2-7-4- کاربرد پوشش های کروماته………………………………………………………. 17

2-8- پوشش‏های فسفاته……………………………………………………… 17

2-8-1- مکانیزم تشکیل پوشش های‏ فسفاته………………………………………. 18

2-8-2- خواص پوشش های فسفاته………………………………………………………. 18

2-8-3-کاربرد پوشش های فسفاته………………………………………………………. 20

2-9- پوشش های نفوذی……………………………………………………….. 20

2-9-1- فلزات متداول برای نفوذ………………………………………………………. 21

2-9-2- مکانیزم تشکیل پوشش های نفوذی…………………………………………… 21

2-9-3- روشهای تشکیل پوشش های نفوذی……………………………………………. 22

2-9-4- کرومایزینگ………………………………………………………… 22

2-9-5- خواص پوشش های نفوذی……………………………………………………….. 23

2-9-6-کاربرد پوشش های نفوذی……………………………………………………….. 24

2-10- آبکاری الکتریکی……………………………………………………….. 24

2-10-1- آبکاری کروم………………………………………………………. 25

2-10-2- آبکاری مس………………………………………………………… 26

2-10-3- آبکاری نیکل………………………………………………………. 27

2-11- پوشش های تبخیری……………………………………………………….. 28

2-12- پوشش های اکسیدی……………………………………………………….. 28

2-12-1- پوشش های شیمیایی (اکسیدی) فولاد……………………………… 29

2-12-2- پوشش های اکسید سیاه روی فولاد…………………………………. 29

2-12-3- سیاه اندود در دمای بالا………………………………………………………. 30

2-12-4- سیاه اندود در دمای پایین………………………………………………………. 31

2-12-5- خواص پوشش های اكسیدی………………………………………………… 31

2-12-6- مقاومت در برابر خوردگی……………………………………………………….. 32

2-12-7- مراحل اجرای پوشش های اکسیدی………………………………………….. 34

2-12-8- نقص های پوشش های اکسیدی……………………………………………… 36

2-13- آبی کردن فولاد……………………………………………………… 37

2-13-1- تاریخچه توسعه روشهای آبی کردن…………………………………………. 37

2-13-2- کاربرد………………………………………………………. 42

2-13-3- آبی کردن زنگ………………………………………………………… 42

2-13-4- محدودیت ها……………………………………………………… 43

2-14- مکانیزم زنگ زدن آهن………………………………………………………. 43

2-15- ملاحظات اقتصادی در کاربرد پوششها………………………………………. 45

2-16- اهداف و اهمیت پژوهش حاضر………………………………………………. 46

فصل سوم مواد و روش تحقیق……………………………………………………….. 47

3-1- مواد اولیه………………………………………………………. 47

3-2- آبی کردن به روش حرارتی……………………………………………………….. 47

3-3- آبی کردن به روش شیمیایی……………………………………………………….. 48

3-4- ارزیابی ریزساختار و مورفولوژی پوشش ها……………………………………….. 49

3-5- آزمون میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)…………………………………………. 49

3-6- ارزیابی زبری پوشش ها……………………………………………………… 49

3-7- آزمون نانو فرو رونده ………………………………………………………49

3-8- آزمون پراش پرتو ایکس………………………………………………………… 50

3-9- ارزیابی مقاومت به خوردگی نمونه ها………………………………………………. 50

3-10- ارزیابی چسبندگی پوشش ها به زمینه…………………………………………….. 51

3-12- ارزیابی اقتصادی……………………………………………………….. 51

فصل چهارم نتایج بررسیهای متالورژیکی و بحث…………………………………….. 52

4-1- پوشش دهی به روش حرارتی……………………………………………………….. 53

4-1- 1- بهینه سازی پارامترهای حرارتی……………………………………………………….. 53

4-1- 2- ارزیابی ریزساختار پوشش ها با میکروسکوپ نوری………………………………….. 54

4-1-3- آزمون میکروسکوپ الکترونی روبشی…………………………………………………. 56

4-1-4- آزمون میکروسختی و زبری سنجی…………………………………………………… 58

4-1-5- آزمون میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)……………………………………………… 59

4-1-6- ارزیابی خواص مکانیکی پوشش ها با آزمون نانو فرو رونده…………………………. 60

4-1-7- ارزیابی چسبندگی پوشش ها به زیرلایه…………………………………………… 62

4-1-8- ارزیابی ساختاری (فازی)……………………………………………………… 62

4-1-9- ارزیابی رفتار خوردگی پوشش های حرارتی………………………………… 63

4-1-10- آزمون پاشش مه نمکی……………………………………………………….. 67

4-2- پوشش دهی به روش شیمیایی……………………………………………….. 69

4-2-1- بهینه سازی زمان پوشش دهی شیمیایی…………………………………… 69

4-2-2- ارزیابی ریزساختار پوشش ها با میکروسکوپ نوری………………………….. 70

4-2-3- آزمون میکروسکوپ الکترونی روبشی…………………………………………. 71

4-2-4- آزمون میکروسختی و زبریسنجی………………………………………………. 74

4-2-5- آزمون میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) …………………………………………75

4-2-6- ارزیابی خواص مکانیکی پوشش ها با آزمون نانو فرو رونده………………….. 78

4-2-7- ارزیابی چسبندگی پوشش به زیرلایه………………………………………… 79

4-2-8- ارزیابی ساختاری (فازی) ………………………………………………………80

4-2-9- بررسی رفتار خوردگی پوشش های شیمیایی……………………………. 80

4-2-10- نتایج آزمون پاشش مه نمکی……………………………………………… 82

4-3- مقایسه دو روش پوشش دهی از نظر متالورژیکی…………………………… 84

4-3- 1- آزمون میکروسکوپ الکترونی روبشی………………………………………… 84

4-3-2- آزمون امپدانس الکتروشیمیایی جهت ارزیابی رفتار خوردگی……………… 85

4-3-3- بررسیتوپوگرافیسطح پوشش…………………………………………….. 87

فصل پنجم ارزیابی اقتصادی و مالی طرح…………………………………………… 88

5-1- خلاصه اجرایی……………………………………………………….. 88

5-2- دورنمای طرح………………………………………………………. 88

5-3- محصول………………………………………………………. 89

5-4- ویژگی های محصول………………………………………………………. 90

5-5- مزایای محصول………………………………………………………. 90

5-6- مراحل توسعه………………………………………………………. 90

5-7- تحلیل بازار و صنعت……………………………………………………….. 91

5-7-1- اندازه و رشد بازار………………………………………………………. 91

5-9- روندها ………………………………………………………92

5-9-1- روند اجتماعی……………………………………………………….. 92

5-9-2- روند جغرافیایی……………………………………………………….. 92

5-9-3- روند تکنولوژی……………………………………………………….. 92

5-9-4- روند اقتصادی……………………………………………………….. 92

5-9-5- روند تولید در ایران………………………………………………………. 92

5-9-6- روند واردات………………………………………………………. 92

5-9-7- روند صادرات……………………………………………………….. 92

5-10- نقطه ورود………………………………………………………. 93

5-11- کانال های توزیع………………………………………………………. 93

5-12- ساختار بازار و صنعت……………………………………………………….. 93

5-13- محیط رقابتی……………………………………………………….. 94

5-14- رقابت……………………………………………………….. 94

5-15- فرصت……………………………………………………….. 96

5-16- برنامه بازاریابی……………………………………………………….. 96

5-16-1- آنالیز مصرف کننده……………………………………………………… 96

5-16-2- ظرفیت تولید………………………………………………………. 100

5-16-3- استراتژی بازار هدف……………………………………………………….. 100

5-16-4- کانال‏های توزیع………………………………………………………. 101

5-16-5- استراتژی قیمت گذاری……………………………………………………….. 101

5-16-6- تجارت الکترونیک………………………………………………………… 101

5-16-7- استراتژی فروش………………………………………………………… 101

5-16-8- مدل درآمد………………………………………………………. 102

5-17- برنامه عملیاتی……………………………………………………….. 102

5-17-1- مطالعات فنی……………………………………………………….. 102

5-17-2- شبکه شرکای تجاری……………………………………………………….. 109

5-18- برنامه توسعه………………………………………………………. 110

5-19- طرح مدیریتی……………………………………………………….. 110

5-20- مزیت های رقابتی……………………………………………………….. 112

5-21- برنامه مالی……………………………………………………….. 112

5-21-1- هزینه های ثابت قبل از تولید……………………………………………. 113

5-21-2- هزینه های سالیانه تولید……………………………………………….. 116

5-21-3- فروش سالیانه………………………………………………………. 123

5-21-4- طرحهای مستقل و طرح های ناسازگار…………………………….. 124

5-21-5- حداقل نرخ جذب کننده سرمایه گذار……………………………………… 124

5-21-6- پیش بینی نرخ تورم در سالهای پیش رو…………………………………… 125

5-21-7- حداقل نرخ جذب کننده سرمایه گذار متاثر از نرخ پایه بهره و نرخ تورم………126

5-21-8- روش ارزش فعلی در ارزیابی اقتصادی طرح های ناسازگار………………..127

5-21-9- صورتحساب درآمد بدون وام………………………………………………. 127

5-21-10- محاسبه ارزش فعلی خالص…………………………………………….. 128

5-21-11- نرخ بازگشت سرمایه بدون در نظر گرفتن وام……………………………… 133

5-21-12- نقطه ی سر به سر تولید و قیمت سر به سر بدون در نظر گرفتن وام……. 134

5-22- تأمین وجه………………………………………………………. 136

5-22-1- صورتحساب درآمد با وام 12%……………………………………………… 137

5-22-2-جریان نقدیبا وام با نرخ بهره 12%………………………………………..137

5-22-3- نرخ بازگشت سرمایه با در نظر گرفتن وام 12%…………………………….. 142

5-22-4- نقطه ی سر به سر تولید و قیمت سر به سر با در نظر گرفتن وام 12%………. 143

5-22-5- صورت حساب درآمد با وام با نرخ بهره 14%………………………………… 145

5-22-6- جریان نقدی با وام با نرخ بهره 14%…………………………………………. 145

5-22-7- نرخ بازگشت سرمایه با در نظر گرفتن وام با نرخ بهره 14%…………………… 150

5-22-8- نقطه ی سر به سر تولید و قیمت سر به سر با در نظر گرفتن وام با نرخ بهره 14%……….151

فصل ششم نتیجه گیری………………………………………………………… 153

6-2- پیشنهادات……………………………………………………………………. 155

پیوست 1: آماده سازی………………………………………………………. 156

الف- آماده سازی سطح جهت پوشش دهی…………………………………………. 156

ب- تمیزکاری……………………………………………………….. 157

ج- اسید شویی فلزات……………………………………………………….. 157

ج-1- کاربردها ………………………………………………………157

ج-2- واکنش های اسیدشویی……………………………………………………….. 158

ج-3- بازدارنده های اسیدشویی……………………………………………………….. 158

ج-4- عوامل ترکننده……………………………………………………… 158

د- ترکیب محلول اسیدشویی……………………………………………………….. 159

ه- اسیدشویی فولاد………………………………………………………. 160

و- اسیدشویی در محلول های آبدار…………………………………………………. 161

پیوست2: پرفرما……………………………………………………………………. 162

منابع………………………………………………………………………………… 177

چکیده:

روی سطح فلزات لایه های اکسیدی گوناگونی تشکیل می شود که با عملیات شیمیایی یا حرارتی در محیط های مناسب می توان آن ها را پایدار نمود بطوری که محافظت کننده فلز پایه باشند. یکی از روش های ایجاد لایه اکسیدی محافظ در برابر خوردگی اتمسفری فولاد (زنگ زدگی)، فرایند آبی کردن است. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه پوشش های اکسیدی فولاد به دو روش شیمیایی و حرارتی و ارزیابی این روش ها بر اساس معیارهای فنی و اقتصادی بود. بدین منظور سیکل های عملیات حرارتی و فرایند های شیمیایی ایجاد پوشش اکسیدی روی دو نوع ورق فولادی کم کربن و پرکربن اجرا شد. کیفیت سطح پوشش و مشخصات ساختاری ان توسط SEM بررسی شد. مشخصات سطح لایه های اکسیدی با استفاده از سیستم AFM و خواص مکانیکی آن با نانو سختی سنجی مطالعه شد. به منظور بررسی رفتار خوردگی پوشش ها، آزمون امپدانس الکتروشیمیایی و پاشش نمک انجام شد. در روش اکسیداسیون شیمیایی از محلول غلیظ شده سود به همراه نیترات سدیم استفاده شد و فرایند پوشش دهی در دمای 145-140 درجه سانتی گراد در سه زمان 10،30 و 60 دقیقه انجام گرفت. بررسی مورفولوژی پوشش های شیمیایی نشان داد که زمان 30 دقیقه منجر به ایجاد مورفولوژی یکنواخت می شود. به منظور بررسی رفتار خوردگی پوشش ها آزمون امپدانس الکتروشیمیایی مشخص کرد که زمان پوشش دهی نقش تعیین کننده ای بر رفتار خوردگی آن دارد. پوشش اکسیدی به روش حرارتی روی دو دسته فولاد با سطح آماده سازی شده انجام شد. جهت ارزیابی تاثیر دمای عملیات حرارتی بر عملکرد پوشش اکسیدی شش دمای 300، 350، 400، 450، 500 و 600 درجه سانتی گراد انتخاب شد. سپس نمونه ها در دو محیط سرد کننده روغن و هوا سرد شدند. بررسی مورفولوژی پوشش های حرارتی نشان داد که دمای 450 درجه سانتی گراد و سرد شدن در هوا یا روغن منجر به ایجاد مورفولوژی همگن و یکنواخت می شود. نتایج آزمون های خوردگی نشان داد که مدت زمان خوردگی نمونه هایی آبی شده به فرایند اکسیداسیون و پارامتر های عملیاتی بستگی دارد که با توجه به محدوده کاربرد و نوع ورق فولادی باید بهینه سازی شوند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی و آنالیز EDS حضور فازهای اکسیدی را تایید نمود. بطور کلی مشاهده شد که رنگ نهایی لایه اکسیدی به دلیل پدیده تداخل نور در محدوده خاصی قابل کنترل است ولی مقاومت خوردگی مستقل از رنگ ظاهری آن است و به عوامل فرایند حرارتی بستگی دارد.

در بررسی های اقتصادی دورنمای کلی از مشخصات، اهداف، برنامه ها و ماموریت های این طرح بیان شد و در بخش تحلیل بازار و رقبا، جایگاه این طرح بررسی شد. در ارزیابی و تحلیل های مالی صورتحساب درآمد و نرخ بازگشت سرمایه با در نظر گرفتن وام و محاسبه ارزش فعلی خالص و نقطه سر به سر تولید و قیمت سر به سر و تامین وجه آورده شده است تا دو روش پوشش دهی شیمیایی و حرارتی را بتوان از جنبه های فنی و اقتصادی مقایسه نمود. با توجه به ارزیابی اقتصادی انجام شده روش حرارتی با وام 12 درصد اقتصادی است.

فصل اول: مقدمه

لایه های اکسیدی گروهی از پوشش های تبدیلی هستند که روی آلیاژ های آهنی و غیر آهنی اعمال می شوند تا آن ها را در برابر خوردگی محافظت نمایند. انتخاب جنس پوشش به ظاهری که از قطعه انتظار می رود، میزان سهولت اعمال پوشش و شرایط کاربرد قطعه بستگی دارد. ورق های فولادی با داشتن خصوصیات بارزی مانند استحکام، شکل پذیری، فراوانی، قیمت مناسب و قابلیت تولید و تنوع محصولات، جایگاهی بی رقیب را در مصارف خانگی و صنعتی کسب کرده اند. از سوی دیگر موضوع خوردگی از کارایی قطعات فولادی می کاهد و یا عمر مفید آن ها را کاهش می دهد. به این دلیل ورق های فولادی با توجه به نوع کاربرد و انتظاراتی که از عملکرد آن ها وجود دارد، باید با لایه مناسبی پوشش داده شوند. در اکثر موارد، لایه های اکسیدی پایداری روی سطح فلزات تشکیل می شود که با عملیات شیمیایی یا حرارتی در محیط های معینی، می توان آن ها را چنان تثبیت نمود که محافظت کننده فلز پایه باشند [[i]].

یکی از روش های ایجاد لایه اکسیدی محافظ در برابر زنگ زدگی، فرایند آبی کردن[1] است؛ آبی کردن، ورق و تسمه های فولادی، همچنین قطعات فولادی کوچک را در برابر زنگ زدگی مقاوم می سازد [[ii]]. در اوایل، آبی کردن با استفاده از زغال چوب در دمایی حدود 750-730 درجه فارنهایت انجام می شد. بدین صورت که، ابتدا قطعه با استفاده از عملیات سنگ زنی و سنباده به صافی سطح مطلوب رسیده و سپس با استفاده از مشعل، حرارت دهی می شد. آنگاه قطعه درون زغال چوب فرو برده شده و خارج می گردید تا باعث تغییر رنگ قطعه و ایجاد پوشش گردد [[iii]]. در دوران جنگ جهانی دوم ساخت فولاد با عناصر آلیاژی بیشتر توسعه یافت، که این فولاد ها در مقابل آبی کردن با زغال مقاوم بودند و دیگر روش های مرسوم آبی کردن با زغال برای آن ها قابل استفاده نبود. در این هنگام روش دولایت[2] توسط موزر[3] ابداع شد. در روش دولایت از کوره هایی با دمای 700-550 درجه فارنهایت و مواد شیمیایی متفاوتی استفاده می شد [[iv]].

امروزه فرایند های آبی کردن به روش های شیمیایی و حرارتی قابل اجرا هستند. روش شیمیایی با استفاده از گونه خاصی از نمک داغ[4] در مخزنی که دمای آن حدود 280 درجه فارنهایت است انجام می شود [[v]]. روش دیگری از آبی کردن شیمیایی روش نیتره[5] است که در آن قطعات در دمای 750-370 درجه فارنهایت به مدت 15-12 دقیقه در نمک های مذاب فرو برده می شوند؛ در مرحله بعد، قطعات پس از خنک شدن در هوا با آب گرم یا روغن شستشو داده می شوند [[vi]]. پوشش های اکسیدی آبی رنگی که به روش حرارتی ایجاد می شوند به دلیل هزینه کم تولید بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. از دیگر مزایای پوشش دهی به روش حرارتی می توان به سهولت کنترل ضخامت پوشش، هزینه پایین و قابلیت پوشش دهی روی قطعات صنعتی کوچک اشاره نمود.

علی رغم قدیمی بودن فرایند آبی کردن، تاکنون تحقیقات کافی و منسجمی در مورد ارزیابی رفتار خوردگی این پوشش ها انجام نشده است. لذا هدف این پژوهش، مطالعه رفتار خوردگی و مشخصات سطحی پوشش های اکسیدی و بررسی جنبه های اقتصادی ایجاد این نوع پوشش‏ ها روی ورق های فولادی است که در قالب محاسبات یک واحد صنعتی صورت گرفته است. هدف این واحد صنعتی تولید تسمه فولادی پوشش دار است. تسمه در بسته بندی انواع محصولات فولادی، قطعات سنگین و مصالح سازه های ساختمانی جایگاه ویژه ای دارد.

این پایان نامه در شش فصل تنظیم شده است. در فصل دوم، مروری گذرا بر انواع روش های پوشش دهی با تأكید بر روش مورد نظر این پژوهش یعنی روش آبی کردن صورت گرفته و در فصل سوم، به اهم مواد و روش های به کار رفته در انجام این تحقیق اشاره شده است. پس از آن در فصل چهارم، نتایج بدست آمده از آزمایش های مختلف مورد ارزیابی و بحث قرار گرفته و در فصل پنجم مباحث اقتصادی مربوط به دو روش پوشش دهی بررسی شده است. نهایتاً در فصل ششم مباحث مطرح شده جمع بندی شده و نتیجه گیری نهایی ارائه گردیده است.

فصل دوم: مبانی علمی و مروری بر پژوهش ها

1-2- پوشش ها

ورق های فولادی با داشتن خصوصیات بارزی از جمله استحکام، شکل پذیری، فراوانی، قیمت مناسب و قابلیت تولید و تنوع محصولات، جایگاهی بی رقیب را در مصارف خانگی و صنعتی کسب کرده اند. از سوی دیگر موضوع واکنش محیط با آهن که منجر به زنگ زدن یا در حالت کلی تر خوردگی فلز می شود، حفاظت آلیاژ های آهنی را در برابر محیط پیرامون ضروری می سازد. بدون محافظت مناسب، ابتدا سطح قطعات و کم کم قسمت های درونی آن ها تحت اثر خورندگی محیط آسیب می بیند. این تخریب به مرور از کارایی قطعه می کاهد و یا عمر مفید آن را کاهش می دهد. به این دلیل ورق های فولادی را با توجه به نوع کاربرد و انتظاراتی که از عملکرد آن ها وجود دارد، باید با لایه مناسبی پوشش داد [1].

استفاده از پوشش های محافظ روی فولاد نه تنها میزان خوردگی را کنترل می نماید بلکه در اغلب موارد، چندگانه عمل می کند. به بیان دیگر، پوشش ها چند منظوره هستند و علاوه بر مقاومت خوردگی، خواصی مانند مقاومت در برابر خراش و سایش، لحیم پذیری، اصطکاک، شکل پذیری، رنگ پذیری و زیبایی ظاهری را بهبود می بخشند [2].

پوشش ها، ورق فولادی را به دو روش می توانند حفاظت کنند، یکی با تشکیل حایل فیزیکی بین فولاد و محیط اطراف، زیرا لایه پوشش ارتباط جسم فولادی و محیط خورنده را قطع می کند. دوم با حفاظت گالوانیک، زیرا فلزی مانند روی که در سری الکتروشیمیایی فعال تر از آهن است به صورت فداشونده قطعه فولادی را محافظت می نماید. پوشش مورد نظر را می توان روی قطعه ساخته شده اعمال نمود یا اینکه در انتهای خط تولید ورق فولادی، پس از رسیدن ورق به ضخامت نهایی، آن را به صورت پیوسته پوشش داد و به بازار عرضه کرد. حالت اخیر به دلایل کیفیتی و محیط زیستی رواج بیشتری یافته و به سرعت رو به گسترش است. ورق های پوشش داری که به صورت آماده در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد نه تنها از استحکام چسبندگی و مشخصات سطحی بالا تری برخوردار است، بلکه با حذف نیاز به خطوط پوشش دهی در واحد های کوچک از بروز مشکلات فنی و زیست- محیطی متعددی جلوگیری می کند و در مجموع از دیدگاه اقتصادی توجیه خوبی دارد. نوع پوشش ها بسیار گسترده بوده و ممکن است از گروه فلزات، پلیمر ها و لعاب ها باشد. ضخامت، تعداد لایه ها و دیگر مشخصات پوشش با توجه به کاربرد ورق تعیین می ‏شود. پوشش های رایج عبارتند از؛ پوشش گالوانیزه، پوشش قلع اندود، پوشش نیکل-کروم، پوشش ‏های نفوذی، پوشش‏ های تبدیلی و اکسیدی و پوشش‏ های فسفاته [[i]]. لازم به ذکر است که تولید چند نوع از ورق های فولادی پوشش‏دار اخیراً در کشور آغاز شده است.

برای مقاوم ساختن اجسام در موقع بهره برداری از پوشش‏ های فلزی استفاده می شود. پوشش ‏های فلزی به دو دلیل اساسی مورد استفاده قرار می گیرند؛

الف) به منظور تزئین فلزات

ب) برای حفاظت از قطعات فلزی

پوششی که فقط به منظور حفاظت از خوردگی فلز پایه به کار می رود ممکن است خود ذاتاً تزیینی نباشد ولی پوششی که برای تزئین اعمال می گردد نمی تواند مدت درازی این نقش را داشته باشد، مگر اینکه بتواند از خوردگی فلز پایه جلوگیری بعمل آورد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که هدف نهایی و اصلی کاربرد پوشش‏ ها کنترل خوردگی است [3].

2-2- تاثیر پوشش بر مقاومت خوردگی

خوردگی عبارت است از تخریب نا خواسته یک ماده بر اثر واکنش آن با محیط اطرافش. خوردگی عامل بخش عمده ای از تخریب سازه های فلزی است و اهمیت آن نه تنها از این نظر است که تخریب ناشی از آن در برخی موارد ناگهانی است، بلکه بیشتر به علت حضور و تأثیر همه جانبه آن می باشد.

امروزه اهمیت خوردگی فلزات بیشتر از گذشته شده است؛ زیرا در کشورهای صنعتی هزینه سالانه خوردگی به اضافه هزینه حفاظت به حدود 5/3 تا 5 درصد درآمد ناخالص ملی می رسد [3]. هزینه مبارزه با خوردگی را می توان به هزینه های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد. در هزینه مستقیم خوردگی باید هزینه رنگ و مواد بازدارنده از خوردگی، هزینه تعمیرات قطعات خورده شده و هزینه استفاده از مواد گران تر نظیر فولاد های زنگ نزن به جای مواد ارزان تر مثل فولاد های ساده کربنی را در نظر داشت. در هزینه غیر مستقیم خوردگی نیز باید هزینه های ناشی از تعطیل شدن و یا از کار افتادن یک کارخانه به علت خوردگی تجهیزات آن، هزینه های خرابی و نابودی تاسیسات بزرگ به دلیل خوردگی بخش کوچکی از آن، هزینه های اتلاف مواد مانند نشت آب و یا روغن بر اثر خورده شدن لوله ها و یا ظروف و بالاخره خطرات جانی و زیست محیطی را که گاهی غیر قابل جبران اند، منظور کرد.

4- به تجهیزات گرانقیمت نیاز ندارد.

5- امکان تولید در مقیاس صنعتی وجود دارد ]3و4[.

برای تهیه کامپوزیتهای زمینه فلزی اگر ذرات سرامیکی در الکترولیت به درستی پراکنده شوند و در طول آبکاری به طور همزمان رسوب کنند، رسوب نشانی الکتریکی یک روش مناسب است ]5[.

2-2- آبکاری الکتریکی

آبکاری الکتریکی فرآیندی است که در آن با استفاده از جریان برق لایه نازکی از یک فلز روی سطح فلزی دیگر رسوب داده میشود. اساس آبکاری الکتریکی به اینصورت است که در اثر عبور جریان الکتریسیته از یک الکترولیت فلز محلول در آن روی کاتد رسوب کرده و متعاقبا مقداری از فلز آند وارد محلول میشود به این ترتیب ترکیب الکترولیت ثابت می ماند ]6[. آبکاری الکتریکی برای ایجاد پوشش های تزئینی و محافظ اصلاح سطوح ساییده شده یا اضافه ماشین کاری شده، قطعه سازی یا بعبارتی شکل دهی الکتریکی قطعات شکل پیچیده که دارای زوایای متغیر، ابعاد دقیق و سطوح طرح دار هستند بکار میرود. عملیات آندکاری، تمیزکاری الکتریکی، پرداخت الکتریکی اسید شویی آندی، استخراج و تصفیه فلزات بکار میرود ]6[.

در رسوبدهی الکتریکی بایستی یک مدار الکتریکی با حضور یک باتری یا منبع تغذیه در خارج الکترولیت و یون های باردار در داخل محلول برقرار گردد. لذا برای انجام فرآیند رسوبدهی الکتریکی هدایت الکتریکی مدار و تحرک یون های فلزی ضروری است ]2[.

1-2-2- مزایا و معایب آبکاری الکتریکی

از مزایای پوشش دهی از طریق آبکاری الکتریکی نسبت به سایر روش ها به موارد زیر می توان اشاره نمود:

1- انجام فرآیند آبکاری دردمای پایین که خود باعث می شود تا قطعه دچار اعوجاج نگردد و واکنشهای مخرب ایجاد نشود.

2- پوشش های حاصل از این روش چسبندگی خوبی با زیر لایه دارند.

3- سرعت بالای تولید.

4- قابلیت ایجاد ساختاری فشرده و عاری از تخلخل.

5- هیچگونه محدودیت در میزان ضخامت پوشش از این روش وجود ندارد و برای فلزات نیکل
می توان به ضخامت mm 13 نیز رسید.

6- قابلیت رسوبدهی فازهای غیر تعادلی.

7- با تنظیم شرایط آبکاری می توان سختی، تنش داخلی و خصوصیات متالورژی پوشش را تغییر داد.

و معایب آن عبارتند از:

1- بدلیل اینکه توزیع چگالی جریان در قطعه یکنواخت نمی باشد پوشش تمایل به ضخیم شدن در لبه ها و گوشه ها و نازک شدن در فرورفتگی ها و مرکز سطوح را دارد.

2- اندازه حمام آبکاری محدود به ابعاد قطعه کار می باشد ]5و8[.

تاریخچه آبکاری الکتریکی به سال 1800 بر می گردد که یک دانشمند ایتالیایی طلا را برای اولین بار به صورت آبکاری الکتریکی پوشش داد. تا سال 1840 کار او تقریبا ناشناخته باقی ماند تا اینکه دوباره در سال 1841 هنری[1] و دوستش دو دانشمند بریتانیائی و روسی که ترکیب حمام آبکاری سیانیدی طلا را ابداع کرده بودند، اولین آبکاری طلا و نقره را به ثبت رسانیدند. امروزه با وجود حمامهای آبکاری با ترکیبات جدید و تجهیزات پیشرفته می توان آبکاری پیوسته سیم و یا تسمه، آبکاری قطعات فلزی با اشکال پیچیده را انجام داد ]9[.

3-2- آبکاری پوشش های کامپوزیتی

مواد کامپوزیتی مواد مهندسی ای هستند که از دو یا چند جزء تشکیل شده اند به گونه ای که این مواد مجزا و در مقیاس ماکروسکوپی قابل تشخیص هستند. کامپوزیت از دو قسمت اصلی ماتریکس[1](زمینه) و تقویت کننده (پرکننده) تشکیل شده است. ماتریکس با احاطه کردن تقویت کننده آنرا در محل نسبی خودش نگه می دارد و تقویت کننده موجب بهبود خواص مکانیکی ساختار می گردد [10].

در پوشش های نانوکامپوزیتی، قطر ذرات تقویت کننده از ابعاد میکرمتری به زیر 100 نانومتر کاهش پیدا می کند و این امر باعث می شود که سختی، استحکام، مقاومت به سایش و مقاومت به خوردگی پوشش به مقدار قابل توجهی افزایش یابد. دستیابی به این خصوصیات مطلوب باعث کاربرد وسیع پوشش های نانوکامپوزیتی در صنایع مختلف شده است ]10[. در تولید پوشش های نانوکامپوزیتی به روش آبکاری الکتریکی می توان از جریان مستقیم و پالسی[2] استفاده کرد. در روش آبکاری الکتریکی پالسی نسبت به روش آبکاری الکتریکی مستقیم، ذرات به مقدار بیشتر و با یکنواختی بیشتر در زمینه وارد می شوند و از طرفی به علت بیشتر بودن پارامترهای فرآیند تولید کنترل بهتر خواص پوشش در این روش امکانپذیر است.

پارامترهای تولید مثل دانسیته جریان، سیکل کاری[3]، فرکانس، سرعت چرخش محلول و افزونی ها تاثیر زیادی در مقدار ذرات استحکام دهنده و همچنین توزیع آن ها در زمینه دارد ]11[.

1-3-2- مزایا و معایب آبکاری کامپوزیتی

مزایا:

1- توانایی تولید موادی با خواص تدریجی برای کاهش احتمال پدیده های ورقه ای شدن و پوسته ای شدن.

آلام النُّمو

درد قد کشیدن

Growing pains

أبابة – حنین للوطن

احساس غربت – درد وطن

Nostalgia

إباضَة

تخمک گذاری

Ovulation

ابتلاع

خوردن – بلعیدن

Ingestion

إبرَة

سوزن

Needle

أبله

کند ذهنی

Imbecile

إبهام القدَدم

شست پا

Hallux

أثر

اثر- نتیجه یک عمل

Effect

الاثنا عشری – العَفَج

دوازدهه – اثنی عشر

Duodenum

أثنی

نژادی – انسانی

Ethnic

إثیثیل

اتیل – ریشه یک ظرفیتی.

Ethyl

أثیر(کیمیاء)

اِتر-مایع قابل احتراق

Ether

إثیلین ثنائی الأمین

ایلن دیامین

Ethylenediamine

إثیوبروبازین – مناهض للکولینیات وللهستامین.

اتوپروپازین – یک ماده ضد اسپاسم

Ethopropazine

إجازة – رُخصَة

اجازه – پروانه

Licence

إجباریّ

واجب – حتمی

Obligate

اجتثاث الاحشاء

درآوردن احشاء

exenteration

أجْرَد- فاقد الشعر

طاس – بی مو

Glabrous

أجسام غولجی

اجسام گلژی

Golgi bodies

إجهاض

سقط جنین

Abortion

أحادی السّکارید

مونوساکارید – قند ساده

Monosaccharide

أحادی العین – وحید العینین

یک چشمی

Monocular

احتشاء

ناحیه آنفارکتوس زده

Infarct

احتشاء

انفارکتوس

Infarction

احتشار – عدوی بالطُّفیلیات

آلودگی – آلودگی به انگل

Infestation

احتقان – حُقن – حُقنة

تزریق

Injection

احتکاک

اصطکاک

Friction

إحصار القلب

بلوک قلب

Heart block

احمرارُالجِلد

سرخی فوق العاده پوست

Erythroderma

إحولال تحتانی

هیپوفوری – وقتی محور دید یک چشم پائین تر از محور دید چشم دیگر قراربگیرد.

Hypoporia

اختصاصی الجذام

جذام شناس

Leprologist

اختصاصی الطب الباطنی

متخصص طب داخلی

Internist

اختصاصیّ المالاریا

مالاریا شناس

Malariologist

اختصاصی النُظُم الغذائیة

متخصص رژیم غذائی

Dietitian

اختیاری – مُخیَّر

مشروط – مستعد برای انجام دادن یا ندادن کاری

Facultative

أخرمی ترقُوی

اخرومی – ترقوه ای

Acromio clavicular

أخرمی غرابی

زائده اخرومی

Acromion

إخصاب

بارور کردن

Fertilization

أخلاقیات

اخلاق مجموعه اصول اخلاقی.

Ethics

أخمَصی

کف پائی

Plantar

إدرار البول

افزایش ادرار

Dieresis

إدراک

فهم – درک

Perception

أدرَة – قیلة مائیة

هیدروسل – تومری که ناشی از تجمع مایع سروز در واژینال ،بیضه و طناب منوی است.

Hydrocele

أدرنالین

آدرنالین

Adrenalin

الاستمناء

استمناء –استشهاء

Masturbation

إدمان – عادة- أهبة

عادت

Habit

إدمان المورفین

اعتیاد به مرفین

Morphinism

أدمة

لا پوست – قسمتی از پوست که بن رو پوست و نسج زیر پوستی قراردارد

Derma

أدویة جالینوسیة

داروهای جالینوسی

Galenical

الأدیم الباطن

درون پوست

Endoderm

الأدیم الظاهر

اکتودرم –برون پوست

Ectoderm

الأدیم المتوسط

مزودرم – قشر میانی یاخته های جنین

Mesoderm

إذکار

نرینه سازی

Masculinization

أُذن

گوش

Ear

أُذُنی

گوشی – مربوط به گوش

Otic

أُربی

مغبنی –مربوط به ناحیه مغبنی یا کشاله ران.

Inguinal

الاربیّة

کشاله ران

Groin

ارتشاح

جریان نفوذ مایع

Infiltration

ی نوشته‌ها

گیرد—————

5

1-3- سوال تحقیق ————-

6

1-4- فرضیه تحقیق ————

6

1-5- اهداف تحقیق ————

6

1-6- روش تحقیق ————-

6

1-7- محدودیت های پژوهش —-

7

1-8- پیشینه تحقیق ———–

7

1-7-1- پیشینه تحقیقاتی در جهان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———–

8

1-7-2- پیشینه تحقیقاتی در ایران بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

9

فصل دوم – مبانی نظری ———-

10

2-1- مقدمه —

11

2-2-اهمیت گردشگری در اقتصاد جهانی بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———–

12

2-3- فرهنگ گردشگری ———

13

2-4- گردشگری در ایران ———

14

2-5 رابطه گردشگری با محیط —-

15

2-6 رابطه ی گردشگری و اقلیم —

17

2-6-1- اقلیم و انتخاب مقصد گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

17

2-6-2- جنبه های اقلیم گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

18

2-6-3- اقلیم و نیازهای گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

19

2-6-4- شرایط مناسب برای گردشگری در تابستان و زمستان ——–

20

2-6-4-1- شرایط فصل زمستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

20

2-6-4-2- شرایط فصل تابستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

21

2-7- شاخص های اقلیم آسایش —

21

2-7-1- شاخص الگی ( نمودار زیست- اقلیمی) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

22

2-7-2- دمای موثر ET (effective temperature) ————

22

2-7-3- شاخص اقلیم آسایش گردشگری TCI (Tourism climate index) —

22

2-7-4- شاخص های فیزولوژیکی بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

23

2-7-4-1- شاخص دمای معادل فیزیولوژیك (PET) ————

26

2-8- سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———-

31

2-8-1- GIS و اقلیم ——–

32

2-8-2- GIS و گردشگری —-

32

فصل سوم- ویژگی های جغرافیایی منطقه بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

33

3-1- مقدمه —

34

3-2- موقعیت جغرافیایی ——–

34

3-3-توپوگرافی—————

37

3-4- اقلیم منطقه ————-

40

3-4-1- رویکرد برخی از پارامترهای اقلیمی در منطقه ی مورد مطالعه–

41

3-4-1-1 دما ————

42

3-4-1-2- رطوبت نسبی —

46

3-4-1-3- بارش ———-

48

3-4-1-4- ساعت آفتابی —-

51

3-4-2- تعیین اقلیم استان قزوین بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————–

54

3-4-2-1- تعیین اقلیم منطقه بر اساس ضریب خشکی دمارتن —

54

3-4-2-2- تعیین اقلیم استان قزوین بر اساس اقلیم نمای آمبرژه –

55

3-4-3- جمع بندی از اقلیم استان قزوین بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

57

3-5- مشخصات زمین شناسی —–

59

3-6- وضعیت منابع آب ———-

59

3-7-پوشش گیاهی————-

61

فصل چهارم- مواد و روش ها ——

62

4-1– مقدمه —

63

4-2- نحوه اجراء مدل ———–

63

4-2-1 – مدل Ray Man —-

63

4-2-2- خصوصیات منطقه مورد مطالعه و استخراج داده هایهواشناسی

65

4-2-3- وارد کردن داده ها به مدل Ray Man بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

67

4-3- داده ها و نرم افزار های مورد استفاده بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———

74

فصل پنجم – یافته های تحقیق ——

75

5-1- روش انجام تحقیق ———

76

5-1-1- ورود اطلاعات به محیطGISبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

76

5-1- 2- درون یابی و تحلیل داده هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———-

76

5-2- یافته های تحقیق———-

77

5-2-1- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری PET در فصل زمستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

77

5-2-1-1 ژانویه (11 دی تا 12 بهمن) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—-

77

5-2-1-2- فوریه ( 12 بهمن تا 11 اسفند) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

78

5-2-1-3- مارس (11 اسفند تا 11 فروردین) ————–

79

5-2-1-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل زمستان —–

79

5-2-2- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری PET در فصل بهار —

83

5-2-2-1- اپریل (11 فروردین تا 11 اردیبهشت) ———-

83

5-2-2-2- می ( 11 اردیبهشت تا 11 خرداد) ————-

83

5-2-2-3- ژوئن (11 خرداد تا 10 تیر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد–

84

5-2-2-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل بهار ——-

84

5-2-3- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری PET در فصل تابستان —-

88

5-2-3-1- ژوئیه (10 تیر تا 10 مرداد) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد–

88

5-2-3-2- آگوست (10 مرداد تا 10 شهریور) ————-

88

5-2-3-3- سپتامبر (10 شهریور تا 9 مهر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

88

5-2-3-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل تابستان —–

89

5-2-4- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری PET در فصل پاییز –

93

5-2-4-1- اکتبر (9 مهر تا 10 آبان) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—–

93

5-2-4-2- نوامبر (10 آبان تا 10 آذر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

93

5-2-4-3- دسامبر (10 آذر تا 11 دی) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

93

5-2-4-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل پاییز ——-

94

5-2-5- نتیجه ————

98

فصل ششم- نتیجه گیری و آزمون فرضیات بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

99

6-1- مقدمه —

100

6-2- بحث و تحلیل نتایج ——–

100

5-3- آزمون فرضیات ————

104

5-4- پیشنهادات —————

106

منابع و مآخذ —–

117

مقدمه

گردشگری یکی از بزرگترین صنایع دنیا بوده که دارای رشد سریعی می باشد. برای بسیاری ازنواحی گردشگریمهم ترین منبع درآمد است و برای دیگر مناطق بازده اقتصادی حاصل از گردشگری بسیار زیاد است (معصوم پور، خوش اخلاق). بر طبق پیش بینی سازمان جهانی گردشگری تا سال 2020 گردشگری بین المللی به تعداد 1.6 میلیون نفر برسد و گردش مالی ناشی از آن به پیش از 2 تریلیون دلار در سراسر دنیا باشد (WTO, 1988).

گردشگری به خاطر برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقاء مولفه های توسعه ملی، منطقه ایی و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد به ایجاد اشتغال در بخش خصوصی و تبادلات فرهنگی و انسانی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند (رشیدنیا، گندم کار، 1390: 2).

امروزهصنعت گردشگریبه عنوان صنعتی پویا و فراگیر همه ارکان وجودی یک جامه و سیستم های جهانی را در بر گرفته است. گردشگری در معنای اصل خود از قرن نوزدهم با اصالت و انگیزه است نه سفرهای بدون هدف و برنامه. در اصل گردشگری بر اساس خواست و اراده ی ملت ها صورت میگیرد .سازمان های دولتی و بخش خصوصی تنها برنامه ریزان این سفرهای هدفمند هستند که باید متناسب با خواسته های عمومی به برنامه ریزی بپردازند تا گردشگری به بهترین نحو انجام شود (توکلی و گلدی شرافت سید،1388: 44)

جهانگردی و تفرج در ذات خود کمترین وابستگی را به تکنولوژی های آلاینده را دارد. توسعه خدمات جهانگردی نه فقط اصالت های منطقه ای را برجسته می نماید، بلکه از حاصل آن در حفظ و ساماندهی این اصالت ها و نیز در بوجود آوردن توازن بهینه منبع و طرز استفاده مناسب از آن برای حفظ و نگهداری و رشد و توسعه منابع طبیعی و ملی بهره می جوید و همزمان با آن از مزایای اقتصادی آمد و شدهای مربوطه برخوردار میشود(میکایلی، 1379: 22) . عوامل زیادی بر صنعت گردشگری تاثیر می گذارند که یکی از مهم ترین آنها آب وهواست.

آب و هوا و اقلیم نقش مهمی را در گردشگری و موفقیت یک مقصد گردشگری ایفا می کند. (Bingo, Hamilton & Tol, 2006:915) با توجه به این مسئله که اقلیم در انتخاب مقصد گردشگری پارامتر بسیار با اهمیتی است، و به طور قابل ملاحظه ایی اقلیم در طی فصول مختلف بر روی برنامه ی آژانس های گردشگری اثر می گذارد. اقلیم مناسب و آسایش اقلیمی در افزایش میزان گردشگران در مناطق جاذب گردشگر شود. از طرف دیگر اقلیم و آب و هوا می تواند باعث افزایش هزینه ی تمام شده نیز شود.( به طور مثال افزایش میزان مصرف انرژی در وسایل سرمایشی در طول فصل گرم) همچنین تغییرات اقلیمی اثر مستقیمی بر روی مراکز گردشگری متکی بر طبیعت را دارد(Scott, Jonse & Konepek, 2007:572).

از طرفی آسایش یعنی راحتی و استراحت یک موجود که در برابر تهاجم خارجی با آن مقابله می کند( خالدی، 1379). و آسایش زیست اقلیمی (بیوکلیماتیک) انسانی، به تعادل حرارتی بدن انسان با محیط پیرامون وابسته است. طیفی از درجه حرارت هایی که پراکنش حرارت به میزان رضایت بخشی در آن صورت گیرد، منطقه آسایش انسان نامیده می شود. از نظر فعالیت بدنی و راحتی انسان، هیچ اقلیمی را نمی توان کاملاً مطلوب یا نامطلوب فرض کرد. بنابراین آسایش هم در یک منطقه صد در صد ثابت نمی تواند باشد و برای افراد بر حسب سن، سلامت، فعالیت بدنی، نژاد، میزان پوشش و همچنین بر اساس فصل های مختلف سال و خو گرفتن افراد به محیط به طور نسبی تغییر می کند (محمدی، 1386). از سوی دیگر تعادل دمای بین بدن انسان و محیط در فضای داخل و بیرون ساختمان متفاوت است و شرایط آسایش و راحتی در هر دو محیط مهم است. مدل دمای معادل فیزیولوژیک به بررسی شرایط آسایش اقلیمی انسان هم در فضای داخلی ساختمان ها و هم در فضای بیرونی با توجه به نوع پوشش و فعالیت انسان بررسی می کند. لذا مدل دمای معادل فیریولوژیک در بین مدل های ارائه شده در باب آسایش اقلیمی انسان کارآمد تر و کامل تر می باشد. صنعت گردشگری استان نیاز به ارزیابی اقلیم به عنوان یکی از اصلی ترین منابع گردشگری دارد و لذا اقلیم گردشگری استان با استفاده از مدل دمای معادل فیزیولوژیک در محیط GIS ارزیابی شده تا نقاط قوت و پتانسیل های آن مشخص شود

1-2- طرح مسئله و ضرورت تحقیق

امروزه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و فراگیر همه ارکان وجودی یک جامعه و سیستم های جهانی را در برگرفته است (توکلی 1388) و یکی از منابع مهم درآمدزایی و در عین حال از عوامل مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورهاست. به همین علت پژوهشگران و متخصصان محلی علاقمند به بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی و اجتماعی می باشد (Albalate and bel,2009:426).

در این بین نمی توان نقش کلیدی آب و هوا را در جذب گردشگر و رونق گردشگری یک منطقه نادیده گرفت. همچنین آب وهوا ارتباط مستقیمی با آسایش فردی برای گردشگران دارد. منظور از آسایش فردی مجموعه شرایطی است که از نطر حرارتی دست کم برای 80 درصد از افراد مناسب باشد (قبادیان و فیض مهدوی 1380). یکی از اطلاعات مورد نیاز گردشگران برای سفر، شرایط اقلیمی مقصد می باشد و اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری ملاحظلت اقلیمی را مورد بررسی قرار می دهند. اقلیم از دیدگاه برنامه ریزی گردشگری بسیار حائز اهمیت است و گردشگران معمولاً در جست وجوی اقلیم مطلوب یا اقلیم آسایش هستند که در آن، فرد هیچ گونه احساس نارضایتی و عدم آسایش حرارتی و اقلیمی ندارد و این عامل نقش مهمی را در تصمیم گیری برای مقصد گردشگری دارا می باشد(Matzarakis, 2001:172). لذا اطلاع رسانی و شناخت صحیح از شرایط آب و هوایی می تواند مسافران و اقشار آسیب پذیر را پشتیبانی کند و در تصمیم گیری برای مقاصد آنها نقش مهمی را ایفا کند.

برای این منظور و بررسی هرچه بهتر تاثیر اقلیم بر گردشگری مدل های گوناگونی تاکنون ارائه شده است. از بین آنها می توان از شاخص های مرتبط با فیزیولوژی انسانی که از معادله بیلان انرژی بدن انسان مشتق گردیده اند بهره جست که امروزه اعتبار بیشتری در مطالعات زیست اقلیم انسانی و هم چنین آب و هوا شناسی گردشگری کسب کرده اند (Matzarakis,2001:36). یکی از مدل های کارآمد که در ارتباط با این شاخص است مدل دمای معادل فیزیولوژیک یا PET است. که این مزیت را نسبت به سایر مدل های اقلیم گردشگری را داراست که نه تنها دمای محیط را در داخل بافت ساختمان در نظر می گیرد بلکه دمای محیط در خارج از ساختمان برای آسایش گردشگران را لحاظ می دارد. همچنین این مدل این قابلیت را نیز دارد که نوع فعالیت و پوشش گردشگر را نیز در بررسی میزان آسایش بررسی کند.

با توجه به مسائل فوق و تنوع اقلیمی استان قزوین که وسعتی حدود 15820کیلومتر مربع و بین 48 و 45 دقیقه تا 50 درجه طول شرقی و 35 درجه و 37 دقیقه تا 36 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است و به دلیل ساختار توپوگرافی متفاوت که شرایط اقلیمی متفاوتی را به همراه به نحوی که اقلیم آن با نوسان آشکاری همراه است که شمال آن آب و هوای سرد و کوهستانی و آب و هوای خشک و نیمه خشک در نواحی مرکزی آن می توان شاهد بود ، بنابراین میتوان با توجه به مدل PET و پتانسیل های موجود در مکان های مختلف در سطح استان و با برنامه ریزی مناسب بهترین زمان و مکان را برای گردشگر شناسایی کرد.

1-3- سوال تحقیق

دوره های زمانی مناسب با توجه به استعدادهای مکانی جهت فعالیت های گردشگری در منطقه مورد مطالعه بر اساس مدل دمای معادل فیزیولوژیک کدامند؟

1-4- فرضیه تحقیق

با توجه به توپوگرافی منطقه مطالعاتی، مدل دمای معادل فیزیولوژیک دوره های زمانی متفاوتی را جهت فعالیت های توریستی پیشنهاد می کند.

1-5- اهداف تحقیق

• اجرای مدل دمای معادل فیزیولوژیک به منظور درک بهتر پتانسیل فعالیت گردشگری استان قزوین

• پهنه بندی اقلیم گردشگری استان بر اساس مدل معادل فیزیولوژیک با توجه به استعداد های مکانی موجود در منطقه مورد مطالعه

1-6- روش تحقیق

• اخذ داده های اقلیمی مورد نیاز از ایستگاه های سینوپتیک استان و کنترل

• بررسی دقت داده های جمع آوری شده

• بررسی شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه بر اساس یکی از روش های متداول طبقه بندی

• اجرای مدل PET در مقیاس ماهانه

• تولید لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در مدل معادل فیزیولوژیک جهت پهنه بندی اقلیم گردشگری منطقه مطالعاتی

• تفسیر داده های خروجی مدل PET در منطقه مطالعاتی

1-7- محدودیت های پژوهش

در نگارش این پایان نامه محدودیت های عدیده ای وجود داشت که موارد اصلی آن از قرار زیر است.

• مشکل دسترسی به منابع خارجی: علاوه بر پایین بودن سرعت اینترنت، دانلود کتب خارجی مستلزم پرداخت هزینه ی بالایی است. به عنوان مثال خرید مجازی یک جلد کتاب علمی با موضوع «آسایش اقلیمی» مستلزم 40 تا 50 دلار هزینه می باشد.

• نقص داده های اقلیمی: تعداد ایستگاه های سینوپتیک با دوره ی آماری بالا در منطقه مطالعاتی فوق العاده کم می باشد.

فصل اول

کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه. 1

1-1-مقدمه. 2

1-2- ساختار پایاننامه. 4

فصل دوم

ادبیات موضوعی و زمینه های علمی تحقیق… 6

2-1- ابیادت موضوع. 7

2-1-1- مقدمه. 7

2-1-2- مسائل با تقاضای احتمالی در ادبیات موضوعی.. 8

2-1-3- مسائل با تقاضای احتمالی برنولی در ادبیات موضوعی.. 12

2-2- زمینه های علمی تحقیق.. 15

2-2-1- مقدمه. 15

2-2-2- مسائل مکانیابی.. 16

2-2-3- مسائل مکانیابی- تخصیص…. 20

2-2-4- دسته بندی كلی مسایل برنامه ریزی تسهیلات… 24

2-2-5- دسته بندی مسائل مکانیابی با نگرش سنتی.. 25

2-2-6- دسته بندی مسائل مکانیابی با نگرش نوین.. 26

فصل سوم

ارائهمدل ریاضیو الگوریتم های پیشنهادی… 28

3-1- مقدمه. 29

3-2- تعریف مساله. 30

3-2-1- فرضیات مساله. 31

3-2-2- پارامترهای مساله. 32

3-2-3- متغیر های تصمیم مساله. 33

3-2-4- استراتژی های موجود مساله. 35

3-2-5- همگن سازی.. 37

3-2-6- خطی سازی مدل ریاضی.. 41

3-2-7- مثال.. 44

3-3- الگوریتم ژنتیک… 46

3-3-1- نمایش کروموزوم. 47

3-3-2- آغاز سازی.. 47

3-3-3- ارزیابی.. 49

3-3-4- معیار توقف… 49

3-3-5- نخبه گرایی.. 50

3-3-6- عملگر تقاطع.. 50

3-3-6-1- عملگر تقاطع نوع 1. 50

3-3-6-2- عملگر تقاطع نوع 2. 51

3-3-7- عملگر جهش…. 52

3-3-7-1- عملگرجهش نوع 1. 53

3-3-7-2- عملگرجهش نوع 2. 53

3-3-8- انتخاب… 54

3-3-9- معیار توقف… 54

3-4- آزادسازی لاگرانژ. 56

3-4-1- مقدمه. 56

3-4-2- مراحل الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 56

3-4-3- شرط توقف… 57

3-4-4- رویه انجام الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 57

فصل چهارم

نتایج محاسباتی… 60

4-1- مقدمه. 61

4-2- مسائل نمونه. 62

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات آتی… 71

5-1- نتیجه گیری.. 72

5-2- پیشنهادات آتی.. 72

مراجع فارسی… 73

مراجع لاتین.. 74

پیوست الف… 78

تشریح الگوریتم ژنتیک…. 78

1- ویژگی های الگوریتم ژنتیك… 79

2- واژگان الگوریتم ژنتیك… 80

3- ساختار كلی الگوریتم ژنتیك… 81

4- مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک… 83

4-1- كدینگ… 84

4-2- ایجاد جمعیت اولیه. 84

4-3- عملگرهای الگوریتم ژنتیك… 85

4-3-1- عملیات تقاطع.. 85

4-3-2- عملیات جهش…. 86

4-3-3- مکانیسم نمونه گیری.. 86

4-4- تابع برازش…. 88

4-5- استراتژی برخورد با محدودیتها 88

4-5-1- استراتژی ردی.. 88

4-5-2- استراتژی اصلاحی.. 88

4-5-3- استراتژی جریمه ای.. 89

Abstract. 90

 

 

فهرست جداول

عنوان

صفحه

فصل دوم:

جدول( 2- 1). خلاصهای از ادبیات موضوع. 7

جدول( 2- 2). عوامل موثر در تصمیمات مکان یابی.. 17

 

فصل سوم:

جدول (3- 1) . تعداد متغیر در مدل خطی و غیر خطی.. 43

جدول( 3- 2). تعداد محدودیت در مدل خطی و غیر خطی.. 43

جدول( 3- 3). مقادیر پارامتر برای . 44

….. 44

…. 44

.. 45

.. 59

فصل چهارم:

جدول(4- 1). مقادیر پارامترهای الگوریتم ژنتیک… 62

جدول(4- 2). نتایج محاسبات برای اندازه کوچک… 65

جدول(4- 3). نتایج محاسبات برای اندازه کوچک… 66

جدول(4- 4). مقایسه نتایج مثال نوعی.. 69

فهرست شکل­ها

عنوان

صفحه

فصل دوم:

شکل( 2- 1). دسته بندی کلی مسائل برنامه ریزی تسهیلات[1]. 25

شکل( 2- 2). دسته بندی نوین مسائل مکان یابی [1]. 27

 

فصل سوم:

شکل( 3- 1). روند آغازسازی.. 48

شکل( 3- 2). روند ارزیابی.. 49

شکل( 3- 3). فلوچارت الگوریت ژنتیک… 55

فصل چهارم:

شکل(4- 1). نمودار Gapهای بدست آمده از الگوریتم ژنتیک و الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 68

شکل(4- 2). نمودار سرعت همگرای الگوریتم ژنتیک… 70

فصل اول:
کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه

1-1-مقدمه

یکی از مسایلی که باید در مراحل اولیه طراحی سیستم­های صنعتی مورد توجه قرار گیرد مسئله مکان­یابی- تخصیص[1]، که استقرار تسهیلات و تخصیص مشتریان به تسهیلات مستقر شده می­باشد، است. مطالعه پیرامون مکان بهینه از دیدگاه جغرافی­دانان و علمای علم اقتصادی همواره دارای اهمیت و الویت بوده است[1]. در ادبیات موضوع، مسایل مکان­یابی[2] و مکان­یابی – تخصیص مورد بحث قرار گرفتند و چند حالت از از این مسائل معرفی می­شوند. مانند مسئله ظرفیت­دهی[3] شده، مسئله بدون محدودیت ظرفیت[4] ، مسئله احتمالی[5] و مسائلی که تقاضایشان دارای توزیع برنولی[6] می­باشند. منظور از مکان­یابی، مجموعه­ای از اصول است که با توسل به آن مکان بهینه فعالیت­های (نقطه منطبق بر حداکثر سود یا حداقل هزینه) تعیین می­شود. تصمیم گیری در مورد مکان تسهیلات از اجزاء بحرانی در برنامه­ریزی استراتژیک شرکت­های بزرگ خصوصی و عمومی محسوب می­شود. مطالعه و تحقیق پیرامون مکان بهینه صنعتی همواره دارای اهمیت و الویت بسیار بوده است [2].

مسائل مکانیابی در فضای گسسته[7] شامل تعیین مکان یک یا چندین تسهیلات در یک یا چند مکان بالقوه است تا هزینه تأمین نیاز های مشتریان را کمینه کند. در­مسائل مکانیابی- تخصیص استقرار مجموعه­ای از تسهیلات جدید در بین تسهیلات موجود و تخصیص تسهیلات موجود به این تسهیلات جدید به صورتی که تقاضای موجود برآوردشود است مورد بحث قرار می­گیرد. در دنیای واقعی بسیاری از مسائل را می توان با استفاده از مدل­های مسائل مکان­یابی- تخصیص حل نمود­و به جواب بهینه ومعقولی دست یافت که با اجرای این مدل­ها از صرف هزینه­های اضافی می­توان جلوگیری کردو سود فراوانی بدست آورد [2].

در گونه­ای از مسائل مکان­یابی- تخصیص محدودیت در ظرفیت برای تسهیلاتی که وظیفه خدمت رسانی را دارند وجود دارد. این محدودیت می­تواند ناشی از محدودیت فضا، محدودیت نیروی انسانی و یا حتی محدودیت­های از قبیل ظرفیت معابر جهت دستیابی به تسهیلات موجود باشد. تقاضای مشتریان را می­توان در مسائل مکان­یابی- تخصیص بصورت احتمالی[8] و یا قطعی[9] در نظر گرفت. البته بدیهی است اگر بخواهیم خیلی دقیق با مسائل برخورد کنیم می­بابستی تمامی مسائل را بصورت احتمالی در نظر بگیریم که به خاطر پیچیدگی و گران بودن روش­های حل مسائل احتمالی و به فراخور نیاز های مسئله را بصورت قطعی در نظر می گیریم. در حالی که مسائل مکان­یابی- تخصیص با تقاضای احتمالی در مقایسه با مسائل مکان­یابی- تخصیص کلاسیک خیلی عملی­تر و نزدیک­تر به دنیای واقعی می­باشند، اما به علت پیچیدگی محاسباتی که این نوع مسائل دارند، تنها در چند دهه اخیر مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق مساله مکان یابی تسهیلات با تقاضای برنولی مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق شامل مسئله احتمالی مکان یابی گسسته است که هدف آن مکان یابی بهینه تسهیلات بین مکان های کاندید وتخصیص مشتریان به تسهیلات باز می باشد. تابع هدف مینییم کردن جمع هزینه ثابت تسهیلات باز، بعلاوه ارزش انتظاری دیگر هزینه ها که شامل هزینه سرویس دهی، هزینه منابع برونسپاری وهزینه تقاضای برآورده نشده می­باشد. هدف از این تحقیق مکانیابی بهینه تسهیلات بین مکان های کاندید وتخصیص مشتریان به تسهیلات می­باشد. در تحقیقات اخیر این مطلب مد نظر بوده که اگر تسهیلی بیش از ظرفیت خود تقاضا داشته باشد از منابع برون سپار برای تامین تقاضای خود استفاده می کند. در حالی که ما در این تحقیق علاوه بر این حالت، حالت تقاضای برآورد نشده را در نظر می گیریم.

 

مفروضات مساله پیشنهادی بقرار زیر در نظر گرفته می­شوند:

• فضای جواب گسسته است و یک مجموعه محدودی از مکانهای بالقوه برای تسهیلات وجود دارد.

• یک حداقل ظرفیتی برای تسهیلات وجود دارد.

• اگر یک تسهیلی مستقر شد، باید به اندازه حداقل ظرفیت خود به مشتریان سرویس دهد.

• هر تسهیل دارای حداکثر ظرفیتی می­باشد و می تواند به اندازه ظرفیت­اش به مشتریان سرویس دهد.

• ظرفیت محدود تاثیری بر تعداد مشتریانی که به یک تسهیل تخصیص می یابند، ندارد. این به آن معناست که به هر تسهیل بیشتر از ظرفیت­اش، مشتری تخصیص یابد.

• دو نوع استراتژی مختلف برای تسهیلاتی که بیشتر از ظرفیت­شان مشتری دارند، رخ می­دهد.

• ممکن است تمامی تقاضای مشتریان را برآورد نشود.

1-2- ساختار پایان­نامه

در ادامه در فصل2 ، ادبیات موضوعی و زمینه­های علمی تحقیق را مورد بررسی خواهیم داد. ادبیات موضوع شامل مسئله مکان­یابی، مکان­یابی- تخصیص، مسئله مکان­یابی- تخصیص ظرفیت­دهی شده ، مسئله مکان­یابی- تخصیص احتمالی و مسائلی که تقاضا مشتریان دارای توزیع احتمالی برنولی هستند، می­باشد. در زمینه­های علمی تحقیق دسته­بندی مسایل مكانیابی و مسایل مكانیابی- تخصیص، انواع این مسائل، مساله مكانیابی كلاسیك مورد بررسی قرار می­گیرد. در فصل 3 به تشریح مساله و مدل پیشنهادی می پردازیم. در ادامه این فصل به منظور درك بهتر رفتار مدل، یك مثال نمونهای ارائه خواهیم داد، اما با توجه به پیچیدگیهای مدل پیشنهادی در مقیاس های بزرگ، یک الگوریتم فراابتكاری (الگوریتم ژنتیك) و یک حد پایین (ساده سازی لاگرانژ) معرفی خواهیم کرد. نتایج محاسبات مربوط به الگوریتم­ها پیشنهادی در فصل 4 مورد بررسی و مقایسه قرار خواهیم داد. در نهایت، تعدادی از توسعه­های آتی به همراه نتیجه­گیری در فصل 5 مورد بررسی قرار گرفتند.