)  فراهم آوردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیش بینی وضعیت آتی

مدیریت واحدهای  انتفاعی باید نسبت به اطلاعات  مالی  فراهم  شده  توضیحات و تفاسیری را ارائه نمایند که  بتواند  بر درک بهتر اطلاعات و تحلیل آثار تغییر در اوضاع  و احوال اقتصادی  بر واحد انتفاعی و  پیش بینی وضعیت آتی واحد مؤثر افتد. واحدهای انتفاعی از تغییر در اوضاع و احوال اقتصادی و تغییر در مقررات و ضوابط حاکم بر دامنه و حدود فعالیت های اقتصادی در کشور تأثیر می پذیرند. تغییرات عمده در وضعیت اقتصادی کشور نظیر بروز تورم حاد و یا تغییر در عوامل و مقررات مربوط به فعالیت های اقتصادی نظیر ایجاد محدودیت های ارزی و تغییر شدید در نرخ ارز به انحای مختلف بر واحدهای انتفاعی اثرمی گذارد و اطلاعات فراهم شده در مورد وضعیت مالی، نتایج عملیات و گردش وجوه نقد را کما بیش با نارسائی هایی مواجه می سازد . به منظور کمک به استفاده کنندگان در درک آثار وضعیت ها و تغییرات فوق و رفع نسبی نارسائی ها با ارائه اطلاعات مکمل می توان بر سودمندی اطلاعات برای تصمیم گیری های مختلف افزود. اهم اطلاعات مکملی که ممکن است ارائه آنها بر حسب شرایط و اوضاع و احوال ضروری شود به قرار زیر است :

■ تهیه و ارائه صورت های مالی مکمل بر حسب ارزش جاری یا تغییرات قدرت خرید پول، به منظور انعکاس آثار تغییر قیمت ها در تورم حاد

■ تهیه و ارائه اطلاعاتی درباره منابع و مصارف ارزی به منظور فراهم آوردن امکان سنجش میزان وابستگی واحد انتفاعی به واردات و ارزیابی توان واحد در تامین ارز در شرایطی که محدودیت های ارزی و تغییرات شدید در نرخ ارز وجود دارد

■ تهیه و ارائه اطلاعات درباره ارزش افزوده حاصل از عملیات و چگونگی توزیع آن به منظور انعکاس نقش عوامل مختلف در تولید واحدهای صنعتی بزرگ  از لحاظ تصمیم گیریهای کلان اقتصادی

علاوه  بر اطلاعاتی نظیر اطلاعات  مکمل فوق که قاعدتاً تحت شرایط خاص، به موجب استاندارد های حسابداری ، تهیه و ارائه آن ها الزامی خواهد بود ، مدیریت یک واحد انتفاعی می تواند با  ارائه اطلاعات ، توضیحات و تفاسیر  خود سودمندی اطلاعات مندرج در صورت های مالی را افزایش دهد. اهم چنین اطلاعاتی به شرح زیر است :

■ اطلاعات پیش بینی شده درباره امور واحد انتفاعی به همراه توضیحات  و تفاسیر مرتبط

■ توضیح مبانی و روش های اندازه گیری اقلام و دلایل و الزامات انتخاب آنها

■ توضیح و تفسیر ابهامات با اهمیت

■ اطلاعات مرتبط با قسمت های عمده و مجزای یک واحد انتفاعی(مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی، 1390).

2-7 ) سئوالات مرتبط  با ارزیابی کیفیت گزارشگری

2-7-1) استمرارسود:

این خصوصیات بر تمایز بین اجزای سود (که غیرمعمول  یا  غیرمستمر است) از سودی که  انتظار می رود در آینده  استمرار داشته  باشد، تمرکز دارد. ارزش پیش بینی، از این  لحاظ، به سودمندی اطلاعات برای یک سرمایه گذار که می خواهد آینده فعالیت شرکت را ارزیابی و پیش بینی کند مرتبط  است. یک روش تفکر درخصوص استمرار سود این است که بپرسیم:

• آیا اطلاعات در ارزیابی سطوح استمرار سود یعنی سود بالقوه پایدار شرکت، سودمند است؟
• چه اجزای مشخصی از صورت های مالی (شکل، یادداشت های افشا و…) و موارد افشای مرتبط                                                                             (شامل گزارش هیأت مدیره،  نشریات مالی و…) دردرک سود  پایدار شرکت سودمند است؟
• وقتی اقلام غیرمستمر وغیر معمول رابرای افشا شناسایی کردیم، آیا سود و زیان های غیرعملیاتی از اهمیت یکسانی برخوردار خواهند بود؟
• تا چه حدی زمان بندی انجام معاملات به منظور وقوع (یاعدم وقوع) در دوره  گزارش،  مدیریت  شده است؟ هدف  از مدیریت این زمان بندی چیست؟  چگونه  این موضوع ارزش  پیش بینی نتایج  گزارش شده  را تحت تأثیر قرار می دهد؟

2-7-2)  اطلاعات تفکیکی:

این خصوصیت  به این  موضوع  توجه  دارد  که  چگونه اطلاعات  قسمت های  تجاری شرکت به سرمایه گذار اجازه می دهد تا درک  بهتری  از آینده  شرکت  داشته  باشد. یک  روش  تفکر در مورد  ارزش  پیش بینی اطلاعات تفکیکی این است که بپرسیم:

• آیا اطلاعات به استفاده کننده امکان شناسایی و ارزیابی فرصت ها وریسک های مختلف قسمت های کسب و کار شرکت را می دهد؟
• چه جنبه های مشخصی از اطلاعات تفکیکی شرکت  به عنوان یک  کل،  به شما این باور را می دهد که شرکت اطلاعات کامل و کافی برای درک فرصت ها و مخاطرات فعالیت های مختلف ارائه کرده است ؟
• چگونه مباحث مطروحه در گزارش هیأت مدیره در خصوص قسمت های تجاری و سایر گزارش ها غیر از صورت های مالی (شامل مصاحبه با تحلیلگران یا خبرنگاران) تکمیل کننده اطلاعات قسمت های فعالیت،  مندرج در صورت های مالی است؟ چه  مثال های  مشخصی  نشان می دهد که موارد افشای  مربوط، چگونه یکدیگر را تکمیل می کنند؟
• آیا اطلاعات ارائه شده درباره قسمت ها در یادداشت های توضیحی، یک تصویر مالی که منطبق با کسب وکار اساسی درون هربخش است، ارائه می کند؟

2-7-3) ارزش تأیید کنندگی:

تمرکز این خصوصیت بر سودمندی اطلاعات در بازگو نمودن گذشته است. ارزش تأییدکنندگی ازاین لحاظ به معنی تأیید (یا تصدیق) انتظارات قبلی ما می باشد. یک روش تفکر در خصوص ارزش تأیید کنندگی این است که بپرسیم:

• آیا اطلاعات به سرمایه گذار امکان می دهد که درک کند چگونه اقدام ها و تصمیم های گذشته مدیریت بر نتایج و وضعیت مالی جاری تأثیر گذاشته است؟
• چه مواردی به طور مشخص به عنوان بخشی از گزارشگری مالی ( شامل گزارش هیأت مدیره، نشریات مالی و یا سایر ارتباطات  با ماهیت مالی ) باید افشا شود  تا ثابت شود  که  اطلاعات برای ارزیابی این که  نتایج گزارش شده انتظارات قبلی را تأیید می کند، کافی است؟ به عبارت دیگر،  چه مقدار اطلاعات درمورد انتظارات قبلی مدیریت، که تأیید کننده یا رد کننده چنین انتظاراتی است، و دلایل تحقق نیافتن انتظارات باید ارائه گردد؟
• آیا نتایج گزارش شده (شامل وضعیت مالی شرکت) بازخوردی برای سرمایه گذاران درمورد نحوه تأثیر رویداد های مختلف بازار و معاملات مهم بر شرکت، فراهم می کند؟
• چه اجزای مشخصی از صورت های مالی (یا گزارش هیأت مدیره) این موضوع را به تصویر می کشد؟

2-7-4) بموقع بودن:

این خصوصیت بیان می کند که آیا اطلاعات، قبل ازآن که نا مربوط شود، ارائه می گردد؟ یک شیوه تفکر در خصوص بموقع بودن این است که بپرسیم:

• اگر اطلاعات زودتر در دسترس قرار می گرفت سودمند تر نبود؟ به چه طریقی یک شرکت می تواند فراتر از تأمین الزامات قانونی در مورد بموقع بودن عمل کند؟
• شرکت در انتشار بموقع صورت های مالی در مقایسه با رقبا چه وضعیتی دارد؟
• شرکت چه روش های جدید گزارش اطلاعات مالی (مثل اینترنت و…) را به کار می برد یا باید مورد توجه قرار دهد؟
• چگونه شرکت می تواند مطمئن شود که اطلاعات یکسان در زمان یکسان برای تمام استفاده کنندگان علاقه مند فراهم شده است؟

2-7-5) رسیدگی پذیری:

تمرکز این خصوصیت بر صحت، استفاده از برآورد ها، اتکا به مفروضات، توانایی اندازه گیری و کمی کردن، و سطح شواهد و مدارک پشتیبانی کننده قرار دارد. شیوه تفکر در خصوص رسیدگی پذیری اطلاعات این است که بپرسیم:

• اگر یک شخص ثالث مطلعی داده ها را مورد توجه قرار دهد به نتیجه مشابهی می رسد؟
• بیشترین جنبه های قضاوتی گزارشگری مالی از دیدگاه اندازه گیری چیست؟
• چگونه اطلاعات مندرج در صورت های مالی به خواننده اجازه درک این جنبه ها را می دهد؟
• چه اطلاعاتی در صورت های مالی (و گزارش هیأت مدیره) برآورد ها و مفروضات مهم مورد استفاده در تهیه اطلاعات مالی را ابلاغ می کند؟
• اگر محدوده ای از پیامد های ممکن وجود داشته باشد، چگونه شرکت این محدوده را به سرمایه گذاران گزارش می کند؟
• چگونه شرکت می تواند ارزیابی کند که برآورد ها و مفروضات مهم بر مبنای بهترین اطلاعات در دسترس قراردارد؟
• آیا شرکت از متخصصان مستقل یا تکنیک های تا حدودی پیشرفته برای معتبر نمودن یا تهیه بر آوردها و مفروضات کلیدی استفاده می کند؟
• شرکت ازچه آستانه اهمیتی برای ثبت معاملات وتهیه صورت های مالی استفاده می کند؟ چگونه این آستانه اهمیت به حسابداری، فروش وسایر کارکنان مرتبط ابلاغ می شود؟

کامل بودن:

تمرکز این ویژگی بر جامعیت، توازن، دامنه شمول و شفافیت قراردارد. به عبارتی :

• آیا اطلاعات به قدری کامل هست که بیان کننده تمام داستان باشد؟
• مهمترین رویداد های سال گذشته چه بوده وچگونه به سرمایه گذاران ابلاغ می شود؟
• آیا اطلاعات به طریق کامل و منصفانه ارائه میشود؟ چه عناصر مشخصی از صورت های مالی (یا گزارش هیأت مدیره) این موضوع را نشان می دهد؟
• چه رویداد های منفی یا پیامد های نا مطلوب درطی سال اتفاق افتاده و چگونه در صورت های مالی (و گزارش هیأت مدیره) ارائه شده است؟ مدیریت چه فرایندی را پی می گیرد تا اطمینان حاصل شود که تمام داستان به طور منصفانه گفته شده است؟
• چه رویداد های مثبت یا پیامد های برجسته ای در طی سال اتفاق افتاده است وچگونه در صورت های مالی (وگزارش هیأت مدیره) ارائه شده اند؟ آیا وزنی که به این رویداد ها داده شده است به نحو مناسب با سایر رویداد ها توازن دارد؟

2-7-7) محتوا:

این ویژگی در متون حسابداری «بیان صادقانه» نامیده شده است و تمرکز آن بر انطباق مالی با واقعیت،انعکاس محتوای رویداد ها و وصف مبانی اقتصادی معاملات است. برای تفکر در خصوص این ویژگی میتوان پرسید که :

• • آیا اطلاعات آنچه راکه اتفاق افتاده است بطور صادقانه وصریح وصف می کند؟
  • زمانی که شرکت اصول حسابداری لازم را انتخاب می کند، چگونه این اصول ارزیابی میشود تا اطمینان حاصل شود به نحو مناسب مبانی اقتصادی معاملات را وصف می کند؟

• کدام اصول حسابداری درطول سال تغییر کرده است وچگونه ارزیابی شده است؟
• وقتی شرکت وارد معاملات پیچیده و مهمی می شود که در متون حسابداری به شکل سیاه وسفید نیست، شرکت چگونه حسابداری مناسب را ارزیابی می کند؟
• فلسفه مدیریت در مورد کاربرد اصول حسابداری در این وضعیت ها چیست؟
• تا چه حد شرکت به منظور دستیابی به نتایج خاص، وارد معاملات خاصی میگردد یا آنها را تغییرمی دهد؟ دراین وضعیت ها، چگونه مدیریت مطمئن می شود که نحوه حسابداری، توصیفی منصفانه و روشن از محتوا و منظور معامله است؟
• متون حسابداری تا چه حد مانع از انعکاس معامله طبق محتوای آن است و شرکت چه اطلاعات تکمیلی ( دریادداشت های توضیحی وگزارش هیأت مدیره ) به منظور درک سرمایه گذاران فراهم می کند.

2-7-8) بیطرفی:

این ویژگی برعینیت و تعادل تاکید دارد. به عبارتی:

• آیا اطلاعات واقعیت ها را به روشی بدون تمایلات جانبدارانه برای تأثیر بر رفتار یا نظر سرمایه گذار ارائه می کند؟
• با توجه به قضاوت های مهم که پیش از این بحث شد، چگونه مدیریت ارزیابی بی طرفانه ای از پیامد های ممکن دارد؟ چه مثال های مشخصی این موضوع را به تصویر می کشد؟
• خصوصیاتی هم چون «تهاجمی» و «محافظه کاری» برای افراد مختلف و روش های مختلف معنی متفاوتی دارد، اما بیان کننده نوعی جانبداری هستند. با توجه به این دو واژه، چگونه حسابداری و افشای رویداد ها ومعاملات مهم شرکت نزدیک به «بیطرفی» است و با اعتدال انجام شده است؟ مدیریت چگونه عامل بیطرفی را درانتخاب اصول حسابداری در نظر می گیرد؟ آیا اصول حسابداری منتخب، گویای دید اعتدالی است؟

2-7-9) مقایسه پذیری:

این خصوصیت براستفاده از روش مشابه حسابداری برای رویداد ها و معاملات مشابه و همچنین روش متفاوت برای رویداد ها و معاملات غیر مشابه تأکید دارد. بر این  اساس، مقایسه پذیری  نباید با ثبات رویه  یا یکنواختی اشتباه شود. برای تفکر در خصوص مقایسه پذیر بودن می توان پرسید که:

• آیا اطلاعات به طریقی تهیه می شوند که مقایسه آگاهانه با سایرشرکت ها را ممکن سازد؟
• خط مشی های حسابداری، افشا، شکل صورت های مالی وسایر وسایل گزارش مالی درمقایسه با رقبا چگونه است؟
• براساس چه زمینه هایی می توان قضاوت کرد که کیفیت آنها بهتر یا بدتر است (یعنی کدامیک از خصوصیات کیفی که دراین مدل بحث شد، بهترتأمین می شود)؟
• اگر خط مشی حسابداری منتخب، منعکس کننده رویه صنعت خاصی است، آیا این رویه رایج است؟ اگر نیست، آیا با الزامات حسابداری که مشخصا به عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری معین شده است، انطباق دارد؟

2-7-10) ثبات رویه:

این خصوصیت بریکنواختی وتغییر نیافتن روش ها و خط مشی ها در دوره های مختلف تأکید دارد.  می توان پرسید که:

• آیا عملکرد یک شرکت را می توان درطی یک دوره زمانی به نحو مناسب مقایسه کرد؟
• چه تغییراتی ، درصورت وجود، در خط مشی های حسابداری یا کاربرد خط مشی ها، استفاده از برآورد ها و قضاوت های مدیریت انجام شده است؟
• چگونه این تغییرات در مقایسه با رویه های گذشته منجر به بهبود شده اند (یعنی کدامیک از خصوصیات کیفی مدل بهتر تأمین شده است)؟
• شما به چه موارد افشای مشخصی به منظور اثبات مناسب بودن ارائه اثر تغییرات در همه دوره های گزارش شده می توانید اشاره کنید؟
• چه شاخصی نشان می دهد این تغییرات توسط مدیریت به منظور دستیابی به نتایج خاص حسابداری انجام شده است؟

شفافیت (صراحت و روشنی):

این خصوصیت  بر قابل فهم بودن، سازمان و  جامعیت اطلاعات تأکید دارد. برای تفکر در مورد شفافیت می توان این سئوال را پرسید که:

• • آیا اطلاعات مالی شرکت به طریق سازمان یافته ، روشن و موجز ارائه شده وبه نحو مناسب بین صراحت وکفایت توازن برقرار است؟
  • شرکت به چه طریقی می تواند فراتر ازحداقل الزامات مطلق، اصول پذیرفته شده حسابداری را افشا نماید؟

• آیا شرکت ارائه اطلاعات مالی را به سهولت و سازمان یافته انجام میدهد (محدودیت های اصول پذیرفته شده حسابداری رادر نظر می گیرد)؟
• آیا زبان مورد استفاده در گزارشهای مالی را غیر حسابداران به آسانی می فهمند؟
• چگونه شرکت در گزارش های مالی از نمودارهای روشن وساده برای مفهوم تر شدن اطلاعات مالی استفاده می کند؟
• آیا صورت های مالی وسایر موارد افشا (مثل گزارش هیأت مدیره) مجموعه ای جامع، منسجم و متمرکز از اطلاعات مالی را که گویای تمامی داستان باشد، تشکیل می دهد؟

2-8) ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری

بطور کلی ویژگیهای کیفی به خصوصیاتی اطلاق می شود که به موجب آن اطلاعات ارائه شده درصورت های مالی برای استفاده کنندگان در ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود، در بیانیه شماره (2)، هیأت استاندارد های حسابداری مالی (FASB) ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری را منتشر نموده است.

خصوصیات کیفی اطلاعات مالی از دیدگاه استاندارد ایران به خصوصیاتی اطلاق می شود که “اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی می تواند درتصمیم گیری ها مفید واقع شود” برخی از ویژگی های کیفی به محتوای اطلاعات مندرج درصورت های مالی و برخی دیگر به چگونگی ارائه اطلاعات و سرانجام رعایت محدودیت های حاکم بر ویژگی های کیفی اطلاعات مالی به عنوان یک عامل فراگیر باید مورد توجه قرارگیرد.

سودمندی (مفید بودن) ویژگی های کیفی اطلاعات مالی برای تصمیم گیری:

1) مرتبط با محتوای اطلاعات  متشکل از دو خصیصه اصلی تحت عنوان مربوط بودن و قابل اتکا بودن

2) مرتبط با ارائه اطلاعات شامل قابل مقایسه بودن و قابل فهم بودن که هر یک همراه با اجزای تشکیل دهنده آنها بطور جداگانه  مورد بررسی قرار می گیرد:

2-8-1) خصوصیات کیفی مرتبط با محتوای اطلاعات

 2-8-1-1) مربوط بودن:

اطلاعاتی مربوط تلقی می شود که برتصمیمات  اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی های گذشته آنها مؤثر واقع شود. بطورکلی اطلاعاتی مربوط تلقی می شود که:

1) ارزش پیش بینی داشته باشد (با توجه به نتایج و رویداد های گذشته، حال وآینده را پیش بینی کند.)

2) ارزش بازخور داشته باشد (کمک کردن به استفاده کنندگان در تأیید یا تعدیل انتظارات قبلی آنان از صورت های مالی).

3) بموقع باشد (اطلاعات قبل از این که ارزش خود را از دست بدهد باید در دسترس استفاده کنندگان قرارگیرد). (همتی،1384 )

میزان مربوط بودن اطلاعات مالی بین استفاده کنندگان دارای درجات متفاوت می باشد، زیرا با توجه به نیاز استفاده کنندگان اطلاعات مالی و خواست های آنان به موضوع خاص بستگی دارد، با توجه به مفهوم چارچوب نظری، اطلاعات مربوط، به افراد ذینفع کمک می کند تا رویداد های مالی گذشته، حال وآینده را مورد ارزیابی قرارداده (سودمندی در پیش بینی) و انتظارات آنان را در مورد رویداد های آتی تایید یا انتظارات قبلی را تغییر دهد.

اطلاعات در مورد رویدادهای مالی گذشته اغلب برای پیش بینی وضعیت مالی و عملکرد آتی مورد استفاده قرار می گیرد. اطلاعات مربوط قبل از اینکه اثر مفید بودن خود را از دست بدهد، باید در اختیار استفاده کنندگان  قرار گیرد (بموقع بودن). بطور مثال هنگامی که شرکت ایران خودرو صورت سود و زیان مقایسه ای خود را منتشر می کند، یک سرمایه گذار بر اساس اطلاعاتی که دراختیار دارد، می تواند نتایج عملیات سال قبل را با نتایج سال جاری مقایسه نموده و این عمل مبنایی برای ارزشیابی انتظارات قبلی و برآورد نتایج سال آتی را فراهم نماید،  در نتیجه اطلاعات نیز ارزش بازخور و ارزش پیش بینی را خواهد داشت.بدیهی است، بدون اطلاعات گذشته مبنایی برای پیش بینی وجود نخواهد داشت و بدون توجه به انتظارات آتی، اطلاعات گذشته، عقیم و بلا استفاده خواهد ماند.

قابل اتکا بودن:

نوعی ویژگی کیفی است که چنانچه افرادی واجد شرایط با صلاحیت مشابه به صورت مستقل (جداگانه)، ازهمان فرایند اندازه گیری تبعیت کنند، به نتایج مشابهی دست یابند، به عبارت دیگر اطلاعاتی قابل اتکاست که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه ای معقول انتظار می رود بیان کند. قابلیت اتکاغالباً توجیه اصلی از بکارگیری بهای تمام شده تاریخی است، ویژگی قابلیت اتکا حاکی از آن است که ارزش های وارده بیشتر قابل اثبات (رسیدگی) بوده و مزیت بیشتری برای قابلیت رسیدگی دارند، درمقابل، مربوط بودن برای گزارشگری مالی بر ارزش های خروجی جاری و آتی تاکید دارد و چنین استدلال می شود که  ارزش های جاری و آتی نسبت به ارزش های تاریخی بیشتر مربوط خواهد بود.  ویژگی کیفی قابلیت اتکا حاوی مفاهیم زیر می باشد:(همان منبع)

-بیان صادقانه ،

-رعایت بیطرفی،

-رجحان محتوی برشکل،

-کامل بودن و

-احتیاط

بیان صادقانه(منصفانه):  اطلاعات باید به گونه ای اندازه گیری و درصورت های مالی انعکاس یابد که ارائه کننده آنچه که بطورواقعی رخ داده است، باشد.

رعایت بیطرفی: اطلاعات نباید برای تأمین منافع گروه خاصی تهیه شود، بلکه باید بگونه ای باشد که چنانچه گروهی با صلاحیت مشابه درصورت ضرورت با همان  فرایند اندازه گیری در تهیه آن اقدام نمایند به نتایج یکسانی دست یابند. به عبارت دیگر تهیه  اطلاعات همراه با واقعیت و بدون جهت گیری به سمت نیازهای گروه هایی خاص (عاری از تمایلات جانبدارانه) را بیطرفی گویند.

رجحان محتوای برشکل : برخی از رویداد های مالی به گونه ای است که از نظر قانونی بعنوان یک رویداد مالی تلقی نشده، نمی توان درگزارشگری مالی منظور نمود، اما از نظرمحتوای اقتصادی و واقعیت از تمام  ویژگی های یک واقعه مالی برخوردار می باشد.

بطور مثال در قرارداد های اجاره بلند مدت سرمایه ای،  اموال مورد اجاره، علیرغم این که مالکیت قانونی آن در اختیار اجاره دهنده می باشد، ازآن جا که عملا مزایا ومخاطرات مالکیت به اجاره کننده انتقال یافته، بعنوان دارایی های اجاره کننده محسوب و در دفاتر ثبت می شود. بدین معنی تأکید درتعریف دارایی ها صرفاً انتقال مالکیت ازنظر قانونی نیست بلکه داشتن منافع آتی بیش از شکل قانونی اهمیت دارد.

در مفاهیم دیگر، هنگامی که شرکت سرمایه گذار بیش از 50 درصد سهام دارای حق رای شرکت سرمایه پذیر را در تملک خود داشته باشد، علیرغم اینکه دو شرکت از نظر شخصیت حقوقی مجزا از هم به فعالیت ادامه می دهند، شرکت سرمایه گذار باید مجموعه اطلاعات تشکیل دهنده گروه را بعنوان یک شخصیت حسابداری یگانه تلقی، صورت های مالی تلفیقی تهیه و در اختیار استفاده کنندگان صورت های مالی قرار دهد (یعنی انعکاس رویداد ها و معاملات براساس محتوا و واقعیت اقتصادی نه صرفاً شکل قانونی آن، این ویژگی را رجحان محتوا بر شکل گویند).

کامل بودن: اطلاعات مندرج در صورت های مالی با توجه به ویژگی های کیفی اهمیت نسبی و ملاحظات مربوط به فزونی منافع بر هزینه، باید تهیه و ارائه آن کامل باشد، بدین معنی که اطلاعات حسابداری باید به شیوه ای معقول و منطقی با رعایت اهمیت نسبی و هزینه بصورت کامل تهیه و در دسترس استفاده کنندگان جهت تصمیم گیری قرارگیرد.

خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات:

الف) قابل مقایسه بودن و

ب)  قابل فهم بودن.

2-8-2-1) قابل مقایسه بودن:

اطلاعات مالی واحد تجاری هنگامی می تواند قابل مقایسه باشد که نتایج اندازه گیری خاصه های مشترک پدیده های اقتصادی مورد نظر از مفاهیم، مفروضات، اصول و رویه های یکنواخت و مشابه پیروی کند. اطلاعات مالی واحدهای انتفاعی معمولا به دو شکل زیر مقایسه می شوند:

الف- مقایسه اطلاعات مالی مشابه واحدهای انتفاعی مورد نظر در یک دوره زمانی معادل، به منظور تحلیل روند ها در وضعیت مالی ونتایج عملیات گذشته به منظور پیش بینی وضعیت آتی واحد تجاری

ب- مقایسه اطلاعات مالی واحدهای انتفاعی مختلف با یکدیگر به منظور ارزیابی وضعبت مالی و نتایج عملیات گذشته یک واحد در مقایسه با سایر واحد ها.

نکته : طبق  بیانیه شماره (2) مفاهیم استاندارد مالی  اطلاعات حسابداری در صورتی می تواند از قابلیت مقایسه برخوردار باشد که براساس روش ها وتکنیک های مشابه (رعایت یکنواختی) در سال های مختلف اندازه گیری و با بکارگیری رویه یکسان (ثبات رویه) نتایج، مورد بررسی قرار گیرد.

لازم به یادآوری است هرگاه رعایت یکنواختی در استفاده از مفاهیم، مفروضات، اصول و رویه ها با خصوصیات کیفی مربوط بودن و قابل اتکا بودن سازگاری  نداشته باشد، ادامه استفاده از همان رویه های قبلی الزامی نخواهد بود، زیرا مدیریت واحد تجاری با توجه به شرایط محیط حسابداری میتواند برتری رویه های جایگزین مربوط و قابل اتکا را تشخیص،  و بکارگیری رویه های جدید را اعمال نماید.

ثبات رویه (رعایت یکنواختی): مفهوم ثبات رویه بدین معنی است که اندازه گیری رویداد های مالی در هر دوره با رعایت یکنواختی وبطور مستمر اعمال گردد، زیرا عدم رعایت آن،  قابلیت مقایسه صورت های مالی را امکان پذیر نخواهد کرد. رعایت یکنواختی بدین معنی نیست که اندازه گیری اثرات مالی معاملات وسایر رویدادهای مشابه در هردوره مالی اساساً نبایستی تغییرکند، تحلیل گران مالی بطور مستمر به جهت اندازه گیری فعالیت های واحد تجاری براساس شرایط و وضعیت های گوناگون، ناگزیر، ازرویه های متفاوت استفاده می کنند. چنانچه بکارگیری روش جدید، اثربخشی میزان اطلاعات را افزایش دهد، شرکت ناگزیر به اعمال روش جدید می باشد. بدیهی است، هرگونه تغییر در رویه ها و اثرات ناشی از آن باید در یادداشت های همراه  صورت های مالی افشا شود.

2-8-2-2) قابل فهم بودن:

اطلاعات مندرج در صورت های مالی باید به گونه ای تهیه شود که به آسانی برای کلیه استفاده کنندگانی که آگاهی معقولی از فعالیت های تجاری و اقتصادی دارند، قابل درک وفهم باشد. در عین حال، اطلاعات پیچیده ای که جهت رفع نیازهای تصمیم گیری اقتصادی، مربوط تلقی می شود،  نباید  به بهانه مشکل بودن درک آن توسط برخی استفاده کنندگان از صورت های مالی حذف شود.(همان منبع)

2-9) ویژگی های کیفی بین المللی اطلاعات

کمیته استاندارهای حسابداری بین المللی چارچوبی برای تهیه وارائه صورت های مالی منتشر کرده که ویژگی های کیفی صورت های مالی سودمند را مورد بحث قرار می دهد. دیدگاه های این کمیته در اغلب موارد با دیدگاه های استانداردهای حسابداری مالی مطابقت دارد. اما به نظر کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی، قابل مقایسه بودن اهمیتی معادل مربوط بودن و قابل اتکا بودن دارد. بیانی که این واقعیت از آن ممکن است استنباط شود که قابلیت مقایسه بسیارکمتری در سطح   بین المللی نسبت به سطح ملی وجود دارد. دو ویژگی کیفی دیگری که در چارچوب نظری کمیته استانداردهای حسابداری بین المللی مورد بحث قرار گرفته عبارتند از رجحان محتوا بر شکل و احتیاط.

رجحان محتوا بر شکل : به حسابداری مبتنی بر محتوا و واقعیت اقتصادی مبادلات و رویداد ها، ونه فقط بر شکل قانونی آن ها، تأکید دارد. درحالی که در مباحث هیأت استانداردهای حسابداری مالی صریحا به آن اشاره نشده، رجحان محتوا بر شکل تلویحاً اساس اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری امریکا قرار گرفته است.

احتیاط: به اعمال مقدار معینی دور اندیشی و محافظه کاری در برخورد با عدم اطمینان های مرتبط با رویداد های آتی اشاره دارد، به ترتیبی که دارایی ها یا سود بیش از واقع و بدهی ها یا هزینه ها کمتر از واقع نشان داده نشوند.

ویژگی های کیفی برشمرده توسط IASC و FASB مبتنی بر این دیدگاه است که گزارشگری مالی به منظور ارائه اطلاعات سودمند جهت سرمایه گذاران و سایر علاقه مندان اخذ تصمیمات تخصیص منایع اقتصادی طراحی می شود. این چشم انداز خصوصاً برای شرکت هایی مربوط است که از طریق عرضه سهام خود در بورس کشورهای خارجی در سطح بین المللی به گرد آوری سرمایه (مالکانه واستقراضی) اقدام می کنند. در این دیدگاه اهمیت اطلاع رسانی به بازارهای سرمایه درمدل آنگلو ساکسون از اهداف گزارشگری مالی قلمداد گردیده است. (نوروش، 1380)

. Consistency

. International Accounting Standards committee

. Anglo- saxon