فصل 2 (ادبیات تحقیق)

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-1 تعریفکسب و کار الکترونیک………………………………………………………………………………. 11

2-2 تفاوت کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک……………………………………………………. 12

2-3 فلسفه شکل گیری کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………… 15

2-4 تعریفمدل کسب و کار………………………………………………………………………………………. 16

2-5 اهمیت و ضرورت مدل کسب و کار الکترونیک………………………………………………………….. 17

2-6 اجزاء اصلی مدل کسب و کار………………………………………………………………………………… 18

2-7 نحوه طراحی مدل کسب و کار……………………………………………………………………………….. 19

2-8 مدل های کسب و کار الکترونیک……………………………………………………………………………. 19

2-9 بررسی چند مدل کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………….. 21

2-10 یکپارچه سازی مدل کسب و کار…………………………………………………………………………… 23

2-11 عوامل موثر در انتخاب مدل کسب و کار الکترونیک…………………………………………………… 25

2-12 اساس فرآیندهای کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………… 26

2-13 عوامل اصلی در کسب و کار………………………………………………………………………………… 27

2-14 اجزای کسب و کار الکترونیک……………………………………………………………………………… 29

2-15 ابزار عمده کسب و کار الکترونیک…………………………………………………………………………. 30

2-16 شش تصمیم برای اتخاذ استراتژی کسب و کار الکترونیک…………………………………………… 31

2-17 شیوه های کسب و کار الکترونیک…………………………………………………………………………. 32

2-18 پذیرش فناوری کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………….. 33

2-19 توسعه یک فعالیت مخاطره آمیز الکترونیک………………………………………………………………. 35

2-20 انواع کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………………………… 35

2-21 کاربری های کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………………. 36

2-22 استراتژی کسب و کار الکترونیک………………………………………………………………………….. 37

2-23 ارزش های ایجاد شده توسط کسب و کار الکترونیکی………………………………………………… 38

2-24 یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی………………………………………………… 38

2-25 چهار عامل برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی…………………………………………………. 40

2-26 مزایا و معایب کسب و کار الکترونیک……………………………………………………………………. 41

2-27 تحویل به موقع…………………………………………………………………………………………………. 43

2-28 تولید و تحویل درست به موقع و مدیریت کیفیت جامع………………………………………………. 43

2-29 کاستن ازموجودی انبار………………………………………………………………………………………. 44

2-30 مقاومت در برابر تولید و تحویل درست به موقع……………………………………………………….. 45

2-31 تأثیر پدیده تولید و تحویل درست به موقع بر روی چاپ بسته بندی………………………………. 45

2-32 تاریخچهایران خودرو………………………………………………………………………………………… 47

2-33 برند ایران خودرو………………………………………………………………………………………………. 50

2-34 گروه صنعتی ایران خودرو…………………………………………………………………………………… 51

2-35 سبد برند آیکو………………………………………………………………………………………………….. 51

2-36 توسعه روش های مختلف فروش محصولات ایران خودرو………………………………………….. 52

2-37 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 54

 

فصل 3 (روش شناسی تحقیق)

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 60

3-1 طبقه‏بندی تحقیق بر مبنای هدف……………………………………………………………………………… 60

3-2 طبقه‏بندی تحقیق بر حسب روش……………………………………………………………………………. 60

3-3 جمع آوری داده ها……………………………………………………………………………………………… 61

3-4 روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………. 62

3-5 ابزار و اندازه گیری آزمودنی ها………………………………………………………………………………. 62

3-6 جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………………………………………… 62

3-7 روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………….. 63

3-8 روش تحلیل های آماری……………………………………………………………………………………….. 63

3-9 آزمون های برازندگی مدل کلی……………………………………………………………………………….. 65

3-9-1 شاخص های GFIو AGFI………………………………………………………………………….. 65

3-9-2 شاخص RMSEA……………………………………………………………………………………… 66

3-9-3 مجذور کای……………………………………………………………………………………………… 66

3-9-4 شاخص NFI و CFI………………………………………………………………………………… 66

 

فصل 4 (تجزیه و تحلیل داده ها)

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 68

4-2 آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………… 68

4-2-1 توصیف ویژگی های جمعیت شناختی…………………………………………………………….. 68

4-3 آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………… 72

4-3-1 محاسبه پایایی سوالات تحقیق……………………………………………………………………….. 83

4-3-2 یافته های مربوط به روایی……………………………………………………………………………. 86

4-3-3 تحلیل عامل تأییدی…………………………………………………………………………………….. 87

4-3-3-1 تحلیل عاملی تأییدی متغیر زنجیره تأمین…………………………………………………. 88

4-3-3-2 تحلیل عاملی تأییدی متغیر ارزش کسب و کار…………………………………………. 98

4-3-3-3 تحلیل عاملی تأییدی متغیر مدیریت ارتباط با مشتری………………………………… 105

4-3-3-4 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فناوری اطلاعات…………………………………………… 107

4-3-3-5 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فعالیت های عملیاتی………………………………………. 111

4-3-3-6 تحلیل عاملی تأییدی متغیر عملکرد سازمانی……………………………………………. 113

4-3-3-7 تحلیل عاملی تأییدی متغیر شرایط محیطی………………………………………………. 123

4-3-3-8 تحلیل عاملی تأییدی کل……………………………………………………………………. 127

4-4 نتایج آزمون فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………. 185

4-4-1 فرضیه اصلی……………………………………………………………………………………………. 185

4-4-2 فرضیات فرعی…………………………………………………………………………………………. 186

4-4-2-1 فرضیه 1……………………………………………………………………………………………… 186

4-4-2-2 فرضیه 2……………………………………………………………………………………………… 187

4-4-2-3 فرضیه 3……………………………………………………………………………………………… 188

4-4-2-4 فرضیه 4……………………………………………………………………………………………… 189

4-4-2-5 فرضیه 5……………………………………………………………………………………………… 190

4-4-2-6 فرضیه 6……………………………………………………………………………………………… 191

4-4-2-7 فرضیه 7……………………………………………………………………………………………… 191

 

فصل 5 (نتیجه گیری)

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 194

5-1 نتایج آزمون فرضیات…………………………………………………………………………………………… 194

5-2 محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………… 201

5-3 رتبه‏بندی مربوط به مولفه ها و پیشنهادات مدیریتی……………………………………………………… 202

5-4 پیشنهادات مربوط به تحقیقات آتی…………………………………………………………………………. 206

ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………. 207

جدول ضمائم………………………………………………………………………………………………………….. 208

پرسشنامه خبرگان……………………………………………………………………………………………………… 226

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………… 235

منبع فارسی…………………………………………………………………………………………………………….. 235

منبع غیر فارسی……………………………………………………………………………………………………….. 237

Abstract…………………………………………………………………………………………………………….. 239

فهرست جداول

جدول 2-1 سطوح پیاده سازی تجارت الکترونیک… 14

جدول 2-2 تعاریف مدلهای کسب و کار الکترونیکی.. 17

جدول 2-3 روش‏های کسب درآمد الکترونیکی (امیررضا مهربان و همکاران، 1386) 20

جدول 2-4 عوامل مؤثر در انتخاب مدل کسب و کار الکترونیکی.. 20

جدول 2-5 عناصر اصلی و مراحل توسعه برای شركت‏ها (توبیاس کولمان، 2001) 35

جدول 4-1 تفکیک نمونه آماری بر حسب جنسیت.. 68

جدول 4-2 تفکیک نمونه آماری بر حسب میزان تحصیلات.. 69

جدول 4-3 تفکیک نمونه آماری بر حسب سن.. 70

جدول 4-4 تفکیک نمونه آماری بر حسب سابقه کاری.. 71

جدول 4-5 خلاصه نتایج پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ. 83

جدول 4-6 دسته‏بندی ضریب آلفای کرونباخ. 84

جدول 4-7 میانگین، واریانس و همبستگی هر گویه با کل مقیاس و ضریب آلفای کرونباخ در صورت حذف هر گویه در مجموعه 27 گویه‏ای.. 84

جدول 4-8 ارزیابی نرمال بودن متغیر زنجیره تأمین.. 88

جدول 4-9 ارزیابی نرمال بودن متغیر زنجیره تأمین.. 93

جدول 4-10 نسبت بحرانی و سطح معناداری.. 96

جدول 4-11 ضرایب استاندارد. 97

جدول 4-12 آزمون نرمال بودن. 98

جدول 4-13 نسبت بحرانی و سطح معناداری.. 103

جدول 4-14 ضرایب استاندارد. 104

جدول 4-15 ارزیابی نرمال بودن. 105

جدول 4-16 آزمون نرمال بودن. 107

جدول 4-17 نسبت بحرانی و سطح معناداری.. 110

جدول 4-18 ضرایب استاندارد. 110

جدول 4-19 ارزیابی نرمال بودن. 111

جدول 4-20 ارزیابی نرمال بودن متغیر عملکرد سازمانی.. 113

جدول 4-21 ارزیابی نرمال بودن متغیر عملکرد سازمانی.. 118

جدول 4-22 نسبت بحرانی و سطح معناداری.. 121

جدول 4-23 ضرایب استاندارد. 122

جدول 4-24 ارزیابی نرمال بودن متغیر شرایط محیطی……………………………………………………….. 123

جدول 4-25 نسبت بحرانی و سطح معناداری.. 126

جدول 4-26 ضرایب استاندارد……………………………………………………………………………………… 126

جدول 4-27 ارزیابی نرمال بودن داده‏های مدل کلی.. 128

جدول 4-28 ارزیابی نرمال بودن. 133

جدول 4-29 برآوردهای رگرسیونی مدل تحقیق……………………………………………………………….. 134

جدول 4-30 ضرایب استاندارد روابط در مدل. 153

جدول 4-31 انتخاب بهترین روش برآورد. 168

جدول 4-32 برآوردهای رگرسیونی خودگردان سازی.. 168

جدول 4-33 محاسبه حد بالا و پایین.. 175

جدول 4-34 مقایسه نتایج حدأکثر درست نمایی و خودگردان سازی.. 183

جدول 4-35 رتبه عوامل تحقیق. 185

جدول 4-36 آماره‏های مربوط به فرضیه اصلی.. 185

جدول 4-37 آزمون t برای فرضیه اصلی.. 186

جدول 4-38 آماره‏های مربوط به فرضیه اول. 186

جدول 4-39 آزمون t برای فرضیه اول. 187

جدول 4-40 آماره‏های مربوط به فرضیه دوم. 187

جدول 4-41 آزمون t برای فرضیه دوم. 187

جدول 4-42 آماره‏های مربوط به فرضیه سوم. 188

جدول 4-43 آزمون t برای فرضیه سوم. 188

جدول 4-44 آماره‏های مربوط به فرضیه چهارم. 189

جدول 4-45 آزمون t برای فرضیه چهارم. 189

جدول 4-46 آماره‏های مربوط به فرضیه پنجم. 190

جدول 4-47 آزمون t برای فرضیه پنجم. 190

جدول 4-48 آماره‏های مربوط به فرضیه ششم. 191

جدول 4-49 آزمون t برای فرضیه ششم. 191

جدول 4-50 آماره‏های مربوط به فرضیه هفتم. 192

جدول 4-51 آزمون t برای فرضیه هفتم. 192

جدول 5-1 آماره‏های مربوط به فرضیه اصلی.. 194

جدول 5-2 آزمون t برای فرضیه اصلی.. 194

جدول 5-3 آماره‏های مربوط به فرضیه اول. 195

جدول 5-4 آزمون t برای فرضیه اول. 195

جدول 5-5 آماره‏های مربوط به فرضیه دوم. 196

جدول 5-6 آزمون t برای فرضیه دوم. 196

جدول 5-7 آماره‏های مربوط به فرضیه سوم. 197

جدول 5-8 آزمون t برای فرضیه سوم. 197

جدول 5-9 آماره‏های مربوط به فرضیه چهارم. 198

جدول 5-10 آزمون t برای فرضیه چهارم. 198

جدول 5-11 آماره‏های مربوط به فرضیه پنجم. 199

جدول 5-12 آزمون t برای فرضیه پنجم. 199

جدول 5-13 آماره‏های مربوط به فرضیه ششم. 199

جدول 5-14 آزمون t برای فرضیه ششم. 200

جدول 5-15 آماره‏های مربوط به فرضیه هفتم. 200

جدول 5-16 آزمون t برای فرضیه هفتم. 200

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی زنجیره‏ی تأمین.. 202

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی ارزش کسب و کار. 202

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی مدیریت ارتباط با مشتری.. 203

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی فناوری اطلاعات.. 204

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی فعالیت‏های عملیاتی.. 204

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی عملکرد سازمانی.. 205

رتبه‏بندی مربوط به مؤلفه‏ی شرایط محیطی.. 206

فهرست اشکال

شکل 2-1 فلسفه شکل‏گیری کسب و کار الکترونیکی.. 16

شکل 2-2 مثلث منطق تجاری.. 18

شکل 2-3 مدل شل در اقتصاد شبکه‏ای (توبیاس کولمان، 2004) 27

شکل 2-4 عملکرد صادراتی و پیوندهای کسب و کار الکترونیکی.. 33

شکل 4-1 تحلیل عاملی تأییدی متغیر زنجیره تأمین با ضرایب غیر استاندارد. 93

شکل 4-2 تحلیل عاملی تأییدی متغیر زنجیره تأمین با ضرایب استاندارد. 94

شکل 4-3 تحلیل عاملی تأییدی متغیر ارزش کسب و کار با ضرایب غیر استاندارد. 99

شکل 4-4 تحلیل عاملی تأییدی متغیر ارزش کسب و کار با ضرایب استاندارد. 99

شکل 4-5 مدل اصلاحی تحلیل عاملی تأییدی متغیر ارزش کسب و کار با ضرایب غیر استاندارد. 101

شکل 4-6 مدل اصلاحی تحلیل عاملی تأییدی متغیر ارزش کسب و کار با ضرایب استاندارد. 102

شکل 4-7 ارزیابی نرمال بودن تک متغیره و چند متغیره 105

شکل 4-8 تحلیل عاملی تأییدی متغیر مدیریت ارتباط با مشتری با ضرایب غیر استاندارد. 106

شکل 4-9 ارزیابی نرمال بودن داده‏های متغیر فناوری اطلاعات.. 107

شکل 4-10 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فناوری اطلاعات با ضرایب غیر استاندارد. 108

شکل 4-11 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فناوری اطلاعات با ضرایب استاندارد. 108

شکل 4-12 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فعالیت‏های عملیاتی با ضرایب غیر استاندارد. 112

شکل 4-13 تحلیل عاملی تأییدی متغیر فعالیت‏های عملیاتی با ضرایب استاندارد. 113

شکل 4-14 تحلیل عاملی تأییدی متغیر عملکرد سازمانی با ضرایب غیر استاندارد. 119

شکل 4-15 تحلیل عاملی تأییدی متغیر عملکرد سازمانی با ضرایب استاندارد. 119

شکل 4-16 تحلیل عاملی تأییدی متغیر شرایط محیطی با ضرایب غیر استاندارد. 124

شکل 4-17 تحلیل عاملی تأییدی متغیر شرایط محیطی با ضرایب استاندارد. 124

شکل 4-18 مدل کلی با ضریب غیر استاندارد. 135

شکل 4-19 مدل کلی با ضرایب استاندارد. 135

شکل 4-20 اصلاح تحلیل عاملی مدل کلی با ضریب غیر استاندارد. 149

شکل 4-21 اصلاح تحلیل عاملی مدل کلی با ضریب استاندارد. 149

فهرست نمودارها

نمودار 2-1 تعریف تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی.. 15

2-2-2-1)وابستگی شغلی.. 19

2-2-2-2)وابستگی سازمانی.. 19

2-2-2-3)تناسب شغل با شاغل. 20

2-2-2-4) طراحی شغل. 20

2-2-3)عوامل سازمانی و محیطی.. 21

2-2-3-1)حجم كار و استرس محیطی.. 21

2-2-3-2) شرایط فیزیكی كار. 21

2-2-3-3)حقوق و مزایای شغلی.. 22

2-2-3-4)آموزش، ارزشیابی و ارتقاء. 22

2-2-3-5)توازن در زندگی شغلی و خانوادگی.. 23

2-2-4)عوامل فردی.. 23

2-3)توانمند سازی.. 24

2-3-1) محور های توانمندسازی.. 24

2-3-2)مزایای توانمندسازی.. 26

2-3-3)اصول توانمندسازی.. 26

2-4)تلاش برای خدمات.. 29

2-5)قصد ترک شغلی.. 33

2-5)پیشینه تحقیق. 39

2-5-1)تحقیقات داخلی.. 39

2-5-2)تحقیقات خارجی.. 41

فصل سوم: جمع آوری داده ها

3-1) مقدمه. 45

3-2) روش تحقیق. 45

3-6) روایی و پایایی پرسشنامه. 48

3-6-1) روایی.. 48

2-6-2) پایایی.. 48

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها: 50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه. 52

4-2- آمار توصیفی.. 53

4-2-1- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان. 53

4-3- بررسی نرمال بودن متغیرها 62

4-4- آمار استنباطی.. 63

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1) مقدمه. 70

5-2) نتایج تحقیق: 70

5-3) پیشنهادات کاربردی بر اساس فرضیات تحقیق: 73

5-4) پیشنهاد برای تحقیقات آتی: 74

5-5) محدودیت های تحقیق. 74

منابع و ماخذ: 75

پیوست.. 84

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 3-1) سهم حجم نمونه به تفکیک هر واحد. 46

جدول 3-2) سوالات پرسشنامه به تفکیک هر متغیر. 48

جدول 3-3) میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه. 50

جدول4- 1) توصیف متغیرجنسیت.. 53

جدول4- 2) توصیف سن.. 54

جدول4- 3) توصیف تحصیلات.. 55

جدول4- 4) توصیف متغیرتوانمندسازی.. 56

جدول4- 5) توصیف متغیررضایت شغلی.. 57

جدول4- 6) توصیف متغیرتعهد سازمانی.. 58

جدول4- 7) توصیف متغیرقصد ترک شغلی.. 59

جدول4- 8) توصیف متغیرتلاش برای خدمات.. 60

جدول4- 9) توصیف متغیر نگرش شغلی.. 61

جدول4-11)ضرایب مسیر در حالت استاندارد. 65

فهرست نمودار

عنوان صفحه

نمودار4- 1) نمودار دایره ای جنسیت.. 53

نمودار4-2) نمودار میله ای سن.. 54

نمودار4-3)نمودار میله ای تحصیلات.. 55

نمودار4-4)نمودار هیستوگرام توانمندی.. 56

نمودار4-5)نمودار متغیر رضایت شغلی.. 57

نمودار4-6)نمودار هیستوگرام تعهد سازمانی.. 58

نمودار 4-7)نمودارهیستوگرام قصد ترک شغلی.. 59

نمودار4-8)نمودارهیستوگرام تلاش برای خدمات.. 60

نمودار4-9)نمودارهیستوگرام نگرش شغلی.. 61

فهرست اشكال

عنوان صفحه

شکل2-1) مدل تئوریک تحقیق. 15

شکل2-2) دیدگاه روانشناختی موثر در محیط کار (نمودار علّی) 18

شکل 2-3)-ارتباط بین استرس شغلی و رضایت شغلی و ترک خدمت.. 36

شکل 2-4) ارتباط بین استرس شغلی و رضایت شغلی و عملکرد وظیفه. 37

شکل 2-5) روابط بین متغیرها 38

شکل 2-6)مدل اثر مستقیم و غیر مستقیم ابعاد چهارگانه خشنودی از در آمد بر قصد ترک شغل. 39

شکل 4-1)مدل ساختاری در حالت استاندارد. 64

…………14

2-5 صور خیال………………………………………………………………………………………………………………………….16

2-5-1 تشبیه….. ……………………………………………………………………………………………………..16

2-5-2 استعاره ……………………………………………………………………………………………………….17

2-5-3 کنایه …………………………………………………………………………………………………………..18

2-5-4 حقیقت و مجاز……………………………………………………………………………………………..19

2-6 عناصر طبیعت درصور خیال……………………………………………………………………………………………….20

2-7 ادوار شعر فارسی تا دوره نظامی………………………………………………………………………………………….24

2-8 بررسی سبک های شعری تا قرن ششم …………………………………………………………………………………24

2-8-1 سبك خراسانی یا تركستانی…………………………………………………………………………………….24

2-8-2 مختصات تاریخی دوره سبك خراسانی یا تركستانی…………………………………………………..24

2-8-2-1 دوره طاهریان و صفاریان…………………………………………………………………………….24

2-8-2-2 دوره سامانیان……………………………………………………………………………………………..25

2-8-2-3 دوره غزنویان……………………………………………………………………………………………..25

2-8-2-4 پیدا شدن سلجوقیان در دهه سوم قرن پنجم……………………………………………………26

2-8-3 مختصات سبك شعرخراسانی…………………………………………………………………………………..26

2-9 شعر قرن ششم در عصر نظامی……………………………………………………………………………………………..27

2-10 سبک آذربایجانی………………………………………………………………………………………………………………27

2-11 مختصات شعر قرن ششم…………………………………………………………………………………………………..28

2-12 بررسیقالب شعری وصور خیال در انواع شعر فارسی………………………………………………………..30

فصل سوم : شرح احوال و آثار نظامی گنجوی.…………………………………………………………………………..32

3-1 زندگی نامه ی نظامی………………………………………………………………………………………………………….33

3-1-1 معرفی نظامی……………………………………………………………………………………………………….33

3-1-2 والدین و انساب…………………………………………………………………………………………………..33

3-1-3 شهر گنجه…………………………………………………………………………………………………………..34

3-1-4 همسر و فرزندان………………………………………………………………………………………………….34

3-1-5 مذهب نظامی………………………………………………………………………………………………………35

3-1-6 نظامی و افکار صوفیانه…………………………………………………………………………………………35

3-1-7 نظامی و دانش های زمان………………………………………………………………………………………35

3-1-8 نظامی و معاصران…………………………………………………………………………………………………37

3-1-9 شیوه ی شاعری…………………………………………………………………………………………………..37

3-2 آثار نظامی…………………………………………………………………………………………………………………………38

3-2-1 مخزن الاسرار……………………………………………………………………………………………………….38

3-2-2 خسرو و شیرین…………………………………………………………………………………………………….39

3-2-3 لیلی و مجنون……………………………………………………………………………………………………..40

3-2-4 هفت پیكر…………………………………………………………………………………………………………..41

3-2-5 اسكندر نامه………………………………………………………………………………………………………..41

فصل چهارم : بررسی تصویرگری طلوع و غروب خورشید در خمسه نظامی.………………………………43

4-1 تصویرگری طلوع و غروب خورشید در خمسه نظامی…………………………………………………………..44

4-1-1 تصویرگری طلوع………………………………………………………………………………………………..44

4-1-2 تصویرگری غروب………………………………………………………………………………………………52

4-2 صور خیال طلوع و غروب خورشید در خمسه نظامی……………………………………………………………57

4-2-1 تشبیه………………………………………………………………………………………………………………….57

4-2-1-1 تشبیه از خورشید- صبح- روز……………………………………………………………58

4-2-1-2 تشبیه از ماه- شب…………………………………………………………………………….80

4-2-2 استعاره وانواع آن…………………………………………………………………………………………………92

4-2-2- 1 استعاره مصرّحه……………………………………………………………………………….92

4-2-2-1-1 استعاره مصرّحه از خورشید- صبح- روز…………………………………..92

4-2-2-1-2 استعاره مصرّحه از ماه- شب……………………………………………………114

4 -2-2- 2 استعاره مکنیّه (تشخیص)………………………………………………………………….122

4 -2-2- 2-1 استعاره مکنیّه (تشخیص) از خورشید- صبح- روز……………………123

4 -2-2- 2-2 استعاره مکنیّه (تشخیص) از ماه- شب…………………………………….130

4-2-3 کنایه……………………………………………………………………………………………………………………136

4-2-3-1 کنایه از خورشید- صبح- روز…………………………………………………………….136

4-2-3-2 کنایه از ماه- شب………………………………………………………………………………147

4-2-4 مجاز…………………………………………………………………………………………………………………..153

4-2-5 طلوع و غروب با توجه به اعتقادات مذهبی نظامی………………………………………………….. 157

فصل پنجم : نتیجه گیری.………………………………………………………………………………………………………….160

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………….161

جدول ها و نمودارها………………………………………………………………………………………………………………….163

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………………….165

Abstract ………………………………………………………………………………………………………………………………167

چکیده :

طبیعت با جلوه های زیبا، همیشه همه انسانها بویژه شاعران و نویسندگان را تحت تاثیر قرار داده و پیوسته ستایش و توصیف شده و بازتاب گسترده ای در آثار آنان داشته است. در این میان خورشید، به عنوان یک پدیدۀ نجومی و تصاویر مربوط به آن زمینۀ ساخت مضامین و معانی بلند ادبی شده است و بیشترین سهم را در مجسّم کردن خیالات شاعران در متون مختلف ادب فارسی داشته است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تصویرگری طلوع و غروب خورشید و چگونگی استفاده از صور خیال در خمسۀ نظامی است. نتایج تحقیق نشان داد که نظامی در مثنوی خمسه (پنج گنج) می كوشد تا با زبان هنر سخن بگوید. او توانسته است با تصویرسازی های بی نظیر و با تلفیق عرفان، شرع، حكمت، زهد و عشق زیبایی منظومه های خویش را جاودانه سازد. و در این میان او به میزان قابل توجه ای در تصویرگری طلوع و غروب خورشید از صور خیال استفاده کرده است که بخش اعظم آن به کارگیری صور خیال نظامی در پنج گنج استعاره از نوع مصرّحه می باشد. وهمچنین به میزان بسیار زیادی نظامی در تصویر گری طلوع و غروب خورشید از عبارات و مضامین و قصص واحادیث قرآنی استفاده كرده است که از اعتقادات مذهبی و اطلاعات سرشار او در این زمینه نشأت گرفته است.

کلید واژه : طلوع، غروب، تصویرگری، صورخیال، پنج گنج، نظامی گنجوی

1 – فصل اول (کلیات تحقیق)

1 – 1 مقدمه :

نظامی یکی ازشاعران بزرگ در تاریخ ادب فارسی است که در ایجاد تصاویر بکر و بدیع هنرنمایی های بسیار زیبایی داشته است. از جمله تصویر آفرینی های نظامی می توان به تصاویر طلوع وغروب خورشید اشاره کرد که به کرّات در شعر خود به کار برده است، عمومأ تصویر سازی های شاعرانه تنها در عصر و زمانه ی آفرینش شعر تازگی خاصی دارد امّا با گذشت زمان گرد رخوت بر آن نشسته و تازگی خود را از دست می دهد امّا شعر حکیم سخن نظامی از این نقیصه مبرّاست، به گونه ای که خواننده با خواندن شعر او و درک تصاویر او احساس کهنگی نمی کند که این امر به جهت زیبایی و بدیع بودن تصاویر شعری نظامی است که اجازه کهنگی به آن نداده است.

هدف و انگیزه این تحقیق بررسی تصویرگری طلوع و غروب خورشید در آثار نظامی بوده است تا هنرنمایی این شاعر بزرگ را در معرض نمایش بگذارد و از آنجایی که این موضوع در آثار شاعران بزرگی همچون فردوسی و خاقانی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است بررسی این موضوع در آثار شاعر بزرگی چون نظامی نیز خالی از فایده نخواهد بود از اینرو تصمیم گرفتم با بضاعت اندک خود به بررسی این موضوع بپردازم.

در این پایان نامه سعی شده است با تعمق و تأمل بیشتر در پنج گنج هنرنمایی نظامی در زمینه تصویر سازی ها ی طلوع و غروب خورشید بررسی شود و چگونگی استفاده وی از صور خیال مورد تجزبه و تحلیل قرار گیرد .

از مشکلات عمده ای که در این تحقیق با آن مواجه گردیدم نبودن منابع و کتب مرجع و جامع با ویرایش جدید بود که کمبود آن موجب کندی روند جمع آوری مطالب و عدم پیشرفت سریع تحقیق گردید. تحقیق حاضر از نوع پژوهش های توصیفی _ تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق فیش برداری است. این پژوهش در پنج فصل به نگارش درآمده در فصل نخست به کلیات پژوهش اشاره شده است. در فصل دوم به مبانی نظری پژوهش پرداخته شده است. در فصل سوم به معرفی زندگی نامه و آثار شاعر قرن ششم نظامی گنجوی پرداخته شده است. در فصل چهارم به بررسی تصویرگری طلوع و غروب خورشید با استفاده از صور خیال “تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز” پرداخته شده است و درفصل پنجم به نتایج تحقیق پرداخته شده است.

2-1- مروری بر مطالعات انجام شده 24

3-1- موقعیت جغرافیایی استان و مشخصات محل اجرای پژوهش… 38

3-2- طرح آزمایشی مورد استفاده 38

3-3- پارامترهای مورد اندازه گیری در آزمایش… 44

3-3-1 درصد رطوبت وزنی. 46

3-4- تجزیه و تحلیل آماری.. 46

4-1 ارتفاع بوته. 49

4-2 طول سنبله. 50

4-3 تعداد پنجه. 52

4-4 تعداد دانه در خوشه. 53

4-5 تعداد سنبله در متر مربع. 55

4-6 وزن هزار دانه (گرم) 56

4-7 وزن ماده سبز در حالت علوفه ای.. 58

4-8 عملکرد دانه در حالت علوفه ای.. 60

4-9 عملکرد دانه در حالت برداشت دانه ای.. 61

4-10 شاخص برداشت غیر علوفه ای.. 63

4-11 بررسی روند تغییرات عملکرد دانه نسبت به فواصل زهکش های زیرزمینی و سطحی. 65

4-12 بررسی روند تغییرات میانگین رطوبت خاک سطحی در تیمارهای مختلف.. 66

5-1 نتیجه گیری و پیشنهادات.. 69

منابع. 71

چکیده

زهكشی زیرزمینی اراضی شالیزاری با هدف خشك كردن زمین در زمان برداشت (بالابردن
تحمل­پذیری خاك)، زهكشی میان­فصل و پایین آوردن سطح ایستابی پس از برداشت برنج (جهت كشت پاییزه و زمستانه) احداث می­گردد. به منظور بررسی اثر انواع زهکشی (سطحی و عمقی) و فواصل آنها بر عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله به عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی با سه پایه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در سال 1392 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل الف- زهکشی سطحی با سطوح: 1- بدون زهکشی، 2- زهکشی سطحی با فواصل 5 متر و 3- زهکشی سطحی با فواصل 10 متر از یکدیگر و ب- زهکشی عمقی با عمق متوسط یک متر، 1- سطوح بدون زهکشی عمقی، 2- زهکشی عمقی با فواصل 5/7 متر از یکدیگر، 3- زهکشی عمقی با فواصل 10 متر از یکدیگر و 4- زهکشی عمقی با فواصل 15 از یکدیگر می­باشند. جنس لوله­های استفاده شده در این تحقیق P.V.C مشبك خرطومی با قطر 125 میلی­متر و پوشش به کار رفته برای لوله­های زهکش، پوسته برنج می­باشد. نتایج نشان داد که تاثیر زهکشی زیرزمینی و زهکشی سطحی بر ارتفاع بوته گیاه، طول سنبله، تعداد پنجه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، وزن ماده سبز در حالت علوفه­ای، عملکرد دانه در حالت برداشت علوفه­ای و دانه­ای در سطح آماری 1% معنی دار گردید. اثر متقابل فواصل زهکش زیرزمینی و زهکشی سطحی بر تعداد پنجه در سطح آماری 5 درصد معنی­دار است. ترکیب زهکشی زیرزمینی با فاصله 5/7 متر و زهکشی سطحی با فاصله 5 متر باعث 3 برابر شدن تعداد پنجه و تعداد سنبله در متر مربع نسبت به شاهد گردید، نیز باعث شش برابر شدن عملکرد دانه در حالت برداشت دانه­ای نسبت به شاهد شد. همچنین تاثیر زهکشی زیرزمینی و سطحی بر شاخص برداشت علوفه­ای و غیر علوفه­ای معنی­دار نگردید. در نهایت می­توان بیان نمود که ترکیب زهکش زیرزمینی و سطحی باعث افزایش عملکرد تریتیکاله می­شود.

کلمات کلیدی:زهکشی زیرزمینی، زهکشی سطحی، تریتیکاله.

1-1- مقدمه

جهان امروز با چالش­های زیادی در زمینه تأمین غذا و ایجاد شرایط اشتغال و درآمد برای قشر عظیمی از جمعیت در حال ازدیاد روبروست. در ایران برنج بعد از گندم دومین غله­ای است که برای تغذیه مردم مورد استفاده قرار می­گیرد. بیشترین کشت برنج در ایران در سه استان شمالی کشور عبارت از گیلان، مازندران و گلستان با 71 درصد از سطح زیر کشت کل کشور انجام می­گیرد. بر اساس نتایج آخرین آمار موجود 238 هزار هکتار از اراضی استان گیلان به کشت برنج اختصاص دارد. پایین بودن سرانه مالکیت زمین برای هر خانوار کشاورز، واردات بی رویه برنج، افزایش سریع هزینه­های کشت برنج و کم­آبی در سال­های اخیر موجب کاهش شدید درآمد کشاورزان شالیکار گردیده است. ادامه روند مذکور می­تواند تولید برنج را مورد تهدید جدی قرار دهد. از مهم­ترین راهکارهای افزایش درآمد شالیکاران و تشویق آنان به ادامه تولید برنج توسعه کشت دوم بعد از برداشت برنج می­باشد. در این راستا حل چالش­های مهمی مانند مبارزه با غرقابی اراضی ناشی از باران­های نیمه دوم سال، گزینش محصولات مناسب کشت دوم و تاثیر آن بر کشت اول (برنج) و بازاریابی و فرآوری و همچنین اتخاذ سیاست­های حمایتی موجب توسعه کشت دوم خواهد شد با این کار اراضی مذکور می­تواند جهت تأمین بخشی از غذای جامعه، گریز از بیکاری فصلی کشاورزان و رهایی از کشاورزی تک محصولی مورد استفاده مفیدتر قرار گیرد. تک محصولی بودن یک منطقه جغرافیایی ممکن است تحت تأثیر پیامدهای ناگواری از قبیل سقوط ناگهانی قیمت محصول و یا بروز همه­گیری (اپیدمی) آفت­های گیاهی، ضررهای فراگیر اقتصادی به بار آورد. بدین منظور اجرای طرح­های کاربردی برای کشت دوم بعد از برنج می­تواند کمک ﻣﺆثری در رفع این معضلات باشد. در حال حاضر از اولویت­های مهم بخش کشاورزی استان گیلان فراهم­آوری امکان استفاده از مزارع شالیکاری برای کشت محصولات مناسب به عنوان کشت دوم می­باشد. برای نیل به این هدف تعیین اراضی مستعد برای کشت دوم، شناسایی محصولات متناسب با اقلیم منطقه، شناسایی محدودیت­های طبیعی و اقتصادی و اجتماعی کشت دوم و در نهایت ارائه راهکارهای مناسب مربوط مدنظر می­باشد.

در سطح جهانی نیز افزایش شدید جمعیت و تقاضا برای مواد غذایی و فرآورده­های کشاورزی سبب گردیده اراضی زراعی بصورت متمرکز مورد بهره­برداری قرار گیرند. در این راستا در اراضی شالیزاری نیز سیاست کشت دوباره برنج و همچنین کشت گیاهان دیگر پس از برداشت برنج (کشت دوم) توسعه پیدا کرده است.

1-2- ضرورت اجرای طرح کشت دوم بعد از برنج

نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی از هدف­های مهم برنامه­ریزی بخش کشاورزی است. تولید محصولات کشت دوم در اراضی شالی موجب افزایش توان مالی کشاورز و به تبع آن افزایش درآمد ناخالص ملی در بخش کشاورزی خواهد شد. علاوه بر این، ایجاد اشتغال در سطح روستاها، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ترغیب سرمایه­گذران به ایجاد صنایع تبدیلی مواد غذایی و صنایع وابسته در روستاها از دیگر فواید کشت دوم در گیلان است. از طرفی استفاده از بقولات به عنوان کشت دوم در تناوب موجب کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی و در نتیجه حفظ محیط زیست می­شود. ایجاد زمینه مناسب برای تثبیت شالیزارها و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی از دیگر پیامدهای مطلوب و بسیار مهم کشت دوم است. با افزایش تولیدات مواد غذایی در استان علاوه بر خودکفایی در این محصولات می­توان در جهتتوسعه صادراتگام برداشت. خارج نمودن هرزآب­های مزرعه و تهویه مطلوب خاک، مبارزه با آفت کرم ساقه خوار برنج که در میان کاه و کلش زمستان گذرانی می­کند و تهیه و تأمین بخشی از نیازهای دامداری­های استان از طریق کشت محصولاتی مانند شبدر، از دیگر اثرات مثبت کشت دوم است.

تفکر کشت دوم بعد از برداشت برنج در اراضی شالیکاری استان گیلان از دیرباز مدنظر دست اندرکاران کشاورزی، کارشناسان و مروجان استان بوده و همواره این سوال مطرح می­شد که چرا بایستی سطحی وسیعی از اراضی مناسب شالیزار استان مدت 6 الی 7 ماه از سال بدون استفاده رها گردد. تولید و عرضه انواع محصولات سبزی و صیفی، علوفه، حبوبات و دانه­های روغنی که در حواشی جاده­های روستایی در معرض فروش از تولید به مصرف قرار می­گیرد مبین این واقعیت ملموس می­باشد که عدم کاشت و بدون استفاده ماندن اراضی شالیکاری استان به ویژه در 6 ماه دوم سال ناشی از کم­کاری کشاورزان نیست؛ بلکه از یک طرف ناشی از فقر تحقیقاتی و عدم معرفی محصولات و ارقام مناسب و از طرف دیگر عدم برنامه­های اجرایی حمایتی می­باشد.

در این بین، استراتژی توسعه کشت محصولات دوره زراعی پاییزه در استان گیلان مورد توجه بسیاری از صاحب­نظران قرار گرفته است. برخورداری فیزیکی از سامانه منابع تولیدی فراوان و ظرفیت به کارگیری 238 هزار هکتار اراضی شالیکاری این استان برای توسعه کشت دوم نقاط قوتی است که لزوم پژوهش و تحقیق به منظور عملیاتی کردن این استراتژی را آشکار می­سازد. اگرچه فقدان زیر ساخت­های مناسب در استان گیلان برای توسعه کشت دوم تهدیدی جدی در مسیر توسعه بخش کشاورزی این استان است ولی منافع اجتماعی نظیر ایجاد درآمد جنبی، ایجاد اشتغال پایدار، تخصیص بهینه منابع و استفاده حداکثری از ظرفیت تولید و افزایش تولید محصولات کشاورزی در راستای تحقق اهداف خودکفایی پارامترهایی است که توجه بیشتر به توسعه کشت دوم را حائز اهمیت نشان می­دهد.

2-7- رابطه اخلاق و فلسفه. 42

2-8- رابطه اخلاق و عرفان. 43

2-9- رابطه «علم» و «اخلاق» 44

2-10- اخلاق و نسبیت… 47

2-10-1- اسلام نسبى بودن اخلاق را نفى مى‏کند. 48

2-11- نسبیت گرایی.. 51

2-11-1 مطلق گرایی.. 52

2-11-2- انواع نسبیت گرایی.. 53

2-11-3- مکاتب نسبی گرا: 55

2-11-4- نقل و نقد دلائل نسبیت اخلاقی.. 56

2-11-5- پیامدهای نسبیت گرایی.. 59

2-11-6- مطلق گرایی اخلاقی.. 61

2-11-7- مکاتب مطلق گرا 61

2-11-8- «تحلیل و بررسی مطلق گرایی» 64

2-11-9- دلائل رویکرد مردم به نسبیت گرایی.. 66

2-11-10- گرایش(حس)اخلاقی.. 68

2-11-11- آیا واقعا امام علی (ع) به نسبی بودن اخلاق معتقد بودند ؟. 73

2-12- تأثیر تربیت خانوادگی و وراثت در اخلاق.. 75

2-12-1- خوش اخلاقی از دیدگاه روایات… 77

فصل سوم اخلاق از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام) و مولانا

3-1- معرفی نهج البلاغه. 87

3-1-1- اعتراف دانشمندان. 88

3-1-2- گردآوری سخنان علی علیه السلام. 90

3-1-3- تألیف نهج البلاغه. 91

3-1-4- شروح نهج البلاغه. 94

3-1-5- رابطه نهج البلاغه با قرآن. 96

3-1-6- عمده ترین بخشهای نهج البلاغه: 97

3-1-7- اخلاق در نهج البلاغه. 98

3-2- مولانا جلال الدین محمد بلخی.. 101

3-2-1- زندگی نامه. 101

3-2-2- مؤمنه خاتون. 102

3-2-3- شمس تبریزی.. 104

3-2-4- شیدایی مولانا 106

3-2-5- مولانا و صلاح الدین زرکوب… 107

3-2-6- مولانا و حسام الدین چلبی.. 108

3-2-7- مولانا و کانت… 108

3-2-8- درگذشت مولانا 109

3-2-9- مثنوی معنوی.. 109

3-2-10 اخلاق در نگاه مولانا 112

3-2-11- نسبیت در مثنوی.. 122

فصل چهارم بررسی تطبیقی نهج البلاغه و مثنوی

4-1- فضایل اخلاقی.. 129

4-1-1- توبه. 129

4-1-1-1-حقیقت توبه. 131

4-1-1-2- وجوب توبه. 132

4-1-1-3- عمومیت توبه. 134

4-1-1-4- تحلیل توبه. 140

4-1-2- جود. 141

4-1-2-1- سخاوت در منابع حدیث… 143

4-1-2-2- تحلیل (جود، بخشش، انفاق) 149

4-1-3- صبر و شکیبایی.. 150

4-1-3-1- صبر در احادیث اسلامی.. 154

4-1-3-2- تحلیل صبر و شکیبایی.. 161

4-1-4- قناعت… 162

4-1-4-1- تحلیل قناعت… 164

4-1-5- تواضع و فروتنی.. 165

4-1-5-1- تعریف تواضع. 169

4-1-5-2- تواضع و کرامت انسان! 170

4-1-5-3- تحلیل.. 172

4-1-6- عدل. 173

4-6-1-1- تحلیل عدل. 174

4-1-7- صدق و راستی.. 175

4-1-7-1- صدق و راستى در روایات اسلامى.. 177

4-1-7-2- تأثیر راست گویى در زندگى انسان ها 181

4-1-7-4- دروغ و آثار و عواقب آن. 184

4-1-7-5- آثار زیان بار دروغ. 186

4-1-7-6- دروغ و آثار و عواقب آن. 189

4-1-7-7- استثنائات دروغ. 192

4-1-7-3- تحلیل صدق و راستی.. 197

4-2- رذایل اخلاقی.. 200

4-2-1- ریا 200

4-2-1-1- ریا در روایات اسلامی.. 200

4-2-1-2- تحلیل ریا 204

4-2-2- عُجب و خود پسندی (تکبر): 205

4-2-2-1- تکبر در روایات اسلامی.. 209

4-2-2-2- تحلیل عُجب و خودپسندی (تکبر) 212

4-2-3- حرص و آز و طمع. 213

4-2-3-1- تعریف حرص…. 213

4-2-3-2- تحلیل حرص و از و طمع. 219

4-2-4- حسادت… 220

4-2-4-1- حسد در روایات اسلامی.. 223

4-2-5-1- تحلیل حسادت… 228

4-2-6- بخل.. 229

4-2-6-2- بخل در آینه روایات اسلامی.. 232

4-2-6-3- تحلیل بخل.. 238

4-2-7- غفلت… 240

4-2-7-1- «غفلت »در اخبار اسلامی.. 243

4-2-7-2- تحلیل غفلت… 248

4-2-8- غرور و خودبینی.. 249

4-2-8-1- تحلیل غرور وخود بینی.. 252

4-3- نتیجه گیری.. 253

منابع و مآخذ : 257

فهرست مقالات… 261

چکیده

حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند.

مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین آثارش مثنوی معنوی مورد توجه بیشتری از سوی عام و خاص قرار گرفته است. زبان مولانا در مثنوی از وضوح و روش خاصی برخوردار است؛ در واقع به زبان مردم حرف زده است: مثنوی کتابی است تعلیمی، درسی در زمینه عرفان و اصول تصوف، اخلاق، معارف و …….

در این رساله به بررسی تطبیقی اخلاق از منظر مطلق یا نسبی بودن در نهج البلاغه و مثنوی پرداخته شده و هدف این پژوهش تلاش جهت نشان دادن همسو بودن امام اول شیعیان و ملای روم در دعوت از انسان­ها به سوی حقیقی جهان شمول است. درحالی که انسان از یک اراده خیر و ارزشی ذاتی و مطلق جدا افتاده و تلاش می­کند به آن اصل بازگردد. با در نظر گرفتن اغراض خود و نیازهای فردی و اجتماعی به آن گاهی نسبیت هم می­دهد. برای این منظور اخلاق و تعاریف آن از جنبه­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته همچنین نسبیت و اطلاق آن از دیدگاه­های مختلف صاحب نظران.از رذایل خلاقی هر کدام 7 مورد از متن نهج البلاغه و شش دفتر مثنوی شواهدی آورده شده و به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته که در اکثر موارد هر دو بزرگوار در بسیاری از مضامین اخلاقی همسو بوده و در مواقعی که اغراض فرد را کنار بگذاریم انسان­ها را به سوی اراده الهی دعوت می­نمایند.

کلید واژه­ها: نهج البلاغه، مثنوی، اخلاق نسبی، اخلاق مطلق.