تعریف تاب آوری ………………………………………………………………………….. 32

ضرورت تاب آوری …………………………………………………………………………….33

نشانه های تاب آوری ……………………………………………………………… 35

خصوصیات تاب آوری ………………………………………………………………….. 37

ویژگیهای افراد تاب آور …………………………………………………………………….39

تاب آوری روانشناختی …………………………………………………………………41

درد …………………………………………………………………………………….42

تعریف درد …………………………………………………………………………….. 42

تاثیر درد بر کیفیت زندگی ……………………………………………………………. 46

مروری بر مطالعات پیشین ……………………………………………………………..49

فصل سوم : روش پژوهش

روش تحقیق ……………………………………………………………………………. 56

جامعه آماری …………………………………………………………………………… 56

نمونه آماری و روش نمونه گیری ……………………………………………………… 57

روش جمع آوری داده ها ………………………………………………………………… 57

توصیف ابزارها ………………………………………………………………………… 58

پرسشنامه تاب آوری ………………………………………………………….. 58

روایی و اعتبار ………………………………………………………………………… 58

پرسشنامه کیفیت زندگی ……………………………………………………………. 58

روایی و اعتبار ………………………………………………………………………. 59

روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………… 59

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه ………………………………………………………………………………… 61

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها ………………………………………………… 61

تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها …………………………………………….. 72

تحلیل رگرسیون ……………………………………………………………………… 77

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه ……………………………………………………………………………. 88

بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………….. 94

محدودیت …………………………………………………………………………… 96

پیشنهادات ………………………………………………………………………. 97

پیشنهادات پژوهشی ……………………………………………………………….. 97

پیشنهادات کاربردی ………………………………………………………………. 98

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف تعیین سهم تاب آوری، شدت درد و مدت درد بر کیفیت زندگی مبتلایان به درد مزمن انجام گرفت. این تحقیق از نوع همبستگی بوده و به صورت میدانی و مقطعی انجام شد. جامعه مورد پژوهش را کلیه بیماران مراجعه کننده به مراکز درد در بیمارستان های شهر تهران درسال 1390 تشکیل داده اند، که تعداد 300 نفر از این بیماران به عنوان نمونه به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای اندازه گیری سطح تاب آوری نمونه ها از پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون و برای اندازه گیری شدت درد از مقیاس 0 تا 10 استفاده شد، همچنین مدت درد بیماران نیز از آنها پرسیده شد. داده های جمع آوری شده از بیماران بوسیله شاخص های آمار توصیفی، همبستگی و رگرسیون برای بخش استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تاب آوری و شدت درد در سطح معناداری کیفیت زندگی بیماران را پیش بینی میکند، اما مدت درد در هیچ سطحی نتوانست کیفیت زندگی و ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و محیطی را در این افراد پیش بینی کند، از طرفی شدت درد رابطه معناداری با ابعاد اجتماعی و محیطی کیفیت زندگی نداشت .نتایج این پژوهش نشان که تاب آوری و شدت درد در مقایسه با مدت درد نقش مهمتری در پیش بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به درد مزمن دارند.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

شاید درد¹، عمومی ترین مشکل جسمانی است که در زندگی با آن مواجه هستیم. هیچکدام از علایم جسمانی دیگر به فراگیری درد نیستند. از ابتدای تاریخ مدون بشر، تلاش برای کنترل درد از اهداف اصلی ادمی بوده است. اما علیرغم این تاریخ طولانی و با وجود پیشرفتهای دانش فیزیولوژی حسی و نیز علم تشریح و زیست شیمی و با وجود ساخت داروهای ضد درد قوی، ابداع روش های نوین پزشکی و جراحی های نوین، رهایی از درد همچنان برای بسیاری از بیماران، امری دور از دسترس باقی مانده است. در واقع درد هنوز هم برای بیمار، خانواده او، مراقبان بهداشتی و کل جامعه، مشکلی اساسی به شمار می آید .

امروزه، علاوه بر مبنای جسمانی، روانشناختی درد، نقش عوامل روانی_ اجتماعی در درد تاکید بسیار می شود. بنابراین برای اطمینان یافتن از موفقیت های درمانی، عوامل روانی_ اجتماعی مذکور باید در پیوند با عوامل جسمانی و عوامل زمینه ساز روانشناختی مورد ارزیابی ودرمان قرار گیرند. گذشته از این، پژوهش ها نشان میدهند که زمینه های خانوادگی و اجتماعی که درد در انها تداوم می یابد نیز، نقشی اساسی در استمرار ناتوانی ناشی از درد بعهده دارد (گچل²، ترک³2002).

درد به عنوان یک فشار زای بسیار قدرتمند بر کیفیت زندگی⁴افراد در ابعاد مختلف تاثیر می گذارد. کیفیت زندگی مجموعه از اطلاعات ذهنی است که معمولا بیمار در مورد نوع تجارب خود از بیماری، مانند : درد، ضعف و ناتوانی، جنبه های وسیعتری از وضعیت جسمانی، عاطفی، اجتماعی و شغلی بیان می نماید.(فالوفیلد⁵، گارال⁶، 2002).

در واقع درد مزمن¹سراسر زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظهای روانی و اجتماعی، عوامل بسیار زیادی در جنبه های مختلف می توانند از شدت تاثیر درد بر جنبه های مختلف کیفیت زندگی فرد بکاهند. بخصوص عوامل روانشناختی موثر در کاهش تاثیر درد، یکی از این فاکتورهای بسیار تاثیر گذار تاب آوری²است. که امروزه به عنوان یک عامل بسیار مهم در مواجه شدن با مشکلات از جمله روبرو شدن با درد و بیماریها در زندگی ایفا میکند.

تاب آوری اشاره به مفهومی دارد که در آن فرد موفق به سازگاری در مقابل مشکلات و فشارهای روانی زندگی با وجود گرفتاریها و اتفاقهای ناگوار و ناگهانی و بازگشت به شرایط عادی می شود(گارمزی³، ماستن⁴).

در دو دهه گذشته تلاش روز افزونی برای شناسایی این عامل روانشناختی در حوزه های مختلف روانشناسی، بخصوص روانشناسی تحولی صورت گرفته است. در واقع تاب آوری تنها پایداری در مقابل آسیبها یا شرایط تهدید کننده نیست، بلکه شرکت فعال و سازنده در محیط است. آنها تاب آوری را توانمندی افراد در بر قراری تعادل زیستی _روانی در شرایط خطرناک می دانند. افزون بر این مححققان بر این باورند که تاب آوری نوعی ترمیم خود با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی است .(لوتار⁵،سیچتی⁶،بکر⁷،2000) .

با توجه به مطالب ذکر شده تا به اینجا پژوهش حاضر به منظور تعیین سهم تاب آوری، مدت و شدت درد در کیفیت زندگی افراد مبتلا به درد مزمن انجام میگیرد و پژوهشگر قصد دارد با اجرای پرسشنامه تاب آوری و کیفیت زندگی و اندازه گیری مدت، شدت درد سهم آنها را در پیش بینی کیفیت رندگی افراد مبتلا به درد مزمن در حوزه های مختلف مشخص نماید .

2-1- بیان مسئله

درد یكی از شكایات شایع ودشوار در مراجعان درمانهای سرپایی است و یکی از دشوارترین و وقت گیرترین شکایات پزشکی به شمار میرود. که اغلب به رهیافت طلبی و جست وجوی یک آسیب عضوی جواب نمیدهد(ورهاک¹، به نقل از نوروزی 1387،).درد در علوم زیستی، پزشكی، روانی و اجتماعی یكی از مقولات بسیار چالش انگیز به شمار میرود و مهم تر ازآن نحوه كنارآمدن با زندگی توام با درد است، همچنین چالشی برای تسكین و كاستن از اثرات مخرب آن بر زندگی فرد است.

از نظر IASP²درد به معنی یك تجربه حسی و عاطفی ناخوشایند همراه با یك آسیب بافتی فعال یا بالقوه است یا بدان صورت بیان می گردد. درد بر زندگی روزانه افراد اثرگذار است، پس شناخت، پیشگیری و درمان آن نیازمند مداخله در زندگی روزمره افراد می باشد. درمان دردهای مزمن ازین لحاظ باید مورد توجه قرار گیرند كه در بسیاری از موارد علت آنها می تواند روانشناختی و محیطی باشد و در این بین شناخت علم پزشكی از اثر درد بر سلامت روان افراد به خصوص درد مزمن بسیار ناكافی وكم است، زیرا درد مزمن سرتاسر زندگی فرد را در برمیگیرد و بر ابعاد گوناگون كیفیت زندگی فرد اثر میگذارد .

کیفیت زندگی مفهومی چند بعدی است که شامل سطح بهینه ای از احساس بهزیستی در زمینهای كاركردهای جسمانی، شناختی، روانی و اجتماعی میباشد.

منظور از این احساس بهزیستی نایل شدن به آهداف فردی است كهبه وسیله ی شیوه هایی که فی النفسه ارزشمند و توسط فرد برگزیده شده اند و موجب تسهیل در زندگی روزمره میگردند.(كنتروساندرسون¹،1999؛به نقل ویلهایت²،کلر³،هودز⁴،کادول⁵،2003).

به عنوان مثال درد مزمن باعث ایجاد مشكلات جسمی شده و ممكن است فرد بر اثر خود بیماری یا اثرات جانبی آن ازفعالیت های فیزیكی برای همیشه بازداشته می شود و همچنین باعث اختلال درابعاد روان شناختی، كاهش فعالیتهای بیمار و كیفیت زندگی در رابطه دردهای حاد و مزمن پرداخته شود. بنابراین باید به دنبال شناسایی عواملی باشیم كه دردها به خصوص دردهای مزمن و حاد به وسیله آنها برروی كیفیت زندگی افراد تاثیرمی گذارند، که بتوانیم به حداقل رساندن این عوامل، تاثیر مخرب آنها را بر کاهش کیفیت زندگی افراد کاهش دهیم. یكی از مفاهیم بسیار مهم در مجامع علمی امروز كه نقش بسیارمهمی در به حداقل رساندن تاثیرات مخرب درد و سایر عوامل تاثیرگذار بركیفیت زندگی دارد مفهوم تاب آوری است. مفهومی كه گرچه هنوز درمورد ماهیت آن توافق چندانی صورت نگرفته اما به دلیل اینكه یكی ازشاخصه های سلامت روانی است اهمیت خاصی دارد. مفهوم تاب آوری اشاره دارد به سازگاری موفق در مقابل مشكلات و فشارهای روانی زندگی با وجود گرفتاریها و اتفاق های ناگهانی و ناگوار و برگشتن به شرایط عادی(گرمزی ومستان،1991).در دو دهه ی گذشته تاب آوری در حوزه ی روانشناسی تحولی توجه روز افزون پیدا کرده است. مفهوم تاب آوری در برگیرنده ی دوعامل بسیارمهم است. عامل عملكردی و عامل پویشی، كه به عملكرد موثر در وظایف زندگی به وسیله ی یك تعامل پیچیده بین ریسكهای گوناگون و عاملهای محافظتی است.(کارولی⁶،رولمن⁷،2006).

کانر¹دیویدسون²(2003(معتقد هستند که تاب آوری تنها پایداری در برابر آسیبها یا شرایط تهدید کننده نیست بلکه شرکت فعال و سازنده در محیط است، آنها تاب آوری را توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی – روانی درشرایط خطر ناک میدانند. افرون بر این محققان بر این باورند که تاب آوری نوعی ترمیم خود با پی آمد های مبثت هیجانی، عاطفی و شناختی است (لوتار وهمکاران 2000). با این كه تاب آوری بیشتر با مفهوم مقابله و كنارآمدن ارتباط و شباهت دارد. بیشتر باعث گسترش قابل ملاحظه ای در هدف های فردمی شود. تاب آوری نه تنهاعاملهای محافظتی بالقوه مثل سعی در خودآگاهی درمقابل بیماریها و مشكلات را مشخص می كند بلكه شامل ژنتیك، عصب شناسی، فاكتورهای رشدی، میان فردی، معنوی و ویژگیهای شناختی غیر وابسته فشارروانی را هم شامل میشود(مثل هوش).(فریتاس³،دونی⁴،1998؛كورتیس⁵و سیچتی⁶،2003).:

امروزه تاب آوری به عنوان یك عامل تعدیل كننده مهم در كاهش ناراحتی ها و فشارهای روانی ناشی از دردها

مورد تایید قرار داده اند. در مجموع و براساس پژوهش های موجود می توان نتیجه گرفت كه شخصیت و استرس های تجربه شده توسط هر فرد می تواند پیش بینی كننده سلامت روانی فرد باشد. معلمان نیز مانند سایر افراد جامعه تحت تاثیر شخصیت و محیط اطراف خود قرار می گیرند و از آنها تاثیر می پذیرند و متقابلا بر محیطشان نیز تاثیر می گذارند.

معلمانی كه از شخصیت انعطاف پذیر، برونگرا و مسئولیت پذیر برخوردار هستند مطمئنا از سلامت روانی برخوردار خواهند بود و برعكس معلمانی كه درونگرا و روان نژند بوده و منابع متعدد استرس را تجربه می كنند، سلامت روانی كمتری خواهند داست و این به نوبه خود در ارتباطات بین فردی، تدریس و رفتار معلمان و نهایتا در یادگیری و پیشرفت فراگیران تاثیر عمده ای خواهد گذاشت.

استرس، كنش وری فرد در قلمرو اجتماعی، روانشناختی، جسمانی، خانوادگی و شغلی را دچار اختلال می كند و نارضایتی شغلی، كاهش تولید، افزایش خطاها، تنزل سطح قضاوت و كندی زمان واكنش را در پی دارد. استرس براساس ایجادتغییرات روانشناختی مانند افزایش تحریك پذیری، اضطراب، تنش، حالت عصبی و ناتوانی در مهار خود، روابط اجتماعی و خانوادگی را مختل می كند و در ایفای نقش حرفه ای ضعف و سستی بوجود می آورد ( استورا[1]، 1386).

بنابراین هر چقدر استرس تجربه شده معلم بیشتر باشد نارضایتی شغلی، سستی در تدریس، كاهش توان جسمی، ضعف روابط اجتماعی و درك نامناسب فراگیران نیز بیشتر خواهد بود و نهایتا نتیجه این خواهد بود كه دانش آموزان مضطرب، دلسرد، كم سواد و منفعل را تحویل جامعه خواهد داد. مسلما این روند به نفع هیچ جامعه ای نخواهد بود. تضمین آینده جامعه نیاز به معلمانی توانمند، سالم و با نشاط و دانش آموزانی فعال، پركار و جدی دارد.

با اندك تاملی در رابطه با مسائل مطرح شده و اهمیت سلامت روانی معلم، به راحتی ضرورت پرداختن به این پژوهش مشخص می گردد، به ویژه اینكه بدون سلامت روانی معلم، اساس تعلیم و تربیت دچار مشكل می شود.

2-4-نظریه های ارزیابی عملکرد……………………………………. 15

2-4-1- نظریه اول…………………………………….. 15

2-4-2- نظریه دوم………………………………………..16

2-4-3- نظریه سوم…………………………………………18

2-5- توابع عملکرد……………………………………. 18

2-6-روش های متداول ارزیابی عملکرد……………………………………. 20

2-7-مراحل انجام ارزیابی عملکرد…………………………………….. 26

2-8- شاخص های ارزیابی عملکرد…………………………………….. 27

2-9- تصمیم گیری در مورد اینکه چه نوع عملکردی را باید سنجید……………… 28

2-9-1- ارزشیابی مبتنی بر ویژگی های فردی………………………………….. 28

2-9-2-ارزشیابی مبتنی بر رفتار…………………………………….. 29

2-9-3- ارزشیابی نتیجه گرا …………………………………….29

2-10-معیارهای ارزیابی عملکرد…………………………………….. 30

2-11- مسائل و مشکلات ارزیابی عملکرد…………………………………….. 31

2-12- عوامل مؤثر در تعیین نوع سیستم ارزیابی……………………………… 32

2-12-1- اندازه سازمان……………………………………… 32

2-12-2- پویایی سازمان……………………………………… 32

2-12-3-سطوح مختلف در سلسله مراتب………………………………………. 33

2-13-دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد…………………………….. 33

2-14- اصول ارزشیابی عملکرد در اسلام…………………………………….. 35

2-15- بررسی مدل ها و شاخص های ارزیابی عملکرد…………………………. 35

2-15-1-مدل عثمان اسماعیل و همکارانش (2011)………………………….. 35

2-15-2- مدل گریگرودیس و همکارانش (2012)……………………………… 38

2-15-3-مدل اولمستد و همکارانش (2012)………………………………… 39

2-16-4- مدل نادری و همکارانش (1389)…………………………………. 40

2-16-4- مدل قادری و همکارانش (1389)………………………………….. 41

2-16-4- مدل مصدق خواه و همکارانش (1390)……………………………. 42

2-17- مروری بر مطالعات انجام شده در داخل و خارج کشور……………. 43

2-18- جمع بندی و ارائه مدل مفهومی تحقیق………………………………. 44

فصل سوم (روش شناسی تحقیق)…………………………………….. 46

3-1 مقدمه…………………………………….. 47

3-2 روش تحقیق……………………………………… 47

3-3 روش های گردآوری اطلاعات………………………………………. 48

3-4 روایی و پایایی ابزار اندازه گیری تحقیق……………………………… 49

3-5 جامعه آماری……………………………………… 50

3-6 حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………………………… 50

3-7 روش تجزیه وتحلیل داده ها …………………………………….51

فصل چهارم (تجزیه وتحلیل داده ها)…………………………………….. 52

4-1 مقدمه…………………………………….. 53

4-2 آمار توصیفی……………………………………… 53

4-3 آمار استنباطی……………………………………… 56

4-3-1 آزمون t-test برای فرضیات تحقیق……………………………………… 56

4-3-2 آزمون ANOVA………………………………………

4-3-2-1 تعداد کارکنان زیرمجموعۀ مدیر…………………………………….. 65

4-3-2-2 سابقۀ عهده دار بودن سمت مدیریت………………………………. 65

فصل پنجم (نتیجه گیری و ارائۀ پیشنهادات)…………………………………66

5-1 مقدمه…………………………………….. 67

5-2 نتیجه گیری از فرضیات……………………………………… 67

5-3 نتیجه گیری و پیشنهادهای مبتنی بر فرضیات……………………. 71

5-4 پیشنهادات برای پژوهش های آتی…………………………………. 71

5-5موانع و محدودیتهای تحقیق……………………………………… 72

منابع فارسی مورداستفاده…………………………………….73

فهرست منابع انگلیسی……………………………………… 78

ضمائم……………………………………. 80

پیوست الف) نمونه پرسش نامه پژوهش……………………… 81

نمونه پرسش نامه پژوهش……………………………………… 81

پیوست ب) خروجی های نرم افزارهای SPSS و MINITAB………………

چکیده انگلیسی………………………………………..95

چکیده:

ارزیابی عملکرد به عنوان یک ارزیابی دوره ای، رسمی و اغلب مکتوب از عملکرد شغلی کارکنان است که به منظور دستیابی به اهداف مختلف مورداستفاده قرار می گیرد. شناخت کارکنان ساعی و اعطای پاداش به آن ها، ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد آنان و سایر کارکنان، ازجمله علل اصلی ارزیابی عملکرد می باشد. درگذشته مدیران، ارزیابی عملکرد را فقط به منظور کنترل فعالیت های کارکنان انجام می دادند، درحالی که امروزه جنبه راهنمایی و ارشادی این عمل، اهمیت بیشتری یافته است. هدف اصلی از ارزیابی عملکرد این است که اطلاعات ضروری درباره نیروهای شاغل در سازمان جمع آوری و در دسترس مدیران قرار گیرد تا آن ها بتوانند تصمیمات بجا و لازم را در جهت بالا بردن ارتقاء کمی و کیفی کارکنان اتخاذ نمایند.

در این پژوهش به بررسی شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان و مدیران در اداره گمرک شهید رجائی بندرعباس پرداختیم. بررسی ها نشان داد که شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان و مدیران آن اداره از کارآمدی مناسب برخوردار نیست. در ادامه شاخص هایی در ابعاد مختلف جهت ارزیابی عملکرد کارکنان و مدیران شناسایی شده و به کمک آزمون T به بررسی کارآمدی آن شاخص ها پرداختیم. نتایج حاکی از آن است که تمامی شاخص های استخراج شده جهت ارزیابی عملکرد کارکنان و مدیران مناسب و کارآمد می باشد. در ادامه به کمک آزمون تحلیل واریانس به بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی پرداخته و وضعیت این متغیرها نیز درنتیجه تحقیق کنترل شد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

محیط رقابتی جدید، مدیران و رهبران سازمان ها را وادار کرده تا به دنیای خارج نظر افکنده و قوانین حیاتی شغل خود را درک کنند و در ورای آن به دنبال راهی برای رشد و رونق سازمان خود باشند. آلوین تافلر در کتاب شوک آینده به درستی بیان می کند که تغییر فرایندی است که بر تمام زندگی ما سایه افکنده، پس بسیار مهم است که آن را از نزدیک موردبررسی قرار دهیم. (رنگریز – عظیمی، ۱۳۸۷؛ ص ۲)

معیار سنجش موفقیت هر سازمان، میزان مطلوبیت عملکرد کارکنان آن سازمان می باشد؛ بنابراین برای سنجش موفقیت سازمان ها به نفع نظام های منابع انسانی مترقی هست که بتوانند با ارائه راهکارهای مناسب و ایجاد هماهنگی لازم بین اهداف سازمان و اهداف کارکنان، بر بهره وری کل مجموعه بیفزاید و سازمان را دررسیدن به اهداف خود هر چه بیشتر یاری نموده و به پیش ببرند، با توجه به دیدگاه فوق نظام های اداری سنتی که صرفاّ به ارزیابی و سنجش عملکرد با دیدگاه تنبیهی می پردازند، عملاً از کارایی لازم جهت ایفای نقش در جهان امروزی برخوردار نیستند (ابیلی، ۱۳۸۲، ص ۲۵).

محیط کاری ای اثربخش محیطی است که در آن کارکنان، نیروی محرکه اصلی به شماره می آیند، ازاین رو امروزه توانمندسازی ظرفیت های بالقوه برای بهره برداری از سرچشمه توانائی های انسانی، اصلی مسلم در سازمان های تولید، توزیعی و خدماتی تلقی می شود تا این نیروی بالقوه مهار و هدایت گردد. کارکنان توانمند به سازمان خود به نحو شایسته نفع می رسانند، آن ها زندگی و مشاغل خود را هدفمند می پندارند و این تلقی آن ها منجر به بهسازی مستمر در سیستم ها و نظام کاری می گردد (سیدجوادین، ۱۳۸۲، ص ۳۲).

واقعیت این است که اگر در سازمان ها از وجود انسان های خلاق، دانش گرا، فرصت شناس و تبیین گر مسائل بی بهره باشیم بسیاری از فرصت ها و موقعیت ها را از دست خواهیم داد، برای رسیدن به هدف جهانی شدن و یا حتی ماندن در این سطح پرورش و جایگزینی نیروهای جدید به منظور ادامه راه رشد و ترقی الزامی است و آینده متعلق کسانی است که به آن برنامه و هدف دارند (اسماعیل زاده، ۱۳۸۹، ص ۵۵).

سازمان ها اصولاً به منظور رسیدن به هدف هایی ایجاد گردیده اند که میزان موفقیت آن ها در دستیابی به این هدف ها هم ارتباط مستقیم با نحوه عملکرد کارکنان دارد، بنابراین ارزیابی کارکنان و عملکردشان در مدیریت منابع انسانی، از جایگاه مهمی برخوردار است. ارزیابی کارکنان مقدماتی دارد که بی توجهی به این مقدمات جز نتایج منفی بازده دیگری به همراه نخواهد داشت ولی در میان این مقدمات، توجه به انسان و خصوصیات وی بسیار مهم است و شاید بتوان گفت که در بسیاری از موارد، عملکرد انسان نتیجه و بازده خصوصیات، روحیات و طرز نگرش او از جهان، یعنی طبیعت و ماورای آن است. ازاین رو، بسیاری از بزرگان بر این عقیده اند که زندگی مادی، درواقع میدان آزمایش است و تنها وسیله تشخیص میزان شایستگی انسان است (ابطحی، ۱۳۸۱، ص ۲۵۵).

بر این اساس و به منظور ارتقاء سیستم ارزیابی عملکرد، در این تحقیق به دنبال به روزرسانی سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان در اداره گمرک شهید رجائی بندرعباس می باشیم.

2-1- بیان مسأله

یکی از مهم ترین ارکان اداره هر نظام که موجبات ارتقای کمی و کیفی سطح خدمات ارائه شده توسط آن نظام را فراهم می آورد نظارت و ارزیابی مستمر آن است؛ زیرا به کمک ارزیابی مستمر می توان با شناسایی نقاط قوت و ضعف خدمات ارائه شده به سرعت مشکلات موجود را شناسایی و رفع نمود. سازمان هایی که عملکرد سرمایه انسانی خود را به نحو مطلوبی مدیریت می کنند، تعالی و توسعه سازمانی را به ارمغان می آورند. درواقع، سازمان هایی توانایی رشد و توسعه دارند که مستمراً عملکرد کارکنان خود را توسعه دهند و برای دستیابی به چنین هدفی، باید شایستگی های حرفه ای کارکنان را ارتقاء دهند. (طبیبی، ۱۳۸۳).

منظور از ارزیابی عملکرد فرایندی است که به وسیله آن کار کارکنان در فواصلی معین و به طور رسمی موردبررسی و سنجش قرار می گیرند (سعادت ۷۹).

2-2-3- بستنی پروبیوتیک…………………………………………………………. 20

2-3-زنده مانیپروبیوتیک ها ……………………………………………………… 21

2-4- تاثیرباکتری های پروبیوتیک بر ویژگی های فیزیکو شیمیایی وحسی فرآورده های لبنی.. 25

2-5- پپتیدهای آنتی اکسیدان……………………………………………………….. 28

2-5-1-ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی……………………………………………. 30

2-5-2- اندازه گیری درجه هیدرولیز…………………………………………………. 33

فصل سوم: مواد و روش­ها

3- مواد و روش­ها……………………………………………………………………….. 39

3-1- مواد اولیه…………………………………………………………………………. 39

2-3- محیط کشت و مواد شیمیایی………………………………………………. 39

3-3-تجهیزات مورد استفاده………………………………………………………… 40

3-4- آماده سازی استارتر …………………………………………………………… 41

3-4-1- استارتر ماست………………………………………………………………. 41

3-4-2- استارتر پروبیوتیک………………………………………………………. 41

3-5- تولید ماست ساده و ماست پروبیوتیک…………………………………. 41

3-6- نمونه برداری جهت انجام آزمون های میکروبی…………………………… 42

3-7- تهیه محیط کشت ………………………………………………………….. 42

3-7-1- محیط کشت لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس …………………………… 42

3-7-2- محیط کشت بیفیدوباکتریوم……………………………………………… 43

3-7-3- شمارش گونه های پروبیوتیک بدون حضور باکتری های سنتی ماست……. 44

3-7-4- شمارش گونه های پروبیوتیک درحضور باکتری های سنتی ماست……. 45

3-8- آزمون های فیزیکو شیمیایی ………………………………………………. 45

3-8-1- ماده خشک…………………………………………………………………. 45

3-8-2- چربی………………………………………………………………………… 46

3-8-3- PH…………………………………………………………………………….

3-8-4- اندازه گیری نیتروژن و پروتیئن…………………………………………….. 46

3-8-5- اسیدیته…………………………………………………………………… 47

3-8-6- اندازه گیری درجه هیدرولیز…………………………………………….. 47

3-8-7- قدرت احیاء کنندگی………………………………………………………… 48

3-8-8- آب انداختگی ……………………………………………………………… 48

3-9- ارزیابی حسی………………………………………………………………. 49

3-10- تجزیه وتحلیل آماری……………………………………………………. 49

فصل چهارم: نتایج و بحث

4- نتایج و بحث………………………………………………………………………… 51

4-1-نتایج………………………………………………………………………………… 51

4-1-1- نتایج آزمون میکروبی…………………………………………………….. 51

4-1-1-1- زنده مانی میکروارگانیسم ها…………………………………………. 51

4-1-1-2- زنده مانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس…………………………. 54

4-1-1-3- زنده مانی بیفیدوباکتریوم لاکتیس………………………………….. 58

4-1-1-4- زنده مانی پروبیوتیک ها……………………………………….. 61

4-1-2- نتایج آزمون های فیزیکوشیمیایی…………………………………. 64

4-1-2-1- pH………………………………………………………………………

4-1-2-2- اسیدیته………………………………………………………….. 65

4-1-2-3- درجه هیدرولیز………………………………………………….. 67

4-1-2-4- قدرت احیاء کنندگی…………………………………………….. 49

4-1-2-5- آب انداختگی………………………………………………….. 72

4-1-3- ارزیابی حسی……………………………………………………….. 73

فصل پنجم: نتیجه­گیری کلی و پیشنهادات

5- نتیجه گیری کلی و پیشنهادات…………………………………………… 78

5-1- نتیجه­گیری کلی……………………………………………………. 78

5-2- پیشنهادات……………………………………………………………….. 80

منابع…………………………………………………………………………….. 82

چکیده:

هدف از این پژوهش، ارزیابی و مقایسه ی ویژگی های میکروبی، فیزیکوشیمیایی و حسی نمونه های ماست کم چرب پروبیوتیک و ساده بود. این ویژگی ها برای هر دو نوع ماستدر طول مدت 14 روز نگهداری پس از آماده سازی فراورده اندازه گیری شد. با توجه به نتایج آزمون شمارش میکروبی، در همه زمان های اندازه گیری و تمام نمونه ها، حداقل تعداد پروبیوتیک های زنده شمارش شده از حد استاندارد یعنی cfu/mL 10⁶بیشتر بود. مطابق با نتایج آزمون pH و اسیدیته ی قابل تیتر، در تمام نمونه ها با گذشت زمان اسیدیته افزایش و متقابلا pH کاهش یافت. بیشترین میزان pH مربوط به نمونه ماست ساده بود و نمونه ماست پروبیوتیک حاوی مخلوط باکتری های لاکتوباسیلوساسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس (ماست AB) کمترین مقدار pH را نشان داد (05/0P<). نتایج نشان داد که در کشت مخلوط (ماست AB) با توجه به اسیدیته بیشتر، بیفیدوباکتریوم لاکتیس نسبت به لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس قابلیت زنده مانی کمتری دارد (05/0P<). از روز سوم به بعد، بیشترین درجه هیدرولیز مربوط به نمونه ماست پروبیوتیک حاوی بیفیدوباکتریوم لاکتیس بود و با گذشت زمان، درجه هیدرولیز افزایش یافت. روند کلی درجه احیای آهن نیز با گذر زمان به صورت صعودی بود و در روز چهاردهم نگهداری، نمونه ماست AB بیشترین میزان خاصیت ضد اکسیدانی را نشان داد، این در حالی بود که میزان احیای آهن نمونه ماست ساده به طور معنی داری از سایر نمونه ها کمتر بود (05/0P<). نتایج آزمون میزان آب انداختگی نشان داد که شکل گیری شبکه پروئینی در تمامی نمونه های ماست پروبیوتیک نسبت به ماست ساده بهتر صورت گرفته و در روز چهاردهم، نمونه ماست AB کمترین میزان آب انداختگی را نشان داد (05/0P<). با توجه به نتایج ارزیابی حسی، نمونه های ماست حاوی کشت منفرد لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (ماست A) و بیفیدوباکتریوم لاکتیس (ماست B) با کسب امتیاز عالی، به طور معنی داری نسبت به سایر نمونه ها بهتر بودند (05/0P<).

فصل اول: مقدمه

1-1- اهمیت غذای علمگرا

یکی از نقش­های اصلی و ابتدائی رژیم غذائی، در کنار احساس سیری مصرف کننده و لذت او، تامین مقادیر کافی از مواد مغذی جهت رفع نیازمندی­ های متابولیکی بدن است. نتایج تحقیقات اخیر به خوبی نشان داده­اند که صرف نظر از تامین نیازمندی های تغذیه­ای، رژیم غذائی بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی را تعدیل و تنظیم نموده و نقش اساسی در پیش­گیری و درمان بسیاری از بیماری­ها دارد. اصطلاح غذای عملگر برای اولین بار در دهه­ی 1980 در ژاپن مطرح گردید که به معنای غذاهائی با کاربردهای سلامتی بخش ویژه می­باشد (گرانتو و همکاران، 2010). طبق تعریف جهانی، غذاهایعملگر، مواد غذائییا ترکیبات مغذی را توصیف می­کند که هضم آنها با تغییرات فیزیولوژیکی قابل توجه در بدن همراه است و این اثرات از نقش آنها به عنوان مواد مغذی کاملاً مجزا و مشخص است (سازمان خوار و بار جهانی[1]،2004).

تمامی مواد غذائی در سطوح فیزیولوژیکی عملگر می­باشند چرا که مواد مغذی و سایر اجزای مورد نیاز برای تامین انرژی، رشد یا بقای فرآیندهای حیاتی را تامین می­نمایند. اما مواد غذائی عملگر در کنار تمامی این ویژگی­ها، فواید سلامتی بخش زیادی را اعمال می­نمایند که ممکن است خطرات برخی بیماری­ها را کاهش یا سلامتی را بهبود بخشند. مواد غذائی عملگر شامل غذاهای سنتی و متداول، غذاهای اصلاح شده (غنی شده، تقویت شده یا بهبود یافته)، غذاهای پزشکییا غذاهای با کاربرد رژیمی ویژه می­باشند (انجمن تغذیه آمریکا[2]، 2009). به دلیل افزایشامید به زندگیو در کنار آن افزایش هزینه­های درمان، جوامع با چالش­هائی رو به رو شده­اند که برای حل آن بایستی از تکنولوژی­های جدید یا یافته­های علمی بهره جویند و به این ترتیب اصلاحاتی در سبک زندگی مردم صورت می­گیرد (کاواک و جوکز،2001)[3]. پیشرفت­های صورت گرفته در علوم غذائی، صنعت غذا را قادر ساخته است که با استفاده از تکنیک­های موثر ساختار فیزیکی و ترکیب شیمیائی محصولات غذائی را بهبود بخشند و به این ترتیب مواد غذائی عملگری طراحی شوند که صرف نظر از ویژگی­های تغذیه­ای جنبه­های دیگری را نیز تامین نمایند (بهرنز و همکاران،2001)[4]. طبق تعریف دیگر، مواد غذائی عملگر به غذاهائی گفته می­شود که حاوی 1 یا چند ترکیب دارای عملکردهای مهم و حیاتی در بدن موجود زنده می­باشند و رفاه و سلامت اجتماعی را به طور چشمگیریبهبود می­بخشند. این غذاها هم چنین خطر ابتلا به بیماری­هائی از قبیل دیابت، سرطان، پوکی استخوان و بیماری­های قلبی عروقی از کاهش می­دهند (آریهارا و همکاران،2004)[5]. چنین مواد غذائی عموماً شامل یک یا تعداد بیشتری ترکیب مفید از قبیل پروبیوتیک، پریبیوتیک، پلی فنول­های آنتی اکسیدان و استرول­ها، کارتنوئیدها و سایر ترکیبات می­باشند (گرانتو و همکاران،2010)[6].

در بین مواد غذائی که اخیراً در حوزه­ی مواد غذائی عملگر مطرح و جهت کاربردهای صنعتی و تکنولوژیکی مورد توجه قرار گرفته­اند، می­توان به غذاهای حاوی سویه­های پروبیوتیک اشاره کرد (لورنز- هوتینگ و ویلجوئن و2001)[7]. صنعت لبنیات ارتباط قوی با پروبیوتیک­ها داشته و حدود 33% از کل بازار جهانی غذای عملگر را به خود اختصاص داده است و در این بین سهم مواد غذائی بر پایه­ی غلات 22% می­باشد. سرانه­ی مصرف ماست در سال­های اخیر شدیداً افزایش یافته است چرا که بسیاری از مصرف کنندگان از اثرات سلامتی بخش این فرآورده­ی لبنی به خوبی مطلع هستند (هکمات و رید،2006)[8].

2-1- پروبیوتیک

اصطلاح پروبیوتیک متشکل از دو واژه­ییونانی به معنای ” حیات بخش[1]” می­باشد که برای توصیف و نامگذاری باکتری­های دارای اثرات مفید بر انسان و حیوانات مورد استفاده قرار گرفته است. منشاء مشاهدات اولیه در زمینه­ نقش مثبت برخی باکتری­ها به الی متچنیکوف[2] نسبت داده شده است. وی در روسیه به دنیا آمد و برنده­ی جایزه­ی نوبل در ابتدای قرن اخیر بود. او پیشنهاد داده است که ” وابستگی فلور میکروبی روده به مواد غذائی این امکان را فراهم می سازد که فلور میکروبی بدنمان را اصلاح و ریزسازواره­های مضر را با انواع مفید جایگزین سازیم”(متچینکوف، 1907) [3]. وی هم چنین افزایش طول عمر کشاورزان بلغار را به مصرف مداوم محصولات لبنی نسبت داد. در همین زمان دانشمند دیگری به نام هنری تایزیر، متخصص اطفال، مشاهده کرد، مدفوع کودکان مبتلا به اسهال حاوی تعداد کمی باکتری­های ویژه با ظاهر Yشکل است(تایزیر، 1906)[4]در مقابل تعداد این باکتری­ها در کودکان سالم بسیار بالاست. او پیشنهاد کرد این باکتری­ها می توانند برای بیماران مبتلا به اسهال تجویز گردند تا بخشی از فلور میکروبی سلامتی بخش دستگاه گوارش آنها بازیابی شود.

در حال حاضر کاربرد اصطلاح پروبیوتیک به مواد غذائی محدود می­شود که دارای ارگانیسم­های زنده می­باشند(تیسر،1906). طبق تعریف دیگر مواد غذائی پروبیوتیک به موادی گفته می­شود که حاوی مقادیر کافی از باکتری­های پروبیوتیک جهت اعمال اثرات مفید باشند. متداول­ترین تعریف برای پروبیوتیک­ها که توسط سازمان جهانی غذا ارائه گردیده است به این صورت است که «پروبیوتیک­ها ریزسازواره­های زنده­ای می­باشند که در مقادیر مشخص جهت اعمال اثرات سلامتی بخش در میزبان تجویز می­گردند» (سازمان غذا و دارو، 2006).

هدف اصلی استفاده از پروبیوتیک­ها به­وجود آوردن رابطه­ای سودمند میان میکروارگانیسم­های مفید، میکروفلور اندام­های گوارشی و محیط آنهاست. جهت استفاده از پروبیوتیک­ها در مواد غذائی، میکروارگانیسم­های انتخاب شده نه تنها بایستی حین عبور از دستگاه هاضمه زنده بمانند بلکه بایستی قادر به تکثیر در دستگاه معدی رودی نیز باشند. این بدان معناست که این سویه­ها بایستی به شیره­­های گوارشی مقاوم بوده و قادر به رشد در حضور صفرا در روده باشند (کلین و همکاران،1998)[5].

اگرچه سویه ­های مختلفی از باکتری­های اسید لاکتیک به عنوان پروبیوتیک مطرح و می­توانند مورد بهره برداری قرار بگیرند، اما تنها تعداد کمی از این باکتری­ها استانداردهای جهانی را دارا بوده و بسیاری از آنها به اسیدیته­ی بالای معده و صفرای موجود در روده حساسند و در مسیر دستگاه گوارش می­میرند (هکمات ورید،2006). بسیاری از محصولات پروبیوتیک موجود در بازار حاوی گونه­های لاکتو باسیلوس و بیفیدوباکتریوم می­باشند که جزء مهم­ترین گونه­های گرم مثبتی می­باشند که در حال حاضر به عنوان پروبیوتیک مطرح می­باشند (سازمان جهانی خواربار و کشاورزی/ سازمان بهداشت جهانی[6]، 2004). گونه­های مختلفی از ریزسازواره­های پروبیوتیک در صنعت غذا مورد استفاده قرار گرفته­اند که از آن جمله می­توان به لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتو باسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس جهنسونی، لاکتوباسیلوس رامنسوس، لاکتوباسیلوس ترموفیلوس، لاکتوباسیلوس روتری، لاکتوباسیلوس دلبروکی زیر شاخه بولگاریکوس ،بیفیدوباکتریوم بیفیدوم، بیفیدوباکتریوم لونگوم، بیفیدوباکتریوم برویس، بیفیدوباکتریوم اینفنتیس و بیفیدوباکتریوم انیمالیس اشاره کرد (کنور، 1998)[7]. در این بین لاکتوباسیلوس دلبروکی زیر شاخه دلبروکیو استرپتوکوکوس ترموفیلوس به طور سنتی در آماده سازی ماست، ماست­های منجمد و برخی دسرها مورد استفاده قرار می­گیرند (سنوک،2009)[8]. در جدول 1-1 میکروارگانیسم­های مورد استفاده به عنوان پروبیوتیک نشان داده شده است.

ریزسازواره­های پروبیوتیکی غیر لاکتیکی به ویژه در داروسازی و محصولات حیوانی مورد استفاده قرار می­گیرند. باکتری­های دیگری نیز جهت ارزیابی فعالیت پروبیوتیکی خود مورد ارزیابی قرار گرفته­اند. اینکه آیا باکتری­های موجود در استارتر ماست را می­توان جزء گونه­های پروبیوتیک در نظر گرفت یا خیر، هنوز جایبحث دارد (پستکا و همکاران،2001)[1]. اگر چه این باکتری­ها هضم لاکتوز را بهبود بخشیده و ایمنی را بهبود می­بخشند، اما نسبت به شرایط موجود در دستگاه گوارش حساس بوده و زنده نمی­مانند.

1-2-1- مهم­ترین ویژگی­های پروبیوتیک­ها جهت مصارف غذائی

برای اینکه یک سویه­ به عنوان پروبیوتیک در صنعت مورد استفاده قرار بگیرد و مصرف آن اثرات سلامتی بخش برای انسان در بر داشته باشد بایستییک سری ویژگی­هائی داشته باشد که مهم ترین آنها عبارتند از :

-­ مقاومت به اسید و صفرا

– اتصال به سلول­های اپتلیال دستگاه معده ای-روده ای

-­ تولید اجزا و ترکیبات ضد میکروبی از قبیل باکتریوسین­ها

-­ رشد مناسب

-­اثرات مفید روی سلامت انسان

-­غیرپاتوژن بودن و GRAS بودن آنها

-­ کاربرد راحت در فرآورده­

-­ مقاومت به شرایط فیزیکوشیمیائی در حین فرآیند(پستکا و همکاران، 2001)

2-2-1- ویژگی­های سلامت بخش پروبیوتیک ها

خواص سلامت بخش پروبیوتیک ها بر انسان در شرایط درون زیست یا براساس آزمایش­های انجام شده در شرایط شبیه سازی (شرایط برون زیست) و مطالعات انجام شده بر روی حیوانات به اثبات رسیده است (مومبلی و گیسموندو، 2000)[1]. اثرات سلامت بخش پروبیوتیک­ها ممکن است ناشی از فعالیت و حضور سلول­های زنده، حضور سلول­های مرده یا حتی قسمت­هایی از دیواره سلولی و سیتوپلاسم، متابولیت­های ترشح شده آنها و یا تمامی موارد یاد شده باشد.

مهم­ ترین اثرات سلامت بخش پروبیوتیک ها عبارتند از :

-­خواص ضد جهشی و ضد سرطانی

-جلوگیری از عفونت ها

-­ تحریک،تقویت و تنظیم سیستم ایمنی

-­ کاهش کلسترول سرم خون

-­ بهبود عدم تحمل لاکتوز

-­ بهبود حساسیت یا آلرژی(مومبلی و گیسموندو، 2000).

مهم ترین مکانیسم های عمل پروبیوتیک ها در جلوگیری از سرطان و جهش عبارت است از :

اتصال ترکیبات جهش­زا و سرطان­زا به سلول باکتری و ممانعت از جذب آن­ها توسط بدن

جذب و تجزبه ترکیبات جهش زا و سرطان زا

کاهش فعالیت آنزیمهای مدفوعی با ممانعت از تبدیل ترکیبات پیش­ساز به ترکیبات جهش زا

مهار باکتریهای مضر

تحریک و تقویت سیستم ایمنی بدن

اثرات سلامتی­بخش متابولیت­های ترشح شده پروبیوتیک ها

[1]- Mombelli & Gismondo, 2000

[1]- Pestka et al., 2001

[1]- For life

[2]- Eli Metchnikoff

[3]- Metchnikoff, 1907

فصل سوم : روش تحقیق

3-1-: روش تحقیقبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 46

3-2-جامعه آماری و نمونه آماریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-46

3-3-روش گردآوری اطلاعاتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 47

3-4-پایایی و روایی آزمونبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 47

3-5-جامعه آماریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 48

3-6-روش تجزیه و تحلیل داده ها 49بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1-مقدمهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 50

4-2-یافته های توصیفیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 50

4-2-1- مشخصات جمعیت شناختیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 50

4-3- نتایجبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————54

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- مقدمهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 60

5-2-بحث و نتیجه گیریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 60

5-2-1-بحثبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 60

5-2-2-نتیجه گیریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 61

5-3-محدودیت های پژوهشبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 62

5-4-پیشنهاداتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 63

5-4-1 پیشنهادات کاربردیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 63

5-4-2-پیشنهادات پژوهشیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 64

5-5-منابعبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 65

5-6-پیوست هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————70

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه هوش هیجانی ، هوش معنوی وهوش اجتماعیبا بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس می باشد. شیوه انجام پژوهش توصیفی (همبستگی ) بود. برآورد حجم نمونه 372 نفر و روش نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام گردید. برای گردآوری داده های بهزیستی روانشناختی (متغیر ملاک) از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف[1](1989). و داده های هوش هیجانی از پرسشنامه هوش هیجانی بار-ان[2] (1998).و پرسشنامه هوش معنوی 29 عبارتی و پرسشنامه هوش اجتماعی 45 عبارتی تت[3](2008). استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آماری ضرب همبستگی و رگرسیون چند گانه تحلیل شد. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین هوش هیجانی و بهزیستی روانشناختی وجود دارد . همچنین نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین هوش اجتماعی و بهزیستی روانشناختی رابطه معناداری وجود دارد . اما در نتایج تحلیل داده ها در رابطه هوش معنوی با بهزیستی روانشناختی نتیجه معناداری مشاهده نشد. اما بین متغیرهای پیش بین هوش هیجانی ، بیشترین پیش بینی و هوش معنوی کمترین پیش بینی را در رابطه با بهزیستی روانشناختی داشت.

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

در بیان مساله به جهت توصیف و توجیه موضوع پژوهش در ابتدا به بیان توضیحاتی در مورد متغیر ملاک پرداخته شده است. همچنین توضیحاتی در مورد اهمیت هوش و مطرح شدن سازه های جدید هوش در سالهای اخیر اشاره شده .همچنین در بیان مساله ، رابطه متغیر ملاک با متغیر های پیش بین به چالش می کشد و کسانی که تاکنون در این رابطه تحقیق کرده اند و در جامعه ما نیز چگونه به صورت مساله در آمده است و چرا این روش انتخاب شده ، پرداخته شده است.

2-1- بیان مسأله

در چند سال اخیر روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که فقط هوشبهر نیست که درافزایش کیفیت زندگی یا بهزیستی روانشناختی تاثیر دارد بلکه هوش حیطه گسترده تری دارد و عوامل بیشتری را پوشش می دهد. در این پژوهش ما به دنبال بررسی رابطه برخی از این عوامل با بهزیستی روانشناختی افراد هستیم.

یکی از مفاهیم اصلی مدل سلامت ، بهزیستی است. اصولا از دیرباز ، رویکردی که در تعریف بهزیستی وجود داشته است رویکرد مبتنی بر لذت گرایی بوده است که منظور از آن به حداکثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است.اما این سوال نیز مطرح بوده که آیا مولفه های هوش بخصوص هوش هیجانی و هوش اجتماعی رابطه ای با بهزیستی روانشناختی و افزایش کیفیت زندگی افراد دارد یا خیر. بحث بهزیستی روانشناختی از زمانی شروع شد که فیلسوفان لذت گرای یونانی اولین بار به این نتیجه رسیدند که زندگی هر چه با لذت آمیخته تر، بهتر. بعد ها روان شناسان قرن بیستم تعریفی از سلامت روان ارائه دادند.واکنون که در چند دهه اخیر سازه های جدید هوش مطرح است ، طبق تعریف هایی که از سازه های هوش مطرح شده و تحقیقات داخلی و خارجی که انجام شده (فصل دوم)، روانشناسان به دنبال رسیدن به جواب این سوال هستند که کسانی که هوش هیجانی و اجتماعی و معنوی بهتری نسبت به دیگران دارند ، آیا بهزیستی بهتری هم دارند؟ و از کیفیت زندگی بهتر برخوردار هستند؟

موضوعاتی که در تحقیقات گذشته مورد پژوهش قرار گرفته، ارتباط بین هوش هیجانی با بهزیستی روانشناختی بوده و یا ارتباط هوش معنوی و هوش اجتماعی با بهزیستی روانشناختی بوده است . اما تا کنون پژوهشی که ارتباط هر سه متغیر را با بهزیستی روانشناختی مورد بررسی قرار دهد،انجام نشده است. این مسئله زمینه ای را فراهم می کند تا با دستیابی به نتایج مشاهده شود که هوش هیجانی و هوش معنوی و اجتماعی تا چه اندازه با افزایش کیفیت زندگی رابطه دارد.

بهزیستی روانشناختی به عنوان یکی از مولفه های اصلی سلامت عمومی و رضا مندی در خلال دو دهه گذشته توجه بسیاری از روانشناسان و محققان را به خود جلب کرده است و پژوهشهای گسترده ای در این رابطه رصورت گرفته است.( برگر[1]، 2001).

همزمان با رشد و گسترش جنبش مثبت نگر در دهه اخیر سلیگمن ،استین ، بارک و پترسون (2005)،روی آورد سنجش کنش وری های مثبت ،تجربه های مثبت و نیرومندی های سازش یافته انسانی مانند: رضایتمندی از زندگی ، بالا رفتنامید به زندگی، خوش بینی ، پذیرش خود ،روابط مثبت با دیگران، تسلط به محیط زندگی و رشد فردی و غیره به طور فزاینده ای در حال گسترش است. که بهزیستی روانشناختی از جمله سازه هایی است که اکنون بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اهمیت ویژه ای دارد.

همچنین در تحقیقاتی که مارتین(2003). کازاریا (2004). پیپ و مارتین ، (2006). انجام دادند در رابطه بین سبکهای زندگی و بهزیستی روانشناختی نشان داده اند که رابطه معناداری بین هوش هیجانی و بهزیستی روانشناختی وجود دارد. و از آنجایی که این سوال همواره مطرح بوده است که چه کسانی با چه امکانات یا توانایی هایی احساس بهزیستی بیشتری دارند ضمن اینکه تثبیت این موضوع در داخل کشور و وجود رابطه ، بررسی های بیشتر در جهت افزایش کیفیت زندگی افراد و ارتقاء سلامت روانی جامعه را می طلبد.

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

بنابراین مطالعات و پژوهشهای بیشتر نیاز است تا اهمیت هوش هیجانی ، هوش معنوی و هوش اجتماعی در زندگی افراد آشکار و با نتایج آشکار از این تحقیق صحت این موضوع مد نظر قرار گیرد.در این تحقیق با بررسی رابطه بین هوش هیجانی و اجتماعی و معنوی با بهزیستی روانشناختی و پیش بینی های انجام شده و نشان دادن نتایج می توان به این آگاهی رسید که تقویت هوش هیجانی و معنوی و اجتماعی تا چه اندازه می تواند در ارتقاء کیفیت زندگی افراد تاثیر بسزایی داشته باشد . که با پیگیری تحقیقات در زمینه این سازه های جدید از سوی پژوهشگران ، راه برای شناخت و افزایش بهره وری از سازه های هوش در جهت ارتقاء کیفیت زندگی افراد فراهم شود . پیامد به کاربستن و شناخت هوش اجتماعی و هیجانی و معنوی، دستیابی به مهارت هایی است که به طور بنیادی بر کارکردهای آموزشی، شغلی و اجتماعی افراد اثر می گذارد و نقش اساسی در پیشرفت و موفقیت در زندگی دارد. زیرا به افراد کمک می کند که توانمندی هایشان را بشناسند و اهداف واقع بینانه برگزینند (اسکول، ۲۰۰۲).

4-1- اهداف تحقیق

1-4-1-هدف کلی:

بررسی رابطه بین هوش هیجانی ، هوش معنوی و هوش اجتماعی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس.

1-4-2-اهداف اختصاصی:

بررسی رابطه بین هوش هیجانی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس.

بررسی رابطه بین هوش معنوی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس.

بررسی رابطه بین هوش اجتماعی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس.

5-1- فرضیه های تحقیق