2.9 اوقات فراغت و جنسیت………………………………… 23

2.10 نقش والدین در اوقات فراغت………………………….. 24

2.11 یکپارچگی در فعالیت های گروهی…………………….. 26

2.12 حمایت از طرف رهبران (مربیان) گروه…………………. 26

2.13 رابطه ی بین فعالیت های اجتماعی و ضد اجتماعی…… 27

2.14 نگاهی بر رابطه ی بین فعالیت های بعد از مدرسه و رفتارهای ضد اجتماعی……….29

2.15 تفسیر مدل توسعه ی اجتماعی در رابطه با ارتباط بین فعالیت و رفتار های ضد اجتماعی…….31

2.16آنالیز کوتاهی در استفاده از دارو در ورزش…………….. 32

2.17 انواع ورزش……………………………………………. 33

2.18 پیشینه تحقیق………………………………………. 36

2.19 جمع بندی…………………………………………….. 43

فصل سوم: روش شناسایی تحقیق (متدولوژی)

3.1 روش تحقیق…………………………………………….. 57

3.2 جامعه ی آماری…………………………………………. 57

3.3 نمونه آماری و روش نمونه گیری………………………. 57

3.4 جمع آوری اطلاعات…………………………………….. 57

3.4.1 ابزار اندازه گیری، اعتبار و پایائی……………………. 57

3.4.2 روائی و پایائی………………………………………. 58

3.4.3 روش اجرا (توزیع و جمع آوری پرسشنامه)………… 59

3.5 تعریف عملیاتی متغیرها……………………………… 59

3.6 روش های آماری………………………………………. 60

3.6.1 مرحله ی اول: استفاده از آمار توصیفی…………… 60

3.6.2 مرحله ی دوم : استفاده از آمار استنباطی………. 60

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4.1 مقدمه…………………………………………………. 64

4.2 توصیف یافته های تحقیق…………………………….. 64

4.3 آزمون نرمال بودن متغیرهای تحقیق………………… 70

4.4 آزمون فرضیه های تحقیق…………………………….. 72

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات

5.1 مقدمه…………………………………………………. 80

5.2 خلاصه پژوهش……………………………………….. 80

5.3 بحث و نتیجه گیری……………………………………. 85

5.5 پیشنهادهای پژوهش………………………………… 91

5.5.1 پیشنهادهای کاربردی……………………………… 91

5.5.2 پیشنهادهای پژوهشی……………………………..91

منابع و ماخذ ……………………………………………….93

چکیده:

هدف این پژوهش، مقایسه ی رفتارهای ضداجتماعی در اوقات فراغت ورزشکاران حرفه ای تیمی و انفرادی می باشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی بوده و به شکل میدانی اجرا شده است. جامعه ی آماری تحقیق شامل تمامی ورزشکاران ورزش های تیمی و انفرادی تیم های ملی جمهوری اسلامی ایران در سال1392می باشد که تعداد آنها با توجه به آمار کمیته ملی المپیک و فدراسیون های ورزشی 23 رشته ورزشی تیمی و انفرادی، 340 نفر می باشند. روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخت به همراه ویژگی های فردی بوده است. که این پرسشنامه بر اساس شاخص های تحقیقات پیشین و شاخص هائی که در فصلنامه ی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران آمده تنظیم شده است.برای روایی محتوی از روش لاوشی استفاده شده که توسط گروه متخصصان بالاتر از 84/0، گزارش شده است. برای محاسبه پایایی پرسشنامه از دو روش آزمون– بازآزمون و پایایی درونی در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده که پایائی آن 91% گزارش شده است. همچنین ضریب پایایی درونی با استفاده از آزمون آلفا کرونباخ برای پرسشنامه 87/0 بدست آمد. داده‎های تحقیق با روش‎های آمار توصیفی(میانگین، واریانس، انحراف استاندارد، حداقل، حداکثر، دامنه تغییرات، فراوانی و درصد) در نرم افزار SPSS16 تجزیه و تحلیل شدند. در تحلیل استنباطی داده ها بعد از ارزیابی توسط آزمون کلوموگروف اسمیرنف و تست لوین در نرم افزار SPSS16 از آزمون های تحلیل واریانس یکطرفه ANOVA، آزمون تعقیبی Bonferroni، آزمون Fisher’s Exact و آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان دادند که بین نوع ورزش و رفتارهای ضداجتماعی در اوقات فراغت ورزشکاران رشته های انفرادی تفاوت معنی دار وجود ندارد درحالی که در مورد ورزشکاران تیمی تفاوت معنی داری را نشان داد. بین نوع فعالیت های ورزشکاران تیمی و انفرادی عضو تیم های ملی در اوقات فراغت تفاوت معنی دار وجود ندارد همچنین تجزیه و تحلیل ها نشان دادند که بین ورزشکاران مرد و زن در فعالیت های ضداجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد.

فصل اول: مقدمه و معرفی

1-1- مقدمه

تقریبأ نصف ساعات روزانه جوانان را اوقات فراغت در بر می گیرد[1] (لارسون و ورما، 1999). در طی این زمان آنها می­توانند به فعالیت­های مختلفی بپردازند كه می تواند شامل ورزش­های انفرادی و تیمی، سرگرمی و ابتكارات، خرید، فغالیت­های اجتماعی، استفاده از سایت­ ها و شبكه­های اجتماعی، بیرون رفتن با دوستان باشد. این فعالیت هایی كه در اوقات فراغت انجام می گیرند تنها در صورتی می توانند باعث توسعه زمینه های مهمی مثل افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس و ارتباطات اجتماعی گردد كه تحت نظر خانواده یا مدرسه باشد (كالدول و اسمیت[2]، 2006 ایكل و همكاران[3]، 2003 هانسن و همكاران، 2003). اوقات فراغت، زمان بیهوده و بدون حس مسئولیت در زندگی افراد نیست، بلكه بر عكس، در این زمان از انسان انتظار بیشتری می رود كه احساس مسئولیت كند. حتی در زمانی كه انسان به خودش واگذار شده، تصمیم گیری به عهده خودش است و می تواند آزادانه عمل كند، مسئولیت پذیری نسبت به خود، اطرافیان و جامعه اهمیت زیادی دارد (جلالی فراهانی، 1388) و جوانان فرهنگ گذران اوقات فراغت را از خانواده هایشان و از گروه هایی كه عضو آنها هستند می آموزند (مك دونالد و همكاران[4]، 1949). ورزش نوع خاصی از فعالیت جسمانی در اوقات فراغت است كه پنجره ای با ارزش را به سوی سبك های زندگی سالم می گشاید (كوكرهام[5]، 2000).

بزرگ ترین فایده در حوزه های مختلف فعالیت جسمانی در رابطه با ارتقاء سلامت جسمانی مربوط به فعالیت جسمانی در اوقات فراغت[6] (LTPA) بوده است. زیرا عامل بالقوه در تغییر رفتار به شمار می رود (بسی[7]، 2000) و البته در اوقات فراغت كه ساختار ضعیفی داشته باشند و ناظر بزرگسالی برای كنترل و نظارت بر فعالیت ها وجود نداشته باشد اغلب فرصت های كمی را برای ایجاد مهارت در افراد به وجود می آورد و بیشتر شركت كنندگان در معرضرفتارهای ضد اجتماعیقرار می گیرند (آگینو و پترسون[8]، 1989و ماهونی و همكاران، 2001). هم چنین بسیاری از مطالعات اخیر نشان داده كه شركت جوانان در فعالیت ها و برنامه های رسمی خارج از مدرسه با صلاحیت شخصی و فردی آنها، دوران كوتاه و بلند مدت موفقیت تحصیلی و سلامت جسمانی آنها رابطه مستقیمی دارد. (ایكلس و گوتمن[9]، 2002 ماهونی و همكاران[10]، 2003).

تحقیقات و مطالعات نشان دادند كه برای اصلاح و بهبود رفتار جوانان باید از برنامه های مثبت برای گذران اوقات فراغتشان استفاده نمود، دو موضوع در رابطه با این پیشنهادات و برنامه ها پیش می آید كه یكی نیازهای اجتماعی جوانان و دیگری كاهش رفتارهای ضد اجتماعی كه در برنامه ریزی برای گذران اوقات فراغت جوانان است. برای دستیابی به این اهداف در برنامه ها باید از روش های گوناگونی استفاده نمود كه شامل فعالیت های گوناگون، توسعه مهارت های رهبری، ایجاد اعتماد به نفس و شركت در فعالیت های اجتماعی می باشد.

مشورت با جوانان در توسعه ی برنامه و درگیر كردن آنها در تصمیم گیری درباره ی انواع فعالیت ها، عضو بودن آنها در این برنامه ها باعث افزایش حس مالكیت، وظیفه شناسی و مشاركت در آنها می شود. ایجاد فرصت های رهبری، ارزش برنامه را بالا می برد و به توسعه ی مهارت های اجتماعی كمك می كند و مهارت های مثبت زندگی را تقویت می نماید. هم چنین پژوهش هایی نشان داده اند كه برنامه های ورزشی و فعالیت جسمانی به توسعه ی فردی و اجتماعی كمك می كند و بر رفتار تأثیر مثبت بگذارد و این مهم با اصلاح فاكتورهای خطرزای اساسی در رفتار فردی قابل دستیابی است (موریس و همكاران[11]، 2003).

فعالیت جسمانی و فعالیت اجتماعی ممكن است شامل شركت در فعالیت های مذهبی و فعالیت های فوق برنامه تحصیلی مثل باشگاه های ورزشی در مدارس و برنامه های موسیقی باشد. (دونکن و همكاران[12]، 2002)

با توجه به مطالب ذكر شده به نظر می رسد فعالیت های اوقات فراغت در كنار فوائد بی شمار ممكن است خطراتی را نیز متوجه جامعه كند. جوانان كه از مخاطبان اصلی اوقات فراغت هستند بیش از سایر گروه ها در معرض این آسیب­ها هستند. در این تحقیق سعی شده ضمن نگاهی به فعالیت های ضد اجتماعی رایج و فعالیت های اوقات فراغت ورزشکاران نخبه ی رشته های تیمی و انفرادی، رابطه این دو را سنجیده و اثر عامل ورزش و جنسیت را در بروز این رفتارها در اوقات فراغت ورزشکاران بررسی شود.

در فصل اول طرح تحقیق و دلایل انتخاب موضوع با اشاره ای به واژه های رایج در این حوزه ارائه شده است. در فصل دوم مبانی نظری و ادبیات تحقیق برای آگاهی خوانندگان آورده شده و فصل سوم حاوی روش های انجام تحقیق و آزمون های ویژه ی ارزیابی آنها است. فصل چهارم و پنجم نتایج حاصل از این تحقیق و تفسیر ها و پیشنهادهای كاربردی را ارائه كرده است. امید است انجام این پژوهش كه برای اولین بار در كشور اجرا شده است منجر به ارائه ی مدل و فرمول مناسبی برای اوقات فراغت جامعه ی ورزش ایران شود.

2-1- بیان مسأله

جوانان فرهنگ گذران اوقات فراغت را از خانواده هایشان و از گروه هایی که عضو آن هستند می آموزند جوانان زمان کمی را در خانه سپری می کنند و زمان زیادی را با همنوعان خود درخارج از خانه می گذرانند (هندری و همکاران، [1] 1996).

ورزش نوع خاصی از فعالیت جسمانی در اوقات فراغت است که دریچه ای با ارزش را به سوی سبک های زندگی سالم می گشاید (کوکرهام، [2] 2000). سبک های زندگی سالم مجموعه ای از خصوصیات سلامت رفتاری بر اساس انتخاب عناوین موجود از طرف افراد، مطابق با فرصت های موجود در زندگی شان را گویند. هرچند سبک های زندگی سالم نتیجه انتخاب شخصی افراد است که این انتخاب ها بر اساس مسائل اجتماعی­_اقتصادی، اوضاع و احوال سیاسی و درک فرهنگی شکل می گیرد (بوردیو، [3] 1984 و کوکرهام، 2000).

ورزش علاوه بر فوائد آشکار فیزیولوژیکی، هیجانات، مهارت های دانشی ماننداعتمادبه نفس و مهارت حل مشکلات را بهبود می بخشد این اصلاحات بطور مستقیم بر رفتارهای خطرناک موثر بوده و همچنین شاید بر کاهش رفتارهای ضد اجتماعی تاثیرقابل توجهی داشته باشد (وای کما، [4]2002).

پژوهشگران پیشنهاد می کنند فعالیتی برای جوانان انتخاب شود که مهم تر از فعالیت های دیگر باشد که او انجام می دهد به این دلیل که فعالیت ، مکانیسمی برای برگرداندن توجه جوانان از رفتارهای ضد اجتماعی است (موریس و همکاران، 2003). تحقیقات نشان داده که فعالیت های تیمی بیشتر بر مهارت های اجتماعی تاکید دارند در حالی که فعالیت های انفرادی بیشتر بر توسعه ی فرصت هایی برای تحصیل و ورزش تاکید دارند. برنامه هایی که برای جوانان فراهم و طراحی می شود بویژه برای جوانانی که گرایش به خود کشی، ترک خانه، بیکاری و… دارند بهترا ست که بر توسعه عزت نفس و اعتماد به نفس تاکید داشته باشد و برنامه هایی که قصدشان افزایش جامعه گرایی و شناخت نیاز جوانان است بیشتر در رابطه با گروه های اجتماعی باشد (موریس و همکاران، 2003).

برنا مه ها بدنبال اهداف ضد اجتماعی نیستند بلکه سعی در شناسایی مشکلات رفتاری و عوامل خطر هستند که ممکن است ناشی از ورزش های انفرادی باشد (دارلی سون و همکاران، [5] 2000) و برنامه های ورزشی و فعالیت جسمانی ابزار مهمی در توسعه ی فردی و اجتماعی بوده و همچینن تاثیر مثبتی بر رفتار دارند. اگرچه این برنامه ها به تنهایی نمی توانند رفتارهای ضد اجتماعی را بطور مستقیم کاهش دهند بلکه آنها باید بعنوان جزئی از استراتژی کاهش یا جلوگیری از رفتارهای ضد اجتماعی باشند و عمل کنند (موریس و همکاران، 2003).

تحقیقات نشان داد که شرکت جوانان در فعالیت های اجتماعی بطور داوطلبانه بهتر از شرکت نکردن آنها در این فعالیت ها است (آلن[6]و همکاران، 1997). همچنین پسرها و دخترهائی که مشکلات متعددی دارند اگر همزمان در برنامه های فوق برنامه ی مدارس شرکت کنند ترک تحصیل و رفتارهای ناهنجار و بزهکارانه در آنها کاهش می یابد (ماهونی، 2000).

شرکت در فعالیت های ساختار یافته با تمایل به رفتارهای ضداجتماعی رابطه ی معکوس دارد. در حالی که مشارکت و درگیری در فعالیت های با ساختار ضعیف منجر به رفتارهای ضد اجتماعی بالایی خواهد شد. این یافته ها در مورد دخترها و پسرها مشابه بود. فعالیت های اوقات فراغت که ساختار ضعیفی دارد و تحت نظارت بزرگسالان انجام نشود اغلب فرصت های کمی برای مهارت سازی به وجود می آورد و شرکت کنندگان در معرض رفتارهای ضد اجتماعی قرار دارند. (ماهونی واستاتین ومگناسون، [7] 2001) فعالیت هایی با ساختار یافتگی پایین به سمت بی قانونی اجتماعی تمایل دارند و بعضی فعالیت های اوقات فراغت بی ساختار به وسیله ی انحرافات و کارهای غیر اخلاقی جوانان کاملا نمایان می شود (اسگاد وهمکاران، [8]1996).

ملاحظه می شود که پژوهش هایی روی اوقات فراغت و فعالیت های ضد اجتماعی انجام شده و نتایج آن بیان کننده ی رابطه ی نوع فعالیت اوقات فراغت و فعالیت های ضد اجتماعی است. اما تا کنون پژوهشی با هدف تعیین رابطه ی نوع فعالیت (با تاکید بر فعالیت ورزشی) با فعالیت های ضد اجتماعی در اوقات فراغت انجام نشده است. به طور سنتی چنین تصور می شد که فعالیت های ورزشی به ویژه از نوع خشن و حرفه ای آن منجر به رفتارهای ناهنجار شود، اما نمی توان ادعا کرد الزاما شرکت در چنین ورزش هایی، منجر به فعالیت های ضد اجتماعی خواهد شد. به همین دلیل پژوهش حاضر به دنبال تعیین رابطه ی فعالیت های ورزشی انفرادی و تیمی با رفتارهای ضد اجتماعی در اوقات فراغت ورزشکاران نخبه (عضو تیم ملی) است. هدف آن است که با بدست آوردن اطلاعات دقیق وتجزیه وتحلیل آن ها دیدگاه های سنتی را تعدیل وبخشی از ابهامات را روشن نماییم.

[1] Hendry

[2] Cockerham

[3] Bourdieu

[4] Ykema

[5] Darlison