2-2-1تعارف و مفاهیم. 14

2-2-2 سیستم های ارزیابی عملکرد. 16

2-2-3 تاریخچه ی ارزیابی عملکرد. 17

2-2-4 دلایل و ضرورت یادگیری و انجام ارزیابی عملكرد. 20

2-2-5 اهمیت ارزیابی عملکرد. 21

2-2-6 رویکردهای موجود در سنجش عملکرد. 22

2-2-6-1 رویکردهای تک بعدی سنجش عملکرد. 22

2-2-6-1-1 حسابداری منابع انسانی.. 23

2-2-6-1-2ارزش افزوده اقتصادی.. 23

2-2-6-1-3 مدل هزینه یابی بر مبنای فعالیت.. 24

2-2-6-1-4سرمایه فکری.. 24

2-2-6-2 رویکردهای چند بعدی سنجش عملکرد. 25

2-2-6-2-1 رویکرد ذینفع. 25

2-2-6-2-2 کارت امتیازی متوازن. 25

2-2-7 کاستی های سیستم های سنتی ارزیابی عملکرد. 26

2-2-8 عناصر سیستم ارزیابی عملکرد. 27

2-2-9 مدل های ارزیابی عملكرد. 28

2-2-10 فلسفه ی ارزیابی عملکرد. 29

2-2-11 حوزه های ارزیابی عملکرد. 29

2-2-12 ویژگی های نظام ارزیابی عملکرد کارآمد. 30

2-2-13 محورها، شاخصهاواستانداردهادر نظام ارزیابی عملکرد سازمان. 30

2-2-14 مزایای ارزیابی عملکرد سازمان. 31

2-2-15 محدودیت های ارزیابی عملکرد سازمان. 31

2-2-16 عوامل اساسی موفقیت در اجرای سیستم ارزیابی عملکرد. 32

2-2-17 نتیجه گیری.. 32

2-3 مدل كارت امتیازی متوازن. 33

2-3-1 مقدمه. 33

2-3-2 تعاریف… 34

2-3-3 تاریخچه. 37

2-3-4 اهداف روش کارت امتیازی متوازن. 38

2-3-5 روش ارزیابی متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی عملکرد. 38

2-3-6 چرا استراتژی ها در عمل پیاده نمی شوند؟. 39

2-3-7 ایجاد سازمان استراتژی محور. 41

2-3-8 اصول سازمان استراتژی محور. 43

2-3-9 کاربرد کارت امتیازی متوازن به عنوان سیستم مدیریت استراتژیک… 45

2-3-10 روش ارزیابی متوازن بعنوان ابزاری جهت تحقق استراتژی.. 48

2-3-11 توازن در ارزیابی عملکرد. 48

2-3-12 اهمیت کارت امتیازی متوازن. 48

2-3-13 ساختار روش کارت امتیازی متوازن. 49

2-3-13-1 دیدگاه مشتری.. 49

2-3-13-2 دیدگاه فرآیندهای داخلی.. 50

2-3-13-3 دیدگاه رشد و یادگیری.. 50

2-3-13-4 دیدگاه مالی.. 51

2-3-14 گام های فرآیند پیاده سازی کارت امتیازی متوازن. 53

2-3-15 چالش های کارت امتیازی متوازن. 55

2-3-15-1 چالشهای طراحی.. 55

2-3-15-2 چالش های اجرایی.. 55

2-3-15-3 چالشهای ساختاری.. 55

2-3-15-4 چالش های فرهنگی.. 56

2-3-16 مزایای استفاده از کارت امتیازی متوازن. 56

2-3-17 کاستی های کارت امتیازی متوازن. 58

2-3-18 نتیجه گیری.. 59

بخش دوم از فصل دوم. 60

2-4 آشنایی با مالیات و امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 60

2-4-1مقدمه. 60

2-4-2 تعاریف و مفاهیم عملیاتی.. 60

2-4-3 انواع مالیاتها در ایران. 62

2-4-3-1 مالیاتهای مستقیم. 62

2-4-3-1-1 انواع مالیاتهای مستقیم. 63

2-4-3-2 مالیاتهای غیر مستقیم. 66

2-4-3-2-1 انواع مالیاتهای غیر مستقیم. 66

2-4-4 تاریخچه ی نظام مالیاتی.. 68

2-4-5 بیانیه مأموریتسازمان امور مالیاتی کشور(1389الی1393) 69

2-4-6 بیانیه چشم اندازسازمان امور مالیاتیکشور(1389 الی 1393) 70

2-4-7 تشکیلات سازمانی امور مالیاتی کشور. 70

2-4-8 وظایف ادارات امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 73

2-4-9 برنامه ها و پروژه های ادارات امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 73

2-4-10 اهداف ادارات امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 74

2-4-11 استراتژی های مرتبط با اهداف استراتژیک ادارات امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 75

بخش سوم از فصل دوم. 76

2-5 پیشینه تحقیق. 76

2-5-1 پیشینه ی تحقیق داخلی.. 77

2-5-2 پیشینه تحقیق خارجی.. 81

2-6 مبانی نظری تحقیق. 88

2-7 چارچوب نظری.. 88

فصل سوم

3-1 مقدمه. 91

3-2 مفهوم پژوهش و ویژگی های آن. 91

3-3 نوع و روش پژوهش… 93

3-4 جامعه ی آماری.. 93

3-5 نمونه آماری و حجم نمونه. 94

3-6 ابزارهای اندازه گیری در تحقیق. 95

3-6-1 پرسشنامه. 95

3-6-2 مصاحبه. 96

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 97

3-8 روش سنجش پایایی پرسشنامه. 97

3-9 روش سنجش روایی پرسشنامه ها 98

فصل چهارم

4-1. مقدمه. 100

4-2. استخراج اهداف عملیاتی اداره امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 100

4-3. شاخص های مرتبط با هریک از اهداف عملیاتی.. 101

4-3-1. شاخص های درآمد. 101

4-3-2. شاخص های کاهش هزینه. 102

4-3-3. شاخص های افزایش رضایت مؤدیان مالیاتی.. 102

4-3-4. شاخص های اصلاح و بهبود فرایندها و فعالیت ها 102

4-3-5. شاخص های تسهیل ارتباط بین ادارات.. 102

4-3-6. شاخص های ارتقای سلامت نظام اداری.. 103

4-3-7. شاخص های تغییر و تحول سازمانی.. 103

4-3-8. شاخص های بهبود فرایندهای ارتباط با مؤدیان مالیاتی.. 103

4-3-9. شاخص های اعتلای فرهنگ سازمانی.. 103

4-3-10. شاخص های افزایش رضایت کارکنان. 103

4-3-11. شاخص های توانمندسازی نیروی انسانی.. 104

4-3-12. شاخص های توانمند سازی فناوری اطلاعات.. 104

4-4. هدف گذاری شاخص های مرتبط با هریک از اهداف عملیاتی در سال 1389. 104

4-5. دسته بندی اهداف عملیاتی در قالب مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن. 105

4-6. توصیف داده ها 106

4-6-1. توصیف متغیرهای مربوط به مدیران، معاونین، رؤسای ادارات، امور و گروه 107

4-6-1-1. توصیف متغیرهای جمعیت شناختی مدیران، معاونین، رؤسای ادارات، امور و گروه 107

4-6-1-2. توصیف متغیرهایجنسیت مدیران، معاونین، رؤسای ادارات، امور و گروه 108

4-6-1-3. توصیف متغیرهای تحصیلات مدیران، معاونین، رؤسای ادارات، امور و گروه 109

4-6-2. توصیف متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان. 110

4-7. تحلیل داده ها در این قسمت با استفاده از آزمون t تک نمونه ای پرسشنامه های پژوهش مورد آزمون قرار گرفته اند. 114

4-7-1. آزمونt پرسشنامه مدیران. 114

4-7-2. آزمونt پرسشنامه کارکنان. 115

4-7-3. آزمون t پرسشنامه مؤدیان مالیاتی.. 115

4-8. تشکیل کارت امتیازی متوازن امور مالیاتی استان آذربایجان غربی.. 116

4-9. تحلیل نتایج حاصل از تشکیل کارت امتیازی متوازن. 118

4-10. تحلیل سؤالات تحقیق. 119

4-11. نتیجه گیری.. 119

فصل پنجم

5-1. مقدمه. 121

5-2. استخراج بیانیه مأموریت امور مالیاتی استان آذربایجان غربی در سال 1389. 121

5-3. استخراج بیانیه چشم انداز امور مالیاتی استان آذربایجان غربی در سال 1389. 121

5-4. نتیجه گیری سؤالات تحقیق. 122

5-4-1 نتیجه گیری سؤال اصلی.. 122

5-4-2. نتیجه گیری سؤالات فرعی.. 123

5-4-2-1. نتیجه گیری سؤال اول فرعی.. 123

5-4-2-2. نتیجه گیری سؤال دوم فرعی.. 124

5-4-2-3. نتیجه گیری سؤال سوم فرعی.. 125

5-4-2-4. نتیجه گیری سؤال چهارم فرعی.. 127

5-5. نتیجه گیری.. 129

5-6. پیشنهادات پژوهش… 130

5-6-1. پیشنهادهای کاربردی.. 130

. 5-6-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 130

5-7. محدودیت های پژوهش… 131

فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………. 132

فهرست منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………135

2-1 روند تغییرات در اندازه گیری عملکرد……………………………………………………………………………………16

2-2 چارچوب های ارزیابی عملکرد……………………………………………………………………… 19

2-3 خلاصه مطالعات انجام شده در ایران و جهان……………………………………………………….. 87

3-1 جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………….. 95

3-2 ضرایب آلفای کرونباخ……………………………………………………………………………… 98

4-1 هدف گذاری شاخص های مرتبط با هریک از اهداف عملیاتی در سال 1389…………………………….. 104

4-2 دسته بندی اهداف عملیاتی در قالب مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن……………………….. 106

4-3 توصیف متغیرهای جمعیت شناختی مدیران………………………………………………………. 107

4-4 توصیف متغیرهای جنسیت مدیران……………………………………………………………….. 108

4-5 توصیف متغیرهای تحصیلات مدیران…………………………………………………………….. 109

4-6 جدول فراوانی برای سابقه کارکنان……………………………………………………………….. 110

4-7 جدول فراوانی برای متغییر جنسیت در کارکنان………………………………………………….. 111

4-8 جدول فراوانی برای متغیرتحصیلات کارکنان……………………………………………………. 112

4-9 فراوانی برای وضعیت تاهل کارکنان………………………………………………………………. 113

4-11 آزمون t نظر مدیران در ارتباط با عملکرد………………………………………………………… 114

4-12 آمار توصیفی متغیر مربوط به رضایت کارکنان…………………………………………………… 115

4-13 آزمونt پرسشنامه کارکنان………………………………………………………………………. 115

4-14 آمار توصیفی متغیر مربوط به رضایت مؤدیان……………………………………………………. 115

4-15 آزمون t پرسشنامه مؤدیان مالیاتی………………………………………………………………… 116

4-16کارت امتیازی متوازن امور مالیاتی آذربایجان غربی……………………………………………….. 116

4-18 نتایج سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………… 119

2-1 موانع اساسی درسرراه پیاده سازی استراتژی……………. ……. ………………………………….. 40

2-2 همسو کردن و تمرکز کردن در جهت استراتژی…………………………………………………….. 44

2-3 اصول سازمان استراتژی محور……………………………………………………………………… 45

2-4 چارچوب كارت امتیازی متوازن…………………………………………………………………….. 50

2-5 روابط علت و معلولی در چهار منظر ارزیابی متوازن………………………………………………… 52

1- 1نمودار مراحل انجام تحقیق……………………………………………………………………………. 11

2-1 عناصر سیستم سنجش عملکرد ……………………………………………………………………………………………..27

2-2 ساختار سازمان امور مالیاتی کشور………………………………………………………………………………………….72

4-1 فراوانی سنی مدیران……………………………………………………………………………….. 107

4-2 فراوانی جنسیت مدیران……………………………………………………………………………. 108

4-3 میزان تحصیلات مدیران……………………………………………………………………………… 109

4-4 میزان سابقه خدمت کارکنان……………………………………………………………………….. 110

4-5 فراوانی جنسیت کارکنان…………………………………………………………………………… 111

4-6 فراوانی تحصیلات کارکنان………………………………………………………………………… 112

4-7 وضعیت تأهل کارکنان……………………………………………………………………………… 113

 

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1 مقدمه

با افزایش رقابت در عرصه تولید و خدمات، سازمانها به شاخص ها و الگوهایی برای بررسی عملكرد خود نیاز پیداكردند. ضعف معیارهای اندازه گیری سنتی و تغییر محیط رقابتی، نیاز به طراحی مجدد سیستمها ی انداز ه گیری عملكرد را در سازمان ها مطرح كرده است. یكی از ابزارهای موفق در زمینه ی پیاده سازی برنامه های استراتژیك سازمان به منظور دستیابی به یك سیستم اندازه گیری عملكردجدید، سیستم كارت امتیازی متوازن است. در گذشته برای ارزیابی عملكرد سازمان فقط شاخصهای مالی در نظر گرفته می شد؛ ولی شاخص های مالی دارای محدودیت هایی هستند، با اینكه آنها یك بازنگری عالی از آنچه كه در گذشته رخ داده است فراهم می آورند؛ ولی در نشان دادن سازوكارهای واقعی ارزش آفرینی در سازمان های امروزی یعنی داراییهای نامشهودی نظیر دانش فنی و شبكه ارتباطات ناكافی هستند. لذا آگاهی از عملكرد تمامی جنبه های یك سازمان برای تصمیم گیری مدیران حیاتی می باشد. برای دستیابی به این آگاهی باید عملكردها بدرستی اندازه گیری شده و به صورت قابل دركی بیان شوند. این اندازه ها علاوه بر این كه بایستی در راستای مأموریت و چشم انداز سازمان باشند، بایستی تمام جنبه های عملكرد یك سازمان را نیز پوشش دهند و تنها بر روی جنبه های مالی و اهداف كوتاه مدت تمركز ننمایند. روش كارت امتیازی متوازن برای به وجود آوردن این اندازه ها و استفاده از نشانگرهایی برای اندازه گیری عملكرد و سلامت سازمان با در نظر گرفتن نكات عنوان شده توسعه یافته است. برای این منظور نیاز به یك سیستم اندازه گیری عملكرد می باشد كه بر مبنای استراتژی، عملكرد كلیه اجزاء سازمان را به طور پیوسته تحت كنترل و نظارت در آورده و آن را با برنامه ها و اهداف سازمان مقایسه كند تا بتواند امور را، بهتر واثربخش تر مدیریت كرده، میزان موفقیت، خروجی كار و پیشرفت در دستیابی به اهداف راهبردی را بسنجد. سنجش عملكرد سازمان، باعث افزایش آگاهی از میزان پیشرفت، در بهبود عملكرد سازمان میگردد، و در نتیجه انگیزه و فرصت لازم را برای ارتقاء عملكرد سازمان فراهم می نماید.

تكنیك كارت امتیازی متوازن در نتیجه یك مطالعه تحقیقی كه در سال 1990 انجام شد، متولد و از آن زمان تاكنون یكی از مهمترین ابزارهای كسب وكار برای سازمان ها در سراسر جهان بوده است. در واقع تخمینی كه اخیراً زده شده است نشان می دهد كه بیش از 50 درصد شركت هایی که مجله ی فورچون 1000 آنها را فهرست کرده، روش ارزیابی متوازن را به عنوان روش مدیریت عملكرد خود برگزیده اند (پل آر، 1368، ص67).

كاپلان و نورتون منطق ارزیابی متوازن را چنین بیان می دارند: معیارهای مالی كه حكایت از رویدادهای گذشته دارد، برای ارزیابی عملكرد شركت های عصر صنعتی، كه درآن ایجاد قابلیت های بلندمدت و روابط با مشتریانعوامل حیاتیدركسب موفقیت به شمار نمی آمد، كافی بود. اما این معیارها برای هدایت و ارزیابی عملكرد شركت ها درعصر كنونی كه در آن ایجاد ارزش و تولید ثروت از طریق سرمایه گذاری در مشتریان، تامین كنندگان مواد وكالا، كاركنان، فرایندها، تكنولوژی و نوآوری امكان پذیراست، كافی نیست. ارزیابی متوازن ضمن لحاظ كردن معیارهای مالی، معیارهای جدیدی برای تطبیق روش های ارزیابی با شرایط عصر حاضر فراهم می آورد.

روش ارزیابی متوازن شركت ها را از چهار منظر مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد: منظر مالی، منظر مشتری، منظر فرایندهای داخلی و منظر رشد و یادگیری كاركنان (كاپلان، نورتون، 1992، ص19-23).

1-2- عنوان تحقیق :

عنوان این پژوهش ارزیابی عملکرد امور مالیاتی استان آذربایجان غربی براساس کارت امتیازی متوازن در سال 1389می باشد.

1-3 بیان مسأله

چرا سازمانها در پیاده سازی استراتژیهای خوب فرموله شده ی خود با مشکل مواجه اند؟ یکی از مشکلات این است که استراتژیهای پایدار و منحصربفردی که سازمانها بوسیله ی آنها ارزش آفرینی می کنند در حال تغییرند ولی ابزارهای سنجش استراتژیها پا به پای آنها تغییر نکرده اند. در دوران اقتصاد صنعتی، شرکت ها با دارایی های مشهود، خود از طریق تبدیل مواد اولیه به محصولات ارزش آفریدند. مطالعه ی انجام شده توسط مؤسسه ی بروکینگ[1] در سال 1982 نشان داد که ارزش دفتری دارایی های مشهود سازمانهای صنعتی معادل 62درصدارزش بازاراین سازمانهاست. ده سال بعد این نسبت به 38 درصد تقلیل یافت و مطالعات اخیر نشان می دهد ارزش دفتری دارایی های مشهود شرکتها معادل 10 تا 15 درصد ارزش بازار شرکتهاست. به روشنی فرصت های ارزش آفرینی در حال جابجایی از مدیریت دارایی های مشهود به مدیریت استراتژیهای دانش پایه ای است که هدف آنها بکارگیری دارایی های نامشهود یک سازمان است؛ دارایی هایی نظیر روابط با مشتریان، خدمات و محصولات جدید و با کیفیت بالا، فرایندهای عملیاتی پاسخگو، فناوری اطلاعات، بانک های اطلاعاتی، توانمندی، مهارت و انگیزه کارکنان.

در سال های پایانی دهه ی 1980 بسیاری از سازمان ها و شرکت ها از پیاده سازی استراتژی های خود ناامید شده بودند. در تحقیقی که در سال 1982 انجام شد و نتایج آن در مجله ی فورچون منتشر گردیده بود، مشخص شده بود که فقط 10 درصد استراتژی هایی که به خوبی فرموله شده اند، در عمل با موفقیت پیاده می شوند. در چنین شرایطی مدیران به دنبال ابزاری بودند که آن ها را در تحقق استراتژی هایشان یاری دهد. (دیوید[2]،1982). بر اساس تحقیقاتی که توسط کاپلان و نورتون در بیش از 500 واحد صنعتی صورت گرفت، بسیاری از مدیران ارشد واحد های صنعتی از اجرای استراتژی درسازمانها رضایت نداشته که عمده ترین دلیل آن تدوین استراتژی در سطوح بالای سازمان و عدم مشارکت اعضاء در فرایند برنامه ریزی استراتژیکذکرگردیده است. در تحقیقات کاپلان و نورتون دلایل عدم اجرای اثربخش استراتژی های تدوین شده به این شرح بیان شده است:1- عدم مشارکت کارکنان در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک شرکت، 2- موانع مدیریتی، 3- موانع عملیاتی و 4- موانع کارکنان (ونگرسامی[3] ،2003، ص43). کاپلان و نورتون برای رفع این موانع روش ارزیابی متوازن را به عنوان ابزار نیرومند در تحقق استراتژی های سازمانها و شركت ها به مدیران عرضه كردند. این مدل توسط شركت های معتبر جهان از قبیل ای ام دی[4]، شل[5]، اچ پی[6] و موبیل[7] پیاده سازی و از دستاوردهای آن استفاده شده است (ابن رسول وهمکاران، 2003). دراین مدل چهارگروه از شاخص ها ارائه گردیده که شامل شاخص های عملكرد مالی، شاخص های ارتباط با مشتری، شاخص های فرآیند كسب و كار داخلی، و شاخص های مربوط به رشد و بالندگی و یادگیری که علت و معلول همدیگر می باشند. (كاپلان ونورتون[8]، 1976، ص15) این تحقیق ازطریق کارت امتیازی متوازن سعی برآن دارد برمبنای استراتژی، عملکرد کلیه اجزا سازمان را لحظه به لحظه تحت کنترل ونظارت درآورده وآنرا با برنامه ها و اهداف سازمان مقایسه، ومیزان موفقیت، خروجی کار و پیشرفت در دستیابی به اهداف استراتژیک را اندازه گیری وارزیابی نماید. بنابراین با وجود تحول مطرح شده هنوز در سازمانهای كشورمان از روش ارزیابی مذكور كمتر بهره گیری شده است. با توجه به اینکه این تکنیک می تواند کمک های زیادی را برای یک سازمان مانند موارد زیر بنماید:

1-نظارت وکنترل برعملکرد سازمانی درسطح خرد تا کلان

2-ایجاد مبنای مناسب برای تصمیم گیری واقعی مدیریت

3-ایجاد امکان تشخیص ورفع عارضه های سازمانی

4-کنترل شاخصهای کارایی، اثربخشی، بهره وری و سودآوری

5-ایجاد مبنایی جهت تشویق وتنبیه مناسب وکارآمد

6-ایجاد امکان مناسب برای تحقق اهداف استراتژیک سازمانی

7-ایجاد فضای مناسب برای بهبود عملکرد در کلیه سطوح سازمان

8-ایجاد ساختارهای مناسب برای مدیریت برعملکرد سازمان

چون سنجش های مالی نمی توانند فعالیتهای مربوط به دارائیهای نامشهود یک سازمان نظیر مهارتها، قابلیتها و انگیزه های کارکنان، پایگاه های فناوری اطلاعات، فرآیندهای کارا و پاسخگو، نوآوری در محصولات وخدمات، وفاداری و روابط مشتری، مقبولیت قانونی، سیاسی واجتماعی را پوشش دهند، روش ارزیابی متوازن به عنوان راه حلی بر این مسأله و سنجش عملکرد سازمانها توصیه شده است. تا امور مالیاتی استان آذربایجان غربی به پایش استراتژی ها و عملکرد فعلی خود بپردازد و با بروزآوری آنها عملکرد خود را در تمام زوایا بهبود بخشد. طرح حاضربا استناد به این خلاء پژوهشی، در جهت ارزیابی عملكرد امور مالیاتی استان آذربایجان غربی، برای آگاهی ازنقاط قوت و ضعف سازمان و بهبود مستمر بهره وری برای اولین بار ارایه گردیده است.

1-4 بیان ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق

هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و كیفیت فعالیت های خود بالأخص در محیط های پیچیده ی پویا، نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. از سوی دیگر فقدان وجود نظام ارزیابی و كنترل در یك سیستم به معنای عدم برقراری ارتباط با محیط درون و برون سازمانی تلقی می گردد كه پیامد آن كهولت و در نهایت مرگ سازمان است.

نقش رهبر درواقعیت درمانی گروهی 38

راهبرهای درمانی نظریه انتخاب 38

فرآیند درمان 39

2-1-2- در حوزه تمایز یافتگی 41

تاریخچه خانواده درمانی 41

خانواده درمانی سیستمی 43

نظریه و روال کار در رویکرد بوئن 47

نظریه نظام های خانواده 50

هشت مفهوم نظری بوئن 51

اهداف درمان 60

فنون درمانی 61

درمان بوئنی با زوج ها 61

ارزشیابی درمان، نظریه ونتایج 64

2-1-3- در حوزه صمیمیت 65

تعریف صمیمیت 65

صمیمیت چیست 67

ابعادصمیمیت 67

مواضع نظریه پردازان در رابطه با صمیمیت 75

صمیمیت از دیدگاه استرنبرگ 75

صمیمیت ازدیدگاه باگاروزی(مدل تعاملی وترکیبی)78

صمیمیت از دیدگاه وارنینگ(مدل ترکیبی) 78

صمیمیت از دیدگاه آدلرین ها(رویکرد سیستماتیک)81

صمیمیت از دیدگاه یانگ ویانگ واستهمان 82

صمیمیت ازدیدگاه اسپنسر 82

صمیمیت ازدیدگاه بیورکوویش و کاردون 84

صمیمیت ازدیدگاه فارمن (مدل رشدی) 84

صمیمیت از دیدگاه نظریه انتخاب 86

صمیمیت از دیدگاه بالبی(سبک دلبستگیفرد وارتباط آن با روابط صمیمانه) 87

بررسی پیشینه مطالعاتی 92

پژوهش ها ی انجام شده در داخل کشور 92

پژوهش های انجام شده درخارج کشور 96

فصل سوم:روش شناسی پژوهش

مقدمه 105

جامعه آماری 105

حجم نمونه 105

شیوه ی نمونه گیری 106

ابزار اندازه گیری 106

محاسبه پایایی 108

تعیین روایی محتوایی 109

طرح پژوهش 110

برنامه آموزش 110

شیوه تجزیه و تحلیل داده ها 112

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها

مقدمه 113

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 113

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 123

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

مقدمه 130

بحث پیرامون فرضیه های پژوهش 130

بررسی فرضیه اول پژوهش 133

بررسی فرضیه دوم پژوهش 134

نتایج کلی پژوهش 134

محدودیت 136

پیشنهادها 136

پیشنهادهای کاربردی 136

پیشنهادهای پژوهشی 136

منابع و مآخذ

منابع فارسی

منابع لاتین

پیوستها

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول(3-1)پرسشنامه خود متمایز سازی بر حسب مولفه 107

جدول(3-2)پرسشنامه صمیمیت زناشویی بر حسب مولفه 108

جدول(3-3):محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه گیری 109

جدول(3-4)دیاگرام طرح پژوهش 111

جدول(4-1) توزیع نمونه ها از نظر جنسیت 113

جدول(4-2) توزیع نمونه ها از نظر میزان تحصیلات 115

جدول(4-3) توزیع نمونه ها از نظر شغل 117

جدول(4-4) توزیع نمونه ها از نظر میزان تحصیلات همسر 118

جدول( 4- 5) خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب های نمره های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح عامل(گروه آزمایش و گواه) 119

جدول (4- 6)خلاصه نتایج تحلیل واریانس و كوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون 121

جدول( 4- 7) خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب های نمره های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح عامل(گروه آزمایش و گواه) 122

جدول(4- 8)خلاصه نتایج تحلیل واریانس و كوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون124

جدول(4-9)خلاصه نتایج تحلیل واریانس وکواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون 124

جدول (4-10)خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب های نمره های پیش آزمون و پس آزموندر سطوح عامل (گروه آزمایش وگواه) 125

جدول(4-11)خلاصه نتایج تحلیل واریانس وکواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون 126

جدول(4-12) نتیجه حاصل از اجرای آزمون رتبه ای فریدمن به تفکیک خرده مقیاس های خود متمایز سازی 127

جدول(4-13) نتیجه حاصل از اجرای آزمون رتبه ای فریدمن به تفکیک خرده مقیاس های خود متمایز سازی 128 128

 

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار(4-1)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای تمایزیافتگی قبل از آموزش نظریه انتخاب 116

نمودار(4-2) مقایسه میانگین خرده مقیاسهای تمایزیافتگی بعد از آموزش نظریه انتخاب 117

نمودار(4-3) مقایسه نمره کلی خرده مقیاسهای تمایزیافتگی قبل و بعد ازآموزش نظریه انتخاب 118

نمودار(4-4)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای صمیمیت قبل از آموزش نظریه انتخاب 120

نمودار (4-5)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای صمیمیت در ازدواج بعد از آموزش نظریه انتخاب 121

نمودار (4-6)مقایسه میانگین نمره کلی صمیمیت قبل و بعد از آموزش نظریه انتخاب 123

چکیده:

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی نظریه انتخاب به شیوه گروهی بر افزایش تمایزیافتگیو صمیمیت دانشجویان متاهل است.جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان متاهل دانشگاه غیر انتفاعی شاهرود در سال 1389 می باشد.حجم نمونه طبق اصول علمی60نفر و با استفاده از روش نموه گیری ساده انتخاب شد.جهت جمع آوری داده ها از دو ابزار عمده الف)پرسشنامه خود متمایز سازی ب)پرسشنامه صمیمیت زناشویی استفاده شد. این پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است.جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس،فریدمن استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان داد:

1-میزان تمایزیافتگی دانشجویان که به نظریه انتخاب شیوه گروهی را دریافت کرده اندبه طور معنی داربالاتر ازمیزان صمیمیت کسانی است که آموزش رادریافت نکرده اند.

-میزان صمیمیت زناشویی دانشجویان که به نظریه انتخاب شیوه گروهی را دریافت کرده اندبه طور معنی داربالاتر از میزان صمیمیت کسانی است که آموزش را دریافت نکرده اند.

کلید واژه:نظریه انتخاب،تمایزیافتگی،صمیمیت

فصل اول: کلیات

پژوهش

1-1– مقدمه

ازدواج یکی از مهمترین رویدادهای زندگی انسان محسوب می شود که نه تنها در سلامت جسمی و روانی فرد موثر است بلکه نقش مهمی را در ورود انسان به دوره ی بزرگسالی بر عهده دارد(موسوی،1386).

با ازدواج،خانواده تشکیل می شود و نظام خویشاوندی شکل می گیرد و نسل بقا می یابد ازدواج موفق پایه و بنیان عالی برای ایجاد خانواده شاد و مستحکم است( زابو[1]،ترجمه میر محمد صادقی1384).

ازدواج سنگ بنای خانواده و پاسخی جامعه پسندانه به یکی از نیازهای اساسی انسان ها برای تداوم نسل بشریت است.لزوم پایداری و تداوم محبت و تعلق انسان ها به یکدیگر از یک سو و حفظ اخلاق و روابط صحیح انسانها با یکدیگر و پرورش در محیط عاطفی سالم خانواده از سوی دیگر ضرورت ازدواج را بیش از پیش آشکار می سازد. و البته آسیب به خانواده به عنوان یکی از مهمترین نهادهای اجتماع موجب پیامدهای وخیمی در کل ساختار و نظام ارزشی فرهنگی یک جامعه خواهد شد(ثنایی،1375).

به طور سنتی و معمول اساس تشکیل خانواده با ازدواج گذاشته می شود.همسر گزینی و پیمان زناشویی هر دو نشانه بالندگی و پیشرفت شخصی اند.گزینش همسر بی گمان یکی از مهمترین تصمیماتی است که در زندگی می گیریم(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی 1380).

ازدواج بیش از هر ارتباط دیگری طرفین را مقید می سازد.همچنین زوجین از حق اشتباه کمتری برخوردارند آنچه دو نفرباید پیش از ازدواج بدانند این است که ازدواج مسأله ای نیست که همه بر آن اشراف داشته باشند.ازدواج قدم گذاشتن در یک شراکت کاری است که معمولا جزئیات نحوه برخورد با مشکلات احتمالی به صورت کتبی ذکر می شود(گلاسر وگلاسر،ترجمه نیکو و برازنده ،1383).

اما واقعیت ها بسیار تکان دهنده اند.مهم نیست هر سال چند زوج بر سر سفره عقد می نشینند آمار طلاق به صورت روز افزونی رو به افزایش است.راز داشتن یک ازدواج موفق چیست؟و حتی مهمتر از آن چگونه می توان صمیمانه در کنار یکدیگر ماند؟

برای اکثر افراد علت کاهش دلبستگی شان پس از ازدواج به مثابه یک راز ناگشوده است زوج هایی که زندگی مشترکشان را با عشق شروع می کنند وزوج هایی که نمی توانند از ابتدا به شناخت درستی از یکدیگر دست یابند،مشاهده می کنند که صمیمیت اولیه کم کم رنگ می بازد و هیچ کدام نمی دانند اشکال کار در کجاست؟ آن احساسات آتشین ممکن است در مقاطعی کوتاه از زندگی به صورت چسبنده جلوه گر شود و بزودی محو شود و ارتباط شخصی شان با یکدیگر سیر نزولی به خود می گیرد یا در سطحی پایین تر از سطح انتظارتشان راکد می ماند.با گدشت زمان،زندگی بعضی از زوج ها به جدایی کشیده می شود اما اکثریت به زندگی مشترکشان با آهنگی یکنواخت و ملال آور ادامه می دهند و برای تحمل این زندگی به مشروبات الکلی ,پرخوری،مواد مخدر،روابط نامشروع روی می آورند و البته در این روابط نامشروع به دنبال آن صمیمیت گمشده زندگی زناشویی می گردند(گلاسر وگلاسر،ترجمه نیکو و برازنده،1383 ).

میانگین 6 ساله نسبت طلاق به ازدواج طی سالهای 86-81 برابر 0/11 درصد بوده است یعنی حدودا از هر 9 ازدواج 1 مورد آن به طلاق منجر شده است که آمار خوبی برای کشور ما به نظر نمی رسد(جعفری هرندی،1388).

افزایش روز افزون مشکلات و تعارضات زناشویی و کاهش صمیمیت در دنیای معاصر و خطر بروز جدایی و اثر منفی آن بر زوجین،فرزندان و کل ساختار جامعه موجب آن شده است تا مشاوران خانواده با استفاده از طرح ها و نظریه به کمک زوجین بپردازند.

1-2 بیان مسأله

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی وکوچکترین هسته ی جامعه است که از یک زن و مرد و فرزندان تشکیل می شود،اساس و رکن اصلی خانواده به عنوان زیر بنای جامعه ،ازدواج است.بدون تردید ازدواج بزرگ ترین و مهم ترین حادثه زندگی هر انسان است،به طوری که موفقیت یا شکست هر یک از زوجین می تواند سرنوشت ساز باشد(احمدی،1374).

ازدواج عامل پیدایی خانواده است و خانواده برآیند یا انعکاسی از کل جامعه است(جعفری هرندی،1388).

همچنین ازدواج رابطه ای انسانی ،پیچیده،ظریف و پویاست و از ویژگی های خاصی برخوردار است و به عنوان مهمترین و عالی ترین رسم اجتماعی برای دستیابی به نیازهای عاطفی و امنیتی همواره مورد تائید همگان بوده است(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی ،1380).

روابط زناشویی به جهت اهمیت و ویژگی های خاص اش می تواند قابل توجه ترین شکل رابطه انسانی باشد که به تعبیر گلاسر ماهیتا سرچشمه عمده ناخشنودی است.حفظ یک رابطه زناشویی موفق ،سخت ترین نوع رابطه است.تقریبا بیش از نیمی از افرادی که ازدواج می کنند قادرند زندگی مشترک خود را برای یک عمر حفظ نمایند و از میان کسانی که موفق به حفظ آن می شوند افراد بسیار کمی یافت می شوند که دفتر زندگی مشترکشان را به خوبی و خوشی می بندند.در بین تمام روابط ما زندگی مشترک طولانی و خوشایند کمیاب ترین نوع رابطه است که به آسانی به دست نمی آید(گلاسر و گلاسر ،ترجمه نیکو وبرازنده،1383).

از میان تمام موقعیت های پر تنشی که مردم در زندگی خود با آنها روبرو می شوند طلاق و مشکلات زناشویی به ترتیب رتبه دوم و سوم را دارا هستند(هولمز و راهه،1967،به نقل از دربای،1386).

و احتمالا تعداد زن و شوهرهایی که زندگی مشترک شادی ندارند ولی طلاق نمی گیرند بیش از گروه دیگر است(گلاسر و گلاسر،ترجمه نیکو و برازنده،1383).

امروزه زندگی انسان ها در تمامی ابعاد دستخوش تغییرات سریع و شگرفی شده است.زندگی زناشویی نیز از این قاعده مستثنی نیست.اهداف،نقش ها ،وظایف و نحوه شکل گیری ازدواج در طول زمان تغییر یافته است(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی،1380).

آنچه مسلم است روابط خوب به سادگی به دست نمی آید،بلکه به دست آوردن آن مستلزم تلاش مداوم و آگاهانه است. جرج لوینگر[2] می گوید :آنچه در ایجاد یک رابطه زناشویی خوب یا هر نوع رابطه ی رضایت بخش مهم است،میزان هماهنگی و تناسب شما با همدیگر نیست بلکه مهم آن است که چگونه با ناسازگاری ها مقابله می کنید(کلینکه،ترجمه محمد خانی،1380).

یکی از شاخص های مهم آشفتگی در روابط زناشویی ،کمبود صمیمیت است.صمیمیت به وقوع تعامل بین زوجین اشاره می کند.تعاملی که به احساس نزدیکی ،عشق و توجه در میان آنان می انجامد.صمیمیت مستلزم تبادل احساسات عمیق و افکار خصوصی شخص است(هندریکس و هانت،ترجمه ابراهیمی،1384).

در حالی که زوجین آشفته به طور روزمره خیلی کم به یکدیگر ابراز صمیمیت،نزدیکی و محبت می کنند(هالفورد،ترجمه تبریزی و همکاران،1384).

وتوانایی ابراز صمیمیت زمانی به وجود می آید که فرد به یک استقلال عاطفی و پختگی روانی در خود رسیده باشد تا بتواند آن را به روابط خود انتقال دهد(سلطانی،1387).

می توان گفت یکی از مهمترین دلایلی که باعث می شود همسران احساس کنند که انطباق با ازدواج سخت و مشکل است این است که آنها مشخصا خیلی ایده آل گرا هستند.ارتباط پیش از ازدواج برای آنها پر از افسانه و خیال پردازی است(میرمحمدصادقی،1383).

خواست واراده برای تفکر؛شناسایی حقیقت و واقعیت،پذیرفتن مسئولیت ،تشخیص راست یا دروغ و درست از غلط،شکل اساسی خود بیان گری انسان و پذیرفتن مسئولیت استقلال عقلانی و تعهد به سودمندی ذهن خویش است(براندن[3] ،ترجمه هاشمی،1371).

و پذیرش مسئولیت و استقلال در انتخاب همسر و از آن مهمتر پذیرش اداره خانواده و توافق بر سر آن می تواند به عنوان یکی از عوامل مهم در یک ازدواج موفق به حساب آید. نظریه انتخاب مبتنی بر واقعیت درمانی که یکی از جدیدترین رویکردهای مشاوره و روان درمانی محسوب می شود،در آن بر قبول انتخاب،مسئولیت،واقعیت و شناخت درست و نادرست تاکید می شود و ارتباط آنها با زندگی روزمره فرد در نظر گرفته می شود(شارف،ترجمه فیروزبخت،1387).

مفهوم خود کارآمدی برای نخستین بار توسط باندورا روانشناس آمریکایی (Albert andura) تحت عنوان تئوری شناختی – اجتماعی در سال 1397مطرح شده است. براساس نظریه بندورا خودکارآمدی، اعتماد و اطمینان فرد به توانائی اش در انجام عملی خاص می باشد و پیش نیازمهم تغییر رفتار است. خودکارآمدی در پیش بینی حوادث و خلق ابزار مناسب جهت کنترل آنها نقش اساسی ایفا می کند. به عبارتی دیگر، خودکارآمدی عامل پیش بینی کننده مهم در انجام رفتارهای بهداشتی می باشد. خود کارآمدی به معنای توانایی فرد برای ایجاد یک اثر یا نتیجه مطلوب بوده و به صورت درک یا قضاوت فرد در مورد توانایی انجام یک عمل خاص به طور موفقیت آمیز با کنترل عوامل پیرامون خود تعریف می شود و توانمندسازی، راهکار عملی جهت ایجاد این توانایی در افراد محسوب می شود.افراد دارای سطح بالای خود کار آمدی معمولاً وطایف سخت را به چالش هایی برای تسلط یافتن بر شرایط پیش آمده می شناسند و از آن اجتناب می کنند. عزت نفس به عنوان تجربه یک فرد از صلاحیت سازگار شدن با درگیری های زندگی و شایستگی دریافت شادی است. در بررسی رفتارهای نادرست دخیل در وضعیت سلامتی افراد به ویژه افراد وابسته به مواد اعلب با یک تاریخچه کاهش عزت نفس و خودکارامدی روبرو می شویم که می تواند عامل مهم و تاثیر گذار در گرایش انها به مصرف مواد مخدر باشد. اغلب این احساس در این افراد وجود داشته است که آنها نمی توانند کنترلی ر زندگیشان داشته باشند و نتمی توانند مسایل و مشکلات را مدیریت نمایند و بدین ترتیب گامی عملی مبتنی بر باور در ترک اعتیادشان ندارند. خود کار آمدی و عزت نفس به عنوان واسطه بین دانش و عمل به ان هستند و مهم ترین مولفه های توانمند سازی محسوب می شوند. این دو عنصر می توانند در صورت ارتقا در افراد وابسته به مواد منجر به افزایش انگیزه ترک مواد در آنها گردد. یکی از روش هایی که می تواند منجر به افزایش خود کار آمدی و عزت نفس در افراد وابسته به مواد شود درمان های مبتنی بر پذیرش و تعهد می باشد.

درمان مبتنی بر پذیرش نوعی از تحلیل رفتار بالینی است که در روان درمانی به کار می رود. این روش یک مداخله روان شناختی مبتنی بر شواهد است که راهبردهای پذیرش و توجه آگاهی [3] را به شیوه های مختلفی با راهبرد های تعهد و تغییر رفتار در می آمیزد. این امر با هدف افزایش انعطاف پذیری روان شناختی انجام می شود. این رویکرد در آغاز فاصله گیری فراگیر نامیده می شد و در اواخر دهه 80 میلادی به وسیله استیون سی. هِیز، کلی جی. ویلسون و کرک استروساهل تدوین شد.

مبانی فلسفی آن ریشه در فلسفه­ای پراگماتیک دارد که بافتارگرایی کارکردی نامیده می شود. این رویکرد بر اساس نظریه چهارچوب رابطه ای بنیاد نهاده شده است که نظریه­ای جامع در باب زبان و شناخت و البته شاخه ای از تحلیل رفتاری است. ACT که مخفف رتار درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد است با رفتاردرمانی شناختی سنتی تفاوت هایی چند دارد، از جمله اینکه هدف رفتاردرمانی شناختی آن است که به افراد آموزش داده شود روی افکار، احساسات، حس های بدنی، خاطرات و دیگر وقایع درونی کنترل بهتری داشته باشند. اما در ACT هدف این است که افراد بیاموزند وقایع درونی شان ، مخصوصاً آن هایی را که ناخواسته اند، قضاوت نکنند و بپذیرند. ACT فرد را یاری می کند تا با حسی متعالی از خود که “خود -به عنوان- بافتار” شناخته می شود کسب کند. معنی چنین حسی آن است که فرد همیشه مشاهده گر، تجربه کننده افکار، احساسات، حس های بدنی و خاطرات خود و درعین حال از آن ها متمایز است. هدف کاربرد ACT آن است که به مراجع کمک کند تا ارزش های زندگی­اش را مشخص کند و بر اساس آن ها اقدام به عمل کند. هدف ACT آن است که در این فرآیند شادابی و معنای بیشتری به زندگی مراجع افزوده شده و انعطاف پذیری {روان شناختی} او افزایش بیابد. این گروه از درمان ها بیشتر معطوف بر افزایش خود کار آمدی و عزت نفس خواهند بود

4-1 اهداف تحقیق :

هدف کلی:

هدف تحقیق بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش خود کارمدی و عزت نفس افراد مبتلا به اعتیاد شیشه است تا به این نحو بتوانند با توانمند سازی آنها در جهت ترک این ماده اقدام نمود.

 

5-1 اهداف جزیی

بررسی ارتباط درمان مبتنی بر پذیرش بر خودکارآمدی افراد وابسته به مواد مخدر(شیشه)

بررسی ارتباط درمان مبتنی بر پذیرش بر عزت نفس افراد وابسته به مواد مخدر(شیشه)

6-1 فرضیات پژوهش

بین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدیافراد وابسته به مواد مخدر(شیشه) رابطه وجود دارد

بین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهدر بر عزت نفسافراد وابسته به مواد مخدر(شیشه) رابطه وجود دارد

7-1 تعریف عملیاتی پژوهش

الف)تعاریف نظری:

پذیرش وتعهد :رویکرد درمانی است که از فرایندهای پذیرش ،تمرکز ذهنی /تعهد و فرایندهای تغییر رفتار به منظور ایجاد انعطاف پذیری استفاده می کند (هایس و همکاران ، 2006 ).

مدل پذیرش و تعهد درمانی بر پذیرش هر چه بیشتر ،آگاهی متمرکز بر لحظه حال و درگیری و مشارکت در فعالیت های که در راستایارزش های شخصیاست تاکید دارد . که پذیرش فرآیند کلیدی درگیر در دستاوردهای درمانی کاهش اثر تجربیات دردناک بر کارکردهای هیجانی ،همچنین پیش بین کارکردهای فرد در آینده می باشد (دال وهمکاران،2004 ).

خودکارامدی:اعتقاد یک نفر به قابلیت های خود در سازماندهی و انجام یک رشته فعالیت های مورد نیاز برای مـدیریـت شـرایط و وضــعیت هــای مخـتلف. به عبارت دیگر، خودکارآمدی، اعتقاد یک فرد به توانایی خود جهت موفق شدن در یک وضعیت خاص است. ( بندورا، 1977)

عزت نفس :ارزشیابی که شخصی نسبت به ارزشمندی خویش دارد در واقع عزت نفس قضاوت شخص به ارزشمندی وجود می باشد این خاصیت عمومی است و در همه انسان ها وجود دارد و نه یک حالت محدود گذرا بلکه ثابت و دائمی است( شاملو 1372).

ب)تعاریف عملیاتی:

خود کارآمدی:نمره بدست آمده در پرسشنامه خودکار آمدی عمومی شرر است. این مقیاس دارای ۱۷ سئوال است که هر سئوال بر اساس مقیاس لیکرت از دامنه کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم تنظیم می شود

1-15 – خلاصه فصل 18

فصل دوم

2-1 مقدمه 20

2-2مفهوم تبلیغات 21

2-3 توریسم چیست؟ 22

2-4 تعریف گردشگری 23

2-4-1 گردشگری طبق تعریف سازمان 24

2-5 سابقه ی تبلیغات تجاری در جهان 26

2-6 توسعه ی آژانس های تبلیغاتی 28

2-7 پیشینه گردشگری در جهان 29

2-8 تاریخچه ی تبلیغات در ایران 30

2-9پیشینه گردشگری در ایران 32

2-10 مدیریت در گردشگری 34

2-11 نقش تبلیغات در گردشگری 35

2-12 بازاریابی در گردشگری 36

2-13 اهمیت گردشگری 39

2-14 اهداف تبلیغات 40

2-15 فنون تبلیغات 42

2-16 الگوهای تبلیغ 44

2-17 انواع تبلیغات 45

2-18 انواع جاذبه های تبلیغ 48

2-19 اشکال عمده گردشگری 52

2-19- 1- گردشگری تفریحی 52

2-19-2- گردشگری درمانی 53

2-19-3 گردشگری فرهنگی و آموزشی 53

2-19- 4گردشگری اجتماعی 53

2-19-5 – گردشگری ورزشی 53

2-19-6گردشگری مذهبیو زیارتی 53

2-19-7 گردشگری بازرگانی و تجاری 53

2-19-8 گردشگری سیاسی 54

2-20- عناصر گردشگری شهری 54 54

2-20-1 عناصر اولیه گردشگری شهری 54

2-20-2 عناصر ثانویه گردشگری شهری 54

2-21- پیامدهای گردشگری شهری 54

2-22 اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری شهری 55

2-23 اثرات اقتصادی گردشگری شهری 55

2-24- اثرات مثبت گردشگری بر محیط زیست 55

2-25- اثرات منفی گردشگری بر محیط زیست 56

2-26 جایگاه ایران درصنعت گردشگری 57

2-27 خلاصه فصل 60

فصل سوم

3-1 مقدمه 62

3-2 موقعیت جغرافیایی کشور ایران 63

3-3 استان ها 63

3-4 جغرافیای اقتصادی ایران 64

3-5معادن 65

3-6 محصولات نباتات 65

3-7 صنایع 65

3-8 راهها 65

3-9 رودهای ایران 65

3-10 آبشارهای ایران 66

3-11 دریاچه های عمده ایران 67

3-12 زمین شناسی جغرافیای ایران 67

3-13 زلزله شناسی و گسل های فعال 69

3-14جنگل ها 69

3-15 کوهستان ها 70

3-16 مهم ترین قله ها 71

3-17موقعیت جغرافیایی 71

3-18 صنعت گردشگری در ایران 72

3-19 جاذبه های گردشگری ایران 72

3-19-1 جاذبه های طبیعی 72

3-19-2 جاذبه های فرهنگی و تاریخی 74

3-20 آمار و ارقام در رابطه با گردشگری در ایران 75

3-21 عملكرد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری 75

3-22عوامل مؤثر برروی اثربخشی تبلیغ 77

3-23 خلاصه و جمع بندی 79

فصل چهارم

4-1 مقدمه 81

4-2 ویژگی های فردی پاسخگویان 82

فصل پنجم

5-1 نتیجه گیری 114

5-2 پیشنهادات 118

5-3 پیشنهاداتی برای محققین بعدی 124

منابع 126

پیوستها 135

پرسشنامه 136

خروجی نرم افزار 140

 

فهرست جداول

جدول 4-1 : توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت 82

جدول شماره 2: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب سن 83

جدول شماره 4: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب سطح تحصیلات 84

جدول شماره 5:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب نوع شغل 85

جدول شماره 6:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب روش سفر به ایران 86

جدول شماره 7: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب انتخاب فصل مناسب سفر به ایران 86

جدول شماره 8 : توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب عوامل ترغیب کننده گردشگران در مسافرت به ایران 87

جدول شماره 9: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب هدف از سفر به ایران 88

جدول شماره 10: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب میزان مفید بودن اطلاعات سایت های توریستی برای پاسخگویی نیازهای گردشگران 89

جدول شماره 11: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب انتخاب تعطیلات مناسب برای سفر 90

جدول شماره 12: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب میزان آشنایی قبلی با جاذبه های توریستی ایران 91

جدول شماره 13: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب رسانه های ترغیب کننده سفر به ایران92

جدول شماره 14: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب میزان اهمیت اطلاعات تاریخی و فرهنگی ایران 93

جدول 15: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب بخش های به تصویر کشیده شده از ایران در رسانه های عراقی 94

جدول شماره 16:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب رسانه های تبلیغاتی مورد اعتماد در معرفی ایران 95

جدول شماره 17 :توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب میزان تاثیر محتوای تبلیغات ارائه شده در آشنایی گردشگران با آداب و رسوم مردم ایران 96

جدول شماره 18:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب میزان ترغیب به سفر به ایران به واسطه تبلیغات درباره ی بناها و آثار تاریخی 97

جدول شماره 19: توزیع فراوانی درصدی پاسخگویان برحسب میزان تاثیر محتوای تبلیغات در آشناکردن آن ها با وضعیت زنان ایران 98

جدول شماره 20: توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب میزان ارزیابی امنیت داخلی ایران پس از سفر به این کشور 99

جدول شماره 21:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به مانع بودن پوشش زنان در ایران برای گردشگری 100

جدول شماره 22:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب میزان جذابیت تبلیغات صنایع دستی ایران 101

جدول شماره 23:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی میزان واقعی بودن گزارش های منفی در مورد ایران پس از سفر 102

جدول شماره 24:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی وضعیت زنان در ایران 103

جدول شماره 25:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب میزان تاثیر تبلیغات آژانس های مسافرتی برای سفر به ایران 104

جدول شماره 26:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی میزان آگاهی بخشی محتوای تبلیغات درباره ی وضعیت غذا و بهداشت ایران 105

جدول شماره 27:توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب علاقه مندیبرای سفر مجدد به ایران106

فهرست نمودار ها

نمودار 4-1 : توزیع درصدی پاسخگویان برحسب جنسیت 82

نمودار شماره 2: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب سن 84

نمودار شماره 4: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب سطح تحصیلات 85

نمودار شماره 7: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب انتخاب فصل مناسب سفر به ایران 87

نمودار شماره 8 :توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب عوامل ترغیب کننده گردشگران در مسافرت به ایران 88

نمودار شماره 9: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب هدف از سفر به ایران 89

نمودار شماره 10: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب میزان مفید بودن اطلاعات سایت های توریستی برای پاسخگویی نیازهای گردشگران 90

نمودار شماره 11: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب انتخاب تعطیلات مناسب برای سفر 91

نمودار شماره 12: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب میزان آشنایی قبلی با جاذبه های توریستی ایران91

نمودار شماره 13: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب رسانه های ترغیب کننده سفر به ایران 93

نمودار شماره 14: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب میزان اهمیت اطلاعات تاریخی و فرهنگی ایران 94

نمودار شماره 15: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب بخش های به تصویر کشیده شده از ایران در رسانه های عراقی 95

نمودار شماره 16:نمودار درصدی پاسخگویان بر حسب رسانه های تبلیغاتی مورد اعتماد در معرفی ایران96

نمودار شماره 17:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان تاثیر محتوای تبلیغات ارائه شده در آشنایی گردشگران با آداب و رسوم مردم ایران 97

نمودار شماره 18 : توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان ترغیب به سفر به ایران به واسطه تبلیغات درباره بناها و آثار تاریخی 98

نمودار شماره 19: توزیع درصدی پاسخگویان برحسب میزان تاثیر محتوای تبلیغات در آشناکردن آن ها با وضعیت زنان ایران 98

نمودار شماره 20:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان ارزیابی امنیت داخلی ایران پس ازسفر به این کشور 99

نمودار شماره21:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب نگرش نسبت به مانع بودن پوشش زنان در ایران برای گردشگری 101

نمودار شماره 22: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان جذابیت تبلیغات صنایع دستی ایران 102

نمودار شماره23:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی واقعی بودن گزارشهای منفی در مورد ایران پس از سفر 103

نمودار شماره 24:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی وضعیت زنان در ایران 104

نمودار شماره 25:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان تاثیر تبلیغات آژانسهای مسافرتی برای سفر به ایران 105

نمودارشماره 26:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب ارزیابی میزان آگاهی بخشی محتوای تبلیغات درباره ی وضعیت غذا و بهداشت ایران 106

نمودار شماره 27:توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب علاقه مندی برای سفر مجدد به ایران 107

 

چکیده :

ضرورت وجود تبلیغات در گردشگری نیز همچون دیگر فعالیت های اقتصادی به خوبی احساس می شود. تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم به عنوان بخش عمده ای از فرایند ارتباطات جهانی نقش اساسی در ایجاد شناخت و گسترش جهانگردی در میان ملت ها ایفا خواهد كرد. هدف از نگارش پژوهش حاضر تاثیر تبلیغات در جذب گردشگران عراقی است به همین خاطر چهار فرضیه مطرح گردید که جهت سنجش فرضیه های مربوطه پرسشنامه ای طراحی و در اختیار گردشگران عراقی قرار گرفت . پرسشنامه مذکور دارای روایی و پایایی لازم بود . حجم نمونه مورد بررسی 250 نفر بود که از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تبلیغات می تواند نقش موثری در جذب گردشگران جهت ورود به ایران داشته باشد . در نهایت پیشنهاداتی چند نیز با توجه به ماحصل پژوهش انجام شده بیان گردید .

کلید واژه : صنعت گردشگری، تبلیغات ، گردشگران ، عراق

 

کلیات تحقیق

فصل اول

1-1 مقدمه :

با رشد بیش از پیش شهرنشینی و زندگی ماشینی، برای گریز از زندگی مدرن و یافتن زمان فراغت انسان بر آن شد تا سفر را به عنوان امری واقع تجربه كند. در این میان پیشرفت چشمگیر صنعت حمل و نقل و ارتباطات امر سفر را در چارچوب وسیله ی نقلیه ی ایمن و شبكه ی راه های وسیع و گسترده آسان نمود.

بدین ترتیب صنعتی شدن جوامع همراه با افزایش درآمد مردم از یک سو و مهیا شدن اوقات فراغت برای تجدید نیرو وگسترش نوآوری های تكنولوژیكی از سوی دیگر زمینه را برای سفر به نقاط دور و نزدیك با هدف استفاده مطلوب از زمان فراغت، كنجكاوی در مورد طبیعت،شناخت فرهنگ و تاریخ ملت ها فراهم آورد. در نتیجه گردشگری به طور گسترده بر بستری از فن آوری های ارتباطی شكل گرفت.

صنعت گردشگری در پنجاه سال گذشته رشد روزافزون و مستمری داشته است. اكنون نیز شتابان به سمت آینده در حركت است.این جابجایی عظیم گردشگران بر روی كره ی زمین یکی از منابع مهم درآمدی جهان به حساب می آید همچنین به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان حائز جایگاه ویژه ای است؛ این صنعت با تأسیس امكانات و زیرساختهای ویژه فرصت های شغلی بیشماری را برای كشور میزبان بوجود می آورد.

بدین ترتیب گردشگری كه در ابتدا بعنوان یك پدیده ی فرهنگی- اجتماعی مطرح شده بود كم كم بعنوان عاملی مهم در رشد و توسعه ی اقتصادی شناخته شد. صلح، امنیت، دموكراسی، آزادی وپیشرفت های فرهنگی اجتماعی نیز از دیگر پیامدهای مثبت این صنعت عظیم به شمار می آیند.

در ادامه ی این فصل به اهمیت موضوع ، بیان مسئله و الگوی مفهومی ، اهداف و سوالهایی که این تحقیق در پی پاسخگویی به آن است و و فرضیه های تحقیق ودر همین راستا به بیان پیشینه ی پژوهش و همچنین به بیان قلمرو تحقیق و روش تحقیق و ابزار گردآوری داده می پردازیم

 

1-2 بیان مساله

کشورها و جوامع به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راه های تازه ای برآیند . (نوابخش و رفیعی فر، 1389:117). رشد روز افزون و سهم فزاینده توریسم در اقتصاد جهانی هر روز چرخه تازه ای بر ساز و کار بنیادین کشورها و جوامع به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راه های تازه ای بر آیند . ( نوابخش و رفیعی فر، 1389 ، 117 ) . رشد روز افزون و سهم فزاینده توریسم در اقتصاد جهانی ، اجتماعی و فرهنگی در بسیاری ازابعاد با فعالیت های مرتبط با صنعت توریسم گره خورده است (شربتی، 1389،55) . در مناطق روستایی اروپا گردشگری هم شیوه ی مهم و جدید اشتغال زایی و ایجاد در آمد و هم روستاها را از انزوای اجتماعی خارج کرده و باعث رونق و پویایی بیشتر جوامع روستایی شده است . ( شارپلی ، 1380 ، 27-28) .

برای موفقیت در این صنعت علاوه بر داشتن شرایط گردشگر پذیری ، مقاصد گردشگری ، باید به دنبال برنامه ریزی برای جذب گردشگران و معرفی بهتر امکانات و شرایط خود به بازارهای جهانی گردشگری باشند . (پاپلی یزدی و سقایی ، 1385، 18) . اصولا گردشگران برای انتخاب مقاصد گردشگری نیازمند اطلاعاتی در خصوص مقصد می باشند . آنها پیوسته اطلاعاتی را از رسانه های گروهی شامل تلویزیون ، ماهواره ، اینترنت و …جمع آوری می کنند . اگر چه منابع مذکور اطلاعات ارزشمندی را در اختیار گردشگر قرار می دهد ، اما گردشگران ترجیح می دهند بخش قابل توجهی از اطلاعات مورد نیاز خود را از منابع غیر رسمی از جمله بستگان ، دوستان ، آشنایان و دیگر افرا دریافت کنند . ( سیلور من[1]، 1997، 15) .

با توجه به اینکه این افراد خود ذینفع نیستند ، به همین دلیل بیشتر مورد توجه خاص گردشگران می باشند . لازم به ذکر است که اکثر گردشگران مهمترین منبع اطلاعات خود را بر اساس دانش ، تخصص وقابلیت اعتمادآنها انتخاب می کنند و به همین دلیل اطلاعات این منابع ، تاثیر بیشتری بر تصمیم او در مورد انتخاب مقصد گردشگری ، خواهد داشت .(سیلور من ، 1997 ، 17) .

اما در كنار این عوامل، بازاریابی و تبلیغات از شاخص های اصلی و مهم در رشد و گسترش گردشگری هستند.تبلیغات یكی از شیوه های مهم و مؤثر در اطلاع رسانی می باشد و میلیون ها نفر را به خود جذب كرده است. در تحولات عمومی جهان، در همه ی امور جاری فعالیت های بشری و در تمام تار و پود زندگی انسان رخنه كرده است. نه تنها معرفی كالاها و خدمات بلكه رقابت های تجاری نیز بدون تبلیغات مؤثر و گسترده میسر نیست.

در واقع تبلیغات ابزار مهمی برای ارتباط با بازار و جامعه و نفوذ در دل و فكر مخاطبان به منظور تأثیرگذاری و تغییردر تصمیم و رفتار آنان است. تبلیغ وسیله ای است برای تأثیر و تغییر. تغییری كه تبلیغ ایجاد می كند، تغییر در نگرش، بینش، دانش، روش و رفتارهای انواع مخاطبان است. (روستا، 1381) ارقام سرسام آوری كه در این زمینه هزینه می شود، به واقع اعجاب انگیز است و نشانه ی اهمیت اقتصادی این امر می باشد.

به طور کلیتبلیغات شفاهی، گفتگو در مورد محصولات و خدمات میان افرادی است که مستقل از شرکت عرضه کننده محصول یا خدمت می باشند . این گفتگو ها می تواند به صورت مکالمه های دو طرفه یا فقط توصیه ها و پیشنهادات یک طرفه باشد . اما نکته اصلی این است که این گفتگو ها می تواند به صورت مکالمه های دو طرفه یا فقط توصیه ها و پیشنهادات یک طرفه باشد . اما نکته اصلی این است که این گفتگو ها در میان افرادی صورت می پذیرد که تصور می شود منافع اندکی از ترغیب دیگران به استفاده از محصول دارند . ( سویینی و همکاران[2] ، 2007، 344-346) .

گردشگران تمایل دارند از چهار منبع اطلاعات بیرونی هنگام برنامه ریزی سفرهای خود استفاده کنند : 1) بستگان، دوستان و آشنایان 2) ادبیات خاص مقصد 3) رسانه ها 4) مشاوران گردشگری . در طی کسب اطلاعات است که بازاریابان می توانند بر تصمیمات خرید مصرف کنندگان تاثیر بگذارند (گورسوی و مک کلری، 2004 ، 362) . بازاریابان برای متقاعد کردن مشتریان تلاش فراوانی می کنند ، اما گاهی از این واقعیت غافل می مانند که گفتگوی مشتریان با یکدیگر ، بیشترین تاثیرپذیری و تاثیر و تاثیرگذاری را در انتخاب مقصد گردشگری در پی خواهد داشت (براین و لیلین ، 2008، 153) . احتمال واکنش مصرف کننده نسبت به پیشنهاد یک دوست ، همکار یا مشاور قابل اعتماد ، بسیار بیشتر از واکنش او نسبت به یک پیام بازرگانی می باشد و این واکنش صرفا منحصر به جمع آوری اطلاعات نیست بلکه اغلب به خرید محصول می انجامد (سیلور من ، 2001 ، 32 ) . مصرف کنندگان به اعتبار نظرات دوستان ، خانواده و آشنایانش اعتماد می کنند چون این تاثیر گذاری توصیه دیگران از سه عامل کلیدی نشات میگیرد : اول ، چگونگی ارتباطات عامل مهمی در تبلیغات شفاهی می باشد . بسیاری از بحث هایی که با خانواده یا دوستان صورت میگیرد منجر به ایجاد حمایت ا ز سوی آنها جهت انجام رفتار های خاصی می شود . دوم ، بر خلاف جریان ارتباطات یک طرفه مثل آگهی های بازرگانی ، تبیلغات شفاهی مشتری ، یک جریان دو طرفه را به خدمت میگیرد . قدرت جریان ارتباطی دو طرفه از این واقعیت نشات میگیرد که فرد می تواند سوالاتی بپرسد ، توضیحاتی دریافت کند و نتایج سودمند را پی گیری کند . سوم ، تبلیغات شفاهی مشتری از ویژگی تجربه نیابتی برخوردار است ، یعنی افرادی که درباره محصولات و خدمات با یکدگیر صحبت می کنند ، خود آن محصول یا خمدت را تجربه کرده اند (ویلکلی[3]، 1990 ، 674) . تبلیغات شفاهی، در مراحل پایانی فرایند خرید حائز اهمیت بیشتری است ،چون موجب اطمینان خاطر مصرف کننده می شود . (واکر ، 1995،39 ).

نتایج تحقیقات نشان می دهد که تها 14 درصد افراد به چیزهایی که در آگهی های بازرگانی می بینند ، می خوانند یا می شنوند ، اعتماد می کنند . جالب تر اینکه 90 در صد افراد به محصولات یا خدماتی که توسط یکی از اعضاء خانواده ، دوستان یا همکاران تایید شود، اعتماد می کنند ، چون مطمئن هستند آنها منافعی که در این میان ندارند . (آلایر ، 2007، 547) . جالب اینکه حتی در عصر کامپیوتر و اینترنت هنوز افراد دوست دارند شخصا با هم صحبت کنند . 80 درصد مکالمات تبلیغات شفاهی به صورت مکالمه چهره به چهره صورت میگیرد و 20 درصد این مکالمات به صورت روی خط می باشد . (بالتر و باتمن ،2005،8)

در دهه های اخیر جهانگردی به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی مطرح بوده است و همه ی کشورها در رقابتی تنگاتنگ برای بهره گیری از مزایای این صنعت بوده اند.

تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار موفقیت سازمان هاست و این موضوع ایجاب می کند که این ابزار به عنوان شاخه های علمی،اجتماعی،فرهنگی و ارتباط به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.امروزه در صنعت گردشگری باید از تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار به صورت حرفه ای استفاده کرد،زیرا موفقیت تبلیغ در ارایه ارزش های فرهنگی و گردشگری هر کشور مبتنی بر درک صحیح و حرفه ای از تبلیغات و ارزش های آن است.یکی از ارکان مهم تبلیغات رسانه های تبلیغاتی است که در میزان تاثیر تبلیغات بر مخاطب از اهمیت ویژه ای برخوردار است و استفاده درست از آن باعث افزایش تاثیر پیام می شود. برای موفقیت تبلیغات در گردشگری بین الملل به علت پراکندگی مخاطبان در سر تاسر جهان رسانه های تبلیغات از اهمیت خاصی بر خوردار است.

ابزارهای تبلیغات گردشگری که می توان از آن ها در این زمینه بهره برد عبارتند از:کتاب کشور،شهر یا منطقه،سی دی از جاذبه هی کشور،بروشور اطلاع رسانی راهنمای ایرانگردی و یا استان گردی ،سایت اینترنت و ایمیل اطلاع رسانی گردشگری،،رادیو،پوستر،تلویزیون،مطبوعات،پست مستقیم،بانک اطلاعات و اطلاع رسانی گردشگری و نمایشگاه ها.

مسئولان گردشگری کشور در سال های اخیر تبلیغات فراوانی در رسانه ها برای جذب گردشگر خارجی انجام داده اند و در این سال ها شاهد ورود گردشگران شرق آسیا و تعداد کمی گردشگر اروپایی به داخل کشور بوده ایم.کشور عراق که در همسایگی ما به سر می برد و وجوهات فرهنگی فراوانی از جمله شیعیان در این کشور داریم و هر ساله گردشگران مذهبی از کشور عراق و بالعکس رهسپار دو کشور می شوند.با وجود نا آرامی و جنگ داخلی در کشور عراق و نا امنی در منطقه خاور میانه ایران یکی از کشورهای امن منطقه به شمار می رود و فرصت بسیار خوبی برای جذب گردشگر کشورهای عربی منطقه به داخل کشور می باشد همچنین با تبلیغات مثبت و موثر در جهت جذب گردشگران عراقی و عربی باعث ارز آوری فراوان برای کشور و سهم عمدای در جذب گردشگر در سطح منطقه داشته باشیم.

با سرمایه گذاری دولت و شرکت های گردشگری در بخش تیلیغات در معرفی جاذبه های گردشگری به گردشگران عراقی می توان امید به آن بست تعداد گردشگران ورودی به کشور بیش از پیش شود .

متأسفانه از نگاه بسیاری از مردم و مسئولان ایرانی، مراد از توریست، اتباع چشم آبی و موبلوند اروپایی است؛ در حالی كه مردم كشورهای مسلمان و همسایه و به ویژه كشور شیعه نشین عراق كه به دلایل مختلف، از جمله نزدیكی های فرهنگی، پتانسیل خوبی برای جذب به ایران دارند و پرسش اینجاست كه آیا به این منظور تبلیغات مناسبی صورت گرفته شده است؟

این تحقیق در صدد آن است که تاثیر تبلیغات بر گردشگر ورودی را بررسی نماید و همچنین به دنبال ارائه راهکارهای مفید در زمینه تبلیغات می باشد.

با توجه به موارد مطرح شده درپژوهش حاضر به دنبال آنیم که بدانیم تبلیغات تا چه میزان می تواند بر ورود گردشگر به ایران به خصوص گردشگران عراقی تاثیر بگذارد ؟

1-3 اهمیت ضرورت انجام تحقیق :

ضرورت وجود تبلیغات در صنعت گردشگری نیز همچون دیگر صنایع به خوبی احساس می شود. تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم به عنوان بخش عمده ای از فرایند ارتباطات جهانی نقش اساسی در ایجاد شناخت و گسترش جهانگردی در میان ملت ها ایفا خواهد كرد.

تبلیغات با استفاده از ابزار مناسب انگیزه ی انسان برای سفرو تغییر در محیط زندگی را فراهم می آورد. تبلیغات زمینه ی شناخت و اطلاع رسانی كمی و كیفی گردشگران از مقاصد گردشگری، جاذبه ها و خصوصیات ملل مختلف، خدمات موجود و ترغیب به مسافرت را برای گردشگران فراهم می سازد.(رستمی،1377 )

رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله، تبلیغات محیطی، اینترنت، شبكه های ماهواره ای و… از جمله رسانه ها و ابزار مهم تبلیغاتی محسوب می شوند اما در این میان ظهور و گسترش شبكه های تلویزیونی ـ ماهواره ای و اطلاع رسانی جهانی همچون اینترنت تأثیر شگرفی بر گردشگری گذاشته است این تکنولوژی ها مردم را قادر ساختند تا به شكلی مستقیم، بی واسطه و سریع با آداب و رسوم، سنت ها، شرایط اجتماعی و خدمات موجود در كشورهای دیگر آشنا شوند.

ایران به علت برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ و تمدن كهن، آثار باستانی، چشم اندازهای زیبا، هنر اصیل و صدها امتیاز فرهنگی و… طبق اعلام سازمان یونسكو جزء یكی از ده كشور اول جهان از نظر ظرفیت های گردشگری به شمار می رود. با این حال كشور ما هنوز نتوانسته جایگاه مناسبی را در صنعت گردشگری بین المللی از آن خود كند براستی چه عواملی موجب شده تا ایران نتواند آنگونه كه شایسته است در عرصه ی توریسم بین المللی بدرخشد؟

صنعت گردشگری در هزاره ی سوم یكی از بزرگ ترین فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دنیا به شمار می رود. این صنعت در شش دهه ی گذشته رشدی مداوم و متنوع را تجربه كرده تا به یكی از پردرآمدترین و بزرگ ترین بخش های اقتصادی در حال رشد در جهان تبدیل شده است همچنین به عنوان صنعت بدون دودتوجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است. گردشگری بین المللی بخشی از صنعت گردشگری است كه مربوط به تجارت ها، خدمات و درآمدهای حاصل از گردشگرانی است كه از كشورهای دیگر خارج از محل اقامت خود بازدید می كنند. خاستگاه اصلی گردشگری، كشورهای صنعتی پیشرفته می باشد به طوری كه بیشترین تعداد گردشگران بین المللی و درآمد ایجاد شده مربوط به هفت كشور بزرگ صنعتی دنیا می باشد.

«برطبق آمار سازمان جهانی گردشگری[4] كل گردشگران دنیا در سال 1950 میلادی بیست و پنج میلیون نفر و در سال 2008 میلادی حدود نهصد و بیست و دو میلیون نفر برآورد شده است همچنین درآمدهای حاصل از گردشگری در سال 1980 بالغ بر صد و پنج میلیارد دلار بوده كه این رقم در سال 2008 میلادی به نهصد و چهل و چهار میلیارد دلار آمریكا ( 624 میلیارد یورو) رسیده است.

اما در این میان ایران علیرغم استعداد والایی كه در زمینه ی جاذبه های گردشگری دارد، سهم بسیار ناچیزی از درآمد گردشگری جهانی را به خود اختصاص داده است.

توجه به صنعت گردشگری برای كشوری چون ایران از چند نقطه نظر حائز اهمیت است:

آن موقعیت، بطوری که اعتماد و اطمینان به محکم شدن پایه های ازدواج کمک می کند و هر چه ریشه های یک زندگی زناشویی مستحکم­تر باشد، تعهد و پایبندی به حفظ آن زندگی بیشتر خواهد بود.

5- عشق و دوست داشتن:یک رابطه عاشقانه بالغانه در افزایش میزان تعهد و پایبندی به زندگی زناشویی بطور قطع مؤثر است. واقعیت آن است که بعد از شیدایی اوایل ازدواج و پس از آنکه شور روزهای نخست ازدواج فروکش می­کند، توجه به رفاه و خوشبختی همسر، مهم ترین نیروی است که می تواند روابط زناشویی را حفظ نماید و زوجین در هر شرایطی در قبال آسایش، ناراحتی، ثروت و فقر یکدیگر مسئول­اند (تبعه امامی، 1382).

اگرچه بعضی از زوجین در آغاز زندگی مشترک، خود را نسبت به رابطه زناشویی متعهد می دانند، اما ممکن است میزان تعهد آنها، آنقدر نباشد که در برابر طوفان های ناگزیر و ناشی از ناملایمات زندگی زناشویی مقاومت کنند (گود، 1384).

بسیاری از مردم تعهد زناشویی را در حضور فیزیکی زوجین کنار یکدیگر جستجو می کنند. در نظر آنها تعهد یعنی آنکه همسرشان را ترک نکنند. اما این مفهوم، جزء کوچکی از تعهد به ازدواج است. تعهد زناشویی معنایی بسیار وسیع تر دارد. معنای آن این است که همسرتان را دوست بدارید، به او وفادار باشید و از همسر دیگری به هر شکل و شمایل که باشد اجتناب کنید. متأسفانه در جامعه امروز، بسیاری از افراد برای حفظ آزادی های فردی خودشان معتقدند که تعهد به ازدواج مربوط به گذشته ها و منسوخ است. آنها به افراد جامعه القا می کنند که پایبندی و وفاداری به ازدواج، برخوردی به شدت ایده آلیستی و آرمان گرایانه در ازدواج است، هروقت به سودشان باشد به آن استناد می کنند و به آن پایبند می مانند و هر وقت که ازدواج مطابق میل شان نیست، به راحتی به آن خاتمه می دهند (كلارك، ترجمه قراچه داغی، 1388).

واقعیت آن است که تعهد به همسر و ازدواج، اعتماد و صمیمیت زناشویی را امکان پذیر می سازد. چگونه می توان به کسی اعتماد داشت اگر افراد بدانند که طرف مقابل، متعهد نیست تا عمری را با آنها زندگی کند؟ بدون اعتماد چگونه می توان افکار و احساسات عمیق خود را با شریک ازدواج درمیان گذاشت؟ اما اگر افراد بدانند و عمیقاً اعتقاد داشته باشندکه همسرشان هرگز آنها را ترک نخواهد کرد و نسبت به آنان وفادار خواهد ماند، تفاوت بزرگی ایجاد می شود. کاملاً روشن است وقتی زن و شوهر بدانند که ازدواجشان باید تا پایان عمر آنها ادامه داشته باشد و با این نیت زندگی مشترک را آغاز کنند، با یکدیگر برخورد مناسب تری می کنند و مسلماً این برخورد در مقایسه با زمانی که زوجین بر این عقیده باشند که اگر با هم بعد از ازدواج به نتایج مطلوب نرسیدند می توانند از یکدیگر جدا شوند، شکل متفاوتی پیدا می کند. پر واضح است که یک زندگی بدون تعهد و وفاداری، چه ساده می تواند به شکست بینجامد. با این توصیف، در جامعه امروز تا زمانی که تعهد به همسر و ازدواج جدی گرفته نشود، نمی توان به ساختار زندگی زناشویی سالمی رسید (همان منبع).

به طور کلی، یک ازدواج موفق حاوی سه ركن اساسی جاذبه، تفاهم و تعهد است. بدون تعهد، رابطه زناشویی، سطحی، ظاهری و بدون سمت و سو خواهد بود و در این صورت، زوجین نخواهند توانست عمق عشق و صمیمیتی را كه درسایه وفاداری وتعهد به همسر و ازدواج بوجود خواهد آمد، تجربه كنند (تبعه امامی، 1382).

ما به گونه ای به عشق ورزی نگاه می كنیم، گویی انتظار داریم درمان همه دردها و بدبختی هایی مانند تنهایی، ستیزه جویی با همسرمان، اعتماد به نفس، خودباروی پایین، كسالت، بی حوصلگی، حسادت و غیره باشد، اما در واقع این طور نیست. هنگامی كه كوله بار احساسات حل و فصل نشده را با خود به رختخواب می بریم، در واقع با این كار خود را بیشتر سردرگم كرده، عشق ورزی و رابطه ی جنسی كه می تواند رابطه ی صمیمی و التیام بخش باشد را آلوده می كنیم. در این گونه مواقع انتظار داریم با عشق ورزی تمام احساسات ناخوشایند ما به طرزی معجزه آسا ناپدید شده و حالمان خوش شود؛ البته دلیل دیگر اینكه چرا در این گونه مواقع به جای حرف زدن و حل و فصل مشكلات به عشق ورزی پناه می آوریم این است كه عشق ورزی و روابط جنسی به مراتب ساده تر از حرف زدن می باشد؛ چرا كه در آن موقع مجبور نیستیم دنبال كلمات صحیح برای ابراز احساسات و افكار بگردیم و این ریسك را هم به جان نخریده ایم كه همه چیز را رها كنیم، دیدارها و موانع روحی را فرو بریزیم و احساسات آسیب پذیری خود را به یكدیگر نشان بدهیم (آنجلیس[24]، ابراهیمی، 1384).

یكی از مؤلفه های مهم در یك ارتباط جنسی موفق، دانش و آگاهی جنسی است. حیطه های مهم دانش جنسی كه باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از: آناتومی جنسی، چرخه پاسخ جنسی و روش های مربوط به تحریك جنسی همسر كه در جلسات مشاوره و درمان جنسی از طریق مختلف در اختیار زوجین قرار می گیرند (همین[25] و همكاران، 1976؛ به نقل از عشقی، 1385).

روابط جنسی تنها هنگامی به معنای واقعی کلمه اغناء کننده خواهد بود که توأم با عشق­ورزی باشد؛ بدین معنی که قلب­ها و احساسات خود را با هم سهیم شوند. اغلب مردم به دنبال تجارب جنسی اغناء کننده نیستند، بلکه تنها به دنبال رضایت جنسی هستند. تنها با اصلاح و بهبود روش­های عشق­ورزی و نفوذ اجرای عمل جنسی، نمی­توان به اغنای جنسی دست یافت. رضایت و احساس اغنای درونی، تنها با بهبود و اصلاح رابطه­ای احساس و عاطفی میان دو انسان امکان­پذیر است (آنجلیس، ترجمه ابراهیمی، 1384).

تجربه ی جنسی چنان نیرومند و قوی است كه نزدیك ترین و صمیمی ترین تجربه ی انسان بوده و در هیچ زمان دیگری به هیچ كس نمی توان تا به این حد نزدیك شد. چنانچه این اتحاد و درهم آمیختن جنسی متناسب با نزدیكی (روحی- احساسی) دو نفر نباشند، عمل جنسی كه می تواند تا به این حد مسرت بخش باشد، باعث جدایی و انزوای هرچه بیشتر زوجین شود (همان منبع).

عامل اصلی مشكلات میان زوج ها، انتظارات آنان از یكدیگر در مورد مسائل مختلف زندگی مانند پول، مسئولیت های زندگی، ارتباط جنسی، پرورش فرزندان و چگونگی برآورده ساختن این انتظارات است. اغلب افراد می پندارند همسرشان باید به طور خودكار از انتظارات آنان آگاه باشد و آنها را برآورده كند، در حالی كه چنین چیزی امكان پذیر نیست.

باورها، هسته ی نگرش ما به عشق و ارتباط مشترك اند. انسان ها، باورهایشان را از والدین، معلمان و الگوهای مطرح در اطرافشان به دست می آورند. باورهایی مانند «ارتباط جنسی عملی كثیف است» یا «عشق واقعی و ابدی هرگز وجود ندارد»، موجب تخریب ارتباط مشترك می شود. تشخیص باورهای منفی و عدم پذیرش آنها اولین قدم در تغییر آنهاست (حسینی، آرام نیا، 1387).

پتون[26] و ویرینگ[27] (1985) دریافتند كهصمیمیت جنسیدر ازدواج با صمیمیت عاطفی رابطه دارد (ساپینگون[28]، 1384؛ به نقل ازا ولیا، 1385).

مطالعات انجام شده توسط كریستفر[29] و اسپرچر[30] (2000) نیز در زمینه ی رابطه ی جنسی نشان می دهند كه رضایت جنسی[31] با میزان بالایی از رضایتمندی زناشویی مرتبط است (اولیا، 1385).

مطابق آماری كه در كشورهای مختلف جهان تهیه نموده اند جدایی و طلاق زوجین به علت سردمزاجی زنان و عدم توافق بر سر مسائل جنسی می باشد (نوید، 1382؛ به نقل از عشقی، 1385).

به طور كلی اكثر زوجینی كه برای اختلال جنسی به درمان روی می آورند، نارضایتی زناشویی را عنوان می كنند و به طور مشابه، اغلب افرادی كه برای درمان زناشویی مراجعه می كنند از مشكلات در رابطه جنسی شان رنج می برند (اسپنس[32]، 1991؛ به نقل از عشقی، 1385).

بنابراین، درمان و مشاوره ی جنسی به عنوان عاملی درمانی و پیشگیرانه در راستای تحكیم و حفظ بنیان های خانواده امری ضروری به نظر می رسد.

نگرشها[33] و انتظارات[34] زوجین در رابطه با مسائل و ارتباطات جنسی بر روی میزان صمیمیت و تعهد زوجین كه از مؤلفه های اصلی عشق ورزی است تأثیر می گذارد و آموزش در این زمینه می تواند باعث كاهش مشكلات رفتاری و عاطفی در بین زوجین و در نهایت خانواده گردد. بنابراین با توجه به مشكلات خانوادگی شدید در جامعه و بالا رفتن میزان طلاق، جهت حفظ سلامت و بهداشت روانی زوجین و در نتیجه جامعه، وجود اقداماتی برای بهبود روابط خانوادگی و بخصوص بر بازسازی ارتباطات و صمیمیت و تعهد میان زن و شوهر مطرح گردد. به همین منظور مطالعه و تحقیق در راستای پیشگیری از اختلافات زناشویی و پربار كردن ارتباطات میان آنها به ویژهافزایش صمیمیتو تعهد زناشویی لازم به نظر می رسد.

به نظر می­رسد و با توجه به اینکه تحقیقی در این زمینه در کشور صورت نگرفته است ضرورت انجام آن بیشتر می­باشد. به همین منظور پژوهش حاضر به دنبال بررسیاثربخشی آموزشبهبود نگرش­ها وانتظارات جنسیزوجین بر میزان افزایش صمیمیت و تعهد زوجین است. به عبارت دیگر هدف این پژوهش بررسی این موضوع است که آیا آموزش زوجین می­تواند منجر به افزایش سطح تعهد و صمیمیت آنان گردد.

1-2 اهمیت و ارزش پژوهش

طبق نتایج تحقیقات، تعهد زناشویی دومین عامل حفظ کننده ازدواج و فقدان آن مهم­ترین عامل مؤثر بر بروز طلاق می­آید (رینولد و منسفلید[35]، 1999؛ کوهان و كلینبائوم[36]، 2002). بر این اساس، هر گونه رابطه­ای بدون تعهد، سطحی و بدون سمت و سو خواهد بود. هر آشنایی معطوف به ازدواج پس از مدتی اگر به تعهد پایدار و طولانی مدت منجر نشود، در واقع یک آشنایی ناکام خواهد بود (فلورین و همکاران[37]، 2002) صمیمیت که به عنوان یک فرایند مهم در توسعه روابط دوستانه شناخته شده است، در حال حاضر نگرانی عمده متخصصان مشاوره، خانواده، و ازدواج است. تغییر تکنولوژی، فرهنگی، اجتماعی و نیز تغییرات در حوزه مذهب در تغییر کارکرد اولیه ازدواج که شامل عشق و صمیمیت و محبت بین زن و شوهر است نقش اساسی دارد (هیکمان و همكاران[38]، 1997؛ به نقل از شاه سیاه، 1387).

از آنجایی که نخستین گام به منظور بهبود بخشیدن به روابط زناشویی سالم، برنامه­های آموزش زود هنگام است و از سوی دیگر، اثربخشی آموزش مهارت­های جنسی تاکنون در بهبود روابط زناشویی و کاهش بسیاری از مشکلات زناشویی به تائید رسیده است، از این رو انجام تحقیقی به منظور تعیین میزان اثربخشی آموزش مذکور بر صمیمیت و تعهد زناشویی زوجین لازم و ضروری به نظر می­رسد. با توجه به اینکه پژوهشی با این موضوع تاکنون در کشور صورت نگرفته است، نتایج این پژوهش می­تواند در بهبود روابط زناشویی، افزایش میزان صمیمیت و تعهد زناشویی و پیشگیری از بروز بسیاری از آسیب­های زندگی زناشویی از جمله طلاق و عهد­شکنی و نهایتاً تحکیم بنیان خانواده مؤثر باشد. امید است با توجه به کمبود پژوهش­ها در زمینه موضوع این تحقیق، گامی در جهت توسعه و بهبود بهداشت روانی خانواده و کاهش مشکلات آن برداشته شود.

ضرورت این پژوهش را می­توان به صورت ذیل بیان کرد:

1- با توجه به تأثیر فوق­العاده و انکار ناپذیر روابط جنسی در زندگی زوجین و تأثیر عدم صمیمیت و رضایت حاصل از آن بر ابعاد دیگر زندگی، ضرورت وجود یک طرح درمانی مناسب برای درمان اینگونه مشکلات احساس می­شود.

2- بر اساس آمارهای موجود، دو سوم جدایی و طلاق زوجین به علت عدمتوافق زوجینبر سر مسایل مقاربتی و زناشویی و عدم رضایت حاصل از آن است (نوید، 1382). از این رو می­توان از این طرح درمانی به عنوان عاملی پیشگیرانه استفاده کرد. بدین ترتیب این شیوه می­تواند به حفظ و تحکیم بنیان خانواده کمک کند.

3- از آنجا که رابطه جنسی از لحاظ اهمیت در ردیف مهمترین مسائل زندگی محسوب می­شود و همچنین به عنوان فشار­سنج هیجانی در روابط عمل می­کند، به­طوری که می­تواند منعکس­کننده رضایت زوج از جنبه­های دیگر باشد و مقیاس خوبی از سلامتی و تندرستی کلی روابط زوجین است (اولسون[39]، ترجمه جعفری­نژاد و اردشیر­زاده، 1383)، استفاده از این طرح درمانی می­تواند به افزایش رضایت جنسی زوجین و همچنین صمیمیت و تعهد میان آنها، رضایت زناشویی آنها کمک کند و بدین وسیله روابط کلی زوجین را بهبود بخشد.

4- از آنجا که درمان مشکلات جنسی در کشورمان مبحثی جدید روبه افزایش است، ارائه یک طرح مناسب درمانی می­تواند راهگشای تحقیقات بعدی و مشوق سایر پژوهشگرن در ارائه طرح­های مؤثر باشد.

5- ارائه این طرح می­تواند توجه مسئولان را به مشکلات جنسی همسران و تأثیر فوق­العاده این مشکلات درکیفیت روابطزناشویی جلب نماید.

6- از این طرح می­توان به عنوان یک روش درمانی در مراکز و کلینیک­های مشاوره، مراکز مشاوره بهزیستی، مراکز بهداشتی درمانی، دادگاهها و… استفاده کرد.

7- از آنجا که کشور ما با کمبود درمانگران جنسی مواجه است از این شیوه می­توان به عنوان طرحی آموزشی در راستای آموزش مشاوران و روانپزشکان استفاده نمود.

1-3 اهداف پژوهش

1- تبیین میزان تأثیر آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد صمیمیت زوجین شهر اصفهان.

2- تبیین میزان تأثیر آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد صمیمیت زوجین شهر اصفهان بر حسب جنسیت.

3- تبیین میزان تأثیر آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد تعهد زوجین شهر اصفهان.

4- تبیین میزان تأثیر آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد تعهد زوجین شهر اصفهان بر حسب جنسیت.

1-4 فرضیه­ های پژوهش

1- آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد صمیمیت زوجین شهر اصفهان مؤثر است.

2- آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد صمیمیت زوجین شهر اصفهان بر حسب جنسیت متفاوت است.

3- آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد تعهد زوجین شهر اصفهان مؤثر است.

4- آموزش بهبود نگرش­ها و انتظارات جنسی بر ابعاد تعهد زوجین شهر اصفهان بر حسب جنسیت متفاوت است.

[1]- Amato

[2]- Clark

[3]- Harmon

[4]- Intimacy

[5]- Chapman

[6]- Beck

[7]- Bagarozzi

[8]- Hickman

[9]- Kelly

[10]- Commitment

[11]- Leik & Leik

[12]- Levinger

[13]- Rusbult

[14]- Good

[15]- marital commitment

[16]- Deen & Spanier

[17]- Strenberg

[18]- Stanely & Markman

[19]- Adams & Jones

[20]- Johnson

[21]- personal commitment

[22]- moral commitment

[23]- structural commitment

[24]- Angelis

[25]- Hemin