2-8:ارتباط تصویری18

2-9: ارزش بصری تصاویر 19

2-10: چگونگی استقرار عناصر بصری 19

2-11: بهره گیری از مصورسازی در فعالیت های آموزشی 20

2-12: اصول و معیار های تصویرگری (مصورسازی) 20

2-12-1: اصل سادگی 20

2-12-2: اصل تأكید 21

2-12-3: اصل تعادل 21

2-12-4: رعایت اصل توازن بین زمینه و موضوع 21

2-12-5: اصل رابطه تصویر با معیارهای اندازه گیری 21

2-12-6: رابطه تصویر با معیارهای كادربندی 22

2-12-7: اصل فاصله ی مطلوب 22

2-12-8: اصل تأثیرات روانی خط ها 22

2-12-9: اصل تأثیر روانی شكل ها و رابطه ی آن ها با تصویر آموزشی 22

2-12-10: خواص روانی رنگ ها و رابطه ی آن ها با تصویر 23

2-12-11: پرهیز از تكراری بودن سبك تصویرسازی 24

2-12-12: اصل تصویرگری مبتنی بر تحقیق و پژوهش 24

2-12-13: اصل استفاده به جا از تصویر 24

2-12-14: اصل تطبیق با واقعیات 24

2-12-15: اصل برجسته سازی موضوع 25

2-12-16: رعایت تناسب بین سبك هنری و موضوع آموزشی 25

2-12-17: اصل تفاوت در فرهنگ های منطقه ای 25

2-12-18: اصل به روز بودن تصویر 25

2-12-19: اصل توازن در تصویرگری جنسیت ها 25

2-12-20: توجه به هویت ملی، اعتقادی و اسلامی 26

2-12-21: تحریك حس كنجكاوی و علاقه به كشف 26

2-12-22: توجه به علایق كودكان به رنگها 26

2-13: مدرسه هوشمند چیست؟ 26

2-14: هدف از ایجادمدارس هوشمندچیست؟ 27

2-15: مأموریت و چشم انداز مدرسه هوشمند 28

2-16: راهبرد های توسعه مدارس هوشمند 28

2-17: ساختار تشکیلاتی مدرسه هوشمند 29

2-19: مولفه های اصلی و ارکان هوشمند سازی مدارس 30

2-21: تئوری ومبانی نظری 32

2-22: چرا مدرسه هوشمند طراحی کنیم؟ 34

2-23: منظور از مدارس ابتدایی هوشمند چیست؟ 35

2-23: مقایسه وجوه اشتراک و افتراق مصورسازی داده و اطلاعات 36

2-24: طبقه بندی مصورسازی انواع داده ها 36

2-25: روش ها و كاربردهای مصورسازی 40

2-26: پیشینه پژوهش 46

2-26-1: پیشینه داخلی 46

2-26-2: پیشینه خارجی 47

فصل سوم: روش شناسی پژوهش 49

3-1: مقدمه 50

3-2: نوع و روش پژوهش 50

3-3: ابزار و روش اندازه گیری 50

3-4: روایی و پایایی ابزار 51

3-5: جامعه آماری و حجم آن 51

3-6: حجم نمونه نمونه و روش نمونهگیری 52

3-7: متغیر پژوهش 52

3-8: روش و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها: 52

خلاصه فصل: 52

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 53

4-1: مقدمه 54

4-2: تحلیل سوالات پژوهش 54

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 59

5-1: مقدمه 60

5-2: بحث و تفسیر یافته ها 60

5-3: پیشنهادات 62

الف) پیشنهادهای کاربردی: 62

ب) پیشنهاد پژوهشی 62

5-4: محدودیت ها 63

منابع: 64

ضمائم 68

چکیده انگلیسی II

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 1-4. جدول توزیع فراوانی و درصد مربوط به پاسخ ارزیابان در ارزیابی وب سایت مدارس هوشمند 55

جدول 2-4. نحوه توزیع پاسخ ارزیابان به هر یک از گزینه های چک لیست 57

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل 2-1.داده های یك بُعدی 36

شکل 2-2. داده های دوبُعدی 37

شکل 2-3. داده های سه بُعدی 38

شکل 2-4. داده های چندبُعدی 38

شکل 2-5. داده های سلسله مراتبی 39

شکل 2-6. داده های شبكه ای 40

شکل 2-7. مصورسازی ماتریسی 41

شکل 2-8. مصورسازی تشبیه فضایی 41

شکل 2-9. مصورسازی كهكشانی 42

شکل 2-10. مصورسازی كهكشانی 42

شکل 2-11. مصورسازی چشم انداز دیواری 43

شکل 2-12. مصورسازی تحلیل پویا 43

شکل 2-13. مصورسازی رودخانه ای 44

شکل 2-14. مصورسازی داده های فضایی 44

شکل 2-15. مصورسازی حوزه داخلی 45

شکل 2-16. مصورسازی جغرافیایی 45

شکل 2-17. مصورسازی شبه رنگ 46

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی روش های مصورسازی گرافیکی در وب سایت مدارس هوشمند می باشد. جامعه آماری پژوهش تشکیل شده از کلیه وب سایت های مدارس هوشمند استان کرمانشاه که به صورت تصادفی 1 وب سایت برای پژوهش انتخاب شد. ابزار پژوهش حاضر یک چک لیست محقق ساخته جهت اندازه گیری میزان انطباق عناصر بصری وب سایت با اصول مصور سازی می باشد، روایی محتوایی ابزار توسط چند نفر از اساتید رشته تکنولوژی آموزشی مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار با روش الفای کرونباخ برابر با 71/0 می باشد. پس از تهیه پرسشنامه تعداد 10 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشیبه عنوان ارزیاب در مورد روش های مصور سازی مورد آموزش قرار گرفتند و پس به ارزیابی از وب سایت مورد نظر پرداختند. پس از ارزیابی داده های چک لیست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج به دست آمده نشان داد، در کل وضعیت وب سایت مدارس هوشمند در حد پایین تر از متوسط می باشد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای موید این یافته بود. به عبارتی نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که میانگین به دست آمده در ارزیابی به طور معناداری پایین تر از استاندارد یا میانگین ثابت در این پژوهش است.

کلید واژه: وب سایت، طراحی گرافیک، جلوه دیداری رسانه، نگاره های گرافیکی، مصورسازی.

فصل یکم: کلیات پژوهش

-1: مقدمه

مصورسازی اطلاعات یكی از روش های نوین نمایش و ارائه دیداری اطلاعات است كه با هدف درك و شناخت بهتر داده ها و برای استفاده كارآمد در حوزه های گوناگون علمی به كار می رود. این شیوه مؤثر با بهره گیری از راهبردهای دیداری به گسترش دامنه دانش یاری می رساند و سبب می شود تا انتقال اطلاعات از واحد مبدأ به واحد مقصد به شکل مناسبی انجام پذیرد. هدف اصلی و مهم در استفاده از روش های مصورسازی، ارتقا و افزایش شرایط مناسب برای تقویت قدرت تفکر و تحلیل اطلاعات در کاربران است (درودی، 1388؛ ص 105).

توجه به ارائه و نمایش دیداری اطلاعات در قالب روش های علمی مصورسازی که یکی از شاخه های علوم رایانه است، از حدود دو دهه پیش مورد توجه قرار گفت. این شیوه سودمند با بهره گیری از گرافیک رایانه ای از رشد بالایی برخوردار شد و با تکیه بر روش های علمی به توسعه فنون مصورسازی انجامید. مصورسازی مفاهیم و اطلاعات با شیوه های گوناگون آموزشی ارتباط برقرار کرد و در بسیاری از رشته های علمی، فنی و تخصصی وارد شد (همان ص106).

طراح گرافیک باید با استفاده از اطلاعات و تجارب تجسمی خود بتواند یادگیرنده را در درک پیام و منظور مؤلف یاری دهد. در کتاب درسی آموزشگاهی، حضور معلم باید محسوس بوده، مواد درسی به طور مستمر یاری دهندۀ دانش آموز باشند و انگیزه­ی یادگیری او را پرورش دهند؛ در عین حال، مطالب باید انسجام کافی را داشته باشند و هیچ گونه نکتۀ مبهمی در آن ها نباشد. گرافیک از واژه یونانی کرافیکوس[1] است و به معنای آنچه است که مربوط می شود به طرح زدن[2] و طراحی[3] تعریف دیگری که از آن بیان شده است به این صورت می باشد “هر کار و یا شیوه ی مربوط به کشیدن تصویر از روی یک چیز و یا از انگاره آن است”. بنابراین همه پدیده هایی را در بر می گیرد که ایجاد شده اند: به شکل یک نشانه، علامت، نقشه، طراحی، کشیدن از روی یک چیز و به ویژه طراحی خطی یک پدیده. از زمانی که انسان تصمیم به ارایه یک پیام تصویری گرفت و به زعم خویش از مواد و متریالی که برای همنوعان او مفاهیم مشخص و تا حدودی ثابت داشت استفاده کرد هنر گرافیک آغاز شد و تا کنون نیز با همه پیشرفت ها و تغییراتی که داشته است باز هم با همان شیوه به حرکت خود ادامه می دهد. صدها نگاره در غار شووه[4] در جنوب فرانسه که در سی هزار سال پیش از میلاد مسیح طراحی شده اند، نگاره های غار لاسکـو[5] (چهارده هزار سال پیش از میلاد مسیح )، نگـاره های شکـارچـیـان در غـار بیمبتکـا[6]در هندوستـان (هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح)، نگاره بومیان آفریقا در غار سیاربرگ آفریقای جنوبی (هزار سال پیش از میلاد مسیح) و بسی دیگر از این غار نگارها در دیگر نقاط جهان به همراه تولد خط به آوند زبان نوشته شده در سه یا چهار هزار سال پیش از میلاد، همه نشانه هایی بارز از تاریخ گرافیک و رشته های وابسته به آن هستند. همزمان با توسعه و پیشرفت های پدید آمده در بهره گیری از رایانه و محیط شبکه به منظور ارائه و نمایش اطلاعات، یکی از حوزه های سودمندی که در دو دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته و پژوهش های مهمی در آن زمینه انجام پذیرفته است، مبحث مصورسازی اطلاعات است (اشنایدرمن، 1998). مصورسازی به نقوشی باز می گردد که انسان های اولیه با هدف انتقال اندیشه ها و افکار بر دیواره غارها حک می کردند (کاناس[7]، 2009)؛ ولی اساس مصورسازی به مفهوم امروزی را باید در دهه 1980 ردیابی کرد، یعنی زمانی که رایانه ها کم کم وارد بازار شدند و نرم افزارها و سخت افزار ها از فعالیت های گرافیکی پشتیبانی می کردند (بورکهارد[8]، 2005)، از طرف دیگر درک و دریافت مطالب و یادگیری آنها از طریق حواس پنج گانه صورت می گیرد که به ترتیب حدود 75 درصد از یادگیری انسان متعارف با حس بینایی، 13 درصد با حس شنوایی، 6 درصد با حس لامسه، 3 درصد با حس بویایی و 3 درصد نیز با حس چشایی به دست می آید (احدیان، 1384، ص 66)

وب سایت، مجموعه ای از صفحات مرتبط به یکدیگر است که انبوهی از اطلاعات را در قالب متن، تصویر، صدا و فیلم در اختیار بیننده قرار می دهد. وب سایت مجموعه ای از فایلهای حاوی متن، تصویر یا گرافیک و … متصل به هم که غالباٌ شامل یک صفحه اصلی می باشد که بر روی یک خدمات دهنده اینترنتی قرار دارند.

با توجه به مطالب بیان شده به نظر می سد توجه به اصول و قواعد مصورسازی به لحاظ بعد اشتراکی آن با طراحی وب سایت ها در طراحی صفحه ها می بایستی مورد توجه قرار گیرد که در این امر محقق را به بررسی این موضوع هدایت نمود.

1-2: بیان مسأله

تحقیقات بسیاری در رابطه با کارایی عناصر دیداری، به ویژه گرافیک[9] در فرایند آموزشی انجام شده است که اکثریت قریب به اتفاق آنها به نتایج مثبت دست یافته اند. لی و همکاران[10] (2002) به بررسی پژوهشهای انجـام شده در این زمینه پرداختـه اند و با استناد به تحقـیـقات گـلنبرگ و لانگستون[11] (1992)، گلنبرگ و کرولی[12] (1992) و … خاطر نشان می سازند که استفاده از تصاویر در آموزش تأثیرات مثبتی بر یادگیری فراگیران داشته است. از طرف دیگر نیز بسیاری از صاحب نظرانی که در زمینه مشکلات یادگیری، تحقیقاتی را انجام داده اند، پیشنهاد کرده اند که برای قابل فهم تر نمودن محتوا بهتر است از عناصر گرافیکی استفاده کرد (کازین[13]، 1989). هرام[14] (1982 به نقل از کازین، 1989) دریافت که استفاده از گرافیک برای عینیت بخشیدن به اطلاعات متنی، یادگیری فراگیران را افزایش داده است. در جایی دیگر نیز استوکز[15] (2001) به مرور تاریخی تاثیر عناصر دیـداری بـر فـراینـد تدریس و تـعلیـم می پردازد. وی در این مـرور تاریخـی به نقـل از ارسطـو بیـان می کنـد: ” تفکر بدون تصاویر غیر ممکن است”.

پژوهش های قبل از دهه 1990 عمدتاً مزایای طراحی گرافیک را مستند نموده اند، ولی در فراهم کرده چارچوبی نظری برای تشریح این که چگونه گرافیک برای یادگیرندگان مفید است شکست خورده اند (ویکیری[16]، 2002).

پژوهش های پس از دهه 1990، بر اهمیت استفاده از نشانه ها و تصاویر در جایگزینی و پرمحتوا کردن علایم محدود الفبایی در کتاب های درسی تأکید کرده اند. پژوهشگران با تأکید بر نظریه های مختلف روان شناسی نظیر نظریه­ی پردازش اطلاعات[17] (اتیکینسون و شیفرین[18]، 1968)، رمزگردانی دوگانه[19] (پاویو[20]، 1990)، ادراک دیداری[21] (باری و رانیان[22]، 1995) و چندرسانه ای ها[23] (مایر[24]، 2003) به اهمیت طراحی گرافیک کتاب های درسی گواهی داده اند.

دولی و همکاران[25] (2005) ضمن تأکید بر نقش تصویر و اهمیت طراحی گرافیک، معتقدند طراحی گرافیک باید تنها یک هدف را دنبال کند و آن عرضه اطلاعات پیچیده به شیوه ای قابل فهم و یادگیری است. طراح گرافیك برای القای مطالب با استفاده از توانایی ها و مهارت هایش و به كمك ارتباط تصویری، با مخاطبان خود، از هر گروه سن، رابطه برقرار می كند و با آنان سخن می گوید و علاوه بر زیبایی های دیداری، حركت آموزشی و انتقال فرهنگ و مطالب را انجام می دهد. او می تواند د ر ارائه مطالب سنگین و پیچیده درسی نقش مهمی داشته باشد و با فراهم سازی طرح های واقعی، ساده و گویا، جزئیات را به تصویر بكشد و فهم و درك مطلب را آسان كند؛ به گونه ای نكته های مبهم و سؤال برانگیز را كاهش دهد و به امر آموزش کمک نماید (ملک افضلی، 1378).

کپس[26] (1368) اعتقاد دارد یک طراح گرافیک خلاق دارای سه وظیفه اصلی است:

1. یادگیری و به كارگیری قوانین سازمان دهی تجسمی.

2.به حساب آوردن تجربه های فضایی معاصر برای آموزش و به كارگیری بازنمایی های دیداری وقایع زمانی فضایی معاصر.

3. آزادسازی ذخیره های خلاق و سازمان دهی آنها در زبان های پویا، یعنی رشد دادن به پیكرنگاری پویای معاصر.

وظیفه طراح گرافیك خلاق این است كه افراد را مجبور نماید تا نگاه كنند و بعد آنان را مجبور كند تا بخوانند و بفهمند. او برای این منظور از كلمه ها، تصاویر، رنگها و شكلها استفاده می كند.

[1]- graphikos

[2]- به فرانسه graphisme است.

[3]- به فرانسه dessin است.

[4]- Chauvet

[5]- Lascaux

[6]- Bhimbetka

[7] – Canas

[8] – Burkhard

[9] – Graphic

[10] – Lee , et al

[11] – Glenberg & Langston