1-9-5 ارتباط غیر مستقیم آفلاین.. 18

1-9-6 ارتباط مستقیم آنلاین.. 18

1-9-7 ارتباط غیر مستقیم آنلاین.. 18

1-9-8 شبکه اجتماعی.. 18

1-9-9 تکامل ( رابطه مکمل) 19

1-9-10 عملکرد شغلی (متغیر وابسته) 19

1-10 قلمرو پژوهش… 20

1-11 ساختار پژوهش… 20

1-12 جمع بندی.. 22

2-1 مقدمه. 23

2-2 عملکرد: مفاهیم و ابعاد. 24

2-3 عملکرد شغلی.. 25

2-4 عوامل موثر بر عملکرد شغلی.. 27

2-4-1 عوامل شخصیتی.. 28

2-4-2 عوامل سازمانی.. 34

2-5 ارتباطات.. 39

2-5-1 روابط آفلاین.. 40

2-5-2 روابط آنلاین.. 42

2-5-3 رابطه مکمل ارتباطات آنلاین و آفلاین.. 43

2-5-4 عوامل موثر بر قدرت ارتباطات در دستیابی به منابع. 45

6-2 شبکه اجتماعی.. 52

2-6-1 سایت های شبکه های اجتماعی و تعامل در فضای آنلاین.. 56

2-7 فرهنگ.. 65

2-7-1 فرهنگ سازمانی.. 66

2-7-2فرهنگ و اثر بخشی سازمانی.. 67

2-8 پیشینه پژوهش… 67

2-8-1 پیشینه پژوهش در داخل کشور 67

2-8-2 پیشینه پژوهش در خارج از کشور 72

2-9 جمع بندی.. 83

فصل سوم- روش پژوهش… 85

3-1 مقدمه. 85

3-2 نوع و روش پژوهش… 85

3-3 روش شناسی پژوهش… 86

3-4 شناسایی متغیر ها و توسعه مدل. 88

3-4-1 توسعه مدل. 88

3-5 توسعه فرضیه ها 89

3-6 ابزار پژوهش… 98

3-7 سازمان و جامعه آماری.. 101

3-8 نمونه آماری.. 102

3-9 روش جمع آوری داده 102

گردآوری داده 103

3-11 روش تجزیه و تحلیل داده ها 103

3-12 ابزار نرم افزاری پژوهش… 103

3-13 جمع بندی.. 105

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل آماری.. 106

4-1 مقدمه. 106

4-2 تحلیل آماری.. 106

4-2-1 روایی ابزار پژوهش… 106

4-2-2 پایایی (قابلیت اطمینان) 108

4-3 آمار توصیفی.. 109

4-3-1 بررسی توصیفی ویژگی های جمعیت شناختی.. 109

4-4 آزمون همبستگی پیرسون. 113

4-5 رگرسیون. 115

4-6 مقایسه نتایج با مقاله مرجع.. 118

4-7 روایی ) اعتبار) پرسشنامه فرهنگ.. 120

4-8 پایایی (قابلیت اطمینان) 122

4-9 آمار توصیفی.. 123

4-9-1 بررسی توصیفی ویژگی های جمعیت شناختی.. 124

4-10 آزمون نرمال بودن توزیع. 126

4-11 آزمون فریدمن.. 127

فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری.. 130

5-1 مقدمه. 130

2-5 خلاصه پژوهش… 130

5-3 بررسی فرضیات پژوهش… 133

5-4 بررسی سوالات پژوهش و پاسخ به آنها 136

5-5 نتایج پژوهش… 137

5-6 پیشنهاد به سازمانها 139

5-7 محدودیتهای پژوهش… 140

5-8 پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 141

5-9 محدودیت ها و مشکلات پژوهشگر. 143

فهرست منابع فارسی.. 144

فهرست منابع انگلیسی.. 149

پیوست ها 169

فهرست جداول

جدول ‏2‑1 عوامل موثر بر عملکرد شغلی.. 38

جدول 2-2 مکانیزم های دستیابی به منابع. 52

جدول 2-3 پژوهش های انجام شده در داخل کشور 71

جدول 2-4 پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور 77

جدول 2-5 تحقیقات اولیه شبکه اجتماعی و عملکرد فردی.. 79

جدول 3-1 جزئیات پرسشنامه ارتباطات و عملکرد شغلی.. 100

جدول 3-2 جزئیات پرسشنامه عوامل فرهنگی.. 101

جدول 4-1 شاخص KMO و آزمون بارتلت.. 107

جدول 4-2 تحلیل عاملی.. 107

جدول 4-3 خلاصه پردازش.. 108

جدول 4-4 روایی ابزار پژوهش… 108

جدول 4-5 روایی مولفه های اصلی پژوهش… 108

جدول 4-6 آمار توصیفی.. 109

جدول 4-7 توزیع کارکنان برحسب جنسیت.. 110

جدول 4-8 توزیع کارکنان برحسب مقام. 110

جدول 4-9 توزیع کارکنان برحسب سابقه کاری.. 111

جدول 4-10 توزیع کارکنان برحسب تجربه کامپیوتری.. 112

جدول4-11 همبستگی متغیرهای پژوهش… 114

جدول 4-12 خلاصه آزمون مدل. 115

جدول 4-13 ضرایب رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی با توجه به مدل های پژوهش… 115

جدول 4-14 خلاصه آزمون مدل. 116

جدول 4-15 ضرایب رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی با توجه به مدل های پژوهش… 116

جدول 4-16 مقایسه نتایج با مقاله مرجع. 119

جدول 4-17 شاخص KMO و آزمون بارتلت.. 120

جدول 4-18 تحلیل عاملی.. 120

جدول 4-19 نتایج پردازش داده ها 122

جدول 4-20 روایی ابزار پژوهش… 122

جدول 4-21 روایی مولفه های اصلی پژوهش… 122

جدول 4-22 آمار توصیفی متغیرهای پژوهش… 123

جدول 4-23 توزیع کارکنان برحسب جنسیت.. 124

جدول 4-24 توزیع کارکنان برحسب رشته تحصیلی.. 125

جدول 4-25 آزمون نرمال بودن توزیع. 126

جدول 4-26 آزمون فریدمن.. 127

جدول 4-27 میانگین رتبه عوامل. 128

جدول 4-28 رتبه بندی عوامل بر اساس اولویت 129

فهرست شکل ها

شکل 1-1 ساختار پژوهش… 21

شکل 2-1 مجازی سازی شبکه ارتباطی محیط کاری.. 41

شکل 3-1 روش شناسی پژوهش… 87

شکل 3-2 مدل مفهومی پژوهش… 89

فهرست نمودارها

 

نمودار 4-1 توزیع کارکنان بر حسب جنسیت.. 110

نمودار 4-2 توزیع کارکنان بر حسب مقام. 111

نمودار 4-3 توزیع کارکنان بر حسب سابقه کاری.. 112

نمودار 4-4 توزیع کارکنان بر حسب تجربه کامپیوتری.. 113

2-3-2. ارکان ارزیابی عملکرد چه چیزی باید مورد ارزیابی قرارگیرد؟. 19

3-3-2. ارزیابی چه زمانی صورت می پذیرد؟. 20

4-3-2. انواع ارزیابی.. 20

5-3-2. رویکردهای ارزیابی عملکرد. 22

6-3-2. مراحل ارزیابی عملکرد. 23

7-3-2. مدلهای ارزیابی عملکرد. 23

8-3-2. ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد. 24

9-3-2. نقش فناوری اطلاعات در ارزیابی عملکرد. 25

4-2. مدیریت منابع انسانی.. 25

1-4-2. عملکردها مدیریت منابع انسانی.. 26

2-4-2. تشریح مدل جامع ارزیابی عملکرد منابع انسانی.. 26

3-4-2. الگوهای متداول ارزیابی عملکرد سازمان ها و دستگاه های اجرایی.. 26

4-4-2. جایگاه و نقش نظام ارزیابی عملکرد در فرآیند توسعه منابع انسانی سازمان.. 27

5- 2. اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سازمان.. 29

6-2. مدیریت راهبردی – برنامه ریزی راهبردی.. 30

7-2. مدل SWOT. 32

8-2. مراحل پیاده سازی مدل BSC.. 33

1-8-2. تعیین اندازه سازمان.. 33

2-8-2. تجزیه و تحلیل موقعیت سازمان.. 33

3-8-2. تثبیت چشم انداز. 34

4-8-2. تعیین استراتژی های سازمان.. 34

5-8-2. تعیین وجه های مناسب برای شرکت… 34

6-8-2. تدوین اهداف استراتژیک برای جنبه های تعیین شده. 34

9-2 کارت امتیاز متوازن.. 35

10-2 . شاخص…. 35

11-2. داشبورد. 36

1-11-2. داشبوردها، اندازه گیری عملکرد سازمانی و مدیریت… 38

2-11-2. اثرات پیاده سازی داشبورد بر سازمان.. 38

12-2. برای ارزیابی برنامه توسعه دانشگاه میتوان دو نقش در نظر گرفت.. 38

1-12-2. ارزیابی زمینه و محیط.. 39

2-12-2. ارزیابی درون داد. 39

3-12-2. ارزیابی فرآیند. 39

4-12-2. ارزیابی برون داد. 39

5-12-2. مدیریت دانشگاهی.. 40

13-2. عناصر اصلی تشکیل دهنده آموزش عالی و تنگناهای موجود. 41

14-2. هیات علمی.. 42

15-2. قوانین و مقررات و آیین نامه ها 42

16-2. حوزه های مرتبط با اعضای هیات علمی.. 43

1-16-2. فعالیت های فرهنگی – تربیتی – اجتماعی.. 43

2-16-2. فعالیت های آموزشی.. 43

3-16-2. فعالیت های پژوهشی و فناوری.. 43

4-16-2 فعالیت های علمی و اجرایی.. 43

5-16-2 شاخص های مالی.. 43

17-2. پیشینه. 44

فصل سوم: روش تحقیق.. 46

1-3. مقدمه. 47

2-3. روش تحقیق.. 47

3-3. شناسایی و ارزیابی شاخص ها 48

4-3. جامعه و نمونه آماری.. 48

5-3. مراحل اجرای تحقیق.. 48

6-3. ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات.. 51

1-6-3. نرم افزارهای مورد استفاده : 51

2-6-3. معرفی پرسشنامه. 51

3-6-3 . آزمونها و تگنیک های آماری.. 52

4-6-3. روایی و پایایی پرسشنامه. 52

7-3. روایی/ اعتبار : 52

8-3. پایایی: 52

9-3. آزمون میانگینT-Student…………………………………………………………………………53

10-3. یکپارچگی داده ها 54

فصل چهارم: 56

1-4. مقدمه. 57

2-4. چشم انداز. 57

3-4. تحلیل ذینفعان.. 58

1-3-4. ذینفعان داخلی.. 58

2-3-4. ذینفعان خارجی.. 58

4-4. بیانیه ماموریت… 58

5-4. ارزش های محوری.. 59

1-5-4. پاسداری از اصول و ارزش های اسلامی از طریق.. 59

2-5-4. تعهد به پیشرفت دانشگاه و کشور با اعتقاد به : 59

6-4. تعیین عناصر راهبردی.. 60

1-6-4. زمینه ها و حوزه های مورد نظر در اهداف.. 60

7-4. اهداف کلان کیفی.. 60

1-7-4. اهداف کلان بخش آموزش… 60

2-7-4. اهداف کلان بخش پژوهش…. 60

3-7-4. اهداف کلان بخش مالی.. 61

8-4. تعیین جنبه های مدل ارزیابی امتیاز کارت متوازن : 61

1-8-4. فراگیران.. 62

2-8-4. مالی.. 62

3-8-4. فرآیند داخلی: 62

4-8-4. رشد و نوآوری: 62

9-4.عوامل حیاتیموفقیت… 63

10-4. تعیین موقعیت راهبردی با توجه به ماتریس (SWOT): 65

1-10-4. بررسی عوامل استراتژیک داخلی و خارجی : 65

2-10-4. ماتریس تحلیل نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید : 73

11-4. تدوین شاخص ها از چهار منظر مالی، پژوهشی، آموزشی و فرهنگی.. 75

12-4. استخراج سنجه های عملکرد : 80

1-12-4. شاخص های کلیدی عملکرد، شاخص های عملکردی، شاخص های نتیجه و شاخص های کلیدی نتیجه 80

13-4. ایجاد داشبوردهای مدیریتی.. 84

1-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص ها 84

2-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های مالی.. 85

3-13-4. داشبوردهای مربوط به شاخص های آموزشی.. 86

4-13- 4. داشبوردهای مربوط به شاخص های حوزه پژوهشی.. 89

14-4. داشبوردهای مربوط به BSC سازمان.. 91

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 93

1-5. مقدمه. 94

2-5. نتایج.. 94

3-5. استراتژی و راهكار كاهش…. 95

1-3-5. استراتژی و راهکار رسوخ در بازار. 96

2-3-5. استراتژی و راهکارها توسعه محصول.. 96

3-3-5. استراتژی و راهکار مشارکت… 96

4-3-5. استراتژی و راهكار تنوع همگون.. 97

4-5. همسویی ابعاد نقشه راهبرد با راهبرد سازمان.. 97

5-5. محدودیت تحقیق.. 99

6-5. پیشنهاد ها 99

منابع و مراجع: 101

منابع فارسی : 101

منابع انگلیسی.. 103

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………107

 

فهرست شکل­ها و نمودارها

نمودار 1-1: نمودار مراحل تحقیق.. 11

شکل 2-1. رابطه بین مدیریت عملکرد و اندازه گیری عملکرد (May Leen Yu et al.,2009) 24

نمودار 1-2 : جایگاه و نقش نظام ارزیابی عملکرد در فرآیند توسعه منابع انسانی سازمان.. 29

شکل 2-2 بخش های سه گانه مدیریت راهبردی ]23[ 31

شكل 3- 2 الگوی مدیریت راهبردی فردآر. دیوید2004 ]24[ 32

شکل 4-2 چارچوب تحلیل SWOT. 33

شکل 1-3 :سفری از ماموریت و چشم انداز ارزیابی عملکرد (David Parmeenter, 2007) 49

شکل 2-3 نقشه استراتژی (Kaplan and Norton, 2004) 50

شکل 3-3 مراحل پیاده سازی داشبورد مدیریت… 55

شکل 1-4. نمودار چشم انداز استراتژی.. 62

شکل 2-4. ماتریس 2: موقعیت استرات‍ژیكدانشگاه قم.. 73

شکل 3-4 (الف، ب، ج) شاخص های مالی.. 86

شکل 4-4 (الف، ب، ج، چ) شاخص های حوزه پژوهشی.. 88

شکل 5-4 (الف، ب، ج، چ،) شاخص های حوزه آموزشی.. 91

شکل 6-4 شاخص های BSC سازمان.. 92

شکل 1-5. نمودار علت و معلومی همسویی دارایی های نا مشهود با اهداف سازمانی.. 98

 

فهرست جداول

جدول 1-3. نمونه ای از پرسشنامه های طراحی شده. 52

جدول1-4. عوامل حیاتی موفقیت سازمانی.. 64

جدول 2-4. ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) 68

جدول 3-4. ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 71

جدول 4-4. ماتریس تهدیدات، فرصت ها، نقاط قوت و نقاط ضعف… 74

جدول5-4: شاخص های گروه مالی.. 76

جدول6-4: شاخص های گروه پژوهش و فنآوری.. 77

جدول7-4: شاخص های گروه آموزشی و اجرایی.. 78

جدول8-4: شاخص ها و ارتباط آن با وجوه BSC.. 81

 

1-1 مقدمه:

داشتن اطلاعات دقیق، مرتبط و بهنگام، باعث بالا رفتن سرعت و دقت تصمیم گیری شده و جلوی انتخاب بسیاری از تصمیمات نادرست را خواهدگرفت. اطلاعات و دانش، نشان دهنده ثروت اساسی یک سازمان است. شرکت ها و سازمان ها سعی می کنند از این ثروت برای به دست آوردن مزیت رقابتی در هنگام تصمیم گیری های مهم استفاده نمایند. [37]

مدیران، به منظور مواجهه با محیط و تحقق اهداف سازمانی خود، با مد نظر قرار دادن متغیرهای محیطی، ضرورتاً بایستی محیط را تحلیل و متغیرهای آن را شناسایی کرده و در برخورد با آنها تدبیر مناسب را اتخاذ نمایند. این امر مستلزم برخورداری از اطلاعات بهنگام درون و برون سازمانی و نیز امکان بهره برداری بهینه از آنها را دارد. برای این که سازمان ها قادر به واکنش سریع در برابر تغییرات بازار باشند، نیاز به سیستم های اطلاعات مدیریتی دارند تا بتوانند از سازمان و محیط آن، تحلیل های علت و معلولی مختلف را انجام دهند. [42]

سیستم های هوش تجاری[1] (BIS)، ابزاری را فراهم می کنندکه براساس آن نیازهای اطلاعاتی سازمان به شکل مناسبی پاسخ داده می شود؛ وظایف اصلی که توسط سیستم های هوش تجاری مورد توجه قرار می گیرد، شامل: شناسایی هوشمندانه داده های اطلاعاتی، تجمیع آن ها و تحلیل چند بعدی داده هایی است که از منابع اطلاعاتی مختلف به دست آمده است، می باشد. سیستم های هوش تجاری، داده های مربوط به سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی را با داده هایی که از محیط سازمان به دست می آید، تجمیع می کنند. این داده های محیطی می تواند شامل آمارها، پایگاه های اطلاعاتی مربوط به مراکز سرمایه گذاری و مالی و پایگاه داده های متفرقه باشند. چنین سیستم هایی به عنوان رابط ها و واسط گرهایی هستند که برای کسب اطلاعات روزآمد، قابل اطمینان وکافی بوده، نسبت به فعالیت های مختلف شرکت عمل می کنند. [42]

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….13

2-3-4-مدل رشد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-3-5-گذرگاه ادغام …………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

2-3-6-ابزار تعامل کاربر …………………………………………………………………………………………………………………………………………..16

2-3-7-درگاه پرداخت ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….18

2-3-8- پورتال داخلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

2-4-مدل های اطلاع رسانی و ارائه خدمات الكترونیك……………………………………………………………………………………………..19

2-4-1- مدل انتشاری………………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

2-4-2.مدل جریان اطلاعات حساس………………………………………………………………………………………………………………………….20

2-4-3-مدل تحلیل مقایسه ای……………………………………………………………………………………………………………………………………20

2-4-4-مدل مشاركت عمومی…………………………………………………………………………………………………………………………………….21

2-4-5-مدل ارائه خدمات به صورت تعاملی………………………………………………………………………………………………………………21

2-4-6-مدل توسعه دولت الكترونیك…………………………………………………………………………………………………………………………22

2-5-فناوری اطلاعات و ارتباطات……………………………………………………………………………………………………………………………….23

2-5-1-فناوری اطلاعات وارتباطات و توسعه انسانی………………………………………………………………………………………………….25

2-5-2-فناوری اطلاعات وارتباطات ابزاری برایتوسعه روستایی…………………………………………………………………………….26

2-5-3-کابرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی ………………………………………………………………………………..27

2-5-3-1-تسهیلات دسترسی …………………………………………………………………………………………………………………………………..27

2-5-3-2-طراحی خدمات اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-5-3-3-طراحی مراکز اطلاع رسانی ………………………………………………………………………………………………………………………28

2-5-4-زمینه های اطلاع رسانی فناوری اطلاعات وارتباطات …………………………………………………………………………………..29

2-5-4-1-تأمین بهداشت عمومی …………………………………………………………………………………………………………………………….29

2-5-4-2-ایجاد فرصتهای اقتصادی ………………………………………………………………………………………………………………………….29

2-5-4-3-شبکه های آموزش و یادگیری …………………………………………………………………………………………………………………30

2-5-4-4-حفاظت محیط زیست ………………………………………………………………………………………………………………………………30

2-5-4-5-توانمند سازی و مشارکت افراد …………………………………………………………………………………………………………………30

2-6-تجارت الکترونیک ………………………………………………………………………………………………………………………………………………31

2-7-تجارت الكترونیكی در برابر تجارت سنتی …………………………………………………………………………………………………………33

2-8-دوران گذار فناوری اطلاعات ایران ………………………………………………………………………………………………………………….34

2-9-فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستاهای ایران ………………………………………………………………………………………………..34

2-9-1–مدیریت روستایی وتوسعه کشاورزی،ICT ……………………………………………………………………………………………..35

2-9-2-ترویج کشاورزی و فناوریهای ارتباطات و اطلاعات ………………………………………………………………………………………36

2-9-2-1-رویکرد های برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات ……………………………………………………………………………37

2-10-تاریخچه سرویسهای اینترنتی و پیدایش آنها …………………………………………………………………………………………………38

2-10-1-کیوسکهای اینترنت در کشورهند ………………………………………………………………………………………………………………38

2-11-اهداف دفاتر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-12-مدل های TTF, UTAUT ……………………………………………………………………………………………………………………….40

2-12-1-مدل TTF …………………………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-12-2-مدل UTAUT…………………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-13-روستاهای شهر زادهان ……………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-14-پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..41

فصل سوم:روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………48

3-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………49

3-2 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….49

3-3-مراحل انجام تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………..50

3-4.مدل مفهومی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………….51

3-5- معرفی جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..51

3-6- روش و ابزار گرد آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………53

3-7- بررسی معیار های نكوئی پرسشنامه تحقیق……………………………………………………………………………………………………54

3-8- بررسی پایایی ابزار سنجش……………………………………………………………………………………………………………………………….54

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………….55

3-10- رگرسیون خطی و چندگانه……………………………………………………………………………………………………………………………56

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………..58

4-1-مقدمه‏ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………59

4-2- بررسی ویژگیهای توصیفی متغیر های کیفی گروه نمونه…………………………………………………………………………………59

4-2-1- اطلاعات مربوط به جنسیت …………………………………………………………………………………………………………………………60

4-2-2- اطلاعات مربوط به سن ………………………………………………………………………………………………………………………………..61

4-2-3- اطلاعات مربوط به جدول تحصیلی ……………………………………………………………………………………………………………..62

4-3- بررسی ویژگیهای توصیفی متغیر های کمی گروه نمونه………………………………………………………………………………….63

4-4- تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………64

4-4-1- فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………..73

5-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….74

5-2-یافته های پژوهش و تحلیل نتایج………………………………………………………………………………………………………………………74

5-2-1- فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..74

5-2-2-فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..75

5-2-3-فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….75

5-3- خلاصه و نتیجه گیری کلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….76

5-4- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

5-4-1- پیشنهاداتی مبتنی بر یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………………………78

5-4-2- پیشنهادهای برای تحقیق های آتی……………………………………………………………………………………………………………..79

 

فهرست جدول ها

عنوان جدول صفحه

جدول شماره (2-1): تحقیقات مرتبط با بررسی عوامل موثر بر توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی زاهدان با استفاده از مدلهای ttf وutaut …………………………………………………………………………………………………………………..45

جدول (3-1)متغیر ها و شماره گویه های پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………53

جدول (3-2) ضرایب مربوط به آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………………………………….55

جدول (4-1) توزیع فراوانی و درصد فراوانی جنسیت افرادی که به پرسشنامه پاسخ داده اند………………………………..60

جدول (4-2) توزیع فراوانی و درصد فراوانی سن افرادی که به پرسشنامه ها پاسخ داده اند…………………………………..61

جدول (4-3)توزیع فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان که به پرسشنامه ها پاسخ داده اند……………..62

جدول 4-4- آمار توصیفی داده ها (ارقام غیر ضریبی به میلیون ریال هستند) مربوط به مولفه های TTFوUTAUT ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………63

جدول (4-5) ضریب همبستگی، ضریب عوامل موثر بر توسعه خدماتدولت الکترونیکدر میان کاربران روستایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

جدول (4-6) تحلیل واریانس رگرسیون عوامل موثر بر توسعه خدمات دولت الکترونیک در میان کاربران………………65

جدول ( 4-7) ضرایب معادله رگرسیون عوامل موثر بر توسعه خدمات دولت الکترونیک در میان کاربران روستایی66

جدول (4-8) ضریب همبستگی ، ضریب تعیین اولویت عوامل موثر بر توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….67

جدول (4-9) تحلیل واریانس رگرسیون اولویت عوامل موثر بر توسعه خدمات دولت الکترونیک در میان کاربران روستایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….68

جدول (4-10) ضرایب معادله رگرسیون اولویت عوامل موثر بر توسعه خدمات دولت الکترونیک در میان کاربران روستایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….68

جدول 4-11 تست فرید من برای فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………69

جدول 4-12 میانگین هریک از شاخص های میزان استفاده کاربران روستایی…………………………………………………………70

جدول (4-13)ضریب همبستگی ، ضریب راهکارهای توسعه خدمات الکترونیک در میان کاربران روستایی…………..71

جدول (4-14) تحلیل واریانس رگرسیون راهکارهای توسعه خدمات دولت الکترونیک(تسهیلات،امکانات و برنامه ها) و میزان استفاده کاربران روستایی……………………………………………………………………………………………………………………………….71

جدول (4-15) ضرایب معادله رگرسیون راهکارهای توسعه خدمات دولت الکترونیک(تسهیلات ،امکانات و برنامه ها) و میزان استفاده کاربران روستایی……………………………………………………………………………………………………………………………….72

 

فهرستنمودارها

عنوان نمودار صفحه

نمودار (4-1) فراوانی و درصد فراوانی جنسیت افرادی که به پرسشنامه پاسخ داده اند……………………………………………60

نمودار (4-2) توزیع فراوانی و درصد فراوانی سن افرادی که به پرسشنامه ها پاسخ داده اند……………………………………62

نمودار(4-3) توزیع فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات افرادی که به پرسشنامه ها پاسخ داده اند……………………………63

نمودار (4-4) آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون……………………………………………………………………………………..91

نمودار (4-5)آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون……………………………………………………………………………………….91

نمودار (4-6) آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون…………………………………………………………………………………….92

2-5-1-منشاُ علمی.. 21

2-5-2- معماری سیستم داده کاوی.. 21

2-5-3- مراحل عملیات داده کاوی.. 23

2-5-3-1-آماده سازی داده 23

2-5-3-2-یادگیری مدل. 24

2-5-3-3-ارزیابی و تفسیر مدل. 25

2-6- محدودیت های داده کاوی.. 25

2-7- قابلیت های داده کاوی.. 26

2-8- روش های یادگیری مدل در داده کاوی.. 26

2-8-1- روش های پیش بینی.. 26

2-8-1-1- دسته بندی.. 27

2-8-1-2- رگرسیون. 27

2-8-1-3-تشخیص انحراف.. 28

2-8-2- روش های توصیفی.. 29

2-8-2-1- خوشه بندی.. 30

2-8-2-2- کشف قوانین انجمنی.. 32

2-8-2-3- کشف الگوهای ترتیبی.. 32

2-9- فنون داده کاوی.. 32

2-9-1- یافتن خودکارخوشه ها 34

2-9-1-1-نقاط قدرت این روش… 34

2-9-1-2-نقاط ضعف… 34

2-9-1-3- کاربرد. 34

2-9-2- درخت های تصمیم گیری و استقرا قاعده ای.. 35

2-9-2-1-نقاط قوت.. 35

2-9-2-2-نقاط ضعف روش درخت تصمیم گیری.. 35

2-9-2-3-کاربرد. 36

2-9-3- شبکه های عصبی.. 36

2-9-3-1- نقاط قوت شبکه های عصبی مصنوعی.. 36

2-9-3-2- نقاط ضعف شبکه عصبی.. 37

2-9-3-3-کاربرد. 37

2-10- درجه بندی فنون مختلف داده کاوی از جهت سختی و آسانی.. 37

2-11-تعریف داشبورد. 38

2-12- سابقه تحقیق. 43

2-12-1- سابقه داده کاوی.. 43

2-12-2- سابقه داشبورد. 47

2-13 بررسی مراحل داشبورد در چند نمونه. 49

2-14-نتیجه گیری.. 50

فصل سوم: 51

3-1- مقدمه. 52

3-2- چارچوب تحقیق. 53

3-3- روش تحقیق. 54

3-3-1- طبقه بندی تحقیق برمبنای هدف.. 54

3-3-2- طبقه بندی تحقیق بر مبنای روش… 54

3-3-3- طبقه بندی تحقیق بر مبنای نوع داده ها 55

3-4- جامعه آماری.. 55

3-5- نمونه گیری.. 56

3-5-1- روش نمونه گیری.. 56

گردآوری و تحلیل داده ها 56

3-7- ساختار اجرایی تحقیق. 57

3-7-1- ساختار اجرایی بخش اول تحقیق. 58

3-7-1-1- درک مساله. 59

3-7-1-2- شناخت داده ها 60

3-7-1-3- آماده سازی داده ها 61

3-7-1-4- مدل سازی.. 61

3-7-1-5- ارزیابی نتایج. 62

3-7-1-6- بکارگیری مدل. 62

3-8- تحلیل خوشه ای.. 63

3-9- الگوریتم k-means. 64

3-10-شبکه عصبی.. 65

3-10-1- معماری شبکه. 66

3-11-درخت تصمیم. 67

3-12- شاخص مقایسه نتایج خوشه بندی با رویکردهای مختلف… 69

3-12-1- شاخص مجموع خطای مربعی.. 69

3-13- ابزار های داده کاوی.. 69

3-14- بخش دوم ساختار اجرایی تحقیق. 70

3-14-1- شناسایی شاخص… 70

3-14-2- پیاده سازی داشبورد. 70

3-15- ابزار پیاده سازی داشبورد. 71

3-16- نتیجه گیری.. 71

فصل چهارم: 73

4-1-مقدمه. 74

4-2-فرآیند داده کاوی.. 74

4-2-1-درک مساله. 74

4-2-2-شناخت داده ها 75

4-2-2-1- داده ها 75

4-2-2-2- انتخاب داده ها 75

4-2-3- آماده سازی و پیش پردازش داده ها 76

4-2-3-1- آماده سازی داده ها 76

-2-3-2-پیش پردازش داده ها 77

4-2-4-مدل سازی.. 82

4-2-4-1-خوشه بندی.. 83

4-2-4-2- خوشه بندی k-means. 83

4-2-4-3- پیش بینی خوشه ها 84

4-2-4-4- پیش بینی با شبکه عصبی.. 85

4-2-4-5- پیش بینی با درخت تصمیم C5. 85

4-2-5- ارزیابی.. 88

4-2-6- به کارگیری مدل. 89

4-3- فرآیند طراحی و پیاده سازی داشبورد. 89

4-3-1- شناسایی شاخص… 89

4-4- نتیجه گیری.. 93

فصل پنجم: 94

5-1- مقدمه. 95

برفصل های گذشته. 95

5-3- دستاوردها و نوآوری های تحقیق. 96

5-4- پیشنهادات برای تحقیق های آتی.. 97

5-5- محدودیت های تحقیق. 98

فهرست منابع. 99

فهرست جداول

جدول2-1 درجه بندی فنون مختلف داده کاوی.. 38

جدول 2-2 تعاریف داشبورد در مرور ادبیات.. 38

جدول 2-3 مراحل طراحی داشبورد. 49

جدول3-1 الگوریتم خوشه بندی.. 65

جدول 4-1 اقلام اطلاعات فردی دانشجویان. 78

جدول 4-2 اقلام اطلاعاتی معدل دانشجویان. 79

جدول 4-3 اقلام اطلاعاتی دانشگاهی دانشجویان. 79

جدول 4-4 نرخ پارامتر SSE به ازای تعداد خوشه ها در k-means. 84

جدول 4-5 پیش بینی با استفاده از روش شبکه عصبی.. 85

جدول 4-6 دسته بندی معدل ها 86

جدول 4-7 پیش بینی با استفاده از روش درخت تصمیمC5. 87

جدول 5-1 دقت پیش بینی های انجام شده 97

فهرست شکل ها و نمودارها

.. 9

شکل2-1: قیاس رشد حجم داده با رشد تعداد تحلیل گران داده 15

شکل 2-2 سلسله مراتب داده تا خرد. 20

شکل 2-3 معماری یک سیستم داده کاوی.. 22

شکل 2-4 ساختار داده کاوی آموزشی.. 44

شکل 3-1 مراحل اصلی پیشنهادی برای اجرای تحقیق. 53

شکل 3-2 استاندارد جهانی CRISP. 59

شکل 4-1 بخشی از ارتباط داده ای جداول. 77

نمودار 4-1 میزان استفاده تکنیک های پیش پردازش داده 81

شکل 4-2بخشی از داده ها در نرم افزار Excel 82

شکل 4-3 تعداد رکوردها در هر خوشه. 84

شکل 4-5 اهمیت فیلدها در پیش بینی معدل ترم شش دانشجویان. 88

شکل4-6 پیشرفت تحصیلی دانشجویان ورودی سال 1371. 91

شکل4-7 پیشرفت تحصیلی دانشجویان ورودی سال 1381. 91

شکل 4-8 پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان فاقد شغل ورودی سال 1381. 92

شکل 4-9 پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان شاغل در سازمان های دولتی ورودی سال 1381 93

ی نوشته‌ها

3.جمع‏بندی……………………………………………………………………………………………………………………… 20

فصل 2 : بخش اول……………………………………………………………………………………… 21

2-1-۱. پیشینه تشخیص مرجع مشترک…………………………………………………………………………… 21

2-1-۲. روش‏های زبان‏شناسی…………………………………………………………………………………………….. 22

2-1-۲-1. فاکتورهای حذف کننده…………………………………………………………………………….. 23

2-1-۳-۲-۱. تطبیق جنس و عدد……………………………………………………………………….. 23

2-1-۳-۲-۱. تطبیق معنایی…………………………………………………………………………………. 24

2-1-۲-۲. فاکتورهای امتیاز دهنده ……………………………………………………………………………. 24

2-1-۳-۲-۱. مشابهت نحوی…………………………………………………………………………………. 24

2-1-۳-۲-۱. مشابهت معنایی……………………………………………………………………………….. 25

2-1-۳-۲-۱. بارز بودن…………………………………………………………………………………………… 25

2-1-۳. روش‏های یادگیری ماشین……………………………………………………………………………………… 27

2-1-۳-۱. ویژگی‏ها………………………………………………………………………………………………………. 28

2-1-۳-۲. مدل‏های جفت اشاره………………………………………………………………………………….. 28

2-1-۳-۲-۱. رده بندی جفت عبارت‏های اسمی…………………………………………………… 32

2-1-۳-۲-۱-1. درخت تصمیم………………………………………………………………………… 33

2-1-۳-۲-۲.افراز……………………………………………………………………………………………………… 35

2-1-۳-۲-۲-۱.درختِ بل………………………………………………………………………………….. 36

2-1-۳-۲-۲-۲. افراز گراف……………………………………………………………………………….. 38

2-1-۳-۳. روش‏های مبتنی بر پیکره………………………………………………………………………………. 40

2-1-۳-۴. روش‏های جایگزین………………………………………………………………………………………….. 44

2-1-۳-۴-۱. روش هم‏آموزی…………………………………………………………………………………….. 44

2-1-۳-۴-۲. مدل احتمالاتی مرتبه اول……………………………………………………………………. 46

2-1-۳-۴-۳. رتبه‏بندی………………………………………………………………………………………………. 47

2-1-۳-۴-۴. فیلدهای تصادفی شرطی……………………………………………………………………… 49

2-1-۳-۴-۵. خوشه‏بندی………………………………………………………………………………………….. 51

2-1-۴. جمع‏بندی………………………………………………………………………………………………………………… 56

2-2-۱. پیکره نشانه گذاری شده توسط اطلاعات هم‏مرجع…………………………………………………. 58

2-2-۲. پیکره بیژن‏خان……………………………………………………………………………………………………………. 59

2-2-۳. پیکره لوتوس……………………………………………………………………………………………………………….. 60

2-2-۴.شیوه‏های نشانه‏گذاری پیکره لوتوس…………………………………………………………………………… 62

2-2-۴-۱. نشانه‏گذاری انواع موجودیت‏ها…………………………………………………………………………… 62

2-2-۴-۱-۱. موجودیت شخص……………………………………………………………………………………… 64

2-2-۴-۱-۲. موجودیت سازمان……………………………………………………………………………………… 64

2-2-۴-۱-۳. موجودیت مکان…………………………………………………………………………………………. 66

2-2-۴-۱-۴. موجودیت سیاسی……………………………………………………………………………………… 66

2-2-۴-۲.کلاس هر موجودیت……………………………………………………………………………………………. 68

2-2-۴-۲-۱.غیر ارجاعی……………………………………………………………………………………………….. 69

2-2-۴-۲-۲.ارجاعی………………………………………………………………………………………………………. 69

2-2-۴-۲-۲-۱.ارزیابی به شکل منفی……………………………………………………………………… 69

2-2-۴-۲-۲-۲.ارجاعی خاص………………………………………………………………………………….. 70

2-2-۴-۲-۲-۳.ارجاعی عمومی……………………………………………………………………………….. 70

2-2-۴-۲-۲-۴.ارجاعی زیر مشخص شده………………………………………………………………. 70

2-2-۴-۳.انواع اشاره/سطوح اشاره……………………………………………………………………………………… 71

2-2-۴-۳-۱.اشاره ساده………………………………………………………………………………………………….. 72

2-2-۴-۳-۱-۱.محدوده اشاره………………………………………………………………………………….. 72

2-2-۴-۳-۱-۲. هسته اشاره…………………………………………………………………………………….. 72

2-2-۴-۳-۱-۳.انواع اشاره ساده………………………………………………………………………………. 72

2-2-۴-۳-۲.ساختارهای پیچیده………………………………………………………………………………………. 74

2-2-۴-4-۲-۱.ساختارهای عطف بیان یا بدل………………………………………………………… 75

2-2-۵.جمع‏بندی……………………………………………………………………………………………………………………… 75

3-۱. رده بندی دودویی……………………………………………………………………………………………………………. 76

3-1-1.جدا کننده‏های خطی………………………………………………………………………………………………. 77

3-1-1-1 پرسپترون……………………………………………………………………………………………………….. 78

3-1-1-2 ماشین بردار پشتیبان…………………………………………………………………………………….. 80

3-1-1-3 درخت تصمیم………………………………………………………………………………………………… 85

3-۲.خوشه‏بندی………………………………………………………………………………………………………………………… 88

3-2-1 .الگوریتم‏های افراز بسته‏ای……………………………………………………………………………………. 89

3-2-1-1 .خوشه‏بندی سلسله مراتبی پایین به بالا……………………………………………………. 90

3-2-1-2 .آموزش الگوریتم خوشه‏بندی سلسله مراتبی…………………………………………….. 93

3-3.جمع‏بندی………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

4-۱.مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 97

4-۲.سیستم شناسایی اشاره لوتوس……………………………………………………………………………………….. 98

4-2-1 .بانک اطلاعاتی……………………………………………………………………………………………………….. 98

4-2-2.سیستم شناسایی اشاره………………………………………………………………………………………. 102

4-3.تشخیص اشاره‏های هم مرجع……………………………………………………………………………………….. 103

4-3-1 ویژگی‏ها……………………………………………………………………………………………………………….. 104

4-3-2.الگوریتم یادگیری………………………………………………………………………………………………… 105

4-3-3.معیار ارزیابی………………………………………………………………………………………………………… 107

4-3-4.نتیجه ارزیابی……………………………………………………………………………………………………….. 110

4-3-4-1.نتایج بدست آمده……………………………………………………………………………………….. 110

4-3-4-.2چالش‏ها و تحلیل خطا……………………………………………………………………………….. 112

4-4.جمع‏بندی……………………………………………………………………………………………………………………….. 115

5-۱.نتیجه‏گیری……………………………………………………………………………………………………………………… 116

5-2.پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………… 118

فهرست جدول‏ها
عنوان	صفحه

جدول 1-۱: مقایسه ویژگی‏های دو ارتباط هم‏مرجع وپیشایند…………………………… ۱1

جدول 2-۱: فاکتورهای متداول برای تشخیص مرجع مشترک…………………………………………….. 23

جدول 2-۲: برخی از ویژگی‏های ارائه شده در تحلیل مرجع مشترک…………………… 30

جدول 2-۳: معرفی برخی از پژوهش‏هایی که از خوشه‏بندی استفاده کرده‏اند…………………… 55

جدول 2-4: مشخصات مربوط به انواع موجودیت‏ها……………………………………………………………….. 62

جدول2-5: زیر گروه‏های موجودیت مشخص………………………………………………………………………….. 64

جدول2-6: زیر گروه‏های موجودیت سازمان……………………………………………………………………………. 65

جدول 2-7: زیر گروه‏های موجودیت مکان …………………………………………………………………………….. 66

جدول 2-8: زیر گروه‏های موجودیت سیاسی…………………………………………………………………………. 67

جدول 2-9: حالت‏های خاص موجودیت‏های سیاسی…………………………………………………………….. 68

جدول 2-10: انواع طبقه‏بندی اشاره………………………………………………………………………………………. 71

جدول 4-1: بانک اطلاعاتی سیستم کشف اشاره: جدول واژگان……………………………………….. 100

جدول 4-2: بانک اطلاعاتی سیستم کشف اشاره: جدول اشاره‏ها……………………………………… 101

جدول 4-3: فهرست ویژگی‏های به کار رفته در تشخیص مرجع مشترک………………………… 106

جدول 4-4: حالت‏های ممکن نتایج یک ماشین یادگیر……………………………………………………… 108

جدول 4-5: نتایج ارزیابی الگوریتم‏های پایه مورد بررسی…………………………………………………… 110

جدول 4-6: نتایج ارزیابی الگوریتم SVM با هسته‏های متفاوت………………………………………… 111

جدول 4-7: نتایج ارزیابی الگوریتم شبکه عصبی با مدل‏های متفاوت………………………………. 112

فهرست شکل‏ها
عنوان	صفحه

شکل1-۱. انواع روابط ممکن میان دو عبارت اسمی ……………………………………………………………. 12

شکل1-۲. میزان ارتباط میان حوزه‏ها با انواع دانش‏های زبان‏شناسی و واژگانی………………….. ۱6

شکل2-۱. نمونه‏ای از نمونه‏های مثبت و منفی که توسط ۴.5C تولید شده است……………… 31

شکل2-۲. درختِ بل به ازای سه عبارت اسمی ……………………………………………………………………. 37

شکل2-3. شمایی از نشانه‏گذاری پیکره بیژن‏خان………………………………………………………………….. 60

شکل2-4. شمایی از نشانه‏گذاری اشاره‏های هم مرجع در پیکره لوتوس……………………………… 62

شکل3-۱. شمایی از داده‏های خطی و غیر خطی جدایی‏پذیر………………………………………………. 77

شکل3-۲. الگوریتم پرسپترون میانگین‏دار……………………………………………………………………………… 80

شکل3-3. نمونه‏ای از یک درخت تصمیم‏گیری……………………………………………………………………… 86

شکل3-4.الگوریتمC5……………………………………………………………………………………………………………. 88

شکل3-5. مثالی از نمودار دندوگرام در تشخیص عبارت‏های اسمی هم‏مرجع……………………. 92

شکل3-6. الگوریتم خوشه‏بندی سلسله مراتبی پایین به بالا 93

شکل3-7.الگوریتم آموزش خوشه‏بندی حریصانه ………………………………….. 94

شکل3-8.الگوریتم بروزرسانی ……………………………………………………….. 96

شکل4-1 :شمای کلی از جداول این بانک اطلاعاتی لوتوس…………………………………………………. 99

شکل4-2 :شمای کلی سیستم شناسایی اشاره……………………………………………………………………. 102

شکل4-3 :شمایی از نمایش خروجی سیستم نمایش اشاره……………………………………………….. 102

شکل4-4: شمایی از نمایش خروجی سیستم نمایش واژگان…………………………………………….. 103

شکل4-5: شمایی از نمایش خروجی تعیین نمونه‏های مثبت و منفی………………………………. 107

شکل4-6: نمودار مقایسه الگوریتم‏های پایه مورد بررسی……………………………………………………. 111

۱-۱.مقدمه و بیان مسئله

امروزه رایانه در تمام لایه‏های زندگی بشر نفوذ کرده است. بطوریکه استفاده از فناوری رایانه در حوزه زبان‏شناسی، بیش از پیش احساس می‏شود. «پردازش زبان طبیعی»شاخه‏ای از علم «هوش مصنوعی» است كه به ماشینی كردن فرآیندزبان شناسیسنتی می‏پردازد. به این ترتیب با استفاده از رایانه می‏توان «زبان گفتاری ونوشتاری» را پردازش نمود، به طوریکه رایانه‏ها نیز قادر باشند زبان انسان را درک کرده و بتوانند از زبان طبیعی به عنوان ورودی وخروجی استفاده كند. به این ترتیب یک رایانه، درهنگام دریافت ورودی، نیاز به «درک» و درهنگام ارسال خروجی، نیاز به «تولید» زبان طبیعی دارد. ]81[

در زمینه پردازش زبان طبیعی پژوهش‏هایی مانند طبقه‏بندی متون، برچسب‏گذاری ادات سخن، تعیین و ابهام‏زدایی از معانی واژگان و… انجام شده است که تنها بر روی یک حوزه خاص تمرکز داشته‏اند و در نتیجه راه حل‏هایی جزئی در راستای اهداف کلی پردازش زبان طبیعی محسوب می‏‏‏شوند. تمامی این حوزه‏های جزئی باید حل شوند تا در نهایت رایانه بتواند همانند انسان واژگان و جملات را پردازش کرده و یا آنها را بسازد.

وظایف زبان طبیعی را می‏توان به ریز کاربردها و کلان کاربردها افراز نمود. به طور کلی تا کنون تحقیقات انجام شده بیشتر بر روی پردازش‏هایی در سطح واژه و یا جمله (مانند برچسب گذاری ادات سخن، ابهام زدائی از مفهوم واژگان، شناسایی موجودیت‏های نامدار و … ) و یا در سطح کل متن (تشخیص هرزنامه، رده بندی متون و…) متمرکز شده اند؛ برخی از کاربرد‏ها نیز مانند استخراج اطلاعات، تشخیص مرجع مشترک و ماشین ترجمه در سطح بینابین قرار گرفته‏اند. ]27[بدیهی است که در توسعه یک کاربرد سطح بالاتر همانند تعیین ویژگی‏های معنایی متون، انواع متفاوتی از ویژگی‏های سطح پایین‏تر (مانند ویژگی‏های لغوی و نحوی) نیز لازم است، اما به لطف سیستم‏های جدید که تا حد زیادی به روش‏های آماری یادگیری ماشین بستگی دارند، دیگر در آنها، به تمامی‏‏‏ ویژگی‏های سطح پایین‏تر نیازی نیست. علت اینکه روش‏های یادگیری ماشین توانسته‏اند با وجود سادگی، به موفقیت قابل توجهی دست یابند این است که اطلاعات آماری پایه، دانشی را فراهم می‏آورد که برای بسیاری از کاربرد‏ها کافی بوده و می‏‏‏‏تواند به کارائی قابل توجهی منجر شود. با این وجود، باید توجه داشت که روش‏های آماری محدود است و هرگز نمی‏توانند درک کاملی از محتوای معانی یک متن را فراهم آورند.

از طرفی دیگر، با فراهم شدن اطلاعات و قدرت محاسباتی بیشتر، سیستم‏‏هایی که واژگان و جملات درست را از غلط تشخیص می‏دهند، به طور گسترده‏ای در حال توسعه هستند. به عنوان مثال، در زبان انگلیسی برچسب گذاری ادات سخن به صحتی برابر با ۹۸%، شیوه‏های تجزیه کردن به صحتی برابر با ۹۰%، و شناسایی موجودیت‏های نامدار به صحت ۹۱% رسیده اند. [78,55,38[.

بسیاری از پژوهشگران معتقدند كه استخراج اطلاعات به عنوان یکی از مهمترین کاربردهای پردازش زبان طبیعی محسوب می‏شود، که مجموعه‏ای از تکنیک‏های رده‏بندی، خوشه‏بندی و قوانین وابستگی است و خروجی استخراج اطلاعات شامل، شناسایی موجودیت‏ها ، تعیین نوع وگروه آنها، طبقه بندی ارتباط میان موجودیت‏ها و همچنین استخراج رویدادهایی كه در آن مشاركت دارند، می‏باشد.[71[ در نهایت می‏توان گفت كه خلاصه سازی، بازیابی اطلاعات، داده‏كاوی، پرسش و پاسخ و درك زبان از جمله كاربردهای این سیستم هستند.

تمرکز اصلی این پژوهش بررسی فرآیند تشخیص مرجع مشترک به عنوان یکی از فرآیندهای مهم استخراج اطلاعات است؛ در تشخیص مرجع مشترک تمام عبارت‏های اسمی‏‏‏ که به یک موجودیت واحد در دنیای واقعی اشاره دارند، تعیین می‏گردند. هدف نهایی این پایان‏نامه شناسایی اشاره‏های هم مرجع شامل ضمیر و اسم اشاره در متون پارسی می‏باشد. برای تحقق این هدف نیاز به انجام پیش پردازش‏هایی بر روی متون خام می‏باشد تا داده‏های مورد نیاز برای ورود به فرآیند تحلیل مرجع مشترک فراهم شوند. فرض ما بر این است که خروجی حاصل از فرآیند کشف اشاره به عنوان یک پیش پردازش می‏تواند در کنار سایر پیمانه‏های پیش پردازشی مانند تجزیه‏گر، شناسایی موجودیت‏های نامدار و… بر بهبود عملکرد تحلیل مرجع مشترک موثر واقع شود. [23،38،53،83]

به هر ترتیب شناسایی عبارت‏های اسمی‏‏‏ هم‏مرجع از مهمترین زیر وظایف استخراج اطلاعات می‏باشند که بهبود عملکرد آن موجب بهبود عملکرد کلی سیستم استخراج اطلاعات و سایر سیستم‏های مرتبط با آن خواهد شد.

واحد مورد بررسی در حوزه تشخیص مرجع مشترک، متن می باشد که پس از اجرای ماژول‏هایی متفاوت، متن مورد نظر به عبارت های اسمی یا به عبارت بهتر به اشاره تبدیل می‏شود. روش‏های موجود در این حوزه، به دو دسته روش‏های زبان‏شناسی و روش‏های یادگیری ماشین تقسیم می‏‏‏شوند. [76[ در روش اول، ابتدا به ازای هر عبارت اسمی‏‏، مراجع کاندیدا تعیین می‏‏‏شود و سپس با به کارگیری مجموعه‏ای از قواعد زبان‏شناسی، برخی از کاندیداها حذف شده و کاندیداهای باقیمانده نیز امتیازدهی می‏‏‏شوند و در‏نهایت کاندیدایی به عنوان مرجع برگزیده می‏‏‏شود که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد. مسئله اصلی در این روش این است که کسب اطلاعات زبان‏شناسی مورد نیاز، فرآیندی زمان‏بر، پرهزینه و پر خطاست. البته با پیدایش پیکره‏های زبان‏شناسی و موفقیت روش‏های یادگیری ماشین در سایر حوزه‏ها، روش‏های زبان‏شناسی جای خود را به روش‏های یادگیری ماشین دادند. در یادگیری ماشین، به محاسبات زبان‏شناسی پیچیده و سطح بالای روش‏های زبان‏شناسی نیاز نیست به طوریکه با استفاده از دانش اندکی در زمینه زبان‏شناسی نیز می‏توان به نتایج خوب و قابل توجهی دست یافت.

از سوی دیگر، امروزه اغلب پژوهشگران فرآیند تشخیص مرجع مشترک را به دو مرحله تقسیم می‏‏‏ کنند. (۱) کشف و شناسایی اشاره؛ برای شناسایی عبارت‏های اسمی‏‏‏ که به موجودیت ها در دنیای واقعی اشاره دارند، (۲) شناسائی اشاره‏هایی که به یک مرجع واحد اشاره دارند. به این ترتیب در مرحله اول، اکثر عبارت‏های اسمی‏‏‏ تحت عنوان اشاره و در قالب چهار گروه اصلی ضمایر، اسامی‏‏‏ خاص، اسامی‏‏‏ عام و غیر اشاره‏ها قرار می‏گیرند،[8،910،16،48،53،72] سپس این فرآیند مشخص می‏‏‏ کند که هر اشاره به کدام موجودیت در دنیای واقعی اختصاص دار[26]می‏‏‏توان گفت که فرآیند کشف اشاره، توسعه یافته‏ی فرآیند شناسایی موجودیت‏های نامدار می‏باشد که علاوه بر شناسایی اسامی‏‏‏ خاص، به شناسایی اسامی‏‏‏ عام و ضمایر نیز می‏پردازد. [،23،72،81،113،114]از آنجائیکه بررسی فرآیند‏های شناسایی اشاره و تحلیل مرجع مشترک به طور همزمان خارج از حوزه‏ی این پایان‏نامه است، ما عبارت‏های اسمی‏‏‏ را در قالب انواع اشاره‏های گفته شده در پیکره‏ای تحت عنوان لوتوس برچسب‏گذاری می‏نمائیم و نتیجه‏ی آن را برای تحلیل مرجع مشترک به کار خواهیم برد.

چارچوب کلی این پایان‏نامه به این صورت می‏باشد: در بخش دوم این فصل گذری کوتاه بر انواع روابط میان دو عبارت اسمی‏‏‏ و به خصوص ارتباط‏های هم‏مرجعی خواهیم داشت. سپس در بخش اول فصل دوم، روش‏های ارائه شده برای تشخیص مرجع مشترک را مورد بررسی و مطالعه قرار می‏دهیم و در بخش دوم آن، به نحوه ایجاد پیکره‏ای مناسب برای کشف اشاره و تحلیل مرجع مشترک خواهیم پرداخت. در فصل سوم، به الگوریتم‏های مناسب برای این پایان‏نامه را معرفی می نمائیم. سیستم پیشهنادی برای شناسایی اشاره‏های ارجاع شده در فصل چهارم معرفی خواهد شد و همچنین در این فصل الگوریتم‏های یادشده را مورد ارزیابی قرار می‏دهیم. در نهایت در فصل پنجم نیز به نتیجه گیری و پیشنهاد كارهای آتی در ادامه‏ی این پژوهش خواهیم پرداخت.

[1] معادل پارسی عبارت انگلیسی Natural Language processing

[2] معادل پارسی عبارت انگلیسی Artificial Intelligence

[3] معادل پارسی عبارت انگلیسی Text classification

[4] معادل پارسی عبارت انگلیسی Part of speech tagging

[5] معادل پارسی عبارت انگلیسی Word sense disambiguation

[6] معادل پارسی عبارت انگلیسی Micro-task

[7] معادل پارسی عبارت انگلیسی Macro-task

[8] معادل پارسی عبارت انگیسی Named Entity Recognizers(NER)

[9] معادل پارسی عبارت انگیسی Spam Detection

[10] معادل پارسی عبارت انگیسی Information Extraction(IE)

[11] معادل پارسی عبارت انگیسی Coreference Resolution(CR)

[12] معادل پارسی عبارت انگیسی Machin Translation(MT)

[13] معادل پارسی واژه انگیسی Lexical

[14] معادل پارسی واژه انگیسی Syntactical

[15] معادل پارسی واژه انگیسی Parsing

[16] معادل پارسی واژه انگیسی Classification

[17] معادل پارسی واژه انگلیسی Clustering

[18] معادل پارسی عبارت انگلیسی Association pules

[19] معادل پارسی واژه انگلیسی Entity

[20] معادل پارسی عبارت انگلیسی Information Retrieval(IR)

[21] معادل پارسی عبارت اانگلیسی Data Mining

[22] معادل پارسی عبارت انگلیسی question/Answering

[23] معادل پارسی عبارت انگلیسی Text understanding