1.3.3- آزمونهای انتخاب مدل مناسب: 74

2.3.3- آزمون ریشه واحد در داده های ترکیبی.. 77

فصل چهارم: 86

1.4- پردازش مدل درداده های مقطعی.. 87

2.4- پردازش مدل در داده های ترکیبی.. 93

1.2.4- نتایج آزمونهای تجربی پایایی متغیرها 93

2.2.4- نتایج برآورد تابع قیمت هدانیک به روش داده های ترکیبی.. 96

فصل پنجم. 104

1.5- نتایج به دست آمده از تحقیق(داده های مقطعی): 114

2.5- نتایج به دست آمده از تحقیق(داده های ترکیبی): 114

3.5- قیمتهای ضمنی متغیرهای موثر بر قیمت واحدهای مسکونی: 114

4.5- نتایج کاربردی: 114

5.5- پیشنهاد برای تحقیقات آتی: 114

فهرست منابع. 115

پیوست… 119

.1- بیان مسئله :

محیط شهر به عنوان سکونتگاه شهروندان تاثیر بسیاری در کیفیت زندگی آنان دارد. کیفیت زندگی شهری را می توان در عوامل مختلفی جستجو کرد. از جمله عواملی که باعث ایجاد آرامش درکاربری های مختلف برای شهروندان می شود پاکی هوا و وجود مطلوبیتهای زیست محیطی شهری است. مسایل زیست محیطی امروزه و با توجه به افزایش بی رویه آلودگی هوا اهمیت خاصی پیدا کرده است. کلان شهر تهران که یکی از پرجمعیت ترین شهرهای دنیا به حساب می آید نیز با این مساله روبرو است. درحال حاضرآلودگی هوا به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای زیست محیطی، یکی ازمسایل و مشکلات شهر تهران به حساب می آید. یکی از راههای کاهش آلودگی هوا در شهر، افزایش فضای سبز درون شهری و نیزآگاه کردن مردم از باارزش بودن محیط زیست[1] می باشد. به هر حال متغیرها و عواملی که قیمت آنها در بازار تعیین می شوند و مردم برای استفاده و یا عدم استفاده از آنها مستقیما هزینه می پردازند، ملموستر خواهند بود. متغیرهای زیست محیطی وهوا از جمله کالاهای عمومی به حساب می آیند كه در بازار مبادله نمی شوند و مردم برای استفاده از آنها هزینه ای پرداخت نمی کنند، بنابراین از ارزش واقعی آن اطلاعی دردست نیست.

از آنجا که منابع زیست محیطی از جمله هوای تمیز در بازار مبادله نمی شوند و بازار نمی تواند ارزش واقعی آنها را كشف كند، برای ارزش گذاری آنها از روش های غیرمستقیم استفاده می شود. برای مثال درست است كه مردم ساكن یك شهر بطور مستقیم برای هوای تمیز و یا مطلوبیتهای زیست محیطی پولی پرداخت نمی كنند اما عموما زندگی در ناحیه ای از شهر كه دارای هوای تمیزتر و یا مطلوبیتهای زیست محیطی بیشتری است، را ترجیح می دهند. این ترجیح در نهایت باعث افزایش تقاضای مسكن در آن ناحیه شده و قیمت مسكن را افزایش می دهد. براین اساس می توان قضاوت كرد كه مردم با پرداخت هزینه بیشتر برای مسكن، در عمل به طور غیرمستقیم برای استفاده و بهره مندی از هوای تمیزتر هزینه می كنند. بر همین اساس یكی از راههای رسیدن به ارزش هوای تمیزتر یا مطلوبیتهای زیست محیطی[2] بیشتر می تواند بررسی قیمت واحدهای مسكونی و نیز عوامل موثر بر آن باشد. برای رسیدن به هدف فوق الذكر قدم اول آن است كه نحوه و میزان تاثیرگذاری آلودگی هوا را برای قیمت مسكن كشف و بررسی نمود.هدفی که در این پایان نامه دنبال می شود.

در این پایان نامه با استفاده از روش قیمت گذاری هدانیک[3] برآوردی از ارزش محیط زیست شهری تهران (با توجه به متغیرهای در نظر گرفته شده در پایان نامه) ارائه می گردد. برای این منظور میل نهایی به پرداخت[4] خانواده های ساكن تهران برای هرکدام از ویژگی های مسکن از جمله ویژگی های زیست محیطی مثل آلودگی هوا برآورد گردیده است.

2.1- سوالات تحقیق:

• از بین متغیرهای ساختاری، همسایگی و زیست محیطی، تاثیرگذارترین متغیرها بر قیمتمنازل مسکونیشهر تهران چه متغیرهایی هستند( با توجه به متغیرهای در نظر گرفته شده در مدل).

• آیا متغیرهای غیر بازاری مانند: دسترسی به خیابان، سرانه فضای سبز، میزان آلودگی هوای هر منطقه و تراکم جمعیت، نیز بر قیمت منازل مسکونی شهر تهران تا ثیر گذار هستند.

• آیا می توان نحوه تاثیر گذاری متغیر های زیست محیطی بر قیمت مسکن را بررسی کرد.

• آیا می توان قیمت های ضمنی متغیرهای زیست محیطی را محاسبه کرد.

3.1- فرضیه های تحقیق:

• متغیرهای غیر بازاری مانند متغیرهای زیست محیطی نیز بر قیمت منازل مسکونی تاثیر گذار هستند.

• نحوه تاثیر گذاری و نیز قیمتهای ضمنی متغیرهای زیست محیطی را می توان با استفاده از روش هدانیک محاسبه نمود.

4.1- اهداف تحقیق :

مهمترین هدفی که در این پایان نامه دنبال میشود ارزشگذاری متغیرهای زیست محیطی شهر تهران می باشد. در این راستا و برای رسیدن به این هدف از تابع قیمتی هدانیک، که یکی از روشهای ارزشگذاری متغیرهای غیر بازاری می باشد، استفاده شده است. در استفاده از این تابع قیمتی متغیر وابسته استفاده شده در آن قیمت واحدهای مسکونی، و متغیرهای ثابت نیز متغیرهای زیست محیطی مورد نظر و نیز متغیرهایی مربوط به ویژگیهای فیزیکی و ساختاری مانند: مساحت زیر بنای هر واحد، قدمت هر واحد، و… میباشد. بنابراین، قدم اول در این پایان نامه تعیین یک مدل مناسب بر اساس متغیرهای در نظر گرفته شده و نیز تابع قیمتی هدانیک می باشد. پس از انتخاب مدل ، در قدم بعدی می توان نحوه تاثیر گذاری هر یک از متغیرها از جمله متغیرهای زیست محیطی بر قیمت منازل مسکونی و نیز قیمت ضمنی نهایی هر کدام از آنها را بررسی و به دست آورد. در قدم سوم با استفاده از تابع قیمت هدانیک تخمین زده شده قیمت ضمنی تمامی ویژگیها محاسبه می شود. در این پاین نامه از دو طریق تمامی این مراحل انجام شده است: در حالت اول داده ها به صورت مقطعی در نظر گرفته شده اند، بدین ترتیب که از داده های 17 منطقه شهرداری تهران در سال 1383 و نیز از روش تخمین ols استفاده شده است. در حالت دوم داده ها به صورت ترکیبی(پنل) در نظر گرفته شده است، بدین ترتیب که داده های مربوط به 17 منطقه شهرداری تهران (داده های مقطعی) در 5 سال متوالی 1385-1381 (سری زمانی) با هم ترکیب شده اند.

5.1- روش شناسی:

به طور کلی در تحقیقات اقتصادی از سه نوع داده استفاده می شود:

• داده های سری زمانی

• داده های مقطعی

• داده های تلفیقی سری زمانی و مقطعی

در سری زمانی مقدار یک یا چند متغیر در طول یک دوره زمانی مشاهده می شود در صورتیکه در داده های مقطعی، مقادیر یک یا چند متغیر برای چندین واحد اقتصادی برای یک زمان مشخص جمع آوری می شود.

داده های ترکیبی (پنل)، ترکیبی از داده های مقطعی و سری زمانی می باشد، یعنی اطلاعات مربوط به داده های مقطعی در طول زمان مشاهده می شود. بدین صورت که چنین داده هائی دارای دو بعد می باشند که یک بعد آن مربوط به واحدهای مختلف در هر مقطع زمانی خاص است و بعد دیگر آن مربوط به زمان می باشد.در این تحقیق از دو روش داده های مقطعی و داده های ترکیبی به عنوان روش تخمین مدل استفاده شده است.

2-3-3) بهره وری متوسط:…………………………………………. 24

3-3-3) بهره وری نهایی:…………………………………………………………. 24

4-3-3) بهره وری عوامل كل:……………………………………… 24

4-3) كارایی:………………………………………………………………………. 25

1-4-3) كارایی مقیاس:………………………………………………… 26

2-4-3) كارایی مدیریت:…………………………………………………….. 27

1-5-3) روش مطلوبیت:…………………………………………….. 28

5-3) رویكردهای اندازه گیری بهره وری:………………………………………….. 28

2-5-3) روش سرو سیستم:…………………………………. 28

3-5-3) رویكرد آرایه ای:………………………………………………….. 28

4-5-3) رویكرد داده – ستانده:………………………………………………… 28

5-5-3) رویكرد شاخصی:………………………………………………….. 29

6-3) شاخص های تحلیل بهره وری:…………………………………………………. 29

1-6-3) رقابت پذیری هزینه نیروی كار:……………………………… 29

2-6-3) بهره وری نیروی كار:………………………………………………………… 29

3-6-3) بهره وری سرمایه:…………………………………………………….. 30

4-6-3) كارایی فرایند:…………………………………………………………. 30

5-6-3) سودآوری و نرخ بازگشت سرمایه:………………………………… 30

6-6-3) نسبت های مالی:…………………………………………….. 30

7-6-3) اجزای ورودی كل یا ارزش كل داده ها و نسبت ارزش افزوده:…………. 30

8-6-3) اجزای هزینه كل تولید:………………………………………..30

9-6-3) شاخص ارزش افزوده به كل ارزش داده ها:………….. 30

7-3) اندازه گیری كارایی:………………………………………………….. 31

1-7-3) روش اقتصاد سنجی(SFA):…………………….. 31

2-7-3) روش برنامه ریزی خطی(DEA):………………….. 31

1-2-7-3) مزایای مدل تحلیل پوششی داده ها:……………….. 32

2-2-7-3) محدودیت های مدل تحلیل پوششی داده ها:……………… 32

3-2-7-3) طبقه بندی مدلهایتحلیل پوششی داده ها:………. 33

8-3) مدل رتبه بندی كامل (مدل اندرسون- پیترسون):……… 35

9-3) رتبه بندی واحدهای كارا:………………………… 36

10-3) مدلSBM:…………………………………………………………. 37

11-3) مدل جمعی:…………………………………………. 40

12-3) شاخص بهره وری مالم كوئیست:………………………… 41

13-3) بازدهی نسبت به مقیاس:…………………………. 43

1-13-3) مدل بازدهی صعودی نسبت به مقیاس:……. 44

2-13-3) مدل بازدهی نزولی نسبت به مقیاس:……………………….. 45

3-13-3) مدلGRS:………………………………………….. 45

14-3) جمع بندی و نتیجه گیری:………………….. 46

فصل چهارم: روش شناسی تحقیق…………………………….. 47

1-4) مقدمه:…………………………………………………………….. 48

2-4) متغییرهای مورد استفاده:……………………………… 48

3-4) بكارگیری مدل:…………………………………………….. 49

1-3-4) شاخص تغییرات بهره وری مالم كوئیست:…………. 50

1-1-3-4) تابع مسافت:…………………………………….. 50

2-1-3-4) تغییرات كارایی:………………………………….. 51

3-1-4-4) تغییرات تكنولوژیكی:…………………………….. 52

4-4) عوامل تأثیرگذار بر بهره وری:………………………………….. 53

1-4-4) اعتبارات كشاورزی:………………………………………. 53

2-4-4) شاخص توسعه انسانی:…………………………. 53

3-4-4) آموزش:…………………………………………………… 53

4-4-4)توسعه روستایی:………………………………………. 54

5-4) جمع بندی:…………………………………………………… 54

فصل پنجم: تجیزیه و تحلیل داده ها………………………….. 55

1-5) مقدمه:………………………………………………… 56

2-5) تجزیه و تحلیل داده ها………………………………… 56

1-2-5)كارایی محاسبه شده:………………………………. 56

الف) مدل1:…………………………………………….. 57

ب) مدل2:…………………………………………………………… 77

ج) مدل3:……………………………………………………………… 92

نتایج حاصل از سه وضعیت مختلف:…………………………….. 101

2-2-5) بررسی عوامل موثر بر تغییرات بهره وری در زیر بخش زراعت:……… 102

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات…………….. 106

1-6) نتایج حاصل از تحقیق:……………………………… 107

فرضیه اول: میزان بهره روری در زیر بخش زراعت در هر سال از رشد مثبتی برخوردار بوده است………. 107

فرضیه دوم: تغییرات تكنولوژیكی در دوره زمان مورد بررسی روند صعودی داشته است…. 107

فرضیه سوم: تغییرات كارایی در دوره زمان مورد بررسی روند صعودی داشته است…………….. 108

فرضیه چهارم: سرمایه گذاری و شاخصهای توسعه انسانی، تاثیر مثبتی بر رشد بهره وری در زیربخش زراعت دارد… 108

2-6) پیشنهادات تحقیق:……………………………………………….. 109

منابع:………………………………… 112

ضمایم:……………………………………. 115

چكیده:

ارتقاء بهره وری و كارایی یكی از اساسی ترین اهداف در دستیابی به رشد و شكوفایی اقتصادی به شمار می آید. مساله افزایش بهره وری از اصلی ترین دغدغه هایی است كه هر بنگاه اقتصادی تولید كننده كالا و خدمات با آن مواجه بوده و ضروری است به هنگام برنامه ریزی برای توسعه هر بخشی جوانب مختلف آن در نظر گرفته شود.

در بخش كشاورزی و زیر بخش زراعت نیز به عنوان یكی از مهم ترین بخش های اقتصادی كشور، افزایش تولید و درآمد برای كشاورزان عامل تعیین كننده در جذب سرمایه گذاران می باشد.

تحقیق حاضر با هدف تحلیل تغییرات بهره وری عوامل تولید در زیر بخش زراعت و شناسایی عوامل تاثیرگذار در این زیر بخش انجام گرفته است. محقق از طریق مطالعات كتابخانه ای، اینترنتی و همچنین آمار موجود از بانك های اطلاعاتی در وزارت جهاد كشاورزی، اطلاعات مورد نیاز را كسب نموده است. برای بدست آوردن بهره وری كارایی از روش DEA و نرم افزار كامپیوتری DEAP و برای شناسایی عوامل تاثیر گذار از نرم افزار Eviews استفاده گردید.

نتایج تحقیق نشان داد كه میزان بهره وری در زیر بخش زراعت در هر سال از رشد مثبتی برخوردار بوده اما تغییرات تكنولوژیكی و تغییرات كارایی در دوره زمان مورد بررسی روند صعودی نداشته است. همچنین مشخص شد سرمایه گذاری و شاخص های توسعه انسانی، تاثیر مثبتی بر رشد بهره وری در زیربخش زراعت داشته است.

1-1) مقدمه:

2-10-2 مشکلات تکنیکی. 25

2-10-3 فراهم آوردن اطلاعات در زمینه سرمایهگذاریها 26

2-10-4 نظارت بر بنگاهها و اعمالحاکمیت شرکتی. 26

2-10-5 حاکمیت شرکتی و مسئله سواری مجانی. 27

2-10-6 حاکمیت شرکتی و عدمتقارن اطلاعات.. 27

2-10-7 ابزارهای جایگزینی مالی برای تقویت اعمال شرکتی و غلبه بر عدم تقارن اطلاعات.. 28

2-10-8 نظارت بر کار مدیران بانکها و بنگاهها و کنترل آنها 29

2-10-9 نظارت بر بنگاهها و اجرای حاکمیت شرکتی. 29

2-10-10 کاهش مخاطره 30

2-10-11 مخاطره نقدینگی. 32

2-10-12 تجمیع پس اندازها 33

2-10-13 تسهیل مبادله. 34

2-11 نظریه بانک-پایه یا بازار- پایه بودن نظام مالی. 35

2-11-1 نظام مالی بانک پایه. 36

2-11-2 نظام مالی بازار پایه. 38

2-12 نظریه حقوق مالی و خدمات مالی. 41

2-12-1 نظریه حقوق مالی. 42

2-13 بر چند مدل تجربی. 44

2-14 نقش بانکها در رشد اقتصادی.. 51

2-15 بانکها و رشد اقتصادی.. 51

2-16 مدل شومپیتری واسطه گری مالی. 54

شکل شماره 1: اثر غیر مستقیم توسعه مالی بر مصرف انرژی.. 57

2-17 توسعه مالی و مصرف انرژی.. 58

شکل شماره 2: اثر مستقیم توسعه مالی بر مصرف انرژِی.. 58

2-18 مطالعات پیشین. 59

2-19 جمعبندی.. 63

فصلسوم: روش تحقیق. 1

3-1 مقدمه. 65

3-2 مدل تحقیق. 65

3-3 تخمین زنندههای GMM.. 66

3-3-1 تخمین بر اساس شرایط متعامد بودن. 66

3-3-2 عمومی کردن روش گشتاورها 67

3-3-3 تخمینزنGMM در مدلهای دادههای پویا 69

3-3-4 مدل پانل پویا 70

3-4 معرفی مدل. 73

3-5 دادههای آماری.. 74

3-7 جمع بندی.. 75

فصل چهارم: برآورد مدل و تحلیل نتایج. 1

4-1 مقدمه. 77

4-2 برآورد مدل. 77

4-3 تفسیر نتایج. 79

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات.. 1

5-1 مقدمه. 84

5-2 نتایج پژوهش.. 84

5-3 پیشنهادات برای مطالعات آتی. 85

2-2-2-2-2-تجارت انتشار 16

2-2-2-2-3- روش توسعه پاک 16

2-3-تجارت و محیط زیست 16

2-3-1- مبانی نظری اثر تجارت بر محیط زیست 17

2-3-2-بررسی فرضیات مختلف درخصوص اثر تجارت بر محیط زیست 18

2-3-2-1- فرضیه پناهگاه آلودگی 18

2-3-2-2- فرضیه فراوانی عامل 20

2-4- محتوای انتشار co2 و شاخص های پایداری 21

2-4-1- نظام اقتصادی و اکولوژیکی;تعامل یا تقابل؟ 21

2-4-2- انواع شاخص های پایداری 22

2-5- محتوای انتشار دی اکسید کربن حاصل از روابط تجاری 28

2-6- وضعیت انتشار دی اکسید کربن در جهان 29

2-6-1- وضعیت انتشار co2 در کشورهای الحاقی و غیر الحاقیI (توسعه یافته و در حال توسعه)30

2-6-2- وضعیت انتشار CO2 درایران 32

2-7- پیشینه تحقیق 37

2-7-1- پیشینه تحقیق در جهان 37

2-7-2- پیشینه تحقیق در ایران 46

2-8- جمع بندی 48

فصل سوم- روش شناسی تحقیق

3-1-مقدمه 50

3-2- ساختار کلی جدول داده-ستانده متعارف، محاسن و معایب 50

3-2-1- تفکیک واردات بر حسب واسطه ای، مصرفی و سرمایه ای 52

3-3- مراحل محاسبه محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 54

3-3-1- ماتریس ضرایب فزاینده co2 54

3-3-2- محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 داخلی 56

3-3-3- پیوند محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار دی اکسید کربن با تجارت بین المللی 56

3-3-3-1- محتوای انتشار co2 در اثر تولید کالا و خدمات صادراتی 56

3-3-3-2- محتوای انتشار co2 در اثر تولید کالا و خدمات وارداتی 57

3-3-3-2-1- محتوای انتشار co2 در اثر واردات نهایی 58

3-3-3-2-2- محتوای انتشار co2 واسطه ای 58

3-3-3-3-تراز تجاریمحتوای انتشار co2 58

3-4- مثال عددی 59

3-5-جمع بندی 64

فصل چهارم- پایه های آماری، نتایج حاصله و تحلیل آن ها

4-1-مقدمه 66

4-2- پایه های آماری جدول داده-ستانده سال 1385 66

4-2-1- نحوه تجمیع جدول داده-ستانده 48 بخشی به 27 بخش اقتصادی 70

4-3- پایه های آماری میزان انتشار co2 72

4-3-1- نحوه تعدیل پایه های آماری co2 74

4-3-1-1- نحوه تفکیک انتشار co2 به زیر بخش های خانگی و تجاری 74

4-3-1-2- نحوه تفکیک انتشار co2 به زیر بخش های صنعتی 75

4-3-1-3- نحوه تفکیک انتشار co2 در بخش معدن 78

4-3-1-4- میزان انتشار co2 در بخش حمل ونقل 80

4-3-1-5- میزان انتشار co2 در بخش کشاورزی 80

4-3-1-6- میزان انتشار co2 در بخش نیروگاه 80

4-3-1-7-میزان انتشار co2 در بخش پالایشگاه 81

4-3-2- میزان انتشار co2 به تفکیک بخش های اقتصادی 81

4-4- نتایج حاصله و تحلیل آن ها 83

4-4-1- ضرایب فزاینده co2 83

4-4-2- محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 داخلی 85

4-4-3- محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 در اثر تولید کالا و خدمات صادراتی 89

4-4-4- محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 در اثر واردات کالا وخدمات نهایی 93

4-4-5- محتوای مستقیم و غیر مستقیم انتشار co2 در اثر واردات کالا و خدمات واسطه ای98

فصل دوم: مبانی حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 22

بخش نخست: اقتدار و جهان­شمولی دین اسلام. 22

1- جایگاه روابط در دین جهان­شمول. 23

2- ویژگی‏های دین جهانی.. 23

2-1 جهان­شمولی.. 24

2-1-1 تعالیم قرآن مبنای روابط دین جهان­شمول. 25

2-1 -2 زبان جهانی قرآن. 26

2-1 -3 جهانی بودن رسالت رسول اكرم‏6. 27

2-2 تغییر ناپذیری دین اسلام. 29

2-3 فطرت­مداری دین اسلام. 32

3- رابطه اقتدار با جهانی شدن. 34

بخش دوم: مبانی روابط در جهت حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 34

1- اصل عدل. 35

2- وحدت و اتّحاد. 39

3- حوزه‏های اتّحاد عادلانه. 43

3-1 امّت اسلامی.. 44

3-2 پیروان ادیان توحیدی.. 45

3-3 جوامع بشری (وحدت جهانی) 48

4- عامل حفظ وحدت.. 53

بخش سوم: چارچوب کلی سیاست خارجی در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 58

1- رابطه بین کشورها و امّت­های اسلامی.. 58

2- رابطه با ادیان دیگر از نظر اسلام. 60

3- رابطه نظام سیاسی اسلامی با كفار 64

‏4- نحوه تعامل و رابطه با مستکبران و متجاوزان. 68

5- مبانی و اصول روابط ضابطه­مند با غیر مسلمانان. 75

5-1 منبع رابطة قلبی و روابط پنهانی و محرمانه با کفار 75

5-2 پای بندی به پیمان­ها با كفار 79

5-3 عدم تعرض به پناهندگان سیاسی.. 80

5-4 پیمان عدم تعرض… 81

5-5 پیمان مالی.. 82

5-6 پیمان نظامی.. 82

5-7 عدالت در روابط.. 84

5-8 نفی سلطه سیاسی و فرهنگی.. 87

5-9 منع هرگونه رابطه ولایی با غیرمسلمانان. 90

5-9-1 منع رابطه ولایی مؤمنان با «اهل كتاب». 90

5-9-2 منع رابطه ولایی با «كافران». 91

5-9-3 منع رابطه ولایی با «منافقان». 93

5-9-4 منع رابطه ولایی با «مشركان». 94

5-10 بیزاری از مستكبران. 96

5-11 ستیز با مستكبران. 98

فصل سوم: ضوابط فقهی حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 102

1- تعریف فقه سیاسی.. 102

2- تقسیمات ضوابط فقه سیاسی.. 104

2-1 ضوابط فقه سیاسی در عرصه سیاست.. 104

2-1-1 ضابطة مساوات.. 104

2-1-2 ضابطة عدم ولایت.. 106

2-1-3 ضابطة شورا 107

2-1-4 ضابطة مصلحت.. 109

2-1-5 ضابطة تقیه. 111

2-1-6 ضابطة نفی سبیل (سیادت) 113

2-1-7 ضابطة حرمت کمک به گناه و تجاوز یا «اعانه بر إثم». 116

2-2 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ اجتماعی.. 119

2-2-1 ضابطة عدالت.. 119

2-2-2 ضابطة حفظ نظام. 122

2-2-3 ضابطة وفای به عهد. 124

2-2-4 ضابطة جُبّ.. 126

2-3 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ اقتصادی.. 128

2-3-1 ضابطة سلطنت.. 128

2-3-2 ضابطة احسان. 131

2-3-3 ضابطة نفیعسر و حرج. 133

2-3-4 ضابطة حاکمیت دولت اسلامی.. 135

2-3-5 ضابطة حجّیت سوق المسلمین.. 139

2-3-6 ضابطة تعاون. 141

2-4 ضوابط فقه سیاسی در حوزۀ امنیتی و نظامی.. 142

2-4-1 ضابطة حرمت جان مسلمان. 142

2-4-2 ضابطة احترام به مال مسلمان. 143

2-4-3 ضابطة امان. 144

2-4-4 ضابطة صلح. 146

2-4-5 ضابطة مقابله به مثل. 147

2-4-6 ضابطة وحدت.. 149

2-4-7 ضابطة تقوای سیاسی.. 152

فصل چهارم: راه­كارهای حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 158

بخش نخست: نقش تشکیل حکومت در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 160

1- ضرورت تشکیل حکومت اسلامی.. 161

2- دلایل تشكیل حکومت اسلامی.. 172

2-1 دلایل عقلی.. 172

2-1-1 ضرورت اجرای احکام. 174

2-1-2 زوال دین بدون حكومت.. 177

2-1-3 دفاع از دارالاسلام. 178

2-2 دلایل نقلی.. 179

2-2-1 دلایل قرآنی.. 180

2-2-2 دلایل روایی.. 181

بخش دوم: نقش رهبری در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 183

1- حاكمیت در نظام اسلامی.. 183

2- شرایط رهبر‏ حكومت اسلامی.. 185

2-1 اسلام و ایمان‏. 188

2-2 عدالت.. 190

2-3 فقاهت‏.. 192

2-4 كفایت‏.. 193

3- اختیارات رهبر دینى در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 196

3-1 فرماندهى نظامى جامعه. 196

3-2 پیمان نامه­ها 198

3-3 فرمان جهاد. 206

3-4 فرمان صلح. 210

3-5 امور حسبیه. 213

4- ویژگی­های رهبری در حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام. 217

4-1 مدارا با مخالفان. 220

4-2 مبارزه با معاند. 224

4-3 مهر و عطوفت.. 226

4-4 احترام به نظرات دیگران. 229

4-5 خدمت رسانی.. 231

4-6 وفاق اجتماعی.. 232

4-7 عدالت خواهی.. 234

4-8 مشاركت سیاسی با مردم. 235

نتیجه­گیری.. 238

منابع. 242

فصل نخست: كلیات تحقیق

مقدمه

نیاز جامعه به حکومت و نظام سیاسی امری است که همواره مورد توجه و نظر متفکران سیاسی بوده است و آن را از ضروریات زندگی اجتماعی بشر مفروض داشته­اند. باید اذعان داشت كه یکی از اهداف مهم بعثت پیامبران صاحب شریعت، بیان چگونگی اداره جامعه و تشکیل حکومت بوده است، که بعضی از پیامبران هم در این زمینه موفق بودند و از آن­جا که مکتب مقدس و روح بخش اسلام، عالی­ترین و جامع­ترین مکاتب دنیاست در این مورد از ویژگی­های خاصی برخوردار است؛ زیرا اسلام یک دین حکومتی و سیاسی است که سیاست در درون آن نهفته است و منشأ قانون و حکومت آن هم خود اسلام است. احکام حکومتی اسلام همان دیانت وشریعت اسلامی است که از سوی حضرت حق به پیامبرش وحی شده است. ضرورت وجود نظام سیاسی در اسلام از بدیهیات و ضروریات اولیه است، كه عقل و شرع بر آن صحه می­گذارند و نیازی به دلیل و برهان ندارد؛ ما در این فصل برآنیم تا علاوه بر تبیین موضع تحقیق و ادبیات تحقیق-حفظ اقتدار نظام سیاسی اسلام با تكیه بر قرآن كریم و سیره معصومان:- به صورت اجمال نیز به تبیین ماهیت «نظام سیاسی در اسلام» بپردازیم.

1- ادبیات تحقیق

الف- موضوع و طرح مسئله (اهمیت و موضوع و هدف)

با توجه به اهمیت موضوع و این­که در زندگی روزمره هرکسی در درون حکومت اسلامی خواه­ ناخواه با موضوع حکومت و بحث­های پیرامون اقتدار نظام اسلام و چگونگی روابط با دیگر ملت ها روبه­رو است، و این­که قوام جامعه و مردم به حفظ اقتدار نظام آن حکومت وابسته است و در صورت اخلال در آن، نظم زندگی و معیشت مردم به خطر افتاده و دچار هرج و مرج می­شود، بنابراین، حفظ اقتدار نظام از جنبه سیاسی و اقتصادی مانع از هم­گسیختگى و هرج و مرج در جامعه می­شود و در این راستا باید به آن پرداخت و نسبت به چنین مسأله مهمی بی­تفاوت نبود. بی­شک ارائه راه­کارهای مناسب با تدبر در قرآن كریم و سیره معصومین:و تبیین این موضوع کمکی شایان به اعتلا و رشد جامعه اسلامی می­باشد چرا که وجوب حفظ کشور اسلامی و جان و مال و ناموس مسلمانان از خطر تعرض دشمنان اسلام و بیگانگان یکی از مسایل مسلّم و مورد اتفاق فقهای شیعه، بلکه همه مسلمانان است. مسأله حفظ عزت و اقتدار نظام سیاسی اسلامی و صیانت از آن در طول قرون متمادی به شدت مورد توجه و پی­گیری بوده است. بر آن شدیم تا با رجوع به قرآن و سنت مبانی عزّت و حفظ اقتدار مسلمانان و جامعه اسلامی را تبیین و در این زمینه راه­کارهایی ارائه نماییم.

ب- مبانی نظری و مرور مختصری بر پیشینه، چارچوب نظری، پرسش­ها و فرضیه­ها