درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………. 1

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 2

فصل اول :کلیات تحقیق ……………………………………………………….3

1-1-طرح تحقیق ……………………………………………………………………………….. 4

1-1-1-بیان مسئله ……………………………………………………………………………… 4

1-1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………….. 5

1-1-3-اهداف تحقیق………………………………………………………………………….. 5

1-1-4- سوالهای تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 6

1-1-5- فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6

1-1-6- واژه ها و مفاهیم …………………………………………………………………………………………….. 6

1-2-مبانی نظری ……………………………………………………………………………….. 11

1-2-1-پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………….. 11

1-2-2- صنایع روستایی……………………………………………………………………….. 14

1-2- 3- تعاریف صنایع روستایی……………………………………………………………… 15

1-2-4-اهداف ایجاد صنایع روستایی…………………………………………………………. 17

1-2-5- نواحی صنعتی روستایی………………………………………………………………. 18

1-2-6- ضرورت ایجاد و طراحی صنایع روستایی…………………………………………… 19

1-2-7- منابع مالی صنایع روستایی…………………………………………………………… 22

1-2-7-1- روش تأمین سرمایه از طریق افزایش درآمد در نواحی روستایی……………….. 22

1-2-7-2- تأثیر افزایش پس انداز در سرمایه گذاری صنعتی نواحی روستایی……………. 23

1-2-7-3- روش تامین اعتبارات برای سرمایه گذاری صنعتی در نواحی روستایی………… 24

1-2-8- صنایع روستایی در کشورهای مختلف………………………………………………. 24

1-2-8-1-روشهای برنامه ریزی صنایع روستایی در مالزی …………………………………………………….. 25

1-2-8-2- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در اندونزی………………………………………………………. 26

1-2-8-3- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در ژاپن………………………………………………………….. 26

1-2-8-4- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در چین………………………………………………………….. 27

1-2-9- مکان یابی صنایع روستایی…………………………………………………………………………………. 28

1-2-10-دیدگاهها و نظریه های موجود در ارتباط با اثرات صنعتی شدن مناطق روستایی………………… 29

1-2-10-1- نظریه تامبوتان……………………………………………………………………………………………. 29

1-2-10-2-نظریه آرتور لوییس……………………………………………………………………………………… 30

1-2-10-3-نظریه مید ولیدهلم……………………………………………………………………………………….. 30

1-2-11- دیدگاههای موجود در ارتباط با چگونگی استقرار صنعت در مناطق روستایی: ……………… 34

1-2-11-1- صنایع کوچک مقیاس:………………………………………………………………………………… 34

1-2-11-2- جایگاه صنعتی شدن روستاها در متونتوسعه روستایی………………………………………. 36

1-2-11-2- 1- دیدگاه تاریخی…………………………………………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 2- دیدگاه کارایی اقتصادی………………………………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 3- دیدگاه صنعتی شدن از طریق انقلاب سبز…………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 4- دیدگاه الگوی تقاضا و کشش پذیری کالاها………………………………………………. 37

1-2-11-2- 5- دیدگاه اشتغال زایی……………………………………………………………………………….. 37

1-2-11-2- 6- دیدگاه بازار آزاد یا راهبرد تجاری………………………………………………………….. 37

1-2-11-2- 7- دیدگاه جانشینی واردات…………………………………………………………………………. 37

1-2-12- مشکلات و تنگناهای ایجاد نواحی صنعتی روستایی……………………………………………….. 40

1-2-13- ضوابط و معیارهای استقرار صنایع……………………………………………………………………….. 41

فصل دوم: روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………….. 44

2-1- روش تحقیق و مراحل آن ……………………………………………………………………………………… 45

2-1-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………… 45

2-1-1-1- مراحل تحقیق………………………………………………………………………………………………. 45

2-1-1-1-1- مرحله گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………. 45

2-1-1-1-2-مرحله سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات بدست آمده…………………………………………… 45

2-1-2- روش گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………. 45

2-2- متغییرهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. 46

2-3- محدوده تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. 46

2-4- مقطع زمانی تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 48

2-5- روش شناسی تحقیق …………………………………………………………………………………………… 48

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی تحقیق …………………………………………………….. 49

3-1- موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه ……………………………………………………………………. 50

3-2- ویژگی های طبیعی………………………………………………………………………………………………. 52

3-2-1- زمین شناسی ………………………………………………………………………………………………….. 52

3-2-2-توپوگرافی……………………………………………………………………………………………………… 55

3-2-3- اقلیم …………………………………………………………………………………………………………….. 56

3-2-4- منابع آب……………………………………………………………………………………………………….. 61

3-2-5- خاک…………………………………………………………………………………………………………… 62

3-2-6-پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………………. 65

3-3- ویژگی های اجتماعی- جمعیتی………………………………………………………………………………. 66

3-3-1- تعداد و توزیع خانوار…………………………………………………………………………………………. 66

3-3-2- توزیع جمعیت…………………………………………………………………………………………………. 66

3-3-3- مهاجرت………………………………………………………………………………………………………… 66

3-3-4- زبان و مذهب………………………………………………………………………………………………….. 67

3-4- بررسی ویژگی های اقتصادی………………………………………………………………………………….. 72

3-4-1- کشاورزی ……………………………………………………………………………………………………… 67

3-4-1-1- زراعت………………………………………………………………………………………………………. 67

3-4-1-2- باغداری…………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-1-3- دامداری…………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-1-4- صید وصیادی………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-1-5- جنگل و مرتع………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-2- صنایع…………………………………………………………………………………………………………… 71

3-5- ویژگی فضایی – کالبدی………………………………………………………………………………………. 71

3-5-1- پیشینه تاریخی شهرستان رشت……………………………………………………………………………… 71

3-5-2- وجه تسمیه رشت……………………………………………………………………………………………… 72

3-5-3- خدمات زیر بنایی…………………………………………………………………………………………….. 72

3-5-3-1- راههای ارتباطی……………………………………………………………………………………………. 73

3-5-3-2- آب لوله کشی……………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-3- گاز لوله کشی……………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-4- برق…………………………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-5- مخابرات و ارتباطات……………………………………………………………………………………… 73

3-5-4- خدمات روبنایی………………………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-1- آموزشی…………………………………………………………………………………………………….. 74

3-5-4-2- خدمات بهداشتی درمانی……………………………………………………………………………….. 74

3-5-4-3- خدمات سیاسی اداری……………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-4- خدمات مذهبی – فرهنگی………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-5- خدمات ورزشی – تفریحی………………………………………………………………………… 75

3-5-4-6- بازرگانی – خدمات…………………………………………………………………………………. 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق……………………………………………….. 76

4-1- یافته توصیفی …………………………………………………………………………………………………….. 77

4-1- 1- معیارهای استقرار صنایع……………………………………………………………………………………. 77

4-2-پراکندگی صنایع در سطح روستاهای شهرستان رشت ……………………………………………………. 79

4-3-بررسی واحد های صنایع در سطح شهرستان رشت…………………………………………………………. 81

4-3-1- سازگاری ……………………………………………………………………………………………………… 82

4-3-1-1- واحد های تولید کننده محصولات فلزی …………………………………………………………….. 82

4-3-1-2-واحد های تولید کننده فرآورده های بتنی…………………………………………………………….. 83

4-3-1-3-تولید کننده ی شیشه شور………………………………………………………………………………… 83

4-3-1-4- واحد تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی…………………………………………………………… 83

4-3-1-5- کوره ذغال…………………………………………………………………………………………………. 83

4-3-1-6- تیرچه زنی………………………………………………………………………………………………….. 84

4-3-1-7- واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی…………………………………………………………… 84

4-1-3 -8- آسفالت گرم…………………………………………………………………………………………….. 85

4-1-3 -9- واحد های صنعتی بازیافت ضایعات پلاستیکی ……………………………………………………. 86

4-1-3 -10-برنجکوبی………………………………………………………………………………………………… 86

4-1-4- آسایش………………………………………………………………………………………………………… 89

4-1-4- 1- واحد های برنجکوبی……………………………………………………………………………………. 89

4-1-4- 2- بازیافت ضایعات پلاستیکی ………………………………………………………………………….. 89

4-1-4- 2-1- آسفالت گرم………………………………………………………………………………………….. 90

4-1-4- 2-2- محصولات فلزی……………………………………………………………………………………… 90

4-1-4- 2-3- واحد های تولیدی مواد غذایی…………………………………………………………………….. 90

4-1-5- تیرچه زنی……………………………………………………………………………………………………… 92

4-1-6- کوره ذغال…………………………………………………………………………………………………….. 92

4-1-7- ماشین آلات نان فانتزی …………………………………………………………………………………….. 92

4-1-8- واحد تولید شیشه شور……………………………………………………………………………………….. 92

4-1-9- کارگاه تولید فرآورده های بتنی…………………………………………………………………………… 92

4-2- مطلوبیت…………………………………………………………………………………………………………… 94

4-3- کارایی…………………………………………………………………………………………………………….. 96

4-4- ایمنی………………………………………………………………………………………………………………. 96

4-4-1- وابستگی……………………………………………………………………………………………………….. 98

فصل پنجم :نتیجه گیری و آزمون فرضیه ها………………………………………………….. 100

5-1-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 101

5-2-پیشنهاد: ……………………………………………………………………………………………………………. 101

5-3-یافته های تحلیلی…………………………………………………………………………………………………. 102

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………… ….104

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-1- روند اثرات استقرار صنعت در مناطق روستایی…………………………………………………… 33

جدول 3– 1 . تقسیمات جغرافیایی روستایی مورد مطالعه………………………………………………………….. 50

جدول 3- 2 مشخصات ایستگاه سینوپتیک شهر رشت…………………………………………………………….. 56

جدول 3- 3 بارندگی ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )…………………………………………………… 57

جدول 3 – 4 رژیم دراز مدت دمای ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )………………………………….. 59

جدول 3– 5 به در صد رطوبت نسبی در ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )…………………………………… 60

جدول 3-6- برآورد مهاجران وارد شده طی 10 سال گذشته به تفکیک نقاط شهری و روستایی-1385….. 66

جدول3-7- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد محصولات عمده زراعی در شهرستان سال 1392…………. 68

جدول3-8- سطح زیر کشت، تولید و عملکرد محصولات عمده دایمی در شهرستان سال 1392………….. 69

جدول 3-9- تعداد و انواع دام، طیور و تولیدات دامی در شهرستان رشت سال 1392………………………… 69

جدول 3-10- تولید عسل در شهرستان رشت در سال 1390………………………………………………………. 70

جدول 3-11- تولید پیله در شهرستان رشت توسط خانوارهای نوغاندار 1390………………………………… 70

جدول3-12- صنایع روستایی شهرستان رشت تا پایان سال 1385……………………………………………….. 71

جدول 4-1-پراکندگی صنایع در سطح شهرستان رشت……………………………………………………………. 79

جدول 4-2-طبقه بندی گروه واحدهای صنایع روستایی شهرستان رشت سال 1390…………………………. 80

جدول4-3- واحد های صنعتی روستاهای شهرستان رشت…………………………………………………………. 81

جدول4-4- بررسی سازگاری واحد های صنعتی (فلزی)…………………………………………………………… 82

جدول 4-5-واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی……………………………………………………………. 84

جدول 4-6-صنایع روستایی تولید کننده آسفالت گرم…………………………………………………………….. 85

جدول 4-7-واحدهای صنعتی برنجکوبی……………………………………………………………………………… 86

جدول 4-8- میزان سازگاری در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ………………………………………….. 88

جدول 4-9- بررسی آسایش واحد های برنجکوبی…………………………………………………………………. 89

جدول4-10- بررسی میزان آسایش تولیدات فلزی………………………………………………………………….. 90

جدول 4-11- بررسی میزان آسایش واحدهای صنعتی……………………………………………………………. 90

جدول 4-12- بررسی میزان آسایش در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ………………………………… 93

جدول 4-13- بررسی میزان مطلوبیت در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ……………………………….. 95

جدول 4-14- بررسی میزان ایمنی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت …………………………………… 97

جدول 4-15- بررسی میزان وابستگی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ……………………………….. 99

 

فهرست نمودار

عنوان صفحه

نمودار شماره 3-1 بارندگی ماهانه ایستگاه رشت………………………………………………………………….. 58

نمودار شماره 3-2 بارندگی فصلی ایستگاه رشت…………………………………………………………………… 58

نمودار شماره 3- 3: رژیم دمای ماهیانه ایستگاه رشت ……………………………………………………………. 59

نمودار شماره 3 – 4: رژیم دمای فصلی ایستگاه رشت…………………………………………………………….. 60

نمودار 3-5:میانگین رطوبت نسبی به درصد در ایستگاه رشت…………………………………………………….. 61

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان صفحه

نقشه 2-1- محدوده مورد تحقیق……………………………………………………………………………………. 47

نقشه 3-1- موقعیت شهر رشت………………………………………………………………………………………. 51

شکل 3-2- نقشه زمین شناسی شهر رشت…………………………………………………………………………. 54

نقشه 3-3- خاک………………………………………………………………………………………………………. 64

 

 

فهرست عکس ها

عنوان صفحه

عکس 4-1-نمایی از کارگاه تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی…………………………………………… 83

عکس 4-2- نمایی از تیرچه زنی در کوچصفهان……………………………………………………………….. 84

عکس 4-3- نمایی از کارخانه آسفالت باهنر…………………………………………………………………….. 85

عکس 4-4- نمایی از کارخانه آسفالت چولاب…………………………………………………………………. 86

تصویر 4-5- کارخانه برنجکوبی دردهستان لاکان- روستای سقالکسار…………………………………….. 87

تصویر4-6- نمایی از کارخانه برنجکوبی در دهستان لاکان -روستای سقالکسار………………………….. 87

تصویر 4-7-محصولات باغی در دهستان لاکان –روستای سقالکسار………………………………………. 91

تصویر 4-8- درختان انار در دهستان لاکان –روستای سلکی سر…………………………………………….. 91

2 – 4 اجزاء فضای ورودی.. 15

2–5 بررسی عوامل موثر بر طراحی ورودی ها 16

2-6نحوه تاثیرگذاری نقش ورودی در طراحی.. 16

2-7 نقش های تعریف شده برای ورودی.. 17

2-8ورودی شهر امروز صحنه تناقض و تضاد. 18

2-9 توقعات موضوعی از ورودی.. 22

2-9-1 تبدیل پذیری.. 22

2-9-2 نفوذ پذیری.. 24

2-10 توقعات موردی از ورودی شهر. 25

2-10-1 پذیرندگی.. 25

2-10-2 خوانایی.. 26

2-10-3 تشخص… 27

2 –11 نظریه پردازان جهانی.. 28

2-11-1 جان راسکین (1900-1818) 28

2 -11-2 کامیلو بویی تو (1914 – 1836) 29

2-11-3 کامیلو سیت (1903 _ 1843) 29

2-11-4 کنسانتین دوکسیادیس… 30

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

3-1 ویژگی های طبیعی.. 32

3-1-1 موقعیت جغرافیایی ما سال. 32

3-1-2 زمین شناسی.. 34

3-1-3توپوگرافی.. 36

3-1-4 منابع آب.. 38

3-1-5 اقلیم. 41

3-1-6 خاک.. 45

3-1-7پوشش گیاهی(جنگل ومرتع) 48

3-2 ویژگیهای انسانی.. 50

3-2-1 جمعیت.. 50

3-2-2 توزیع سنی جمعیت.. 51

3-2-3 توزیع جنسی جمعیت.. 51

3-2-4 میزان موالید و مرگ و میر. 52

3-2-5 جمعیت شهری و روستایی.. 52

3-2-6 وضعیت سواد. 53

3-3 ویژگیهای اقتصادی.. 54

3-3-1 کشاورزی.. 54

3-3-2 زراعت.. 55

3-3-3 باغداری.. 55

3-3-4 دامداری.. 56

3-3-5 زنبور داری.. 56

3-3-6 شیلات.. 57

3-3-7 نوغانداری.. 57

3-3-8 صنعت و معدن. 58

3-3-9 صنایع دستی.. 59

3-3-10 نیروی انسانی و اشتغال. 59

3-4 ویژگیهای کالبدی.. 59

3-4-1 تاریخچه ماسال. 59

3-4-2 نامواژه ما سال. 61

3-4-3 ویژگی های قومی- زبانی و مذهبی ماسال. 61

3-4-4 سیر پیدایش وتکوینی شهر ماسال. 62

3-4-5 دگرگونی کالبدی شهر ماسال. 62

فصل چهارم: نتایج ویافته های تحقیق

4-1 بررسی ورودی شهر ماسال. 66

4-1-1 ورودی.. 67

4-2 توقعات موضوعی از ورودی.. 68

4-2-1 تبدیل پذیری.. 68

4-2-2 نفوذ پذیری.. 72

4-3 توقعات موردی از ورودی شهر. 75

4-3-1 پذیرندگی.. 75

4-3-2 خوانائی.. 79

4-3-3 تشخص… 86

فصل پنجم: تحلیل فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5-1 تحلیل فرضیه ها 90

5-2 نتیجه گیری.. 96

5-3 پیشنهادات… 98

منابع و مأخذ. 99

 

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 3-1 درجه حرارت ایستگاه مورد مطالعه 1388-1358. 42

جدول 3-2 نمودار بارندگی ماهیانه ایستگاه شاندرمن.. 43

جدول 3-3میانگین رطوبت‏نسبی ایستگاه مورد مطالعه. 44

جدول 3-4 متوسط ماهانه ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیك انزلی برای شهرستان ماسال. 45

جدول 3-5 تعداد جمعیت و افزایش آن در شهرستان ماسال طی سالهای (85-75-1365) 50

جدول 3-6 جمعیت شهری و روستایی ماسال و شاندرمن در سال 1385. 51

جدول 3-7 جمعیت گروههای سنی 85-1375 در شهرستان ماسال. 51

جدول 3-8 جمعیت برحسب توزیع جنسی در شهرستان ماسال در فاصله سالهای 85-1375. 52

جدول 3-9 تعداد موالید و مرگ و میر ثبت شده طی سالهای 85-1376. 52

جدول 3-10 جمعیت شهری و روستایی ماسال و شاندرمن در سال 1385. 53

جدول 3-11 نرخ باسوادی در مناطق شهری و روستایی در فاصله سالهای 85-1375. 54

جدول 3-12 نرخ باسوادی در مناطق شهری و روستایی ماسال در سال 1385. 54

جدول 3-13 فضاهای اشغال شده توسط بخش های دولتی، عمومی وخصوصی در شهر ماسال. 63

 

 

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 3-1 نمودار رژیم حرارتی ایستگاه مورد مطالعه. 42

نمودار 3-2 نمودار بارندگی ماهیانه ایستگاه شاندرمن.. 43

نمودار 3-3 میانگین رطوبت نسبی ایستگاه مورد مطالعه. 44

نمودار 3-4 متوسط تعداد ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیك انزلی برای شهرستان ماسال. 45

 

 

فهرست تصاویر

عنوان صفحه

شکل 3-1 نمای شماتیک شاخه های حوضه. 38

تصویر4-1 تابلوی ورودی شهر ماسال. 69

تصویر4-2 خیابان ورودی شهر ماسال. 70

تصویر4-3 کاربری آموزشی ورودی ماسال. 71

تصویر4-4 کاربری مسکونی ورودی ماسال. 71

تصویر4-5 کاربری تجاری ورودی ماسال. 72

تصویر4-6 کاربری اداری ورودی ماسال. 72

تصویر4-7 بسته شدن انتهای دید ورودی ماسال. 73

تصویر 4-8 نمایی از کاربری خدماتی در ورودی شهر ماسال. 74

تصویر4-9 عدم ایجاد کف پوش پیاده روورودی ماسال. 76

تصویر4-10توقف وسایل نقلیه در مسیر پیاده ورودی ماسال. 76

تصویر 4-11 سرویس بهداشتی ورودی ماسال. 77

تصویر 4-12 نمایی از طبیعت ورودی شهر ماسال. 78

تصویر 4-13 نمایی از استقرار ادارات در لایه اول ورودی ماسال. 78

تصویر 4-14 نمایی از توپوگرافی ورودی شهر ماسال. 80

تصویر 4-15 نمایی از وجود پیج در مسیر ورودی ماسال. 81

تصویر 4-16 نمایی از تابلوی تبلیغاتی در ورودی شهر ماسال. 82

تصویر 4-17 نمایی از مسیر تنیان، سه سار، آلیان از ورودی ماسال. 83

تصویر 4-18 نمایی از ورودی شهر ماسال. 84

تصویر 4-19 رهاشدن فضا درست پشت تابلوی ورودی.. 85

تصویر4-20 رها شدن فضای خالی در ورودی ماسال. 85

تصویر 4-21 نمایی از کاربریهای آموزشی، ورزشی واداری در ورودی ماسال. 88

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان صفحه

نقشه3-1 موقعیت شهرستان. 33

نقشه 3-2 زمین شناسی.. 35

نقشه3-3 توپوگرافی.. 37

نقشه 3-4 شبکه آب.. 40

نقشه3-5 خاک.. 47

نقشه 3-6پوشش گیاهی.. 49

نقشه 3-7 کاربری اراضی شهر ماسال. 64

 

چکیده

در گذشته های نه چندان دور که حد و مرز شهرها توسط دروازه ها مشخص می‎شد مبادی ورودی به شهر از کیفیت فضایی بالایی برخوردار بود و جزو عناصر شاخص و از ویژگی های بارز هر شهر به حساب می‎آمد امروزه با گسترش و توسعه شهرها مبادی ورودی آن به مسیرهای سریع السیر برای تردد وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است و زمین های مجاور آنها نیز به کاربری های مزاحم و ناسازگار با محیط اختصاص یافته است که بی نظمی و اغتشاش بصری این فضاها را تشدید می کنند. در تعریف ورودی شهر می توان گفت محور ورودی یک کریدور فضایی است که علاوه بر ویژگی‎های فعالیتی و جمعیتی مسیر، ارتباط منطقی بین طبیعت و شهر را به صورت سلسله مراتب سازماندهی شده و نظام مند برقرار می نماید. آنچه كه امروزه به عنوان ورودی با آن سرو كار داریم بیش از هر چیز باعث بهم خوردن نظام رفتاری افراد و بروز ناهنجاریهای رفتاری نیز شده است. به این معنا كه بی توجهی به طراحی این فضا به عنوان یك مفصل رابط، موجب ورود یكباره افراد به فضا ها شده است به نحوی كه فرصتی برای تغییر و همساز كردن رفتار با فضای جدید وجود ندارند. این عدم سازگاری رفتار با محیط جدید تأثیری منفی روی محیط گذاشته و به صورت یك ناهنجاری خود را نمایان می سازد. با توجه به تعاریفی که ذکر شد ورودی شهر ماسال واکثرشهرهای ایران از چنان وضعیت ناهنجاری برخوردارند که هیچ احساسی از رسیدن با شوق ورود، در مسافر بر نمی انگیزد وتصویری مطابق با توقع وی از ورودی یک شهر در ذهن فرد ایجاد نمی کند.

تحقیق حاضر تحت عنوان تحلیل فضایی ورودی شهر ماسال انجام گرفته وجامعه آماری آن ورودی شرق به غرب این شهر می باشد.

1-2. بیان مسئله

3

1-3. اهمیت موضوع تحقیق

5

1-4. اهداف تحقیق

6

1-5. کاربرد نتایج تحقیق

6

1-6. سوالات تحقیق

7

1-7. قلمرو تحقیق

7

1-8. محدودیت­های تحقیق

8

1-9. ساختارتحقیق

8

فصل دوّم : پیشینه تحقیق

 

2-1. مقدمه

11

2-2. تاریخچه کاربری اراضی

12

2-3. کاربری اراضی چیست

14

2-4 عدالت اجتماعی در مطالعات شهری-جغرافیایی

17

2-5 نظریه عدالت اجتماعی در جغرافیایی شهری

22

2-6. نقش عدالت اجتماعی در توسعه شهری

24

2-7. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری

28

2-8. تعریف و ویژگی های رشد هوشمند

30

2-9. انواع كاربری اراضی شهری

36

2-10. كاربری زمین شهری

40

2-11. زمین از دیدگاه توسعه ی پایدار شهری

43

2-12. كاربری زمین و برنامه ریزی شهری

44

2-13. كاربری زمین در طرح های توسعه ی شهری ایران

45

2-14. استانداردهای كمی شهر سازی

47

2-15 دیدگاه های نظری كاربری اراضی شهری

53

2-16 پیشینه تحقیق

55

 

فصل سوّم : روش شناسی تحقیق

3– 1. مقدمه

63

3- 2. معرفی شهر تبریز

63

3-3. عوامل اقلیمی تبریز

65

3-4. فرهنگ شهری تبریز

74

3-5. فرهنگ های زیست شهری تبریز

80

3-6. روش تحقیق

85

3-7. جامعه ونمونه آماری

85

3- 8. ابزار وروش گردآوری داده ها

85

3- 9. روش تجزیه وتحلیل داده ها

86

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

 

4- 1. مقدمه

92

4- 2. مشخصات کاربری اراضی و جمعیت­شناختی شهرداری منطقه سه تبریز

92

4- 3. آمارهای توصیفی مربوط به تغییرات کاربری اراضی شهری شهرداری

102

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

5- 1. مقدمه

189

5- 2. بحث و نتیجه گیری

189

5- 3. پیشنهادها

194

منابع و مأخذ

 

منابع فارسی

196

منابع انگلیسی

198

عنوان نقشه فهرست نقشه ها	صفحه
3-3-1)نقشه کاربری اراضی شهر تبریز	84
3-3-2)نقشه کاربری اراضی منطقه3 تبریز	100
3-3-3)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 1 منطقه 3	140
3-3-4)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 1 منطقه 3	141
3-3-5)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 2 منطقه 3	166
3-3-6)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 2 منطقه 3	167
3-3-7)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 3 منطقه 3	176
3-3-8)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 3 منطقه 3	177
3-3-9)نقشه تقسیمات محلات ناحیه3منطقه3	179
3-3-10)نقشه کاربری اراضی ناحیه 6 منطقه 3	183
3-3-11) نقشه تقسیمات محلات ناحیه6منطقه3	184

فهرست جد ول ها
عنوان جدول	صفحه
جدول(2-1) تفاوت راهبردهای رشد هوشمند و پراكندگی در توسعه شهری:…….	34
جدول(3-1): میانگین حداكثر وحداقل متوسط درجه حرارت 15ساله تبریز بین سالهای 1375-1389	66
جدول(3-2) میانگین حداكثر وحداقل مطلق دمای15سال تبریز بین سالهای 1375-1389	67
جدول(3-3) میانگین حداكثر وحداقل متوسط دما بین سالهای 1375-1389 به تفكیك ماه	68
جدول(3-4): میانگین 15 ساله بارندگی سالیانه بین سالهای 1375-1389 تبریز	69
جدول(3-5): میانگین تعداد روزهای یخبندان بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
جدول(3-6): میانگین 15 ساله بارش فصول سالیانه بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
جدول(3-7): رطوبت نسبی 15 ساله بین سالهای 1375-1389 تبریز	71
جدول(3-8):تغییرات كاربری های اراضی شهری تبریز دردوره 5ساله(1387-1383)	87
جدول(3-9): مساحت برخی كاربری های تغییریافته به تفكیك مناطق شهرداری درطی پنج سال	90
جدول(4-1) تغییرات کاربری ارضی شهری تبریز در دوره 5 ساله طرح تفصیلی جدید(1383-1387)	92
جدول(4-2) سطوح و سرانه کاربری اراضی موجود منطقه سه تبریز در طرح تفصیلی قدیم	95
جدول(4-3) محله بندی اجتماعی طرح تفصیلی قدیم شهرداری منطقه سه تبریز	98
جدول(4-4) تراکم خالص و ناخالص کاربری شهرداری منطقه سه تبریز	98
جدول(4-5) تراکم های خالص و ناخالص شهرداری منطقه سه تبریز در (طرح تفصیلی قدیم)	99
جدول(4-6) تغییرات کاربری اراضی محله 1 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	104
جدول(4-7): تغییرات کاربری اراضی محله 2 ناحیه 1منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	107
جدول(4-8): تغییرات کاربری اراضی محله3 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	110
جدول(4-9): تغییرات کاربری اراضی محله 4 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	113
جدول(4-10): تغییرات کاربری اراضی محله 5 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	117
جدول(4-11): تغییرات کاربری اراضی محله 6 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	120
جدول(4-12): تغییرات کاربری اراضی محله 7 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	123
جدول(4-13): تغییرات کاربری اراضی محله 8 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	126
جدول(4-14): تغییرات کاربری اراضی محله 19 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	129
جدول(4-15): تغییرات کاربری اراضی محله 20 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	132
جدول(4-16): تغییرات کاربری اراضی محله 21 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	135
جدول(4-17): تغییرات کاربری اراضی محله 22 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	138
جدول(4-18): تغییرات کاربری اراضی محله 9 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	144
جدول(4-19): تغییرات کاربری اراضی محله 10 و 11 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	147
جدول(4-20): تغییرات کاربری اراضی محله 12 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	151
جدول(4-21): تغییرات کاربری اراضی محله 13 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	154
جدول (4-22): تغییرات کاربری اراضی محله 14 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	157
جدول(4-23): تغییرات کاربری اراضی محله 15 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	160
جدول(4-24): تغییرات کاربری اراضی محله 18 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	164
جدول(4-25): تغییرات کاربری اراضی محله 16 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	170
جدول(4-26): تغییرات کاربری اراضی محله 17 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	174
جدول(4-27): تغییرات کاربری اراضی محله 23 ناحیه 6 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	181
جدول(4-28): تغییرات کاربری منطقه 3 شهرداری کلان شهر تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	185

عنوان نمودار فهرست نمودارها	صفحه
نمودار(3-1): میانگین حداكثر وحداقل متوسط درجه حرارت 15ساله تبریز بین سالهای 1375-1389	66
نمودار(3-2) میانگین حداكثر وحداقل مطلق دمای15سال تبریز بین سالهای 1375-1389	67
نمودار(3-3) میانگین حداكثر وحداقل متوسط دما بین سالهای 1375-1389 به تفكیك ماه	68
نمودار(3-4): میانگین 15 ساله بارندگی سالیانه بین سالهای 1375-1389 تبریز	69
نمودار(3-5): میانگین تعداد روزهای یخبندان بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
نمودار(3-6): میانگین 15 ساله بارش فصول سالیانه بین سالهای 1375-1389 تبریز	71
نمودار(3-7): رطوبت نسبی 15 ساله بین سالهای 1375-1389 تبریز	72
نمودار (4-1) تغییرات کاربری اراضی محله 1 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	103
نمودار (4-2): تغییرات کاربری اراضی محله 2 ناحیه 1منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	106
نمودار (4-3): تغییرات کاربری اراضی محله3 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	109
نمودار (4-4): تغییرات کاربری اراضی محله 4 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	112
نمودار (4-5): تغییرات کاربری اراضی محله 5 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	116
نمودار (4-6): تغییرات کاربری اراضی محله 6 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	119
نمودار (4-7): تغییرات کاربری اراضی محله 7 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	122
نمودار (4-8): تغییرات کاربری اراضی محله 8 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	125
نمودار (4-9): تغییرات کاربری اراضی محله 19 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	128
نمودار (4-10): تغییرات کاربری اراضی محله 20 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	131
نمودار (4-11): تغییرات کاربری اراضی محله 21 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	134
نمودار (4-12): تغییرات کاربری اراضی محله 22 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	137
نمودار (4-13): تغییرات کاربری اراضی محله 9 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	143
نمودار (4-14): تغییرات کاربری اراضی محله 10 و 11 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	146
نمودار (4-15): تغییرات کاربری اراضی محله 12 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	150
نمودار (4-16): تغییرات کاربری اراضی محله 13 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	153
نمودار (4-17): تغییرات کاربری اراضی محله 14 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	156
نمودار (4-18): تغییرات کاربری اراضی محله 15 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	160
نمودار (4-19): تغییرات کاربری اراضی محله 18 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	163
نمودار (4-20): تغییرات کاربری اراضی محله 16 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	169
نمودار (4-21): تغییرات کاربری اراضی محله 17 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	173
نمودار (4-22): تغییرات کاربری اراضی محله 23 ناحیه 6 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	180
نمودار (4-23): تغییرات کاربری منطقه 3 شهرداری کلان شهر تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	187

2-1-4- توسعه همه جانبه روستایی……………………………………………………………11

2-1-4-1- توسعه فرهنگی………………………………………………………. 12

2-1-4-2- توسعه اجتماعی……………………………………………………..14

2-1-4-3- توسعه اقتصادی ………………………………………………..14

2-1-4-4-توسعه سیاسی…………………………………………………………….16

2-1-4-5- توسعه انسانی…………………………………………………………………17

2-1-5-توسعه پایدار……………………………………………………………………………….17

2-1- 6-توسعه­نیافتگی………………………………………………………………………19

2-2- آثار و پیامدهای توسعه روستایی…………………………………………………………………..21

2-2-1- اشتغال………………………………………………………………………………………………………21

2-2-2- جلوگیری از مهاجرت……………………………………………………………………….22

2-3- تاریخچه توسعه روستایی در ایران……………………………………………………..22

2-4- موانع توسعه روستایی در ایران……………………………………………………………………..26

2-4-1- موانع ساختی…………………………………………………………………………….26

2-4-1-1-فقدان سیستم اصلاحات اراضی شایسته……………………………………………………….26

2-4-1-2- مشکلات اداری اجرایی برنامه­های عمرانی…………………………………………………..27

2-4-2- موانع اجتماعی……………………………………………………………………………………………….27

2-4-2-1 کاهش میزان روستانشینی و جمعیت روستاها………………………………………………….27

2-4-2-2-کمبود فرصت­های شغلی در مناطق روستایی و پایین بودن سطح درآمد روستاییان……………………27

2-4-3- کشاورزی و اقتصاد……………………………………………………………………….28

2-4-3-1-عدم گسترش بخش­نوین اقتصادی…………………………………………………28

2-4-4- تله محرومیت………………………………………………………………………………………….28

2-5- جایگاه توسعه روستایی در برنامه­های توسعه ایران……………………………………………………29

2-5-1- جایگاه توسعه روستایی در برنامه­های توسعه پیش از انقلاب………………………………………..29

2-5-2- توسعه روستایی در برنامه­های توسعه پس از انقلاب………………………………………………… 32

2-6- راهبردهای توسعه روستایی ………………………………………………………………………………34

2-6-1- راهبرد نیازهای اساسی……………………………………………………………………………….34

2-6-2- راهبرد روستا شهر…………………………………………………………………………………..35

2-6-3- الگوی عبیدالله خان……………………………………………………………………36

2-7- نظریه­های توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………..36

2-7-1- نظریه نوسازی……………………………………………………………………………………..36

2-7-1-1-نظریه­پردازان نظریه نوسازی……………………………………………………………….37

2-7-1-1-1-نظریه ساخت اجتماعی و رشد هوزلیتز……………………………………………….38

2-7-1-1-2- نظریه لرنر…………………………………………………………………………………………….38

2-7-1-1-3- نظریه مراحل رشد روستو…………………………………………………………………..38

2-7-1-1-4-شومپیتر………………………………………………………………………………………..39

2-7-1-1-5- نظریه تفکیک ساختاری نیل اسملسر………………………………………………………………………………….40

2-7-1-1-6- نظریه خرده فرهنگ راجرز…………………………………………………………………………………………………..40

2-7-1-1-7- نظریه روانشناختی هوزلیتز و دیگران………………………………………………………………………………….40

2-7-2- نظریه وابستگی…………………………………………………………………………………………..41

2-7-2-1- نظریه­­پردازان وابستگی…………………………………………………………………………..42

2-7-2-1-1- فرانک………………………………………………………………………………..42

2-7-2-1-2- پل باران……………………………………………………………………………..43

2-7-2-1-3- کاردوزو……………………………………………………………………………………43

2-7-2-1- 4- نظریه دوسانتوس……………………………………………………………………………….44

2-8- نظریه انگیزه به پیشرفت …………………………………………………………………………………………………..44

2-9- مطالعات تجربی پیرامون علل توسعه­نیافتگی روستاهای ایران………………………………..45

2-10- جمع بندی از مرور پیشینه نگاشته­ها………………………………………………………………48

فصل سوم: مواد و روش­ها…………………………………………………………………………49

3-1- معرفی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………..49

3-1-1- پیشینه­ی تاریخی………………………………………………………………………………….49

3-1-2- جغرافیای طبیعی………………………………………………………………………………………….50

3-1-2-1- موقعیت جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد ………………………………………..50

3 -1-2-2- شهرستان بویراحمد………………………………………………………………………………..50

3 -1-2-3- منطقه مارگون………………………………………………………………………….51

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………52

3-2-1- روش مورد استفاده در مرحله اول پژوهش: تعیین و تفکیک روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)…………………………………………….52

3-2-1-1 روش­شناسی………………………………………………………………………………………..52

3-2-1-2 جامعه و نمونه مرحله اول پژوهش……………………………………………………………53

3-2-1-3- روش گردآوری داده­ها در مرحله اول پژوهش…………………………………………………………..55

3-2-2- روش­های مورد استفاده در مرحله دوم پژوهش: بررسی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)………………………………………………………………………………………………………..55

3-2-2-1- تحلیل عاملی……………………………………………………………………………………………55

3-2-2-1-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-2- ابزار گردآوری دادها……………………………………………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-3- پایایی و روایی پرسش­نامه……………………………………………………………………………………………………………56

3-2-2-1-3-1- اعتبار (روایی)………………………………………………………………………………………………………………………….56

3-2-2-1-3- 2- اعتماد (پایایی)…………………………………………………………………………………………………………………….57

3-2-2-2- روش کیفی تئوری بنیادی……………………………………………………………………………………………………………………58

3-2-2-2-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-1-1- انواع نمونه­گیری در تحقیقات کیفی……………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-2- ابزار گردآوری دادها…………………………………………………………………………………………………………………….63

3-2-2-2-3- اعتبار و پایایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………63

3-3- نحوه تجزیه و تحلیل داده­ها در کل مراحل پژوهش……………………………………………………………………………………………..64

3-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………..64

3-4-1- روستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………64

3-4-2- خانوار معمولی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-4-3- سرپرست خانوار………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-4-4- ویژگی­های فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 1- جنس……………………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4-2- سن……………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4- 3- وضعیت تأهل………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 4- سطح سواد………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4-5- شغل………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

3-4-3- توسعه……………………………………………………………………………………………………………………..66

3-4-4- توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………………..66

فصل چهارم: یافته­ها و بحث………………………………………………………………………………………67

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………67

4-2- یافته­های مربوط به مرحله اول پژوهش: رتبه­بندی و سطح­بندی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه……………..67

4-2-1- یافته­های حاصل از اسکالوگرام …………………………………………………………………………………………………………..67

4-2-1-1- رتبه­بندی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………………………………………………68

4-2-1-2- سطح­بندی و سلسله مراتب سکونتگاه­های روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………………69

4-3- بخش دوم پژوهش: تعیین علل توسعه­نیافتگی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………….70

4-3-1- یافته­های توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-1- ویژگی­های سن و جنس افراد………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-2- سطح تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………….71

4-3-1-3- شغل افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………………72

4-3-1-4- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­نیافته…………………………………………………………………………………..72

4-3-1-5- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­یافته……………………………………………………………………………………73

4-3-2- تحلیل عاملی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی………………………………………………………………………………….74

4-3-3-2- مقایسه میانگین بین دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته…………………………………………………………………77

4-2-3-2-1- عامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………..77

4-2-3-2-2- مالی و اعتباری…………………………………………………………………………………………………………………………….77

4-2-3 -2-3- فردی (شخصیتی)………………………………………………………………………………………………………………………78

4-2-3 -2-4- مشارکتی…………………………………………………………………………………………………………………………………….79

4-2-3 -2-5-زیربنایی………………………………………………………………………………………………………………………………………79

4-2-3 -2-6-نگرشی (ایستاری) ……………………………………………………………………………………………………………………..80

4-2-3 -2-7- اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………………………….80

4-2-3 -2-8- رضایتی……………………………………………………………………………………………………………………………………….81

4-2-3 -2-9- مدیریتی……………………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2-3-2-10- اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………………………….82

4-2-3 -2- 11- مقایسه عوامل کلی توسعه­نیافتگی…………………………………………………………………………………………82

4-2-3- یافته­های حاصل از تابع تشخیص: تعیین مدل پیش­بینی کننده توسعه…………………………………………………84

4-2-4- یافته­های حاصل از روش کیفی نظریه بنیادی………………………………………………………………………………………..86

4-2-4- 1- کدگذاری باز……………………………………………………………………………………………………86

4-2-4- 1- کدگذاری محوری…………………………………………………………………………………….87

4-2-4-3- کدگذاری انتخابی و طراحی مدل…………………………………………………………………..89

4-2-4- 4- خط سیر داستانی………………………………………………………………………………………91

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها………………………………………………………………………93

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………..93

5-2- نتیجه­گیری…………………………………………………………………………………………………94

باشد.

بررسی اقلام تولیدی و صادراتی در گیاهان دارویی حكایت از اهمیت تولید زراعی به جای روشهای سنتی و بهره برداری از عرصه های طبیعی دارد. ضمن اینكه با افزایش جمعیت كنونی و فشاری كه بر عرصه های طبیعی وجود دارد، اصولاً حجم تقاضای گسترده كنونی جواب داده نخواهدشد مگر با روش های مناسب تولید زراعی این گیاهان (وجدانی و سلگی، 1384).

از عمده اهداف و انگیزه های كشاورزان در انتخاب گیاه دارویی به عنوان یك گیاه زراعی، افزایش بهره وری آنها در مقایسه با سایر محصولات زارعی می باشد به ویژه آنكه برخی از انواع این گیاهان در شرایط آب وهوایی نامساعد و محدود نیز قابلیت كشت و تولید را دارند (باقری و همكاران، 1384).

2-2- مشکلات عمده در تولید و توزیع گیاهان دارویی کشور

عمده ترین مشكل گیاهان دارویی در كشور استاندارد نبودن و عدم كنترل كیفی و كمی داروهای گیاهی، نبود بازار داخلی مناسب به دلیل عدم تجویز پزشكان، سیستم توزیع نامناسب (عطاری ها)، عملكرد ضعیف برخی از تجار ایرانی، ضعف در فنآوری و تهیه داروهای گیاهی به دلیل عدم آگاهی كشاورزان از اصول صحیح كشت و بهره برداری ،خشك كردن، ضعف سیستم بسته بندی، نحوه انبار داری و انبار سازی، ضعف در اطلاع رسانی، نبود صنایع تبدیلی در مناطق مختلف و کشت اصولی و علمی این گیاهان می باشد. مهم تر اینكه این صنعت دارای یك متولی خاص و دلسوز نبوده و عدم هماهنگی بین سازمانی به این سوء مدیریت قوت می بخشد.

بسیاری از تواناییهای كشور در پس موانع ومشكلات عدیده ای پنهان مانده اند.اهم این مشكلات ریشه در عدم وجود برنامه جامع و ملی دارد كه متأسفانه مدیران كشور با این مسأله به صورت استراتژیك برخورد نمی كنند.

هر سازمان و ارگانی در عمل، بر مبنای نیاز سنجی و اولویتهای درون سازمانی اقدام به فعالیت می كند كه نتیجه آن كارهای پراكنده و تكراری است و نتایجی موضعی و كمرنگ به همراه دارد. به علاوه اكثر قراردادهای بسته شده در این صنعت به نفع كارخانه است و در نهایت اینكه به دلیل عدم اعتماد كشاورزان به پیشنهاد این مراكز فشار بر عرصه های طبیعی زیاد می شود كه خود بحثی مفصل را می طلبد.

از سوی دیگر هر چند حضور بخش خصوصی برای مدیریت این شبكه از نظر مدیریتی آرمانی به نظر می رسد ولی شاید بهتر باشد برای جلوگیری از ایجاد مشکل، سازمان هایی نیمه دولتی به عنوان هسته مركزی این آژانس بازاریابی فعالیت كنندو این شركت های خصوصی كه از كمك های دولتی بهره مند هستند، در زمینه های مختلف با این هسته مركزی به تبادل اطلاعات و خدمات و كالا بر اساس تعرفه های منصفانه بپردازند. این زمینه شامل همكاری بازاریابی كارخانه های فرآوری و بسته بندی برای اعلام نیاز همكاری شركتهای خصوصی برای ترویج، بستن قرارداد با كشاورزان، ارائه مشاوره های علمی و مالی، بیمه محصولات وغیره برای تأمین نیاز است.

در عرصه بین المللی باید به استانداردهای جهانی توجه شود و با توجه به ذخایر فیلوژنتیكی غنی موجود، تحولی عملی در اصول كشت و فرآوری این گیاهان لازم به نظر می رسد كه می تواند هزینه های خود را به عنوان بودجه ای با حداقل ثابت و بسته به سود شبكه تامین نماید(نیرومنش و همكاران، 1384).

یکی از مشکلات مهم موجود بر سر راه رشد و توسعه گیاهان دارویی بازار یابی محصولات آن می باشد. بازار یابی صحیح سبب می شود تا محصولات بر اساس نیاز مصرف كنندگان تولید و به نحوه بهداشتی و مورد پسند در اختیار آنان قرار گیرد. به دلیل ویژگی های خاص گیاهان دارویی نظیر فساد پذیری، تولید فصلی و حجیم بودن، بازار یابی محصولات آن از حساسیت بالایی برخوردار است .

عملیات بازار یابی شامل انبارداری ،حمل و نقل،درجه بندی ،بسته بندی و تبدیل می باشد. در سازمان بازار یابی نیز تولید كنندگان، واسطه ها و مصرف كنندگان نقش عمده را ایفا می نماید(رحیمی، 1384).

هزینه های بازاریابی باید از سوی كارخانجات دارای صنایع تبدیلی گیاهان دارویی به عاملین بازاریابی پرداخت شود. علت این گونه اختصاص سود این است كه فرآورده های دارویی قیمتی بسیار بالاترازخود آن گیاهان به صورت تر و یا خشك دارند. از سوی دیگر این شبكه بازاریابی بدلیل فعالیت درعرصه بین المللی برای كارخانجات سودی سرشار به همراه خواهد داشت. به نظرمی رسد عملكرد این سیستم بسیار گران است كه تمام قسمتهای ذینفع به صورت كاملاً منصفانه به ادامه فعالیت اقتصادی علاقه نشان می دهند.

3-2- تیره نعناع

تیره نعناع دارای صفات و اختصاصات بسیار با اهمیت است. اختصاصات مزبور به قدری روشن و قابل تشخیص اند كه این تیره را باید از اولین تیره های مشخص شناخته شده توسط گیاه شناسان دانست.

بر اساس ساختمان گل، نعناعیان یکی از بزرگترین و توسعه یافته ترین خانواده های گیاهی رده عالی محسوب می شوند. این گیاهان در تمامی نقاط جهان به جز قطب شمال وقطب جنوب پراکنش دارندو بیشترین دامنه انتشار آنها در منطقه مدیترانه است , 2005) Aflatuni).

گیاهان این تیره گیاهانی عموماً علفی، یکساله یا پایا و دارای ساقه های راست یا خزنده اند. بعضی از آنها ظاهر بوته مانند و ساقه های چوبی شده فراوان دارند.

از مشخصات این گیاهان آن است که ساقه های چهار گوش دارند. از قاعده ساقه آنها نیز غالباً ساقه های فرعی منشأ می گیرد که حالت خزنده در سطح زمین پیدا می کنند ویا درون خاک وارد گردیده به صورت ساقه های زیر زمینی در می آیند. در انواع چند ساله این گیاهان،ساقه های مسن، ظاهر مدور دارند.

عدۀ زیادی از گیاهان تیره نعناع، به سرعت تحت تأثیر شرایط متفاوت محیط زندگی قرار می گیرند، مانند آنکه انواعی از آنها که در دشت ها و اماکن مرطوب می رویند اگر به محیط های خشک منتقل شوند، به سرعت تغییراتی از نظر سازش و تطابق با شرایط محیطی حاصل می کنند تا تحمل آنها در مقابل تعرق، زیاد شود. به طوری که برگ های آنها پوشیده از کرک می شود، یا کنارۀ پهنک برگ های آنها به سمت پایین خمیدگی پیدا می کند، یا روزنه ها به حالت فرو رفته در بشره باقی می مانند، یا ممکن است هیپودرم آنها به صورت کاملا کلانشیمی درآید و یا برگ حالت نسبتا ضخیم و چرمی پیدا کند. حتی سطح برگ ممکن است کاهش حاصل نماید به حدی که به کلی از بین برود. (زرگری، 1376). این گیاهان برای سهولت در گرده افشانی سازگاری هایی مانند شکل ظاهری گل، رنگدانه ها و تراوش شهد پیدا کرده اند(Aflatuni, 2005).

گیاهان تیره نعناع، عموماً برگ های متقابل، گاهی ساقه آغوش و به ندرت فراهم دارند و برگ ها همیشه ساده اند. بشره ساقه و برگ این گیاهان، غالباً پوشیده از تارهای ترشحی وغیر ترشحی به اشکال مختلف است.(امید بیگی، 1376 )

گل های آنها کامل، نامنظم، نر- ماده و مجتمع به صورت دسته هایی واقع در محور ساقه یا در قسمت انتهایی آن است. این گیاهان دارای کاسه گل پیوسته بوده که عموماً دارای 5 تقسیم یا دندانه می با شد و بر روی کاسه گل گاهی خطوط برجسته و گاهی اوقات کرک وجود دارد که در شناسایی گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.(زرگری، 1376 )

این خانواده یکی از بزرگترین خانواده های گیاهی برای ارزیابی و بررسی وقایع متابولیسم ثانویه است.

مواد مؤثره عمده نعناعیان، اسانس های ترپنوییدی و مواد فنلی گوناگون است.بیشتر ترپن ها و دیگر ترکیبات درغدد ترشحی برگ ها، ساقه ها و اندام زایشی این گیاهان تجمع یافته اند .(Aflatuni, 2005)

جام گل در این گیاهان دارای اشکال متنوع بوده وعموماً به چهار صورت زیر می باشد: