2-8-بخش های مختلف یک گنبدنمکی.. 23

2-9-اشکال متنوع گنبدنمکی.. 23

2-10-پدیده های مؤید جریان و شکل­پذیری نمک در گنبدهای نمکی.. 24

2-11-تکتونیک و ارتباط آن با گنبدهای نمکی.. 25

2-12-ساخت­های ایجاد شده پیرامون گنبدهای نمکی.. 27

2-13-پراکندگی گنبدهای نمکی در جهان.. 28

2-14-گنبدهای نمکی ایران.. 29

2-15-گنبدهای نمکی زاگرس…. 31

2-16-گسل های مرتبط با رخنمون گنبدهای نمکی در زاگرس…. 32

2-16-1-راندگی اصلی زاگرس…. 32

2-16-2-گسل کازرون.. 32

2-16-3-گسل دنا (دینار) 33

2-16-4-گسل میناب… 33

2-17-دگرگونی در گنبدهای نمکی.. 34

2-17-1-دگرگونی اینفراکامبرین پسین.. 34

2-18-اهمیت ساختمان گنبدهای نمکی در زمین شناسی نفت… 36

2-18-1-نفتگیرهای گنبدنمکی.. 36

2-19- انواع نفتگیرهای حاصل از گنبدهای نمکی.. 36

2-19-1-نفتگیر کلاهک گنبدنمکی.. 36

2-19-2-نفتگیرهای دامنه­ای گنبدنمکی.. 37

2-19-3-نفتگیر فوق کلاهک…. 37

2-19-4-نفتگیرهای چینه ای.. 37

2-20-تاثیر گنبدهای نمکی بر فرسایش…. 38

2-21-تاثیر گنبدهای نمکی بر محیط زیست… 38

2-22- اهمیت اقتصادی گنبدهای نمکی.. 40

2-23-روش های مطالعه گنبدهای نمکی.. 41

2-24-واحدهای چینه شناسی منطقه. 42

2-24-1-پرکامبرین پسین.. 42

2-24-2-مزوزوئیک…. 42

2-24-3-سنوزوئیک…. 44

2-24-4-کواترنری.. 49

2-25-تکتونیک منطقه. 49

2-26-پتانسیل­های اقتصادی منطقه. 50

2-27-زمین شناسی گنبدنمکی مورد مطالعه. 51

2-27-1-موقعیت زمین شناسی ناحیه­ای.. 51

2-27-2-خصوصیات مورفولوژیکی.. 52

2-27-3-خصوصیات هیدرولوژیکی.. 52

2-27-4-خصوصیات سنگ شناختی.. 53

فصل سوم: تحلیل طیفی نمونه سنگ های گنبد نمکی سیاه تاق

3-1-مقدمه. 63

3-2-مراحل جمع­آوری و طیف سنجی نمونه ها 66

3-3-بررسی رفتار طیفی کلی سنگ های آذرین در محدوده VNIR-SWIR.. 68

3-4- بررسی رفتار طیفی کلی سنگ های رسوبی در محدوده VNIR-SWIR.. 69

3-5-رفتار طیفی عوامل بنیادین موثر در طیف سنگ­ها و کانی ها در محدوده VNIR-SWIR.. 71

3-6-بررسی طیف های بازتابی اندازه گیری شده از سطح تازه و هوازده نمونه های گنبدنمکی سیاه تاق با استفاده از دستگاه طیف سنج ASD.. 72

3-7-طبقه­بندی طیف های بازنویسی شده به 9 باند استر و نمونه سنگ های گنبدنمکی سیاه تاق 97

3-8-روش های مختلف استخراج طیف تصویر. 99

3-8-1-روش Z-Profile. 99

3-8-2-روش PPI 99

3-9-بررسی طیف های استخراج شده از تصویر بر اساس Z-Profile. 100

3-10-بررسی طیف های استخراج شده از تصویر بر اساس فرایند PPI و n-D.Visulizer 104

فصل چهارم: پردازش داده های ماهواره­ای منطقه

4-1-مقدمه. 107

4-2-پردازش داده های ماهواره ای.. 109

4-2-1-پیش پردازش داده های بازتابی استر……………………………………………………………. 110

4-2-1-1-تصحیح جوی……………………………………………………………………………………………. 110

4-2-2-پردازش اصلی داده­های بازتابی استر…………………………………………………………… 111

4-2-2-1-الگوریتم تصویرپایه تحلیل مولفه های اصلی (PCA)………………………… 112

4-2-2-2-اجرای پردازش تحلیل مولفه های اصلی به روی داده خام………………. 113

4-2-2-3-الگوریتم طیف پایه انطباق سیمای طیفی (SFF)……………………………. 114

4-2-2-4-اجرای پردازش انطباق سیمای طیفی بر روی داده های بازتابی………. 114

4-2-2-4-1- اجرای الگوریتم SFF با استفاده از طیف نمونه سنگ های گنبد 115

4-2-2-4-2- اجرای الگوریتم SFF با استفاده از طیف های استخراج شده به

روش Z-Profile…………………………………………………………………………………………………….. 117

4-2-2-4-3- اجرای الگوریتم SFF با استفاده از طیف های استخراج شده به

روش PPI………………………………………………………………………………………………………………. 119

4-2-1-پیش پردازش داده های بازتابی استر. 108

4-2-2-پردازش اصلی داده­های بازتابی استر. 109

4-2-3-مرحله پس از پردازش…. 118

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1-نتایج حاصل از مطالعات طیف سنجی و مقاطع میکروسکوپی نمونه سنگ های گنبد سیاه تاق 120

5-2-نتایج حاصل از پردازش تحلیل مولفه های اصلی (PCA) 121

5-3-نتایج حاصل از پردازش انطباق سیمای طیفی (SFF) 121

5-4-ارزیابی کیفیت و صحت نتایج.. 122

5-5-بررسی پتانسیل­های اقتصادی گنبد. 123

5-6-نتیجه­گیری.. 124

5-7-پیشنهادها 126

منابع و مأخذ

منابع فارسی .

منابع انگلیسی ……….

مقدمه

1-1- کلیات

گنبدهای نمکی ساختمان های زمین شناسی گنبدی شکلی هستند که به واسطه کمتر بودن چگالی لایه های نمک نسبت به سنگ های اطراف و نیز تحت تاثیر یک لرزش ناگهانی مانند زلزله و یا نیروهای تکتونیکی، شروع به بالا آمدن نموده و به صورت برجستگی های دایره­ای و یا بیضوی شکل اغلب در تاقدیس­ها و نقاط ضعف پوسته زمین رخنمون پیدا کرده اند. اهمیت اقتصادی آنها به دلیل قرارگیری مخازن نفتی در ساخت­های همراه با گنبدهای نمکی و نیز وجود ذخایر متعددی از نمک، پتاس، اکسیدهای آهن، گوگرد و خاک سرخ است.

سالهاست که پژوهشگران مختلف از جمله زمین­شناسان در پی آنند تا با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته به اطلاعات بیشتر و دقیق­تری در خصوص پدیده ها و منابع مختلف زمینی از جمله گنبدهای نمکی دست یابند و در این راستا فن­آوریسنجش از دورتحولات عظیمی در پیشبرد این اهداف پدید آورده است. از این فن­آوری می توان در اکتشاف مواد معدنی، نفت و آب زیرزمینی، مطالعات زیست محیطی و مهندسی و همچنین نقشه­برداری منابع زمینی بهره برد. در سنجش از دور، بازتاب امواج الکترومغناطیسی پس از برخورد با پدیده های مختلف زمین، بوسیله سنجنده هایی که بر روی سکوهای مختلف تعبیه شده­اند ثبت و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

1-2- طرح موضوع و اهمیت آن

فراوانی گنبدهای نمکی در ایران، بخصوص در پهنه زاگرس چین خورده و خلیج فارس، بررسی های ویژه ای از دیدگاه­های مختلف سنگ­شناختی، زیست محیطی و اقتصادی می­طلبد. با توجه به اینکه ذخایر مناسبی از هالیت، گوگرد، گچ، هماتیت، پتاس (گنبد پل)، خاک سرخ (گنبد هرمز) و … در آنها یافت می شود، لازم است که تحقیقات بیشتری در این زمینه­ها صورت گیرد تا بتوان مواد باارزش مناسب بسیاری از صنایع را از این گنبدها استخراج و در داخل کشور تولید کرد. داده های استر برای محدوده وسیعی از تحقیقات استفاده می شود. هدف پروژه استر توسعه شناخت عوارض محلی و ناحیه­ای در سطح زمین و اتمسفر است. یکی از این اهداف مطالعه پدیده های زمینی سطوح تکتونیکی و تاریخچه زمین از طریق نقشه برداری دقیقتوپوگرافیو سازندهای زمین شناختی است. استفاده از داده های استر با توجه به کارایی و توان تفکیک طیفی و مکانی بالای آنها، روز به روز در حال افزایش است. تهیه یک نقشه زمین شناسی از گنبدنمکی سیاه تاق، به گونه ای که واحدهای سنگی درهم آمیخته سری هرمز را تا حد امکان تفکیک کند، به عنوان یکی از اهداف این پژوهش، کار جدید و باارزشی محسوب می شود. این موضوع بخصوص در زمان شناسایی نقاطی که دسترسی به آنها دشوار بوده و یا زمان­بر می باشد، اهمیت و نقش سنجش از دور را پررنگ­تر می کند. ضمن اینکه با استفاده از نقشه تهیه شده به عنوان خروجی کار، می توان در مورد حضور یا عدم حضور پتانسیل اقتصادی در مناطق دور از دسترس با اطمینان بیشتری صحبت کرد.

1-3- هدف و روش تحقیق

گنبدهای نمکی به دلیل نفوذ در لایه های بالایی و به همراه آوردن قطعاتی از آنها به سطح زمین، تنوع سنگ شناختی فوق­العاده­ای دارند و از لحاظ نظم و ترتیب، به شدت بهم ریخته­اند، بنابراین تهیه نقشه زمین شناسی از یک گنبدنمکی به گونه ای که به خوبی واحدهای سنگی را تفکیک کند کار مشکلی است و تنها با تکیه بر کار میدانی نمی توان یک نقشه دقیق تهیه کرد. توسعه روش­های نقشه­برداری انواع سنگها، یکی از هدف­های اصلی سنجش از دور زمین شناسی بوده است. در این تحقیق سعی بر آنست که با استفاده از داده های SWIR و VNIR سنجنده استر، به شناسایی ویژگی­های طیفی و بارزسازی دقیق­تر واحدهای سنگ­شناختی پرداخته، به کمک تفاوتهای موجود آنها را رده­بندی کرده تا اندیس­های معدنی معرفی و شناخت بیشتری در خصوص منابع معدنی این گنبد حاصل شود. تاکنون مطالعات زیادی در زمینه گنبدهای نمکی صورت گرفته، و منابع فراوانی نیز وجود دارد، اما این تحقیق در زمینه بررسی سنگ شناسی و اقتصادی در نوع خود جدید می باشد. مراحل انجام کار به طور خلاصه به صورت زیر است:

1- گردآوری تصاویر استر و نقشه زمین شناسی مناسب از منطقه مورد مطالعه، و همچنین جمع­آوری سایر اطلاعات و منابع

2- بازدید میدانی و برداشت نمونه ها

3- تهیه مقاطع نازک و بررسی های میکروسکوپی

4- تهیه طیف صحرایی (آزمایشگاهی) و طیف تصویر

5- آنالیزهای طیفی

6- پردازش اولیه تصویر (تصحیح جوی)

7- پردازش­های پیشرفته شامل: تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، کسر کمترین نوفه (MNF) و اندیس خلوص پیکسل (PPI) به منظور استخراج عضوهای خالص تصویر که می توان خالص­ترین طیف پیکسل­ها را در تصاویر بدست آورد، و اجرای الگوریتم انطباق سیمای طیفی (SFF)

8- بررسی و مقایسه داده های بدست آمده از مطالعات میکروسکوپی با داده های طیفی و تهیه نقشه سنگ شناسی به عنوان خروجی الگوریتم ها

9- آنالیز XRD

10- بحث و نتیجه­گیری وجمع­بندی

1-4- مطالعات گذشته به روی موضوع موردنظر