1-2-3 ارتباط با سد خونی- مغزی (BBB) 5

1-2-4 انرژی و متابولیسم.. 6

1-2-5 تنظیم جریان خون CNS. 7

1-2-6 هومئوستاز گلوتامات.. 8

1-3 معرفی ناقل­های آمینواسید تحریکی EAATs)). 11

1-3-1 توزیع ناقل­های آمینواسید تحریکی در سیستم عصبی مرکزی.. 12

، مدلی برای ساختار و نقش ناقل­های آمینواسید تحریکی.. 12

13

1-3-4 انتقال یون­ها و هدایت کلر به همراه گلوتامات.. 14

1-3-5 نقش هدایت کلر. 14

1-3-6 مکانیسم پایه­ای انتقال در ناقل­های آمینو اسید تحریکی.. 15

1-3-7 ترتیب اتصال سوبسترا و یون­های همراه. 16

1-3-8 بررسی جزئیات مکانیسم انتقال در EAATs. 16

1-3-9 شواهد پاتولوژیکی.. 17

1-3-10 فارماکولوژی ناقل­های گلوتامات.. 18

1-3-11 تحریک بیان و نقش EAAT2. 19

1-4 معرفی آنزیم گلوتامین سینتتاز(GS) 19

1-4-1 آنزیم گلوتامین سینتتاز در سیستم عصبی.. 20

1-4-2 سطوح مختلف تنظیم بیان آنزیم گلوتامین سینتتاز. 20

1-5 حافظه و یادگیری.. 22

1-5-1 انواع حافظه. 22

1-5-2 حافظه فضایی.. 23

1-5-3 مناطق مغزی درگیر در پردازش حافظه. 23

1-6 هیپوکمپ ……………………………………………………………………23

1-6-1 مدارهای سیناپسی در هیپوکمپ و پردازش حافظه. 24

1-6-2 هیپوکمپ و حافظه فضایی.. 24

) 25

1-8 هایپرآمونمیا. 26

1-8-1 پاتوفیزیولوژی هایپرآمونمیای اولیه. 26

1-8-2 پاتوفیزیولوژی هایپرآمونمیای ثانویه. 27

1-8-3 عوامل ایجاد هایپرآمونمیای اولیه. 28

1-8-4 عوامل ایجاد هایپرآمونمیای ثانویه. 28

1-8-5 سایر عوامل ایجاد هایپرآمونمیا 29

1-8-6 اثرات آمونیا 30

1-9 یوژنول………. ……..32

1-9-1 منبع طبیعی یوژنول.. 32

1-9-2 خصوصیات فارماکولوژیکی یوژنول.. 32

1-9-2-1 خاصیت آنتی باکتریال.. 32

1-9-2-2 فعالیت ضد قارچی.. 33

1-9-2-3 فعالیت ضد التهابی.. 34

1-9-2-4 فعالیت ضد سرطانی.. 35

فصل دوم مواد و روش­ها..……. 39

2-1 وسایل و مواد آزمایشگاهی.. 40

2-1-1 مواد مورد نیاز برای RT-PCR.. 40

2-1-2 وسایل مورد نیاز برای RT-PCR.. 40

2-1-3مواد مورد نیاز برای سنجش آنزیم­های گلوتامین سنتتاز، گلوتاتیون پراکسیداز،سوپراکسید دیسموتاز و میزان مالون دی آلدئید. 40

2-1-4 وسایل مورد نیاز برای سنجش آنزیم­ها 40

2-2 شرایط نگهداری موش­های صحرایی.. 41

2-2-1 گروه­های آزمایشی.. 41

2-3مطالعه­ی رفتاری.. 42

2-3-1 ماز آبی موریس (Morris Water Maze) 43

2-3-2 دستگاه روتارود. 44

2-4 تهیه محلول­های مورد نیاز برای RT-PCR.. 45

2-4-1 ساخت محلول D (CC10) 45

2-4-2 تهیه بافر الکتروفورز 10X TBE.. 45

2-4-3 تهیه ژل 5/1% آگارز. 45

2-5 تهیه محلول برای انجام سنجش آنزیم GS. 46

2-5-1 محلول بافر پتاسیم فسفات 1/0 میلی مولار با 2/7pH= (حجم: CC10) 46

2-5-2 محلول STOP (حجم CC1) 46

2-5-3 محلول واکنش GS (حجم CC1) 46

2-5-4 محلول استاندارد. 47

2-6 مطالعه مولکولی.. 47

2-6-1 استخراج RNA.. 47

2-7……. RT-PCR 48

2-7-1 سنتز cDNA (20 میکرولیتر) 48

2-7-2 PCR.. 49

2-7-3 الکتروفورز. 50

2-8 مطالعه بیوشیمیایی.. 50

2-8-1 فعالیت سوپر اکسید دیسموتاز(SOD) 51

2-8-2 فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) 51

2-8-3 سنجش مالون دی آلدئید (MDA) 52

2-8-4 سنجش آنزیم GS. 53

2-8-5 سنجش پروتئین به روش Brad ford. 54

2-8-6 روش سنجش آمونیا پلاسما و هیپوکمپ… 55

2-9 آنالیز آماری….. 56

فصل سوم نتایج……………….. 57

3-1 تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ژن GLT1. 58

3-2 تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتامین سینتتاز(GS) 63

3-3 تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان استرس اکسیداتیو. 67

3-4 سنجش میزان آمونیای پلاسمای خون گروه­ها در حالت بلافاصله و بعد یادگیری.. 80

3-5 سنجش میزان آمونیای موجود در هیپوکمپ در حالت بلافاصله و بعد از یادگیری: 81

فصل چهارم بحث و نتیجه­گیری…………. 84

4-1 بحث………… 85

4-1-1 اثر آمونیا بر بیان ناقل GLT1 و فعالیت آنزیم گلوتامین سینتتاز. 86

4-1-2 اثر یوژنول بر بیان ناقل GLT1 و فعالیت آنزیم GS. 87

4-1-3 اثر آمونیا و یوژنول بر استرس اکسیداتیو. 90

4-2 اثر آمونیا و یوژنول بر سنجش میزان آمونیای پلاسما و هیپوکمپ… 93

4-3 نتیجه­گیری کلی.. 94

… 94

منابع و مراجع………………………………………………………………………………………95

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل ‏1‑1: (A) طرح شماتیک سد خونی- مغزی و اجزای تشکیل دهنده آن.. 6

شکل ‏1‑2: نقش آستروسیت­ها در تأمین انرژی مورد نیاز نورون­های در حال فعالیت… 8

شکل ‏1‑3: هومئوستاز گلوتامات به کمک زایده­های آستروسیتی و ناقل­های گلوتامات آستروسیتی انجام می­گیرد. 10

شکل ‏1‑4: (A) ساختار پروتومر منفرد و بخشهای مارپیچ- آلفا عبور کننده از عرض غشایی.. 14

شکل ‏1‑5: مکانیسم دسترسی متناوب در (B) مدل Rocker-switch © مدل منفذ دو دریچه­دار. 16

17

شکل ‏1‑7: چرخه اوره، و جایگاه اثر عوامل ایجاد کننده هایپرآمونمیا را بر روی چرخه، نشان می­دهد. 29

شکل ‏2‑1: طرز آماده سازی نمونه­های استاندارد جهت سنجش آنزیم GS. 53

شکل ‏2‑2: طرز آماده سازی نمونه هیپوکمپ جهت سنجش آنزیم GS. 54

شکل ‏2‑3: طرز تهیه محلول استاندارد جهت سنجش پروتئین.. 55

شکل ‏3‑1: RNA تیمار یوژنول گروه یادگیری.. 82

شکل ‏3‑2: محصول PCR ژن GAPDH گروه کنترل بلافاصله. 83

شکل ‏3‑3: محصول PCR ژن GLT1 گروه کنترل بلافاصله. 83

شکل ‏4‑1: تنظیم سنتز گلیکوژن با فعال شدن Akt 88

شکل ‏4‑2: مکانیسم افزایش گلیکولیز و تولید لاکتات به واسطه ورود گلوتامات.. 89

شکل ‏4‑3: شکسته شدن گلوتامات توسط گلوتامات دهیدروژناز و تولید انرژی برای آستروسیت… 89

شکل ‏4‑4: الف. نحوه عملکرد آنزیم SOD و GPX.. 92

شکل ‏4‑4: ب. حضور گلوتاتیون در محیط برای عملکرد آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز لازم است… 92

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار ‏3‑1: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت بلافاصله. 59

نمودار ‏3‑2: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت استراحت… 60

نمودار ‏3‑3: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت یادگیری.. 61

نمودار ‏3‑4: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در مقایسه حالت یادگیری نسبت به­حالت بلافاصله و استراحت 62

نمودار ‏3‑5: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت بلافاصله. 64

نمودار ‏3‑6: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت استراحت… 65

نمودار ‏3‑7: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت یادگیری.. 66

نمودار ‏3‑8: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان فعالیت آنزیم GS در مقایسه حالت یادگیری با حالت بلافاصله و استراحت 67

نمودار ‏3‑9: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در حالت بلافاصله. 69

نمودار ‏3‑10: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در حالت استراحت… 70

نمودار ‏3‑11: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در حالت یادگیری.. 71

نمودار ‏3‑12: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در مقایسه حالت یادگیری با حالت بلافاصله و استراحت 72

نمودار ‏3‑13: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت بلافاصله. 73

نمودار ‏3‑14: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت استراحت… 74

نمودار ‏3‑15: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت یادگیری.. 75

نمودار ‏3‑16: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در حالت بلا فاصله. 76

• فصل سوم: روش پژوهش

  • نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………….. 48
  • جامعه پژوهش ………………………………………………………………………………………. 48
  • نمونه های مورد پژوهش……………………………………………………………………………48
  • روش نمونه گیری و تعیین ججم نمونه………………………………………………………..49
  • مشخصات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………..50
  • محیط پژوهش………………………………………………………………………………………….50
  • ابزار گردآوری دادهها………………………………………………………………………………..50
  • روایی و پایایی ابزار…………………………………………………………………………………..53
  • روش کاربرد ابزارها و گردآوری دادهها……………………………………………………….53
  • روش تجزیه وتحلیل دادهها……………………………………………………………………….54
  • ملاحضات اخلاقی……………………………………………………………………………………56
  • محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………57

• فصل چهارم: یافته های پژوهش

• جداول ……………………………………………………………………………………………….. 59

  • فصل پنجم: بحث و نتیجه گبری

• بحث و بررسی یافته ها …………………………………………………………………………. 105

• نتیجه گیری نهایی ………………………………………………………………………………… 135

• پیشنهاد برای کاربرد یافته ها ………………………………………………………………….. 137

• پیشنهاد برای پژوهشهای بعدی ………………………………………………………………. 139

  • فهرست منابع فارسی و انگلیسی………………………………………………………………………….141

  • پیوست ها

    • چکیده انگلیسی

فهرست جداول­

جدول شماره 1: توزیع واحدهای مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….60

جدول شماره 2: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل فردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….61

جدول شماره 3: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی(شاخص بیماریهای همراه چارلسون)……………………………………………………………………………………………………………..63

جدول شماره 4: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………63

جدول شماره 5: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..64

جدول شماره 6: میانگین و انحراف معیار کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

جدول شماره 7: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب جنسیت واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………………………………66

جدول شماره 8: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب سن واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………67

جدول شماره 9 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب تحصیلات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..68

جدول شماره 10: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت تاهل واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………70

جدول شماره 11: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت شغل واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………71

جدول شماره 12: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب میزان درآمد واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..72

جدول شماره13: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب نوع حمایت اجتماعی واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………73

جدول شماره14 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب سرپرست خانواده بودن واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………….74

جدول شماره 15: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب محل سکونت واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………75

جدول شماره 16: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب علت اولیه ی بیماری واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….76

جدول شماره 17: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب شاخص توده بدنی واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………….77

جدول شماره18: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب مصرف سیگار توسط واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………….78

جدول شماره19: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب تعداد سیگار مصرف شده در روز توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………..79

جدول شماره20: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب سابقه ی پیوند کلیه در واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………..80

جدول شماره21: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز انتخابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان………………………………………………………………………………………..81

جدول شماره 22: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان…………………………………………………………………………………………….82

جدول شماره23: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس ها بر حسب امتیازات کسب شده از شاخص بیماریهای همراه چارلسون توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………83

جدول شماره24: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین فشار خون سیستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون…………………………………………………………………………………………………………………………..84

جدول شماره 25: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین فشار خون دیاستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………..85

جدول شماره26: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان هموگلوبین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………………………86

جدول شماره27: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین درصد هماتوکریت سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………….87

جدول شماره28: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان نیتروژن اوره خون(BUN) سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………………………..88

جدول شماره29: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین کراتنین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………89

جدول شماره30: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان کلسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………..90

جدول شماره 31: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان فسفر سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………91

جدول شماره 32: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان پتاسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون…………………………………………………….92

جدول شماره33: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب افزایش وزن بین دو جلسه دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………….93

جدول شماره34 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن بر حسب نوبت دیالیز واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………….94

جدول شماره 35: میانگین و انجراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن بر حسب تعداد دفعات دیالیز واحدهای مورد پژوهش در هفته……………………………………………………………………………….95

جدول شماره 36: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن بر حسب مدت زمان دیالیز واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………….96

جدول شماره37: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب مدت زمان صرف شده تا مکان دیالیز توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………….97

جدول شماره 38: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب نوع صافی مورد استفاده برای دیالیز…………………………………………………………………………….98

جدول شماره 39: ارتباط میانگین نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه های آن بر حسب میزانکاهش وزنطی دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………..99

جدول شماره 40: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل فردی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………100

جدول شماره 41: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل جسمی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول شماره 42: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل درمانی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول شماره 43: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی………………………………………………………………………………………………………………………………….103

چکیده

مقدمه:بیماری مرحله ی انتهایی کلیه و همودیالیز با طیف وسیعی از مشکلات جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی کیفیت زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد.

اهداف:این مطالعه با هدف تعیین کیفیت زندگی و عوامل فردی، جسمی و مرتبط با درمان موثر بر آن در مراجعین مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است.

روش کار:این مطالعه مقطعی-تحلیلی بر روی 241 بیمار در 12 مرکز دیالیز گیلان با روش تصادفی سیستمیک از میان بیماران بزرگسال با سابقه حداقل 3 ماه دیالیز ، با سواد، دسترسی عروق با فیستول و فقدان هرگونه بیمارای روانی یا جسمی نیازمند بستری انجام شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران کلیوی ویرایش فارسی(KDQOL-SF با امتیاز بندی از 100-0/ نمرات بالاتر نشانگر کیفیت زندگی بهتر) و پرسشنامه های پژوهشگر ساخت در زمینه عوامل فردی، جسمی( به انضمام شاخص بیماری های همراه چارلسون) و عوامل مرتبط با درمان گردآوری شدند. در پایان نمرات KDQOL-SF از 8 زیر مقیاس(SF-36) به دو حیطه ی خلاصه ی اجزاء جسمی(PCS) و روانی(MCS) تقسیم شدند و 11 زیر مقیاس بیماری کلیوی در حیطه ی خلاصه ی اجزاء کلیوی(MCS) طبقه بندی شد. ارتباط بین عوامل مرتبط با PCS، MCS، KDCS و کل KDQOL-SF با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند..

یافته ها:یافته های تحقیق نشانگر کمترین میانگین و انحراف معیار در زیر مقیاس وضعیت شغلی(90/2±10/19) و ضعیف تر بودن کیفیت زندگی در حیطه PCS (94/1±99/46) نسبت به دو حیطه MCS و KDCS بود. در کل نمره کیفیت زندگی نمونه ها برابر 33/13±00/54 ارزیابی شد. آزمونهای آماری ارتباط معنی داری را بین KDQOL-SF و جنسیت زن (0001/0>P)، سن بالا (002/0>P)، تحصیلات پایین تر(0001/0>P)، بیکاری (0001/0>P)، سرپرست خانواده نبودن (003/0>P)، سکونت در خارج شهر (043/0>P)، بدون سابقه پیوند کلیه (038/0>P) و مراکز دیالیز (019/0>P) در عوامل فردی؛ نمرات بالاتر شاخص چارلسون (0001/0>P) و سطوح پایین هموگلوبین (011/0>P) و هماتوکریت (042/0>P) در عوامل جسمی نشان داد. در نهایت آزمون رگرسیون نشان داد که جنس زن، بیکار بودن و نمرات بالاتر شاخص بیماریهای چارلسون پیش بینی­کننده های کیفیت زندگی پایین در بیماران همودیالیزی بودند.

فصل دوم: مروری بر تحقیقات پیشین

2-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………….8

2-2- مدل سلسله­مراتبی …………………………………………………………………………………………………..8

2-2-1- هیندز …………………………………………………………………………………………………………10

2-2-2- لانگاکر ………………………………………………………………………………………………………..10

2-3- مدل پیوستگی موضوعی ……………………………………………………………………………………….12

2-3-1- تای ……………………………………………………………………………………………………………..13

2-3-2- کلنسی ……………………………………………………………………………………………………….13

2-3-3- چن …………………………………………………………………………………………………………….16

2-4- مدل شناختی ………………………………………………………………………………………………………..17

2-4-1- تاملین و تاملین و پو ………………………………………………………………………………….19

2-5- نظریه دسترسی …………………………………………………………………………………………………….20

2-5-1- جاربو …………………………………………………………………………………………………………..22

2-6- نظریه مرکزیت ……………………………………………………………………………………………………….23

2-7- مدل کاربرد­شناختی ………………………………………………………………………………………………28

2-7-1- بلک ول ………………………………………………………………………………………………………30

2-7-2- شیو و هوانگ ……………………………………………………………………………………………..33

2-7-3- تاکامی ………………………………………………………………………………………………………..37

2-8- نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………………………38

فصل سوم: چارچوب تحلیلی

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………41

3-2- مدل کاربرد­شناختی ………………………………………………………………………………………..41

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داد­ه­ها

4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………51

4-2- داده­های سازگار با اصل کمیت و اطلاع­مندی ………………………………………………..51

4-3- داده­های سازگار با اصل شیوه …………………………………………………………………………57

4-4- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………..78

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهاد­ها

5-1- خلاصه ……………………………………………………………………………………………………………..80

5-2- پاسخ به سوالات پژوهش………………………………………………………………………………….81

5-3- پیشنهاد­هایی برای انجام پژوهش­های آینده …………………………………………………..83

فهرست منابع

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………85

منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………85

پلاسمائی………………………………………………………………………………………………………. 22

فصل 3: گسیل از ویژه­مدهای جایگزیده در مدل آنتن 23

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 24

3-2 ساختار ویژه­مدهای لانگمیر………………………………………………………………………………………………………….. 24

3-3مکانیزم تابش از ویژه­مدها…………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-4توان تشعشعی امواج الکترومغناطیسی در 2……………………………………………………………………………. 31

3-5توان تشعشعی امواج الکترومغناطیسی در ………………………………………………………………………………. 34

فصل 4: جمع بندی و نتایج 38

4-1بحث ونتایج…………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

مراجع45

فهرست شکل ها

شکل (1-1) طرحی از انفجار خورشیدی ……………………………………………………………………………………………………….. 4

شکل (1-2) طرحی از گسیل رادیویی انفجارهای خورشیدی نوع ІІІ………………………………………………………… 7

شکل (1-3) تابع توزیع سرعت الکترون قبل ودر طی عبور از باریکه ……………………………………………………………. 9

شکل (2-1) آنتن پلاسمائی………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

شکل (2-2) ساختار آنتن پلاسمائی……………………………………………………………………………………………………………. 21

شکل (3-1) شکل موج لانگمیر جایگزیده برای0 ………………………………………………………………………………… 26

شکل (3-2) شکل موج لانگمیر جایگزیده برای 2 ……………………………………………………………………………… 28

شکل (3-3) ساختار چاه چگالی سهموی……………………………………………………………………………………………………. 31

شکل (4-1) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………. 41

شکل (4-2) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف ……………………………………………….. 42

شکل (4-3) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………….. 42

شکل (4-4) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف ……………………………………………………. 43

شکل (4-5) طرحی از تغییرات در 2 برای مقادیر مختلف …………………………………………………… 44

فهرست جدول ها

جدول (1-1) انواع انفجارهای رادیویی خورشیدی 6

اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..

10

سؤالاتپژوهش………………………………………………………………………………………………………………..

11

تعریف نظری متغیرها …………………………………………………………………………………………………………

12

تعریف عملیاتی متغیرها ………………………………………………………………………………………………………

14

فصل دوم: ادبیات وپیشینه پژوهش

مقدمه فصل دوم ………………………………………………………………………………………………………………..

17

مفهوم و تعاریف تحلیل محتوا ……………………………………………………………………………………………..

17

ویژگی های تحلیل محتوا ……………………………………………………………………………………………………

18

مراحل تحلیل محتوا …………………………………………………………………………………………………………..

19

یادگیری الکترونیکی …………………………………………………………………………………………………………..

22

مزایای آموزش الکترونیکی ………………………………………………………………………………………………….

23

لزوم توجه به محتوای آموزش الکترونیکی …………………………………………………………………………….

25

چند رسانه ای ها و نقش آنها در آموزش ………………………………………………………………………………

25

فواید استفاده از چند رسانه ای های آموزشی …………………………………………………………………………

26

نرم افزار و رایانه به عنوان رسانه آموزش ………………………………………………………………………………

29

ویژگی های لازم برای رسانه های آموزشی مورد استفاده در دوره ابتدایی ………………………………….

31

اهمیت استاندارد در محتوای الکترونیکی ……………………………………………………………………………….

32

نقش ارزشیابی در کارکرد چند رسانه ای های آموزشی …………………………………………………………..

33

اصول طراحی یادگیری چندرسانه ای ……………………………………………………………………………………

34

نظریه سازنده گرایی …………………………………………………………………………………………………………..

39

اصول و مؤلفه های ساختن گرایی در طراحی چند رسانه ای ها ……………………………………………….

41

نظریه سطوح پردازش …………………………………………………………………………………………………………

44

نظریه پردازش فعال ……………………………………………………………………………………………………………

44

نظریه رمز دوگانه ……………………………………………………………………………………………………………….

45

اهمیت آموزش درس ریاضی ………………………………………………………………………………………………

46

مهارت های مورد تأکید در آموزش ریاضی ……………………………………………………………………………

47

ریاضیات سازنده گرا ………………………………………………………………………………………………………….

47

جمع بندی مبانی نظری پژوهش …………………………………………………………………………………………..

49

پیشینه پژوهش در داخل ایران ……………………………………………………………………………………………..

50

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

مقدمه فصل سوم ……………………………………………………………………………………………………………….

57

نوع و روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………

57

متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………

58

ابزارهای اندازه گیری و شیوه اندازه گیری متغیرها ………………………………………………………………….

58

روایی و پایایی ابزار مورد استفاده …………………………………………………………………………………………

60

جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………

62

شیوه اجرا …………………………………………………………………………………………………………………………

62

روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………….

63

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

مقدمه فصل چهارم …………………………………………………………………………………………………………….

65

تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………………….

66

جمع بندی نتایج تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………….

93

فصل پنجم: تفسیر یافته ها

مقدمه فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………………………

96

خلاصه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….

96

بحث و تفسیر یافته ها …………………………………………………………………………………………………………

97

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………

102

پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………………………….

105

محدودیت های در اختیار پژوهشگر……………………………………………………………………………………….

105

محدودیت های خارج از اختیار پژوهشگر …………………………………………………………………………….

106

منابع

 

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….

107

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..

111

جدول شماره (1-2) : مؤلفه های ساختن گرایانه و ارتباط آن باطراحی آموزشیپروژه های چندرسانه ای …………………………………………………………………………………………………………….

46

جدول شماره (2-2): جمع بندی و خلاصه مطالعات تجربی در زمینه ی موضوع پژوهش …………….

58

جدول شماره (1-4) : بررسی میزان رعایت اصول تولید محتوا در چند رسانه ای های آموزشی …….

65

جدول شماره (2-4) : بررسی میزان رعایت اصول رهیابی و ردیابی در چند رسانه ای ها ……………..

67

جدول شماره (3-4) : بررسی میزان رعایت اصول طراحی آموزشی در چند رسانه ای ها ……………..

70

جدول شماره (4-4) : بررسی میزان رعایت اصول چند رسانه ای در چند رسانه ای ها ………………..

72

جدول شماره (5-4) : بررسی میزان رعایت اصول فنی در چند رسانه ای ها ……………………………….

75

جدول شماره (6-4) : بررسی میزان رعایت اصول خلاقیت در چند رسانه ای ها …………………………

78

جدول شماره (7-4) : بررسی میزان رعایت اصول تعامل و ارتباط گروهی در چند رسانه ای ها ……

79

جدول شماره (8-4) : بررسی میزان رعایت اصول ارزشیابی در چند رسانه ای ها…………………………

80

جدول شماره (9-4) : بررسی میزان رعایت اصول پشتیبانی در چند رسانه ای ها …………………………

82

جدول شماره (10-4) : بررسی میزان رعایت اصول مایر در چند رسانه ای ها …………………………….

83

جدول شماره (11-4) : بررسی میزان رعایت اصول فعال بودن در چند رسانه ای ها……………………..

85

جدول شماره (12-4) : بررسی میزان رعایت اصول متفکرانه بودن در چند رسانه ای ها………………..

86

جدول شماره (13-4) : بررسی میزان رعایت اصول تراکمی بودن در چند رسانه ای ها…………………

88

جدول شماره (14-4): بررسی میزان رعایت اصول یکپارچه بودن در چندرسانه ای ها …………………

90

جدول شماره (15-4) : بررسی میزان رعایت اصول هدفدار بودن در چندرسانه ای ها…………………..

91

جدول شماره (16-4): جمع بندی و خلاصه نتایج کلی متغیرهای مورد بررسی……………………………

93

فهرست اشکال

شکل 1-2: دیاگرام مراحل ارزشیابی نرم افزارهای آموزشی………………………………………………………….

34

پیوست ها

فهرست وارسی نرم افزارهای مورد بررسی ……………………………………………………………………………

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل محتوای نرم افزارهای آموزشی درس ریاضی پایه اول دبستان موجود در بازار ایران از دیدگاه رویکرد یادگیری فعال و ساخت گرا و اصول طراحی چندرسانه ای ها، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در پژوهش تحلیل محتواست .جامعه ی آماری پژوهش شامل نرم افزارهای آموزش ریاضی پایه اول ابتدایی موجود در بازار در سه ماهه نخست سال 1392 که دارای تأییدیه وزارت آموزش و پرورش هستند می باشند. با توجه به محدودیت جامعه ی آماری از روش سرشماری برای نمونه گیری استفاده گردیده و هر 14 نرم افزار موجود مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها یک فهرست وارسی محقق ساخته است که در 15 حوزه و با تعداد 176 گویه ساخته شده است. روایی ابزار توسط 4 دبیر ریاضی و 4 نفر تکنولوژیست آموزشی تأییدوضریب آلفای کرون باخ نیز پایایی شاخص ها را درمحدوده قابل پذیرش برآورد نمودنده اند .داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی شامل جدول توزیع فراوانی ،میانگین و انحراف معیار جمع بندی و سوالات نیز با آزمون تی ومقایسه میانگین با عدد ثابت تحلیل گردیده اند .ضریب توافقی کندال بین داوران نیز قابل قبول بوده است . جمع بندی نتایج پژوهش حاکی از این است که از دیدگاه داوران اصول مایر (059/0 = انحراف معیار و 21/4= میانگین) اصل چند رسانه ای (054/0 = انحراف معیار و 05/4= میانگین) در بیش ترین حد ممکن در چندرسانه ای های ریاضی مورد مطالعه رعایت گردیده و خدمات پشتیبانی (115/0 = انحراف معیار و 24/3= میانگین) اصل تراکمی بودن(092/0 = انحراف معیار و 38/3= میانگین) در کم ترین حدممکن رعایت گردیده است.در مجموع همه ی شاخص های مورد مطالعه در حد متوسط و بیش تر بوده وهیچ کدام در محدوده ضعیف و خیلی ضعیف قرار ندارد.

مقدمه:

توسعه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه های آموزش و پرورش، گامی مؤثر و ماندگار بوده که توانسته تحول کیفی در اهداف، برنامه ها، روش ها و شیوه ها ایجاد کند و در نتیجهاثربخشی آموزشو پرورش را به دنبال داشته باشد. پیش بینی می شود با توسعه فناوری، رؤیاهای دیرینه و مشکلات لاینحل از قبیل کاربردی کردن آموزش و پرورش، تمرکز بر توانایی و نیازهای یادگیرندگان، نهادینه کردن دانش آموز محوری و تغییر نقش معلم به عنوان راهنما و بالأخره اصالت بخشیدن به آموزش مادام العمر محقق می شود (حیدری و همکاران، 1389، ص 104).

آموزش به شیوه ی چند رسانه ای در دهه های اخیر پیشرفت فزاینده ای را در آموزش ایجاد کرده و باعث شده که امروزه آموزش چند رسانه ای در جوامع صنعتی با کمک انقلاب الکترونیکی پیشرفت بسیار نماید، همچنین اختراع رایانه و رشد فزاینده آن موجب جلب توجه مسئولان و برنامه ریزان آموزشی گردیده است (عسگری و همکاران، 1388، ص 174). لذا آموزش از طریق رایانه یکی از مباحث اصلی برنامه ریزی در بسیاری از کشورهای جهان شناخته شده و سرمایه گذاری های فراوانی در مورد ابعاد گوناگون طراحی، اجرا و ارزیابی آن انجام می گردد (شیخ زاده، 1383، ص 68، نقل از دبرا[1] 2001).

توجه به کاربرد چندرسانه ای ها و رایانه در امر آموزش سبب گسترش و رشد ناگهانی تولید چندرسانه ای های آموزشی در کشور گردید. این رشد خصوصاً برای دروس

مشکل نظیر ریاضی، علوم و زبان انگلیسی قابل توجه تر است؛ اما اگر چه در مورد تأثیرگذاری و عدم تأثیرگذاری این رسانه ها نسبت به روش های مرسوم تدریس اختلاف نظرهای فراوان میان محققان وجود دارد؛ استانداردسازی و تعیین میزان توجه هر یک از این رسانه ها به اصول استاندارد ساخت محتواهای الکترونیکی، موضوعی است که بسیار نیازمند توجه و بررسی است.

به دلیل نوظهور بودن طراحی آموزش های مجازی و همچنین دستاوردهای دانشی و تجربی بسیار اندک در این زمینه، طراحی و تولید محتوای آموزش مجازی به یکی از چالش های اساسی تبدیل شده است. با عنایت به اینکه اغلب محتواهای آموزشی مجازی به صورت چند رسانه ای آموزشی تولید می شوند و از آن جا که تولید چند رسانه ای ها بر اساس استاندارد و اصول معینی می باشد، توجه به میزان رعایت این اصول و استانداردها در محتوای آموزشی مجازی اهمیت ویژه ای دارد (مرتضوی اقدم و همکاران، 1391، ص 33). استانداردهای فناوری عامل مهمی در طراحی نرم افزارهای آموزشی، به منظور بازاریابی و استفاده هستند. فناوری به طور کلی به شکلی خاص وابسته به مفهوم استاندارد است و بدون استاندارد، ممکن است استفاده از آن مشکل یا غیر ممکن باشد. لذا در مورد آموزش به وسیله ی چندرسانه ای ها همیشه مقداری از استاندارد لازم است که استفاده از نرم افزار آموزشی را در کلاس های مختلف آموزشی تضمین نماید (فلیسشمن[1]، 2007، ص 111).

از جمله ی پرکاربردترین و جامع ترین اصول طراحی چند رسانه ای ها، اصول مبتنی بر رویکرد یادگیری ساخت گرایان و اصول هفت گانه ی مایر است که مورد توجه پژوهش حاضر است. اساس آموزش در رویکرد ساخت گرایی این است که اگر یادگیرندگان بخواهند اطلاعات پیچیده را متعلق به خودشان کنند، باید شخصاً به آن پی ببرند. اعتقاد پیروان نظریه ساختن گرایی آن است که یادگیرندگان بر اساس تجارب شخصی خود دانش را می سازند و این کار را به طور فعال انجام می دهند. بر این اساس برای اینکه دانش آموزان واقعاً بفهمند و بتوانند دانش خود را به کار ببرند، باید روی حل کردن مسائل کار کنند، خودشان به مسائل پی ببرند و با مفاهیم دست و پنجه نرم کنند (عسگری، 1386، ص 102، نقل از اسلاوین 2006). ساختن گرا با تمرکز بر یادگیری به جای آموزش مستقیم، طراح آموزشی را بر آن می دارد که محیط های یادگیری نوینی خلق کند که حمایت کننده ی ساخت دانش توسط یادگیرنده باشد (سلیمی، 1390، ص 44). در نظریه ساختن گرایی به جای آموزش پایین به بالا روی آموزش بالا به پایین تأکید می شود. اصلاح بالا به پایین به معنی آن است که دانش آموزان با حل کردن مسائل دشوار شروع می کنند و با راهنمایی فردی ماهر، مهارت های اساسی لازم را کشف می کنند (عسگری، 1386، ص 103).

همچنین ساختارگرایان معتقدند که:

• در یادگیری، یادگیرنده در کانون توجه قرار دارد نه موضوع یادگیری

• هیچ دانشی وجود ندارد که مستقل از معنایی که به وسیله ی دانش آموز تجربه می شود، باشد.

• ادراک در تعامل ما با محیط شکل می گیرد و نمی توانیم در مورد چیزی که یاد گرفته شده جدا از اینکه چگونه یاد گرفته شده است صحبت کرد.

• تعارض شناختی محرکی برای یادگیری است.

• دانش در بستر اجتماعی شکل می گیرد (مؤمنی مهموئی و همکاران، 1386، ص 132).

بر اساس نظر سیمونز[3] (1993) یادگیری ساختن گرایانه پنج مؤلفه یا عنصر دارد که عبارت اند از: فعال[4]، تراکمی[5]، یکپارچه[6]، متفکرانه[7]، هدف مدار[8]. گانون و کلای[9] نیز شش عنصر برای یادگیری ساختن گرایانه پیشنهاد کرده اند که پنج عنصر آن مشابه عناصر یاد شده و عنصر ششم آن گروهی بودن[10] است (رضوی، 1390، ص 308).

لذا در این مطالعه برای بررسی نرم افزارهای مورد مطالعه 5 ویژگی مطرح شده بر اساس نظر سیمونز و همچنین هفت اصل مایر در ساخت چند رسانه ای ها شامل: «اصل چند رسانه ای»، «اصل مجاورت مکانی»، «اصل مجاورت زمانی»، «اصل پیوستگی یا انسجام»، «اصل کانال های حسی»، «اصل افزونگی یا مازاد» و «اصل تفاوت های فردی» مورد نظر بوده و نرم افزارها بر اساس میزان توجه به این اصول و ویژگی های مورد ارزیابی و تحلیل محتوا قرار می گیرند.

بیان مسئله: