2-2- نحوه­ی برخورد با خروجی­های نامطلوب… 27

2-3- پیشینه: 28

جمع­بندی: 30

فصل 3- بررسی مدل­های DEA با داده­های نامطلوب… 32

3-1- مدل غیرخطی فار 34

3-1-1- اندازه کارایی خروجی هذلولوی افزایشی.. 35

3-1-2- اندازه کارایی تولید هذلولوی افزایشی.. 36

3-1-3- اندازه کارایی تولید هذلولوی معمولی.. 37

3-1-4- ویژگی­ها مدل فار 39

3-1-5- تبدیل به مدل خطی.. 39

3-2- شاخص عددی مالم­کوئیست­لیونبرگ… 40

3-3- مدل­های شعاعی.. 43

3-3-1- مدل شعاعی بر حسب مدل­های پایه­ای.. 43

3-3-2- مدل شعاعی بر حسب انتقال داده­ها 46

3-4- مدل­های بر حسب متغیرهای کمکی.. 49

3-5- مدل­های جهتی.. 51

3-6- مدل راسل.. 52

جمع­بندی 56

فصل 4- مطالعه موردی و رتبه بندی شاخص سلامت کشورها 59

4-1- شاخص توسعه انسانى.. 61

4-1-1- ضرورت تغییر نگرش در HDI 61

4-2- سلامت: 62

4-2-1- سازمان جهانی بهداشت WHO.. 63

4-2-2- جامعه تحت بررسی.. 64

4-3- داده­های مورد استفاده 64

4-3-1-امید به زندگی.. 64

4-3-2- شاخص مرتبط… 65

4-3-3- نیروی انسانی خدمات دهنده در حوزه سلامت… 69

4-4- تعریف ورودی و خروجی­ها 70

4-5- مدل­های استفاده شده 70

4-6- نتایج حاصل.. 70

جمع بندی 73

فصل 5- نتیجه­گیری و مطالعات آتی… 75

جمع­بندی 75

پیشنهاد ها برای مطالعه آتی.. 76

مراجع 78

منابع فارسی.. 78

منابع انگلیسی.. 78

نمادهای به کار رفته. 82

واژه­نامه انگلیسی به فارسی… 83

واژه­نامه فارسی به انگلیسی… 86

فهرست جداول

جدول ‏2‑1: داده. 26

جدول ‏2‑2: کارایی.. 27

جدول ‏2‑3: با دسترسی ضعیف… 26

جدول ‏2‑4: با دسترسی قوی.. 27

جدول ‏3‑1 مقادیر بهین مدل­های فار. 39

جدول ‏3‑2: نتایج حاصل از مدل­های بخش 3-3-2. 45

جدول ‏3‑3: نتایج حاصل از مدل شعاعی بر حسب انتقال. 48

جدول ‏3‑4: نتایج حاصل از مدل SBM… 51

جدول ‏3‑5: نتایج حاصل از مدل جهتی.. 52

جدول ‏3‑6: نتایج حاصل از مدل ERM… 54

جدول ‏4‑1: امید به زندگی در منطقه. 65

جدول ‏4‑2: داده های شاخص مرتبط.. 68

جدول ‏4‑3: داده­های مربوط به نیروی انسانی خدمات دهنده. 69

جدول ‏4‑4: نتایج حاصل از اجرای مدل­های DEA.. 70

جدول ‏4‑5: نتایج بدست آمده از اجرای مدل­ها 71

جدول ‏4‑6: نتایج حاصل از دسته­بندی.. 73

فهرست اشکال

شکل ‏1‑1: مجموعه امکان تولید. 5

شکل ‏1‑2: اشعه بیکران. 6

شکل ‏1‑3: اصل محدبی.. 6

شکل ‏1‑4: اصل دسترسی آزاد. 7

شکل ‏1‑5: مرز CCR.. 8

شکل ‏1‑6: تابع فاصله ورودی­محور. 14

شکل ‏1‑7: تابع فاصله خروجی­محور. 14

شکل ‏1‑8: شاخص مالم­کوئیست… 17

شکل ‏2‑1: اصل دسترسی­پذیر ضعیف… 22

شکل ‏2‑2: اصل دسترسی­پذیر قوی.. 23

شکل ‏2‑3: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی قوی.. 24

شکل ‏2‑4: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی ضعیف… 25

شکل ‏2‑5: تفاوت دو اصل.. 25

شکل ‏3‑1: مجموعه امکان تولید با دو اصل دسترسی­پذیر. 35

شکل ‏3‑2: نمودار تغییرات خروجی مطلوب به نامطلوب با استفاده از مدل غیرخطی فار. 37

شکل ‏3‑3: مجموعه امکان تولید ساخته شده با مدل شعاعی سیفورد. 47

فصل اول

 

پیش­­نیازها

 

 

فصل 1- پیش­نیازها

بشر از ابتدا به دنبال سود بیشتر در کارهایش بوده و لذا هیچ­گاه به دنبال کم کردن ورودی عملیات خود نبوده است، ولی در گذر زمان سازمان­های مختلف کارهای مشابه­ هم انجام می­دادند، در نتیجه سازمان­ها برای سودآوری بیشتر و ایجاد رفاه در جامعه و همچنین باقی ماندن در فضای رقابت به دنبال کم کردن ورودی­ و افزایش خروجی­ها بودند، با گذشت زمان روش­های اندازه گیری بهره­وری به وجود آمد. در روش­های اولیه با استفاده از نسبت خروجی­ها بر روی ورودی­ها میزان کارایی و بهره­وری را اندازه گیری می کردند (کوپر و همکاران، 2007)، اما در این نوع روش­ها شاخص­های عددی از قبل برای هر ورودی و خروجی در نظر گرفته شده و با استفاده از شاخص­های عددی و روش­های رگرسیون آماری به محاسبه کارایی و بهره­وری می­پرداختند. در ادامه این پیشرفت­ها روش­های جدیدی برای محاسبه دو شاخص کارایی و بهره­وری ابداع شد که یکی از این روش­ها، روش­های تحلیل پوششی داده­ها (DEA)[1] می­باشد. فارل در سال 1957 در نظریه­ای برای اولین بار با استفاده از داده­ها روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده­ها را مطرح کرد، (فارل، 1957) تحلیل پوششی داده­ها با استفاده از اطلاعات واحد تحت بررسی (DMU)[2] و مدل­های ریاضی به محاسبه شاخص­های عددی می­پردازد، سپس با استفاده از همان شاخص­های بدست آمده دو شاخص کارایی و بهره­وری را محاسبه می­نماید و با توجه به ارزیابی امکان برنامه­ریزی را برای ما فراهم می­نماید. در مدل­های DEA هدف کاهش ورودی و افزایش خروجی و در نتیجه افزایش کارایی[3] می­باشد.

1-1- مفهوم بهره­وری[4]

1-1-1- بهره­وری

واژه بهره­وری به معنی باروری و سودمندی و استعداد تولیدی می باشد. اولین بار این واژه در مقاله­ای از کِس نی[5] ‎‎در سال ‎1766‎ استفاده شده است و‎ در سال ‎1833‎ میلادی فردی به نام لیتره[6] بهره وری راقدرت تولیدتعریف كرد(آذری، 1391ه.ش).

به عبارتی، بهره وری یعنی: قدرت تولیدی و باروری و مولد بودن (آذری، 1391ه.ش).

در اوایل قرن بیستم، بهره­وری را نسبت خروجی به یکی از عوامل تولید تعریف نمودند که این تعریف ساختار کاربردی­تری نسبت به تعاریف موجود داشت، در سال ‎1900‎ فردی به نام ارلی بهره وری را ارتباط بین بازده و وسایل بكار رفته ،برای تولید این بازده عنوان كرد. همچنین در ‎1950‎ سازمان همكاری اقتصادی اروپایی (OEEC)[7] ‎ ‎تعریف كامل­تری از بهره وری به این شرح ارائه داد و بهره وری را خارج قسمت بازده، به یكی از عوامل تولید دانست. بدین ترتیب با توجه به این كه بازده سازمان در ارتباط با سرمایه، سرمایه گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار گیرد؛ می توان از بهره وری سرمایه، بهره وری سرمایه گذاری، بهره وری مواد خام و … استفاده نمود (آذری، 1391ه.ش).