2-3-2- جفتشدگیبهوسیلهتوری: 28

2-3-3- برانگیختگیمیداننزدیک: 30

2-4- نانوپلاسمونیک… 31

2-5- حسگرزیستی: 32

2-5-1- ساختحسگرزیستیبااستفادهازپلاسمونسطحیجایگزیده 37

2-5-2- حسگرآنسامبلی.. 38

2-5-3- حسگرتکنانوبلور 38

فصلسوم: 41

3-1- انواعمولکول: 42

3-2- تشدیدپلاسمونیوابستهبهضریبشکست: 44

3-3- جفتشدگیتشدید: 45

3-3- افزایشسطحیپراکندگیرامان(SERS): 48

3-3-1- پراکندگیرامان: 48

3-3-2- افزایشسطحی: 50

3-4- افزایشپلاسمونیفلورسانس: 51

فصلچهارم: 55

4-1- تصحیحمدلدرودبرایابعادنانو. 56

4-2- پراکندگی،جذبوخاموشی.. 59

4-2-1- تقریبدوقطبی: 61

4-2-2- تئوریسطحمقطعنوریبرایپراکندگیامواجالکترومغناطیسی: 62

4-3- تقریبدوقطبیبرایسهشکلنانوبلور 65

4-3-1- پذیرفتاریالکتریکییکذره 65

4-3-2- خواصکلی.. 68

4-3-3- تانسورقطبشپذیری.. 71

4-3-4- محاسبهسطحمقطعخاموشیدرتقریبدوقطبی: 72

4-3-5- ثابتدیالکتریکمتوسط.. 73

4-3-6- تقریبدوقطبیبرایکره: 74

4-3-7- تقریبدوقطبیبراینانومیله: 75

4-3-8- تقریبدوقطبیبرایمکعب: 76

4-4- تئوریمی: 77

4-4-1-بسطموجتختدرهارمونیکهایکرویبرداری: 82

4-4-2- میدانهایداخلیوپراکندهشده: 85

4-4-3- توابعوابستهزاویهای: 87

4-4-4- ضرایبپراکندگی: 88

4-4-5- محاسبهسطحمقطع: 90

4-4-6- تئوریمیبرایکرهپوشیدهشده: 91

4-5- اصلهویگنس: 92

4-6- محاسبهسطحمقطعخاموشیبرایاستوانهمحدود. 98

4-6-1- امواجاستوانهای: 98

4-6-2- بسطموجتختدرهارمونیکهایاستوانهایبرداری: 100

4-6-3- پراکندگیازاستوانهمحدودبااستفادهازتقریباستوانهنامحدود. 102

4-6-5- محاسبهسطحمقطعخاموشی: 105

فصلپنجم: 113

5-1: تاثیرساختارنانوبلوربرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 114

5-1-1- نانوکره: 115

5-1-2: نانومکعب.. 117

5-1-3- نانومیله. 118

5-2- تاثیرابعادنانوکریستالبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 120

5-2-1- نانوکره 120

5-2-2- نانومکعب: 123

5-2-3- نانومیله. 124

5-3- تاثیرضریبشکستبرطولموجتشدیدپلاسمونی: حساسیتضریبشکست.. 126

5-3-1- نانوکره 127

5-3-2- نانومکعب.. 129

5-3-3- نانومیله. 130

5-4- تاثیرلایهپوشانندهبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 133

5-4-1- تاثیرضخامتلایهپوشانندهبرطولموجتشدیدپلاسمونی.. 134

5-4-2- تاثیرضریبشکستلایهپوشانندهبرطیفخاموشی. 137

5-5- نتایجوپیشنهادات.. 139

5-5-1- نتایج. 139

5-5-2- پیشنهادات.. 141

فهرستمنابع. 142

پیوستI: 150

ABSTRACT. 155

فهرست جدول­ها

 

 

عنوان و شماره صفحه

جدول 4- 1:مقادیرnوcبرایمکعب… 77

جدول 5- 1: پارامترهایمدلدرود-سامرفلدبرایفلزاتطلاونقره. 114

جدول 5- 2: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایدوروشمورداستفادهبرایکرهباقطر 15 نانومتر. 116

جدول 5- 3: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیشکل 5-2.. 117

جدول 5- 4: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایشکل 5-3.. 118

جدول 5- 5: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایدوروشمورداستفادهبرایکرهباقطر 15 نانومتر. 119

جدول 5- 6: مقادیربهدستآمدهبرایشعاعبهینهدرشکلهای (5-7) و (5-8). 123

جدول 5- 7: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبراینانومیلهبانسبتطولبهعرضمتفاوتومقایسهبانتایجتجربی.. 126

جدول 5- 8: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانوکرهباقطر 15 نانومتر. 128

جدول 5- 9: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانومکعبباطول 44 نانومتر. 130

جدول 5- 10: مقادیرمحاسبهشدهبرایحساسیتضریبشکستبراینانومیله. 133

جدول 5- 11: مقادیرطولموجتشدیدپلاسمونیبرایکرهومیلهپوشاندهشده. 138

فهرست شکل­ها

 

 

عنوان صفحه

 

شکل1‑1: نمودارتعدادمقالاتحاویواژهپلاسمونسطحیدرهرسال.. 7

شکل 2- 1: نمودارقسمتحقیقی (بالا) وموهومی (پایین) تابعدیالکتریکفلزطلا.. 19

شکل 2- 2: سطحمشترکدومحیطباضریبشکستمتفاوت… 23

شکل 2- 3:نمودارمعادلهپاشندگیپلاریتون-پلاسمونسطحیبرایدیالکتریکهواوشیشه. 25

شکل 2- 4: نمودارپاشندگیپلاریتون-پلاسمونسطحیبراینشاندادنچگونگیبرانگیختگیآنهابااستفادهازمنشور. 27

شکل 2- 5: استفادهازمنشوربرایبرانگیختگیپلاریتون-پلاسمونسطحی. 28

شکل 2- 6: استفادهازتوریبرایبرانگیختگیپلاریتون-پلاسمونسطحی.. 29

شکل 2- 7: نمایششماتیکروشبرانگیختگیمیداننزدیک…. 30

شکل 2- 8: نمایششماتیکتولیدپلاسمونسطحیجایگزیده. 31

شکل 2- 9: راست: عملکردحسگربااستفادهازمدولاسیونطولموج. چپ: عملکردحسگربااستفادهازمدولاسیونزاویهای.. 34

شکل 2- 10: اصولساختحسگربرپایهپلاریتون-پلاسمونسطحی. 36

شکل 2- 11: تغییراتطولموجتشدیدپلاسمونینسبتبهضخامتلایهپروتئینی.. 37

شکل 2- 12: نتایجبهدستآمدهبرایحسگرتکنانوبلور. 39

شکل 3- 1: نمودارشماتیکضریبشکستسهنوعمولکولمعرفیشده. 43

شکل 3- 2:طیفخاموشیبرایششنانومیلهبانسبتطولبهعرضمتفاوتوتاثیرمولکولهاینوعدوم. 46

شکل 3- 3: نمودارجابجایپلاسمونیبرحسبفاصلهمولکولازسطحنانوبلور. 47

شکل 3- 4: a)شکلشماتیکپراکندگیرامان. b)تابشاستوکس. c)تابشآنتیاستوکس…. 49

شکل 3- 5:A) نانوآنتنطلایبوتیدرقالبپلاسمابهصورتشماتیک. B) افزایششدتمیدانالکتریکیاطرافنانوآنتن. C) افزایششدتفلورسانسبرحسباندازهگافبوتی 52

شکل 4- 1: شکلشماتیکبرخوردموجالکترومغناطیسیبههدفومیدانپراکندهشدهدرسطحکرهفرضیبهشعاعr. 63

شکل 4- 2:نمایششماتیکتعریفتابعدیالکتریکبرایذرهولایهرویآن.. 73

شکل 4- 3:شکلشماتیکنانومیله. 75

شکل 4- 4: نمودارمقادیرnوcبرایمکعب [84]. 77

جدول 4- 1:مقادیرnوcبرایمکعب… 77

شکل 4- 5: پراکندگیالکترومغناطیسیبوسیلهمنبعJدرداخلحجمفرضی.. 93

شکل 5- 1: منحنیطیفخاموشینانوکرهباقطر 15 نانومتر. 115

شکل 5- 2: منحنیطیفخاموشینانوکرهباترکیباتمتفاوتنقره. 116

شکل 5- 3: منحنیطیفخاموشینانومکعبباترکیباتمتفاوتنقره. 118

شکل 5- 4: طیفخاموشینانومیلهبانسبتطولبهعرض4/2 برایفلزاتطلاونقره. 119

شکل 5- 5: طیفخاموشینانوکرهباشعاع هایمتفاوتبرایفلزاتطلاونقرهبااستفادهازروشدوقطبی.. 121

شکل 5- 6: طیفخاموشینانوکرهباشعاع هایمتفاوتبرایفلزاتطلاونقرهبااستفادهازتئوریمی.. 121

شکل 5- 7: منحنیمقدارببیشینهطیفخاموشینسبتبهشعاعنانوکرهبااستفادهازتئوریمی.. 122

شکل 5- 8: منحنیمقداربیشینهطیفخاموشینسبتبهشعاعنانوکرهباترکیباتمتفاوتطلاونقره. 122

شکل 5- 9: طیفخاموشینانومکعبباابعادمتفاوتبرایفلزاتطلاونقره. 124

شکل 5- 10: طیفخاموشینانومیلهبانسبتهایطولبهعرضمتفاوتبااستفادهازتقریبدوقطبی.. 125

شکل 5- 11: طیفخاموشینانومیلهبانسبت هایطولبهعرضمتفاوتبااستفادهازاصلهویگنس…. 125

شکل 5- 12: طیفخاموشینانوکرهبرایدوضریبشکستمتفاوتبرایمحیط… 127

شکل 5- 13: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبه. 128

شکل 5- 14: طیفخاموشینانومکعببرایدوضریبشکستمتفاوتبرایمحیط… 129

شکل 5- 15: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومکعب 130

شکل 5- 16: طیفخاموشینانومیلهبرایدوضریبشکستمتفاوتمحیطبااستفادهازتقریبدوقطبی.. 131

شکل 5- 17: طیفخاموشینانومیلهبرایدوضریبشکستمتفاوتمحیطبااستفادهازاصلهویگنس…. 131

شکل 5- 18: منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومیلهبااستفادهازتقریبدوقطبی 132

شکل 5- 19:منحنیجابجاییپلاسمونینسبتبهتغییراتضریبشکستمحیطاطرافبرایمحاسبهحساسیتضریبشکستبراینانومیلهبااستفادهازاصلهویگنس 132

شکل 5- 20: طیفخاموشینانوکرهپوشاندهشدهباضخامتهایمتفاوتازلایه. 134

شکل 5- 21: منحنیجابجاییپلاسمونیبرحسبتغییراتنسبتضخامتلایهبهشعاعنانوکرهباشعاع 40 نانومتر. 135

شکل 5- 22: منحنیجابجاییپلاسمونیبرحسبتغییراتنسبتضخامتلایهبهشعاعنانوکرهباشعاعهایمختلفنانوکره. 136

كننده……………………………… 21

2-1-1-4. میكرواستخراج فاز مایع- مایع پخشی (DLPME)………………………………………………………….. 21

2-1-2. استخراج فاز جامد…………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2. كروماتوگرافی………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-1. دسته بندی روش های كروماتوگرافی………………………………………………………………………………………. 23

2-2-1-1. كروماتوگرافی مایع با كارآیی بالا (HPLC)………………………………………………………………………. 23

2-2-1-2. دستگاه های كروماتوگرافی مایع…………………………………………………………………………………………. 25

2-2-1-2-1. مخزن فاز متحرك…………………………………………………………………………………………………………. 26

2-2-1-2-2. سیستم های پمپ كننده………………………………………………………………………………………………. 26

2-2-1-2-3. سیستم های تزریق نمونه……………………………………………………………………………………………… 27

2-2-1-2-4. ستون های كروماتوگرافی مایع…………………………………………………………………………………….. 28

2-2-1-2-4-1. انواع پر كننده های ستون………………………………………………………………………………………… 29

2-2-1-2-5. دمای پیستون………………………………………………………………………………………………………………… 29

2-2-1-2-6. آشكارسازها……………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-2-1-2-6-1. آشكارساز فوتومتریك………………………………………………………………………………………………. 30

2-2-1-2-6-2. آشكارساز جذب فرابنفش (UV)…………………………………………………………………………….. 31

2-3. بررسی مطالعات HF-HPME ……………………………………………………………………………………………………. 32

2-4. بررسی داروی مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-4-1. فارماكوكنتیك دارو………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-4-2. مكانیسم اثر دارو……………………………………………………………………………………………………………………… 37

2-4-3. موارد مصرف دارو…………………………………………………………………………………………………………………….. 37

2-4-4. دوز مصرفی دارو………………………………………………………………………………………………………………………. 38

2-4-5. موارد منع مصرف و احتیاط……………………………………………………………………………………………………. 39

2-4-6. عوارض جانبی…………………………………………………………………………………………………………………………. 39

2-4-7. تداخلات…………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

2-4-8. اشكال دارویی………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-4-9. خصوصیات فیزیكی دارو…………………………………………………………………………………………………………. 41

2-5. اهمیت اندازه گیری آریپیپرازول………………………………………………………………………………………………….. 42

2-6. اهداف……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

فصل سوم: مواد و روشها

3-1. مواد شیمیایی و تجهیزات دستگاهی………………………………………………………………………………………….. 44

3-1-1. مواد شیمیایی، استانداردها و نمونه های حقیقی…………………………………………………………………… 44

3-1-2. تجهیزات دستگاهی…………………………………………………………………………………………………………………. 44

3-2. روش استخراج……………………………………………………………………………………………………………………………… 45

3-2-1. استخراج به اختصار طی مراحل زیر انجام گرفت…………………………………………………………………. 45

3-2-2. مراحل بهینه سازی…………………………………………………………………………………………………………………… 47

3-2-2-1. بهینه سازی شرایط جداسازی……………………………………………………………………………………………. 47

3-2-2-2. بهینه سازی شرایط استخراج……………………………………………………………………………………………… 47

3-2-2-2-1. نوع حلال آلی……………………………………………………………………………………………………………….. 47

3-2-2-2-2. اثر pH فاز دهنده………………………………………………………………………………………………………….. 47

3-2-2-2-3. اثر pH فاز گیرنده…………………………………………………………………………………………………………. 47

3-2-2-2-4. اثر قدرت یونی فاز دهنده…………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-2-2-5. اثر همزدن محلول آنالیت……………………………………………………………………………………………… 48

3-2-2-2-6. اثر زمان استخراج………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-2-2-7. اثر دما…………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-3. ارزیابی كارآیی روش استخراج……………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-3-1. منحنی درجه بندی…………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-2-3-2. تعیین فاكتور پیش تغلیظ (PF)……………………………………………………………………………………….. 49

3-2-3-3. تعیین تكرارپذیری (RSD)……………………………………………………………………………………………….. 49

3-2-4. آنالیز نمونه حقیقی…………………………………………………………………………………………………………………. 49

فصل چهارم: نتایج

4-1. میكرواستخراج سه فازی بر پایه استفاده از فیبر توخالی متخلخل…………………………………………… 51

4-1-1. اصول تئوری…………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

4-2. مراحل بهینه سازی……………………………………………………………………………………………………………………….. 54

4-2-1. بهینه سازی شرایط جداسازی…………………………………………………………………………………………………. 54

4-2-2. بهینه سازی شرایط استخراج…………………………………………………………………………………………………… 55

4-2-2-1. نوع حلال آلی…………………………………………………………………………………………………………………….. 55

4-2-2-2. اثر pH فاز گیرنده و فاز دهنده…………………………………………………………………………………………. 56

4-2-2-3. اثر سرعت همزدن محلول آنالیت……………………………………………………………………………………… 58

4-2-2-4. اثر قدرت یونی فاز دهنده………………………………………………………………………………………………….. 59

4-2-2-5. اثر زمان استخراج……………………………………………………………………………………………………………….. 61

4-2-2-6. اثر دما………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

4-3. تعیین پارامترهای تجزیه ای روش استخراج……………………………………………………………………………….. 63

4-3-1. تهیه ی منحنی درجه بندی……………………………………………………………………………………………………… 63

4-3-2. فاكتور پیش تغلیظ (PF)………………………………………………………………………………………………………… 64

4-3-3. تعیین حد تشخیص (LOD)…………………………………………………………………………………………………. 65

4-3-4. تكرارپذیری روش (RSD)………………………………………………………………………………………………………. 66

4-4. آنالیز نمونه حقیقی………………………………………………………………………………………………………………………. 66

فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری

5-1. مقایسه روش استخراجی با روش های گزارش شده دیگر مراجع…………………………………………….. 71

5-2. نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

 

خلاصه انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 88

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 2-1. كاربردهای كروماتوگرافی تقسیمی………………………………………………………………………………….. 24

جدول 2-2. كاربردهای اخیر HF-LPME در استخراج گونه های مختلف……………………………………….. 33

جدول 4-1. خلاصه نتایج بهینه سازی استخراج…………………………………………………………………………………. 62

جدول 4-2. ارقام شایستگی HF-LPME داروی آریپیپرازول…………………………………………………………… 66

جدول 4-3. نتایج اندازه گیری آریپیپرازول در ادرار و پلاسما……………………………………………………………. 69

جدول 5-1. كارهای دیگر انجام شده بر روی آریپیپرازول 71

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 4-1. بررسی نوع حلال پر كننده منافذ فیبر………………………………………………………………………… 56

نمودار 4-2. بررسی اثر تغییرات pH فاز دهنده در فرآیند استخراج ……………………………………………. 57

نمودار 4-3. بررسی اثر تغییرات pH فاز گیرنده در فرآیند استخراج …………………………………………… 58

نمودار 4-4. اثر سرعت همزدن بر فرآیند استخراج ……………………………………………………………………….. 59

نمودار 4-5. تاثیر قدرت یونی فاز دهنده بر فرآیند استخراج………………………………………………………….. 60

نمودار 4-6. تاثیر زمان بر فرآیند استخراج……………………………………………………………………………………….. 61

نمودار 4-7. تاثیر دما بر فرآیند استخراج………………………………………………………………………………………….. 62

نمودار 4-8. منحنی درجه بندی مستقیم………………………………………………………………………………………….. 63

نمودار 4-9. منحنی درجه بندی بعد از استخراج با هالوفایبر …………………………………………………………. 64

نمودار 4-10. منحنی درجه بندی بعد از استخراج با هالوفایبر جهت بررسی Linearity……………… 64

فهرست اشكال

عنوان صفحه

شكل A. روش های مختلف استخراج و میكرواستخراج………………………………………………………………………….. 3

شكل 2-1. نمای جانبی از سیستم میكرواستخراج با حلال با استفاده از میله ی تفلونی…………………… 9

شكل 2-2. نمایی از سیستم میكرواستخراج با تك قطره الف) استخراج مستقیم از درون محلول ب) استخراج از فضای فوقانی 11

شكل 2-3. اصول استخراج HF-LPME الف) دو فازی ب) سه فازی………………………………………………. 13

شكل 2-4. الف) سیستم HF-LPME براساس پیكربندی U شكل ب) پیكربندی میله ای ………….. 16

شكل 2-5. طرح شماتیك از سیستم HF-LPME…………………………………………………………………………….. 17

شكل 2-6. الف) شمایی از سیستم HF-LPME از حجم زیاد و ب) سیستم نیمه خودكار………….. 18

شكل 2-7. طرح شماتیك میكرواستخراج فاز مایع به روش الف) مستقیم و ب) فضای فوقانی…….. 20

شكل 2-8. شمایی از یك دستگاه HPLC………………………………………………………………………………………….. 25

شكل 2-9. یك حلقه نمونه برداری كروماتوگرافی مایع………………………………………………………………………. 28

شكل 2-10. سلول آشكارساز فرابنفش برای HPLC………………………………………………………………………… 31

شكل 2-11. ساختار شیمیایی آریپیپرازول………………………………………………………………………………………… 36

شكل 3-1. نمایی از استخراج دارو به روش HF-LPME در آزمایشگاه…………………………………………… 46

شكل 4-1. كروماتوگرام تزریق محلول آبی آریپیپرازول در شرایط بهینه جداسازی……………………….. 55

شكل 4-2. الف) كروماتوگرام ادرار شاهد ب) كروماتوگرام نمونه ادراری ppm1……………………………. 67

شكل 4-3. الف) كروماتوگرام پلاسما شاهد ب) كروماتوگرام نمونه پلاسما ppm5/0 ………………………..68

خلاصه فارسی

آریپیپرازول یک داروی ضد سایکوز آتیپیکال است که با ترکیبی از فعالیت آنتاگونیستی رسپتور 5-HT_2Aو پارشیال آگونیستی رسپتورهای5-HT_1Aو D₂دوپامین اثر درمانی خود را نشان می دهد. این دارو در درمان اسکیزوفرنی، اختلالات دو قطبی تیپ I و به عنوان درمان کمکی در افسردگی ماژور استفاده می شود.

اهداف پژوهش

6

فرضیات پژوهش

6

تعریف واژه ها

7

پیش فرض های پژوهش

8

فصل دوم: دانستنی های پیرامون پژوهش

چارچوب پنداشتی

10

مروری بر مطالعات

16

فصل سوم: روش پژوهش

طرح پژوهش

27

جامعه پژوهش

27

محیط پژوهش

27

نمونه پژوهش

27

حجم نمونه و روش محاسبه آن

روش نمونه گیری

27

28

مشخصات واحدهای پژوهش

29

متغییرها و نحوه کنترل آن ها

29

ابزار گردآوری داده ها و ویژگی­های آنها

30

روایی و پایایی ابزار

31

روش گردآوری داده ها

32

روش تجزیه و تحلیل داده ها

35

محدودیت های پژوهش

35

ملاحظات اخلاقی

36

فصل چهارم : یافته های پژوهش

توصیف مشخصات واحدهای پژوهش

38

یافته های اصلی پژوهش

48

یافته های جانبی

59

فصل پنجم: بحث و بررسی اطلاعات پژوهش
بحث و بررسی یافته­های اصلی	76
نتیجه گیری نهایی	88
کاربرد نتایج	89
پیشنهادات	90
منابع
پیوست ها
پیوست 1 : فرم انتخاب واحد پژوهش
پیوست 2: فرممشخصات فردیواحدپژوهش
پیوست 3: ابزار عملکرد حرکتی
پیوست 4: ابزار توانایی راه رفتن
پیوست 5:ابزار بازیابی حرکتی برونستروم
پیوست 6 : ابزار مراقبت از خود بارتل
پیوست 7 : فرمرضایت آگاهانهشرکت در طرح تحقیقاتی
پیوست 8: کدهایاخلاقیحفاظتازآزمودنیانسانیدرپژوهشهایعلومپزشکی
چکیده انگلیسی
صفحه عنوان انگلیسی

جدول1-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب جنس در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	39
جدول2-4 : میانگین سن بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	39
جدول 3- 4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب بیمارستان محل مراجعه در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	40
جدول 4-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب برنامه مراجعه بیماران در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	40
جدول 5-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب سطح تحصیلات در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	41
جدول 6-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب وضعیت تأهل در دو گروه آینه درمانی و کنترل	42
جدول 7-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب شغل در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	42
جدول 8-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب درآمد ماهیانه در دو گروه آینه درمانی و کنترل	43
جدول9-4: میانگین قد و وزن و نمایه توده بدنی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه درمانی و کنترل	44
جدول10-4: توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نوع سکته مغزی در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	44
جدول11-4 : میانگین مدت زمان پس از سکته بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه درمانی و کنترل	45
جدول12-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب سمت آسیب دیده در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	45
جدول13-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نیمکره غالب در دو گروه آینه درمانی و کنترل	46
جدول14-4 : توزیع فراوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب تطابق سمت آسیب دیده و نیمکره غالب در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	46
جدول15-4 : میانگین قدرت عضلانی دست و پا بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه درمانی و کنترل	47
جدول 16- 4 :میانگین نمرات ابزار حمایت خانواده بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه درمانی و کنترل	47

فهرست جداول

عنوان	صفحه
جدول 17- 4 : میانگین نمرات عملکرد حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	49
جدول 18- 4 : میانگین نمرات توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه­گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	51
جدول 19- 4 : میانگین نمرات بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه­گیری در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	53
جدول 20- 4 : میانگین نمرات مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه­گیری در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	55
جدول 21- 4 : میانگین نمرات محدودیت دامنه حرکتی مفاصل، در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه­گیری در دو گروه آینه­درمانی و کنترل	57
جدول 22- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	59
جدول 23- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	60
جدول 24- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	61
جدول 25- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد افزایش شاخص مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	62
جدول 26- 4 : نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه در مورد مقایسه درصد کاهش محدودیت دامنه حرکتی مفاصل، در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب گروه و برخی از مشخصات فردی	63
جدول 27- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار درصد تغییرات عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب جنس در گروه آینه درمانی و کنترل	64
جدول 28- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب تحصیلات در گروه آینه درمانی و کنترل	65
جدول 29- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد بازیابی حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نمایه توده بدنی در گروه آینه درمانی و کنترل	66
جدول 30- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد توانایی راه رفتن در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب شغل در گروه آینه درمانی و کنترل	67
جدول 31- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب درآمد ماهیانه در گروه آینه­درمانی و کنترل	68
جدول 32- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد مراقبت از خود در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نوع سکته در گروه آینه­درمانی و کنترل	69

عنوان	صفحه
جدول 33- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار تغییرات درصد محدودیت دامنه حرکتی در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه بر حسب نمایه توده بدنی در گروه آینه­درمانی و کنترل		70
جدول 34- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار فلکشن زانو در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه­درمانی و کنترل		71
جدول35- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار پلانتار فلکشن مچ پا در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه­درمانی و کنترل		72
جدول 36- 4 : مقایسه میانگین و انحراف معیار دورسی فلکشن مچ پا در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه درمانی و کنترل		73
جدول 37- 4 : مقایسه میانگین وانحراف معیار اکستنشن آرنج در بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه در دو گروه آینه­درمانی و کنترل		74

عنوان صفحه
نمودار 1-2: نمودار چارچوب پنداشتی	15
نمودار 1-4: میانگین نمرات عملکرد حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	50
نمودار 2-4 : میانگین نمرات توانایی راه رفتن بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	52
نمودار 3-4 : میانگین نمرات بازیابی حرکتی بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	54
نمودار 4-4 : میانگین نمرات مراقبت از خود بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	56
نمودار 5-4 : میانگین نمرات مراقبت از خود بیماران مبتلا به سکته مغزی مورد مطالعه به تفکیک مرحله اندازه گیری در دو گروه آینه درمانی و کنترل	58

عنوانصفحه
شکل 1-3 : نحوه قرار گرفتن آینه در اندام تحتانی	33
شکل 2-3: نحوه قرار گرفتن آینه در اندام فوقانی	34

بیان مسأله

سکته مغزی یا حوادث عروقی مغز، شایعترین بیماری ناتوان کننده نورولوژیک در بزرگسالان می­باشد که باعث آسیب به سیستم های حسی، حرکتی، ادراکی، بینایی و شناختی می­شود که درنتیجه بیماران را برای انجام فعالیت­های روزمره زندگی ناتوان می­کند(1).

این بیماری در حدود 10 تا 12 درصد کل مرگ و میر دنیا را به خود اختصاص داده است(2). براساس آمار سازمان بهداشت جهانی وقوع سکته مغزی سالانه بین 7/2 تا 4/7 مورد در هر هزار نفر جمعیت در نوسان است (3). سکته­های مغزی سومین علت مهم مرگ در کشورهای پیشرفته می­باشند. به طوری که سالانه حدود 000/750 نفر در ایالات متحده آمریکا دچار سکته مغزی می شوند. حدود 000/150 نفر (000/90 زن و 000/60 مرد) به دلیل سکته مغزی و یا عوارض آن جان خود را از دست می­دهند، که از این میان 25 درصد افراد سن کمتر از 65 سال دارند. حدود 12 درصد علل مرگ در انگلستان ناشی از سکته مغزی است. حدود 7 درصد تخت­های بیمارستانی در اسکاتلند توسط بیماران مبتلا به سکته مغزی اشغال می­شود و 6/4 درصد کل هزینه­های بهداشتی این کشور در ارتباط با سکته مغزی می­باشد (4). شیوع سکته مغزی در کشورهای غربی بین 100 تا 300 در هر 100 هزار نفر در سال متغیر است. در آسیا نیز تعداد کسانی که در اثر سکته مغزی جان خود را از دست می­دهند نزدیک به کسانی است که به دنبال بیماری­های قلبی می­میرند (5). براساس آمارهای موجود درمرکز آمار ایران، تعداد مبتلایان به سکته مغزی 270 مورد در هر 100 هزار نفر محاسبه شده است (2) و بروز سالیانه آن 149-113 نفر در هر 000/100 نفر جمعیت برآورد شده که با مسن­تر شدن جمعیت در سال­های آینده بر میزان آن افزوده خواهد شد (6).

سکته مغزی پس از بیماری­های قلبی-عروقی و نئوپلاسم­های بدخیم سومین عامل مرگ و میر در جهان به شمار می رود. این مشکل دلیل عمده­ای برای مرگ و میر، ناتوانی و افت کیفیت زندگی است(6). این بیماری یک مشکل شایع بهداشتی و نیز یکی از شایعترین بیماری­های نورولوژیک تهدیدکننده حیات و از علل اصلی ناتوانی های شدید و خانه نشین شدن افراد است (3, 7).

سکته مغزی دلیل عمدۀ ناتوانی است که نیاز به مراقبت در منزل دارد و مهمترین عامل ایجاد ناتوانی های طولانی مدت در تمام دنیاست (2). یک سوم بیمارانی که دچار سکته مغزی می­شوند ناتوانی­های دائمی را تجربه می­کنند. از بین بیماران مبتلا به سکته مغزی فقط 13 درصد قادر به بازگشت به شغلشان هستند. سکته مغزی یک واقعه بسیار مهم در زندگی است که منجر به تغییرات جسمی، روانی و عملکردی در زندگی فرد می­شود. سکته مغزی یک حادثه غیرقابل پیش­بینی و ویرانگر برای بیمار و خانواده اوست، به عبارتی یک بیماری خانوادگی است، بطوری که زندگی بیمار و خانواده وی پس از سکته مغزی دچار تغییراتی می­شود، که به صورت قبل از سکته برنخواهد گشت (5). علاوه براین سکته مغزی بر روی مراقبین، ارائه کنندگان خدمات سلامتی و اجتماعی نیز تأثیرات قابل توجهی دارد و عامل 5 درصد از بستری­های بیمارستانی به صورت حاد می­باشد (6) ولیکن امروزه با توجه به پیشرفت های موجود در تشخیص و درمان نظام سلامت، با تعداد بیشتری از این بیماران نسبت به گذشته روبرو است و علاوه بر مرگ ناشی از آن، اختلالات و معلولیت های جسمانی به جامانده از این بیماری ها، از لحاظ مراقبت های پزشكی و پرستاری در بیمارستان و منزل، به صورت یك معضل اجتماعی بزرگ درآمده است، از این رو، این بیماری به عنوان یكی از عوامل عمده از كارافتادگی به شمار می­آید و هزینه اقتصادی زیادی را بر جامعه تحمیل می كند(3). در کشور انگلستان هزینۀ درمان و بازتوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی 4 درصد بودجه خدمات بهداشتی را شامل می شود و نیز سهم عمده­ای از هزینه 40 میلیارد دلاری که سالانه در آمریکا صرف بیماران سکته مغزی می­شود، به مراقبت طولانی مدت و توانبخشی بعد از بیماری اختصاص دارد. بنابراین بهبود و توسعه روشهای درمانی مؤثری که مرحله بهبودی بعد از حادثه را دربرگیرد، از لحاظ درمانی، اجتماعی و اقتصادی اهمیت حیاتی دارد(2).

اختلال حسی و حرکتی شدید در اندام منجر به ناتوانی در مراقبت از اندام و آسیب آن می­­شود. شایع­ترین عارضه و بدترین علامت بالینی ناشی از سکته مغزی، ناتوانی­های حرکتی از جمله همی­پلژی و همی­پارزی است(8-9). حدود 85 درصد از افرادی که دچار سکته مغزی شده­اند همی­پارزی را تجربه می­کنند، اگرچه شدت و تنوع اختلالات در بیماران با همی پلژی و همی­پارزی، به محل و وسعت ضایعه بستگی دارد، ولی اختلالات عملکرد حرکتی از عمده­ترین تظاهرات بالینی همی پارزی است، که اجرای فعالیت های روزمره زندگی و شغلی و تفریحی، را برای بیماران دشوار و یا غیرممکن می سازد (10). همان طور که مطالعات نیز نشان می­دهد حدود 53 تا 24 درصد از این بیماران پس از سکته مغزی به استقلال می رسند (11). کاهش قدرت، سرعت و کنترل حرکت در 60 تا 78 درصد بیماران دیده شده که سبب کاهش توانایی های عملکردی آنان می شود. اختلال حس سمت مبتلا، این عارضه را تشدید می­نماید که گاهی اوقات به صورت انکار اندام ظاهر می شود(9).

حدود 55 تا 75 درصد بیماران پس از سکته مغزی محدودیت در عملکرد اندام فوقانی را تجربه می­کنند، لذا اتخاذ تدابیری برای بهبود آن ضروری است. روش­های درمانی متنوع برای بهبود اختلالات ناشی از این بیماری شامل استفاده از داروهای شل کننده عضلات، ضددردها، استفاده از ماساژ، تحریکات الکتریکی، حرکات درمانی و جراحی پیشنهاد شده است (10). بنابراین بررسی و شناخت عوارض حسی و حرکتی به جای مانده از این بیماری اهمیت دارد زیرا با شناخت و درک این گونه عوارض، فرآیند درمان و پیشگیری از ناتوانی بهتر انجام می­گیرد و از عوارض متعاقب آن جلوگیری به عمل می­آید(8).

برخی از مداخلات حرکت­درمانی که اثر آنها در بهبود کنترل و توانایی حرکتی بیماران در اندام تحتانی و فوقانی پس از سکته مغزی مورد ارزیابی قرار گرفته است، شامل تمرینات کششی، هماهنگی و تعادلی، تحرک بخشی عملکردی و ماساژ، تمرینات تقویتی (ایزومتریک، ایزوتونیک، ایزوکینتیک)، هوازی، تمرینات راه رفتن، تمرینات نوار گردان و تمرینات پله، آموزش ورزش در بازوی پارستزیک، آموزش متمرکز بر اختلالات[1] در بازو، تحریک الکتریکی عملکردی، توانبخشی به کمک ربات ها و آموزش دوطرفه بازو می­باشد(10, 12).

در حال حاضر نیز برای بهبود توانایی­های حرکتی در هفته اول پس از سکته مغزی از درمان­های فیزیکی شامل بازآموزی عصبی-عضلانی و همچنین تمرینات عملکردی پیش از راه رفتن از جمله فعالیت­های انتقال وزن در حالت نشسته یا ایستاده و حفظ موقعیت بدون کمک، تمرینات ذهنی، تمرین حرکتی دوطرفه، تحریک الکتریکی عصبی عضلانی، روباتیک درمانی، تحریک حرارتی و… استفاده می شود(13).

با این حال بسیاری از پروتکل های درمانی برای پارستزی اندام فوقانی به تمرینات فشرده، تعامل بیمار با پرستار و درمانگر به صورت چهره به چهره، کتابچه­های راهنما و آموزش به مدت چند هفته نیاز دارد که باعث می­شود ارائه درمان فشرده برای همه بیماران دشوار باشد(12). با اینکه توانبخشی سکته مغزی از پیشرفت­های قابل توجه در درک بهبودی بعد از سکته مغزی و توسعه تکنیک­ها برای اصلاح فرایندهای بهبودی بهره برده است. اما هنوز بیماران با همی­پلژی بعد از سکته مغزی اغلب از اختلال عملکرد حرکتی اندام­ها رنج می­برند که به اختلال در کنترل حرکت و ناتوانی عملکردی نظیر ضعف عضلانی، تون عضلانی غیرطبیعی و ناهماهنگی منجر می­گردد. در اکثر بیماران، بیشترین بهبودی در 3 ماه اول رخ می­دهد اما به تدریج در شش ماه بعد از شروع همی پلژی و برنامه توانبخشی به یک کفه می­رسد. بنابراین، استراتژی­های توانبخشی لازم است تا بهبود عملکرد را در بیماران سکته مغزی هرچه بیشتر و سریع تر به حالت قبل برگرداند، برای این منظور باید از روش های درمانی نو و ابتکاری بهره برد(13).

پایۀ توانبخشی سکته مغزی براین فرض استوار است که بیماران پس از سکته مغزی تا حدودی به صورت خودبخودی و نیز یادگیری و تمرین، بهبود خواهند یافت. سازماندهی مجدد در مغز برای کنترل حرکات، به میزان زیادی با تمرین بهبود می یابد بنابراین برای کسب نتایج بهتر، لازم است تکنیک­های توانبخشی در جهت رفع نقایص حرکتی خاص بیماران برنامه ریزی شوند. استفاده از برنامه های مکمل تأثیر برنامه های معمول و پایۀ توانبخشی را افزایش می دهد. با توجه به اینکه برنامه های توانبخشی در حال حاضر تنها در کلنیک­های تخصصی و بخش­های فیزیوتراپی و با هزینه­های بالا صورت می پذیرد، وجود برنامه­های مکمل و نو که روند بهبودی بیماران را سرعت بخشیده و توسط فرد غیرمتخصص و خانوادۀ بیمار قابل اجرا باشد، بسیار مفید خواهد بود(14) همچنین هزینۀ زیاد برنامه­های توانبخشی که قبلاً به آن اشاره شد، ضرورت افزایش اثربخشی این برنامه ها را ایجاب می کند.

1-9-2 اهداف جزئی: 27

1-9-3 اهداف کاربردی: 29

1-10 فرضیات و سوالات تحقیق: 29

مروری بر منابع ……………………………………………………………………………………………. 31

2-1 مقدمه. 32

2-2 مطالعات در زمینه راه رفتن دو تکلیفی در سالمندان. 33

2-3 تکالیف ثانویه. 34

2-4 راه رفتن دو تکلیفی در سالمندان. 39

2-5 مطالعات در زمینه بررسی هم آهنگی بین مفصلی حین راه رفتن در سالمندان. 45

2-6 آزمون ها، پارامترها و ایزارها: 46

2-7 یافته ها: 47

مواد و روش ها ……………………………………………………………………………………………. 49

3-1 نوع مطالعه: 50

3-2 جامعه و نمونه مورد مطالعه و روش نمونه گیری و گروه بندی: 51

3-3 معیارهای ورود به مطالعه: 51

3-4 حجم نمونه: 52

3-5 ابزار و روش های گردآوری اطلاعات: 52

3-6 روش انجام کار: 56

3-7 روش تحلیل داده های راه رفتن: 61

3-8 روش های آماری تجزیه تحلیل داده ها: 66

3-9 ملاحظات اخلاقی: 67

نتایج… 69

4-1 نتایج بررسی تکرار پذیری آزمون-باز آزمون. 71

4-2 بررسی ویژگیهای توصیفی متغیرهای زمینه ای و روابط بین سگمانی اندام های تحتانی.. 72

4-3 بررسی نتایج حاصل از آنالیز تفاوت ها در DP و MARP تحت تاثیر سه عامل گروه، بار شناختی و سرعت راه رفتن. 83

4-4 بررسی نتایج حاصل از آنالیز تفاوت ها در نمره عملکرد شناختی تحت تاثیر دو عامل گروه و سرعت راه رفتن. 93

4-5 نتایج بررسی همبستگی بین پارامترهای راه رفتن و نمره های پرسشنامه ها و آزمون های عملکردی 97

4-5-1 همبستگی بین پارامترهای راه رفتن و نمره پرسشنامه FES. 97

4-5-2 همبستگی بین پارمترهای راه رفتن و زمان آزمون TUG.. 97

4-5-1 همبستگی بین پارامترهای راه رفتن و نمره آزمون عملکردی BBS. 98

4-5-2 همبستگی بین پارامترهای راه رفتن و نمره آزمون های عملکردی در هر یک از گروه های سالمند …………………………………………………………………………………………………………………. 99

بحث و نتیجه گیری… 101

5-1 تغییر پذیری و دینامیک فاز هم آهنگی بین سگمانی ……………………………………………….. 103

5-1-1 تاثیر سالمندی و سابقه زمین خوردن بر تغییرپذیری و دینامیک فاز هم آهنگی بین سگمانی ……………………………………………………………………………………………………………………. 103

5-1-2 تاثیر تکلیف دوگانه بر تغییرپذیری و دینامیک فاز هم آهنگی بین سگمانی ……….. 106

5-1-3 تاثیر سرعت راه رفتن بر تغییرپذیری و دینامیک فاز هم آهنگی بین سگمانی ……… 110

5-2 اجرای عملکرد شناختی. 112

5-2-1 تاثیر سالمندی بر اجرای عملکرد شناختی.. 112

5-2-1 تاثیر سرعت بر اجرای عملکرد شناختی.. 113

5-3 همبستگی بین پارامترهای راه رفتن و آزمون های تعادل و تحرک عملکردی.. 115

5-4 محدودیت ها: 117

5-5 پیشنهادات: 118

پیوستها.. 119

منابع …………………………………………………………………………….. 136

فهرست تصاویر

عنوان شماره صفحه

تصویر ‏1‑1 نمودار رشد جمعیت سالمندی در ایران بین سال های 1996 تا 2009.. 3

تصویر ‏1‑2 ‏ هرم سنی جمعیت ایران در سال های 1995 (الف)، 2000 (9)، 2025 (پ) و 2050 (ت) 4

تصویر ‏1‑3 نمودار فراوانی زمین خوردن در سالمندان. 5

تصویر ‏1‑4 نرخ بستری شدن در بیمارستان در گروه های سنی مختلف… 6

تصویر ‏1‑5 ‏چرخه معیوب زمین خوردن و ترس از آن. 7

تصویر ‏1‑6 ‏ مرزهای پایداری در تکالیف ایستادن، راه رفتن و نشستن.. 9

تصویر ‏1‑7 ‏ نقشه فاز حرکات مفصل ران طی سه گام راه رفتن.. 18

تصویر ‏2‑1 فراوانی کاربرد تکالیف شناختی در مطالعات پیشین.. 38

تصویر ‏2‑2 سیستم GAITRite. 39

تصویر ‏2‑3 نمونه ای از حسگرهای اینرشیال در بررسی های کنترل حرکت… 40

تصویر 3-1 محیط آزمایشگاه تحلیل حرکت ……………………………………………………………………………… 56

تصویر ‏3‑2 محل قرارگیری مارکرها 58

تصویر 3-3 فرد مورد آزمون حین انجام تکلیف راه رفتن……………………………………………………………….60

تصویر 3-4 داده های خام سیستم تحلیل حرکت Qualisys…………………………………………………………….60

تصویر ‏3‑5 نقشه ی فاز. 61

تصویر ‏3‑6 زاویه فاز. 622

تصویر ‏3‑4 – منحنی mean ensemble فاز نسبی.. 64

تصویر 4-1 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر گروه بر میانگین های DP ………………………………………..86

تصویر 4-2 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر گروه بر میانگین های MARP …………………………………..87

تصویر 4-3 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر بار شناختی بر میانگین های DP ……………………………………88

تصویر 4-4 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر بار شناختی بر میانگین های MARP ……………………………89

تصویر 4-5 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر سرعت راه رفتن بر میانگین های DP …………………………..90

تصویر 4-6 نتایج آزمون بونفرونی برای تاثیر سرعت راه رفتن بر میانگین های MARP …………………….91

تصویر 4-7 نتایج آزمون بونفرونی برای اثر اصلی گروه بر میانگین های نمره عملکرد شناختی ساده (الف) و پیچیده (ب) …………………………………………………………………………………………………………………………94

تصویر 4-8 نتایج آزمون بونفرونی برای اثر اصلی سرعت راه رفتن بر میانگین های نمره عملکرد شناختی ساده (الف) و پیچده (ب)……………………………………………………………………………………………………….95

فهرست جداول

عنوان شماره صفحه

جدول ‏1‑1 ‏ عوامل خطرآفرین زمینه ساز زمین خوردن در سالمندان. 8

جدول ‏2‑1 تکالیف ثانویه مورد استفاده در پژوهش های پیرامون راه رفتن دو تکلیفی در سالمندان. 35

جدول ‏2‑2 تکالیف ثانویه مورد استفاده در پژوهش های پیرامون راه رفتن دو تکلیفی در سالمندان. 37

جدول ‏2‑3 پارامترهای راه رفتن بررسی شده در پژوهش های پیرامون راه رفتن دو تکلیفی در سالمندان. 42

جدول ‏3‑1 جدول متغیرها 68

جدول ‏4‑1 آمار توصیفی متغیرهای زمینه ای در سه گروه جوانان و سالمندان بدون سابقه زمین خوردن و با سابقه زمین خوردن 73

پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1- 4. سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم – مبانی نظری

2-1.پیشینه ی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

2-1-1. آثار جهانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

2-1-2. آثار داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

2-1-3. جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2-2-1. نظریه ی گفتمان…………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

2-2-2. نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه………………………………………………………………………………………………………………… 19

2-3. سیر آزادی با تاکید بر نظریه ی برلین………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-4. آزادی در گفتمان غرب…………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-5. نگاهی اجمالی به آزادی از مشروطه تا انقلاب اسلامی………………………………………………………………………………….. 30

2-6. آزادی در گفتمان اسلام سیاسی…………………………………………………………………………………………………………………. 32

2-7. چهارچوب نظری……………………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

فصل­ سوم – روش شناسی پژوهش

3-1. جامعه آماری و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………. 41

3-2. نظریه ی گفتمان انتقادی فرکلاف…………………………………………………………………………………………………………… 43

 

 

فصل چهارم – یافته های پژوهش

4-1. تحلیل کتب درسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 50

4-2. تحلیل مصاحبه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 86

 

 

فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری

5-1. نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

5-2. بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 113

5-3. محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 116

5-4. پیشنهادات برای طراحان و نویسندکان کتب درسی……………………………………………………………………………… 117

منابع

فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 121

پیوست

پیوست یک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….123

پیوست دو………………………………………………………………………………………………………………………………………………126

پیوست سه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..127

پیوست چهار………………………………………………………………………………………………………………………………………….128

پیوست پنج……………………………………………………………………………………………………………………………………………130

پیوست شش………………………………………………………………………………………………………………………………………….131

پیوست هفت…………………………………………………………………………………………………………………………………………131

فهرست جداول

عنوان شماره صفحه

جدول ‏2‑1: خلا صه ای ازپیشینه خارجی.. 9

جدول ‏2‑2: خلاصه ای از پیشینه داخلی.. 14

جدول 3-1: کتب درسی دبیرستان. 41

جدول ‏3-2: ارزش های انتزاعی.. 45

جدول 4-1-1: تضاد معنایی اشاره شده در درس:در مسیر اخلاص 51

جدول 4-1-2: دال های اصلی در درس:در مسیر اخلاص…. 54

جدول ‏4-1-3: تضاد معنایی در درس:انواع نظام ها 57

جدول ‏4-1-4: تضاد معنایی در درس:تربیت انسانی وسنت ملی ما 63

جدول ‏4-1-5: تضاد معنایی در درس:کویر. 68

جدول 4-1-6: دال های گفتمان خودو غیر در درس:کویر……………………………………………………………………………………………………….. 70

جدول 4-1-7: استعارات درس:کویر…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

جدول4-1-8: دال های گفتمان خود درس:کویر…………………………………………………………………………………………………………………….. 73

جدول 4-1-9: دال های گفتمان غیردرس:کویر………………………………………………………………………………………………………………………. 73

جدول 4-1-10: دال های گفتمان خود و غیر درس:ناله ی مرغ اسیر…………………………………………………………………………………………. 74

جدول 4-1-11: تضاد معنایی در درس:ناله ی مرغ اسیر………………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول 4-1-12: تضاد معنایی در درس:مناجات……………………………………………………………………………………………………………………… 78

جدول 4-1-13: دال های گفتمان خود و غیر در درس:مناجات……………………………………………………………………………………………….. 79

جدول 4-1-14: برجسته سازی دال های گفتمان خود و حاشیه رانی گفتمان غیردر درس:مناجات……………………………………………….. 80

جدول 4-1-15: دال های گفتمان غیر و خود در درس:فرهنگ جهانی………………………………………………………………………………………. 81

جدول 4-1-16: برجسته سازی دال های گفتمان و دال های گفتمان غیر دردرس:فرهنگ جهانی………………………………………………….. 82

جدول 4-1-17: برجسته سازی و حاشیه رانی دال های همراه آزادی در درس:فرهنگ جهانی……………………………………………………… 85

جدول 4-1-18: حاشیه رانی دال های گفتمان غیرو عبارات تاییدی دردرس:فرهنگ جهانی………………………………………………………… 85

جدول 4-2-1: گفتمان های اشاره شده در مورد یک……………………………………………………………………………………………………………… 87

جدول 4-2-2: گفتمان های اشاره شده در مورد دو……………………………………………………………………………………………………………….. 89

جدول 4-2-3: گفتمان های اشاره شده در مورد سه………………………………………………………………………………………………………………. 91

جدول 4-2-4: گفتمان های اشاره شده در مورد چهار…………………………………………………………………………………………………………… 93

جدول 4-2-5: گفتمان های اشاره شده در مورد پنج……………………………………………………………………………………………………………… 95

جدول 4-2-6: گفتمان های اشاره شده در مورد شش……………………………………………………………………………………………………………. 96

جدول 4-2-7: گفتمان های اشاره شده در مورد هفت…………………………………………………………………………………………………………… 98

جدول 4-2-8: گفتمان های اشاره شده در مورد هشت………………………………………………………………………………………………………….. 100

جدول 4-2-9: گفتمان های اشاره شده در مورد نه……………………………………………………………………………………………………………….. 101

جدول 4-2-10: گفتمان های اشاره شده در مورد ده…………………………………………………………………………………………………………….. 102

جدول 4-2-11: گفتمان های اشاره شده در مورد یازده…………………………………………………………………………………………………………. 104

جدول 4-2-12: گفتمان های اشاره شده در مورد دوازده………………………………………………………………………………………………………. 106

جدول 4-2-13: گفتمان های اشاره شده در مورد سیزده……………………………………………………………………………………………………… 107

جدول 4-2-14: گفتمان های اشاره شده در مورد چهارده……………………………………………………………………………………………………. 108

چکیده :

تحلیلمفهوم آزادیدر کتب درسی دبیرستان عاطفه پوررجب

پژوهش حاضرباهدف بررسی مفهوم آزادی در کتب درسی دوره دبیرستان انجام گرفته است.انقلاب 1357 یک انقلاب فرهنگی بود که در نتیجه آن بسیاری از مفاهیم باز تعریف شدند. درگفتمان پساانقلابی آزادی معنایی خاص یافت وبا مفاهیمی خاص مفصل بندی شد. تعریف انقلابی از آزادی از طریق نهادآموزش وپرورش درونی می شود ودرسطح جامعه اشاعه می یابد. این پژوهش درصدد است مشخص کند در وهله اول چه تصویری ازآزادی درکتب درسی ارائه می شود ودر وهله دوم دانش آموزان بعنوان مخاطبان کتب درسی چه تصوری ازآزادی دارند؟ رویکرد نظری این پژوهش نظریهتحلیل گفتمانلاکلا وموفه و روش شناسی آن تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف است. متون مورد تحلیل دراین پژوهش ازکتب درسی ادبیات فارسی،جامعه شناسی ودین وزندگی که در سال تحصیلی 94-93 که درمقطع دبیرستان تدریس می شود انتخاب گردید.همچنین با استفاده از نمونه گیری نظری از15 تن از دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی شهر رشت مصاحبه شد. بنابریافته های این پژوهش مفهوم آزادی با مفاهیمی چون عدالت، رهایی ازهوای نفس، استقلال، رهایی از استبداد همراه وهمنشین است. دال مرکزی گفتمان حاکم برکتب درسی رضایت وخشنودی خداوند است و این به معنای اوج رهایی ورسیدن به آزادی واقعی است. مفهوم آزادی مانند دیگر دالهای گفتمان حاکم بر کتب درسی، مدام با بازنمایی های خاص از دالهای گفتمان غرب مانند آزادی لذت جویانه، اومانیسم، زندگی این جهانی به شکل سلبی مقایسه می شوند.

اکثریت دانش آموزان تصویرارائه شده ازآزادی چه درگفتمان غرب ،به علت رواج بی بندوباری وفساد وچه درگفتمان حاکم برکتب درسی ،به علت ارائه تصویرناقص ازآزادی که بیشتر محدود کننده آزادی است تا راهنمای کسب آزادی،به حاشیه می رانند آنها درتعریف ازآزادی بیشتربرآزادی بیان ،پوشش وحفظ حریم خصوصی تاکید می کنند.

واژه های کلیدی:آزادی،کتاب های درسی دوره دبیرستان،تحلیل گفتمان انتقادی ودانش آموزان

Abstarct :