2-1-8 فعالیتهای علمی و آموزشی.. 22

2-1-9 سرشت مکتب امام صادق(ع) 23

2-1-10شاگردان امام صادق(ع) 24

2-1-11شهادت امام صادق(ع) 25

بخش دوم. 26

2-2 عصر امامت امام صادق (ع) 26

2-3حاکمان اموی در دوره امامت امام صادق (ع) 26

2-3-1هشام بن عبد الملک (105-125 ق ) 27

2-3-2ولید بن یزید ( 125-126ق) 28

2-3-3یزید بن ولید (126 ق) 30

2-3-4ابراهیم بن ولید (سال 127-126ه ق) 30

2-3-5مروان بن محمد مشهور به مروان حمار (127 – 132). 31

2-4سقوط امویان. 32

2-5علل سقوط امویان. 34

2-5-1سوء استفاده از بیت المال مسلمین.. 34

2-5-2انجام کارهای خلاف شرع و دین.. 34

2-5-3نهضت های سیاسی و دینی در دوران اموی.. 35

2-5-4سیاست تبعیض نژادی بنی امیه. 35

2-5-5رژیم استبدادی موروثی.. 36

2-5-6اهانت به حرمین شریفین.. 36

2-5-7اختلاف های داخلی و نژادی در میان امویان. 37

2-6 ظهور عباسیان. 37

2-6-1حاکمان عباسی در دوره امامت امام صادق (ع) 39

2-6-1-1ابوالعباس سفاح (136-132) 40

2-6-1-2 ابوجعفر منصور دوانیقى (158-136). 41

2-7مقایسه بنی امیه و بنی عباس… 43

2-8 شورش ها ،جنگ ها و قیامها در دوران امام صادق (ع) 44

2-8-1 نا آرامی ها و شورش ها 44

2-8-1-1شورش ساکنان حمص… 45

2-8-1-2 شورش مردم غوطه. 45

2-8-1-2 شورش مردم فلسطین به سال 126 ھ . ق. 45

2-8-1-3شورش مردم یمامه علیه كارگزار اموی به سال 126. 46

2-8-1-4شورش مردم حمص بار دیگر در دورة خلافت مروان بن محمّد. 46

2-8-2جنگ ها 46

2-8-3مشکلات و خط مشی امام صادق(ع) در برابر حاکمان زمان. 47

2-8-4کناره گیری از مناقشات سیاسی.. 48

2-8-5امام صادق(ع) و قیام ها 50

2-8-6امام (ع) و قیام نفس زكیه. 50

فصل سوّم:پایگاه سیاسی و اجتماعی شیعه در عصر امام صادق (ع)

3-1مفهوم شیعه. 53

3-1-1 شیعه در لغت.. 53

3-1-2شیعه در اصطلاح. 53

3-2 تاریخ پیدایش شیعه. 54

3-3شیعه و اهل بیت.. 56

3-4گزیده ای از فرقه های شیعه. 57

3-4-1 زیدیّه. 58

3-4-1-1عقاید و آراء فرقه ی زیدیه. 59

3-4-1-2 انشعاب در فرقه زیدیه. 60

3-4-1-2-1 جارودیه (یا سرحوبیه) 61

3-4-1-2-2 سلیمانیه (یا جریریه) 61

3-4-1-2-3صالحیه ( یا بتریه). 62

3-4-2 کیسانیه. 63

3-4-3 امامیه. 63

3-5 شیعیان در عصر امام صادق(ع) دردو دوره اموی و عباسی.. 64

3-5-1 شیعیان دردوره امویان. 65

3-5-1-1 فشار سیاسى بر شیعیان. 66

3-5-2 قیام های شیعه در عصر اموی.. 68

3-5-2-1 قیام زید بن علی بن حسین.. 69

3-5-2-1-1 عقاید زید دربارۀ امامت.. 71

3-5-2-1-2 شخصیت علمی زید. 71

3-5-2-1-3 شهادت زید. 72

3-5-2-2 قیام یحیی بن زید. 73

3-5-2-3 قیام عبدالله بن معاویه. 75

3-6 نتایج قیام های شیعه. 75

3-7 دیدگاه خاورشناسان در مورد قیامهای علویان. 76

3-8 هاشمیان بر ضد امویان. 77

3-9 بهره گیری دعوت عباسی از نهضت هاى شیعى در دوران اموى.. 78

3-9-1 ابوسلمه خلال. 79

3-9-2 ابومسلم خراسانی.. 80

3-9-3 سیاه جامگان. 82

3-10 شعیان دردوره عباسیان. 83

3-10-1 تشیّع در دورۀ اول عبّاسی.. 84

3-10-2 موقعیّت شیعه در برابر انقلاب عباسى.. 84

3-10-3 رفتار خلفای عباسی با شیعیان. 85

3-10-4 شیعه و اهل بیت در دوران منصور. 86

3-10-5 قیام ها ی شیعه در عصر عباسی.. 88

3-10-5-1 قیام شریك بن شیخ المهرى.. 89

3-10-5-2 قیام عبدالله محض و فرزندانش… 90

3-10-5-3 قیام محمد بن عبدالله محض نفس زکیه (145-100 ه ق) 91

3-10-5-3-1 دعوت نفس زكیه در شهرهاى اسلامى.. 92

3-10-5-4 قیام ابراهیم بن عبد اللّه محض… 93

3-11 حمایت های مردم از قیام های شیعیان. 94

3-12 تشیع در ایران در عصر امام صادق (ع) 95

3-13 شیعیان عراق در عصر امام صادق (ع) 97

فصل چهارم:پایگاه فرهنگی شیعه در عصر امام صادق (ع)

4-1شناخت فرهنگ… 100

4-2تحوّلات فرهنگی شیعه در عصر امام صادق(ع) 100

4-3دانشگاه جعفری.. 103

4-4فعالیت های علمی ، فکری و فرهنگی.. 105

4-4-1قرائت و تفسیر قرآن. 107

4-4-2علم فقه و حدیث.. 108

4-4-2-1جابر بن یزید بن حارث جعفى.. 110

4-4-2-2 ابومحمد، عبدالله بن اَبی یَعْفور عبدی کوفی .. 111

4-4-2-3حمّاد بن عثمان. 111

4-4-2-4 یحیى بن كثیر (م 105 هـ.ق) 111

4-4-3-1 منع کتابت حدیث.. 112

4-4-4 علم كلام. 113

4-4-5 نهضت ترجمه. 115

4-4-6 علم طب.. 116

4-4-7 فلسفه. 117

4-4-8 سیره نگاری.. 117

4-4-9 ادبیات شیعه. 118

4-4-9-1 شعر در زمان امویان. 119

4-4-9-2 عصر اول عباسی و شعرای اهل بیت.. 119

4-4-9-3 برخی از شعرای شیعه در عصر امام صادق. 120

4-4-9-3-1 سید اسماعیل حِمیَری ( 178-105 قمری) 120

4-4-9-3-2 ابو المستهل کُمیت بن زید اسدی (م 126 قمری) 121

4-4-9-3-3 سفیان بن مصعب عبدى كوفى.. 123

4-5 عالمان و اندیشمندان شیعه در عصر امام صادق(ع) 124

4-5-1هشام بن حکم. 124

4-5-1-1شاگردان هشام. 126

4-5-2مفضّل بن عمر کوفی جعفی.. 126

4-5-3محمد بن مسلم ثقفی.. 127

4-5-4ابان بن تغلب.. 128

4-5-5هشام بن سالم. 129

4-5-6 مؤمن طاق. 130

4-5-7 قیس ماصر. 131

4-5-8 جابر بن حیان. 131

4-6 شرایط خاص فرهنگی وبرخورد فرق و مذاهب.. 132

4-6-1معتزله. 133

4-6-1-1 رابطه معتزله با شیعه. 134

4-6-2 اشاعره 135

4-6-2-1 سبقت شیعه بر اشاعره و معتزله در بحث هاى كلامى.. 136

4-6-3 مرجئه. 136

4-6-4 خوارج. 138

4-6-5 شیعه امامیه. 138

4-6-4 جبریه. 139

4-6-7 زنادقه. 139

4-6-8 غالیان. 140

4-6-8-1 غالیان و شیعیان. 141

4-6-8-2 برخورد ائمه با غلو و غالیان. 143

نتیجه گیری.. 145

منابع و مآخذ. 148

2-6-موقعیت جغرافیایی ،طبیعی،اجتماعی و سیاسی هریس:……………………………………………………20

2-7-اوضاع طبیعی:……………………………………………………………………………………………………………21

2-8-رودخانه زرنق:…………………………………………………………………………………………………………..21

2-9-لهجه و زبان:…………………………………………………………………………………………………………….22

2-10-دین و مذهب………………………………………………………………………………………………………..22

2-11-شهر زرنق…………………………………………………………………………………………………………….23

2-12-اقلیم شهر زرنق: ………………………………………………………………………………………………..24

2-13-برسی وضعتوپوگرافیو شیب های اصلی شهر زرنق………………………………………………..24

2-14-تصویر كلی از وضعیت اقتصادی منطقه : ……………………………………………………………..24

2-15-وزش باد در زرنق ………………………………………………………………………………………………26

2-16-برسی وضعیت تاریخی شمال غرب ایران………………………………………………………………..28

2-17-جغرافیای تاریخی شمال غرب ایران……………………………………………………………………….30

2-18-سابقه تقسیمات کشوری در شمال غرب ………………………………………………………………..30

فهرست تصاویر فصل دوم……………………………………………………………………………………………….38

فصل سوم: نگاهی به باستانشناسی شمال­غرب ایران از آغاز تا پایان عصر مفرغ قدیم……………….41

3-1-پیشینهباستان شناسیشمال غرب ایران از آغاز تا عصر برنز قدیم………………………………..42

3-2- نگاهی کوتاه به فرهنگ کورا ارس……………………………………………………………………………….42

3-2-1-منشاء فرهنگ کورا ارس……………………………………………………………………………………………47

3-2-2-دلایل مهاجرت………………………………………………………………………………………………………..52

3-3-تقسیم بندی فرهنگ کورا ارس………………………………………………………………………………………55

3-4-مرحله II فرهنگ کورا ارس 2600/2700الی 3300 ق.م……………………………………………………55

3-5-مرحلهIII فرهنگ کورا ارس از2000الی2200/2700ق.م ………………………………………………….56

3-6-سنت سفالگری فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………………57

3-6-سنت سفالگری فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………………58

3-8-معماری عصر مفرغ قدیم ……………………………………………………………………………………………58

3-7-سفال ها ی نوع شکل گیری کورا ارس…………………………………………………………………………58

3-9-عصر مفرغ قدیم فاز II:اواخر هزاره سوم تا میانه هزاره دوم ق.م……………………………………..60

3-10-هنر های تجسمی فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………61

3-11-فلزکاری………………………………………………………………………………………………………………..61

محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در جمهوری آذربایجان عبارتند از:……………………………54

3-19-محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس(یانیق) در ایران عبارتند از:…………………………….67

3-67- محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در آناتولی…………………………………………………90

محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در ارمنستان………………………………………………………….23

3-82-عصر مفرغ قدیم در گرجستان( کواتسخلبی)……………………………………………………………110

تصاویر فصل سوم:………………………………………………………………………………………………………..120

فصل چهار :گزارش حفاری تپه زرنق هریس……………………………………………………………………136

4-1-موقعیت طبیعی وجغرافیایی شهرستان هریس و شهر زرنق…………………………………………137

4-2-تپه باستانی زرنق(دوزده باغیر)…………………………………………………………………………………139

4-3-اهداف و روش کاوش……………………………………………………………………………………………140

4-4-سوالات:………………………………………………………………………………………………………………140

4-5-فرضیات:…………………………………………………………………………………………………………….140

4-6-ب – روش کاوش……………………………………………………………………………………………….141

4-7-روش کار………………………………………………………………………………………………………….141

فصل پنج:تحلیل معماری تپه زرنق………………………………………………………………………………..147

5-1- فاز I در شمال تپه زرنق در کارگاه E ………………………………………………………………….148

5-2-فاز II در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………….149

5_3_فازIII در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………..153

5-4-فازIV در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………..153

جدول معماری کارگاه E……………………………………………………………………………………………157

5-5-کارگاه F………………………………………………………………………………………………………….158

5-6-فازIکارگاه F…………………………………………………………………………………………………..158

5-7-فازIIکارگاه F…………………………………………………………………………………………………158

جدول معماری کارگاه F…………………………………………………………………………………………160

5-8-ترانشه4 B……………………………………………………………………………………………………161

5-9-کارگاه 5 B…………………………………………………………………………………………………..162

5-10-ترانشه 6 B …………………………………………………………………………………………….163

5-11-ترانشه:V …………………………………………………………………………………………………165

جدول معماری کارگاه V…………………………………………………………………………………….170

5-12-تکنیک ساخت مصالح معماری عصر مفرغ در تپه زرنق…………………………………171

تصاویر فصل پنچ………………………………………………………………………………….174

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………194

منابع………………………………………………………………………………………………….19

چکیده:

معماری و مصالح مربوط به آن یکی از داده های مهم باستان شناسی است.یکی از شاخصه های مهم معماری در عصرمفرغ قدیم ،معماری با پلان مدور می باشد که در خلال عصر مفرغ قدیم در شمال غرب ایران،قفقاز و لوانت و بیشتر محوطه های مربوط به کورا ارس شناخته شده است.

در این پایان نامه سعی شده است معماری مدور کورا_ارس درعصر مفرغ قدیم بطور کامل بررسی و نحوه ی انتقال این شیوه ی معماری از دوره مس و سنگ جدید به دوره مفرغ و چگونگی گسترش این گونه معماری در دوره مفرغ قدیم در تمامی محوطه های کورا_ارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد بطوریکه ویژگی معماری با پلان مدور عصر مفرغ قدیم در همه محوطه های حفاری شده در شمال غرب ایران ،قفقاز و لوانت را شامل می شود و لذا مناطق مذکور توضیح داده شده است.

اما آنچه در معماری با پلان مدور فرهنگ کورا-ارس اهمیت دارد فرضیات و نظرات باستان شناسان در زمینه های مهاجرت و نوع کاربری این ساختارها می باشد که در فصل پنج پایان نامه با تکیه بر مطالعات و کاوش های باستان شناسی تپه زرنق و مقایسه آن با سایر محوطه های کورا-ارسی در داخل و خارج ایران مورد برسی قرار گرفته است.

کلید واژه:عصر مفرغ قدیم،کورا_ارس،معماری با پلان مدور،شمال غرب ایران،قفقاز،تپه زرنق

مقدمه:

دوره مفرغ قدیم در مناطق مختلف ایران با توجه به فرهنگ­های ناهمگونی که در این دوره وجود داشته است، شناخته می­شود. این فرهنگ­ها از لحاظ زمانی لزوماً با یکدیگر همخوانی ندارند و علاوه بر این مواد فرهنگی آن­ها نیز ناهمگون می­باشد. در این میان دوره مفرغ قدیم شمال­غرب ایران با توجه به سفال سیاه براق و معماری مدور بسیار شاخص می­باشد. ظهور غریب این داده­ها با توجه به اینکه در دوره مس و سنگ این منطقه شناخته نشده است و همچنین با توجه به اینکه ویژگی معماری شاخص این دوره در دوره دوم (خانه­های مدور) و سفال با دسته نخجوانی گونه­های اولیه آن­ها در منطقه قفقاز و شرق آناتولی شناخته شده است بنابراین در بررسی دوره مفرغ قدیم شمال­غرب ایران باید آن را در یک چارچوب فرهنگی وسیع­تری (کورا-ارس)مورد بررسی قرار داد.

واحد شمال­غربی شامل مجموعه ناهمواری­هایی است که در محدوده سیاسی آذربایجان، کردستان و زنجان تا مدار 35 درجه شمالی گسترده شده­اند. این ناهمواریها از سوی شمال، به وسیله فرورفتگی دره ارس از کوه­های قفقاز و ارمنستان جدا شده­اند. مرز غربی را هم مرز سیاسی کشور با ترکیه تعیین می­کند که در بیشتر مسیر، منطبق بر خط­الرأس کوه­های آذربایجان­غربی است. در مشرق، ناهمواری­های شمال­غرب توسط کوه­های طالش محدود شده­اند. اما در جهت جنوبی، مرز مشخصی برای جداکردن آن از زمین­های مجاور نمی­توان یافت.

1-1- بیان مساله:

5-2- اساتید شیخ صدوق

6-2- شاگردان شیخ صدوق

فصل سوم : تألیفات و شرح مختصری از آثار علمی شیخ صدوق

1-3- تقسیم بندی ادواری حدیث از زمان پیامبر اسلام(ص) تا پایان عصر شیخ صدوق

2-3- تابیفات و آثار شیخ صدوق

3-3- ویژگی های آثار شیخ صدوق

4-3- شرح مختصری از برخی آثار شیخ صدوق

فصل چهارم : بررسی اوضاع سیاسی – مذهبی در دوران شیخ صدوق

1-4- اوضاع سیاسی و موضع گیری عباسیان در مواجهه با تشیع تا عصر شیخ صدوق

2-4- موضع گیری مذهبی سیاسی سامانیان در عصر شیخ صدوق

3-4- آل بویه و روابط گسترده با فرهنگ تشیع در زمان ابن بابویه

فصل پنجم : شیخ صدوق در دوران حیات و تاثیرات آن پساز فوت ایشان

1-5- نگارش كتب و حراست از میراث تشیع

2-5- برگزاری مناظرات كلامی در مواجه با تشیع ستیزی

3-5- تلاش برای رونمایی از چهره حقیقی اهل بیت (ع)

4-5- تلاش در جهت تنظیم اعتقادات شیعه

نتیجه گیری

فهرست منابع و ماخذ

چكیده:

ابوجعفرمحمدبن علی(ابن بابویه) یكی از چهره هایی علمی برجسته عالم تشیع است كه در قرن چهارم هجری می زیسته و با بهره وری از اصالت نژادی، استعداد ذاتی، كوشش در تحصیل علوم دینی و پیروی دقیق از سیره های علوی، قله های علم و فضیلت را فتح كرد و با همت بلند و ذهن پویای خود در آسمان فضیلت چنان اوج گرفت كه در آغاز جوانی در شمار حدیث شناسان و فقیهان بلند پایه ی مكتب ائمه ی معصوم (ع) در آمد.

بعلاوه وی یكی از مولفان كتب اربعه ی شیعه به حساب می آید كه توانسته در آثار خود، سره را از ناسره تمیز دهد و آنچه نقل كرده از چنان ارزش علمی برخوردار است كه لقب صدوق و رئیس المحدثین را برای وی برگزیده اند.

در این پژوهش سعی شده است كه زندگی و آثار این محدث بزرگ با توجه به اوضاع سیاسی ، اجتماعی و مذهبی آن روزگار بویژه نقش و تاثیر وی در گسترش و تعلیم مفاهیم شیعی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

2-18) گرده اول وهار. 35

2-19) چله کلنگه. 35

2-20)چله گوجره. 36

2-21) بَنی کُشو. 36

2- 22) کویخا بی یَه رونه. 37

2-23) سه بیره. 38

2-24) مراسم وفات.. 39

2-25) حونه دِژ. 42

2-26)میراتی.. 42

2-27) لاوه لاوه. 43

2-28) پوشاک… 53

فصل سوم:اعتقادات و باور داشتها 68

3-1)دیدگاه اسلام پیرامون تفأل…………………………69

3-1-1-)فال چهل سرود…………………………………………70

3-1-1-1)افسانه­ای در رابطه با فال چهل سرود…………………..70

3-1-1-2)وجهه تسمیه چهل سرود…………………………….71

3-1-1-3)سراینده اصلی چهل سرود………………………….72

3-1-1-4)شیوه اجرای فال چهل سرود………………………..73

3-1-2) شو شمه کی……………………..95

3-1-3) نیک، بد، مراد………………………..95

3-1-4) فال وِژَه………………………………..95

3-2)باور داشت های عامه……………….97

3-2-1) گاروه. 97

3-2-2) آو فروشی.. 98

3-2-3) مراد و مطلو دِ اویار. 98

3-2-4) پرس و کلاش…99

3-2-5) آساره قوس… 100

3-2-6) دیگر باورها 101

فصل چهارم:

فصل پنجم:تک بیتی­های مصطلح در ادبیات عامیانه لرستان.. 135

5-1) مویه. 136

5-2) لاوه لاوه. 144

5-3)چهل سرود………………………147

5-4) سور و شادیانه.161

نتیجه. 167

فهرست منابع.. 168

چکیده انگلیسی……………………………..172

پیشینه پژوهش:

در گذشته هیچ پژوهشی در مورد آداب و رسوم لرستان توسط بومیان این استان صورت نگرفته است. در سال­های اخیر پژوهش­هایی صورت گرفته است که مهم­ترین آ­ن­ها می­توان به آثار ارزشمند آقای علی مردان عسکری عالم با نام«فرهنگ عامه لرستان» در پنج جلد اشاره کرد. شایسته است که اشاره کنیم که نویسندگانی همچون جهان شاه آزادبخت در کتاب «سروده های ماندگار»، رستم رحیمی عثمانوندی در کتاب «بومیان دره مهرگان» و آقای کرم دوستی در کتاب «مردم شناسیادبیات لکی» نیز به گوشه­هایی از این فرهنگ اشاره کرده اند. بعضی از کتاب­ها در فهرست منابع این پژوهش آمده است. هدف ما در این پژوهش آشنا ساختن خوانندگان با بخش هایی از فرهنگ، و آداب و رسوم قوم لر می­باشد.

فرضیه پژوهش:

1- تک بیتی­های لری بیانگر فرهنگ، و آداب و رسوم قوم لر می­باشند.

2-بعضی از آداب و رسوم در لرستان به هزاران سال پیش برمی­گردد.

3-مور و هوره بر گرفته از دعاهای آیین زرتشتی می­باشند.

مقدمه

ادبیات عامیانه هر قوم بخش عظیمی از فرهنگ آن قوم است که غالباً به صورت شفاهی، سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می­شود. و با ادبیات مکتوب از لحاظ سبک و وزن فرق دارد. ادبیات عامیانه هر قوم در واقع حافظ هویت فرهنگ آن قوم است. بخشی از ادبیات عامیانه قوم لر ضرب المثل­هایی است که در بین عوام وجود دارد. این ضرب المثل­ها گاه بیانگر شیوه زندگی عشایری در لرستان است مثل«مِ خونی، تو خونی کی ایله بِرونی» و گاه بیانگر رسم و رسومی در لرستان می­باشد مثل«گیِس مِی اَر سر لَش بورینی» و یکی دیگر از بخش­های ادبیات عامیانه قصه­هایی است که مادران برای کودکانشان نقل می­کنند. هر چند گوینده­ی اصلی این قصه­ها معلوم نیست، و از نسل­های گذشته به این نسل منتقل شده اند. تعدادی از این قصه­ها یا تخیلی هستند که به داستان­های غول و دیو می­پردازند. مثل داستان«سه قل» یا کم و بیش واقعی هستند مثل«ریچرمی خارچِن». و قسمت دیگری از ادبیات عامیانه اشعاری هستند که نمودی از زندگی روستایی و عشایری را دارد. مثل ترانه­هایی برای رام کردن گاو هنگام دوشیدن آن، و یا ابیاتی که زمان مشک زدن زنانعشایرمی­خوانند. یا ترانه­های خاص مراسم عروسی که با صدایی خوش می­خوانند. به این گونه ترانه­ها در لرستان «بِت» می­گویند. بخش دیگری از این اشعار، اشعاری هستند که مادران برای خوابانیدن کودکان می­خوانند به آن «لاو­ه لاوه» می­گویند. در این «لاوه­لاوه» گاهی مادر قصه­های کوتاهی که ممکن است زندگی­نامه یک قهرمان باشد، را بیان می­کند. مثل زندگی­نامه «قدم خیر» قسمت دیگری از اشعار در مراسم سوگواری خوانده می­شود در لرستان آن را«مور» و «هوره» می­گویند.

فولکلور (فرهنگ عامه)

رفتار و اعمال جمعی و گروهی که در بین عامه مردم رواج دارد و خاص یک دوره محدود نمی­باشد، فولکلور نامیده می­شود. بنابراین اعمال و رفتار شخصی را که ممکن است یک یا چند مرتبه اتفاق افتاده باشد، نمی­توان فولکلور نامید.

«فولکلور از دو کلمه لاتینی«فولک» به معنای «توده مردم و عامه» و «لور» به معنای «دانش» تشکیل شده است. بنابراین فولکلور به معنای دانش عامیانه (دانش توده مردم) است». (نجف زاده، 1391: 14).

1-10 نقش مدیران بیمارستان درمدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 34

1-11جنبه های اقتصادی در مدیریت پسماند­های بیمارستانی.. 37

3-1- منطقه مورد مطالعه. 52

3-1-1 تاریخچه بیمارستان شهدای تجریش…. 53

3-1-2 چارت سازمانی بیمارستان شهدای تجریش…. 54

3-1-3 خدمات بیمارستان شهدای تجریش…. 54

3-2 روش تحقیق.. 56

3-3 جامعه آماری، روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه. 56

3-4 ابزار جمع آوری اطلاعات… 56

3-5 اعتبار 57

3-6 متغییر ها 58

3 -7روش جمع آوری اطلاعات… 58

3-8 روش های آماری مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده ها 59

4-1 بررسی و توصیف گزارشات و آیین­نامه­های مصوب و برنامه­های عملیاتی موجود در بیمارستان 62

4-1-1 آخرین برنامه عملیاتی مدیریت اجرایی پسماند پزشکی در بیمارستان شهدای تجریش مصوب(6/91) 63

4-2 توصیف داده­های مربوط به پرسشنامه پژوهشگر ساخته. 74

4-2-1 ویژگی های فردی پاسخگویان.. 74

4-2-1-1 جنسیت پاسخگویان.. 74

4-2-1-2 سن.. 75

4-2-1-3 سطح تحصیلات… 76

4-2-1-4 مدت ساعت کاری در شبانه روز 77

4-2-1-5 سابقه کاری.. 77

4-2-1-6 نظرات پاسخگویان در زمینه میزان اهمیت و تاثیر سیاست ها و استراتژی های مدیریت پسماندهای بیمارستانی 78

4-2-1-7 بررسی تفاوت سطوح دانشی کارکنان در اجرای مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 79

4-2-1-8 نظرات پاسخگویان در زمینه تاثیر تفاوت جنسیتی کارکنان در مدیریت پسماند. 80

4-2-1-9 نظرات پاسخگویان در زمینه ارتباطبینمدیریت ناکارآمد با افزایش بیماری های شغلی 81

4-2-1-10 نظرات پاسخگویان در زمینه میزان اهمیت فاکتورهای موثر بر اجرای مدیریت پسماند بیمارستانی 82

4-3 تحلیل همبستگی متغیرهای فردی با نظرات آنان.. 83

4-3-1 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان اهمیت سیاست ها و استراتژی های مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 83

4-3-2 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با میزان سطوح دانشی کارکنان در اجرای مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 84

4-3-3 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان بکارگیری کد بندی رنگی جهت تفکیک پسماندهای بیمارستانی.. 85

4-3-4 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با میزان ابتلا به عفونت به علت عدم رعایت ایمنی 85

4-3-5 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان اهمیت فاکتورهای موثر بر اجرای مدیریت پسماند بیمارستانی.. 86

4-3-6 میزان تعیین تفاوت های موجود در متغیرهای تحقیق در دو گروه جنسی کارکنان.. 87

4-4 بررسی استاندارد بودن نتایج حاصل از چک لیست… 88

4-4-1 کلیات… 88

4-4-2 بررسی برنامه های مدیریت پسماند. 88

4-4-3 بررسی وضعیت نیروی انسانی درگیر در مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 88

4-4-4 بررسی وضعیت تفکیک، بسته بندی وجمع آوری پسماند. 89

4-4-5 بررسی و ضعیت حمل پسماند. 91

4-4- 6 بررسی محل نگهداری موقت پسماند. 91

4-4-7 بررسی وضعیت واحد امحاء پسماند. 92

4-5 بحث و نتیجه گیری.. 93

4-6- محدودیت­های تحقیق.. 97

4-7 پیشنهادات… 97

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-1 : تعداد از رادیو اكتیوهای مورد استفاده در بیمارستانها و مراكز بهداشتی درمانی.. 10

جدول 1-2 : كد گذاری رنگی پیشنهاد شده برای مواد زائد مراكز بهداشتی و درمانی.. 23

جدول 1-3 : روش های دفع انواع پسماندهای بیمارستانی.. 27

جدول 1-4: جدول متغییر ها 58

جدول4-1 : شناسنامه بیمارستان شهدای تجریش…. 62

جدول4-2 : تفکیک بخش های بیمارستان شهدای تجریش…. 62

جدول 4-3: فهرست بخش های فعال واحد. 64

جدول 4-4: فهرست امکانات و تجهیزات موجود مدیریت اجرایی پسماندها 65

جدول 4-5: تشریح امکانات و تجهیزات مورد نیاز 66

جدول 4-6: تشریح منابع انسانی مورد نیاز 66

جدول 4-7: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر جنسیت… 74

جدول 4-8: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سن.. 75

جدول 4-9: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سطح تحصیلات… 76

جدول 4-10: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر مدت ساعت کاری در شبانه روز 77

جدول 4-11: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سابقه کاری.. 78

جدول 4-12: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظرتاثیر و اهمیت سیاست ها و استراتژهای مدیریت پسماندهای بیمارستانی 79

جدول 4-13: توزیع فراوانی پاسخگویان برای تفاوت سطوح دانشی کارکنان در اجرای مدیریت پسماندهای بیمارستانی 80

جدول 4-14: توزیع فراوانی پاسخگویان مرد از نظر میزان بکارگیری کد بندی رنگی جهت تفکیک پسماندهای بیمارستانی 81

جدول 4-15: توزیع فراوانی پاسخگویان به ارتباط بین مدیریت ناکارآمد با افزایش بیماری های شغلی 82

جدول 4-16: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر میزان اهمیت فاکتورهای موثر بر اجرای مدیریت پسماند بیمارستانی 83

جدول 4-17: میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان اهمیت سیاست ها و استراتژ ی های مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 84

جدول 4-18 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با میزان سطوح دانشی کارکنان در اجرای مدیریت پسماندهای بیمارستانی.. 84

جدول 4-19 میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان بکارگیری کد بندی رنگی جهت تفکیک پسماندهای بیمارستانی.. 85

جدول 4-20: میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با میزان ابتلا به عفونت به علت عدم رعایت ایمنی 86

جدول 4-21: میزان همبستگی متغیرهای فردی پرسنل با نظرات آنان در زمینه میزان اهمیت فاکتورهای موثر بر اجرای مدیریت پسماند بیمارستانی.. 86

جدول 4-22: نتایج آزمون t مستقل در دو گروه جنسی کارکنان.. 87

جدول4-23 میزان همبستگی دیدگاه های کارکنان در زمینه های مختلف مطرح شده در پرسشنامه 94

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل1-1: درصد پسماندهای تولید شده در واحدهای بیمارستانی.. 9

شکل1-2 : تصاویر برخی از پسماند های بیمارستانی.. 17

شکل1-3: چرخه مدیریت پسماند های بیمارستانی.. 21

شکل 1-4 : علامت های مورد استفاده جهت برچسب گذاری.. 24

شکل1-5: درصد استفاده ازانواع ترولی در ایران.. 28

شكل1-6: تجهیزات حفاظت فردی توصیه شده برای كارگران مرتبط با حمل ونقل زائدات بیمارستانی 31

شکل1- 7: هرم مدیریت پسماندها با رویکرد کاهش تولید و بازیافت… 32

شكل1-8 : تشكیلات مدیریت مواد زائد بیمارستانی.. 37

شکل 3-1: نقشه دسترسی به بیمارستان شهدای تجریش…. 52

شکل 3-2: بیمارستان شهدای تجریش…. 53

شکل 3-3 چارت سازمانی بیمارستان شهدای تجریش…. 54

شکل 4-1: هدف برنامه اجریی.. 63

شکل 4-2: میانگین سالانه پسماندها در سال 1390.. 67

شکل4-3: میانگین سالانه پسماندها در سال 1391.. 67

شکل 4-4: سطل پسماندهای شیمیایی و معمولی.. 69

شکل 4-5 سطل پسماند های عفونی و سماند های پرتوزا… 69

شکل 4-6 Safety Box. 70

شکل 4-7 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر جنسیت… 75

شکل4-8 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سن.. 75

شکل4-9 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سطح تحصیلات… 76

شکل 4-10 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظرمدت ساعت کاری در شبانه روز 77

شکل4-11 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر سابقه کاری.. 78

شکل4-12 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظرتاثیر و اهمیت سیاست ها و استراتژی های مدیریت پسماندهای بیمارستانی 79

شکل4-13: توزیع فراوانی پاسخگویان برای تفاوت سطوح دانشی کارکنان در اجرای مدیریت پسماندهای بیمارستانی 80

شکل4-14 توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر میزان بکارگیری کد بندی رنگی جهت تفکیک پسماندهای بیمارستانی 81

شکل4-15توزیع فراوانی پاسخگویان به ارتباط بین مدیریت ناکارآمد با افزایش بیماری های شغلی 82

شکل4-16: توزیع فراوانی پاسخگویان از نظر میزان اهمیت فاکتورهای موثر بر اجرای مدیریت پسماند بیمارستانی 83