مقدمه. 11

نظریه اسناد. 11

نظریه انتساب… 13

انتساب ها برای توجیه پیامدها 14

ابعاد علیتی انتساب ها 15

عزت نفس… 18

نشانه های جسمی و رفتاری ضعف عزت نفس… 19

ابعاد مختلف عزت نفس… 20

انواع عزت نفس… 20

شیوه های افزایش عزت نفس احساسی – عاطفی.. 21

شیوه های افزایش عزت نفس روحی – معنوی.. 21

عوامل مؤثر در ایجاد عزت نفس… 22

عزت نفس از دیدگاه قرآن، احادیث و دانشمندان اسلامی.. 23

نقش والدین در شكل گیری عزت نفس… 23

نقش عوامل دیگر در تقویت عزت نفس… 25

پیشرفت تحصیلی.. 26

عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. 27

تاکید بر رشد عقلانی.. 28

جو عاطفی مدرسه. 28

پیش فرض های معلمان در مورد شاگردان. 28

نگرش معلم. 28

عقب ماندگی آموخته شده 29

اثرات پیشرفت تحصیلی.. 29

نقش عزت نفس در پیشرفت تحصیلی.. 30

عزت نفس = پدر، مادر، معلم. 33

نقش عملكرد تحصیلی در عزت نفس… 33

یافته های پژوهشی داخل و خارج از کشور. 34

الف- پژوهش های انجام شده در خارج از كشور. 34

ب- پژوهش های انجام شده در داخل كشور. 35

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش… 39

جامعه و نمونه آماری، و روش نمونه‏گیری.. 39

ابزار اندازه گیری.. 39

1. پرسشنامه سبک های اسنادی (ASQ) 39

روش نمره گذاری.. 39

پایایی و روایی.. 40

2- پرسشنامه عزت نفس کوپر – اسمیت… 40

مؤلفه های عزت نفس عبارتند از: 40

روش اجرای پژوهش… 41

روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 41

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه. 43

فصل پنجم. 56

مقدمه. 57

نتیجه گیری.. 57

محدودیت های پژوهش… 62

پیشنهادهای تحقیق.. 62

الف- پیشنهادهای کاربردی.. 62

ب- پیشنهادهای پژوهشی.. 62

منابع. 64

پیوست ها 69

فهرست جداول

جدول شماره (4-1): فراوانی و درصد گروه نمونه بر حسب پایه تحصیلی.. 43

جدول شماره (4-2): میانگین و انحراف معیار نمره های گروه نمونه برحسب عزت نفس، پیشرفت تحصیلی و سبک های اسنادی.. 44

جدول شماره (4-3): همبستگی بینسبک اسنادیدرونی- بیرونی با پیشرفت تحصیلی و عزت نفس… 45

جدول شماره (4-6): همبستگی بین سبک اسنادی درونی- بیرونی با عزت نفس و پیشرفت تحصیلی.. 46

جدول شماره (4-4): همبستگی بین سبک اسنادی پایدار و ناپایدار با پیشرفت تحصیلی و عزت نفس… 47

جدول شماره (4-7): همبستگی بین سبک اسنادی پایدار و ناپایدار با عزت نفس و پیشرفت تحصیلی.. 48

جدول شماره (4-5): همبستگی بین سبک اسنادی کلی- اختصاصی با پیشرفت تحصیلی و عزت نفس… 49

جدول شماره (4-8): همبستگی بین سبک اسنادی کلی – اختصاصی با عزت نفس و پیشرفت تحصیلی.. 49

جدول شماره (4-9) : توان تبیین مدل پیش بینی پیشرفت تحصیلی.. 52

جدول شماره (4-10): تحلیل واریانس برای مدل پیشرفت تحصیلی.. 52

جدول شماره (4-11): ضرایب رگرسیونی استاندارد شده و استاندارد نشده متغیرهایی که در مدل وارد شدند 53

جدول شماره (4-12): توان تبیین مدل پیش بینی عزت نفس… 54

جدول شماره (4-13): تحلیل واریانس برای مدل عزت نفس… 55

جدول شماره (4-14): ضرایب رگرسیونی استاندارد شده و استاندارد نشده متغیرهایی که در مدل وارد شدند 55

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک های اسنادی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر رودان 420 نفر با حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان برابر با 120 نفر بودند و از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شد. گروه نمونه با پرسشنامه های سبک های اسنادی و عزت نفس کوپر اسمیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای پیشرفت تحصیلی معدل سال تحصیلی 92 – 91 منظور شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از آمارهای توصیفی نظیر فراوانی، درصد تراکمی، و همبستگی پیرسون و آمار استنباطی نظیر رگرسیون چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده در سطح معنی داری 05/0 به این شرح است: بین سبک اسناد درونی – بیرونی و پیشرفت تحصیلی همبستگی (55/0) وجود دارد. بین سبک اسناد پایدار- ناپایدار و پیشرفت تحصیلی همبستگی (61/0) وجود دارد. بین سبک اسناد کلی- اختصاصی و پیشرفت تحصیلی گرچه همبستگی بسیار ضعیف (17/0) ولی معنی داری وجود دارد. بین سبک اسناد درونی – بیرونی و عزت نفس همبستگی (47/0) وجود دارد. بین سبک اسناد پایدار- ناپایدار و عزت نفس رابطه گرچه همبستگی منفی ضععیف (23/0- ) ولی معنی داری وجود دارد. بین سبک اسناد کلی- اختصاصی و عزت نفس همبستگی منفی (34/0- ) وجود دارد. هم چنین نتایج بدست آمده از سبک های اسنادی به عنوان متغیر پیش بین پیشرفت تحصیلی، نشان دهنده مدل مناسبی می باشد. این مدل 10% از تغییرات مربوط به نمرات پیشرفت تحصیلی را تبیین می کند و نتایج بدست آمده از سبک های اسنادی به عنوان متغیر پیش بین عزت نفس، نشان دهنده مدل خوبی بوده است. این مدل 48% از تغییرات مربوط به نمرات عزت نفس را تبیین می کند که نشان از خوب بودن دارد.

کلید واژه ها:سبک اسنادی، عزت نفس، پیشرفت تحصیلی، دانش آموزان.

1-13-3- بازده عادی سهام……………………………………………………………………….10

1-13-4- پایداری سود…………………………………………………………………………….10

1-14- عامل استانداردسازی داده ها……………………………………………………………..11

1-15- ساختارکلی تحقیق………………………………………………………………………….11

فصل دوم:پیشینه تحقیق………………………………………………………………………….13

بخش اول-مبانی نظری……………………………………………………………………………14

2-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………..14

2-2- کلیات…………………………………………………………………………………………14

2-3- تشریح اختلاف میان سودخالص ووجه ناشی ازفعالیتهای عملیاتی …………………….15

2-4- مفهوم سودازنظرسرمایه گذاران……………………………………………………………16

2-5- مفهوم سودگزارش شده……………………………………………………………………..17

2-6- اهمیتجریان های نقدی…………………………………………………………………….18

2-7- ظهورنظریه کیفیت سود:……………………………………………………………………19

2-7-1- مفهوم کیفیت سود ………………………………………………………………………..20

2-7-2-اهمیت ارزیابی کیفیت سود ………………………………………………………………23

2-8- عوامل مؤثربرکیفیت سودوارزیابی آن:……………………………………………………24

2-8-1-روشهای حسابداری ………………………………………………………………………25

2-8-2- برآوردهای حسابداری …………………………………………………………………..27

2-8-3-نوع صنعت ……………………………………………………………………………….27

2-8-4-ویژگی های مالی …………………………………………………………………………28

2-8-5-عوامل سیاسی…………………………………………………………………………29

2-9- مفاهیم وروشهای اندازه گیری کیفیت سود:………………………………………………..30

2-9-1-مفهوم کیفیت سودمبتنی برسری های زمانی ویژگی های سود ……………………….30

2-9-2-مفهوم کیفیت سودبراساس رابطه بین سود،اقلام تعهدی ووجه نقد ……………………31

2-10- اقلام تعهدی:……………………………………………………………………………….31

2-10-1-اجزای اقلام تعهدی …………………………………………………………………….34

2-10-2-نقش واهمیت اقلام تعهدی ………………………………………………………………34

2-10-3-نسبت وجه نقدحاصل ازعملیات سود ………………………………………………….35

2-10-4-سایرمفاهیم کیفیت سودازدیدگاه اقلام تعهدی…………………………………….35

2-11- ارتباط بادیدگاه مفیدبودن برای تصمیم گیری…………………………………………….36

2-12- تحلیل کیفیت سود …………………………………………………………………………37

2-13- روشهای دستکاری سود…………………………………………………………………..37

2-14- تحلیل بنیادی کیفیت سود………………………………………………………………….38

2-15- مفهوم بازده………………………………………………………………………………..40

2-16- رویکردهاومعیارهای ارزیابی عملکردشرکتها …………………………………………41

2-17-بازده سهام…………………………………………………………………………………41

2-18- تفاوت دیدگاه مدیریت وسهامداران درمحاسبه بازده…………………………………….42

2-19- عوامل تأثیرگذاربربازده سهام:……………………………………………………………42

2-19-1-نقض مدلCAPM …………………………………………………………………….43

2-19-1-1-نسبت سودبه قیمت(E/P) …………………………………………………………..44

2-19-1-2-اندازه شرکت………………………………………………………………………..44

2-19-1-3-برگشت معکوس بازده دربلندمدت …………………………………………………44

2-19-1-4-نسبت ارزش دفتری بهارزش بازار(B/M) ……………………………………..45

2-19-1-5-اهرم مالی……………………………………………………………………………45

2-19-2-مدل فاماوفرنج ………………………………………………………………………….45

2-20- روشهای محاسبه بازده سهام……………………………………………………………..46

2-21- پایداری سود……………………………………………………………………………..46

بخش دوم-پیشینه موضوع تحقیق………………………………………………………………47

الف )تحقیقات انجام شده درخارج ازکشور …………………………………………………….47

2-22-تحقیقات مربوط باکیفیت سود ……………………………………………………………47

2-23-تحقیقات مربوط بارابطه بین سودوبازده …………………………………………………51

2-24-تحقیقات مرتبط باجریان نقدی: …………………………………………………………..54

2-24-1-محتوای اطلاعاتیجریان نقدی………………………………………………………..54

2-24-2-پیش بینی جریان نقدی ………………………………………………………………….55

2-24-3-جریان نقدی دربررسی رابطه سودوبازده …………………………………………….56

2-25-تحقیقات مرتبط باتغییرسودنقدی …………………………………………………………..57

2-26-تحقیقات مربوط بااقلام تعهدی: …………………………………………………………..58

2-26-1-ارتباط وجه نقدحاصل ازفعالیتهای عملیاتی واقلام تعهدی بابازده سهام ……………..58

2-26-2-کیفیت اقلام تعهدی وسود:نقش خطاهای برآوردتعهدی ………………………………58

2-26-3-رابطه بین قابلیت اتکاء اقلام تعهدی وپایداری سود ………………………………….59

ب )تحقیقات انجام شده درداخل کشور ……………………………………………………………59

2-27-ساسان میار(1374) ………………………………………………………………………59

2-28-رضوان حجازی(1375) …………………………………………………………………60

2-29-احمدظریف فرد(1378) ………………………………………………………………….60

2-30-احمدبدری(1378)……………………………………………………………………….60

2-31-عارف باباپور(1380)…………………………………………………………………….61

2-32-پرویزخاوری واحمدرضاباقری گرمارودی (1380)…………………………………61

2-33-احمدعزیزی ومحمدرضاپوررضا(1380)……………………………………………….61

2-34-حسین کدخدایی وعلی صابری(1381)………………………………………………….61

2-35-ساسان مهرانی وکاوه مهرانی (1382)…………………………………………………..61

2-36- علی ثقفی وغلامرضاکردستانی(1383)…………………………………………………62

2-37- حمیدحقیقت وعلی همایون(1383)……………………………………………………….62

2-38-ایرج نوروش ورضامجیدی(1383)……………………………………………………..62

2-39- احمدبدری،سیدجلال صادقی شریف وسعیدطوسی(1384) ……………………………62

2-40- بیتامشایخی،ساسان مهرانی،کاوه مهرانی وغلامرضاکرمی(1384)…………………..63

2-41- محمدحسین قائمی ،امین رضاخوشدل نظامی(1385)………………………………..63

2-42-کریمی وصادقی(1389)………………………………………………………………..63

2-43- مرضیه ابریشم چی(1389)………………………………………………………………63

2-44-محمدزادگان(1385)………………………………………………………………………64

2-45- خلاصه مطالعات مرتبط باموضوع تحقیق…………………………………………..64

2-46- خلاصه…………………………………………………………………………………….72

فصل سوم:روش شناسی تحقیق………………………………………………………………….74

3-1-مقدمه …………………………………………………………………………………………75

3-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………76

3-3- فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………….77

3-4- جامعه آماری………………………………………………………………………………..78

3-5- نمونه آماری…………………………………………………………………………………78

3-6- روش تحقیق…………………………………………………………………………………79

3-7- دوره زمانی تحقیق…………………………………………………………………………..79

3-8- جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………..79

3-9-سنجش متغیرهای مستقل ووابسته:………………………………………………………80

3-9-1-مدل تحقیق…………………………………………………………………………………80

3-9-2-اقلام تعهدی…………………………………………………………………………..80

3-9-3-اقلام اختیاری وغیراختیاری …………………………………………………….81

3-9-4-پایداری سود……………………………………………………………………………….82

3-9-5-بازده عادی سهام………………………………………………………………………….83

3-10-عامل استانداردکننده…………………………………………………………………..84

3-11-تعریف مقداراحتمال:……………………………………………………………………..85

3-11-1-مراحل بررسی فرضیات آماری……………………………………………………….88

3-11-1-1-بررسی ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل ومتغیرهای وابسته……………..88

3-11-1-2-بررسی فرضیات زیربنایی………………………………………………………….88

3-12-خلاصه……………………………………………………………………………………..88

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل اطلاعات……………………………………………………………..90

4-1-مقدمه………………………………………………………………………………………….91

4-2-آمارتوصیفی متغیرهای تحقیق:……………………………………………………………..91

4-2-1- تحلیل توصیفی بازده……………………………………………………………………..91

4-2-2- تحلیل توصیفی اقلام تعهدی اختیاری استانداردشده…………………………………….92

4-2-3- تحلیل توصیفی اقلام تعهدی غیراختیاری استانداردشده………………………………..93

4-2-4- تحلیل توصیفی پایداری سود استانداردشده……………………………………………..93

4-3- آزمون نرمال بودن داده ها………………………………………………………………….94

4-4- آماراستنباطی(بررسی فرضیات تحقیق):………………………………………………….94

4-4-1- بررسی فرضیه اصلی (رابطه کیفیت سود و بازده سهام) …………………………..94

4-4-2- بررسی فرضیه اول (رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری و بازده سهام) ……………….95

4-4-3- بررسی فرضیه دوم (رابطه بین اقلام تعهدی غیر اختیاری و بازده سه………………95

4-4-4- بررسی فرضیه سوم (رابطه بین پایداری سود و بازده سهام)………………………96

4-4-5-رگرسیون چندمتغیره…………………………………………………………………96

4-5- مقایسه بازده سهام برحسب شرکتها………………………………………………………..98

4-6- مقایسه بازده سهام برحسب سال……………………………………………………………98

4-7- خلاصه………………………………………………………………………………………99

فصل پنجم:نتیجه گیری وپیشنهادات……………………………………………………………100

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………….101

5-2- خلاصه موضوع درروش تحقیق…………………………………………………………102

5-3- خلاصه یافته های تحقیق…………………………………………………………………103

5-4-نتیجه گیری ………………………………………………………………………………..103

5-5-پیشنهاداتی درارتباط باموضوع …………………………………………………………..104

5-6-پیشنهاداتی درارتباط باتحقیقات آتی ………………………………………………………104

منابع………………………………………………………………………………………………106

فهرست جداول

عنوان صفحه

(جدول2-1): چارچوب هاومعیارهای ارزیابی کیفیت سود……………………………………..23

(جدول2-2): خلاصه مطالعات انجام شده درخارج ازایران…………………………………….64

(جدول2-3): خلاصه مطالعات انجام شده درایران………………………………………………69

(جدول4-1): شاخص های توصیفی متغیربازده سهام……………………………………………92

(جدول4-2): شاخص های مرکزی وپراکندگی اقلام تعهدی اختیاری………………………….93

(جدول4-3): شاخص های مرکزی وپراکندگی اقلام تعهدی غیراختیاری……………………..93

(جدول4-4): شاخص های مرکزی وپراکندگی پایداری سود……………………………………94

(جدول4-5): آزمون نرمال بودن داده ها…………………………………………………………94

(جدول4-6): رابطه کیفیت سودوبازده سهام……………………………………………………..95

(جدول4-7): رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری وبازده سهام……………………………………..95

(جدول4-8): رابطه بین اقلام تعهدی غیراختیاری وبازده سهام…………………………………96

(جدول4-9): رابطه پایداری سودوبازده سهام……………………………………………………96

(جدول4-10): رگرسیون چندمتغیره……………………………………………………………..96

(جدول4-11): خلاصه مدل رگرسیون چندمتغیره……………………………………………….97

(جدول4-12): معناداربودن مدل رگرسیون چندمتغیره………………………………………….97

(جدول4-13): معناداربودن یانبودن هریک ازمتغیرهای مستقل باوابسته……………………..98

(جدول4-14): آزمون تحلیل واریانس برای مقایسه بازده سهام برحسب شرکتها……………..98

(جدول4-15): آزمون تحلیل واریانس برای مقایسه بازده سهام برحسب سال…………………99

وکار………………………………………………………………………………………….. 34

2-3-4 )نوآوری در مدل کسب وکار…………………………………………………………………………………………… 40

2-3-5 )الگوهای کسب وکار کارایی محور………………………………………………………………………………….. 47

2- 4 )پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 48

فصل سوم : روش اجرای تحقیق………………………………………………………………………………………………… 52

3-1 )مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 52

3-2 )فرایند اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 52

3-3 )روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 52

3-4 )نمونه و جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………. 53

3-5 )روش ها و ابزار جمع آوری داده ها……………………………………………………………………………………. 54

3-6 )روایی و پایایی ابزار اندازه گیری ……………………………………………………………………………………….. 55

3-7 )روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها …………….. ……………………………………………………………… 57

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………..58

4-1 )مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………58

4-2 ) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان …………………………………………………………..59

4-3 ) توصیف متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………..60

4-4 )آزمون فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………………………62

فصل پنجم : نتایج تحقیق و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………..69

5-1 )مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….69

5-2 ) نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………….70

5-3 ) نتایج آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………73

5-4 ) پیشنهادات بر اساس یافته ها و فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………74

5-5) محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………..75

5-6 )پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………………..75

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………76

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………..80

فهرست جداول

جدول( 2-1 ) ابعاد کسب و کار ………………………………………………………………………………………………….30

جدول (2-2) نه سنگ بنای مدل کسب وکار………………………………………………………………………………….33

جدول (2-3) الگوهای طراحی مدل کسب و کار صاحبنظران مختلف……………………………………………….39

جدول( 2-4)میزان وابستگی هر یک از مدلها به نظریه های مدیریت راهبردی …………………………………..42

جدول (2-5) مدل مفهومی کسب و کار………………………………………………………………………………………..43

جدول (3-1)توزیع پرسشنامه بر اساس مولفه های بکار گرفته شده ………………………………………………….55

جدول(3-2) ضریب آلفای کرونباخ و منابع پرسشنامه……………………………………………………………………..57

جدول (4-1)توصیف زمینه فعالیت شرکتها…………………………………………………………………………………….59

جدول (4-2)توصیف متغیر سابقه شرکت ……………………………………………………………………………………..59

جدول (4-3) توصیف متغیر تعداد پرسنل………………………………………………………………………………………60

جدول (4-4)توصیف متغیر عملکرد …………………………………………………………………………………………….60

جدول (4-5) توصیف متغیر نوآوری……………………………………………………………………………………………..61

جدول (4-6)توصیف متغیر کارایی………………………………………………………………………………………………..61

جدول (4-7)ضریب همبستگی بین کارایی و عملکرد……………………………………………………………………..62

جدول (4-8)ضریب همبستگی بین نوآوری و عملکرد …………………………………………………………………..63

جدول (4-9)آزمون رگرسیون متغیره های مستقل بر عملکرد …………………………………………………………..64

جدول (4-10) آزمون رگرسیون بین نوآوری و عملکرد با توجه به سابقه شرکت ………………………………65

جدول (4-11) آزمون رگرسیون بین کارایی و عملکرد با توجه به سابقه شرکت ………………………………..66

جدول (4-12)آزمون رگرسیون بین نوآوری و عملکرد با توجه به تعداد پرسنل………………………………….67

جدول (4-13) آزمون رگرسیون بین کارایی و عملکرد با توجه به تعداد پرسنل…………………………………..67

جدول (4-14)آزمون تی تست متغیرهای تحقیق با توجه به زمینه فعالیت ………………………………………….68

جدول (5-1) توصیف مولفه های عملکرد شرکت …………………………………………………………………………70

جدول( 5-2) توصیف مولفه های الگوی کسب و کار نوآوری محور…………………………………………………71

جدول( 5-3) توصیف مولفه های الگوی کسب و کار کارایی محور………………………………………………….72

فهرست اشکال و نمودارها

شکل (1-1) مدل تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………6

نمودار(4-1) میله ای زمینه فعالیت شرکت ها…………………………………………………………………………………96

………………….16

1-13- جامعه تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………16

1-14- روش نمونه گیری و حجم نمونه:…………………………………………………………………………….16

1-15- روش تجزیه وتحلیل:………………………………………………………………………………………………16

1-16- تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق:…………………………………………………………………..17

1-16-1- سرمایه اجتماعی :……………………………………………………………………………………………….17

1-16-2-رضایت شغلی:…………………………………………………………………………………………………….17

فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………….18

2-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….19

2-2- بررسی ادبیات موضوع : سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………….20

2-2-1- سرمایه فیزیکی – مالی…………………………………………………………………………………………..21

2-2-2- سرمایه انسانی………………………………………………………………………………………………………21

2-2-3-سرمایه طبیعی ( NC ) و ابعاد آن…………………………………………………………………………..22

2-2-4- سرمایه های مالی (FC) و ابعاد آن…………………………………………………………………..22

2-2-5- سرمایه ااعی و سرمایه فرهنگی (CC) ……………………………………………………………….22

2-3- مقایسه سرمایه اجتماعی با سرمایه فیزیکی و انسانی………………………………………………………23

2-4-. انواع سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………26

2-5-. مفهوم سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………….28

2-6-.آثار سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………….30

2-6-1- تأثیر سرمایه اجتماعی بر حوزه بخش خصوصی و بنگاه داری………………………………………30

2-6-2-اثرات مثبت افزایش سرمایه اجتماعی بر دولت…………………………………………………………..30

2-7- روند توسعه مفهوم سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………33

2-8-ابعاد سرمایهاجتماعی………………………………………………………………………………………………..34

2-8-1-بعد ساختاری سرمایه اجتماعی: شبكه………………………………………………………………………37

2-8-2- پیوندهای شبكه ای(net work ties)…………………………………………………………………….37

2-8-3- ساختار كلی شبكه (net work configuration)…………………………………………………37

2-8-4- سازمان قابل دسترس…………………………………………………………………………………………….38

2-8-5-سلسله مراتب شبكه……………………………………………………………………………………………….38

2-8-6- غلظت شبكه: تراكم……………………………………………………………………………………………….38

2-9-اعتماد اجتماعی………………………………………………………………………………………………………….39

2-10- برتری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………43

2-11-روش های اندازه گیری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………….44

2-11-1- الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………45

2-12- ارتباط عمیق دیدگاهمدیریت اسلامیبا مفهوم سرمایه اجتماعی:……………………………………48

2-13- پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………….49

2-14- نمونه ای از تهدیدات سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………..49

2-15- سرمایه اجتماعی به مثابه یكی از مشخصه های جوامع و ملت ها……………………………………..50

2-16- چگونه می توانیم موجودی سرمایه اجتماعی را افزایش دهیم؟……………………………………….55

2-17- ارزش های اجتماعی- فرهنگی(social cultural values )……………………………………..56

2-18- سرمایه اجتماعی و علم اقتصاد………………………………………………………………………………….59

2-18-1- سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی و توسعه اقتصادی……………………………………………….59

2-18-2-كاركردهای اقتصادی سرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی…………………………………………..60

2-19- كاركردهای سرمایه اجتماعی:……………………………………………………………………………………61

2-19-1- همبستگی و انسجام: …………………………………………………………………………………………..62

2-20- شاخص های سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………62

2-20-1- اعتماد………………………………………………………………………………………………………………..62

2-20-2- پایبندی به قوانین اجتماعی…………………………………………………………………………………..63

2-20-3-بستگی اجتماعی…………………………………………………………………………………………………..63

2-20-4- مشاركت اجتماعی………………………………………………………………………………………………64

2-20-5- دسترسی به اطلاعات…………………………………………………………………………………………..64

2-20-الف- عوامل موثر بر سطح سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………….64

2-21- مشكل سنجش سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………..65

2-22- تأثیر سرمایه اجتماعی بر بهره وری……………………………………………………………………………..67

1-22- هزینه های پایین تر تبادلات: ………………………………………………………………………………………67

2-22-1- تسهیم و جاری كردن دانش و نوآوری: …………………………………………………………………67

68

2-22-3- بهبود كیفیت ستاده ها: …………………………………………………………………………………………68

2-23- دیدگاه سرمایه ی اجتماعی نسبت به تسهیم دانش………………………………………………………..71

2-24- اشكال عمده سرمایه اجتماعی از نظر كلمن……………………………………………………………….85

2-24-1–تعهدات و انتظارات (obligation and expectations)……………………………………71

2-24-2- ظرفیت بالقوه اطلاعات………………………………………………………………………………………..72

2-24-3- هنجارها و ضمانت اجرایی مؤثر……………………………………………………………………………72

2-24-4-روابط اقتدار………………………………………………………………………………………………………..73

2-25- شبكه ها و عملكرد سازمان………………………………………………………………………………………..73

2-25-1- شبكه های بسته: ………………………………………………………………………………………………….75

2-26- لزوم توجه به بحث سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی……………………………………………….76

2-27- رضایت شغلی (job satisfaction) …………………………………………………………………….78

2-27-1- بررسی تئوری های رضایت شغلی……………………………………………………………………….79

2-27-2- تئوری بهداشت – انگیزش (motivation- hygiene theorys ) ……………………..80

2-27-3- تئوری آلدرفر (E.R.G)(alderfer)……………………………………………………………….81

2-27-4- تئوری کامروایی نیاز (need fulfillment)……………………………………………………….82

2-27-5- نظریه فرات و استارک……………………………………………………………………………………….82

2-27- 6-نظریه انگیزش پورتر ولاولر……………………………………………………………………………….82

2-27-7- نظریه کینز برگر………………………………………………………………………………………………..83

2-27- 8-نظریه انتظار وورم……………………………………………………………………………………………..84

2-29- عوامل موثر بر رضایت شغلی………………………………………………………………………………….84

2-29-1- ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی……………………………………………………………………88

2-30- پیشینه پژوهش سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………..90

2-30-1- پیشینه پژوهش خارجی در مورد سرمایه اجتماعی…………………………………………………90

2-30-2- پیشینهی پژوهش سرمایه اجتماعی در ایران…………………………………………………………..94

2-31- پیشینهی پژوهش رضایت شغلی……………………………………………………………………………..98

2-31-1- تحقیقات خارجی پیرامون رضایت شغلی……………………………………………………………..98

2 –31-2- مطالعات داخلی پیرامون رضایت شغلی…………………………………………………………….. 100

2-32- وزارت نیرو : ………………………………………………………………………………………………………104

فصل سوم……………………………………………………………………………………………………………………….119

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..120

3-2- تعریف تحقیق………………………………………………………………………………………………………..121

3-3- نوع و روش تحقیق: ……………………………………………………………………………………………….121

3-4- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………….123

3-5- متغیر پژوهش………………………………………………………………………………………………………..123

3-6- روش نمونه گیری: …………………………………………………………………………………………………124

3-7- تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………..124

3-8- روایی و پایایی پرسشنامه : ………………………………………………………………………………………125

1-8-1- روایی صوری: ……………………………………………………………………………………………………125

2-8-2- روایی ساختاری: ………………………………………………………………………………………………..125

3-8-3- ضریب پایایی: ……………………………………………………………………………………………………125

3-9-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………….125

3-9-1-روایی پژوهش……………………………………………………………………………………………………..126

-3-9-2- اعتبار محتوا………………………………………………………………………………………………………126

3-9-3 -پایایی پژوهش……………………………………………………………………………………………………126

-3-9-4-روش آلفای كرونباخ…………………………………………………………………………………………..127

3-10- روش و ابزار گردآوری اطلاعات: …………………………………………………………………………..131

3-11-آزمون های آماری در تحلیل استنباطی: ………………………………………………………………………133

آزمون اولویت بندی فریدمن……………………………………………………………………………………………..133

آزمون همبستگی………………………………………………………………………………………………………………133

تحلیل رگرسیون ساده و چند گانه ……………………………………………………………………………………..133

آزمون فرض مقایسه میانگین های دو گروه…………………………………………………………………………..133

آزمون فرض مقایسه میانگین های چند گروه (آزمون تحلیل واریانس یكطرفه- آزمونF )…………..134

3-12-قلمرو پژوهش: ……………………………………………………………………………………………………..134

فصل چهارم: …………………………………………………………………………………………………………………..135

1-4-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..136

4-2- آمار توصیفی مشخصات فردی افراد مورد پژوهش………………………………………………………136

4-3- آمار توصیفی و استنباطی سوالات پرسشنامه……………………………………………………………….142

4-9-آزمون اولویت بندی شاخص های بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………………………….149

4-11-آزمون اولویت بندی شاخص های بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی………………………….151

4-12-آزمون اولویت بندی سئوالات مولفه رضایت شغلی…………………………………………………….151

4-13-آزمون اولویت بندی ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی……………………..153

4-14-آزمون نرمال بودن ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی………………………..153

4-15-فرضیه اصلی: سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد………………………………………….159

4-16-فرضیه فرعی 1: بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد….159

4-17-فرضیه فرعی 2: بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد……160

4-18-فرضیه فرعی 3: بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد……161

4-19-فرضیه اصلی دوم: ابعاد ساختاری، شناختی و ارتباطی مولفه ساختار اجتماعی بر رضایت شغلی موثرند. …………………………………………………………………………………………………………………161

4-21-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک وضعیت تاهل…………………………………………………164

4-22-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک تحصیلات………………………………………………………166

4-23-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک موقعیت های شغلی…………………………………………169

4-24-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک سوابق کاری……………………………………………………171

4-25-تحلیل فرضیات با استفاده از چارچوب نظری:……………………………………………………………171

فصل پنجم… …………………………………………………………………………………………………………………..172

5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..173

5-2-نتایج توصیفی………………………………………………………………………………………………………….174

5-3-نتایج استنباطی…………………………………………………………………………………………………………174

5-4-پیشنهادات و راهکارها………………………………………………………………………………………………177

5-5-محدودیت ها و تنگناهای تحقیق………………………………………………………………………………..178

.منابع: …………………………………………………………………………………………………………………………….186

پیوستها……………………………………………………………………………………………………………………………180

فهرست جداول

جدول شماره ( 1-2 ) مدل اقتضائی هرزبرگ ( محمد زاده ، 1374 )……………………………………..81

جدول 1-3- تناظر شماره سئوالات پرسشنامه با تغییرها………………………………………………………..132

جدول 2-3 امتیاز بندی طیف لیكرت………………………………………………………………………………….132

جدول شماره 1- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..136

جدول شماره 2- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..137

جدول شماره 3- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..138

جدول شماره 4- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..139

جدول شماره 5- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..140

جدول شماره 6- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش…………………………………………………….141

4-4جدول شماره 7- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143

جدول شماره 8- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143

جدول شماره 9- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143

4-5-جدول شماره 10- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در مولفه رضایت شغلی………..144

4-6-جدول شماره 11- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………. ………………………………………………………………………………146

4-6-جدول شماره 12- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………146

جدول شماره 13- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………..146

جدول شماره 14- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های مولفه رضایت شغلی……………………………………………………………………………………………………………………………..147

جدول شماره 15- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی…………………………………………………………………………………………………148

فهرست اشکال

شكل شبکه های اعتماد…………………………………………………………………………………………………………6

شكل شماره (1-2) : سرمایه اجتماعی و هزینه های مدیریتی منبع : علوی 1385………………………….7

شكل(1-3) انواع سرمایه های یك سازمان………………………………………………………………………………7

شکل ( 5-2 ) مدل فرت و استارک از رضامندی شغلی ( از کمپ ، ترجمه ماهر ، 1370 ص 263 )……..83

چكیده :

هدف اصلی پژوهش پیش رو ، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی است .سرمایه اجتماعی به عنوان یك عامل قوی كه افراد را به همدیگر پیوند میدهد یكی از سرمایه های باارزش و نامرئی انسان هاست .كه تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته است .تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی مورد بررسی قرار میگیرد.

سرمایه اجتماعی از متغییر های مستقل تحقیق دارای ابعاد (ساختاری،شناختی ،ارتباطی )كه روابط متقابل با یكدیگر را تشكیل میدهد و چهار چوب نظری مورد استفاده این تحقیق برای بررسی سرمایه اجتماعی ،از مدل ناهاپیت گوشال پیروی میكند . از نظر سرمایه اجتماعی جمع منابع بالفعل و بالقوه در دسترس افراد ناشی از شبكه روابط متقابل به فرد یا واحد اجتماعی است .سرمایه اجتماعی هم شامل شبكه و هم شامل دارائی است كه احتمال بسیج شدن آن از طریق شبكه ها وجو د دارد .

نهاپیت وگوشال سرمایه اجتماعی را عامل موثر در ایجاد و مشاركت در دانش سازمانی می دانند .در این مدل مفهوم سرمایه اجتماعی سازمانی است كه بر اساس آن میزان تاثیر ، با رضایت شغلی مورد بررسی قرار گرفته است. به همین نظر برای متغییر رضایت شغلی از نظریه نیاز ها استفاده شده است زیرا این نظریه سلسله نیازهای مازلو نزدیك است تا جائی كه می توان آنها را یكی به حساب آورد. نا گفته نماند نظریه نیاز مازلو عام تر است و رضایت شغلی می تواند در دایره و محدوده آن قرار گیرد و بر اساس نظریه نیازها میزان رضایت شغلی هر فرد كه از اشتغال حاصل میشود به دو عامل بستگی دارد .

اول:انكه مقدار از نیازهایی كه از طریق و احراز موقعیت مورد نظر تامین میگردد .دوم:آنكه نمودار از نیاز ها از طریق اشتغال بكار مورد نظر تامین نشده باقی می ماند نتیجه ای كه از بررسی عوامل اول و دوم حاصل میشود. میزان رضایت شغلی فرد را معین میكند.البته مطالعات زیادی در زمینه رضایت شغلی صورت گرفته كه متغییرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است .

تحقیق از نوع روش توصیفی، پیمایشی است كه از طریق روش كتابخانه ای مقاله ها پایان نامه های ارشد و دكترا دراین زمینه جمع آوری گردیده و برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده می شود پس از جمع آوری پرسش های توزیع شده داده های به دست آمده از طریق روش های آمار توصیفی و آمار استنباط با نرم افزار spss تجزیه و تحلیل خواهد شد.. در این تحقیق با توجه به اینكه متغییرها كیفی میباشند تعیین حجم نمونه از فرمول ذیل برای بدست آوردن حجم نمونه استفاده میشود

با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.

با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.

با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد..با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد..با توجه به نتایج رگرسیون خطی چند گانه و معنی دار بودن ضرایب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، تمامی ابعاد ساختاری، شناختی و ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارند

براساس این نتایج میتوان گفت مدیران و برنامه ریزان كلان بیشتر باید به این سرمایه عظیم و نهان كه در صورتی كه بتواند بالفعل شده تقویت شود میتواند نتایج بزرگ و پرباری هم برای فرد وهم سازمان و حتی جامعه در بر داشته باشد برنامه ریزی نمایند .

كلمات كلیدی :سرمایه اجتماعی –رضایت شغلی –اعتماد اجتماعی

فصل اوّل:

كلیات پژوهش

1-9- قلمرو تحقیق: 17

فصل دوم ـ مرور منابع، ادبیات

2-1- مقدمه 20

2-2- مفاهیم و عوامل مرتبط با هزینه های درمان 20

2-2-1- محاسبه هزینه کمرشکن: 21

2-2-2- درآمد مؤثر: 22

2-2-3- توان پرداخت خانوار: 23

2-2-4- هزینه معاش: 23

2-2-5- نسبت یا شاخص :O.O.P 24

2-2-6- تعیین خانوارهای مواجه با هزینه کمرشکن سلامت: 24

2-2-7- ضریب جینی، منحنی لورنز: 24

2-2-8- شاخص انصاف در مشارکت مالی: 25

2-2-9- خط فقر و تئوری های مرتبط با فقر 26

2-2-10- هزینه های پرداخت از جیب در قوانین بیمه سلامت 32

2-2-11- هزینه درمان از جیب مردم از دید مسولان بهداشت و درمان كشور 35

2-2-12- مشكلات نظام سلامت ایران از بعد تامین هزینه 36

2-3- سلامت روان 37

2-3-1- تعریف سلامت روانی: 38

2-3-1-1- تعریف بهداشت روان در فرهنگهای مختلف 40

2-3-2- اصول سلامت روانی 42

2-3-3- خصوصیات افراد دارای سلامت روانی 44

2-3-4- عوامل موثر در تامین سلامت روان: 44

2-3-5- نظریات مرتبط با سلامت روانی: 44

2-3-5-1- نظریه ی زیگموند فروید 45

2-3-5-2- نظریه ی آدلر 45

2-3-5-3- نظریه ی سالیوان 46

2-3-5-4- نظریه ی کارل راجرز 47

2-3-5-5- نظریه ی آلبرت الیس 47

2-3-5-6- نظریات نوین مبتنی بر شناخت درمانی 48

2-3-5-6-1- نظریه ی ویلیام گلاسر: 49

2-3-5-6-2-نظریه ی اسکینر: 49

2-4- تاریخچه و پیشینه مطالعات 50

2-4-1- تحقیقات و مطالعات انجام شده در داخل کشور 50

2-4-2- تحقیقات و مطالعات انجام شده در خارج کشور 54

 

فصل سوم ـ

3-1- مقدمه 58

3-2- روش تحقیق 58

3-3- جامعه آماری 58

3-4- حجم نمونه و روش نمونه گیری 59

3-5- روش گردآوری اطلاعات 59

3-6- ابزار گردآوری اطلاعات 59

3-7- روایی و پایایی پرسشنامه 61

3-7-1- روایی(Validity) 61

3-7-2- پایایی(Reability) 61

3-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 62

فصل چهارم ـ

4-1- مقدمه 65

4-2- توصیف داده های جمعیت شناختی 66

4-2- 1- اطلاعات بیماران بر حسب سن 66

4-2- 2- اطلاعات بیماران بر حسب تحصیلات 67

4-2- 3- اطلاعات بیماران بر حسب وضعیت تاهل 68

4-2-4- اطلاعات بیماران بر حسب وضعیت اشتغال 69

4-2-5- اطلاعات بیماران بر حسب وضعیت محل سكونت 70

4-2-6- اطلاعات بیماران بر حسب اندازه خانوار 71

4-2-7- اطلاعات بیماران بر حسب نوع بیمه پایه 72

4-2-8- اطلاعات بیماران بر حسب مسئولیت تامین هزینه درمان 73

4-2-9- اطلاعات بیماران بر حسب محل درآمد پولی عضو شاغل 74

4-2-10- مقایسه هزینه های درمان 75

4-2-11- مقایسه درآمد و پرداخت از جیب خانوار 76

4-2-12- بررسی وضعیت مواجه با هزینه های كمر شكن 76

4-2-13- بررسی وضعیت زایش فقر 77

4-3- یافته های استنباطی (تحلیل فرضیات) 79

 

فصل پنجم ـ

5-1- مقدمه 84

5-2- نتیجه گیری 84

5-2-1- نتایج حاصل از یافته های توصیفی 84

5-2-2- نتایج تحلیل فرضیات 86

5-2-3- نتیجه گیری کلی و مقایسه با تحقیقات 88

5-3- پیشنهادات کاربردی 89

5-4- محدودیت های تحقیق 90

5-5 توصیه به سایر محققین 91

فهرست منابع 92

منابع فارسی 92

منابع انگلیسی 96

پیوست ها 98

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-1- نمرات برش در هریک از خرده مقیاس ها ی پرسشنامه سلامت عمومی(فتحی آشتیانی، 1388 ) 17

جدول 2-1- متغیرهای مربوط به هزینه های سلامت (سایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) 25

جدول 3-1- متغیر های مورد بررسی تحقیق (برگرفته از پرسشنامه تحقیق) 60

جدول3-2- ضریب پایایی سوالات مربوط به متغیر سلامت روان 62

جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب میزان سن 66

جدول 4-2- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب میزان تحصیلات 67

جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب وضعیت تاهل 68

جدول 4-4- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب وضعیت اشتغال 69

جدول 4-5- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب محل سكونت 70

جدول 4-6- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب اندازه خانوار 71

جدول 4-7- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب نوع بیمه پایه 72

جدول 4-8- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب مسئولیت تامین هزینه درمان 73

جدول 4-9- توزیع فراوانی و درصد بیماران بر حسب محل درآمد پولی عضو شاغل 74

جدول 4-10- مقایسه هزینه های مختلف درمان 75

جدول 4-11- مقایسه درآمد کل ومجموع پرداخت از جیب (O.O.P) خانوار 76

جدول 4-12- مقایسه مجموع ظرفیت پرداخت و (O.O.P) پرداخت از جیب خانوار 76

جدول 4-13- وضعیت مواجه با هزینه کمر شکن خانوارها در اثر شاخص O.O.P 76

جدول 4-14- وضعیت زایش فقر خانوارها در اثر شاخص O.O.P 77

جدول 4-15- آماره توصیفی شاخص O.O.P 78

جدول 4-16-آماره توصیفی اختلالات روانی 79

جدول 4-17- نتایج آزمون خی دو فرضیه اول 79

جدول 4-18- نتایج آزمون خی دو فرضیه دوم 80

جدول 4-19- نتایج آزمون كولموگروف- اسمیرنوف جهت تعیین نرمال بودن توزیع نمرات 81

جدول 4-20- نتایج ضریب همبستگی پیرسون جهت تعیین رابطه همبستگی 81

جدول 4-21- نتایج آزمون خی دو فرضیه چهارم 82

 

فهرست نمودارها / اشکال

عنوان صفحه

شكل1-1- مدل مفهومی تحقیق (محقق ساخته) 13

نمودار 4-1: نمودار میله ای مربوط به توزیع فراوانی سن بیماران 66

نمودار 4-2: نمودار میله ای مربوط به توزیع فراوانی تحصیلات بیماران 67

نمودار 4-3 : نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب وضعیت تاهل بیماران 68

نمودار 4-4: نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب وضعیت اشتغال بیماران 69

نمودار 4-5: نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب وضعیت مسکن بیماران 70

نمودار 4-6: نمودار میله ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب اندازه خانوار بیماران 71

نمودار 4-7 : نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب نوع بیمه پایه بیماران 72

نمودار 4-8 : نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب مسئولیت تامین هزینهدرمان بیماران73

نمودار 4-9: نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب محل درآمد پولی عضو شاغل خانوار 74

نمودار 4-10: نمودار دایره ای مقایسه هزینه های بخش سرپایی 75

نمودار4-11: نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب وضعیت مواجه با هزینه کمر شکن خانوارها 77

نمودار 4-12: نمودار دایره ای مربوط به توزیع فراوانی بر حسب وضعیت مواجه با فقر خانوارها در اثر شاخص O.O.P 78

 

چکیده

افزایش روز افزون هزینه های خدمات سلامت، مشكلاتی را در زمینه ی تأمین مالی این هزینه ها به وجود آورده و تأمین هزینه های سلامت خانوارها، یك چالش مهم در نظام سلامت به شمار می رود. طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، اگر خانوار بیش از چهل درصد توان پرداخت خود را صرف هزینه های سلامت نماید، در تأمین سایر مایحتاج لازم برای یك زندگی مناسب دچار مشكلات جدی شده و با هزینه های کمر شکن مواجه خواهد شد. این پژوهش تلاشی بود در راستای سنجش میزان پرداخت مستقیم از جیب بیماران مبتلا بهسرطان سینهاستان اردبیل و بررسی رابطه این گونه پرداختها، با مواجه خانوار آنان با هزینه های کمرشکن و زایش فقر و نیز بروز اختلالات روانی. مطالعه با روش توصیفی برروی 42 بیمار مبتلا به سرطان سینه انجام گرفت برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه مشتمل بر دوبخش استفاده شد بخش نخست حاوی سوالاتی در خصوص مشخصات دموگرافیکی بیماران و نیز اطلاعات هزینه – درآمد آنها و بخش دوم، پرسشنامه استاندارد 28 سوالی سلامت عمومی گلدبرگ بود که در نهایت 40 پرسشنامه قابل تجزیه و تحلیل بود. تجزیه تحلیل اطلاعات پرسشنامه از طریق نرم افزار 19SPSS انجام گرفت و آزمون فرضیات از طریق آزمون کای مربع () و ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. نتایج تحقیق حاکی از این موضوع بود که 93 درصد خانوارها در اثر O.O.P با هزینه های کمرشکن مواجه شده و 87 درصد به فقر گرفتار شده اند، همچنین مشخص شد شاخص O.O.P با بروز اختلالات روانی دارای ارتباط بوده اما فقر ناشی از هزینه های کمر شکن ارتباط معنی داری با بروز اختلالات روانی نداشت. میتوان نتیجه گرفت ابتلا به بیماری سرطان سینه به دلیل هزینه های سرسام آور ارکان اقتصادی خانوار ها را به صورت آشکار مختل می کند که حکایت از لزوم توجه جدی و عاجل به شیوه های تامین منابع سلامت در نظام سلامت کشور دارد.

کلمات کلیدی: پرداخت مستقیم از جیب (O.O.P)، هزینه های کمرشکن، فقر، سرطان سینه، اختلالات روانی

1-1- مقدمه

سازمان جهانی بهداشت[1] (WHO) در سال 2000 یكی از اهداف سه گانه نظام سلامت را مشاركت عادلانه برایتأمین مالی هزینه های سلامت اعلام كرده است. در دهه های اخیر، افزایش هزینه های خدمات سلامت ناشی از توسعه و تكامل تكنولوژی از یك سو و افزایش سطح آگاهی و انتظارات بهداشتی افراد از سوی دیگر،مشكلاتی را در زمینه تأمین مالی هزینه های بهداشتی ودرمانی برای افراد جامعه به وجود آورده است. برخی ازتبعات حاكم بودن شرایط غیرعادلانه در نظام سلامت به شرح زیر است:

خانوارها به خصوص اقشار آسیب پذیر، به واسطه تأمین مالی دستیابی به خدمات درمانی با رنج و زحمت فراوان مواجه شده و در ازای تأمین این هزینه ها، ازمخارج ضروری دیگر خود می كاهند. این موضوع باعث تنزل شرایط رفاهی خانوار خواهد شد.

بار مالی هزینه های سلامت به سبب تقلیل پس انداز و تخصیص كمتر درآمد خانوار به سایر مصارف به خصوص اقلامی نظیر خوراك مناسب و یا تحصیل و آموزش كه به مثابه انباشت سرمایه انسانی به خصوص برای فرزندان خانوارها تأثیر غیرقابل انكاری دارد، توان تولید خانوارها را به عنوان كلیدی ترین عامل در فرایند تولید ملی كاهش می دهد.

امكان دارد گروهی از خانوارها به خاطر عدم توانایی پرداخت هزینه های درمان، از پیگیری درمان صرفنظركنند، كه این باعث تنزل سطح سلامت و بهداشت خانوارها و جامعه خواهد شد.

برخی خانوارهای كم درآمد كه در حول و حوش حداقل خط فقر زندگی می كنند، توان معیشتی و درآمد و دارایی های خود را به دلیل تأمین اجباری مخارج درمانی از دست می دهند و با هزینه های كمرشكن روبه رو میگردند و بدین سبب به كام فقر فرو می روند.

وجود نقیصه هایی در نظام تأمین مالی مخارج بهداشتی و درمانی كه منجر به بروز مواردی نظیر حالت هزینه های اسفبار یا كمرشكن برای خانوارها می گردد، می تواند یك عامل زایش فقر آنی و یا پایدار باشد. نكته دیگری كه در این خصوص باید بدان توجه شود این است كه علاوه بر خانوارهایی كه در شرایط سخت تأمین مخارج سلامت به تله فقر می افتند، گروهی از خانوارها كه قبل از این رویداد نیز با فقر مادی مواجه بود ه اند، چه بسا به دلیل شوك های ناخواسته هزینه های سلامت هیچ گاه مجال بازتوانی و نجات از كام فقر را نیابند. به اصطلاح اقتصاددانان این دسته از خانوارها ازحالت فقر آنی و گذرا در تله فقر پایدار و دائمی گرفتار می شوند و طبیعتاً هزینه رفع فقر این گروه خاص ازفقرا برای نظام حمایت های اجتماعی كشور اولاً بیشترو ثانیاً طولانی تر است. به طور خلاصه پدیده زایش فقر ناشی از هزینه های سلامت دو پیامد دارد اول اینكه گروهی از خانوارهای غیرفقیر را به كام فقر می كشاند و دوم، دسته ای از خانوارهای فقیر ولی مستعد برون رفت از شرایط فقر را برای مدت طولانی تری در شرایط تهیدستی گرفتار میكند (مهرآرا و همکاران، 1389).

هدف این پژوهش بررسی آثار پرداخت مستقیم از جیب در زایش فقر و بروز اختلالات روانی در مورد مبتلایان به سرطان سینه میباشد که در زمره پرهزینه ترین بیماریها میباشد.

1-2- بیان مسئله

امروزه بسیاری از علمای علم اقتصاد، سلامت را مهمترین عامل رشد اقتصادی می دانند این اهمیت ضرورت تخصیص منابع کافی به بخش سلامت را کاملا برجسته می سازد سلامت مهمترین سرمایه انسانی است. در بسیاری از موارد با سرمایه گذاری بر سلامت (وارائه خدمات بهداشتی و درمانی) این سرمایه انسانی قابل ترمیم و احیا ست (قالیباف، 1390، ص 6).

یکی از محورهای اساسی توسعه پایدار عدالت اجتماعی است. از ارکان مهم عدالت اجتماعی برخورداری تمام اقشار جامعه از بهداشت و سلامت جسمی و روحی است که ناخواسته با اوضاع معیشتی مردم ارتباط تنگاتنگ دارد صنعت بیمه برای تحقق عدالت واقعی در این زمینه می بایست با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و ایجاد طرحهای مختلف این مهم را برآورده سازد (محرمی و سامی، 1391).

سازمان جهانی بهداشت (WHO) درسال 2000 یكی از اهداف سه گانه نظام سلامت را مشاركت عادلانه برای تأمین مالی هزینه های سلامت اعلام كرده است. وجود نقص هایی در نظام تأمین مالی مخارج بهداشتی و درمانی كه منجر به بروز مواردی نظیر حالت هزینه های اسفبار یا كمرشكن[2] برای خانوارها میگردد، می تواند یكی از عوامل زایش فقر آنی و یا پایدار باشد (مهرآرا و همکاران، 89).

درجایی كه نظام مالی با عملكرد درست وجود ندارد، مردم متحمل هزینه های سرسام آوری در امر پرداخت مستقیم هزینه های درمانی می شوند كه گاه فاجعه بار بوده و آنها هرگز نمی توانند از عهده جبران آن بر بیایند. با در نظر گرفتن همه ی اینها، سالانه در حدود 150 میلیون نفر از این فاجعه مالی متضرر میشوند در حالیكه 100 میلیون نفر به زیرخط فقر كشیده می شوند (WHO، 2010).

بخشی از درآمد خانوار در همه جوامع دنیا صرف هزینه های مرتبط با سلامت (خدمات بهداشتی و درمانی ) می گردد. مقدار این سهم و توزیع آن در جوامع نشان دهنده تحمیل بارمالی سلامت به جوامع است. سازمان بهداشت جهانی یکی از متغیرهای اصلی در اندازه گیری کارایی و عملکرد نظام های ارایه خدمات سلامتی در کشورهای دنیا را شاخص مشارکت عادلانه منابع مالی سلامت می داند. اهمیت این شاخص تاحدی است که این سازمان وزن 25 درصدی برای محاسبه شاخص کلی عملکرد نظام های سلامتی به آن داده است (سمنانی وکشتکار، 1382).

مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی چنانچه سهم هزینه های سلامت در بودجه خانوار از رقم 40 درصد تجاوز كند، خانوار با هزینه های اسفبار یا كمرشكن سلامت مواجه شده است (WHO، 2004).

شاخص عدالت در مشاركت تامین مالی حدود 83% برآورد شده كه بیانگر وضعیت نامطلوب عدالت در مشاركت خانوارها در تامین مالی هزینه های سلامتی است. هرساله حداقل دو درصد از خانوارها با هزینه های غیرقابل تحمل بهداشت و درمان مواجه بوده و از شوك های ناگهانی مخارج سلامتی به شدت متاثر شده اند. سالانه حداقل یك درصد از خانوارها به دلیل نقصان عملكرد نظام مالی سلامت و به دلیل پرداخت از جیب هزینه درمانی به كام فقر فرو می روند و بسته به بنیه خانوار و شرایط پیش رو چه بسا گروهی از این خانوارها تا ابد در ورطه فقر و تنگدستی بمانند (پوررضا، 1386).

بنا برآمار ارائه شده سال 1386 سه درصد از بیماران به دلیل هزینه های کمرشکن سلامت زیر خط فقر سقوط می کردند اما این رقم اکنون افزایش یافته است به طوری که نرم کشوری آن به 7.5 درصد رسیده است. از طرف دیگر گمانه زنی ها بر آن است که سالانه حدود 13 درصد تهرانی ها به دلیل هزینه های کمرشکن سلامت زیر خطر فقر می روند. البته این رقم در مناطق نابرخوردار ممکن است فراتر هم باشد. بخش عمده ای از این بیماران به دلیل خدمات بستری زیر خط فقر می روند (خبرگزاری ایسنا، 1392).

به منظور تحقق شاخص عدالت در سلامت و کاهش سهم هزینه‎های مستقیم مردم به حداکثر معادل سی‎درصد (30%) هزینه‎های سلامت، ایجاد دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشتی درمانی، کمک به تأمین هزینه‎های تحمل‎ناپذیر درمان، پوشش دارو، درمان بیماران خاص و صعب‎العلاج، تقلیل وابستگی گردش امور واحدهای بهداشتی درمانی به درآمد اختصاصی و کمک به تربیت، تأمین و پایداری نیروی انسانی متخصص موردنیاز، ده درصد (10%) خالص کل وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‎ها علاوه بر اعتبارات بخش سلامت افزوده میشود (قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، ماده34، 1389).

در سایر کشورها دولت سعی در افزایش نقش خود در بازارهای سلامت داشته و مشاهده می شود که حتی در کشورهای در حال توسعه نیز پرداخت های مستقیم افراد از جیب از 42/5 درصد در سال 2000 به 35/2 کاهش یافته و در مقابل سهم تامین اجتماعی افزایش یافته است. موضوع چالش برانگیز، سهم پرداخت مستقیم افراد برای خرید کالاها و خدمات سلامت است؛ هرچه اتکای نظام سلامت به منابع جذب شده از طریق «پرداخت از جیب» افراد بیشتر باشد، علاوه بر اینکه پایداری نظام سلامت به شدت تهدید می شود، بروز هزینه های کمرشکن به هنگام بیماری برای افراد را نیز به دنبال خواهد داشت.

از این رو کشورهای مختلف همواره سعی در کاهش سهم پرداخت های مستقیم افراد در بخش سلامت داشته اند. کشورهای منطقه نیز سیاست کاهش اتکا به منابع مستقیم در نظام تامین مالی سلامت را در دستور کار خود قرار داده و سهم پرداخت های مستقیم را از 35 درصد در سال 2000 به 31 درصد در سال 2009 کاهش داده اند. متاسفانه ایران بالاترین میزان از پرداخت از جیب در کشورهای منطقه را داشته و نزدیک به 59 درصد کل هزینه های سلامت جامعه به طور مستقیم بر افراد تحمیل شده است (باسخا، 1392)

تمامی این تاکیدات از آن جهت است که بروز بیماری در خانوار به تنهایی یک مسئله مهم و تاثیر گذار در شیوه زندگی می باشد لذا تلاش می شود تا عوامل دیگر مانند عوامل اقتصادی و نگرانی های تامین هزینه درمان بر تنشهای موجود نیفزاید با این حال هزینه های بهداشتی و درمانی در كشور به طور عمده ناشی از عوامل مختلفی در حال رشد است.