2-1- نظریه نو واقع گرایی (با تاکید بر اندیشه کنت والتز) 14

فصل سوم: عوامل تاثیرگذار در معادلات منطقه ای

3-1- تحولات عراق جدید. 19

3-2- طرح خاورمیانه بزرگ.. 24

3-3- تحولات عربی (بیداری اسلامی) 26

3-4- برنامه های هسته ای ایران. 30

3-5- لبنان. 36

3-6- تحولات افغانستان. 39

3-7- افراط گرایی در پاکستان. 42

3-8- امنیت خلیج فارس… 47

3-9- مسأله فلسطین.. 50

3-10- جمع بندی.. 56

فصل چهارم: بررسی موقعیت ایران و کشورهای رقیب در معادلات منطقه ای

4-1- ویژگی های استراتژیکی منطقه خاورمیانه. 59

4-2- تقابل ایران و عربستان در معادلات منطقه خاورمیانه. 64

4-3- اقدامات رقبای منطقه ای ایران برای تضعیف موقعیت و نفوذ این کشور در معادلات منطقه ای.. 67

4-3-1- ایران هراسی.. 67

4-3-2- تلاش آمریکا برای حداقل سازی نقش ایران. 68

4-3-3- موقعیت آمریکا در قبال تحولات منطقه ای.. 69

4-3-4- تشدید تعارضات مذهبی در قالب رقابت شیعه و سنی.. 72

4-3-4-1- شرایط گذشته. 72

4-3-4-2- فعال شدن عنصر شیعی در منطقه. 73

4-3-4-3- رویكرد و منافع دولت های عربی.. 74

4-3-4-4- سطح داخلی.. 75

4-3-4-5- سطح منطقه ای.. 77

4-3-4-6- سطح بین المللی.. 78

4-4- عوامل زمینه ساز قدرت گیری ایران در منطقه. 79

4-5- عراق نمونه برجسته تاثیرگذار در موقعیت ایران و کشورهای رقیب.. 81

4-5-1- تأثیر رقبای منطقه ای و بین المللی بر شكل گیری تنش در عراق. 81

4-6- تقسیم بندی تحولات جهان عرب از لحاط تأثیرگذاری بر منافع و ارزش های ایران و رویکرد کشورهای رقیب.. 92

4-6-1- مصر، لیبی، تونس و یمن.. 93

4-6-2- سوریه و اردن. 94

4-6-3- بحرین.. 95

4-6-4- رویکرد ایران در قبال تحولات بحرین.. 96

4-7- جمع بندی.. 103

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری.. 105

فهرست منابع. 109

فهرست جدول ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

جدول 3-1- سطوح بازدارندگی.. 31

جدول 3-2- مقایسه توانایی قانونمند و توانایی كامل در تأمین اهداف پنج گانه ی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران. 33

فهرست شکل ها

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

شكل 3-1- چشم انداز ستیزه گری در پاكستان پس از سال 2000. 43

فهرست جدول ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

جدول 3-1- سطوح بازدارندگی.. 31

جدول 3-2- مقایسه توانایی قانونمند و توانایی كامل در تأمین اهداف پنج گانه ی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران. 33

فهرست شکل ها

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

شكل 3-1- چشم انداز ستیزه گری در پاكستان پس از سال 2000 43

چکیده

نوشتار حاضر به بررسی موقعیت ایران و کشورهای رقیب در معادلات منطقه ای می پردازد. در این راستا، سوال اصلی این گونه مطرح شده است که معادلات منطقه ای چه تاثیری بر موقعیت ایران و کشورهای رقیب داشته است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح شده است که معادلات منطقه ای زمینه ساز ارتقای موقعیت ایران و تضعیف کشورهای رقیب شده است. نوع روش تحقیق نیر توصیفی – تحلیلی می باشد. همچنین در جهت حمایت نظری از موضوع از نظریات واقع گرایی، نو واقع گرایی، واقع گرایی تدافعی و تهاجمی بهره گرفته ایم. به طور کلی، منطقه ی خاورمیانه به واسطه ی تحولاتی همچون بیداری اسلامی، مساله فلسطین، تحولات داخلی لبنان، بحران های عراق، سوریه و افغانستان دستخوش بحران های بسیاری شده است. این مساله، تنش ها و واگرایی موجود میان ایران و سایر قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای رقیب را بالا برده است. در نتیجه، بحران های موجود پیچیده تر شده و راه برای ناامنی های گسترده باز می شود.

کلمات کلیدی:

ایران، کشورهای رقیب، خاورمیانه، بحران، معادلات منطقه ای