1-5-2-2 حوضه­های نامتقارن.. 36

1-6 میانبارهای سیال.. 37

1-7 اهداف مطالعه. 41

فصل دوم: زمین شناسی عمومی.. 42

مقدمه……………….43

2-1 جغرافیایی طبیعی وریخت شناسی شمال غرب ایران.. 48

2-1-2 واحد زنجان.. 49

2-1-3 ناهمواری­های استان زنجان.. 50

2-1-3-1 کوه­های شمالی زنجان.. 50

2-1-3-2 کوه­های بخش مرکزی زنجان (کوه­های سلطانیه). 51

2-1-3-3 کوه­های جنوبی (قیدار و تپه­های سعید آباد-کرسف) 51

2-2 زمین­ساخت ناحیه­ای فلات ایران.. 52

2-3 تاریخچه زمین­شناختی شمال غرب ایران.. 55

2-3-1 پرکامبرین پایانی.. 55

2-3-2 پالئوزوئیک… 55

2-3-3 مزوزوئیک… 56

2-3-4 سنوزئیک… 56

2-4 فرگشت ساختاری ناحیه شمال غرب ایران.. 57

2-5 ویژگی­هایچینه شناسیمحدوده مورد مطالعه. 60

2-5-1 مزوزوئیک… 60

2-5-1-1 کرتاسه (K). 60

2-5-2 سنوزئیک… 61

2-5-2-1 سازند کرج.. 61

2-5-2-2 سازند قرمز زیرین.. 64

2-5-3 نئوژن.. 65

2-5-3-1 سازند قم.. 65

2-5-3-2 سازند قم در زنجان: 65

2-5-3-3 سازند قرمز بالایی(M_u¹). 71

2-5-3-4 واحد(M-Pl). 72

فصل سوم:روش کار. 73

مقدمه………..44

3-1 مطالعات دفتری وجمع­آوری اطلاعات… 75

3-2 مطالعات صحرایی.. 75

3- 4 مطالعات آزمایشگاهی.. 77

3-4-1 آماده سازی نمونه. 77

3-4-2 روش مطالعه میانبارهای سیال.. 79

فصل چهارم: توصیف هندسی چین­ها وگسل­های محدوده مورد مطالعه. 82

مقدمه…………..83

4-1 توصیف هندسی گسل­های محدوده مورد مطالعه. 84

4-1-1 گسل شرق قره­داغ. 84

4-1-2 گسل غرب قره­داغ. 85

4-1-3 گسل سهرورد. 87

4-1-4 گسل کوه­پلنگان.. 89

4-1-4 گسل لُت­چای.. 91

4-1-5 گسل تخته یورد. 92

4-1-6 گسل گوجالو. 93

4-1-7 گسل غرب حلب… 94

4-1-8 گسل حلب… 95

4-2 بررسی هندسی و جنبش شناختی چین­خوردگی­های محدوده مورد مطالعه 97

4-2-1 تاقدیس اوشتانیان.. 97

4-2-2 تاقدیس سهرورد. 106

4-2-2-1 تاقدیس قره داغ. 107

4-2-2-2 تاقدیس قمشلو. 109

4-2-3 ناودیس بهمن.. 109

4-2-4 ناودیس حلب… 114

4-3 رشد جانبی.. 114

4-3-2 تاقدیس قره داغ. 118

فصل پنجم: مطالعه میانبارهای سیال.. 119

مقدمه………43

5-1 تیپ A – میانبار سیال دو فازه مایع-گاز L+V(با شوری متوسط) 121

5-2 تیپB– میانبار سیال دو فازه گاز- مایع V+L (Gas rich)(با چگالی پایین): 122

5-3 تیپ C- دو فازه گاز + مایع حاوی CO2 L_CO2+V+Laq.. 122

5-4 تیپD – تك فازه –مایع L (Liquid ) 123

5-5 منشا میانبارهای سیال مطالعه شده در مقاطع بر اساس تقسیم بندی (یرماكوف 1965)124

5-7 اندازه میانبارهای سیال: 126

5-7-1 تركیب (Components): 126

5-7-2 انجماد( (Freezing: 126

5-8 حرارت دادن(Heating): 128

فصل ششم: بحث ونتیجه گیری.. 132

نتایج پتروگرافی سیالات درگیر…..133

6-1 تصحیح نقشه ساختاری براساس مطالعات صحرایی.. 133

6- 2 قطعه بندی ، رشد جانبی و اتصال چین­ها در محدوده مورد مطالعه. 133

6-3 تشخیص هندسه تاقدیس­ها با استفاده از نمودارهای Jemison (1987). 136

6-4 اتصال گسل­ها و رشد چین.. 139

6-5 نتایج مطالعات میانبارهای سیال.. 142

• فهرست منابع

• پیوست ها

• چکیده انگلیسی

مقدمه

عملکرد متقابل فرآیند­های درون زاد و برون زاد سبب تشکیل سیستم پویای نزدیک به سطح زمین شده است. مطالعه این سیستم پویا در دهه­های اخیر جهش چشمگیری را به همراه داشته که این موضوع دستاورد تحول عظیمی است که در ابزارهای مورد استفاده در بررسی این سیستم پویا بوجود آمده است. تصاویر ماهوار­ه­ای، روش­های سن سنجی، امکان مدل­سازی عددی فرایندهای زمین­شناختی و…. افق­های نوینی را پیش روی پژوهشگران این عرصه قرار داده است. بررسی پوسته زمین حاکی از آن است نیروهای زمین­ساختی فشاری باعث تشكیل ساختارهای زمین­شناسی نظیر چین و گسل و برونزد واحدهای سنگی از عمق به سطح می­شوند. تعیین فشار و دمای میانبارهای سیال[1] به دام افتاده در این ساختارهای متشكل از سنگ­های رسوبی بیانگر تغییر شرایط فیزیكی آن­ها از زمان نهشته شدن در حوضه تا دفن و برپایی مجدد است. تحلیل جنبش شناختی این ساختارها مستلزم بكارگیری مشاهدات مستقیم (تحلیل ساختاری-زمین­ریخت­شناسی) و آزمایشگاهی (میكروترموبارومتری) است. دگرریختی پوسته زمین در مناطق فشاری به طور معمول با چین خوردگی­ها و توسعه گسل های راندگی همراه می باشد که در یك حادثه دگرشكلی به وجود آمده اند و با هم مرتبط هستند (Calamita,1990). در برخی از این مناطق تحت رژیم فشارشی، گسل های رانده تظاهرات سطحی کمتری داشته و بیشتر مدفون می باشند ( Berberian, 1995).به همین دلیل تحلیل دگرریختی های در این مناطق، اغلب تحت عنوان تحلیل هندسی و جنبش شناختی گسل­های رانده و چین_­های مرتبط با آن­ها صورت می گیرد. چین­ها وگسل­های راندگی ساختارهای مهمی را به وجود می آورند كه محل مناسبی برای تله­های نفتی و همچنین كانی زایی در اثر مهاجرت سیالات می باشند, 2003) Mcclay). بسیاری از زمین ­شناسان نظیر ساپ (1985)، جامیسون (1987)، میترا (1990) در کارهای تحقیقاتی خود ارتباط ژنتیکی این دو فرایند را درسامانه­های چین خورده- رانده مورد مطالعه قرار داده­اند. در این مطالعات ارتباط هندسی و جنبش شناختی این گونه ساختارها با یكدیگر مورد بررسی قرار می گیرد.

نظریات متفاوتی در مورد ارتباط بین چین­ها وگسل­های راندگی بیان شده است:

2-2-3-2. یکپارچه­سازی داده………………………………………………………………….11

2-2-3-3. تبدیل داده……………………………………………………………………………..11

2-2-3-4. کاهش داده……………………………………………………………………………12

2-2-3-5. تصویرکردن برای کاهش بعد……………………………………………………12

2-2-4. داده­کاوی………………………………………………………………………………………13

2-2-5. پس­پردازش……………………………………………………………………………………14

2-2-6. کاربردهای داده­کاوی………………………………………………………………………14

2-3. داده­کاوی در پزشکی……………………………………………………………………………….14

2-4. بیماری تنفسی………………………………………………………………………………………….16

2-4-1. عفونت دستگاه تنفسی فوقانی…………………………………………………………….17

2-4-2. پنومونی…………………………………………………………………………………………17

2-4-3. بیماری مزمن انسدادی ریه…………………………………………………………………18

2-5. الگوریتم­های رده­بندی………………………………………………………………………………18

2-5-1. درخت تصمیم………………………………………………………………………………..19

2-5-1-1. CHAID…………………………………………………………………………….20

2-5-1-2. ID3……………………………………………………………………………………20

2-5-1-3. C5.0…………………………………………………………………………………..21

2-5-2. ماشین بردار پشتیبان………………………………………………………………………….21

2-5-3. شبکه­ی عصبی………………………………………………………………………………..24

2-5-4. Bagging…………………………………………………………………………………….25

2-5-5. AdaBoost…………………………………………………………………………………27

2-6. پیشینه­ی تحقیقات در بیماری­های تنفسی……………………………………………………….30

فصل3: داده­های نامتوازن……………………………………………………………………………………………32

3-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………….33

3-2. روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن………………………………………………………33

3-2-1. نمونه­برداری……………………………………………………………………………………33

3-2-1-1. بیش­نمونه­برداری تصادفی…………………………………………………………34

3-2-1-2. زیرنمونه­برداری تصادفی…………………………………………………………..34

3-2-1-3. نمونه­برداری آگاهانه……………………………………………………………….34

3-2-1-3-1. EasyEnsemble……………………………………………………….35

3-2-1-3-2. ModifiedBagging………………………………………………….36

3-2-1-4. ترکیب نمونه­برداری و تولید داده……………………………………………….37

3-2-2. روش­های حساس به هزینه…………………………………………………………………39

3-3. معیارهای ارزیابی رده­بند در داده­های نامتوازن……………………………………………….41

3-4. معیارهای ارزیابی رده­بند در داده­های نامتوازن و چند رده­ای…………………………….44

3-4-1. میانگین­گیری میکرو………………………………………………………………………..46

3-4-2. میانگین­گیری ماکرو…………………………………………………………………………46

فصل4: پیش­پردازش داده­ها………………………………………………………………………………………..47

4-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………….48

4-2. جمع­آوری داده­ها…………………………………………………………………………………….48

4-3. ویژگی­های داده­ها……………………………………………………………………………………48

4-4. نحوه توزیع داده­ها براساس ویژگی­ها…………………………………………………………..51

4-4-1. نوع بیماری تنفسی……………………………………………………………………………51

4-4-2. سن……………………………………………………………………………………………….52

4-5. پیش­پردازش­های انجام شده……………………………………………………………………….53

4-5-1. حذف ویژگی­های اضافی………………………………………………………………….53

4-5-2. حذف یا اصلاح رکورد…………………………………………………………………….53

4-5-3. یکپارچه­سازی داده………………………………………………………………………….54

4-5-4. تبدیل مقادیر ویژگی………………………………………………………………………..55

4-5-4-1. تفسیر آزمایش­های انجام شده روی بیماران………………………………….55

4-5-4-2. WBC (White Blood Cell)……………………………………………56

4-5-4-3. چه چیزهایی باعث کاهش WBC می­شود؟………………………………..56

4-5-4-4. چه چیزهایی باعث افزایش WBC می­شود؟………………………………..56

4-5-4-5. جدول گسسته­سازی WBC……………………………………………………..57

4-5-4-6. RBC(Red Blood Cell)…………………………………………………57

4-5-4-7. چه چیزهایی باعث کاهش RBC می­شود؟…………………………………57

4-5-4-8. چه چیزهایی باعث افزایش RBC می­شود؟…………………………………58

4-5-4-9. جدول گسسته­سازی RBC………………………………………………………58

4-5-4-10. Hb (Hemoglobin)………………………………………………………..58

4-5-4-11. چه چیزهایی باعث کاهش هموگلوبین می­شود؟………………………….59

4-5-4-12. چه چیزهایی باعث افزایش هموگلوبین می­شود؟…………………………59

4-5-4-13. جدول گسسته­سازی هموگلوبین………………………………………………59

4-5-4-14. HCT (Hematocrit)……………………………………………………….59

4-5-4-15. چه چیزهایی باعث کاهش HCT می­شود؟……………………………….60

4-5-4-16. چه چیزهایی باعث افزایش HCT می­شود؟……………………………….60

4-5-4-17. جدول گسسته­سازی HCT…………………………………………………….60

4-5-4-18. Plt یا پلاکت­ها……………………………………………………………………60

4-5-4-19. چه چیزهایی پلاکت را کاهش می­دهد؟……………………………………61

4-5-4-20. چه چیزهایی پلاکت را افزایش می­دهد؟……………………………………61

4-5-4-21. جدول گسسته­سازی پلاکت……………………………………………………61

4-5-4-22. اجزای دیگر آزمایش خون……………………………………………………..61

4-5-4-23. جدول گسسته­سازی MCV، MCH و MCHC……………………..62

4-5-4-24. CRP (C-Reactive Protein)…………………………………………63

4-5-4-25. در چه شرایطی CRP افزایش پیدا می­کند؟……………………………….63

4-5-4-26. در چه شرایطی CRP کاهش پیدا می­کند؟……………………………….63

4-5-4-27. جدول گسسته­سازی CRP…………………………………………………….63

4-5-4-28. ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate)…………………64

4-5-4-29. جدول گسسته­سازی ESR……………………………………………………..64

4-5-4-30. جدول گسسته­سازی BS (Blood Suger)…………………………….64

4-5-5. ویژگی داده­ها پس از پیش­پردازش نهایی……………………………………………..64

4-6 نمونه­برداری…………………………………………………………………………………………….67

فصل5: نتایج و یافته­های تحقیق……………………………………………………………………………………69

5-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………….70

5-2. رده­بندی…………………………………………………………………………………………………70

5-2-1. مقایسه­ی الگوریتم­های پایه………………………………………………………………..70

5-2-2. مقایسه­ی روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن…………………………………74

فصل6: نتیجه­گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………..79

6-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………….80

6-2. نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………..80

6-3. پیشنهادها………………………………………………………………………………………………..82

6-3-1. مجموعه­ی داده……………………………………………………………………………….82

6-3-2. داده­کاوی………………………………………………………………………………………82

مراجع…………………………………………………………………………………………………………………….83

پیوست الف: واژه­نامه انگلیسی به فارسی………………………………………………………………………. 92

فهرست جدول­ها

عنوان صفحه

جدول3-1: ماتریس اغتشاش برای مسائل دودویی…………………………………………………………..41

جدول3-2: ماتریس اغتشاش برای مسائل چند رده­ای………………………………………………………44

جدول4-1: ویژگی­های موجود در مجموعه داده اولیه……………………………………………………..49

جدول4-2: اسامی ویژگی­ها پس از برخی از مراحل پیش­پردازش………………………………………54

جدول4-3: رده­بندی فیلد سن به گروه سنی……………………………………………………………………55

جدول 4-4: رده­بندی فیلد آزمایش WBC…………………………………………………………………..57

جدول 4-5: رده­بندی فیلد آزمایش RBC…………………………………………………………………….58

جدول 4-6: رده­بندی فیلد آزمایش Hb………………………………………………………………………..59

جدول 4-7: رده­بندی فیلد آزمایش HCT…………………………………………………………………….60

جدول 4-8: رده­بندی فیلد آزمایش PLT……………………………………………………………………..61

جدول 4-9: رده­بندی فیلد آزمایش MCV…………………………………………………………………..62

جدول 4-10: رده­بندی فیلد آزمایش MCH…………………………………………………………………62

جدول 4-11: رده­بندی فیلد آزمایش MCHC……………………………………………………………..62

جدول 4-12: رده­بندی فیلد آزمایش CRP…………………………………………………………………..63

جدول 4-13: رده­بندی فیلد آزمایش ESR…………………………………………………………………..64

جدول 4-14: رده­بندی فیلد آزمایش BS……………………………………………………………………..64

جدول4-15: ویژگی­های مجموعه داده ثانویه پس از پیش­پردازش نهایی……………………………..65

فهرست شکل­ها

عنوان صفحه

شکل2-1: نمونه­ای از یک درخت تصمیم……………………………………………………………………..19

شکل2-2: یک مجموعه­ی آموزش دوبعدی که داده­های آن به صورت خطی قابل جداسازی است………………………………………………………………………………………………………………………22

شکل2-3: دو خط جداساز با حاشیه­های مختلف…………………………………………………………….23

شکل2-4: افزایش صحت مدل با استفاده از Bagging…………………………………………………..25

شکل2-5: شبه­کد الگوریتم Bagging………………………………………………………………………..26

شکل2-6: شبه­کد الگوریتم AdaBoost……………………………………………………………………..28

شکل3-1: شبه­کد الگوریتم EasyEnsemble…………………………………………………………….36

شکل3-2: شبه­کد الگوریتم ModifiedBagging………………………………………………………37

با فرض k=6

(b) تولید داده براساس فاصله­ی اقلیدسی…………………………………………………………38

شکل3-4: ماتریس هزینه­ی چندرده­ای………………………………………………………………………….40

شکل4-1: توزیع داده­ها براساس نوع بیماری تنفسی…………………………………………………………52

شکل4-2: توزیع داده­ها براساس سن…………………………………………………………………………….52

شکل4-3: نمونه­برداری طبقه­بندی شده…………………………………………………………………………68

شکل5-1: مقایسه­ی الگوریتم­های پایه (حاصل اعمال مدل روی مجموعه­ی آزمون)………………71

شکل5-2: مقایسه­ی کارایی الگوریتم­ها در تشخیص رده­های مختلف…………………………………72

شکل5-3: مقایسه­ی الگوریتم­های پایه (حاصل اعمال مدل روی مجموعه­ی آموزش)…………….73

شکل5-4: مقایسه­ی نتایج حاصل از روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن روی مجموعه­ی آزمون…………………………………………………………………………………………………………………….75

شکل5-5: مقایسه­ی حساسیت روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن روی مجموعه­ی آزمون به تفکیک رده­ها……………………………………………………………………………………………………….76

شکل5-6: مقایسه­ی دقت روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن روی مجموعه­ی آزمون به تفکیک رده­ها…………………………………………………………………………………………………………76

شکل5-7: مقایسه­ی معیارF روش­های یادگیری در داده­های نامتوازن روی مجموعه­ی آزمون به تفکیک رده­ها………………………………………………………………………………………………………….78

2-1. مقدمه

در این تحقیق، داده­های مربوط به بیماری­های تنفسی با استفاده از روش­های داده­کاوی مورد بررسی قرار گرفته­اند. به همین جهت در این بخش پس از مرور مختصری بر روش­ها و مراحل داده­کاوی، به معرفی بیماری تنفسی و انواع آن و سرانجام الگوریتم­های داده­کاوی مورد استفاده در این تحقیق و همچنین پیشینه­ی تحقیقات انجام شده در بیماری­های تنفسی پرداخته­ایم.

2-2. داده­کاوی

تکنولوژی مدیریت پایگاه ­داده­های پیشرفته انواع مختلفی از داده­ها را می­تواند در خود جای دهد، در نتیجه تکنیک­های آماری و ابزار مدیریت سنتی برای آنالیز این داده­ها کافی نیست و استخراج دانش[1] از این مقدار حجیم یک چالش بزرگ تلقی می­شود. داده­کاوی کوششی برای به­دست آوردن اطلاعات مفید از میان این داده­هاست و رشد بی­رویه­ی داده­ها در سطح جهان اهمیت داده­کاوی را دو­ چندان کرده است.

پایگاه ­داده­های پزشکی، شامل انبوهی از اطلاعات بیماران و وضعیت پزشکی آنهاست. ارتباطات و الگوهای نهفته در این داده­ها می­تواند دانش جدیدی در حوزه علوم پزشکی تولید کند. به­طوری­که امروزه استخراج دانش مفید و فراهم کردن ابزارهای تصمیم­گیری برای تشخیص و معالجه­ی بیماری­ها، به یک موضوع ضروری تبدیل شده است.

2-2-1. مفهوم داده­کاوی

در یک تعریف غیر رسمی داده­کاوی فرآیندی است، خودکار برای استخراج الگوهایی که دانش را بازنمایی می­کنند، که این دانش به صورت ضمنی در پایگاه داده­های عظیم، انباردادهو دیگر مخازن بزرگ اطلاعات، ذخیره شده است. داده­کاوی به­طور همزمان از چندین رشته علمی بهره می­برد نظیر: تکنولوژی پایگاه داده، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، شبکه­های عصبی، آمار، شناسایی الگو، سیستم­های مبتنی بردانش، حصول دانش، بازیابی اطلاعات، محاسبات سرعت بالا و بازنمایی بصری داده .

2-2-2. مراحل داده­کاوی

داده­کاوی اغلب به­عنوان بخشی از فرآیند «کشف دانش از پایگاه­داده»، تلقی می­شود. کشف دانش از پایگاه داده، فرآیندی است که داده­های خام را به دانش مفید تبدیل می­کند که علاوه بر داده­کاوی، شامل دو مرحله­ی پیش­پردازش و پس­پردازش نیز می­باشد.

2-2-3. پیش­پردازش

هدف پیش­پردازش، تبدیل داده­های خام به قالبی است که برای تحلیل­های بعدی مناسب باشد. همچنین این مرحله به شناسایی ویژگی­ها و قطعات مختلف داده، کمک می­کند. از آنجائی­که داده­ها ممکن است با قالب­های مختلف و در پایگاه داده­های متفاوتی ذخیره شده باشند، اغلب زمان زیادی برای پیش­پردازش داده لازم است[5].

پیش­پردازش داده، یک محدوده­ی وسیع شامل استراتژی­ها و تکنیک­های مختلفی است که به­صورت بسیار پیچیده­ای با یک­دیگر در رابطه­اند و این ارتباطات پیچیده، معرفی رهیافت­ها و ایده­های اصلی پیش­پردازش را به­صورت منظم و ساخت­یافته بسیار مشکل می­کند.

وظایف پیش­پردازش عبارتند از: پاک­سازی داده­ها[8]، یکپارچه­سازی داده­ها[9]، تبدیل داده[10]، کاهش داده[11]، تصویر کردن و کاهش بعد[2].

2-2-3-1. پاک­سازی داده

خطاهای عملیاتی اغلب باعث می­شوند که داده­های به­دست آمده از منابع دنیای واقعی، پرغلط، ناقص و ناسازگار باشند. ابتدا لازم است، چنین داده­های بی­کیفیتی، تمیز شوند. وظایف اصلی پاک­سازی داده­ها عبارتند از:

• پرکردن ویژگی­هایی با مقدار گمشده[12] : رویکردهای مختلفی در برخورد با مقادیر گمشده وجود دارد که عبارتند از: حذف رکورد، پرکردن به­صورت دستی، جایگزینی با یک مقدار ثابت سراسری، جایگزینی با مقدار میانگین، جایگزینی با مقادیری با احتمال بالاتر (با استفاده از رابطه­های بیزی، درخت تصمیم­گیری یا پسانمایی[13] ).

• شناخت داده­های پرت[14] و هموار کردن داده­های نویزدار[15].

• اصلاح داده­های ناسازگار.

• رفع مشکل افزونگی که بر اثر یکپارچه­سازی داده­ها ایجاد شده است.

2-2-3-2. یکپارچه­سازی داده

داده­کاوی اغلب به یکپارچه­سازی داده (ادغام داده­ها از چندین منبع داده) نیاز دارد. همچنین ممکن است لازم باشد که داده­ها به شکل مناسب داده­کاوی تبدیل شوند. در این مرحله، داده­های چندین منبع را در یک مخزن منسجم ترکیب می­کنیم.

2-2-3-3. تبدیل داده

در این مرحله، داده­ها به شکل مناسب برای داده­کاوی تبدیل می­شوند. این مرحله، شامل بخش­های زیر می­باشد:

• هموارسازی: این بخش از تبدیل داده، با حذف نویز سروکار دارد.

• تجمیع: شامل عملیات تلخیص و تجمیع روی داده­هاست. مثل تبدیل فروش روزانه به فروش هفتگی یا ماهانه.

• تعمیم: جایگزینی داده­ی سطح پائین با مفاهیم سطح بالاتر. مثل تبدیل متغیر پیوسته­ی سن به یک مفهوم سطح بالاتر مثل جوان، میانسال یا مسن.

• ایجاد ویژگی[16] : گاهی برای کمک به فرآیند داده­کاوی لازم است که ویژگی جدیدی از روی ویژگی­های موجود ساخته شود.

• نرمال­سازی: نرمال­سازی شامل تغییر مقیاس داده­ها به گونه­ایست که آن­ها را به یک دامنه­ی کوچک و معین مثل ] 1،1-[ نگاشت کند. مهمترین روش­های نرمال­سازی عبارتند از: Min-Max، Z-Score و نرمال­سازی با استفاده از مقیاس­بندی اعشاری[17].

2-2-3-4. کاهش داده

روش­های کاهش داده، می­تواند برای به­دست آوردن یک بازنمایی کوچک­تر و کاهش­یافته از داده، که بسیار کم­حجم­تر از داده­های اصلی بوده و البته یکپارچگی داده­های اصلی را حفظ می­کند، به­کار می­رود. استراتژی­های کاهش داده، عبارتند از: تجمیع مکعبی داده[18]، انتخاب زیرمجموعه­ای از ویژگی­ها[19]، کاهش تعداد نقاط، گسسته­سازی و تولید سلسله مراتب مفهومی.

¹Knowledge Discovery

[2] Data Warehouse

[3] Knowledge-based System

[4] Knowledge-acquisition

[5] Information Retrieval

[6] High-performance Computing

[7] Data Visualization

⁶Data Cleaning

⁷Data Integration

2.6.2 سیاست هاو خط مشی ها 46

2.6.3 فرایندها 48

2.6.4 تکنولوژی… 50

2.7 چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا 56

2.7.1 چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه WebMethods. 60

2.7.2 چارچوب حاکمیتمعماری سرویسگرا در دیدگاه IBM….. 61

2.7.3 چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه Oracle.. 62

2.7.4 چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه Software AG…. 63

2.8 خلاصه. 64

فصل سوم : روش تحقیق… 66

3.1 مقدمه. 82

3.2 اجزای چارچوب COBIT… 83

3.3 معیارهای سرویس های(اطلاعات) کبیت…. 84

3.4 سنجش عملکرد. 85

3.5 اهداف کنترلی… 88

3.6 نمودار افراد. 89

3.7 چالش هایی حاکمیت معماری سرویس گرا با آن مواجه است…. 90

3.8 سیستم مدیریت سیاست…. 93

3.8.1 تأثیر حاکمیت معماری سرویس گرا بر چرخه حیات سرویس….. 95

3.8.2 چرخه حیات سرویس….. 96

3.8.3 نقاط کنترلی زمان طراحی سرویس….. 97

3.8.4 نقاط کنترلی زمان اجرای سرویس….. 100

3.9 چرخه حیات حاکمیت…. 102

3.9.1 برنامه ریزی و سازماندهی(PO). 105

3.9.2 اکتساب وپیاده سازی… 110

3.9.3 تحویل و حمایت…. 115

3.9.4 نظارت و ارزیابی… 119

فصل چهارم : پیاده سازی و ارزیابی چارچوب… 123

4.1 مقدمه. 126

4.2 مدل بلوغ چارچوب حاکمیت پیشنهادی : 126

4.2.2 سطح های بلوغ فرایند حاکمیت…. 128

4.3 تعیین عنصر های ارزیابی چارچوب… 140

4.4 مولفه های چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا 143

4.5 تحلیل و ارزیابی چارچوب پیشنهادی… 145

4.6 مقایسه و تطبیق… 146

4.6.1 نتایج مقایسه. 150

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات… 151

5.2 کارهای آتی… 153

5.2.1 مطالعه در زمینه تشکیلات و تجهیزات مورد نیاز برای پشتیبانی از فرایند های حاکمیت : 154

5.2.2 بررسی امکان استفاده از روش کارت امتیازی متوازن(BSC) در ارزیابی بلوغ حاکمیت SOA وارائه نقشه راه SOA: 154

5.2.3 ارئه یک معیار برای ارزیابی مدل چارچوب حاکمیت SOA : 154

منابع و مآخذ.. 155

فهرست جدول ها

جدول 3.1 چالش هایی که بوسیله حاکمیت معماری سرویس گرا مورد توجه قرار می گیرند. 91

جدول 3.2 چارت RACI فرایند طرح SOA.. 106

جدول 3.3 چارت RACI فرایند تعریف معماری.. 107

جدول 3.4 چارت RACI فرایندمدیریت سرمایهگذاری.. 108

جدول 3.5 چارت RACIفرایند ساختار. 110

جدول 3.6 چارت RACI فرایند مدیریت سبد سرویس… 111

جدول 3.7 چارت RACI فرایند بهره وری.. 112

جدول 3.8 چارت RACI مدیریت سبد راه حل.. 113

جدول 3.9 چارت RACI فرایند پذیرش زیرساخت… 114

جدول 3.10 چارت RACI فرایند مدیریت سطح سرویس… 116

جدول 3.11 چارت RACI مدیریت انتشار و تغییر. 117

جدول 3.12 چارت RACI فرایند مدیریت اجرای سیاست ها و استاندارد. 118

جدول 3.13 چارت RACI فرایند شناسایی و تخصیص هزینه ها 119

جدول 3.14 چارت RACI نظارت و ارزیابی عملکرد SOA.. 120

جدول 3.1 چارت RACI فرایند نظارت و ارزیابی.. 121

جدول 3.16 چارت RACI فرایند مدیریت مشکل و حواث… 122

جدول 4.1 نگاشت بین چالش ها و مسائل موجود در پیاده سازی SOA و الزامات چارچوب حاکمیت SOA.. 141

جدول 4.2 ارزیابی کیفی چارچوب… 145

فهرست شکل ها

شکل 2.1 مؤلفه های پایه معماری سرویس گر. 16

شکل 2.2 لایه های داخلی معماری سرویس گرا 19

شکل 2.3 تجزیه فرایندهای حرفه به واحدهای سازنده اصلی(سرویس های حرفه) 20

شکل 2.4 ارتباط لایه سرویس های حرفه با لایه سرویس های نرم افزاری.. 22

شکل 2.5 ارتباط لایه سرویس های نرم افزاری با سیستم های موروثی.. 24

شکل 2.6 ابعاد مدل کوبیت… 30

شکل 2.7 فازهای مدل فرایندی کوبیت… 32

شکل 2.8 دیاگرام ارتباطات معماری سرویس گرا 33

شکل 2.9 نعریف حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه oracle. 35

شکل 2.10 الگوی مهندسی سرویس BITAM-SOA.. 42

شکل 2.11 همسویی حاکمیت سازمان،فناوری اطلاعات ومعماری سرویس گرا 43

شکل 2.12 مولفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا 44

شکل 2.13 میزان تاثیر هریک از گروههای اشخاص موثر در حاکمیت SOA براساس نظرسنجی شرکت oracle. 46

شکل 2.14 ارتباط پروتکل ها در وب سرویس… 56

شکل 2.15 مولفه های اصلی چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا و تاثیر آن بر چرخه حیات سرویس… 58

شکل 2.16 چرخه حیات حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه WebMethods. 61

شکل 2.17 چارچوب حاکمیت SOA در دیدگاه IBM… 62

شکل 2.18 نقاط کلیدی برای سیاست گذاری در چارچوب حاکمیت SOAدر دیدگاه Oracle. 63

شکل 3.1 روابط اجزا و بخش های مختلف کبیت… 83

شکل 3.2 نمونه هایی از اهداف… 86

شکل 3.3 نمونهای از معیارهای دستاورد احتمالی.. 87

شکل 3.4 نمونه ای از شاخص های عملکرد. 87

شکل 3.5 نمایش اهداف و شاخص ها 88

شکل 3.6 اجرای سیاست های زمان اجرا از طریق سیستم انتقال پیام. 100

1-9-5 ارتباط غیر مستقیم آفلاین.. 18

1-9-6 ارتباط مستقیم آنلاین.. 18

1-9-7 ارتباط غیر مستقیم آنلاین.. 18

1-9-8 شبکه اجتماعی.. 18

1-9-9 تکامل ( رابطه مکمل) 19

1-9-10 عملکرد شغلی (متغیر وابسته) 19

1-10 قلمرو پژوهش… 20

1-11 ساختار پژوهش… 20

1-12 جمع بندی.. 22

2-1 مقدمه. 23

2-2 عملکرد: مفاهیم و ابعاد. 24

2-3 عملکرد شغلی.. 25

2-4 عوامل موثر بر عملکرد شغلی.. 27

2-4-1 عوامل شخصیتی.. 28

2-4-2 عوامل سازمانی.. 34

2-5 ارتباطات.. 39

2-5-1 روابط آفلاین.. 40

2-5-2 روابط آنلاین.. 42

2-5-3 رابطه مکمل ارتباطات آنلاین و آفلاین.. 43

2-5-4 عوامل موثر بر قدرت ارتباطات در دستیابی به منابع. 45

6-2 شبکه اجتماعی.. 52

2-6-1 سایت های شبکه های اجتماعی و تعامل در فضای آنلاین.. 56

2-7 فرهنگ.. 65

2-7-1 فرهنگ سازمانی.. 66

2-7-2فرهنگ و اثر بخشی سازمانی.. 67

2-8 پیشینه پژوهش… 67

2-8-1 پیشینه پژوهش در داخل کشور 67

2-8-2 پیشینه پژوهش در خارج از کشور 72

2-9 جمع بندی.. 83

فصل سوم- روش پژوهش… 85

3-1 مقدمه. 85

3-2 نوع و روش پژوهش… 85

3-3 روش شناسی پژوهش… 86

3-4 شناسایی متغیر ها و توسعه مدل. 88

3-4-1 توسعه مدل. 88

3-5 توسعه فرضیه ها 89

3-6 ابزار پژوهش… 98

3-7 سازمان و جامعه آماری.. 101

3-8 نمونه آماری.. 102

3-9 روش جمع آوری داده 102

گردآوری داده 103

3-11 روش تجزیه و تحلیل داده ها 103

3-12 ابزار نرم افزاری پژوهش… 103

3-13 جمع بندی.. 105

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل آماری.. 106

4-1 مقدمه. 106

4-2 تحلیل آماری.. 106

4-2-1 روایی ابزار پژوهش… 106

4-2-2 پایایی (قابلیت اطمینان) 108

4-3 آمار توصیفی.. 109

4-3-1 بررسی توصیفی ویژگی های جمعیت شناختی.. 109

4-4 آزمون همبستگی پیرسون. 113

4-5 رگرسیون. 115

4-6 مقایسه نتایج با مقاله مرجع.. 118

4-7 روایی ) اعتبار) پرسشنامه فرهنگ.. 120

4-8 پایایی (قابلیت اطمینان) 122

4-9 آمار توصیفی.. 123

4-9-1 بررسی توصیفی ویژگی های جمعیت شناختی.. 124

4-10 آزمون نرمال بودن توزیع. 126

4-11 آزمون فریدمن.. 127

فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری.. 130

5-1 مقدمه. 130

2-5 خلاصه پژوهش… 130

5-3 بررسی فرضیات پژوهش… 133

5-4 بررسی سوالات پژوهش و پاسخ به آنها 136

5-5 نتایج پژوهش… 137

5-6 پیشنهاد به سازمانها 139

5-7 محدودیتهای پژوهش… 140

5-8 پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 141

5-9 محدودیت ها و مشکلات پژوهشگر. 143

فهرست منابع فارسی.. 144

فهرست منابع انگلیسی.. 149

پیوست ها 169

فهرست جداول

جدول ‏2‑1 عوامل موثر بر عملکرد شغلی.. 38

جدول 2-2 مکانیزم های دستیابی به منابع. 52

جدول 2-3 پژوهش های انجام شده در داخل کشور 71

جدول 2-4 پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور 77

جدول 2-5 تحقیقات اولیه شبکه اجتماعی و عملکرد فردی.. 79

جدول 3-1 جزئیات پرسشنامه ارتباطات و عملکرد شغلی.. 100

جدول 3-2 جزئیات پرسشنامه عوامل فرهنگی.. 101

جدول 4-1 شاخص KMO و آزمون بارتلت.. 107

جدول 4-2 تحلیل عاملی.. 107

جدول 4-3 خلاصه پردازش.. 108

جدول 4-4 روایی ابزار پژوهش… 108

جدول 4-5 روایی مولفه های اصلی پژوهش… 108

جدول 4-6 آمار توصیفی.. 109

جدول 4-7 توزیع کارکنان برحسب جنسیت.. 110

جدول 4-8 توزیع کارکنان برحسب مقام. 110

جدول 4-9 توزیع کارکنان برحسب سابقه کاری.. 111

جدول 4-10 توزیع کارکنان برحسب تجربه کامپیوتری.. 112

جدول4-11 همبستگی متغیرهای پژوهش… 114

جدول 4-12 خلاصه آزمون مدل. 115

جدول 4-13 ضرایب رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی با توجه به مدل های پژوهش… 115

جدول 4-14 خلاصه آزمون مدل. 116

جدول 4-15 ضرایب رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی با توجه به مدل های پژوهش… 116

جدول 4-16 مقایسه نتایج با مقاله مرجع. 119

جدول 4-17 شاخص KMO و آزمون بارتلت.. 120

جدول 4-18 تحلیل عاملی.. 120

جدول 4-19 نتایج پردازش داده ها 122

جدول 4-20 روایی ابزار پژوهش… 122

جدول 4-21 روایی مولفه های اصلی پژوهش… 122

جدول 4-22 آمار توصیفی متغیرهای پژوهش… 123

جدول 4-23 توزیع کارکنان برحسب جنسیت.. 124

جدول 4-24 توزیع کارکنان برحسب رشته تحصیلی.. 125

جدول 4-25 آزمون نرمال بودن توزیع. 126

جدول 4-26 آزمون فریدمن.. 127

جدول 4-27 میانگین رتبه عوامل. 128

جدول 4-28 رتبه بندی عوامل بر اساس اولویت 129

فهرست شکل ها

شکل 1-1 ساختار پژوهش… 21

شکل 2-1 مجازی سازی شبکه ارتباطی محیط کاری.. 41

شکل 3-1 روش شناسی پژوهش… 87

شکل 3-2 مدل مفهومی پژوهش… 89

فهرست نمودارها

 

نمودار 4-1 توزیع کارکنان بر حسب جنسیت.. 110

نمودار 4-2 توزیع کارکنان بر حسب مقام. 111

نمودار 4-3 توزیع کارکنان بر حسب سابقه کاری.. 112

نمودار 4-4 توزیع کارکنان بر حسب تجربه کامپیوتری.. 113

2-3-2. ارکان ارزیابی عملکرد چه چیزی باید مورد ارزیابی قرارگیرد؟. 19

3-3-2. ارزیابی چه زمانی صورت می پذیرد؟. 20

4-3-2. انواع ارزیابی.. 20

5-3-2. رویکردهای ارزیابی عملکرد. 22

6-3-2. مراحل ارزیابی عملکرد. 23

7-3-2. مدلهای ارزیابی عملکرد. 23

8-3-2. ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد. 24

9-3-2. نقش فناوری اطلاعات در ارزیابی عملکرد. 25

4-2. مدیریت منابع انسانی.. 25

1-4-2. عملکردها مدیریت منابع انسانی.. 26

2-4-2. تشریح مدل جامع ارزیابی عملکرد منابع انسانی.. 26

3-4-2. الگوهای متداول ارزیابی عملکرد سازمان ها و دستگاه های اجرایی.. 26

4-4-2. جایگاه و نقش نظام ارزیابی عملکرد در فرآیند توسعه منابع انسانی سازمان.. 27

5- 2. اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سازمان.. 29

6-2. مدیریت راهبردی – برنامه ریزی راهبردی.. 30

7-2. مدل SWOT. 32

8-2. مراحل پیاده سازی مدل BSC.. 33

1-8-2. تعیین اندازه سازمان.. 33

2-8-2. تجزیه و تحلیل موقعیت سازمان.. 33

3-8-2. تثبیت چشم انداز. 34

4-8-2. تعیین استراتژی های سازمان.. 34

5-8-2. تعیین وجه های مناسب برای شرکت… 34

6-8-2. تدوین اهداف استراتژیک برای جنبه های تعیین شده. 34

9-2 کارت امتیاز متوازن.. 35

10-2 . شاخص…. 35

11-2. داشبورد. 36

1-11-2. داشبوردها، اندازه گیری عملکرد سازمانی و مدیریت… 38

2-11-2. اثرات پیاده سازی داشبورد بر سازمان.. 38

12-2. برای ارزیابی برنامه توسعه دانشگاه میتوان دو نقش در نظر گرفت.. 38

1-12-2. ارزیابی زمینه و محیط.. 39

2-12-2. ارزیابی درون داد. 39

3-12-2. ارزیابی فرآیند. 39

4-12-2. ارزیابی برون داد. 39

5-12-2. مدیریت دانشگاهی.. 40

13-2. عناصر اصلی تشکیل دهنده آموزش عالی و تنگناهای موجود. 41

14-2. هیات علمی.. 42

15-2. قوانین و مقررات و آیین نامه ها 42

16-2. حوزه های مرتبط با اعضای هیات علمی.. 43

1-16-2. فعالیت های فرهنگی – تربیتی – اجتماعی.. 43

2-16-2. فعالیت های آموزشی.. 43

3-16-2. فعالیت های پژوهشی و فناوری.. 43

4-16-2 فعالیت های علمی و اجرایی.. 43

5-16-2 شاخص های مالی.. 43

17-2. پیشینه. 44

فصل سوم: روش تحقیق.. 46

1-3. مقدمه. 47

2-3. روش تحقیق.. 47

3-3. شناسایی و ارزیابی شاخص ها 48

4-3. جامعه و نمونه آماری.. 48

5-3. مراحل اجرای تحقیق.. 48

6-3. ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات.. 51

1-6-3. نرم افزارهای مورد استفاده : 51

2-6-3. معرفی پرسشنامه. 51

3-6-3 . آزمونها و تگنیک های آماری.. 52

4-6-3. روایی و پایایی پرسشنامه. 52

7-3. روایی/ اعتبار : 52

8-3. پایایی: 52

9-3. آزمون میانگینT-Student…………………………………………………………………………53

10-3. یکپارچگی داده ها 54

فصل چهارم: 56

1-4. مقدمه. 57

2-4. چشم انداز. 57

3-4. تحلیل ذینفعان.. 58

1-3-4. ذینفعان داخلی.. 58

2-3-4. ذینفعان خارجی.. 58

4-4. بیانیه ماموریت… 58

5-4. ارزش های محوری.. 59

1-5-4. پاسداری از اصول و ارزش های اسلامی از طریق.. 59

2-5-4. تعهد به پیشرفت دانشگاه و کشور با اعتقاد به : 59

6-4. تعیین عناصر راهبردی.. 60

1-6-4. زمینه ها و حوزه های مورد نظر در اهداف.. 60

7-4. اهداف کلان کیفی.. 60

1-7-4. اهداف کلان بخش آموزش… 60

2-7-4. اهداف کلان بخش پژوهش…. 60

3-7-4. اهداف کلان بخش مالی.. 61

8-4. تعیین جنبه های مدل ارزیابی امتیاز کارت متوازن : 61

1-8-4. فراگیران.. 62

2-8-4. مالی.. 62

3-8-4. فرآیند داخلی: 62

4-8-4. رشد و نوآوری: 62

9-4.عوامل حیاتیموفقیت… 63

10-4. تعیین موقعیت راهبردی با توجه به ماتریس (SWOT): 65

1-10-4. بررسی عوامل استراتژیک داخلی و خارجی : 65

2-10-4. ماتریس تحلیل نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید : 73

11-4. تدوین شاخص ها از چهار منظر مالی، پژوهشی، آموزشی و فرهنگی.. 75

12-4. استخراج سنجه های عملکرد : 80

1-12-4. شاخص های کلیدی عملکرد، شاخص های عملکردی، شاخص های نتیجه و شاخص های کلیدی نتیجه 80

13-4. ایجاد داشبوردهای مدیریتی.. 84

1-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص ها 84

2-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های مالی.. 85

3-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های آموزشی.. 86

4-13- 4. داشبوردهای مربوط به شاخص های حوزه پژوهشی.. 89

14-4. داشبوردهای مربوط به BSC سازمان.. 91

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 93

1-5. مقدمه. 94

2-5. نتایج.. 94

3-5. استراتژی و راهكار كاهش…. 95

1-3-5. استراتژی و راهکار رسوخ در بازار. 96

2-3-5. استراتژی و راهکارها توسعه محصول.. 96

3-3-5. استراتژی و راهکار مشارکت… 96

4-3-5. استراتژی و راهكار تنوع همگون.. 97

4-5. همسویی ابعاد نقشه راهبرد با راهبرد سازمان.. 97

5-5. محدودیت تحقیق.. 99

6-5. پیشنهاد ها 99

منابع و مراجع: 101

منابع فارسی : 101

منابع انگلیسی.. 103

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………107

 

فهرست شکل­ها و نمودارها

نمودار 1-1: نمودار مراحل تحقیق.. 11

شکل 2-1. رابطه بین مدیریت عملکرد و اندازه گیری عملکرد (May Leen Yu et al.,2009) 24

نمودار 1-2 : جایگاه و نقش نظام ارزیابی عملکرد در فرآیند توسعه منابع انسانی سازمان.. 29

شکل 2-2 بخش های سه گانه مدیریت راهبردی ]23[ 31

شكل 3- 2 الگوی مدیریت راهبردی فردآر. دیوید2004 ]24[ 32

شکل 4-2 چارچوب تحلیل SWOT. 33

شکل 1-3 :سفری از ماموریت و چشم انداز ارزیابی عملکرد (David Parmeenter, 2007) 49

شکل 2-3 نقشه استراتژی (Kaplan and Norton, 2004) 50

شکل 3-3 مراحل پیاده سازی داشبورد مدیریت… 55

شکل 1-4. نمودار چشم انداز استراتژی.. 62

شکل 2-4. ماتریس 2: موقعیت استرات‍ژیكدانشگاه قم.. 73

شکل 3-4 (الف، ب، ج) شاخص های مالی.. 86

شکل 4-4 (الف، ب، ج، چ) شاخص های حوزه پژوهشی.. 88

شکل 5-4 (الف، ب، ج، چ،) شاخص های حوزه آموزشی.. 91

شکل 6-4 شاخص های BSC سازمان.. 92

شکل 1-5. نمودار علت و معلومی همسویی دارایی های نا مشهود با اهداف سازمانی.. 98

 

فهرست جداول

جدول 1-3. نمونه ای از پرسشنامه های طراحی شده. 52

جدول1-4. عوامل حیاتی موفقیت سازمانی.. 64

جدول 2-4. ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) 68

جدول 3-4. ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 71

جدول 4-4. ماتریس تهدیدات، فرصت ها، نقاط قوت و نقاط ضعف… 74

جدول5-4: شاخص های گروه مالی.. 76

جدول6-4: شاخص های گروه پژوهش و فنآوری.. 77

جدول7-4: شاخص های گروه آموزشی و اجرایی.. 78

جدول8-4: شاخص ها و ارتباط آن با وجوه BSC.. 81

 

1-1 مقدمه:

داشتن اطلاعات دقیق، مرتبط و بهنگام، باعث بالا رفتن سرعت و دقت تصمیم گیری شده و جلوی انتخاب بسیاری از تصمیمات نادرست را خواهدگرفت. اطلاعات و دانش، نشان دهنده ثروت اساسی یک سازمان است. شرکت ها و سازمان ها سعی می کنند از این ثروت برای به دست آوردن مزیت رقابتی در هنگام تصمیم گیری های مهم استفاده نمایند. [37]

مدیران، به منظور مواجهه با محیط و تحقق اهداف سازمانی خود، با مد نظر قرار دادن متغیرهای محیطی، ضرورتاً بایستی محیط را تحلیل و متغیرهای آن را شناسایی کرده و در برخورد با آنها تدبیر مناسب را اتخاذ نمایند. این امر مستلزم برخورداری از اطلاعات بهنگام درون و برون سازمانی و نیز امکان بهره برداری بهینه از آنها را دارد. برای این که سازمان ها قادر به واکنش سریع در برابر تغییرات بازار باشند، نیاز به سیستم های اطلاعات مدیریتی دارند تا بتوانند از سازمان و محیط آن، تحلیل های علت و معلولی مختلف را انجام دهند. [42]

سیستم های هوش تجاری[1] (BIS)، ابزاری را فراهم می کنندکه براساس آن نیازهای اطلاعاتی سازمان به شکل مناسبی پاسخ داده می شود؛ وظایف اصلی که توسط سیستم های هوش تجاری مورد توجه قرار می گیرد، شامل: شناسایی هوشمندانه داده های اطلاعاتی، تجمیع آن ها و تحلیل چند بعدی داده هایی است که از منابع اطلاعاتی مختلف به دست آمده است، می باشد. سیستم های هوش تجاری، داده های مربوط به سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی را با داده هایی که از محیط سازمان به دست می آید، تجمیع می کنند. این داده های محیطی می تواند شامل آمارها، پایگاه های اطلاعاتی مربوط به مراکز سرمایه گذاری و مالی و پایگاه داده های متفرقه باشند. چنین سیستم هایی به عنوان رابط ها و واسط گرهایی هستند که برای کسب اطلاعات روزآمد، قابل اطمینان وکافی بوده، نسبت به فعالیت های مختلف شرکت عمل می کنند. [42]