئینولین………………………………………………………………………………………………….. 12

2-17-1-تیو سولفات نقره (Ag2S2O3 , STS)……………………………………………………………………………………… 12

3-17-1-نیترات نقره (AgNo3 , SN)…………………………………………………………………………………………………… 12

18-1-اتیلن……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

19-1-تنظیم کننده های رشد……………………………………………………………………………………………………………………….. 14

1-19-1-جیبرلین ها ……………………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-19-1-سیتوکنین …………………………………………………………………………………………………………………………………. 14

3-19-1-آبسیزیک اسید…………………………………………………………………………………………………………………………… 15

20-1-سایر تنظیم کننده های رشد ……………………………………………………………………………………………………………. 15

21-1-کند کننده های رشد…………………………………………………………………………………………………………………………. 15

22-1-نحوه فعالیت کند کننده های رشد…………………………………………………………………………………………………….. 16

23-1-سایر ترکیبات افزایش دهنده طول عمر……………………………………………………………………………………………… 16

24-1-کیفیت آب…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

25-1-رو ش های مختلف تیمار پس از برداشت گل های بریده ………………………………………………………………….. 16

1-25-1-مقاوم کردن یا سازگار کردن ……………………………………………………………………………………………………….. 16

2-25-1-اشباع کردن…………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

3-25-1-آغشته کردن یا فرو بردن…………………………………………………………………………………………………………….. 17

4-25-1-شکوفا نمودن غنچه ها…………………………………………………………………………………………………………………. 17

26-1-اهداف از اجرای این طرح………………………………………………………………………………………………………………. 17

فصل دوم : بررسی منابع………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

فصل سوم: مواد و روش­ها……………………………………………………………………………………………………………………….. 22

1-3-محل انجام آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-3-موقعیت جغرافیایی استان سمنان………………………………………………………………………………………………………. 22

3-3-موقعیت جغرافیایی شهرستان دامغان و حومه آن…………………………………………………………………………………. 22

4-3-مواد مورد استفاده در پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 23

5-3- طرح آزمایشی و نحوه اجرا………………………………………………………………………………………………………………. 23

6-3-اجرای طرح……………………………………………………………………………………………………………………………………. 23

7-3- روش های اندازه گیری صفات مورد نظر…………………………………………………………………………………………. 24

1-7-3-اندازه گیری وزن تر گل ………………………………………………………………………………………………………………. 24

2-7-3-اندازه گیری درصد باز شدن گل ها ………………………………………………………………………………………………. 24

3-7-3-اندازه گیری پتانسیل آب در گلبرگ……………………………………………………………………………………………….. 25

4-7-3-اندازه گیری درصد پژمردگی گل ها………………………………………………………………………………………………. 25

5-7-3-اندازه گیری وزن خشک گل ها……………………………………………………………………………………………………… 25

6-7-3اندازه گیری سطح برگ………………………………………………………………………………………………………………….. 26

فصل چهارم : نتایج و بحث …………………………………………………………………………………………………………………….. 27

1-4- اثر تیمارهای متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره و کلرید کلسیم بر وزن ترگل………………………………………… 27

2-4- اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره وکلرید کلسیم بر وزن خشک گل…………………………………………………. 30

3-4- اثر سطح برگ با متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره و کلرید کلسیم بر گل رز ………………………………………. 32

4-4- اثر متقابل زمان، رقم و متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم بر روی قطر گل………………………… 35

5-4- اثر زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر روی پتانسیل آبی گل………………… 41

6-4- اثر زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر روی درصد پژمردگی گل رز……… 47

7-4- ضریب همبستگی صفات ………………………………………………………………………………………………………………… 58

8-4 نمودارهای همبستگی………………………………………………………………………………………………………………………… 60

نتیجه گیری نهایی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 65

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 69

فهرست منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 71

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 74

فهرست جداول

جدول 1-4- اثر تیمارهای متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره و کلرید کلسیم بر وزن ترگل……………………………… 28

جدول 2-4- تجزیه واریانس اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره وکلرید کلسیم و رقم ها بر روی وزن خشک گل رز 30

جدول 3-4- تجزیه واریانس اثر سطح برگ با متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم ورقم بر روی گل رز 33

جدول 4-4- تجزیه واریانس اثرات زمان(از روزی که گل ها درون محلول ها قرار داده شدند تا روزی که باز شدن گل ها به قطر ثابتی رسیدند )، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی قطر گل رز………………………………….. 36

جدول5-4- مقایسه میانگین اثرات زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی قطر گل 39

جدول 6-4- تجزیه واریانس اثرات زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی پتانسیل آبی گلبرگ گل رز………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

جدول7-4- مقایسه میانگین اثرات زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی پتانسیل آبی گلبرگ رز………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

جدول 8-4- تجزیه واریانس اثرات زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی درصد پژمردگی گل رز………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 48

جدول9-4- مقایسه میانگین اثر زمان، متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و واریته بر روی پژمردگی گل رز 51

جدول(10-4) ضریب همبستگی بین صفات مورد بررسی……………………………………………………………………………. 59

 

فهرست نمودارها

(نمودار 1-4) اثر نوع رقم بر روی وزن تر گل رز……………………………………………………………………………………….. 28

(نمودار 2- 4) – اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره وکلرید کلسیم بر روی وزن تر گل رز………………………….. 29

(نمودار3- 4) اثر متقابل متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره وکلرید کلسیم و نوع رقم بر روی وزن تر گل………… 29

(نمودار 4- 1) اثر نوع رقم بر روی وزن خشک گل رز………………………………………………………………………………. 31

(نمودار 5- 4) اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم بر روی وزن خشک گل رز……………………… 31

(نمودار 6- 4) اثر متقابل متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر روی وزن خشک گل رُز 32

(نمودار 7- 4) اثر سطح برگ و نوع رقم بر روی گل رُز…………………………………………………………………………… 33

(نمودار 8- 4) اثر سطح برگ با متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم بر روی گل رُز…………………… 34

(نمودار 9- 4) اثر متقابل سطح برگ با متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره و کلرید کلسیم بر روی گل رُز…………. 34

(نمودار10-4) اثر زمان(روز) بر روی قطر گل رُز……………………………………………………………………………………….. 37

(نمودار 11- 4) اثر نوع رقم بر روی قطر گل رُز……………………………………………………………………………………….. 37

(نمودار 12- 4) اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم بر روی قطر گل رُز………………………………… 38

(نمودار 13- 4) اثر متقابل متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر روی قطر گل زُز……. 38

(نمودار 14- 4) اثر متقابل زمان و نوع رقم بر روی قطر گل رُز…………………………………………………………………… 39

(نمودار 15-4) اثر نوع رقم بر پتانسیل آب گلبرگ ها………………………………………………………………………………… 43

(نمودار 16- 4) اثر زمان بر روی پتانسیل آب گلبرگ ها……………………………………………………………………………… 44

(نمودار 17-4) اثر متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم بر روی پتانسیل آب گلبرگ ها…………………… 44

(نمودار 18- 4) اثر متقابل متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر پتانسیل آب گلبرگ ها 45

(نمودار 19-4) اثر متقابل متیل سیکلو پروپان، نیترات نقره، کلرید کلسیم و نوع رقم بر پتانسیل آب گلبرگ ها… 45

2-1-5-2-تعریف پروبیوتیک… 11

2-1-5-3-خصوصیات پروبیوتیک… 12

2-1-5-4-مهمترین تولیدات پروبیوتیک ها 12

2-2- بررسی پیشینه تحقیق.. 13

2-2-1- شیر تخمیری.. 13

2-2-2- پروبیوتیک ها 13

2-2-2-1- اثرات درمانی و پیشگیری کننده پروبیوتیک ها 13

2-2-2-2-مهمترین پروبیوتیک های مصرفی.. 15

2-2-2-3- عوارض جانبی مصرف لاکتوباسیلوس های پروبیوتیک… 15

2-2-2-4- اثرات مفید باکتری های پروبیوتیک… 16

2-2-2-4- فرآورده های پروبیوتیک… 17

2-2-2-5- باکتری های غالب در بستنی پروبیوتیک… 17

2-2-2-6- اکولوژی لاکتوباسیلوس ها 18

2-2-3- بستنی پروبیوتیک… 19

2-2-3-1- انواع بستنی پروبیوتیک… 19

2-2-3-2- موانع تولید بستنی پروبیوتیک… 20

2-2-3-3-راهکارهای رفع موانع تولید بستنی پروبیوتیک… 20

2-2-4- مایکوتوکسین ها 20

2-2-4-1-عوامل موثر در رشد قارچ ها و تولید مایکوتوکسین در مواد غذایی.. 21

2-2-5- آفلاتوکسین ها 24

2-2-5-1- بررسی کوتاه تاریخچه آفلاتوکسین.. 26

2-2-5-2- آسیب شناسی آفلاتوکسین ها 27

2-2-5-3- میکروبیولوژی آفلاتوکسین ها 28

2-2-5-4- قارچ های تولید کننده آفلاتوکسین ها 29

2-2-5-5- قوانین استاندارد بین المللی.. 30

2-2-5-6- محدودیت های جهانی آفلاتوکسین ها در تغذیه. 31

2-2-5-7- روش های کاهش آفلاتوکسین: 32

2-2-5-8-آفلاتوکسین در شیر. 33

2-2-5-9-ارزیابی وکنترل آلودگی.. 35

2-2-5-10- روش های تست کردن. 35

2-2-6-کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا. 36

2-2-6-1- دستگاهHPLC.. 37

2-2-6-2- آشکار ساز. 38

2-2-6-3- متد های اندازه گیری.. 39

2-2-6-4- حلال های HPLC.. 39

2-2-6-5- آماده سازی و کار با دستگاه 40

2-3- مروری بر تحقیقات گذشته. 41

2-4- تجزیه زیستی مایکوتوکسین ها، موقعیت های فعلی و رویکرد های آتی.. 52

2-4-1- حذف آلودگی با استفاده از تخمیر. 52

فصل سوم: مواد و روش ها 58

3-1- اساس کار. 59

3-2- مواد مورد استفاده در تهیه بستنی.. 61

3-3- تجهیزات و دستگاه های مورد استفاده در تهیه و آزمایش های بستنی.. 62

3-4- مواد و تجهیزات مورد نیاز جهت اندازه گیری آفلاتوکسین M1 63

3-5- روش ها 65

3-5-1- متغیرهای پژوهش…. 65

3-5-2- آزمون های مربوط به شیر خشک… 65

3-5-3- آزمایشات انجام شده بر روی شربت بستنی در زمان تخمیر. 66

3-5-3-1- آزمون تعیین pH.. 66

3-5-3-2- آزمون رشد جمعیت میکروبی.. 66

3-5-3-3- تهیه استاندارد کاری آفلاتوکسین M1 جهت سنجش مقادیر آفلا توکسین.. 66

3-5-4- ملاحظههای ایمنی و احتیاطات… 67

3-5-6- آمادهسازی ستون های ایمونوافینیتی.. 68

3-5-7- آزمایش های انجام شده بر روی بستنی.. 69

3-5-7- 1- آزمون کشت میکروبی.. 69

3-6- طرح آماری.. 69

فصل چهارم: نتایج و بحث… 70

4-1- نتایج بدست آمده از مرحله کالیبراسیون دستگاه HPLC و اندازهگیری آفلاتوکسین در شیر. 71

4-1-1- نتایج حاصل از ترسیم منحنی کالیبراسیون و محدودیت های تشخیص و شناسایی.. 71

4-1-2- بررسی میزان گزینش پذیری و تداخلات… 72

4-2- ارزیابی تغییرات pH در مرحله گرمخانه گذاری.. 74

4-3- ارزیابی تاثیر غلظت آفلاتوکسین M1 بر تغییرات رشد جمعیت میکروبی لاکتوباسیلوس رامنوس GG در مرحله گرمخانه گذاری.. 77

4-4- ارزیابی تاثیر غلظت آفلاتوکسین M1 بر تغییرات رشد جمعیت میکروبی بیفیدوباکتریوم لاکتیس 12BB در مرحله گرمخانه گذاری.. 79

4-5- ارزیابی تغییرات آفلاتوکسین M1 در طی حرارت دادن وگرمخانه گذاری.. 82

6-4 ارزیابی تاثیر غلظت آفلاتوکسین M1 بر تغییرات رشد جمعیت میکروبی لاکتوباسیلوس رامنوس GG در مدت زمان نگهداری.. 87

4-7- ارزیابی تاثیر غلظت آفلاتوکسین M1 بر تغییرات رشد جمعیت میکروبی بیفیدوباکتریوم لاکتیس 12BB در مدت زمان نگهداری.. 88

4-8- ارزیابی تغییرات آفلاتوکسین M1 در مدت زمان نگهداری.. 91

فصل پنجم: نتیجه گیری کلی و پیشنهادات… 92

5-1- نتیجه گیری کلی.. 93

2-5- پیشنهادات… 94

فهرست منابع.. 95

پیوست ها 106

فهرست جدول ها

جدول 3-1: مواد مورد استفاده در تحقیق.. 61

جدول3-2: دستگاه های مورد استفاده در تحقیق.. 62

جدول3-3: مواد مورد نیاز جهت اندازه گیری آفلاتوکسین M1. 63

جدول3-4: تجهیزات مورد نیاز جهت اندازه گیری آفلاتوکسین M1. 64

جدول 3-5 : متغیرهای مورد استفاده در فرمول. 65

جدول 3-6: آزمون های شیمیایی مربوط به شیرخشک… 65

جدول 4-1 : مقادیر حاصل از نتایج آفلاتوکسین در دستگاه HPLC.. 72

جدول شماره 4-2 : اثر زمان و غلظت آفلاتوکسین بر pH.. 75

جدول شماره 4–3 : اثرزمان و غلظت آفلاتوکسین بررشدجمعیت میکروبی لاکتوباسیلوس رامنوس GG.. 77

جدول شماره 4–4: اثرزمان و غلظت آفلاتوکسین بررشدجمعیت میکروبی بیفیدوباکتریوم لاکتیس12BB.. 79

جدول 4 – 5 : غلظت آفلاتوکسین در شیر و بستنی حین تولید و نگهداری در 4 درجه سانتی گراد. 83

جدول شماره 4 – 6: اثر زمان و غلظت آفلاتوکسین بررشد جمعیت میکروبی لاکتوباسیلوس رامنوس GG در مرحله نگهداری 87

جدول شماره 4 – 7 : اثر زمان و غلظت آفلاتوکسین بر رشد جمعیت میکروبی بیفیدوباکتریوم لاکتیسBB12 در مرحله نگهداری 89

فهرست نمودارها

نمودار (3-1) شماتیک فرایند تولید. 60

نمودار4-1 : نمودار منحنی کالیبراسیون (داده های حاصل از آنالیز دستگاه). 71

نمودار 4-2 : کروماتوگرام بدست آمده از نمونه بستنی تهیه شده از شیر گاو فاقد آفلاتوکسین M1. 73

فاز متحرک شامل آب، استونیتریل و متانل به نسبت 55: 15:30 بود. 73

نمودار 4-3 : کروماتوگرام بدست آمده از نمونه بستنی دارای ng/kg 3 آفلاتوکسین M1. 73

فاز متحرک شامل آب، استونیتریل و متانل به نسبت 55: 15:30 بود. 73

1-2-1- نیازمندی های محیطی………………………………………………………………………………………………………………………..

4

2-2- 1- فیزیولوژی دستگاه گوارش و آنزیمهای گوارشی ………………………………………………………………………………….

4

3-1- تغذیه و نیازهای تغذیه ای ماهیان …………………………………………………………………………………………………………….

6

1-3-1- پروتئین …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

6

1-1-3-1- استفاده از منابع پروتئینی گیاهی ………………………………………………………………………………………………………

8

2-1-3-1- مشکلات پروتئین های گیاهی برای ماهیان گوشتخوار………………………………………………………………………..

8

3-1-3-1- فاکتورهای ضد تغذیه ای ……………………………………………………………………………………………………………….

10

2-3-1- لیپیدها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

11

1-2-3-1- اسیدهای چرب …………….. ……………………………………………………………………………………………………………..

12

2-2-3-1- سنتز داخلی و تبدیل زیستی اسیدهای چرب ……………………………………………………………………………………..

17

3-2-3-1- اسیدهای چرب ضروری آبزیان ……………………………………………………………………………………………………….

18

4-2-3-1- نقش اسیدهای چرب غیر اشباع بلند زنجیره در تغذیه آبزیان………………………………………………………………..

18

5-2-3-1- نشانه های کمبود اسیدهای چرب …………………………………………………………………………………………………….

19

6-2-3-1- میزان چربی و اسید چرب مورد نیاز آبزیان پرورشی ………………………………………………………………………….

19

7-2-3-1- قابلیت هضم پذیری چربیها ……………………………………………………………………………………………………………

20

8-2-3-1- منابع چربی جیره آبزیان …………………………………………………………………………………………………………………

20

1-8-2-3-1-روغن ماهی………………………………………………………………………………………………………………………………

21

2-8-2-3-1- روغن های گیاهی و تركیب اسیدهای چرب …………………………………………………………………………………

22

1-2-8-2-3-1- آفتابگردان (Heliaanthus annus L.Var marcocarpus DC) ………………………………………..

22

2-2-8-2-3-1- سویا (Glycine max (L.) Merr.)………………………………………………………………………………………

23

3-2-8-2-3-1- شلغم روغنی (B. juncea) و كانولا (Brassica napus L.وB. rapa L.)…………………………

24

4-2-8-2-3-1- گلرنگ معمولی (Carthamustinctorius) ………………………………………………………………………….

25

5-2-8-2-3-1- بذر کتان (Linumusitatissimum)……………………………………………………………………………………..

26

3-3-1- نیازهای معدنی و ویتامینی قزل الای رنگین کمان …………………………………………………………………………………..

26

4-1- مرور منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

29

فصل دوم: مواد و روشها

1-2- مرحله تهیّه اجزای غذایی و ساخت جیره های آزمایشی ……………………………………………………………………………..

32

2-2- تهیه و ذخیره سازی ماهیان …………………………………………………………………………………………………………………….

34

3-2- زیست سنجی ماهیان (بیومتری) ……………………………………………………………………………………………………………….

35

5-2- آنالیز شیمیایی نمونه های غذایی و بافت عضله ماهیان ………………………………………………………………………………..

35

1-5-2- تعیین میزان پروتئین ……………………………………………………………………………………………………………………………

35

2-5-2- تعیین میزان چربی کل ……… ……………………………………………………………………………………………………………….

36

2-5-2- تعیین میزان رطوبت ……………………………………………………………………………………………………………………………

36

3-5-2- تعیین میزان خاكستر ………………………………………………………………………………………………………………………….

37

4-5-2- تعیین میزان کربوهیدرات ………………………………………………………………………………………………………………….

37

5-5-2- تعیین تركیب و میزان اسیدهای چرب …………………………………………………………………………………………………..

37

6-2- محاسبه هضم پذیری ظاهری …………………………………………………………………………………………………………………..

39

1-6-2- تهیه غذا و نمونه مدفوع ماهیان ……………………………………………………………………………………………………………

39

7-2- سنجش فعالیت های آنزیمی …………………………………………………………………………………………………………………..

40

1-7-2- تهیه عصاره آنزیمی …………………………………………………………………………………………………………………………….

40

2-7-2- سنجش غلظت پروتئین محلول ……………………………………………………………………………………………………………

40

3-7-2- سنجش فعالیت آنزیم آلفا- آمیلاز ………………………………………………………………………………………………………..

41

4-7-2- سنجش فعالیت آنزیم لیپاز …………………………………………………………………………………………………………………..

43

8-2- بررسی­های ایمنی شناسی ………………………………………………………………………………………………………………………..

44

1-8-2- خون گیری و تهیه سرم ………………………………………………………………………………………………………………………

44

2-8-2- فعالیت راه میانبر سیستم کمپلمان …………………………………………………………………………………………………………

45

3-8-2- فعالیت لیزوزیم ………………………………………………………………………………………………………………………………….

47

4-8-2- اندازه گیری میزان توتال ایمونوگلوبولین ……………………………………………………………………………………………….

48

9-2- بررسی فاكتورهای خونی ……………………………………………………………………………………………………………………….

48

1-9-2- شمارش تعداد گلبول های سفید در میكرولیتر خون ……………………………………………………………………………….

48

2-9-2- اندازه گیری درصد هماتوكریت خون ……………………………………………………………………………………………………

49

3-9-2- اندازه گیری غلظت هموگلوبین خون ……………………………………………………………………………………………………

49

10-2- استرس آنوكسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….

49

1-10-2- اندازه گیری میزان گلوکز …………………………………………………………………………………………………………………

50

2-10-2- روش اندازه گیری کورتیزول …………………………………………………………………………………………………………….

50

11-2- ارزیابی تجربی طعم و بوی ماهیان ………………………………………………………………………………………………………….

50

12-2- فورمول ها و روابط محاسباتی ……………………………………………………………………………………………………..

51

12-2- تجزیه و تحلیل آماری …………………………………………………………………………………………………………………………

51

فصل سوم: نتایج

1-3- نتایج مربوط به آنالیز ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی ……………………………………………………………………………

52

2-3- نتایج حاصل از شاخص های رشدی ماهیان ………………………………………………………………………………………………

52

3-3- نتایج مربوط به ترکیب شیمیایی بافت عضله ماهیان……………………………………………………………………………………..

54

4-3- نتایج مربوط به کارایی تغذیه ای ماهیان……………………………………………………………………………………………………..

55

5-3- نتایج مربوط به ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهیان…………………………………………………………………………..

56

6-3- نتایج مربوط به فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان ……………………………………………………….

59

7-3- نتایج مربوط به فعالیّت سیستم ایمنی همورال ماهیان …………………………………………………………………………………..

60

8-3- نتایج مربوط به فاکتورهای خونی ماهیان …………………………………………………………………………………………………..

61

9-3- نتایج بازماندگی ماهیان در برابر استرس کمبود اکسیژن ……………………………………………………………………………….

61

1-9-3- نتایج تغییرات گلوکز و کوتیزول سرم خون ماهیان در برابر استرس کمبود اکسیژن ……………………………………..

62

10-3- نتایج ارزیابی تجربی طعم و بوی ماهیان ………………………………………………………………………………………………….

62

فصل چهارم: بحث

63

1-4- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

70

2-4- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

71

فصل پنجم: منابع

72

فصل ششم: ضمیمه

82

1-6- نمودارها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

82

1-1-6- نمودار مربوط به نتایج بیومتری (وزن و طول) ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش ……………

82

2-1-6- نمودار مربوط به درصد هضم پذیری پروتئین و چربی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش ..

82

3-1-6- نمودار مربوط به ضریب ارزش تولیدی پروتئین و چربی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش

83

4-1-6- نمودار مربوط به نتایج فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در روز30………………………….

83

5-1-6- نمودار مربوط به نتایج مربوط به فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در روز60……………..

83

6-1-6- نمودار مربوط به فعالیّت سیستم ایمنی همورال ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورشی ………..

84

7-1-6- نمودار مربوط درصد بازماندگی، میزان گلوکز و کورتیزول ماهیان پس از 2 ساعت شرایط کمبود اکسیژن …….

84

2-6- تصاویر …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

84

1-2-6- تصویر تانکهای پرورشی ……………………………………………………………………………………………………………………

84

2-2-6- تصویر خونگیری ماهیان از ورید ساقه دمی …………………………………………………………………………………………..

85

3-2-6- تصویر مربوط به محیط استرس ماهیان در شرایط کمبود اکسیژن ……………………………………………………………..

85

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

86

فهرست جداول و نمودارها

عنوان جداول	صفحه
جدول 1-1- تولیدات جهانی روغن ماهی و برخی از روغنهای گیاهی از سال 1980 تا 2006	3
جدول 2-1- نیازهای زیستی قزل آلا	4
جدول 3-1- احتیاجات اسید آمینه های ضروری در برخی ماهیان	7
جدول 4-1- ترکیبات عمومی آرد ماهی و پروتئین گیاهی مورد استفاده ماهیان گوشتخوار	9
جدول5-1- اسید آمینه ضروری مهم در ترکیبات پروتئین گیاهی استفاده شده در غذای تجاری آزاد ماهیان	10
جدول 6-1- میزان فسفر و اسید فیتیک در آرد ماهی و آرد برخی پروتئین های گیاهی	11
جدول 7-1- میزان اسید لینولئیك موجود در روغن های گیاهی و چربی های حیوانی	16
جدول8-1- نیاز آبزیان پرورشی به اسیدهای چرب ضروری	20
جدول 9-1- میانگین مقادیراسیدهای چرب موچود در روغن ماهی	22
جدول 10-1- تركیب اسیدهای چرب روغن آفتابگردان	23
جدول 11-1- تركیب اسیدهای چرب روغن سویا	24
جدول 12-1- تركیب اسیدهای چرب اصلی در روغن كانولا و شلغم روغنی	25
جدول 13-1- ترکیب اسیدهای چرب روغن های اولئیک و لینولئیک گلرنگ	26
جدول 14- 1- تركیب اسیدهای چرب اصلی در روغن بذر کتان (درصد وزنی)	26
جدول 15-1- نیازهای معدنی ماهی قزل آلای رنگین كمان	27
جدول 16-1- حداقل نیازهای ویتامینی آزاد ماهیان	28
جدول 1-2- میزان (درصد) منابع پروتئین و روغن مورد استفاده در بین گروههای آزمایشی	32
جدول 2-2- ترکیب اجزای غذایی تیمارهای آزمایشی	33
جدول 3-2- ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی	34
جدول 4-2- غلظت های مختلف آلبومین سرم گاوی	40
جدول 5-2- ترکیب بافر PBS	46
جدول 4-2- تركیب محلول نات- هریك (Nott Herick)	48
جدول 1-3- نتایج مربوط به آنالیز ترکیب شیمیایی جیره های آزمایشی	52
جدول 2- 3- نتایج بیومتری (وزن و طول) ماهیان قزل آلای رنگین كمان در طول دوره پرورش	53
جدول 3- 3- نتایج مربوط به افزایش رشد ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش	54
جدول 4- 3- نتایج مربوط به شاخص های رشدی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش	54
جدول 5-3- شاخص های رشدی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در ابتدای دوره پرورش	54
جدول 6- 3- نتایج مربوط به ترکیب شیمیایی بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین كمان در ابتدای دوره پرورش	55
جدول 7- 3- نتایج مربوط به ترکیب شیمیایی بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش	55
جدول 8- 3- نتایج مربوط به کارایی تغذیه ای ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورش	56
جدول 9- 3- نتایج مربوط به ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورشی	57
جدول 10- 3- نتایج مربوط به ترکیب اسیدهای چرب جیره غذایی گروههای آزمایشی ماهیان در ابتدای دوره پرورشی	58
جدول 11- 3- نتایج فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در ابتدای دوره پرورشی	59
جدول 12- 3- نتایج فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در روز 30	60
جدول 13- 3- نتایج مربوط به فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در روز 60	60
جدول 14- 3- نتایج مربوط به فعالیّت سیستم ایمنی همورال ماهیان قزل آلای رنگین كمان در انتهای دوره پرورشی	61
جدول 15- 3- نتایج مربوط به فاکتورهای خونی ماهیان قزل آلای رنگین كمان در روز 60	61
جدول 16- 3- نتایج مربوط به درصد بازماندگی ماهیان قزل آلای رنگین كمان پس از 2 ساعت استرس کمبود اکسیژن	62
جدول 17- 3- نتایج مربوط به میزان گلوکز و کورتیزول سرم خون ماهیان پس از تحمّل شرایط کمبود اکسیژن	62
نمودار
نمودار1-2- منحنی استاندار BSA.	41
نمودار2-2- منحنی استاندارد مالتوز	42

چکیده:

هدف از مطالعه حاضر بررسی امکان و اثرات جایگزینی منابع گیاهی در جیره ماهیان قزل آلای رنگین کمان می باشد. به همین منظور ترکیبی از منابع پروتئین گیاهی با منبع اصلی گلوتن گندم به همراه گلوتن ذرّت و کنجاله سویا در 2 سطح 50 و 100 % و منابع روغن گیاهی ترکیبی از روغنهای کلزا(40%)، بزرک(30%) و گلرنگ(30%) در سطح 100% جایگزین روغن ماهی شدند. منابع پروتئین و روغن جیره گروه شاهد پودر ماهی و روغن ماهی کیلکا بود. به منظور بررسی اثرات جایگزینی 100% روغن ماهی جیره با ترکیب روغنهای گیاهی از پودر ماهی فاقد چربی (چربی زدایی شده توسط حلال هگزان و اتانول) به عنوان منبع پروتئینی جیره مورد استفاده قرار گرفت. این مطالعه در قالب 8 تیمار آزمایشی بود. منابع پروتئین و چربی در گروههای آزمایشی در تیمار 1 (پودر ماهی+روغن ماهی)، تیمار 2 (پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی)، تیمار 3 (پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی + روغن ماهی)، تیمار 4 (پروتئین گیاهی+ روغن ماهی)، تیمار 5 (پودر ماهی + پروتئین گیاهی+ ترکیب روغنهای گیاهی)، تیمار 6 (پودر ماهی + پروتئین گیاهی+ روغن ماهی)، تیمار 7 (پودر ماهی چربی زدایی شده+روغن ماهی) و تیمار 8 (پودر ماهی چربی زدایی شده+ ترکیب روغنهای گیاهی) بود. تعداد 1200 عدد ماهی انتخاب و پس از طی دوره آداپتاسیون به تانکهای 300 لیتری با تراکم 50 عدد در هر تانک با میانگین وزن اولیه 2±15 گرم انتقال یافته و به مدت 60 روز با جیرهای آزمایشی تغذیه شدند. جیره های آزمایشی به لحاظ پروتئین (2/0±47)، چربی (15/0±20) و انرژی (Kcal/g1/0±5) در یک سطح بودند. در این مطالعه شاخص­های رشد و کارایی تغذیه­ای، ترکیب شیمیایی و ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله، فعالیّت آنزیمهای گوارشی، فاکتورهای خونی، پاسخ ایمنی و مقاومت در برابر استرس­ کمبود اکسیژن مورد بررسی قرار می­گیرد. طی نتایج حاصله شاخص وزن نهایی با جایگزینی 44% پودر ماهی جیره (50% کل پروتئین جیره) با منابع گیاهی در تیمار5 (5/1± 00/69) و تیمار 6 (3± 45/72) اختلاف معنی داری را با گروه شاهد (8/1± 08/71) نداشت. همچنین تاثیر منفی معنی داری نیز در دیگر شاخص های رشدی، کارایی تغذیه ای، هضم پذیری ظاهری چربی و پروتئین، ترکیب شیمیایی بافت عضله، فعالیت آنزیمهای گوارشی، فعالیّت سیستم ایمنی همورال، فاکتورهای بیوشیمیایی خون و مقاومت در برابر استرس اکسیژن در مقایسه با گروه شاهد مشاهده نشد. ولی با جایگزینی 100% پودر ماهی جیره با منابع پروتئین گیاهی تاثیر منفی و معنی داری در شاخص های رشدی، کارایی تغذیه ای، هضم پذیری ظاهری چربی و پروتئین و فعالیّت آنزیمهای گوارشی ماهیان داشت ولی باعث بروز تفاوت معنی داری در ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهیان نگردید. جایگزینی روغن ماهی جیره با ترکیب روغنهای گیاهی باعث کاهش درصد اسیدهای چربC16:0، C22:0، C16:1n7، C18:1n9، C20:2n6، C20:4n6، C20:3n3، C20:5n3 وC22:6n3 و افزایش درصد اسیدهای چرب C18:0، C20:0، C18:1n7، C18:2n6 و C18:3n3 نسبت به کل اسیدهای چرب در مقایسه با جیره های حاوی روغن ماهی بود. ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهیان ارتباط مستقیمی با ترکیب اسیدهای چرب موجود در جیره غذایی ماهیان داشت. جایگزینی روغن ماهی با منابع گیاهی در منابع پروتئینی مختلف تاثیری بر شاخص های رشدی ماهیان نداشت. ولی باعث کاهش درصد اسیدهای چربC14:0، C16:0، C16:1n7، C20:3n3 و C20:5n3 افزایش درصد اسیدهای چرب C18:2n6 وC18:3n3 نسبت به کل اسیدهای چرب در مقایسه با جیره های حاوی روغن ماهی شد.

1-1-مقدمه:

آبزی پروری در راستای تأمین نیازهای غذایی انسان و استفاده از مواد پروتئینی با منشأ حیوانی که کیفیّت مطلوب دارند از اهمیّت بسزایی برخودار است. مطابق برآورد سازمان خواروبار جهانی، میزان تقاضای ماهی برای مصارف انسانی حدود 110 میلیون تن در سال 2010 و سهم آبزی پروری در تولید کل جهانی 38 درصد می باشد. با توجه به بالا بودن میزان تولید در برخی گونه ها و آسان بودن تولید آبزیان در مقایسه با سایر فرآورده های پروتئینی و بالا بودن ارزش غذایی آنها، امروزه آبزی پروری به عنوان یكی از سریع الرشدترین فعالیتهای موثر در افزایش تولید غذا مورد توجه قرار گرفته است (Hasan., 2002).

خصوصیات منحصر به فرد ماهی قزل­آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)از جمله قابلیّت تطابق­پذیری بالای این ماهی با شرایط آب و هوایی ایران باعث شده است که این ماهی به عنوان یکی از مهمترین گونه های پرورشی کشور تبدیل گردد و سهم بالایی از تولید را به خود اختصاص دهد. تولید و عرضه غذای جمعیّت در حال افزایش كره زمین از معضلات بسیار مهم جوامع بشری بوده و پیش بینی می شود در آینده ای نه چندان دور به یکی از مشکلات اساسی بشر تبدیل گردد. استفاده روز افزون از ذخایر طبیعی و کاهش این منابع و از طرف دیگر مشکلات متعدد در پرورش مصنوعی آبزیان از محدودیّتهای کنونی تولید کنندگان آبزیان می باشد(ستاری،1380).

افزایش جهانی تولیدات آبزی­پروری و كاهش همزمان ذخایر ماهیان مورد استفاده جهت تولید پودر و روغن ماهی، جایگزینی پودر ماهی و روغن ماهی در جیره غذایی ماهیان را به عنوان ضرورتی برای توسعه پایدار صنعت آبزی پروری تبدیل كرده است(Bellet al., 2002; Mourenteet al., 2005; Milleret al., 2007). چرا که تولید جهانی روغنهای حاصله از دانه­های گیاهی در سالهای اخیر به طور پیوسته افزایش یافته، به طوری كه قیمت آنها نسبتاً ثابت و قابلیّت دسترسی به آنها بیشتر است (جدول 1-1) (Mourenteet al., 2005; Mourente and Bell, 2006; Huanget al., 2007). روغنهای گیاهی كه غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع زنجیره کوتاه 18 كربنه (C₁₈PUFA) و اکثراً عاری از اسیدهای چرب غیر اشباع گروه n-3(n-3HUFA)نظیر ایكوزاپنتانو‍ئیك اسید (EPA ) و دكوزا هگزانوئیك اسید (DHA ) هستند که می­توانند نماینده­های خوبی برای جایگزینی روغن ماهی در جیره غذایی ماهیان باشند(Mourenteet al., 2005; Mourente and Bell, 2006; Huanget al., 2007).بعضی از ماهی­ها مانند ماهی قزل­آلای رنگین­كمان و کپور معمولی قادر به طویل­سازی زنجیره كربنی و غیر­اشباع سازی اسیدهای چرب 18 كربنه خصوصاً اسید لینولنیك به اسیدهای چرب 20 و 22 كربنه HUFA سری n-3 خصوصاً ایكوزاپنتانوئیك­اسید و دكوزا هگزانوئیك­اسید هستند(Webster and Lim, 2002). توانائی سنتز EPA وDHA از اسید لینولنیك به متخصصین تغذیه امکان فرمول­بندی جیره­های غذایی حاوی روغن­های گیاهی ارزانتر حاوی اسید لینولنیك (مانند روغن بذر كتان، کلزا و …) به جای استفاده از روغنهای گرانتر ماهیهای دریایی كه غنی از EPA وDHA هستند را می دهد(Lovell, 1988; Websterand Lim, 2002).

جدول 1-1: تولیدات جهانی روغن ماهی و برخی از روغنهای گیاهی از سال 1980 تا 2006 (بر حسب هزار تن) (Turchinietal.,2009)

ی نوشته‌ها