4-7-10-2- مکانسیم داخل سلولی انترواستاتین……………………………………………………. 30

5-7-10-2- انترواستاتین و تقویت اتلاف انرژی…………………………………………………… 30

6-7-10-2- انترواستاتین به عنوان تنظیم گر درون زاد اخذ چربی ………………………………….. 31

فصل سوم)مواد و روش کار(………………………………………………………………………. 33

1-3- پرورش و نگهداری پرندگان……………………………………………………………….. 34

2-3- جیره غذایی………………………………………………………………………………… 34

3-3- تهیه محلول های تزریقی……………………………………………………………………. 36

4-3- مراحل آزمایش……………………………………………………………………………… 36

5-3- روند انجام آزمایش………………………………………………………………………… 37

6-3- روش انجام تزریق درون بطنی……………………………………………………………….. 39

7-3- روش های آماری و تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………….. 40

فصل چهارم) نتایج (………………………………………………………………………………. 41

فصل پنجم) بحث(………………………………………………………………………………… 48

منابع………………………………………………………………………………………………. 59

مقدمه :

به منظور دستیابی به حفظ پایدار وزن بدن می بایست دو فرآیند مصرف غذا و تولید یا مصرف انرژی به طور متوازن و دقیق تنظیم گردد. اما این مسئله در مورد برخی ماکیان از جمله مرغان گوشتی[1] اصلاح نژاد شده به طور کامل صورت نمی گیرد زیرا در این قبیل پرندگان با توجه به اصلاح نژادی که روی آن ها در جهت افزایش اشتها صورت پذیرفته است مصرف غذا تا حدودی از جنبه ی تنظیمی خود خارج شده و این پرندگان را تبدیل به مرغانی پراشتها و پرخور کرده است و لذا به طور عمده کمیت غذا و نه کیفیت غذا نقش اصلی را در افزایش رشد این پرندگان بازی می کند. از طرفی در سویه ی مرغ های مادر گوشتی، وزن بالای ناشی از خورانش زیاد یک معضل محسوب می گردد زیرا عوارضی چون کاهش کارایی تولید مثلی و اختلالات حرکتی را به دنبال دارد. بنابراین بایستی تغذیه در این پرندگان حتی الامکان جهت جلوگیری از چاقی و عوارض ناشی از آن کنترل و محدود گردد. با توجه به این موارد درک ساز وکارهای تنظیم غذا و تعادل انرژی در پرندگان اهلی به منظور توسعه و بهبود مدیریت بهداشتی و اقتصادی مزارع پرورشی از اهمیت بسزایی نیز برخوردار می باشد.گذشته از این ها نظر به اینکه سازوکارهای فیزیولوژیک تنظیم رفتارهای گوارشی در پرندگان به اندازه پستانداران شناخته شده نیست، پژوهش در این زمینه به منظور تشخیص و تبیین این سازوکارها ارزشمند بوده و می تواند راهگشا و موثر واقع گردد.

در ماکیان همانند پستانداران دستیابی به تعادل انرژی و حفظ وزن بدن از طریق توازن دو فرآیند تنظیم دریافت غذا و مصرف یا تولید انرژی از طریق تعامل بین دو شبکه آندوکرینی و عصبی به انجام می رسد. در این خصوص سازوکارها و فرآیندهای پیچیده از طریق ارتباطاتی که بین بافت های محیطی و دستگاه عصبی مرکزی برقرار می شود می توانند تنظیم های خود را اعمال کنند. در ابتدا بایستی علامت ها و سیگنال های سیری و گرسنگی از یک سری بافت های محیطی به سیستم مرکزی فرستاده شوند. مهم ترین بافت های محیطی در این رابطه عبارتند از دستگاه گوارش، کبد، پانکراس و بافت چربی. سیگنال های ارسالی از لوله گوارش بیشتر در تنظیم کوتاه مدت اشتها و مصرف غذا و سیگنال های ارسالی از بافت های دیگر همانند بافت چربی بطور عمده در تنظیم دراز مدت خورانش و تعادل انرژی دخالت دارند. سیگنال هایی که از این قسمت ها ارسال می گردند از دو طریق به سیستم عصبی مرکزی می رسند. یکی از طریق شاخه آوران عصب واگ که انتهاهای آن به ویژه در دستگاه گوارش وجود دارد و دیگری از طریق گردش خون که در مورد آخر بایستی متذکر شدکه بخش هایی از هسته ی کمانی هیپوتالاموس که تحت پوشش سد خونی – مغزی نیست محل دریافت این علامت ها است.

در این میان یک سری پپتید تحت عنوان پپتیدهای مغزی – روده ای وجود دارند که هم از سلول های اندوکرینی واقع در جدار بافت پوششی معده و روده ها در پاسخ به حضور غذا در این بخش ها آزاد می گردند وهم در مغز به عنوان میانجی عصبی حضور داشته و اعمال اثر می نماید. مهم ترین این پپتیدها گرلین، گاسترین، کوله سیستوکینین، پپتید شبه گلوکاگون شماره 1، خانواده نوروپپتید Y[2]، اگزینتومدولین[3] و انترواستاتین[4] هستند که بجز گرلین همگی پپتیدهای کاهنده اشتها و مصرف غذا محسوب می شوند. از بافت پانکرانس و چربی نیز هورمون هایی نظیر انسولین، لپتین و آدیپونکتین[5] آزاد می شوند که همگی به عنوان سیگنال هایی در جهت کاهش مصرف غذا عمل می نمایند. جالب آن که با وجود ماهیت یکسان این ملکول ها در پرندگان و پستانداران، در برخی موارد تفاوت هایی در عملکرد آنها نیز مشاهده می گردد. به عنوان مثال پپتیدYY و پلی پپتید پانکراسی که اخذ غذا را در پستانداران مهار می کنند در پرندگان اشتها آور محسوب می شوند و یا بالعکس گرلین که تغذیه را در پستانداران تحریک می کند در پرندگان به عنوان یک مهارکننده قوی مصرف غذا عمل می کند. بنابراین، این حقیقت که پرندگان و پستانداران از ملکول های سیگنال دهنده مشترک استفاده می کنند لزوما بدین معنی نیست که این مولکول ها دارای یک نقش مشترک در هر دو گونه می باشند. حال این سیگنال ها می بایست تجزیه و تحلیل گردیده و دستور متناسب از مغز صادر گردد. در مغز هیپوتالاموس مهم ترین مرکز پردازنده سیگنال های تغذیه ای محسوب می گردد اما سایر نواحی خارج هیپوتالاموسی مانند ساقه مغز و مراکز مربوط به مسیرهای پاداش از جمله هسته ی اکومبنس[6] نیز در این پردازش ها نقش مهمی ایفا می کنند. در درون هیپوتالاموس هسته کمانی و سیستم ملانوکورتین[7] مهم ترین مراکز تنظیم اخذ غذا محسوب می شوند بطوری که دو جمعیت نورونی در هسته کمانی این تنظیمات را کنترل می نمایند. یک جمعیت نورونی با آزاد سازی نوروپپتیدY و پپتید مرتبط با آگوتی[8] مصرف غذا را تحریک می نمایند در حالی که سری دیگری از نورون ها با آزاد سازی پروپیوملانوکورتین[9] و پپتید تنظیم کننده نسخه برداری کوکائین و آمفتامین[10] سبب کاهش اخذ غذا می شوند. همچنین از این دو جمعیت نورونی رشته های عصبی ردیف دوم به هسته مجاور بطنی و از آنجا به سایر نواحی هیپتوتالاموس مثل هسته شکمی- میانی، ناحیه هیپوتالاموس جانبی و پری فورنیکال[11] و هسته پشتی-میانی فرستاده می شود. سرانجام اطلاعات تلفیق شده از طریق مسیرهای وابران که مهم ترین آنها شاخه های وابران عصب واگ است به محیط ارسال شده و سبب القای سیری یا گرسنگی و تغییر میزان تولید یا مصرف انرژی می گردند.

انترواستاتین هورمونی است که آنزیم پروکولیپاز[12] پیش ساز آن است. پروکولیپاز خود جزو ترشحات برون ریز پانکراس محسوب گردیده و لذا به درون دوازدهه رها می گردد. در دوازدهه این پپتید در حضورآنزیم تریپسین شکسته شده، به طوری که یک پپتید پنج اسید آمینه ای از انتهای آمیدی آن جدا می گردد که همان انترواستاتین است و پپتید باقی مانده کولیپاز نامیده می شود که نقش مهمی به عنوان کوفاکتور در اعمال اثر لیپاز پانکراسی بازی می کند. انترواستاتین که اخیراً حضورش در بافت های مغزی نیز به اثبات رسیده است به طریقه ی مرکزی و محیطی در پستانداران اثرات اختصاصی عمدتاً مهاری بر میزان مصرف چربی و افزایش مصرف انرژی اعمال می کند. افزون بر این با تحقیقاتی که در جوندگان کوچک صورت پذیرفته است وجود گیرنده، مکانیسم عمل درون سلولی، تعامل و بر هم کنش با سایر میانجی ها و سیستم های تنظیمی برای این هورمون مشخص شده است. اما در گونه پرندگان هیچ گونه تحقیقی تاکنون در این خصوص صورت نگرفته است. لذا در پایان نامه حاضر برای نخستین بار اثرات مرکزی این پپتید بر مصرف غذا و چربی در دو حالت گرسنگی سه ساعته و گرسنگی شبانه در جوجه های گوشتی نوزاد سویه راس بررسی شده است.

2-1- مقدمه

در خصوص غذاهای پرچرب و تنظیم اشتها دو دیدگاه جای بحث دارد. دیدگاه اول این که دریافت چربی سیگنال های سیری ضعیفی ایجاد می کند. به طوری که مصرف بیش از حد غذاهای غنی از چربی می تواند منجر به عارضه چاقی گردد. دیدگاه دوم آن که دریافت چربی می تواند توسط یک سری سیگنال های خاص تنظیم گردد، به نحوی که وقتی این سینگال ها به میزان بیش از حد تحریک شوند به بیزاری از مصرف غذا منجر می شود(45).

میزان اخذ چربی نه تنها به کمیت بلکه مهم تر از آن به کیفیت چربی مصرفی بستگی دارد. اشباع یا غیر اشباع [13]بودن چربی، سیس[14] یا ترانس[15] بودن آن ، این که یک زنجیره اسید چرب غیر اشباع است یا چند زنجیره غیر اشباع[16] باشد، از جمله عواملی هستند که می توانند در میزان اخذ چربی مؤثر واقع گردند. مطلب دیگر این که آیا مصرف چربی توأم با مصرف ساکارز یا سایر مواد قندی بوده یا خیر(31). کانابینوئیدهای[17] درون زاد [18]که متعاقب مصرف غذاهای لذیذ نظیر مخلوطی از چربی و ساکارز آزاد می گردند، گرسنگی زیاد و ازدیاد ذخایر چربی بدن را به پیش می برند. هورمون هایی چون گالانین، پپتید مرتبط با آگوتی و گرلین می توانند سبب تحریک اخذ چربی شوند و برخی هم چون انترواستاتین، آپولیپوپروتئین A-IV[19]، پپتید YY، کوله سیستوکینین و نوروپپتید Y می توانند مهار اخذ چربی را سبب شوند. مهار اخذ چربی همچنین می تواند ناشی از کاهش تخلیه معده و یا کاهش رها سازی سروتونین باشد. مهار اخذ چربی زمانی میسر است که چربی به طور کامل هضم گردیده و به اسیدهای چرب تجزیه شود. زیرا اسیدهای چرب نقش مهمی در آزاد سازی هورمون های مرتبط با سیری بازی می کنند.

جهت کنترل مناسب مصرف چربی بایستی روندهای هضم چربی بدون این که مهار گردند به تأخیر بیفتد یعنی به آهستگی انجام پذیرد تا فرصت کافی جهت هضم کامل و تولید اسیدهای چرب بیشتر فراهم شود(33).