2-5-2-4 بیمه هواپیما 19

2-5-2-5 بیمه مهندسی 22

2-6- بیمه های مسئولیت مدنی 24

2-6-1- مسئولیت 26

2-6-2- مسئولیت اخلاقی 26

2-6-3- مسئولیت مدنی 27

2-6-4-مسئولیت قراردادی28

2-6-5- شرایط مسئولیت قراردادی 28

2-6-5-1 وجود قرارداد 28

2-6-5-2 رابطۀ علیت بین خسارت و عدم اجرای قرارداد 28

2-6-6- تعهد به نتیجه و تعهد به وسیله 29

2-6-7- مسئولیت جزایی (کیفری) 29

2-6-8- مسئولیت قهری 29

2-6-9- فرق بین مسئولیت کیفری و مسئولیت مدنی 30

2-7- مبانی مسئولیت مدنی 31

2-7-1- نظریه تقصیر 31

2-7-2- نظریه خطر 32

2-7-3- نظریه تضمین حق 32

2-8- خطای شغلی پزشکان 33

2-9- مسئولیت پزشکان 35

2-10- تاریخچه قوانین پزشکی در ایران 36

2-10-1- عصر باستان 36

2-10-2- دوران اسلام 37

2-11- پزشکی از منظر اسلام 38

2-12- مسئولیت اخلاقی و کیفری پزشک 38

2-12-1- مسئولیت اخلاقی پزشک 38

2-12-2- مسئولیت کیفری پزشک 40

2-13- رابطه حقوقی بیمار و پزشک 42

2-14- ارکان اصلی بیمه های مسئولیت مدنی پزشک 42

2-15- مسئولیت مدنی پزشک 43

2-16- شرط عدم مسئولیت 46

2-17- شرط برائت 46

2-18- بررسی مسئولیت مدنی پزشک در سایه قانون مجازات اسلامی 46

2-19- چه نوع مسئولیتی قابل بیمه شدن است؟ 47

2-20- قائلین به «تعهد به وسیله» بودن مسؤولیت پزشك 48

2-21- ارکان مسئولیت مدنی پزشک 49

2-21-1- خطای پزشکی 49

2-21-2- عدم اخذ رضایت 51

2-21-3- وجود رابطه علیت میان ضرر و فعل پزشک 51

2-22- اساس بیمه نامه مسئولیت حرفه ای پزشک 51

2-22-1- بیمه گر 51

2-22-2- بیمه گذار 51

2-22-3- موضوع بیمه 52

2-22-4- مدت بیمه نامه 52

2-22-5- مبلغ بیمه 52

2-22-6- تکمیل پرسشنامه 52

2-22-7- پرداخت خسارت 52

2-22-8- تصفیه خسارت 52

2-23- وظایف بیمه گذار 53

2-24- بررسی مسئولیت پزشک در قبال اعمال همکاران 54

2-25- ریسک یا خطر 54

2-26- نقش بیمه در کاهش خسارتها 55

2-27- پیشینه تحقیق 55

فصل 3- روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات 59

3-1- مقدمه 59

3-2- روش تحقیق 59

3-3- جامعه آماری 60

3-4- نمونه آماری و روش نمونه گیری 61

3-5- روش و ابزار جمع آوری داده ها 62

3-6- پرسشنامه 62

3-7- روایی (Validity) 69

3-8- پایایی (Reliability) 69

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 71

3-10- فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP 71

72

3-12- مزایای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP 72

3-13- معایب فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP 74

فصل 4- تجزیه و تحلیل داده ها 75

4-1- مقدمه 75

4-2- آمار توصیفی 76

4-2-1- اطلاعات توصیفی مربوط به سابقه کار 76

4-2-2- اطلاعات توصیفی مربوط به جنسیت 77

4-2-3- اطلاعات توصیفی مربوط به سن 78

4-3- آمار استنباطی 79

4-3-1- شناسایی موانع بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان 79

4-3-2- الویت بندی موانع 81

4-3-2-1 اولویت بندی موانع بیمه مسئولیت حرفه ای 84

4-3-2-2 موانع فرهنگی 85

4-3-2-3 موانع قانونی 87

4-3-2-4 موانع مربوط به امکانات و تجهیزات 89

4-3-2-5 موانع متفرقه 90

4-4- جمع بندی 92

فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات 93

5-1- مقدمه 93

5-2- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیلتکنیک AHP: 93

5-2-1- موانع فرهنگی 94

5-2-2- پیشنهادات کاربردی برای رفع موانع فرهنگی 95

5-2-3- موانع مربوط به امکانات و تجهیزات 95

5-2-4- پیشنهادات کاربردی برای رفع موانع مربوط به امکانات و تجهیزات 96

5-2-5- موانع قانونی 96

5-2-6- پیشنهادات کاربردی برای رفع موانع قانونی 97

5-2-7- موانع متفرقه 97

5-2-8- پیشنهادات کاربردی برای رفع موانع متفرقه 98

5-3- پیشنهادات کاربردی 99

5-4- پیشنهاد برای تحقیات آتی 100

5-5- محدودیت های تحقیق 100

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ..105

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول ‏4‑1: توزیع تفکیک سابقه کار 76

جدول ‏4‑2: توزیع تفکیک جنسیت 77

جدول ‏4‑3: توزیع تفکیک سن 78

جدول ‏4‑4: موانع شناسایی شده بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان 79

جدول ‏4‑5: نرخ ناسازگاری پرسشنامه ها 84

جدول ‏4‑6: رتبه بندی موانع بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان 85

جدول ‏4‑7: رتبه بندی عوامل برای «موانع فرهنگی» 86

جدول ‏4‑8: رتبه بندی عوامل برای «موانع قانونی» 88

جدول ‏4‑9: رتبه بندی عوامل برای « موانع مربوط به امکانات و تجهیزات» 89

جدول ‏4‑10: رتبه بندی عوامل برای «موانع متفرقه» 91

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل ‏4‑1 : نمودار توزیع تفکیک سابقه کار 77

شکل ‏4‑2 : نمودار توزیع تفکیک جنسیت 78

شکل ‏4‑3 : نمودار توزیع تفکیک سن 79

شکل ‏4‑4 : ساختار سلسله مراتبی مدل تحقیق 82

شکل ‏4‑5 : ساختار موانع متفرقه 83

شکل ‏4‑6 : وزن نهایی موانع بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان 85

شکل ‏4‑7 : وزن نهایی عوامل مربوط به «موانع فرهنگی» 87

شکل ‏4‑8 : وزن نهایی عوامل مربوط به « موانع مربوط به امکانات و تجهیزات » 88

شکل ‏4‑9: وزن نهایی عوامل مربوط به « موانع مربوط به امکانات و تجهیزات » 90

شکل ‏4‑10: وزن نهایی عوامل مربوط به « موانع متفرقه » 92

فهرست علایم و نشانه ها

عنوان علامت اختصاری

درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب d

حجم نمونه n

حجم جامعه N

نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین p

نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (q = (1-p

در صد خطای معیار ضریب اطمینان قابل قبول z

چکیده

پزشکان با کار و تلاش مداوم در پی سلامتی افراد جامعه می باشند. در حین کار خود ممکن است دچار خطا و اشتباه شوند. بنابراین لازم است از پشتوانه بزرگی بنام بیمه مسئولیت برخوردار باشند. اما در این راه با موانع و مشکلاتی روبرو هستند ، که باید از سر راه آنها برداشته شده و آنان را به خرید بیمه مسئولیت مدنی حرفه ای پزشکان، بیشتر ترغیب نماید. هدف این پژوهش شناسایی و رتبه بندی موانع پیش روی بیمه مسئولیت می باشد. جامعه آماری شامل پزشکان جراح شهر رشت بوده و حجم آن 227 نفر و حجم نمونه 24 نفر است. روش نمونه گیری غیر احتمالی در دسترس می باشد. روش تحقیق از نوع اکتشافی و ابزار حمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که موانع بیمه مسئولیت پزشکان در رشت شامل موانع فرهنگی ، موانع امکانات و تجهیزات ، موانع قانونی و مانع متفرقه می باشد. در نهایت عوامل هر یک از این موانع شناسایی و رتبه بندی شده است.

کلید واژه: مسئولیت مدنی، مسئولیت مدنی حرفه ای پزشکان، نظریه تقصیر، برائت، خطای پزشکی

فصل 1- کلیات تحقیق

1-1-مقدمه

دانستن مفاهیم لغوی کلمات و واژه ها برای فهمیدن عمیق معنای آن ها و مخصوصن مفاهیم اصطلاحی بسیار موثر می باشد. حال ببینیم واژه ی بیمه در فارسی از چه کلمه ای گرفته شده است؟

واژه ی بیمه احتمالا از لفظ« بیم » به معنی ترس گرفته شده است (مطهری،1372،ص302). و رابطه ی آن با عقد بیمه این است که در عقد بیمه بخاطر عدم توانایی از جبران خسارت، نوعی ترس وجود دارد. اما در عربی از واژه ی « تامین » برای بیمه استفاده می شود. این واژه از ماده ی « أمن » به معنی ایمن بودن، امنتیت داشتن و در امان قرار دادن (مهیار،1370،ص134) گرفته شده است. اگرچه واژه ی « تامین » به عقد بیمه، از واژه ی « بیمه » نزدیک تر است، اما می توان بین آن دو معنی چنین جمع کرد که در فارسی به خطر و ترس ناشی از آن بیشتر توجه شده است و در عربی به موضوع عقد بیمه که آن را فراهم نمودن امنیت خاطر، در مقابل خطر است توجه شده است(زهدی،1348،ص7). پس در جمع معانی لغوی باید گفت که چون بیمه گذار قبل از بیمه کردن نوعی ترس دارد، با بیمه کردن و تضمین بیمه گر این ترس به ایمنی تبدیل می شود. این نکته را باید در نظر داشت کسانی که از عقد بیمه به عقد ضمان یاد می کنند؛ به ماهیت عقد بیمه توجه کرده اند و ماهیت آن را نوعی ضمان می دانند. ضمنا در واژه ی «سیکورتا» و «سکورته» نیز در عربی به جای بیمه به کار می رود(جمالی زاد،1380،ص29)

در زبان فرانسه کلمه « Assurance » بر بیمه اطلاق می شود که به معنای اطمینان است. و در زبان انگلیسی دو واژه برای بیمه بکار می رود. یکی واژه ی «Assurance» و دیگری واژه ی «Insurance» است که به معنای ضمانت و تضمین آمده است(رمضانی نوری ، 1376 ص58 و ص384). البته در زبان فارسی برخی «بیمه» را واژه ی هندی و برگرفته از «بیما» به معنای ضمانت می دانند. (معین،1342، ص633و دهخدا، 1372،ص4588). می توان گفت که واژه ی بیمه در ادبیات و زبان فارسی واژه ی نویی به شمار می رود چون در فرهنگ های قدیمی مانند فرهنگ انجمن آرای ناصری نوشته رضاقلی هدایت که در دوره ی ناصرالدین شاه تدوین شده است، اصلا لغت بیمه وجود ندارد و همین طور در فرهنگ معتبر برهان قاطع که تاریخ تحریر آن سال 1024 ه.ش می باشد – واژه بیمه دیده نمی شود(جمالی زاده،1380،ص24).

صاحب نظران در جدیدترین بررسی خود از وضعیت اقتصادی بخش های مختلف کشور به ارزیابی عدم توسعه انواع فعالیت های نوین بیمه ای در کشور پرداخته و دلایل متفاوتی را در این رابطه دخیل دانسته اند. این بررسی ها نخست به تقسیم بندی انواع بیمه ها در کشور اشاره کرده و تاثیر صنعت بیمه را به عنوان یک عنصر کلیدی و تعیین کننده درتوسعه اقتصادی کشورها و اقتصاد جهان بسیار قابل اهمیت عنوان کرده اند. به این صورت که اگر دولت ها بخواهند به وظیفه حاکمیتی خود در زمینه تامین رشد اقتصادی مستمر جامه عمل بپوشانند مجبورند به رشد و توسعه صنعت بیمه و افزایش ضریب نفوذ آن اهتمام ویژه ای مبذول دارند(کریمی،1373،ص17).

شرکت های بیمه پیشرو در امر مشتری مداری سعی دارند که با شناسایی نیازها،خواسته ها و انتظارات بیمه گذاران و تلاش در برآورده کردن آنها رضایت بیمه گذاران را بدست آورند. بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان یکی از رشته های فعالیت شرکت های بیمه می باشد. در این رشته از آنجا که شرکت بیمه با گروه خاصی از بیمه گذاران (پزشکان) ارتباط دارد ، شناسایی خواسته ها ، انتظارات آنها و در نهایت جلب رضایت آنها برای شرکت های بیمه از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد (افشار،82،1343).

بطورکلی پزشکان و جامعه پزشکی نقش حساس و مهمی را در جامعه ایفا می نمایند،زیرا مسئولیت مستقیم سلامت و عافیت جامعه را بعهده دارند و از آنجا که همگام با گشوده شدن افقهای نوین در دنیای علوم و از جمله امور پزشکی، اغلب پزشکان از آخرین وسایل مدرن و پیشرفته ترین روشهای درمان استفاده می نمایند، حرفه پزشکی با دوران های گذشته قابل مقایسه نمی باشد و به همین جهت نیز خطرهای ناشی از آن به مراتب بیشتر و شدیدتر از قبل بوده و لذا جان و روان مردم در معرض خطرهای مختلفی می باشد.

با توجه به این علم پزشکی در عین حال که موجبات رفاه و سلامتی را برای انسان ها به ارمغان آورده است، سبب بروز مشکلات و ناملایماتی نیز شده است و با همه کوشش ها و سعی بعمل آمده از طرف دست اندرکاران و مسئولان امر،اثرات نامطلوب ناشی از حرفه پزشکی همچنان باقی است و چنین می نماید که اگر چاره اندیشی های اساسی بعمل نیاید صدمات جسمی و روحی و لطمات ناشی از کثرت تخصصهای پزشکی قابل جبران نخواهد بود(کاتوزیان،56،1373).

البته از آغاز شروع حرفه پزشکی و طبابت تاکنون ،تدابیر زیادی بمنظور حفظ جان و روح بیماران صورت پذیرفته است و این روند کماکان ادامه دارد. ولی علیرغم همه اقدامات احتیاطی از جانب پزشکان و وضع قوانین ومقررات مختلف از طرف مراکز و سازمانهای ذیربط ،به اشکال مختلف پزشکان همیشه در انجام معالجات خود موفق نبوده اند و گاهی اوقات منجر به خسارت های مالی و جانی به بیماران گردیده اند.