2-3- بخش دوم: تاریخچه روابط ایران و روسیه. 30

2-3-1- مقدمه. 30

2-3-2- زمینه روابط ایران و روسیه. 31

2-3-3- پیشینه روابط ایران و روسیه. 32

2-3-4- جنگ های اول ایران و روس و معاهده گلستان. 33

2-3-5- جنگ دوم ایران و روس… 34

2-3-6- روابط ایران و روسیه تا آغاز انقلاب مشروطیت.. 36

2-3-7- روابط خارجی ایران و شوروی در زمان جنگ تحمیلی (بین سال های 1359 تا 1367) 40

2-3-7-1- مقطع اول: بی طرفی شوروی در جنگ (سه سال اول جنگ تحمیلی) 40

2-3-7-2- مقطع دوم: حمایت شوروی از عراق. 42

2-3-7-3- مقطع سوم: حمایت شوروی از عراق ( از زمان گورباچف تا پایان جنگ تحمیلی) 44

2-3-8- روابط ایران و روسیه پس از فروپاشی شوروی.. 47

2-3-9- روابط ایران و روسیه از سال 2000 تا کنون. 49

2-3-9-1- روابط منطقه ای ایران و روسیه. 49

2-3-9-2- رابطه ایران و روسیه در سطح بین الملل. 57

2-3-9-3- موانع و چالش های روابط دو کشور در سطوح منطقه ای و بین المللی.. 60

2-3-9-4- پیشنهادها برای تسهیل و گسترش روابط ایران و روسیه. 61

2-3-10- افزایش روابط راهبردی (تثبیت روابط کنونی ایران و روسیه) 63

2-3-11- وضعیت کنونی روابط ایران و روسیه در حوزه امنیتی، دفاعی، ژئو پلیتیک و در واقع اقتصادی و غیره 64

2-3-12- حوضه ژئوپلیتیک و جهان چند قطبی و حرکت کردن به سمت جهان تک قطبی 64

2-3-13- نگاه سیاستگذاران کرملین یا هسته ی اصلی سیاست خارجی روسیه به روابط با ایران 65

2-3-14- آینده ی روابط و نقش متغیرهای دخیل. 65

2-4- نتیجه گیری.. 66

فصل سوم: سیاست خارجی روسیه در مورد مسأله هسته ای ایران

3-1- مقدمه. 68

3-2- عامل ایران در روابط روسیه با آمریکا 69

3-3- دو راهی انتخاب ثبات استراتژیک یا رقابت استراتژیک؟. 70

3-4- جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه. 73

3-5- تأثیر تحولات داخلی روسیه بر پرونده هسته ای ایران. 73

3-6- نگرانی های مشترک آمریکا و روسیه. 75

3-7- نتیجه گیری.. 77

فصل چهارم: چرایی وجود بی اعتمادی در روابط ایران و روسیه

4-1- مقدمه. 79

4-2- تحلیل عملکرد تاریخی روسیه در قبال ایران. 79

4-2-1- تناقض رفتاری.. 79

4-2-2- ارتباط دوگانه. 80

4-2-3- دخالت.. 80

4-2-4- حضور نظامی.. 80

4-3- تحلیل اصول علمی سیاست خارجی ایران در مورد روسیه. 80

4-3-1- مقابله. 80

4-3-2- احتیاط.. 81

4-3-3- کم اهمیت کردن مسأله. 81

4-3-4- تاکید بر بعد حقوقی مسأله. 81

4-3-5- ایران از نگاه نخبگان روسی.. 81

4-4- محور های اصلی روابط ایران و روسیه. 82

4-4-1- دخالت و تأثیرگذاری قدرت ثالث در روابط دو كشور. 83

4-4-2- برتری ماهیت ژئوپلتیك بر ماهیت ژئواكونومیك روابط دو كشور. 83

4-4-3- تردید نسبت به نهادینه ساختن روابط به دلیل بی اعتمادی تاریخی.. 84

4-5- علل بی اعتمادی ایران به روسیه. 87

4-5-1- علل تاریخی.. 87

4-5-1- 1- مقاوله نامه گلستان (1813) 87

4-5-1-2- عهدنامه ترکمانچای (1828) 88

4-5-1-3- قرارداد درباره تقسیم عرصه های نفوذ روسیه و بریتانیا در ایران. 88

4-5-1-4- اشغال ایران در سال 1941 توسط نیروهای شوروی و انگلیسی.. 88

4-5-1-5- حزب توده 88

4-5-1-6- تلاش برای ملحق کردن آذربایجان به شوروی.. 89

4-5-1-7- پشتیبانی از کردهای ایرانی در جمهوری مهاباد. 89

4-5-1-8- جنگ افغانی شوروی.. 89

4-5-1-9- حمایت از صدام حسین در جنگ ایران و عراق. 90

4-5-1-10- تقسیم ناعادلانه دریای خزر. 90

4-5-1-11- معامله گور- چرنومیردین.. 91

4-5-1-12- علل پنهانی ساخت طولانی نیروگاه اتمی بوشهر. 91

4-5-1-13- حمایت روسیه از تحریم های ضدایرانی درشورای امنیتسازمان ملل متحد 92

4-5-1-14- اس-300 و قراردادهای دیگر. 92

4-5-1-15- نفوذ غرب در اقتصاد و سیاست روسیه. 93

4-5-2- دلایل سیاسی.. 93

4-5-2-1- از بعد اقتصادی.. 94

4-5-2-2- چالش های منطقه ای (روابط سیاسی) 95

4-5-2-3- عرصه بین المللی.. 97

4-5-2-4- مشترک نبودن تهدیدات.. 98

4-6- ملاحظات روابط ایران و روسیه. 99

4-6-1- واکاوی روابط ایران و روسیه در سطوح منطقه ای و بین المللی.. 99

4-7- اولویت های روابط ایران و روسیه. 103

4-8- عوامل تغییر سیاست خارجی روسیه در قبال ایران. 104

4-9- آسیب شناسی روابط ایران و روسیه. 107

4-10- ظرفیت های همکاری ایران و روسیه. 110

4-11- نتیجه گیری.. 111

فصل پنچم: بحث و نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری.. 114

5-2- راهکار ها و پیشنهادات.. 120

منابع. 123

چکیده:

هدف از انجام این پژوهش بررسی علل بی اعتمادی در روابط بین ایران و روسیه از سال 2000 تا کنون می­باشد. در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی بهره برده شده است که با استفاده از مکتب رئالیسم به توضیح و تحلیل مطالب پرداخته شده است. یافته ها حاکی از آن است که ایران نمی تواند به کمک روسیه به لغو تحریم ها و دستیابی به شکوفایی اقتصادی دست یابد. اختلافات کهنه بین سیاست های خارجی جمهوری اسلامی ایران از بُعد تاریخی و همچنین تفاوت در برداشت های نظامی، سیاسی و اقتصادی بین این دو کشور همواره باعث گردیده است تا روابط این دو کشور در طول تاریخ با بی اعتمادی همراه باشد. هرچند در طی چند سال گذشته این رابطه به طور چشمگیری افزایش یافته، اما نمی­توان محافظه­کاری­های دو جانبه از طرف این دو کشور را نادیده گرفت. در این پژوهش با بررسی علل تاریخی بی اعتمادی در بین دو کشور از گذشته تا کنون به بررسی بی اعتمادی های جدید در روابط حاصله در چند سال اخیر پرداخته می شود.

کلید واژه ها:سیاست خارجی، روابط خارجی، بی اعتمادی (روابط ایران و روسیه)

-1- بیان مسأله